BÀI VIẾT DỰ THI CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC

[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
1

BÀI VIẾT DỰ THI
CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
(VDKTLM)

- Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Mỹ Tho
- Phòng Giáo dục và Đào tạo: tỉnh Tiền Giang
- Trường Trung học phổ thông Chuyên Tiền Giang
- Địa chỉ: 171B Ấp Bắc thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang
- Điện thoại:
- Email:
- Họ và tên học sinh (hoặc nhóm học sinh):
1. Trần Nguyễn Hồng Ngọc
2. Nguyễn Thị Kim Tuyền
3. Nguyễn Ngọc Yến Nhi
[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
2

BÀI DỰ THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN
ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN
MÔN: HÓA HỌC
BÀI: RÁC, LÀM SAO ĐÂY !?!
1. Tình huống cần giải quyết:
Vừa qua có một đoàn Bảo vệ môi trường đã đến thăm trường em để mở chiến
dịch “Trường học xanh – sạch – đẹp”, tuyên truyền học sinh phải biết giữ gìn vệ
sinh trường học. Nói cụ thể hơn chính là vấn đề rác thải, đây là điều mà ai cũng
quan tâm và nó cần phải được giải quyết ngay và lập tức ở trường em nói riêng và
các trường khác nói chung. Vậy chúng ta nên làm gì và làm như thế nào đây ???
2. Mục tiêu giải quyết tình huống:
 Trình bày hiện tượng, phân loại
 Thực trạng
 Nguyên nhân gây ra hiện tượng, nơi sản sinh
 Nguồn gốc mầm bệnh trong rác
 Tác động của mầm bệnh trong rác
 Giải pháp phòng chống và phòng tránh hiện tượng
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống
o Xác định thành phần, khối lượng rác thải trong trường học
o Điều tra kiến thức và nhận thức của học sinh về rác thải và phân loại rác
tại nguồn
o Thiết kế các phương tiện tuyên truyền về rác thải và phân loại rác tại
nguồn dựa trên ý kiến học sinh
o Các biện pháp tuyên truyền trong việc nâng cao hiểu biết, nhận thức
cũng như hành động của học sinh về phân loại rác tại trường học.
o Xây dựng mô hình phân loại rác trong trường học phù hợp với điều kiện
thực tế.
[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]

Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
3

4. Giải pháp giải quyết tình huống
Từ những vận dụng trong kiến thức liên môn, ta có:
 Hóa học: Thành phần trong rác thải, phân loại
 Sinh học: những ảnh hưởng của rác thải đối với sức khỏe con người, ảnh
hưởng của bệnh
 Vật lí: độ khuếch tán của mầm bệnh trong môi trường
 Toán học: trung bình một người hít bao nhiêu khí thải
 Địa lí: biểu đồ số lượng thống kê
 Công nghệ: mô hình xử lí rác
 Giáo dục công dân:giải thích tại sao người dân không có ý thức tốt trong việc
giữ gìn vệ sinh môi trường, đồng thờitổ chức tuyên truyền giáo dục cho người
dân trong việc giữ gìn vệ sinh môi trường.

5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống:
Đề ra các mục tiêu cần đạt -> Tìm hiểu, thu thập dữ liệu -> Trao đổi, phân tích và
tổng hợp, ->giải quyết vấn đề
* Tư liệu sử dụng: sách giáo khoa, sách vở trong thư viện
* Ứng dụng công nghệ thông tin: máy tìm kiếm google.
* Hiện tượng:
Như đã biết, ngày nay hiện tượng rác thải đang là một vấn đề nhức nhói trong
cuộc sống hàng ngày của con người, rác ở khắp nơi, và điều đó đã ảnh hưởng
không nhỏ đến việc hình thành ý thức bảo vệ môi trường của người dân, điển hình
là học sinh, sinh viên.

[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
4




* Thực
trạng:Sau đây
là một số hình
ảnh cụ thể tại
một số trường ở
Tiền Giang.
Như các bạn đã
thấy, rác ở khắp
nơivà nó sẽ cứ
tiếp diễn nếu
học sinh không
có ý thức bảo vệ
môi trường. Có

rất nhiều biểu hiện nhưng phổ biến nhất là vứt rác ra đường hoặc nơi công cộng . Ăn
xong một que kem hay một chiếc kẹo, học sinh vứt que, vứt giấy xuống đất . Uống
xong một lon nước ngọt hay một chai nước suối, vứt lon, vứt chai ngay tại chỗ vừa
ngồi mặc dù thùng rác để cách đó rất gần. Thậm chí khi ăn xong một tép kẹo cao su,
họ cũng không
mang đến thùng
rác mà vo tròn
rồi trét lên ghế
đá và cứ thế bỏ
đi chỗ khác.
Trong lớp học,
sân trường, học
sinh cũng
ngang nhiên xả
rác ở hộc bàn,
góc lớp, hành
lang,



[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
5

Theo thống kê được khảo sát từ 100 học sinh trường trung học phổ thông Chuyên Tiền
Giang cho thấy:

[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
6

* Phân loại:





- Rác hữu cơ : là loại
rác dễ phân hủy và có
thể đưa vào tái chế để
đưa vào sử dụng cho
việc chăm bón và làm
thức ăn cho động vật (
vỏ các loại hoa quả, lá
cây, )

-Rác vô cơ : là loại rác
khó phân hủy nhưng
có thể đưa vào tái chế
để sử dụng nhằm mục
đích phục vụ cho con
người ( bao ni lông,
vỏ chai, giấy, )







Rác h
ữ
u cơ

Rác vô cơ

[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
7


* Nguyên nhân gây ra hiện tượng:Có2 nguyên nhân chính:
- Nguyên nhân đầu tiên là do những thói quen xấu lười biếng và lối sống lạc hậu ích
kỷ chĩ nghĩ đến quyền lợi cá nhân, nghĩ rằng trường học không phải là của mình, vậy
thì việc gì mà phải mất công gìn giữ. Cứ ném, xả rác và thế thôi.
- Nguyên nhân tiếp theo là do thói quen đã có từ lâu, khó sửa đổi, phải có sự nhắc
nhở của người khác mới thực hiện, nhưng sau đó thì bỏ luôn. Do đó mà thái độ tuân
thủ nội quy nơi công cộng của học sinh sinh viên vẫn chưa đi vào nề nếp.
- Ngoài ra, một phần nhỏ là do cơ sở vật chất của trường không đáp ứng được
việc xử lí rác của học sinh.

* Thành phần, tính chất của mầm bệnh:
Rác thải chứa nhiều vi khuần, vi trùng gây bệnh, do chứa mầm bệnh từ súc vật,
rác thải y tế,…Các vi khuẩn gây bệnh như E.coli, Coliform, giun sán,…Sau đó
các sinh vật như ruồi, muỗi đậu vào rác rồi mang theo các mầm bệnh đi khắp nơi,
gây hại đến sức khỏe con người. Kim loại nặng: Chì (Pb), thủy ngân(Hg),
crom(Cr), có trong rác không bị phân hủy sinh học, mà tích tụ trong sinh vật,
tham gia chuyển hóa sinh học.
* Tác hại của mầm bệnh trong rác:
1. Ảnh hưởng đối với sức khỏe con người:
Trong thành phần rác thải thông thường hàm lượng hữu cơ chiếm tỉ lệ lớn, loại rác
này rất dễ bị phân hủy,lên men, bốc mùi hôi thối. Rác thải không được thu gom, tồn

đọng trong không khí lâu ngày sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe con người xung quanh.

[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
8

Ngoài các loại rác hữu cơ, còn có các loại rác vô cơ như: túi ni lông, giấy vụn,chai,
lon, ly nhựa…Mà độc hại nhất là các túi nilong và những chất khó phân hủy. Theo
tính toán của các nhà
chuyên môn, cứ hai bao
nilon được sản xuất ra
thì có khoảng 0,1gam
chất thải phát sinh.gây ô
nhiễm không khí,
nước.Bao nilon lẫn vào
đất có thể làm chậm sự
tăng trưởng của cây
trồng, ngăn cản oxy đi
qua đất, gây xói mòn
đất nilon khó tiêu hủy
dù hằng trăm năm chôn
vùi dưới đất, làm cho
đất khô cằn và độc hại.
Khi bị đốt cháy, các các loại bao bì nilon sẽ tạo thành nhiều khí độc, đặc biệt là chất
dioxin có thể gây ngộ độc, gây ngất, nôn ra máu, khó thở, gây rối loạn chức năng, bị
ung thư, giảm khả năng miễn dịch, ảnh hưởng đến các tuyến nội tiết.

Các bãi rác là những nguồn mang dịch bệnh. Các kết quả nghiên cứu cho thấy rằng:
trong các bãi rác vi khuẩn thương hàn có thể tồn tại 15 ngày, vi khuẩn lỵ là 40 ngày,
trứng giun đũa là 300 ngày. Các loại vi trùng gây bệnh này thực sự phát huy tác dụng
khi có các vật chủ trung gian gây bệnh tồn tại trong các bãi rác như ổ chuột, ruồi,
muỗi,… và nhiều loại ký sinh trùng gây bệnh cho người, một số bệnh điển hình do
các trung gian truyền bệnh như: chuột truyền bệnh dịch hạch, bệnh sốt vàng da do
xoắn trùng, ruồi, gián truyền bệnh tiêu hóa, muỗi ruyền bệnh sốt rét, sốt xuất huyết…

Trứng giun đũa Vi khuẩn lỵ Vi khuẩn thương hàn

Nguồn rác thải thường là các loại thực phẩm chiếm tỉ lệ cao trong toàn bộ khối
lượng rác thải. Khí hậu nhiệt đới nóng ẩm và mưa nhiều ở nước ta là điều kiện thuận
[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
9

lợi cho các thành phần hữu cơ phân hủy, thúc đẩy nhanh quá trình lên men, thối rửa
và tạo nên mùi khó chịu cho con người.các chất thải khí phát ra từ các quá trình này
thường là H
2
S, NH
3
,CH
4
, SO
2

, CO
2

Sau đây là một vài đại diện:
Amoniac
+ Amoniac có mùi khó chịu và gây viêm đường hô hấp cho người, động vật, gây
loét giác mạc, thanh quản, khí quản. Amoniac thường gây nhiễm độc cấp tính.

Nồng độ NH3 (ppm) Triệu chứng
50 Giới hạn nhận biết mùi
400 Tác dụng trên các đường hô
hấp
700 Tác dụng giới hạn trên thị giác
1720 Ho, co giật có thể chết
5000-10000 Co thắt do phản xạ họng, xuất
huyết phổi, ngất phản xạ do
ngạt, có thể chết
(Hoàng Văn Bính, 2007).
Carbon monocide
Carbon monocide tấn công hemoglobin và thế chỗ của O2 tạo ra carboxyhemoglobin.
O
2
Hb + CO  COHb + O
2

Carboxyhemoglobin là phức bền do vậy mà kết quả là giảm khả năng tải O2 của
máu.
Bảng 1: Hậu quả của sự nhiễu độc CO ở nồng độ khác nhau

Nồngđộ CO

(Ppm)
%chuyển hóa
O
2
Hb-> COHb
Ảnh hưởng đối với con người
10 2 Làm giảm khả năng phán
đoán và giác quan, đau đầu,
chóng mặt, mệt mỏi
100 15 đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi
nhiều
250 32 bất tỉnh
750 60 chết sau vài giờ
1000 66 chết rất nhanh




Khí cacbonic CO
2

Khí CO
2
gây rối loạn hô hấp và tế bào do chiếm mất chỗ của
[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page

10

oxy. Một số đặc trưng gây độc của CO
2
như sau:
Nồng độ CO
2
Biểu hiện độc tính
5% Khó thở nhức đầu
10% Ngất ngạt thở

Nồng độ CO2trong không khí sạch chiếm 0,003 - 0,006 %.
Nồng độ tối đa cho phép của CO2 là 0,1%.
Khí CO2 còn gây nên hiện tượng hiệu ứng nhà kính, làm cho bầu khí quyển nóng
lên.
Chính vì thế,
Ảnh hưởng của độc tố đến phổi:
Các độc chất tiếp xúc khi hít thở sẽ hấp thụ qua phổi.Các độc chất thuộc nhóm
này thường làcác khí như CO, NO2, SO2.Chúng có thể ở dạng khí, cũng có thể ở
dạng hạt bụi. Những hạt này có thể sẽ kết lắng ở bề mặt cơ quan hô hấp theo 1 trong
3 quá trình sau:
1. Phân tán hạt: xảy ra đối với những hạt có kích thước vài micron khi luồng khí gặp
bề mặt dốc.
2. Lắng đọng theo lực hấp dẫn: Phụ thuộc vào khối lượng và hình dạng của hạt. Đối
với hạt có đồng mật độ thì quá trình này thường có ở hạt có đường kính từ 0,5 - 5
micro.
3. Khuếch tán: Hiện tượng này thường có ở hạt có kích thước nhỏ.

Trung bình khoảng 1/2 các chất sẽ thâm nhập vào cơ thể trong vòng một ngày, điều
này cũng còn phụ thuộc vào bản chất của độc chất. Phần còn lại sẽ được thâm nhập

trong những ngày tiếp theo, thậm chí hàng năm sau.
Bên cạnh đó, những chất độc trong rác gây ra nhiều bệnh nguy hiểm khác nhau, cụ
thể là:
- Bệnh ung thư: có một số thành phần chất hữu cơ dễ bay hơi trong rác có khả
năng gây ung thư như: benzen, styrene butadience gây ung thư máu, nếu tiếp
xúc trực tiếp với nhiều THC có thể ung thư da, ung thư tinh hoàn.
- Có thể gây ra bệnh hạch cầu và ung thư thận nếu như tiếp xúc trong thời gian
lâu dài.
- Gây ra những bệnh về da: nếu không sử dụng thiết bị bảo hộ khi thu gom rác
thì vi khuẩn sẽ xâm nhập vào da và gây viêm da. Ngoài ra chất hữu cơ dễ bay
hơi cũng có thể gây ra viêm loét da.
- Gây ngứa mắt.
- Tạo cảm giác khó chịu cho người tiếp xúc, từ đó gây ra một số bệnh như: mất
ngủ, tinh thần bất ổn, dễ nổi nóng,…
- Bệnh sida, cảm cúm, dịch bệnh và các bệnh nguy hại khác: rác thải chứa nhiều
ruồi, muỗi và vi trùng gây bệnh khi tiếp xúc trực tiếp với rác thải.
[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
11

2. Ảnh hưởng đối với mĩ quan trường học
Trường học là nơi giáo dục ý thức của học sinh sinh viên, nhưng với những hình ảnh
rác thải ở khắp nơi đã làm mất đi những mĩ quan vốn có của một ngôi trường.Điều đó
đã gây ảnh hưởng không ít đến văn hóa của một dân tộc.Chúng ta- những thế hệ
tương lai của đất nước, cần phải có nhận thức và thực hiện đúng những qui định của
nhà trường về vấn đề rác thải hiên nay để cải thiện môi trường sống.

* Giải pháp phòng tránh và phòng chống hiện tượng.
Vậy làm thế nào để giảm thiểu được hiện tượng xả rác này?
- Nhà trường cần phối hợp với các ban ngành thướng xuyên nhắc nhở, tuyên truyền,
kiểm tra ý thức tự giác của mọi người về việc giữ gìn vệ sinh. Nên có những hình
thức khiển trách đúng mức đối với những học sinh có thói quen vứt rác bừa bãi. Bảo
vệ môi trường là bảo vệ sự sống của mọi người, vì tác hại của nó đối với XH, vậy
mỗi người chúng ta cần có ý thức, góp phần chung tay xây dựng một môi trường
xanh-sạch-đẹp.
- Dưới đây là các quy định chung về việc phân loại rác thải nhằm mục đích xử lý, tái
chế rác thải, bảo vệ môi trường:
 Bố trí các dụng cụ, thiết bị phân loại và xử lý rác thải ở vị trí phù hợp.
[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
12

 Các loại rác thải có thể tái chế bao gồm giấy báo, nhựa (ví dụ: hộp nhựa, túi
nhựa…), kim loại (như: hộp sữa, xoong nồi), quần áo cũ, máy tính, thiết bị
điện – điện tử và pin sạc.
 Đảm bảo các dụng cụ, thiết bị phân loại và tái chế rác thải được duy trì ở điều
kiện và vệ sinh tốt, tránh gây phiền phức.
 Thường xuyên thu lượm các loại rác có thể tái chế và lưu trữ các loại vật liệu
này tại vị trí phù hợp như họng rác, khu vực đựng rác trước khi đưa đi tái chế.
 Cần treo các áp phích quảng cáo ở các vị trí dễ nhìn thấy nhằm tuyên truyền
cho việc phân loại rác thải.
 Thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức
của học sinh về môi trường và khuyến khích tham gia bảo vệ môi trường.

* Tiến hành phân loại rác thải trước khi xử lí.
Tính hiệu quả của biện pháp này đó là rác thải sẽ được phân loại trước khi xử lí: loại
rác có khả năng phân huỷ sẽ được xử lí tại trường, loại rác không có khả năng phân
huỷ sẽ được chuyên chở đến khu chứa rác của thị trấn để xử lí tiếp và cuối cùng là
loại rác có khả năng tái chế sẽ được thu gom lại và bán lại cho các cửa hàng thu mua
phế liệu. Rác thải sẽ được phân loại và xử lí theo từng ngày. Như vậy sẽ chấm dứt
tình trạng bể rác luôn đầy ắp và bốc mùi hôi thối như trước đây. Các loại rác thải có
khả năng tự phân huỷ như: vỏ hạt hoa quả, bánh trái, lá cây…được lọc ra và đổ vào
các hố đất trong vườn cây để rác tự phân huỷ tạo chất thành phân bón cho việc trồng
rau, các loại rác thải như: túi giấy bóng, giấy kẹo, hộp xốp…không phân huỷ được
thì được cho vào bao để đem đi xử lí, các loại rác thải tái chế như giấy vụn, đồ nhựa
vỡ hỏng thì được thu gom lại bỏ vào một thùng rác.
[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
13


 Với tình hình vứt rác bừa bãi hiện nay, thì những hậu quả kéo theo nó cũng không
phải nhỏ. Trước tiên là gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Rác bị xả bừa bãi liên tục, ngày
càng nhiều nếu không được thu dọn sẽ bốc mùi, gây ô nhiễm môi trường không khí.
Rác trong lớp học, sân trường, nếu không thu dọn kịp thời sẽ bốc mùi hôi thối khó
chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự tiếp thu bài của học sinh, sự truyền đạt kiến thức

của giáo viên và còn làm ảnh hưởng đến vẻ đẹp của ngôi trường.


Hiện nay vấn đề ô nhiễm môi trường là một vấn đề đang nhận đựơc sự quan tâm của
toàn xã hội. Ô nhiễm môi trường sẽ kéo theo đó là sự biến đổi khí hậu, điều này đã và
đang ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người không chỉ thế hệ chúng ta mà còn
cả thế hệ mai sau. Khí hậu biến đổi một cách trầm trọng như vậy là do rất nhiều
nguyên nhân khác nhau, trong đó một nguyên nhân không kém phần quan trọng đó là
rác thải, con người xả rác một cách “vô tội vạ” gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng
đến khí hậu. Trường học cũng là một nơi sản sinh ra rác với một tốc độ đáng kinh
ngạc!!! Là học sinh chúng ta cũng đang “góp một phần” vào việc này mà không
lường trước được hậu quả của nó. Xin các bạn đừng nghĩ rằng “Tôi chỉ bỏ một chút ít
thì làm gì có thể gây ra biến đổi được cả khí hậu thế giới này.”Vâng, thế nếu ai cũng
nghĩ như bạn thì chuyện gì sẽ xảy ra?


[Bài dự thi vận dụng kiến thức liêm môn để giải quyết
tình huống thực tiễn]
Trường THPT Chuyên Tiền Giang


Page
14


6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống
Xử lí rác thải không phải là một vấn đề mới xuất hiện, mới được đề cập. Tuy nhiên,
nó đã và đang là một nan đề nhức nhói đối với một đất nước, một xã hội, một tổ
chức. Thử hỏi, chẳng hạn như trường học – nơi đào tạo ra những chủ nhân tương lai
của đất nước – mà lại học trong môi trường toàn rác và rác thì sẽ như thế nào?

Việc kết kợp các kiến thức liên môn sinh học, vật lí và nhiều môn khác vào bộ môn
hóa học, nhằm làm rõ hơn tác hại của rác đối với sức khỏe con người giúp cho mọi
người, cụ thể là học sinh sinh viên nhận thức được tầm nguy hiểm của chất thải. Từ
đó, chúng em đã đề ra một vài biện pháp xử lí rác thải để nó không còn là một mớ
kiến thức suôn nữa, mà được đưa vào thực tiễn đời sống giúp học sinh sinh viên hiểu
được cặn kẽ hơn, thiết thực, gần gũi hơn, góp phần cải thiện tình trạng rác thải ở
trường học.