PHƯƠNG PHÁP CHĂN NUÔI LỢN TRÊN ĐỆM LÓT LÊN MEN

1

PHƯƠNG PHÁP CHĂN NUÔI LỢN TRÊN
ĐỆM LÓT LÊN MEN


Ngành công nghiệp chăn nuôi lợn truyền thống ở nước ta cũng như ở nhiều nước
trên thế giới đang phải đối mặt với vấn đề ô nhiễm môi trường không khí và nước, làm
phát sinh các tác hại cho môi trường và người chăn nuôi, đó là:
- Mùi hôi, khí độc và ruồi muỗi
- Phát sinh dịch bệnh : Chi phí thuốc thú y lớn , lạm dụng của thuốc kháng sinh
- Tốn nước, tốn nhân công xử lý chất thải .
- Động vật nuôi chậm lớn, chi phí thức ăn cao
- Hiệu quả kinh tế thấp
- Chất lượng thịt kém
- Ảnh hưởng đến sức khỏe của con người
Ngày nay mọi người mới thực sự quan tâm đến sự tác động trực tiếp của môi
trường ô nhiễm đến sự gia tăng tỷ lệ mắc bệnh, làm giảm sự sinh trưởng phát triển và khả
năng sinh sản, tăng tiêu tiêu tốn thức ăn trong chăn nuôi…
Vấn đề vệ sinh môi trường chăn nuôi có liên quan chặt chẽ đến vấn đề thải phân
và nước tiểu của động vật nuôi. Vấn đề xử lý các chất thải này được người chăn nuôi
thực hiện hàng ngày với cách làm truyền thống như quét dọn, tẩy rửa, thu gom phân vào
bể biogas, hố ủ hay sử dụng độn lót chuồng có định kỳ bổ sung hoặc thay thế độn lót
Việc xử lý này không những tốn nhiều công sức và cả tiền của mà còn không thể xử lý
triệt để môi trường, sự ô nhiễm vẫn còn nặng ảnh hưởng đến con vật, người chăn nuôi và
khu dân cư. Việc sử dụng các chế phẩm sinh học để xử lý phân và làm giảm mùi hôi chỉ
là việc làm nhất thời, không giải quyết tận gốc của vấn đề.
Làm sao để có thể xử lý phân, chất thải chăn nuôi một cách triệt để tạo môi trường
trong sạch có lợi cho sự sinh trưởng phát triển của con vật, giảm được tỷ lệ mắc bệnh và
đem lại các lợi ích khác nữa mà không phải tốn tiền và nhân công, không phải thực hiện

hàng ngày? Câu hỏi này đã được giải đáp, đó là nghiên cứu sản xuất chế phẩm vi sinh
dùng để tạo đệm lót lên men trong chăn nuôi.


2

I. PHƯƠNG PHÁP CHĂN NUÔI TRÊN ĐÊM LÓT LÊN MEN LÀ GÌ ?

Phương pháp chăn nuôi trên đệm lót lên men còn được gọi bằng các tên khác
nhau, đó là:
- PHƯƠNG PHÁP CHĂN NUÔI KHÔNG CHẤT THẢI
- PHƯƠNG PHÁP CHĂN NUÔI TỰ NHIÊN
- PHƯƠNG PHÁP CHĂN NUÔI SINH THÁI
- CHĂN NUÔI TRÊN ĐỆM LÓT DẦY
Phương pháp chăn nuôi trên đệm lót lên men là phương pháp nuôi dưỡng động
vật trên độn lót chuồng có chứa một quần thể các vi sinh vật có thể tồn tại cùng nhau lâu
dài trong độn lót, có khả năng phân giải mạnh chất hữu cơ và ức chế các vi sinh vất có
hại và gây bệnh nên có tác dụng lên men tiêu hủy phân, nước tiểu làm giảm các khí độc
và mùi hôi trong chuồng nuôi tạo môi trường trong sạch không ô nhiễm, ít ruồi muỗi và
vi sinh vật gây hại, do đó con vật sống thoải mái, giảm căng thẳng, tăng sinh trưởng và có
sức đề kháng cao
Do nuôi trên đệm lót lên men phân và nước tiểu hầu như bị tiêu hủy nên người ta
còn gọi là phương pháp chăn nuôi không chất thải. Đệm lót lên men đã tạo ra một môi
trường mà ở đó động vật nuôi có thể khôi phục bản năng sống tự nhiên của chúng là được
tự do đi lại chạy nhẩy, tìm kiếm, đào bới…nên phương pháp chăn nuôi trên đệm lót lên
men còn được gọi là phương pháp chăn nuôi tự nhiên

II. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỆM LÓT LÊN MEN
- Tạo cho chuồng nuôi có được một tiểu khí hậu tốt: nhiệt độ độ ẩm thích hợp,
không khí trong lành, không có mùi thối và khí độc, giảm thiểu vi sinh vật gây bệnh

- Không cần phải thu dọn phân và tẩy rửa chuồng trong suốt quá trình nuôi.
- Độn lót lên men không dễ bị lên mốc và biến chất, năng lực phân giải mạnh
- Trong quá trình nuôi dưỡng, có thể sử dụng các xử lý tiêu độc bình thường mà
không ảnh hưởng đến công năng của nó
III. HIỆU QUẢ TÁC DỤNG
Sử dụng độn lót chuồng lên men trong chăn nuôi đem lại nhiều lợi ích lớn lao cho
người chăn nuôi cũng như toàn xã hội.

3
- Trước hết cần nhận thấy đó là chuồng thiết kế đơn giản với sự đầu tư thấp; xử lý
độn lót nhanh vối sự đầu tư ban đầu ít, không phức tạp nhưng lại có giá trị sử dụng cao,
lâu dài. Một độn lót nền chuồng được xử lý tốt có thể sử dụng liên tục trên 6 tháng thậm
chí tới hàng năm. Độn lót sau đó vẫn sử dụng làm phân bón có chất lượng cao cho cây
trồng. Bình thường thì sau 3- 4 tháng hoặc có thể tới 5- 6 tháng sử dụng mới cần bổ sung
5% độn lót lên men mới là có thể sử dụng lại. Như vậy bất cứ trong tình huống nào thì
việc sử dụng độn lót chuồng lên men trong chăn nuôi cũng làm giảm rõ rệt công lao động
và chi phí so với cách làm thông thường để vệ sinh chuồng trại
Hiệu quả việc sử dụng độn lót chuồng lên men trong chăn nuôi có thể thấy ngay
và rất rõ rệt. Đó là:
- Tăng sinh trưởng và sinh sản
- Làm tiêu hết phân, giảm mùi hôi thối, giảm khí độc trong chuồng nuôi, tạo môi
trường sống tốt cho gia súc, cải thiện môi trường sống cho người lao động. Tạo cơ hội
phát triển chăn nuôi ngay ở nơi dân cư đông đúc
- Trong môi trường sạch, kích thích con vật sống theo bản năng nguyên thủy: đi
lại, cào bới…độn lót để tìm kiếm các thứ có thể ăn được. Điều đó tạo điều kiện cho con
vật rèn luyện thể chất, tăng được năng lực tiêu hóa, cải thiện ngoại hình, tăng sức đề
kháng giảm mắc bệnh.
- Giảm tỷ lệ mắc bệnh đặc biệt là bệnh đường ruột và hô hấp từ 50- 70 %, giảm tỷ
lệ chết và đào thải giảm (gà đẻ 5%, gà thịt 2%)
- Tăng chất lượng thịt, trứng: tỷ lệ nạc cao, giá trị dinh dưỡng lớn, giảm tồn dư

kháng sinh.
- Tăng hiệu quả kinh tế: chu kỳ nuôi so với bình thường ngắn, rủi ro ít, lợi nhuận
cao, thu hồi vốn nhanh và nhiều lợi ích khác.
Giảm dùng nước và giảm công lao động 60% để làm vệ sinh chuồng trại. Giảm chi
phí cho thay độn lót chuồng nuôi gà. Giảm công và chi phí thuốc trong việc chữa trị con
vật bị bệnh. Giảm chi phí thức ăn trên dưới 10% …
IV. KỸ THUẬT XÂY DỰNG CHUỒNG TRẠI VÀ LÀM ĐỆM LÓT LÊN MEN
CHĂN NUÔI LỢN
1. DIỆN TÍCH, VẬT LIỆU XÂY DỰNG VÀ CẤU TRÚC CHUỒNG
Chiều rộng 4-5m, dài không hạn chế, mái cao 2,3-2,7 m, đỉnh cao 3,8- 4,5m, bốn
phía tường bao cao 1- 1,2 m

4
Diện tích chuồng không lớn hơn 20 m
2
và không nhỏ hơn 10 m
2
. Tuy nhiên qua
nghiên cứu diện tích 20m
2
nuôi trên dưới 15 đầu lợn thịt là hợp lý nhất.
- Vật liệu làm tường bao, tường ngăn, mái tùy điều kiện cụ thể của địa phương
- Cấu trúc chuồng hở, mái kép
- Khi xây mới nền chuồng đất nện chặt, không láng xi măng. Nếu là chuồng cũ cải
tạo thì hoặc là làm loại đệm lót nổi trên mặt đất, nền xi măng có thể giữ nguyên nhưng
phải đục lỗ, mỗi lỗ 4 cm, cứ cách 30 cm đục 1 lỗ hoặc là phá nền cũ để tạo nền chuồng
mới.
- Thiết kế hệ thống phun nước làm mát và giữ độ ẩm đệm lót
- Máng ăn và vòi uống nước tự động đạt ở 2 phía đối nhau để giúp lợn tăng sự vận
động làm đảo trộn chất độn lợi cho lên men

- Máng ăn cao hơn bề mặt đệm lót trên dưới 20 cm để tránh chất độn rơi vào thức ăn
- Xây máng hứng nước dưới vòi nước tự động để tránh nước chẩy vào đệm lót

2. THIẾT KẾ ĐỆM LÓT LÊN MEN
Mô hình tham khảo:




5


a. Các loại đệm lót lên men
Đệm lót lên men gồm 3 loại:
- Loại đệm lót dưới mặt đất: Đào sâu xuống dưới đất đạt độ sâu bằng độ dầy của
đệm lót
- Loại đệm lót nổi trên mặt đất: Xây cao tường bao với chiều cao cao hơn một chút
so với độ dầy của đệm lót
- Loại đệm lót nửa dưới mặt đất: Đào xuống dưới đất chỉ cần độ sâu bằng một nửa
của độ dầy đệm lót
Vận dụng tùy thuộc vào độ thoát nước và địa thế đất cao hay thấp; cải tạo hay xây
dựng mới chuồng trại.

b. Độ dầy đệm lót chuồng
Mùa hè mỏng mùa đông dầy
- Mùa hè: 40 cm -50 cm
- Mùa đông: 60- 90 cm
Chú ý:
- Độ dầy của đệm lót thường giảm thấp do bị nén sau khi nuôi một thời gian nên
khi làm mới thường người ta tăng thêm độ dầy lên 20%. Ví dụ: nếu cần độ dầy đệm lót là

60 cm thì khi làm phải tăng độ dầy thêm 12 cm nữa
- Mùa hè thường có nhiệt độ luôn trong khoảng 30
o
C, thì chỉ cần thiết kế độ dầy
đệm lót ban đầu 30-40 cm để tránh sự lên men quá mạnh tăng nhiệt lớn ảnh hưởng đến
lợn, sau này sang mùa thu đông sẽ tăng thêm chất độn để đạt độ dầy cần thiết. Nếu độ
dầy đệm lót thấp thì hệ thống máng ăn, vòi nước đều cao do vậy cần làm sao để lợn có
thể ăn uống được dễ thì có thể thiết kế tạm cầu hoặc bậc đứng cho lợn hoặc dùng hệ
thống ăn uống di động hoặc các chuồng này dùng để nuôi lợn lớn

6
- Cần chú ý bổ sung đệm lót hàng năm nếu bị sụt giảm độ cao
c. Nguyên liệu làm chất độn
Yêu cầu:
- Chất trơ- thành phần xơ cao, không dễ phân giải
- Không độc, không gây kích thích
- Có độ cứng lớn
- Có một lượng chất dinh dưỡng (năng lượng) nhất định
Mùn cưa (của các loại gỗ cứng): kích thước từ 5-10mm
Vỏ trấu
Vỏ hạt bông,
Vỏ lạc
Thân cây bông
Lõi ngô, thân cây ngô,
Thường 1m
2
, có độ dầy 60 cm thì cần lượng mùn cưa 70-100 kg

Nguyên vật liệu làm đệm lót
Cho 20m2 chuồng độ dày 50 -60 cm

- Mùn cưa (100%) hoặc (50% trấu + 50% mùn cưa): 1,7-2 tấn
- Chế phẩm vi sinh BALASA-N01: 2kg
- Bột ngô 35 kg
- Thùng to (200l): 1 cái
- Xô, thùng, chậu nhựa: 2 cái mỗi loại
- Máy bơm: 2
- Bình ô- roa: 2
- Cào răng cưa, cuốc: 2-3
- Bạt, nilon để đậy đệm lót

d. Cách làm (cho 20m
2
chuồng, đệm lót dày 50-60cm)

Cách chế 200 lit dịch men:
Trộn đều 1kg chế phẩm BALASA-N01 với 15 kg bột ngô, sau đó cho vào thùng,
cho từ từ nước sạch vào, khuấy đều cho bột ngấm đều nước. Thêm nước cho đủ 200 lít
(nếu nhiệt độ ngoài trời dưới 15
o
C thì dùng nước ấm) khuấy đều, để 1-2h sau đó đậy kín.
Để ở chỗ ấm trong thời gian trên 24 giờ là có thể dùng được. Mùa đông có thể để dài hơn
(2 ngày)

7


Cách làm đệm lót: độ dày 50-60cm
Bước 1: Lấy 1kg chế phẩm BALASA-N01 trộn với 20 kg ngô còn lại, cho vào 5-
7l dịch men, xoa cho ẩm đều (nắm tay vào khi bỏ ra bột không bị rời ra)
Bước 2: Rải lớp chất độn dầy 20 cm, có thể là mùn cưa hay là mùn cưa trộn với

trấu. Tưới khoảng 100 lít dịch men đã làm ở trên. Kiểm tra độ ẩm nếu vẫn còn khô thì
phun thêm nước sạch. Rắc đều 2/3 số Bột ngô trong dịch men lên trên bề mặt, dùng tay
xoa cho đều. Độ ẩm ở lớp dưới cùng khoảng 60%.
Bước 3: Rải tiếp 20 cm mùn cưa. Tưới dịch men (60-70lit) đều lên bề mặt, nếu
chưa đủ ẩm thì phun thêm nước sạch cho vừa đủ. Rắc nốt số bột ngô trong dịch men lên
trên. Rắc thêm 5kg bột ngô ở bước 1, dùng tay xoa cho đều. (độ ẩm khoảng 50-60%).
Bước 4 : Lớp trên cùng 10-20 cm nhất thiết phải là lớp mùn cưa. Sau khi tưới số
dịch men còn lại (khoảng 30-40 lít), nếu chưa đủ ẩm thì thì phun thêm nước sạch lên toàn
bộ bề mặt lớp độn lót. Rắc nốt số bột ngô làm ở bước 1, dùng tay xoa đều.
Bước 5 : Đậy kín toàn bộ bề mặt bằng bạt hoặc bằng ni-lon. Nếu nhiệt độ bên
ngoài quá cao có thể không cần che phủ
Lưu ý

Cách kiểm tra độ ẩm: Nắm mùn cưa trong tay, nếu có nước rỉ ra kẽ tay thì đệm lót
quá ướt. Nếu mùn cưa rời ra thi độ ẩm chưa đủ. Độ ẩm đủ: nắm mùn cưa và khi bỏ
tay ra thi phải thành khuôn.

Khi rải bột ngô chú ý rải các góc chuồng và rìa tường ở cuối chuồng nơi có thể tập
trung nhiều phân.

Để làm đệm lót dày 40 cm thì có thể chia 2 lớp: lớp dưới cùng 20cm, lớp trên là
20cm. Lượng dịch men không thay đổi. Mỗi lớp sử dụng 100 lít.

e. Lên men
Mùa đông: sau khi làm xong đệm lót 1-2 ngày có thể thả lợn vào ngay, do lạnh
lên men chậm nên tận dụng của nhiệt độ của lợn làm tăng lên men. Hoặc khi kiểm tra
đệm lót ở các vị trí khác nhau, nếu thấy ấm thì có thể thả lợn.
Mùa hè:
- 1-2 ngày đầu đã lên men mạnh đạt mhiệt độ trên 40
o

C, dưới độ sâu 30 cm có thể
đạt nhiệt độ 70
o
C nhưng duy trì trong thời gian ngắn
- Sau vài ngày sau 7 ngày, nhiệt độ hạ dần. Bới sâu xuống 30 cm nhiệt độ khoảng
40
o
C, không còn mùi nguyên liệu, có mùi thơm rượu nhẹ đặc trưng là có thể dùng được
- Sau 3 và 7 ngày thì cần bổ sung thêm nước, pha 5 kg dịch men trong 200 kg
nước để phun cho 20 m2 chuồng. Tuy nhiên cần căn cứ điều kiện thực tế để định
- Sau khi lên men kết thúc: bỏ bạt phủ, cào cho lớp bề mặt ( sâu khoảng 20 cm )
cho tơi, để thông khí trong 1 ngày.

8
- Trước khi thả lợn 1 ngày lại phun dung dịch pha 5 kg dịch men trong 200 kg
nước 1 lần nữa. Để sau 1 ngày mới thả lợn
Độ ẩm của đệm lót
- Lượng nước dùng cần linh hoạt, thường theo tỷ lệ chất độn / nước là 1/0,7
- Lớp dưới và lớp giữa thường giữ độ ẩm ở 50-60% .
- Lớp trên và trên cùng chỉ cần độ ẩm 30% .
3. MẬT ĐỘ
Lợn nhỏ: 0,8- 1m
2
/ con
Lợn 20-60kg:1,2 -1,5 m
2
/ con
Lợn >60kg 1,5-2m
2
/con

Qua nghiên cứu người ta nhận thấy với mật độ như trên sẽ đảm bảo sự tiêu hủy hết
phân và kéo dài được tuổi thọ của đệm lót
4. ĐƯA LỢN VÀO CHUỒNG:
- Lợn phải cùng 1 ổ có trọng lượng tương đồng; phân riêng các lợn khỏe, yếu
- Trường hợp khác ổ có thể đánh nhau, nhưng chỉ 2 ngày sau là hết. Cần có thể
dùng rượu phun lên mình lợn bị cắn và mũi lợn hay cắn.
- Cần chú ý tránh phản ứng strees do lợn được thả vào trong môi trường mới làm
ảnh hưởng đến công năng tiêu hóa ở dạ dầy ruột, cần chú ý trong ngày đầu chỉ cho ăn
một ít rau xanh, sau đó cho ăn 1 lượng nhỏ thức ăn, sau đó tăng dần dần lượng thức ăn
cho đến ngày thứ 7 thì cho ăn bình thường. Có thể bổ sung thêm premix khoáng, vitamin.

Những chú ý
- Thời tiết nóng lợn có thể giảm ăn do cần sự thích nghi và nhận được các thành
phần bổ sung từ đệm lót
- Mùa hè: Nếu thời tiết nắng nóng, nhiệt độ trong chuồng nuôi quá cao (>35
o
C) có
thể làm cho lợn ở trạng thái bất an: cần phải phun mù nước lạnh vào các giời cao điểm,
mỗi lần 5- 10 phút, cách 30 phút phun một lần. Không nên phun quá nhiều tránh ướt đệm
lót ảnh hưởng đến sự lên men của vi sinh vật. Mở cửa sổ đảm bảo lưu thông không khí,
hoặc sử dụng quạt trần, quạt điện
- Cá biệt có con có khi vào chuồng có phản ứng không thích ứng ngay thì chuyển
đi, sau một thời gian thả lại.
- Không tạo cho lợn có thói quen thải phân một chỗ. Trước khi thả có thể nhặt
phân lợn từ đàn cần thả bỏ rải rác một số nơi trên đệm lót.

5. QUẢN LÝ ĐỆM LÓT
a. Quan sát đệm lót
- Quan sát bề mặt độn lót nếu thấy có hiện tượng kết tảng, đóng vón cục cần phải
cào xới cho tơi xốp. Phải phân tán phân ra toàn bộ chuồng, để tránh cho heo có thói

9
quen ỉa tập chung một chỗ. Trong trường hợp có quá nhiều phân tập trung một chỗ thì
phải vùi lấp phân để tránh hiện tượng ruồi tập trung đẻ trứng.
Sự kết tảng là do nấm mốc hoặc xạ khuẩn phát triển sinh ra các hệ sợi ở độ ẩm
cao. Sự kết tảng đi đôi với sự tiêu hao độn lót do sự tiêu hao chất xơ vì vậy cần phải
thường xuyên xới tơi đệm lót (có thể ngày 1 lần).
Việc xới tơi đệm lót rất quan trọng, nó giúp cho đệm lót thông thoáng, vi sinh
vật hoạt động tốt. Đặc biệt, việc xới tơi đệm lót giúp phân tán bớt nhiệt trong quá trình
lên men làm giảm nhiệt độ bề mặt của đệm lót trong mùa hè.
- Trường hợp đệm lót bị vón cục, kết tảng chắc như đất (có thể do không bảo
dưỡng trong một thời gian dài) thì phải xử dụng máy để xới tơi (thông tin về máy xới có
thể liên hệ tác giả).
- Trường hợp đệm lót bị lún, độ dày xuống dưới 30-40cm: thường thì sau 1 hoặc 2
đợt nuôi (3-4 hoặc 4-6 tháng) mới cần bổ sung thêm 5- 10% chất độn. Trong trường hợp
cần bổ sung đệm lót tốt nhất là dùng mùn cưa: 100 kg mùn cưa dùng 70-100 lit dịch men
để phun ẩm (cách làm dịch men tương tự như trên. Sử dụng 1kg chế phẩm với 10kg bột
ngô (bắp) cho 20m
2
)

b. Quan sát độ ẩm đệm lót

Đệm lót được phân làm 3 tầng

Tầng trên cùng- tầng mặt: Là tầng phủ đậy giữ nhiệt độ và độ ẩm cho tầng dưới
lên men. Là tầng hóa lý có nhiều oxi, có tác dụng phân tán và hấp phụ phân và nước tiểu.
Do chất độn có thành phần xơ cao, khó bị nát tạo độ xốp lớn nên có năng lực hấp phụ
mạnh phân và nước tiểu đồng thời do tác động vận động, ủi dũi của lợn cũng như sự trợ
giúp của con người phân lợn được phân tán vùi lấp trong đệm lót để đợi sự phân giải và

đồng hóa của vi sinh vật ở đây sau đó. Do vậy cần thiết phải đảm bảo sự tơi xốp cũng
như độ ẩm bề mặt
Trong quá trình hấp phụ, nước và khí NH
3
trong phân nước tiểu bị phân tán trong
độn lót làm giảm một phần mùi hôi.
Điều này nhắc nhở chúng ta phải quan sát bề mặt độn lót nếu thấy có hiện tượng
kết tảng cần phải cào xới cho tơi xốp, phải giúp làm phân tán và vùi lấp phân không để
tập trung một chỗ. Sự kết tảng là do nấm mốc hoặc xạ khuẩn phát triển sinh ra các hệ sợi
ở độ ẩm cao. Sự kết tảng đi đôi với sự tiêu hao độn lót do sự tiêu hao chất xơ.
Tạo độ xốp bề mặt có liên quan đến các nguyên liệu làm chất độn: chất trơ khó bị
phân giải. Nhưng cần bổ sung thêm ngô để có sự cân bằng về dinh dưỡng N/C đạt 1/25.
Chỉ đơn thuần là vỏ bào sẽ không có sự lên men và giữ cho hệ vi sinh vật luôn tồn tại
trong độn lót.
10
Việc sử dụng các loại độn lót phải có sự xen kẽ giưa các loại thô với nhỏ mịn giữa
các loại có nhiều dinh dưỡng ( thân lõi ngô…) với các loại ít dinh dưỡng để đảm bảo độ
tơi xốp và lên men đều khắp. Nếu thân ngô tập trung một chỗ lên men mạnh dễ gây đóng
bánh
Tầng giữa: là tầng bán yếm khí hay là tầng lên men chủ yếu. Nhiệt độ ở tầng này
giao động trong khoảng 25- 50
o
C
Tầng đáy: Là tầng yếm khí còn gọi là tầng sinh thái. Nơi tàng trữ và cung cấp hệ
vi sinh vật có lợi có chất lượng cho tầng trên. Tầng này có độ pH thấp, thực hiện quá
trình lên men yếm khí
- Trong trường hợp cần bổ sung đệm lót tốt nhất là dùng mùn cưa: 100 kg mùn
cưa dùng 70 kg dịch nước men để phun ẩm
Nếu tầng bề mặt ẩm, trời âm u, mưa nhiều…Dùng cao sới tung tầng trên ở độ
dậy đệm lót là 15 cm, mở các cửa , tăng cường thoát ẩm và trao đổi không khí để lên

men tốt cúng làm tăng thoát hơi nước
Nếu quá ẩm cần thêm chất độn khô, tuy nhiên trường hợp này ít xẩy ra trừ bị hắt
nước mưa
- Mùa đông: do phải đóng kín cửa nên dễ tăng độ ẩm nên tranh thủ khi nắng mở
cửa thong gió, sới bề mặt đệm lót hoặc thêm chất độn. Mùa đông giá lạnh cần quan sát cụ
thể mà quyết định.
- Mùa hè nắng nóng, mùa thu năng khô: mỗi ngày phun dịch men loãng 1 hoặc vài
lần; Trời mưa hoặc u ám: không hoặc phun ít.
- Mùa xuân, hoặc thời tiết mưa nhiều độ ẩm cao: vài ngày hoặc hàng chục ngày
mới phun 1 lần
Không phun trực tiếp lên lợn
Lắp đặt hệ thống phun mù với các đầu phun được lắp đặt ở từng ô chuồng

c. Cần thường xuyên quan sát phân
- Tốt nhất là lợn thải phân phân tán ( khác với nuôi lợn truyền thống là cần lợn
thải phân tập trung ), sẽ có lợi cho sự tiêu hủy phân .
- Nếu phát hiện thấy phân nhiều ở một chỗ cần phải vùi lấp
- Nếu cá biệt có hiện tượng tiêu chảy thì cần dùng thuốc điều trị
- Nếu bị bệnh nặng thì cần cách ly, chỗ phân lợn bệnh cần rắc vôi hoặc phun chế
phẩm men sau đó vùi sâu xuống 30 cm. Đệm lót có chứa nhiều vi sinh vật có lợi nên hiện
tượng tiêu chảy ít xẩy ra, và nếu có thì chữa trị cũng nhanh khỏi
- Nếu lượng phân quá nhiều có thể hót bớt đi (do mật độ nuôi quá dày hoặc gia súc
ỉa tập trung hoặc do số lượng vi sinh vật không đủ để phân giải phân – kiểm tra đệm lót
thấy lạnh).
d. Quan sát sư ăn uống của lợn
11
- Cần chú ý cho lợn ăn một lượng thức ăn thích hợp không dư thừa.
- Nuôi lợn bằng đệm lót tăng trọng cao hơn so với nuôi truyền thống mà tiêu tốn
thức ăn lại thấp. Do :
Có thể kiếm một phần dinh dưỡng do được bổ sung thành phần đạm vi sinh trong

đệm lót
- Sự bổ sung thường xuyên vi sinh vật có lợi giúp tăng cường tiêu hóa
- Lợn không bị strees, sống vận động tự nhiên thoải mái, không bị ảnh hươnhr của
môi trường ô nhiễm…
- Nếu kết hợp sử dụng thức ăn lên men thì hiệu quả tốt hơn do quá trình tiêu hóa
triệt để hơn, tiêu tốn thức ăn giảm, tăng trọng nhanh.

Bảo dưỡng hệ sinh thái vi sinh vật ở đệm lót
- Ngửi mùi : mới có mùi của nguyên liệu kèm mùi của phân lên men, không có
mùi thối.
Nếu còn phân và mùi thối là lên men không tốt, cần sử lý sau:
+ Bổ sung thêm chất độn đảm bảo độ dầy đệm lót nhất là mùa đông, hoặc thời tiết
lạnh. Nếu không được thì thay một phần bằng đệm lót mới có thêm dịch men.
+ Bổ sung thêm dịch men nồng độ cao; co thể sới tung đệm lót ở độ dầy 15 cm để
phun dịch men, Mỗi mét vuông ( m
2
) dùng 1-2 kg dịch men
+ Sới tung đẹm lót để cho tơi xốp trong trường hợp có kết tảng và độ ẩm cao. Đệm
lót tơi xốp sẽ đảm bảo sự thông thoáng khí để vi sinh vật có thể phát triển.
+ Điều chỉnh mật độ lợn nuôi trong chuồng
- Nếu đệm lót kết bánh, năng lực phân giải giảm cần thay thế đệm lót. Cụ thể: hót
đi đệm lót tầng mặt 30 cm, nếu tầng dưới có mùi bình thường, thì có thể giữ làm nguồn
men giống cho lần đệm lót sau nên chỉ cần thay thế tầng mặt. Qua 2 lần sử dụng có thể
nghiên cứu thay toàn bộ cả tầng dưới
- Có thể nghiên cứu dùng lại độn lót cũ sau khi đã phơi khô, nhưng tối đa chỉ dùng
lại 50%
Cần tăng nhiệt trong mùa đông lạnh giá chỉ cần 1m
2
cho 0,5-1kg bột ngô, 2- 4 kg
nước và dịch lên men

6. VẤN ĐỀ SỬ DỤNG THỨC ĂN ĐỂ GIẢM Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
Để sự tiêu hủy phân, nước tiểu được triệt để và kéo dài tuổi thọ của đệm lót cần
kết hợp cho ăn thức ăn lên men hoặc men tiêu hóa. Sử dụng thức ăn lên men hoặc men
tiêu hóa giúp cho quá trình tiêu hóa thức ăn triệt để hơn, do đó làm giảm lượng thức ăn
không tiêu hóa hết được thải qua phân. Các tác dụng của thức ăn lên men:
- Giảm thải phân và độ thối chủa phân
- Giảm chi phí thức ăn
- Giảm tỷ lệ mắc bệnh
12
- Tăng hiệu quả kinh tế

Lưu ý:
- Đệm lót lên men vi sinh vật giúp làm giảm ô nhiễm trong chuồng nuôi từ chất thải
của gia súc, giúp tiết kiệm nhân công dọn rửa vệ sinh chuồng trại và một số lợi ích
như đã nêu ở trên. Tuy nhiên, nó không phải là một “phương pháp kỳ diệu” có thể
khống chế được các loại dịch bệnh. Vì vậy người chăn nuôi cần phải tuân thủ
đúng, đầy đủ các qui trình vệ sinh phòng bệnh đối với đàn gia súc của mình để đạt
được hiệu quả cao nhất (tiêm vaccine phòng bệnh, thực hiện các biện pháp chăn
nuôi an toàn sinh học…).
- Tài liệu hướng dẫn này được chỉnh sửa và cập nhật liên tục đề phù hợp với điều
kiện thực tế
Mọi vấn đề thắc mắc về kỹ thuật đệm lót, xin liên hệ các địa chỉ sau:
TS. Nguyễn T. Tuyết Lê Tel. 0912 562 942
Email:

7. Giới thiệu về chế phẩm BALASA-N01

Tư vấn và giải đáp mọi thắc mắc
liên quan đến chế phẩm:

TS. Nguyễn Khắc Tuấn
Tel. 098 309 7660


CHẾ PHẨM BALASA-N01 DÙNG TRONG XỬ LÝ MÔI TRƯỜNG Ô NHIỄM
1. Chuồng nuôi gà, vịt, ngan : Nếu nền chuồng bẩn có mùi hôi thì chỉ cần rắc bột
BALASA N-01 đều lên mặt nền chuồng (có tài liệu hướng dẫn)
2. Chuồng nuôi lợn : Dùng xử lý nền chuồng, nơi chứa phân, cống rãnh thoát nước
thải (có tài liệu hướng dẫn)
3. Xử lý ao, hồ nuôi trồng thủy sản: dùng trong chuẩn bị ao nuôi, xử lý làm sạch đáy ao,
kiểm soát chất lượng nước và khi ao hồ nuôi ô nhiễm (có tài liệu hướng dẫn)
3. Bể phốt, cống rãnh : Dùng rất tốt trong thông tắc và xử lý bể phốt; xử lý cống rãnh,
hố rác, hố phân và môi trường ô nhiễm nặng.
Liều dùng: 1 kg BALASA N01 dùng xử lý cho 10 m
3
hoặc 100m
2
bề mặt.

13

Giới thiệu một số hình ảnh:
Mô hình Nghĩa Hưng Mô hình Nghĩa Hưng- Nam Định
Mô hình ở Hải Hậu

Mô hình ở nam định – chuồng nuôi và đệm lót
hoàn toàn không có mùi
Một số kiểu chuồng heo nái nuôi trên đệm lót lên men

14



Cào tự chế để xới đệm lót

Cào để xới đệm lót

Dịch men

Dịch men đã lên men sau 1 ngày ủ (mùa
hè), 2 ngày vào (mùa đông).

15

Trộn đều chế phẩm BALASA-N01 với bột
ngô

Cho thêm dịch men vào trộn đều cho vừa
đủ ẩm (nắm tay không bị rời ra)

Rải đều bột ngô trong dịch men lên toàn bộ
bề mặt của đệm lót
Tưới dịch men bằng ô-roa
Xoa đều bột ngô lên men sau khi rải

16
Phun nước cho đủ độ ẩm

Đệm lót khô, không đủ độ ẩm

Đệm lót đủ độ ẩm

Gà nuôi trên đệm lót lên men – Nam định

Úm gà con trên đệm lót lên men-Nam
định