cảm nhận và bình luận từ những số liệu khảo sát xã hội hoc vầ phân tầng xã hội

Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

40 Xã hi hc s 3 (51), 1995


Cm nhn và bình lun
t nhng s liu kho sát xã hi hc
v phân tng xã hi

 TÀI KX - 04-02

Nu phân tng xã hi là hin tng mang tính quy lut ca kinh t th trng, thì điu mà
chúng tôi đi sâu phân tích không phi là có hay không có s phân tng y, mà vn đ li là s
phân tng xã hi đang din ra nh th nào, nó có tác dng tiêu cc hay tích cc đn s phát
trin. Tác dng tiêu cc, rõ ràng là có, song nh đã nói  trên, ch đ ca cuc kho sát xã
hi hc ln này cha tp trung vào đó, mà hng tp trung tìm hiu là mt tích cc ca nó:
phân tng xã hi đang din ra ngay trong giai đon đu ca quá trình chuyn sang c ch th
trng ca nn kinh t hàng hóa nhiu thành phân có to ra đng lc ca s phát trin không,
mà nu có, thì đng lc y đc to ra nh th nào. Còn mt trái ca tm huân chng luôn
luôn rèn ti vi chính biu trng chính din ca nó, điu y ch đc nhc đn trong nhng đi
sánh cn thit nht  bài vit này.
1. Nhng đng nét ca các mô hình phát trin
Mi nm ca công cuc i Mi đc khi đng và trin khai ch là khonh khc trong
lch s ca dân tc. y th nhng, khonh khc y tht có ý ngha nu chúng ta đt nó vào
trong thi đim ca s ghi nhn thành tu ca s nghip 20 nm xây dng li đt nc k t
ngày 30 tháng 4 nm 1975.
Bng nhng thành tu đã dt đc trong 20 nm, đc bit là trong 10 nm i Mi, đt
nc ta đang quyt tâm tng bc công nghip hóa và hin đi hóa.  đây chúng tôi không
bàn đn ni dung ca công nghip hóa và hin đi hóa. Chúng tôi ch mun t hng tip cn
xã hi hc, tìm hiu mô hình phát trin và mt xã hi, đc bit là chiu hng phân tng ca xã
hi hin đi.

c trng ni bt ca mô hình phát trin ca xã hi hin đi nhìn t góc đ xã hi hc thì
đó là s phát trin mnh ca tng lp trung lu, s thu nh li càng ít bao nhiêu càng tt by
nhiêu tng lp nghèo kh. Nu din đt bng s đ, ngi ta hay ngh đn mô hình qu trng:
hai đu thu rt nh li,  gia phình rng ra. S đ này s có nét khác bit rt cn bn vi mô
hình ca xã hi  nhng
 tài KX - 04-02 41

nc chm phát trin và đang phát trin, đáy phình rng ra và thu nh li dn lên đnh thành
mt hình tháp.
Nét khái quát ph bin y đc vn dng đ xem xét vào các biu đ v phân tng thu
nhp, và qua s phân tng thu nhp y mà đi sâu vào các chiu cnh khác nhau ca din mo
phân tng.
1.1 Nhìn tháp phân tng thu nhp, thy rt rõ mô hình ca khu vc nông thôn so vi đô th
có s khác bit rõ nét. áy thp rng ra, t l nghèo và rt nghèo chim v trí ln, so vi đi dn
lên trung bình và giàu teo li  đnh. Chm phát trin nht là nông thôn Hi Hng, nu đi
sánh vi nông thôn Cn Th đã khá ni bt v s khác bit. Nông thôn Qung Nam - à Nng,
mt vùng phát trin vào loi khá nht  duyên hi min Trung, cng ch nm  quãng gia.
Cn lu ý rng, vi nông thôn min Bc nói chung và vùng đng bng sông Hng nói
riêng, Hi Hng là mt tnh có nhng li th so sánh. ó là tnh ln nht ca đng bng sông
Hng, nm trong trc tam giác Hà Ni, Hi Phòng, Qung Ninh, có nhng li ích t s phát
trin ca vùng trng đim phát trin này. Tuyn đng st Hà Ni - Hi Phòng chy xuyên
sut qua tnh Hi Hng, li có cng sông ti Công Cu bc d hàng nm khong 350 nghìn
tn. Ngh trng lúa  Hi Hng có u th hn c, nng sut cao hn nng sut ca các tnh
đng bng, so vi Nam Hà và Thái Bình, Hi Hng là mt trong ba tnh có nn sn xut nông
nghip ln nht  đng bng sông Hng. Hn 90% đt trng trt dùng đ sn xut thóc, các
loi rau, đay và cây n qu nh vi nhãn có nhang thu nhp đáng k. Chn nuôi ln có s
lng ln nht trong vùng đng bng. [Tuy nhiên cng cn k ra đây mt s yu kém so vi
nhiu tnh khác: đng b rt xu và c s h tng ca các vùng đô th kém, đin khí hóa 
mc đ thp ngay c th xã, tn tht chuyn ti cao trên đng dây c din p thp, thit b ca
và li thi trong các xí nghip công nghip, tiêu thoát nc chm,  nhiu công trình ti h

tng và thoát nc ti khong trên 30.000 ha và nói chung là thiu vn đu t mi].
Hi Hng chim t l s h gia đình đông nht so vi toàn vùng đng bng: 577.450 h
[Nam Hà: 534.630 và Thái Bình 394.938 h], vi GDP tính theo đu ngi nm 1993 là 124
USD [Nam Hà: 127 USD và Thái Bình 117 USD]. Nng sut lúa trung bình t 1988 đn 1972
là 3.441 kg/ha v lúa xuân [Nam Hà: 3.640 kg/ha, Thái Bình: 4.430 kg/ha] và 3.420 kg/ha v
hè [Nam Hà: 3.440 kg/ha và Thái Bình: 4.230 kg/ha]
1
1
Nêu lên vài s liu ca Hi Hng đ càng làm ni bt lên mt nhn xét: mc du th, trong
biu dè tháp phân tng, Hi Hng vn là vùng chm phát trin nht. Và nu Hi Hng đã vy
thì vùng đng bng sông Hng nói chung s th nào, và vùng Trung du và tip đó vng núi
phía Bc s ra sao nu mô hình hóa qua biu đ tháp phân tng v thu nhp. Chúng tôi s phân
tích k hn khi trình bày riêng v nông thôn  di.



1
Theo “D án quy hoch tng th đng bng sông Hng”. B Khoa hc Công ngh và Môi trng, UNDP, World Bank.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

42 Cm nhn và bình quân t nhng s liu

Tháp phân tng thu nhp




Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 43

Biu đ h s Gini


Trc tung OF: Tng t l thu nhp ca dân c
Trc hoành OD: Tng t l dân c có thu nhp đó
ng cong OIC: có tên là đng cong LoTenz.
ng thng OC cho thy: Nu phân phi thu nhp rt đu trong dân c thì s din ra tình
hình: Nu ít dân thì thu nhp ít, nu nhiu dân thì thu nhp nhiu, t l thun vi h s t l là
1 . Khi phân phi thu nhp không đu, nu biu th dân c theo thu nhp tng dn thì khi t l
dân s tng theo đng cong OIC, ta s thy: phân phi thu nhp càng không đu thi đng
cong Lorenz càng võng xung sát vi trc hoành OD.
Nu biu th bng hình hc thì ta s thy: mc đ cách gn hay xa ca đng cong Lorenz khi
đng thng OC s làm cho din tích A nm tip gia đng thng OC và đng cong OIC
gim hay tng biu th mc đ phân phi thu nhp không đng đu ít hay nhiu.
Theo cách th hin này thì h s Gian chính là t l gia din tích A và tng din tích ca A và
B là din tích ca mt phng nm trong tam giác cong OICDO:


chính vì th, ngi ta qui c rng, nu h s Gini = 0 thì phân phi là đng đu, nu h s
Gini > 0 thì s có s phân hóa không đng đu trong thu nhp, Gini càng ti gn 1 thì mc đ
phân hóa ngày càng cao.
Nu so sánh nhóm đáy và nhóm gn đnh và đnh ca nông thôn Cn Th và nông thôn Hi
Hng, ta s nhn ra đc mô hình phát trin ca nhng vùng nông thôn khác nhau di tác
đng ca quá trình và nhp đ chuyn sang kinh t th trng: đáy nghèo kh [di 75.000 đ]
ca Cn Th co hp li, din trung bình
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

44 Cm nhn và bình 1un t nhng s 1iu

m rng ra và nhóm đnh [300.000 đ và 600.000 đ và > 600.000 đ] phát trin hn Hi Hng rt
nhiu.
Nu so sánh đn thun gia đô th và nông thôn, ngha là gia vùng đã phát trin [tng
đi] so vi vùng đang chm phát trin [tng đi] đã có mô hình tháp phân tng thu nhp khác
nhau. Và nu tính h s Gini thì luôn luôn h s Gini  nông thôn cao hn đô th trong so sánh
tng ng  mt tnh.
Chúng tôi đã tính h s Gini ca tng vùng đô th nông thôn trong cùng mt tnh, thy rõ
nh sau:
ô th
Nông thôn
Hi Hng 0.249 0.266
Qung Nam - à Nng 0.291 0.372
Cn Th 0.321 0.368

Nh vy cng có ngha là, cuc vn đng xóa đói gim nghèo là tuyt đi cn thit. Song,
gii pháp xóa đói gim nghèo tích cc nht, thu hp s bt bình đng xã hi hu hiu nht là
đy mnh tc đ phát trin.
T l bt bình đng  nông thôn cao hn đô th đu lp li  c ba đim kho sát cho ba
vùng tiêu biu đã xóa đi mt cm nhn vn đã hình thành trong nhiu ngi: dng nh  đô
thi, do khong cách giàu nghèo d trông thy bng mt trong cuc sng hàng ngày, đ bt bình
đng nht đnh cao hn  nông thôn, ni mà tính đng đu trong thu nhp thng thy rt ph
bin. Kt qu x lý s liu mt cách khách quan cho thy cn có nhn đnh ngc li.
Càng chm phát trin, đ bt bình đng xã hi càng cao hn. Và, không phi là c đy
mnh kinh t th trng phát trin mnh lên tc là đy h s Gini cao lên. Có th thy ngay
điu này nu xem xét h s Gini ca thành ph H Chí Minh và ca thành ph Hà Ni.
Phi tha nhn rng, thành ph H Chí Minh có tc đ phát trin kinh t th trng cao hn
Hà Ni bi nhiu l, nhng chính h s Gini ca Hà Ni li cao hn so vi thành ph H Chí
Minh.

H s Gini ca Hà Ni: 0.438
H s Gini ca thành ph H Chí Minh: 0.351
1.2 Nu quan sát k biu đ mô hình tháp phân vùng thu nhp ca 5 thành ph đc chn
đ kho sát. S thy rõ thành ph H Chí Minh gn vi mô hình xã hi mang tính hin đi hn
c: đáy nghèo kh thu nh li, lp trung bình khá và kh m rt rng, lp rt giàu thu hp li
nhng cng chim mt t l không quá nh. Có th nói, nu nhìn khái quát, da có bóng dáng
dng mô hình phát trin theo hình qu trng. K tip theo thành ph H Chí Minh là thành ph
Cn Th, tuy không đt đc đ phình rng ra ca nhóm khá gi [t 300.000 đ đn 600.000
đ/ngi/ tháng] nh  thành ph H Chí Minh vi đ m rng ln nht, Cn Th t l nhóm
này vn thp hn t l trung bình [150.000 đ đn 300.000 đ/ngi/

Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04- 02 45

tháng] nhng nhìn chung, đáy đã thu rt hp li [din nghèo kh: 75.000 đ/ngi/ tháng].
Nu so sánh biu đ mô hình tháp phân tng thu nhp ca Hà Ni vi thành ph H Chí
Minh li càng thy s khác bit rõ rt:
 Hà Ni, tng lp nghèo kh và nghèo vn chim t l cao, đc bit đáy nghèo [75.000. đ
đn 150.000 đ/ngi/tháng] phình ra rt rng, và càng lên trên càng thu hp dn li theo hình
tháp rt rõ. Còn  thành ph H Chí Minh, cng hình tháp y có th xoay ngc li s gn
ging vi mô hình tháp ca Hà Ni.
i vào chi tit nu tính tho thu nhp tuyt đi ca tng h trong tng quan so sánh thì li
thy có mt hin tng đc bit: thu nhp trung bình ca tng lp giàu nht ca Hà Ni ngay
t nm 1992 đã cao hn thu nhp trung bình ca tng lp này  thành ph H Chí Minh:
1.084.000 đ/ngi/ tháng so vi 991.000 đ/ngi/ tháng.
Nhng, nu tính theo 5 di phân cách đu 20% mt di, thì s có kt qu nh sau: tính theo
bt c s tng trng nào thì thu nhp ca các di phân tng y,  thành ph H Chí Minh đu
cao hn Hà Ni rt nhiu.
i vào chi tit hn. có th thy rng, thu nhp ca nhóm thp nht  thành ph H Chí

Minh cao hn khong 2,5 ln so vi cùng nhóm y  Hà Ni trong khi tng quan gia hai
nhóm cao nht ti đó ch xp x khong 1,5 ln.

Nu so sánh tng quan gia thành ph phát trin nht vi thành ph kém phát trin nht
cùng mt thi đim tin hành kho sát [cui nm 19941 là thành ph H Chí Minh và th xã
Hi Dng thì s thy : nhóm thp nht chênh nhau 2,1 ln trong khi đó nhóm cao nht chênh
nhau 3,36 ln.
Trung bình thu nhp theo nhóm [nghìn đng]
Nhóm Nhóm Nhóm Nhóm Nhóm Chung
1 2 3 4 5
Ô TH :
Hà Ni 63.39 115.09 141.35 192.73 601.75 224.52
Hi Dng 90.42 133.35 168.59 205.57 313.19 181.90
à Nng 70.01 104.67 125.12 153.52 288.41 148.30
Cn Th 102.75 159.82 223.43 312.43 527.52 265.58
T.p H Chí Minh 190.25 287.57 385.82 553.62 1053.69 491.39
NÔNG THÔN :
Hi Hng 55.27 70.86 84.12 102.10 189.85 100.59
Qung Nam-à Nng 51.64 77.46 100.71 134.70 305.81 135.37
Nông thôn Cn Th 70.62 102.48 133.10 196.92 439.84 188.43

Th t ca s chênh lch gia nhóm có thu nhp thp nht và nhóm có thu nhp cao nht
là nh sau :  Hà Ni : 9,49;  thành ph H Chí Minh : 5,54; 
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

46 Cm nhn và bình 1un t nhng s liu

Cn Th : 5,39;  à Nng : 4,01 và  Hi Dng : 3,46 ln. Cng phi nói thêm rng, nhóm
có thu nhp thp nht  th xã Hi Dng, đim kém phát trin nht trong tng quan vi 5
đim kho sát, thì vn đt đc mc 90.420 đ/ngi/ tháng. S bin đng v thu nhp đt bin

khi xem xét s khác nhau  các nhóm có thu nhp cao nht  tt c các đim kho sát  đô th.
1.3 So sánh tng quan đô th - nông thôn thì có th đa dâm nhn đnh : chm phát trin
thì có đ bt bình đng cao hn. Nu so sánh theo chiu đô th vi d thi  4 đim nghiên cu :
Hi Dng, à Nng, Cn Th và thành ph H Chí Minh, tm đt Hà Ni ra khi tng quan
này, s thy h s Gini tng lên theo cùng vi trình đ phát trin kinh t hàng hóa : 0.249;
0.291; 0.321; 0.351 và 0.438. iu này không có gì khó hiu và cng không mâu thun vi
nhn đnh đc rút ra trong tng quan nông thôn - đô th  trên.
Nét ph bin ca giai đon đu ca s phát trin là s tng trng kinh t tng cùng vi
mc đ bt bình đng. Tuy nhiên, không tt yu là mc đ nghèo đói tuyt đi s tng cùng
vi t l bt bình đng. Có th thy rõ điu này qua vic so sánh t l ngi sng di mc
trung bình ca đim kho sát  thành ph H Chí Minh là 2,9% so vi t l ngi sng di
mc trung bình ca th xã Hi Dng là 41,3%. C hai đim kho sát này cng din ra cùng
mt thi đim : quý 4 nm 1994.
Còn à Nng và Cn Th thì thi đim kho sát cách nhau đúng mt nm, nhng t l
nhóm sng di mc trung bình ca à Nng đã cao hn hn  Cn Th.
S d phi tách Hà Ni riêng ra vì dng nh  đây có nét đc thù : xét v trình đ phát
trin kinh t hàng hóa thì Hà Ni cha cao bng thành ph H Chí Minh, nhng h s Gini ch
s bt bình đng li cao hn  thành ph H Chí Minh. Chúng tôi mun lý gii hin tng này
theo hng nhìn nhn s tng quan gia trình đ ca mt thành ph va t mô hình c ch
k hoch hóa tp trung và bao cp mi chuyn sang c ch th trng, yu t tích ly kiu mô
hình kém phát trin mang dáng dp nông thôn trc đây cha trút b đc hoàn toàn, và vì th
đã lp li mô hình bt bình đng trong tng quan nông thôn - đô th.

2 . V s phân tng xã hi  đô th
2.1 Kinh t th trng đc khi đng và phát trin  đô th, điu y có th d dàng tìm thy
 tt c mi ni. S phân tng v mt thu nhp cng là điu d thy. Tuy vy, cuc kho sát xã
hi hc này mun hng vào s nhn dng v s phân tng xã hi và đng lc ca s phát
trin. Cùng vi hng nhn dng v các kiu loi khác nhau trong thu nhp và mc sng mà
các tng lp c s khác bit. chúng tôi c gng thu thp và phân tích cc chi bào, liên quan đn
li Bóng, trình đ hc vn, s đu t cho con cái v vic hc hành đ mong tìm thy mt s tái

to v vn hoá tng thích vi s thng tin v kinh t.
Do s đng đu tng đi v s hu, h qu đc tha hng ca nhng giai đon lch s
bao cp và thi k k hoch hóa tp trung [ min Bc trc đây
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 47

và mt phn  mt s vùng  min Nam sau ngày gii phóng], s phân tng di tác đng ca
s hu có th thy rõ  thành ph H Chí Minh, còn nói chung là không rõ nét. Nng lc th
trng là mt yu t mi làm chuyn đi nhiu s phn trong bc thng trm ca các v th
kinh t và xã hi.
Trong bi cnh đó, tri thc v khoa hc và công ngh có ý ngha ln trong mt c ch bit
khai thác và phát huy cht xám, mt th hàng hóa đc bit. Nng lc th trng đc hình
thành do bn lnh và kinh nghim cá nhân da vng trên trình đ tri thc v khoa hc và công
ngh s là nhng thành t vng chc giúp vào vic xây dng mt th trng vn minh và lut
đnh, nhanh chóng thoát ra khi giai đon s khai và hoang đã, trong đó kiu kinh doanh chp
git bng nhiu th đon gian manh đang thng th. Khái nim "s tái to v vn hoá " bao
hàm ni dung ca s đu t cho hc vn và tay nghe cho bn thân ngi đang t trau di nng
lc th trng và đc bit là cho th h k tip. Tng lp u tú ca xã hi phi đc hình thành
trên c s sàng lc ca cuc sng, trong đó vn hóa là mt đm bo quan trng. Chúng tôi hiu
vn hóa không ch là kt qu ca tng trng kinh t mà còn là nhân t bên trong, thm chí là
nhân t có ý ngha quyt đnh ca s phát trin kinh t và xã hi.
ng nhiên, s tái to v vn hóa y ch có th din ra trong nhng điu kin kinh t cho
phép. Vì vy, các ch báo v s tái to vn hóa đc đo đm cùng vi trình đ kinh t. Li
sng gn lin vi mc sng, cht lng sng.
2.2 S phân tng v mc sng có liên quan nhiu đn thu nhp, song không ch có th, mà
 rt nhiu các ch tiêu khác v đi sng cng đã đc đo đm và nhn xét.
Trc ht, nhà  và các trang thit b ni tht là các ch báo khá tp trung cho vic phân
loi mc sng. Càng nhích dn lên cp bc trên ca tháp phân tng, bình quân mét vuông nhà
/đu ngi cùng vi các công trình ph, các trang thit b khác nh bp ga, t lnh, bình tm

nc nóng, các kiu loi b xí, v.v đu tng lên v s lng, dc bit là v cht lng.
Chng hn nh, s khác bit gia nhóm cao nht và nhóm thp nht trong di phân tng v
din tích nhà  đo đc là :  thành ph H Chí Minh : 2,75 ln; Hà Ni : 2,57 ln; Cn Th :
2,57 ln; à Nng : 2 ln và Hi Dng 1,62 ln.
V các trang thit b cho đi sng hàng này, càng ni bt lên s khác bit  các nhóm trong
di phân tng. Ví d nh  Hà Ni, có 86,7% các h thuc nhóm cao nht có đ xe máy;
83,3% có vô tuyn truyn hình mu; 93,3% có radio - cassette; 83,3% có t lnh trong khi y,
 nhóm thp nht có các t l theo trình t tng ng là : 10,3%; 27,6%; 27,6% và 31%.
Các kiu loi chi tiêu trong ngân sách gia đình cng phn ánh s khác bit gia các tng lp
v mc sng và li sng.
Chi tiêu bình quân đu ngi cho n ung :
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

48 Cm nhn và bình quân t nhng s 1iu

Tin n trong bình mi ngi / tháng [nghìn đng]
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
HÀ NI 70.80 96.21 119.2 131.4 190.2 120.2
Hi Dng 64.49 96.27 118.8 117.8 137.4 106.4
à Nng 56.71 119.5 98.00 112.7 127.5 103.2
Cn Th 73.51 81.89 110.6 99.01 151.6 103.5
T.p H Chí Minh 124.5 167.8 213.0 254.1 337.3 219.2

 các nhóm cao nht và nhóm thp nht ca các đim nghiên cu có th ghi nhn đc s
cách bit là 2,75 ln  thành ph H Chí Minh; 2,69 ln  Hà Ni; 2,25 tn  ã Nng; 2,13
ln  Hi Dng và 1,75 ln  Cn Th.
Nu phân tích t trng ca ngân sách chi tiêu dành cho n ung theo bình quân đu ngi 
nhóm có thu nhp thp nht s thy chim đn trên 213 tr lên thu nhp có đc. Trong lúc đó
thì  nhóm cao nht ch 1/3 tr lên. C th là :
+  Hà Ni : 112%  nhóm thp và 32%  nhóm cao nht

+  Cn Th : 95%  nhóm thp và 31%  nhóm cao nht
+  à Nng : 97%  nhóm thp và 44%  nhóm cao nht
+  Hi Dng : 71%  nhóm thp và 44%  nhóm cao nht
+  thành ph H Chí Minh : 65%  nhóm thp và
32%  nhóm cao nht.
Nu ch ly riêng v s dng đin, mt ch báo ca mc sng và li sng trong cuc sng
hin đi thì s cách bit gia nhóm cao nht và nhóm thp nht là 4,39 ln  à Nng. Còn
nu so sánh nhóm cao nht  thành ph H Chí Minh và nhóm thp nht  Cn Th thì cách
nhau đn 16 ln.
2.3 Các ch báo v hc vn
Vn hóa theo ngha rng, có th thu gn li là tt c nhng g do con ngi  trong con
ngi và liên quan đn con ngi. Và vì th, đng nhiên vn hóa không ch biu hin  trình
đ hc vn, nhng hc vn là mt thành t quan trng nht ca vn hóa.
Nét ni rõ lên là : t l nhng ngi có hc vn đi hc và trên đi hc, xét riêng v ngi
chng đã gia tng nhanh chóng t nhóm có thu nhp thp đn nhóm có thu nhp cao. Ngi có
bng đi hc chim t l cao  nhóm có thu nhp cao có th xp theo trình t sau đây : cao
nht là Hà Ni, th đn thành ph H Chí Minh, và tip theo là à Nng, Cn Th, Hi
Dng.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 49

Trình đ hc vn ca ngi chng [di cp II] %

Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 19,2 3,3 7.7 8,0 3,8 8,3
Hi Dng 10,7 7,7 0,0 3,7 0,0 4,6
à Nng 23,1 29,6 10,0 20,8 4,3 17,7
Cn Th 20,0 30,8 20,0 40,0 9,1 24,4
T.p H Chí Minh 32,6 25,6 29,2 12,6 19,1 23,9

Trình đ hc vn ca ngi v [di cp II] %

Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm
5
Chung
Hà Ni 17,2 6,5 7,4 0,0 14,3 9,1
Hi Dng 12,5 10,7 0,0 3,4 3,3 6,1
à Nng 71,4 61,7 32,3 41,7 20,8 44,4
Cn Th 44,8 30,8 41,4 50,0 44,8 42,6
T.p H Chí Minh 44,9 35,6 38,2 18,4 13,5 30,2

 ngi v cng thy có chiu hng tng t.
iu đáng suy ngh là, mt t l không nh nhng ngi có trình đ đi hc [nam gii] li
ri vào nhóm nghèo nht trong tháp phân tng. T l đó chim đn 15,4%  Hà Ni.
Riêng vi ph n có trình đ đi hc ri vào nhóm nghèo ch quan sát thy  Hà Ni và
thành ph H Chí Minh vi mt t l thp: 6,9% và 2,2%.
Cng có th rút ra nhng kt lun nào đy nu rõi sâu vào ngi có hc vn thp [nam gii]
nhng li vn nm trong nhóm có thu nhp cao nht,  thành ph H Chí Minh, trong nhóm y
có đn 19,1% ch có trình đ hc vn t cp II tr xung và  Cn Th, t l đó là 9,1%.
Nu nhìn khái quát thì thy các đô th phía Bc có trình đ hc vn khá hn  các đô th
phía Nam, trong đó, Hà Ni có mt t l rt cao đáng t hào: 37% tng s ngi đc phng
vn qua bng hi đã có trình đ hc vn t đi hc tr lên.
Dng li quan sát k v mi tng quan gia hc vn và thu nhp  Hà Ni, thy ni lên
my đim sau :
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

50 Cm nhn và bình lun t nhng s 1iu

+ Ngi có trình đ hc vn t cp II tr xung không có  nhóm có thu nhp bình quân t

mc trung bình đn mc rt cao.
+ Các đi tng có hc vn t đi hc tr lên chim t l trêu 3/4  mc thu nhp bình
quân cao, 1/2  mc rt cao và trên mt na  mc trung bình.
+ Tuy vy, trình đ hc vn này vn còn chim đn 15%  mc thu nhp rt thp và 37% 
mc thu nhp thp.
Nhng s liu này, mt mt, nói lên giá tr ca cht xám trong c ch th trng, nhng mt
khác, không phi c có tm bng đi hc là có th có bc thun li trong thng tin xã hi v
mt kinh t.  đây, còn c vn đ ý ngha thc tin và kh nng vn dng hc vn này vào
cuc sng, và nh th cng có ngha là trình đ hc vn còn tùy thuc vào nhiu yu t khác
mi có th có tác dng trong c ch mi. Vn đ t đào to và đào to li nhng tri thc cn
thit đ có thê phát huy tác dng trong th trng đang là mt vn đ bc xúc.
Bn cnh trình đ hc vn, mt ch báo khác cho phép nhìn nhn sâu hn v ý ngha ca
hc vn đi vi s thng tin xã hi đó là s đánh giá v hc vn ca các nhóm xã hi có mc
thu nhp khác nhau :
S, đánh giá cao hc vn trong cuc sng là tng đi nht quán  tt c các nhóm t thp
đn cao.
Tuy nhiên, vi câu hi thm dò : "Liu hc vn cao có dn đn cuc sng đy đ, mt t l
rt nh tán thành điu này ti thành ph H Chí Minh theo các t l  các nhóm thu nhp trong
di phân tng nh sau :
+ Nhóm 1 : 4,1%
+ Nhóm 2 : 7%
+ Nhóm 3 : 8,8%
+ Nhóm 4 : 11%
+ Nhóm 5 : 12%
Phi chng là c dân  thành ph có trình đ phát trin kinh t th trng mnh đã có mt
thái đ rt thc t đi vi hc vn. H thy hc vn là cái cn nhng cha đ đ to ra cuc
sng dy dù trong cuc đua tranh đy bt trc ca mt giai đon khi đu ca kinh t th
trng cha phi là mt nn kinh t th trng lut đnh vi ý ngha vn minh cn phi có ca
nó.
 hiu rõ hn điu này, hãy so sánh gia các thành ph v cách đánh giá nói trên  nhóm

có thu nhp rt cao, tc là nhóm có đ điu kin đ đánh giá nht v lnh vc này :
+ Hi Dng : 86%
+ Cn Th : 80%
+ Hà Ni : 68,5%
+ à Nng : 66%
+ Thành ph H Chí Minh : 12%

Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 51

Nm  trung tâm ca hai vùng đng bng mà sn xut nông nghip là ch yu : Hi Dng
vi dong bng sông Hng và Cn Th vi đng bng sông Cu Long li rt k vng  hc
vn, phi chng đó là điu h dang thiu. Ngi ta quá  k vng vào điu mà ngi ta cha
có hoc có quá ít.
Mt câu hi tng t vi mt ni dung thay đi chút ít nhm khi sâu hn v vn đ này :
"liu hc vn đi hc có giúp cho bn bc vào đi thun li không". Có mt đa s  khp các
đim kho sát chp nhn giá tr chung này, t l dt trên 70%, và riêng  thành ph H Chí
Minh là 74,3%.
Mt đa s chp nhn hc vn đi hc là mt điu kin thun li, nhng vic có cho con
theo hc đi hc hay không li là mt chuyn khác.
T l nhng ngi nht quyt cho con đi hc đi hc gia tng cùng vi thu nhp, thy rõ 
Hà Ni : 20%; Hi Dng : 15% và à Nng 20%  nhóm thu nhp thp nht và 64,8%;
61,4%; 57,4% theo trình t các thành ph trên  nhóm có thu nhp cao nht. Nh vy là nhóm
cao nht có t l nht quyt cho con đi hc đi hc nhiu gp 3 ln so vi nhóm có thu nhp
thp nht.
Trong khi đó,  Cn Th t l ch còn có hai ln : 21,4%  nhóm thp nht và 43,5% 
nhóm cao nht.
iu đc bit đáng chú ý là  thành ph H Chí Minh, ý đnh nht quyt cho con đi hc đi
hc li gim dn cùng vi s gia tng thu nhp:

44,4%  nhóm 1
30,2%  nhóm 2
29,2%  nhóm 3
16,2%  nhóm 4
15%  nhóm 5
Cn lu ý rng, cng ti thành ph này, có đn trên 80%  tt c các nhóm cho rng mun
sng khá cn phi có trình đ đi hc.
Có th hiu rõ hin tng trên nu bit rng,  đây, có đn 56% s ngi tr li là đ cho
vic theo hc đi hc tùy thuc vào kh nng và quyt đnh ca con. S thy rõ thái đ thc t
ca ngi dân  thành ph có hot đng công nghip, thng mi, dch v mnh nht này khi
so sánh vi t l nói tiêu gim gn  các thành ph khác. Chng hn,  Hà Ni, ch có 31,8%
đ tùy vào kh nng và quyt đnh theo hc đi hc ca con, trong đó, nhóm có thu nhp cao
nht ch có 9,3% là đng ý vi cách gii quyt đó.
S d lý gii các hin tng nói trên khi dõi sâu vào mt thi đon ca cuc sng mà c hi
thng tin xã hi duy nht là hc lên đ kim ly mnh bng đi hc đ có th chc chân trong
biên ch nhà nc. Bc thang giá tr treo trt t s, nông, công, thng ca thi xa xa vn
sng dai dng di mt b áo khoác mi trong c ch quan liêu, bao cp kéo khá dài  min
Bc và không phi là không có tác đng đn nhiu nhóm xã hi  các tnh phía Nam. Các bc
thang giá tr đang chuyn đi dn cùng vi s chp nhn kinh t th trng trong công cuc
i Mi.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

52 Cm nhn và bình lun t nhng s liu

2. 4 Các ch báo b sung liên quan đn hc vn
+ V tay ngh và trình đ chuyên môn cao. iu d dàng nhn thy là nhng giá tr này t
l thun vi thu nhp. Có th nêu lên vài dn chng :  Hà Ni, trong nhóm có thu nhp thp
nht thì t l ngi chng có trình đ chuyên môn cao là 19,2% so sánh vi t l 80%  nhóm
có thu nhp cao nht.
 thành ph H Chí Minh, con s tng ng là 5,6% so vi 33,7%.

S ni rõ ý ngha này hn khi xem xét t l ngi v hu hoc hin thuc din không có
vic làm thng chim t l cao trong nhóm có thu nhp thp nht. Hãy ly à Nng làm ví d
: 42,3%  nhóm có thu nhp thp nht so vi 8,7%  nhóm có thu nhp cao nht thuc din nói
trên.
Tuy nhiên, chia s giá tr này  nhng nhóm khác nhau không có s nht quán, trong đó, 
các thành ph nh thì có s nht trí cao trong s nhìn nhn v tay ngh và trình đ chuyên môn
gii là mt giá tr đáng trân trng và cn thit. Hi Dng, à Nng, Cn Th đu có nhng t
l đánh giá cao  tt c các nhóm.
Trong lúc đó,  Hà Ni và thành ph H Chí Minh thì li không nhn đc s đánh giá cao
v giá tr này, đc bit là các nhóm có thu nhp cao nht : 33,3%  Hà Ni và 16,2%  thành
ph H Chí Minh.
Gii thích nh th nào v hin tng này ? Ti sao s tinh thông tay ngh , mt phm cht
đc trng cho xa hi hin đi vn đòi hi s chuyên môn hóa cao, li không đc các nhóm có
thu nhp cao nht  hai thành ph có ch s GDP đu ngi cao nht nc đánh giá là cái ti
cn thit đ bc vào đi ?
Phi chng, hin nay, mc du đã có bc phát trin cao so vi c nc, nhng trình đ
phát trin y cha đt đn mc mà nhng giá tr tay ngh cao, chuyên môn gii đc đt đúng
v trí. Nhng ngi đang giàu có nhanh lên cha phi đã do h có tay ngh cao và tinh thông
nghip v chuyên môn  nhng ngh nghip bc cao ?  nhng bc khi đu ca kinh t th
trng, li kinh doanh chp git đang giành đc u th so vi vic đu t cho nhng công
ngh bc cao đ làm ra sn phm có cht lng ? Có mt cách lý gii nh vy khi xem xét hin
tng trên. Trong lúc đó,  nhng thành ph kém phát trin hn, ngi ta li đã cm thy s
cn thit s tinh thông mt ngh vào loi trung bình.
Cng tng t nh vy,  mt ch báo thm dò khác, "bit tính toán làm n " không đc
chia s nh mt giá tr cn thit đ bc vào đi thun li.
Tt c các nhóm thu nhp, k c cao và cao nht, tr Hà Ni ra, đu có t l tán thành giá tr
này rt thp : t l không quá 10%  tt c các nhóm. c bit là  nhng nhóm có thu nhp
thp li có xu hng đánh giá cao hn giá tr này so vi các nhóm có thu nhp cao và rt cao.
Chng hn nh,  Hi Dng ch có 3,5% và 0%  nhóm cao và cao nht trong thu nhp tha
nhn giá tr này.

Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 53

+ Riêng  thành ph Hà Ni, thì ch s tha nhn giá tr này li rt cao, đc bit là  nhóm
có thu nhp thp nht li có đn 90,9% tn thành phi bit tính toán làm n mi có th khá lên
đc.  câu hi thm dò tip theo, mt trc nghim v tâm lý, khi tr li câu hi "hc hành
thi bui này không bng đi buôn " thì t l ngi đng ý vi quan đim đó đu rt thp  tt
c các nhóm, trong đó,  nhóm có thu nhp cao nht không quá 10% tán thành điu này.
Cng ch riêng  Hà Ni, s ngi tán thành vi quan nim trên có cao hn mt chút so vi
các ni khác. Phi chng, Hà Ni, ni tiêu biu cho c ch k hoch hóa tp trung và bao cp,
sau mt thi gian dài chu nh hng nng n ca cách đánh giá theo bc thang giá tr "s,
nông, công, thng" trc đây bng nhng bin tng mi ca s mit th thng nhân, coi
thng ngh buôn bán, gi đây trong s chuyn mnh sang c ch th trng, đã "tht mc s
th" sc mnh ca quan đim "phi thng, bt phú" bt đu thy cn phi đánh giá li giá tr
thng nhân trong các thang bc xã hi.
+ B sung cho nhng nhn xét trên, có đn trên 70% s ngi đc hi khng đnh rng
"tr con ngày nay đc hc hành t t hn ngày xa " và khi so sánh vi chính bn thân mình,
thì có ti 90% s ngi đc hi  tt c các nhóm cho rng con h bit nhiu hn bn thân h
 vào tui y.
Tr li câu hi "thy cô giáo đang là nhng ngi đc xã hôi trng vng", t l nhng
ngi đng ý vi nhn đnh y có s khác bit  các thành ph đc kho sát.  thành ph H
Chí Minh, Cn Th, Hi Dng, t l ngi đng ý vi nhn đnh y lên đn 80%. Trong khi
đó, Hà Ni và à Nng vn là đt hiu hc và có truyn thng "tôn s trng đo" li ch có t
l 60% tán thành. Có l vì có truyn thng đó nên ngi ta d bt bình vi mt hin thc là
giáo dc xung cp và cùng vi nó, v th ca thy giáo, cô giáo cng không đc xã hi coi
trng nh ngi ta vn mong cn phi nh th.
S du t thi gian và tin ca cho vic hc hành ca con cái là mt chí báo đc sc cho
mt đnh hng thng tin xã hi và giúp vào vic phác ha mô hình vn hóa đc trng ca
mt nhóm xã hi.

+ Cho con hc thêm : đây là mt nét ph bin ni bt, cha hn là s minh ha cho đnh
hng thng tin xã hi và mô hình vn hóa nh đã nói, mà trc ht là s xung cp ca h
thng giáo dc, s bi ri trong các gii pháp nâng cao cht lng ca vic ging dy và hc
tp  nhà trng.
Có trên 95% t l ngi đc hi  Hà Ni, Hi Dng và à Nng cho con đi hc thêm
ngoài gi hc chính khóa  nhà trng. Trong đó,  nhóm có thu nhp cao và rt cao thì t l
cho con đi hc thêm là 100% !
 Cn Th, có 74,4% cho con hc thêm,  thành ph H Chí Minh t l đó là 90,2% vi
chiu hng tng dn lên cùng vi s chuyn dch t nhóm có thu nhp thp đn nhóm có thu
nhp cao. T l đó là 97,8%  tng lp cao nht ti thành Ph H Chí Minh.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

54 Cm nhn và bình 1un t nhng s liu

Cho con hc thêm
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 93,1 100,00 96,4 100.00 100,00 98,0
Hi Dng 90,6 96,7 92,9 96,6 100.00 95,3
à Nng 96,6 96,8 89,3 100.00 96,6 95,9
Cn Th 70,0 75,9 80,0 72,4 90,0 77,7
T.p H Chí Minh 83,1 82,2 93,3 94,3 97,8 90,1

Chi phí tin hc cho con trung bình mi con đu nm hc mi [nghìn đng]
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 71.99 84.17 101.0 101.3 213.6 115.0
Hi Dng 113.3 105.5 116.8 126.5 119.3 120.7
à Nng 91.41 110.5 117.1 148.0 157.3 124.7
Cn Th 129.7 144.2 167.7 156.1 177.3 155.0
T.p H Chí Minh 147.1 177.2 192.2 233.3 262.1 203.2

iu cn nói thêm  đây là mc du t cho con n hc là rt đáng k nói chung và rt nng
n đi vi nhóm có thu nhp thp nu xem xét các chi phí tuyt đi, nht là trong dp đu nm
hc và cng thêm vi các khon đóng góp mà tht là khó mà t chi, ngay c vi nhng gia
đình nghèo nht!
Nu tính theo t l thì càng thy rõ, chi phí cho vic hc hành ca con chim mt khon
ngày càng ln đi vi các nhóm có thu nhp thp : 30%  Hà Ni; 32%  à Nng và 44% 
thành ph H Chí Minh, trong khi đó,  các nhóm có thu nhp cao nht là 9%; 18% và 23%
tng ng.
Cng cn phi nói thêm rng, s khác bit v vic đu t cho hc tp ca con cái  các tng
lp có thu nhp khác nhau ch ni rõ  Hà Ni, thành ph H Chí Minh và à Nng, trong lúc
 Cn Th và Hi Dng không quan sát thy. s khác bit đó. Hn na, t l đu t cho vic
hc ca con là tng đi thp, 12%  nhóm thp và 2,02%  nhóm cao nht ti Cn Th. Phi
chng là  nhng ni này, nhu cu tng tc cho vic đu t v hc vn cha phi là bc bách ?
Cng nh vy, dành thi gian chm sóc đn vic hc hành ca con cng ch thy ni rõ  Hà
Ni và thành ph H Chí Minh,  các thành ph khác không có tín hiu và s quan tâm đc
bit.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 55

Riêng vi vic c gng chn trng tt, lp tt cng ni rõ hn  Hà Ni, thành ph H
Chí Minh và phn nào  à Nng. Có th thy điu này qua t l đó  các nhóm có thu nhp
cao nht : 81,8%  thành ph H Chí Minh; 66,7 %  Hà Ni và 41,4%  à Nng, và trình t
tng ng  nhóm có thu nhp thp nht là : 41,6%; 41,4% và 13,8%.
 Cn Th và Hi Dng không quan sát thy s chênh lch trong mi quan tâm này  các
nhóm khác nhau.
Có th rút ra hai nhn đnh t nhng ch báo trên :
a. Cùng vi trình đ phát trin ca kinh t, vic quan tâm đn hc vn và s đu t v tin
ca cng nh v thi gian chm sóc đn vic hc hành ca con cái là nhng du hiu đáng
mng v nhng nhân t góp vào tính bn vng ca s phát trin. Cn lu ý rng vn hóa luôn

luôn là h điu tit ca s phát trin kinh t và tin b xã hi.
Tuy nhiên,  hai trung tâm ca vùng đng bng sông Hng và đng bng sông Cu Long,
cng cô ngha hai vùng đó có nh hng mnh đn s phát trin nông nghip và nông thôn, vai
trò ca hc vn cha tr thành lc tác đng đn s phát trin. iu này s có mi liên quan
đn đnh hng phát trin nông nghip, nông thôn và công nghip hóa, hin đi hóa nông thôn
và nông nghip.
b. Liên quan ti tt c mi tng lp c dân, cht lng ca h thng giáo dc đang là mi
quan tâm ln và mang tính bc xúc. Nhng khon chi phí cho vic hc thêm và nhng ph thu
không rõ ràng và khá thng xuyên đã góp phn to ra s bt bình đng đi vi thu nhp và
cht thêm gánh nng cho nhng nhóm có thu nhp thp. iu này, v lâu dài s trc tip nh
hng đn kh nng di đng xã hi vì s hn ch tim nng du t cho hc vn đ ci thin
đi sng, chuyn đi ngh nghip, thay đi v th xã hi đi vi nhng ngi  trong nhóm xã
hi có thu nhp thp có ý chí v s thng tin xã hi. S thng tin xã hi da trên chun mc
tài nng là mt biu hin lành mnh ca đnh hng phát trin ca đt nc tin lên xã hi
hin đi. Mun vy, to c hi đng đu cho mi ngi mong mun đc hc hành và phát
trin tài nng phi là mt trong nhng ni dung quan trng ca các chính sách xã hi. i mi
h thng giáo dc đ góp phn hn ch đn mc thp nht s bt bình đng trong vic nâng
cao trình đ hc vn phi là hng phn đu quyt lit trong thi gian ti.
2.5 Các ch báo b sung vào vic nhn din mô hình vn hóa ca các nhóm xã hi.
Mua sách cho gia đình : T l ngi mua sách đ đc  nhà gim dn cùng vi các nhóm
có thu nhp thp và rt thp,  các nhóm có thu nhp cao và rt cao thì t l ngi mua sách
cng cao hn lên, tuy nhiên có s khác bit ln gia các khu vc
Hi Dng có t l mua sách cho ngi ln thp nht, thp ti hn hai ln so vi t l này
ca thành ph H Chí Minh  nhóm có thu nhp cao nht.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

56 Cm nhn và bình lun t nhng s 1iu

T l nhng ngi mua sách cho con đi hc lên đn 96%  thành ph H Chí Minh. Trong
lúc đó, t l này li rt thp  Cn Th, ch có 18,5%  nhóm có thu nhp cao nht trong lúc

đó t l này  Hi Dng là có đn 77,4%.
+ Mua và đc báo: Nu nhìn nhn báo chí là ngun cung cp thông tin rt quan trng, và
đc báo khác vi nghe loa truyn thanh  ch đây không là s áp đt, mà là mt nhu cu t
nguyn tip nhn thông tin và t suy ngm v nhng thông tin y. c báo cng là mt nét
ca nhu cu hin đi. Nhng con s thu nhn đc cho phép rút ra nhng cm nhn và suy
ngh v ngi mua báo hàng ngày :
S ngi mua báo hàng ngày :
%
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 10,3 19,4 35,7 17,2 43,3 25,2
Hi Dng 9,4 13,8 10,7 10,3 19,4 12,8
à Nng 10,3 9,7 10,7 24,1 34,5 17,8
Cn Th 10,0 6,9 10,0 17,2 23,3 13,5
T.p H Chí Minh 47,2 55,6 55,6 69,8 77,3 60,9

Nh vy là  phía Bc, Hà Ni chênh so vi Hi Dng v mua báo hàng ngày là 2 ln,
còn  phía Nam đ chênh đó là đn 6 ln gia thành ph H Chí Minh và thành ph Cn Th.
Và nu so sánh t l này thì thành ph H Chí Minh cao hn Hà Ni đn 2,4 ln ! Tng lp có
thu nhp cao nht ca Hà Ni có t l mua báo ngày không vt ni t l y  nhóm có thu
nhp thp nht  thành ph H Chí Minh : 43,3% so vi 47,2% [ đây cn lu ý là có th
ngi ta không mua, nhng ngi ta có đc  c quan, hoc đc cung cp báo theo mt tiêu
chun nào đó].
Vic mua báo tun có nét kh quan hn. Ngi mua báo tun chim 75% trong nhóm có
thu nhp cao nht, trong đó,  thành ph H Chí Minh t l này lên đn 97,8%. Tình hình này
có khác  Hà Ni, t l mua báo tun cao nht không ri vào nhóm có thu nhp cao nht ! Có
th h đc bao cp v khon này chng, vì phn ln ngi có thu nhp cao nht nm trong
nhóm quan chc có v th tng đi cao đ có th đc cung cp bc chí ! Trong lúc đó, có
mt nét thông tin khá thú v là :  nhóm có thu nhp thp nht cng có mt t l rt đáng k
ngi mua báo tun : t l đó thp nht là  Hi Dng cng đt mc 40,6% và lên cao nht
là 77,5%  cùng nhóm này ti thành ph H Chí Minh. Cn lu ý rng Hà Ni mi là thành

ph có trình đ hc vn đi hc vi t l cao nht so vi c nc, th nhng v t l mua và
đc báo hàng ngày cng nh báo tun không bng thành ph H Chí Minh. Và nu nhìn vic
mua và đc báo ngày cng nh báo tun nh là mt ch báo xã hi hc v nét hin đi ca mt
thành ph thì đây li thêm mt
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 57

b sung lun c cho vic lý gii v trình đ phát trin kinh t th trng và mc đ hin đi
ca thành ph H Chí Minh.
y vy nhng, mt ch báo khác giúp vào vic làn ni rõ nét sinh hot hin đi là t chc
sinh nht cho con thì Hà Ni li có t l cao hn so vi thành ph H Chí Minh.
90% có t chc sinh nht cho con trong nhóm có thu nhp cao nht  Hà Ni. Còn  nhóm
có thu nhp thp nht t l đó cng lên đn 44,8%  Hà Ni, trong lúc đó thì con s tng ng
 thành ph H Chí Minh ch là 25,8%. Nu ly thêm mt con s so sánh na  thành ph Cn
Th :  nhóm cao nht là 36,9% và  nhóm thp nht là 0% thì s càng thy ni bt lên t l
mà Hà Ni có v mt hình thc sinh hot có dáng dp hin đi nhng nng v tp quán sinh
hot đang thinh hành và có tính thi thng hn là tính ích dng ca tp quán y.
T chc sinh nht cho con là mt tp quán mt đc du nhp, còn trong xã hi truyn
thng thì ngi ta li ch coi trng ngày gi.  đây chúng tôi không bàn v vic tt xu ca
mt tp quán, mà ch mun qua đây tìm mt ch báo v li sng.
Có th tham kho thêm qua vài thông tin khác :
+ Xem xic :
- Hà Ni : 33,3%
- Hi Dng : 19,3%
- à Nng : 24,0%
- Cn Th : 5,5%
- thành ph H Chí Minh : 8,8%
+ i tham quan : 56,7%  Hà Ni và 43,8%  thành ph H Chí Minh trong nhóm
có thu nhp cao nht

+ i ngh mát : 53,3%  Hà Ni và 67,4%  thành ph H Chí Minh trong nhóm
có thu nhp cao nht.
+ Thng thc âm nhc : gia tng cùng vi mc thu nhp và đt cao nht  tng
lp có thu nhp cao nht : Hà Ni có t l ln lt t thp nht đn cao nht là : 62,l%;
74,2%; 96,4%; 100% và 100%, còn  cùng trình t y  thành ph H Chí Minh là :
80,7%; 91,1%; 95,6%; 97,7% và 98,9%. Nhng nu tính gp li v nhu cu thng
thc âm nhc thì  thành ph H Chí Minh cao hn Hà Ni tý chút : 92,8% so vi
86,4%. Trong lúc đó, có treo tranh trong nhà thì Hà Ni li cao hn trong tng s so
vi thành ph H Chí Minh : 69,9% so vi 61,1%, nhng  c hai đu có t l thp
hn so vi ba thành ph khác : Cn Th : 80,4%; Hi Dng và à Nng đu 74%.
Nét ph quát chung có th nhn xét đc là, cùng vi nhng nhu cu sinh hot vt cht
đang dn dn đc ci thin, nhu cu v đi sng tinh thn cng đang tng bc đc nâng
cao  đô th. Mà thông thng, s tho mãn nhu cu v đi sng tinh thn bao gi cng khó
hn là không dng  bt c gii hn nào c.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

58 Cm nhn và bình 1un t nhng s 1iu

2. 6 Nhóm ch báo b sung v nhu cu thm ving h hàng, đi sng tâm linh và đi sng
cng đng.
Thm ving h hàng bà con là mt sinh hot vn hóa ca xã hi truyn thng, trong đó mi
cá nhân là thành viên gn bó vi gia đình và h thng thân tc. Trong gung my ca xã hi
đô th đang phát trin theo hng hin đi, nét sinh hot nói trên b mt dn đi. Do vy, khi thu
thp thông tin liên quan đn mô hình vn hoá th hin qua li sng, chúng tôi lu ý đn nhng
ch báo giúp làm ni rõ nhng khía cnh đó ca li sng đô th  các nhóm xã hi khác nhau.
- Hãy quan sát t l ngi đi thm h hàng hàng nm :
+ T l trong tng s các nhóm : Hà Ni : 72%; à Nng : 52%; thành ph
H Chí Minh : 31,2%.
+  nhóm có thu nhp thp nht : Hà Ni : 86,7%; à Nng : 62,1%; thành
ph H Chí Minh : 43,8%.

Mun đi li thm ving h hàng, cng cn phi có nhng tiên đ nht đnh : hoàn cnh kinh
t cho phép chng hn, do vy, d hiu là có t l gia tng theo thu nhp ca các nhóm. Nhng
 bt c s so sánh nào thì ngi đi thm h hàng bà con  thành ph H Chí Minh ch gn
mt na ca Hà Ni mà thôi.
Vic cho con v thm quê li còn ít hn na  thành ph H Chí Minh : 12,4%; trong khi
đó  Hà Ni vn còn đn 50% t l ngi thng cho con v quê  nhóm có thu nhp cao
nht.
- Thp hng ngày rm và mùng mt đi vi ngi bên "lng" và đi l nhà th ngày ch
nht vi bên "giáo" là nhng ch báo cho phép ri mt tia sáng thm kín v đi sng tâm linh
ca c dân đô th.
 Hà Ni, ni đã mt thi có phong trào chng mê tín d đoan mnh m và cng là ni tp
trung nhiu cán b, quan chc trong b máy Nhà nc và ng, thì hin đang có t l ngi
thp hng ngày rm và mùng mt rt cao : 87% trên tng s và đn 96,7%  nhóm có thu
nhp cao nht.
 tin so sánh, hãy xem các s liêu sau :
Có thp hng ngày rm và mng mt hàng tháng
%
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 82,8 87,1 82,1 89,7 96,7 87,8
Hi Dng 71,9 80,0 98,3 69,0 74,2 76,7
à Nng 62,1 80,6 78,6 82,8 69,0 74,7
Cn Th 20,0 20,7 16,7 31,0 23,3 22,3
T.p H Chí Minh 63,6 62,2 71,1 58,6 59,6 63,1

Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 59

Có hai điu cn lu ý :  thành ph H Chí Minh, t l đng đu gia các nhóm, khác vi
Hà Ni  ch, nhóm cao nht cng có t l cao nht. Tip đó, thành ph Cn Th, t l này là

tng đi thp. Vì sao ?
Có mt cách gii thích rng, do đ ri ro ca gung máy kinh t th trng cao, vì th
ngi ta d cu vin đn các th lc siêu nhiên. Song, Cn Th là ni có kinh t th trng
phát trin hn Hi Dng, t l thp hng hoc đi l nhà th li ch bng mt phn ba ?
Mt cách gii thích khác cho rng, do s xc tín bi gim sút đi vi mt nim tin ng nh
rt vng chc kéo dài trong nhiu thp k khin ngi ta phi cân bng li ch trng trong đi
sng tâm linh.
Dù cách gii thích nào thì vi nhng hin tng có liên quan đn đi sng tâm linh ca
dông đo c dân đô th - t l này còn cao hn c nông thôn - đu khin chúng ta phi suy ngh
đ có nhng đnh hng đúng trong vic tha mãn nhu cu đi sng tinh thn ca c dân đô
th. Tôn trng con ngi, không th không tôn trng đi sng tâm linh ca h. Nhng tôn
trng không đng ngha vi phó mc khi mà chúng ta đu hiu rõ nim tin lành mnh có mt ý
ngha ln lao nh th nào trong đnh hng phát trin ca mt xã hi.
Mt điu đáng lu ý là t l ngi thp hng ngày rm mùng mt hoc đi nhà th vào
ngày ch nht cao và rt cao không làm cn tr đn tính tích cc xã hi. Trên 50% vi các tnh
phía Nam và trên 40% vi các tnh phía Bc  bt k nhóm thu nhp nào cng có mong mun
đóng góp vào công vic chung.
Nét u tri ca tính cng đng trong truyn thng vn hóa Vit Nam vn tng thích vi s
phát trin kinh t th trng, trong đó, t do cá nhân là mt đòi hi cn đc tôn trng và phát
huy.
iu đáng suy ngm li là : tính tích cc xã hi y c t l cao hn chút ít  phía Nam :
50% so vi 40%  phía Bc !
2.7 Các chí báo v kích thc h gia đình liên quan đn thu nhp
Kiu loi gia đình và s con là nhng ch báo đc trng v các giá tr sâu xa và kh n đnh
ca các nhóm xã hi có thu nhp khác nhau trong quá trình chuyn đi xã hi.
c bit là khi tìm hiu s vn đng t xã hi truyn thng sang xã hi hin đi thì đng
thái dân s và kiu loi gia đình s giúp làm ni rõ trình đ phát trin đã đt đc đn đâu và
trin vng ca nó.
iu d dàng nhn xét là, nhìn chung, tt có các gia đình có thu nhp cao và rt cao đu là
kiu loi gia đình ht nhân hai th h. Và càng chuyn dch v các nhóm gia đình có thu nhp

thp thì càng có xu hng t l gia đình nhiu th h gia tng. Kích thc các h gia đình ca
các thành ph phía Bc nh hn đáng k so vi h gia đình ca các thành ph  phía Nam.
Trong đó, Hà Ni tuy mc đ
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

60 Cm nhn và bình 1un t nhng s 1iu

đô th hóa và trình đ kinh t th trng cha cao bng thành ph H Chí Minh nhng s ngi
trong gia đình đã nh hn vi mt t l đáng k.
Hãy quan sát kích thc h gia đình.
Loi h gia đình :
a. Ht nhân
%
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 79,3 87,1 85,7 89,7 86,7 85,7
Hi Dng 68,8 86,7 78,6 93,1 90,3 83,3
à Nng 69,0 87,1 78,6 89,7 93,1 83,6
Cn Th 100,0 84,6 81,8 82,5 87,7 85,5
T.p H Chí Minh 77,5 82,2 83.3 82,8 82,0 81,6

b. M rng
%
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 20,7 12,9 14,3 10,3 13,3 14,3
Hi Dng 31,3 13,3 21,4 06,9 09,7 16,7
à Nng 31,0 12,9 21,4 10,3 06,9 16,4
Cn Th 00,0 15,4 18,2 17,5 12,3 14,2
T.p H Chí Minh 22,5 17,8 16,7 17,2 18,0 18,4
S con hin có
a. Trung bình

Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 2,69 2,68 2,25 2,41 2,20 2,45
Hi Dng 3,56 3,50 2,82 2,29 2,52 3,07
à Nng 4,25 4,06 3,96 3,03 3,41 3,80
Cn Th 4,50 4,15 3,75 3,05 2,85 3,21
T.p H Chí Minh 3,82 3,22 3,21 2,87 2,45 3,12

b. Di hoc bng 2 con
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 48,3 51,6 64,3 75,9 76,7 63,3
Hi Dng 15,6 33,3 39,3 34,5 54,8 35,3
à Nng 13,8 22,6 25,0 51,7 44,8 31,5
Cn Th 0,00 07,7 38,1 42,8 43,1 36,7
T.p H Chí Minh 27,0 42,2 38,9 57,5 61,8 45,4

Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 61

c. Ba hoc trên 3 con
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Nhóm 5 Chung
Hà Ni 51,7 48,4 35,7 24,1 23,3 36,7
Hi Dng 84,4 66,7 60,7 65,5 45,2 64,7
à Nng 86,2 77,4 75,0 48,3 55,2 68,5
Cn Th 100,0 92,3 61,9 57,5 56,9 36,7
T.p H Chí Minh 73,0 57,8 61,1 42,5 38,2 54,6

Phi nói rng đây là thành qu ca c mt quá trình tin hành cuc vn đng k hoch hóa
gia đình t nhng nm 60 đn nay.
 Hà Ni và thành ph H Chí Minh đã quan sát thy rõ, cùng vi s gia tng thu nhp, s

ngi trong h gia đình đã gim xung : t 4,45 ngi xung còn 3,8 : ngi  Hà Ni và t
5,72 ngi xung còn 4,61 ngi  thành ph H Chí Minh.  các thành ph khác cng đã có
tình hình đó nhng không đc nht quán bng Hà Ni và thành ph H Chí Minh.
Kiu loi gia đình và s ngi trong h gia đình có liên quan đn mt vn đ ht sc quan
trng là s con ngi ta có.
T l gia đình ht nhân nm  mc 80% đi vi tt c các đô th tin hành nghiên cu.
S con trung bình  các gia đình thuc nhóm có thu nhp cao nht  Hà Ni là 2,2 con và
thuc nhóm c thu nhp thp nht là 2,69 con. Nu đi chiu vi s trung bình 3 con, mt
chun mc rt bn vng ca đng bng Bc B thì t l nói trên là mt bc tin rt dài.
Trong đó, s h gia đình có t 2 con tr xung  Hà Ni đã đt đc t l 76,7%  nhóm có
thu nhp cao nht và 48,3%  nhóm có thu nhp thp nht.
 thành ph H Chí Minh, s con trung bình  các gia đình thuc nhóm có thu nhp cao
nht là 2,45 con, không cao hn bao nhiêu so vi Hà Ni  din tng ng, nhng  các h
gia đình thuc nhóm thp nht thì s con trung bình ca h gia đình là cao hn đáng k so vi
Hà Ni  din tng ng : 3,82 con [Hà Ni là 2,69 con]. T l gia đình có t 2 con tr xung
ti thành ph H Chí Minh  nhóm có thu nhp cao nht là 61,8% [Hà Ni : 76,7%] và 
nhóm có thu nhp thp nht là 27% [Hà Ni : 48,3%].
Nu so sánh Hi Dng, ni trình đ phát trin ca kinh t th trng và tính cht đô th
hóa cha bng à Nng và Cn Th thì t l s con trung bình ca các gia đình hin có là
tng đi thp, còn t l h gia đình có t 2 con tr xung li tng đi cao hn nhiu so vi
hai thành ph trên.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

62 Cm nhn và bình lun t nhng s liu

Ngoài lý do v nhng thành tu ca cuc vn đng thc hin k hoch hóa gia đình, bình
quân rung đt thp cng là mt áp lc đi vi chun mc tái sinh sn ca c dân Hi Dng
Do vy, nhìn chung, cng nh kiu loi gia đình, s con trung bình ca các h gia đình 
min Bc thp hn  min Nam, và các khu vc đô th phát trin hn có s con thp hn trong
cùng mt điu kin lch s tng đng [Hà Ni so vi Hi Dng, thành ph H Chí Minh

so vi Cn Th và à Nng].
Nu chun mc tái sinh sn luôn luôn là mt trong nhng nét tâm lý và tp quán thm kín
nht, sâu xa nht và cng bo th nht trong cuc sng ca con ngi thì điu có ý ngha nhìn
nhn đc  đây là :
+ ã quan sát thy mi liên h ngc gia s con ca các gia đình hin có và thu nhp
ca h, điu này vn ch là đc trng cho các xã hi hin đi.
Mi liên h ngc đó tuy có nhng cp đ khác nhau gia các đim đô th đc chn
đ nghiên cu, nhng nhìn chung là đã th hiên khi rô.
+ à Nng và Cn Th là nhng đim kho sát mang tính din hình cho đô th  phía
Nam, s con trung bình ca nhóm có thu nhp cao và rt cao vn còn dng  con s
3,41 và 2,85 con. Con s này nói lên rng, vic đt đc tiêu chun mi gia đình ch có
t mt đn hai con [hoc cách nói mi ; dng li  2 con đ nuôi dy tt] là đang còn
rt khó thc hiên  ngay đô th ch cha nói gì đn nông thôn. Và nu nh trong
trng hp à Nng, s con trung bình là 3,8 thì đây cng là mt điu cn suy ngh sâu
v chun mc tái sinh sn cha chuyn đi đc là bao, vì th, càng có mc sng khá
lên thì ngi ta li mun có nhiu con.
2. 8 Nhn xét tng quát v din mo phân tng  đô th
Nhng nét phác tho cm nhn và bình lun v các ch báo xã hi hc qua cuc kho sát v
phân tng xã hi  nm đim đô th khác nhau t Bc vào Nam trên đây cng ch mi nêu lên
nhng khác bit trong thu nhp gia các nhóm xã hi đc phân chia theo 2 cách : s thu nhp
tuyt đi và 20% quy c theo 5 di phân tng. Gia các đim nghiên cu y có s khác nhau
v quy mô ca s phát trin kinh t th trng, mc đ đô th hóa, lch s phát trin, v.v
nhng đu đc đnh hng theo mt mc tiêu chung. Cùng vi nhng khác bit v thu nhp,
đã quan sát thy có nhng đng nét hin dn lên v s khác bit vn hóa.
Nhng đng nét hin dn lên y có th phn nào đo đm trên s liu kho sát, nhng nu
ch dng li  s liu thì cng ch có th phác ha lên nhng đng nét nào đó mà thôi, nhng
cm nhn ca ngi nghiên cu qua rt nhiu ch báo khác nhau có khi gián tip li khc ha
nhng dng nét y rõ hn.
ng nét khác bit có th là cha rõ gia hai tng lp [có khi chúng tôi dùng thut ng
nhóm xã hi] k cn lin nhau, nhng nu nhìn  nhng tng lp cách nhau tng đi xa thì s

khác bit d nhn rõ hn. Chng hn nh, nu 80 sánh gia tng lp có thu nhp thp nht
trong mu kho sát [quy c là nhóm 1] vi tng lp có thu nhp trung bình [quy c là nhóm
3] và tng lp có thu nhp
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

 tài KX - 04-02 63

cao nht [quy c là nhóm 5], thì cùng vi s khác bit trong mc sng [qua thu nhp và các
ch báo b sung] đi lin vi nhng khác bit v li sng [qua nhng ch báo v hc vn, v tiêu
dùng vn hóa, v s dng thi gian nhàn ri, v đu t cho s hc hành ca con và v nhng
ch báo có liên quan khác ]. Khái nim li sng s dng  đây đc lc quy vào trong ni
dung hng v mt mô hình vn hoá, trong đó, đã quan sát đc nhng đng nét v s c
gng tái to mt cái gì đó cho th h sau.
Khi nói đn s tái to v vn hoá, chúng tôi nhc li ý đã trình bày  phn lý lun chung
"con ngi vn có kh nng không đng đu v mt chính th, trí tu và đo đc. Có mt cuc
x s di truyn  đim xut phát ca s sinh tn ca con ngi : nhng gien mà mi ngi
chúng ta nhn đc, đu là kt qu, theo ngha riêng ca thut ng, ca mt xác sut.
Vì s không đng đu là hin tng t nhiên và đu tiên, cho nên ngi ta có th hoc là có
khuynh hng xóa b bt bình đng t nhiên bng mt c gng xã hi, hoc là ngc li. có
khuynh hng tng thng cho mi ngi tùy theo các phm cht ca h "
S c gng vun đp cho th h sau nhng mu hình mong mun hng ti mà hôm nay
cha thc hin đc hoc đa thc hin nhng cha tha mãn đc cái mà ngi ta mong c.
Tt c nhng điu đó cng đu có th bao hàm trong khái nim v li sng. Lu ý đn điu
này bi l tính bn vng ca s phát trin mt phn nào có th d báo đc qua phân tích v
"mô hình tiêu dùng" ca tng lp cao ca xã hi mà Max Weber gi là li sng.
Hàng lot nhng ch báo mà chúng tôi dn ra trong so sánh tng quan gia các tng lp xã
hi chính là nhm hng vào phân tích mt khái nim khá tru tng v "li sng" nói trên. 
đây, chúng tôi mun nhn mnh đn tính tng đi ca nhng kt lun đc rút ra t s phân
tích v các ch báo xã hi hc. Tính đnh lng là mt trong nhng u th ca phng pháp xã
hi hc đc vn dng trong nghiên cu. Nhng tuyt đi hóa v tính đnh lng đó s là mt

sai lm. Nhng s liu qua bng hi không có giá tr tuyt đi nu tách riêng ra tng h, tng
cá nhân, song vn đm bo đ tin cy khi tính đn tng quan trong tng th. Tng 20% mt
trong di phân tng cho phép s dng nhng phép tính và phép th nhm tìm ra nhng so sánh
khác bit gia các lp phân tng vi các ch báo cùng loi và tính đn các mi tng quan gia
các bin s. Phép tính đ tìm ra hiu s Gini ca các khu vc đc trng, và phép th bng hàm
Chi - Square Pearson nhm tìm ra đ kt dính gia các yu t tui, hc vn, ngh nghip [bao
hàm trong đó đa v xã hi và quyn lc]
a . Tui và thu nhp
S phân tng v tui tác là mt nét đc trng ca xã hi nông nghip c truyn. S d có
điu đó vì kinh nghim gi mt vai trò quan trng trong sn xut nông nghip lc hu, đi này
sang đi khác k thut canh tác không my đi thay, ngi càng nhiu tui càng có nhiu kinh
nghim. Vì vy, hin nhiên là xã hi phi đt ngi nhiu tui  th bc cao trong đi sng
hàng ngày.
Bn quyn thuc Vin Xã hi hc www.ios.org.vn

64 Cm nhn và bình 1un t nhng s 1iu

nông nghip lc hu, đi này sang đi khác k thut canh tc không my đi thay, ngi càng
nhiu tui càng c nhiu kinh nghim. Vì vy, hin nhiên là xã hi phi đt ngi nhiu tui 
th bc cao trong đi sng hàng ngày.
Tính c đng xã hi thp song mc cht li cao, bình quân tui th thp, do vy trong xã
hi nông nghip truyn thng, ngi cao tui là biu trng ca mt giá tr [Thì là mt trong ba
giá tr ln ca đi sng mà con ngi cu mong : Phúc, Lc, Th]
Cng vì th, tui tác là mt tên do quan trng ca s thng tin xã hi [sng lâu lên lão
làng, trong đó có mi liên h cht ch vi thu nhp. Do vy, đ kt dính gia tui tác và thu
nhp cho phép nhìn nhn v mc đ chuyn bin nào đó trong din mo phân tng: Liu s
phân tng da trên tui tác có còn đang din ra không ? Kiu loi bt bình đng ny sinh do
tui tác, ngi ta tui dù có tài nng vn b xp th bc thp sau ngi nhiu tui kém tài nng
hn có còn ng tr trong xã hi hin nay không?
iu đáng mng là các phép th bng hàm Chi - Squarc Pearson. đu cho kt qu là :

không có đ kt dính đáng k nào gia tui tác và thu nhp. Vi quy c là càng gn 1 thì đ
kt dính càng không đáng k và càng gn 0 thì dò kt dính là đáng k, có các s liu sau đây :
0.81930  Hà Ni
0.65787  Hi Dng
0.19318  à Nng
0.08317  Cn Th
0.67946  Thành ph H Chí Minh
Nhn xét đc rút ra t đây là : tui tác không quyt đnh vn đ thu nhp.
Cho dù đã quan sát thy mt bóng dáng nào đó ca mi liên quan gia tui tác và thu nhp
 Cn Th [0.08317] và  à Nng [0.19318] nhng rõ ràng đó là mt mi liên quan m nht,
cha có c s đ có mt nhn đnh cho dù là rt dè dt v nhng nét dáng phân tng c  hai
thành ph này. Bên cnh đó, li có th hoàn toàn da ra mt nhn xét rõ ràng rng : s phân
tng theo tui tc vn rt dc trng trong xã hi truyn thng đã phai nht nhiu ri.
Tui tr có th vng tin  trin vng thng tin xã hi ca h nu h có bn lnh và bit
giành ly c hi đ vn lên trong đnh hng dân giàu, nc mnh. Mt khác ngi cao tui
vn có th tìm thy nhng vi th mi trong xã hi đ công hin ht kh nng ca mình nu
mình còn kh nng.
b. Hc vn và thu nhp
Hc vn vn là mt giá tr bn vng và ph bin. “K s” - ngi có hc, vn đng đu
thang bc xã hi trong xã hi c truyn. Bc vào công cuc xây dng li đt nc ta "đàng
hoàng hn, to đp hn", đc bit là vi s nghip i Mi, hc vn càng có ý ngha đi vi c
hi thng tin xã hi ca con ngi.