Phân tích mối quan hệ giữa tiền tệ và giá cả

Chuyên đề tốt nghiệp
Phân tích mối quan hệ giữa tiền tệ và giá cả
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề
Các lý thuyết tiền tệ đã cho rằng việc giá cả liên tục tăng do những
nguyên nhân:
1/Do dư thừa cung cầu;
2/Chi phí đẩy;
3/Đường cong Philip;
4/ Các lý thuyết cơ cấu;
Các nhà theo chủ nghĩa trọng tiền và theo lý thuyết của Keynes đều cho
rằng việc giá cả tăng vì tổng cầu phát sinh do cung tiền hoặc do chi tiêu vượt
quá mức sản lượng mà nền kinh tế cá thể sản xuẩt ra trong thời kỳ ngắn hạn.
Lý thuyết chi phí đẩy đưa ra tầm quan trong hơn về khía cạnh của cung
tiền và khẳng định rằng giá tăng do tăng chi phí sản xuất. Mô hình đường
cong Philip đã chỉ ra sự cân bằng giữa thất nghiệp và tiền lương, lạm phát, từ
đó dẫn đến sự gia tăng của thất nghiệp. Lý thuyết cơ cấu của lạm phát cho
rằng lạm pháp là do đặc tính cơ cấu thắt chặt hay do tồn tại những đặc tính
của nền kinh tế của những nước đang phát triển, chẳng hạn như cung không
co giãn của lương thực, khoảng cách của tỷ giá, cơ sở hạ tầng kém, sự thay
đổi thất thường của cầu…
Khi phân tích lạm phát ở các nước đang phát triển có hai quan điểm
khác nhau về vấn đề này. Phái những nhà theo chủ nghĩa trọng tiền giải thích
rằng lạm phát là một hiện tượng tiền tệ và tăng giá do tăng cung tiền. Do đó
mô hình tiền tệ về lạm phát đã được nhấn mạnh nhiều trong lý thuyết định
lượng tiền tệ cổ điển và những nhân tố lạm phát luôn được đưa vào các hàm
về tiền tệ. Về phía những người theo trường phái cơ cấu lại cho rằng tăng giá
Vũ Thị Hạnh – TTC45
1
Chuyên đề tốt nghiệp
là do tăng chi phí sản xuất mà nó bắt nguồn từ những yếu tố khách quan bên

ngoài, việc tăng giá chỉ là nhất thời nên không cần phải có những chính sách
cấp bách.
Mục đích của báo cáo này là nghiên cứu tác động của sự gia tăng cung
tiền tới sự gia tăng của giá cả. Đồng thời cũng nghiên cứu mối quan hệ nhân
quả giữa lượng tiền cung ứng và giá cả. Chúng ta tập trung vào việc xây dựng
mô hình về mối liên hệ giữa chỉ số giá và tiền gộp cho Việt Nam để ước
lượng ảnh hưởng của cung tiền đến giá cả trong ngắn hạn và dài hạn. Các mô
hình này được trình bày dưới hai giả thiết là nền kinh tế đóng và nền kinh tế
mở. Từ đó tiến hành kiểm định nhân quả giữa hai nhân tố tiền tệ và giá cả.
2. Mối liên hệ giữa tiền tệ và giá cả
Trong phương trình trao đổi của Irving Fisher, mối liên hệ giữa tiền tệ
và giá cả được thể hiện bởi phương trình định lượng: MV=P*Q
Trong đó:
M là khối lượng tiền tệ giao dịch
V là tốc độ lưu thông tiền tệ
P là mức giá của rổ tiền tệ được chọn
Q là mức thu nhập thực tế.
Theo lý thuyết xác định mối quan hệ giữa tiền tệ và thu nhập ta thấy
rằng thu nhập thực tế phụ thuộc vào mức cung tiền tệ. Ở đây chúng ta cho tốc
độ lưu thông tiền tệ là không đổi trong ngắn hạn thì mỗi sự thay đổi của M sẽ
kéo theo sự thay đổi tỷ lệ thuận của P. Trong dài hạn ảnh hưởng của mức
cung tiền tới thu nhập thực tế và tốc độ lưu thông tiền tệ không còn. Khi đó
thu nhập thực tế sẽ được giả định là hàm của các nhân tố thực khác, chẳng
hạn như các nguồn tài nguyên, tiến bộ công nghệ, còn tốc độ V là hàm của
Vũ Thị Hạnh – TTC45
2
Chuyên đề tốt nghiệp
một số nhân tố đặc trưng. Điều này có nghĩa là đã có một hàm cầu ổn định
cho những nhân tố cân bằng tiền thực tế.
Về mặt lý thuyết, trong phân tích dài hạn mức giá tăng khi mức cung

giảm và mức cầu tăng. Tổng cung giảm có thể do những cú sốc bất lợi về
công nghệ, cung lao động giảm hay giá các yếu tố sản xuất tăng. Nhưng tổng
cung giảm không gây ra sự tăng giá liên tục trừ khi chúng được tiếp ứng bởi
ngân hàng trung ương tăng lượng tiền liên tục. Tổng cầu tăng có thể do tăng
tiêu dùng của Chính Phủ hay giảm thuế là có giới hạn nên không thể gây tăng
giá liên tục. Vì vậy chỉ còn nhân tố cung tiền sẽ làm cho mức giá tăng.
Dựa trên những chứng minh có tính lịch sử, nhiều nghiên cứu thực
nghiệm đã thừa nhận mối quan hệ giữa tiền tệ và giá cả trung dài hạn. Trường
phái các nhà phi tiền tệ đều nhận thấy mối quan hệ giữa giá cả và tiền tệ
nhưng lại cho rằng không nhất thiết một yếu tố sẽ là nguyên nhân của yếu tố
kia. Thông qua lý thuyết lượng hoá, các nghiên cứu đó đều thừa nhận tiền
sang giá và tiền tệ được xác định như là biến ngoại sinh. Trong khi đó, các
trường phái khác lại nhìn nhận tiên tệ như là biến nội sinh và có thể xác định
rõ trong trường hợp lạm phát.
Từ lý thuyết và thực nghiệm đã có, trong phần này chúng ta sẽ phân
tích mối quan hệ giữa tiền tệ và giá cả, đồng thời cũng kiểm tra mối quan hệ
nhân quả giữa các yếu tố này của nền kinh tế Việt Nam trong thời gian qua.
3. Tổng quan về các nghiên cứu thực nghiệm đã có
Đã có một số lượng lớn các nghiên cứu về mối quan hệ giữa tiền tệ và
giá cả trong các nước đang phát triển mà những kết quả nghiên cứu đó có thể
giúp chúng ta xem xét mối quan hệ này ở Việt Nam. Các nghiên cứu thực
nghiệm cho nền kinh tế Ấn Độ đã được xem xét, chẳng hạn theo khuân khổ lý
thuyết định lượng có Gupta, lahiri, theo khuân khổ cấu trúc nghiên cứu ảnh
hưởng của chính sách tiền tệ tới giá cả của Nêpan, các nghiên cứu của Fry,
Vũ Thị Hạnh – TTC45
3
Chuyên đề tốt nghiệp
Pant và Sharma cho thấy mối quan hệ thiết yếu giữa tiền tệ và giá cả, trong
khi đó các nghiên cứu của Willace và Mc Nown và Khatiwada lại cho thấy
mối quan hệ mạnh giữa các yếu tố này. Hơn nữa các kết quả của Khatiwada

còn cho thấy một yếu tố tác động mạnh đến giá cả của Nêpan, đó là giá cả của
Ấn Độ. Khi nghiên cứu mối quan hệ giữa tiền tệ, mức giá và sản phẩm đầu ra
của nền kinh tế Trung Quốc từ năm 1952 đến 2002, Chow đã đưa ra mối
quan hệ giữa những nhân tố này để giải thích sự thành công của Trung Quốc
trong việc tăng giá hoặc giảm giá trong từng giai đoạn của nền kinh tế.
Trong quản lý vĩ mô của Việt Nam kiểm soát lạm phát là một trong
những thành công được ghi nhận. Lạm phát đã giảm từ 700% năm 1986
xuống còn 35% năm 1989 và nằm trong mức kiểm soát được ở những năm
sau. Kết quả có được này đã phản ánh tổng hợp nhiều yếu tố như tự do hoá
nền kinh tế, áp dụng tỷ giá hối đoái thực tế hơn, người dân bắt đầu tích luỹ
bằng đồng nội tệ mà không còn tích trữ hàng hóa, ngoại tệ và vàng bạc. Tỷ lệ
lạm phát này đã giảm mạnh xuống chỉ còn một con số ở những năm cuối thập
kỷ 90. Thế nhưng lạm phát lại bắt đầu tăng trở lại từ năm 2002 và trở lên
mạnh vào đầu năm 2004. Nhìn về xu hướng tỉ lệ lạm phát giảm trong thời kỳ
1998 – 2001 là do tác động của cuộc khủng hoảng châu Á làm cho nền kinh tế
trong khu vực nói chung và nền kinh tế Việt Nam nói riêng lâm vào suy thoái
cùng với giảm phát. Để đối phó, giai đoạn này chính phủ vừa thực hiện chính
sách kích cầu để ổn định nền kinh tế, vừa áp dụng chính sách tín dụng mềm
dẻo làm cho lượng cung tín dụng tăng, kéo theo sự tăng giá. Từ năm 2001,
nền kinh tế đã có những bước chuyển biến, tăng trưởng hàng năm đạt từ 6%
đến trên 8%. Các số liệu tăng trưởng kinh tế và lạm phát tiền tệ từ năm 1996
đến 2005 của tổng cục thống kê cho thấy: lạm phát tiền tệ có những năm rất
thấp như năm 2000 ở mức -0.6% (còn gọi là thiểu phát), thấp hơn rất nhiều so
với mức tăng trưởng kinh tế 6.7%; nhưng cũng có những năm cao hơn tăng
Vũ Thị Hạnh – TTC45
4
Chuyên đề tốt nghiệp
trưởng kinh tế như 1998 lạm phát 8.6%, tăng trưởng kinh tế cao 5.8%. Năm
2004 và 2005 lạm hpát có hướng gia tăng, đặc biệt 7 tháng đầu năm 2006,
theo tổng cục thống kê, việc giá xăng dầu tăng đã đẩy CPI tăng 4.4%. Dự

đoán rất có thể lạm phát sẽ ở mức 2 con số đến cuối năm 2006 và như vậy
việc tăng giá đồng tiền trong nước gặp nhiều khó khăn trong tương lai và việc
giữ CPI không cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP cũng khó mà thực hiện.
Để có thể kiểm soát lạm phát ở VN trong điều kiện hiện nay, cần có
những giải pháp cụ thể và đồng bộ được thực hiện bởi chính phủ, hệ thống
ngân hàng cũng như các doanh nghiệp và người dân.
Đã có nhiều công trình nghiên cứu phân tích định tính và định lượng
cho mối quan hệ giữa chính sách tiền tệ và giá cả của Việt Nam trong giai
đoạn này. Kết quả nghiên cứu của mộ số nhà nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng
đã chỉ ra rằng sự thay đổi của M1 cũng như M2 hàng năm có ảnh hưởng yếu
đến sự thay đổi của CPI. Khi phân tích mối quan hệ giữa cung tiền và lạm
phát, tác giả Phan Thị Hồng Hải cho rằng ảnh hưởng trễ của cung tiền dẫn
đến lạm phát là điều không thể tránh khỏi khi nền kinh tế hoạt động kém hiệu
quả. Tuy nhiên các kết quả thu được chưa phản ánh ảnh hưởng lâu dài của
nhân tố tiền tệ đến thay đổi giá cả. Bởi vì xem xét tác động của các biến trễ
mà độ dài trễ chỉ là 1 hoặc 2 thì ảnh hưởng quan sát được là không rõ ràng.
Do vậy trong nghiên cứu ảnh hưởng của cung tiền tới giá cả, chúng ta xét tác
động với độ trễ kéo dài cùng tác động của một số nhân tố khác chẳng hạn như
chỉ số GDP, tỷ giá hối đoái.
Vũ Thị Hạnh – TTC45
5
Chuyên đề tốt nghiệp
CHƯƠNG 1: PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU
1. Các biến số được chọn để ước lượng mô hình.
Lạm phát được đo lường bởi tỷ lệ lạm phát, đó là sự gia tăng của mức giá
tổng quát theo thời gian. Hai thước đo thông dụng để phản ánh mức giá
tổng quát là chỉ số giá tiêu dùng CPI và chỉ số điều chỉnh DGDP (GDP
lạm phát).
Chỉ số tiêu dùng (CPI) là một tỷ số phản ánh giá của rổ hàng hoá trong
nhiều năm khác nhau so với giá của cùng rổ hàng hóa đó trong năm gốc

được chọn lựa để tính toán. Như vậy chỉ số này phụ thuộc vào năm gốc
được chọn và sự lựa chọn rổ hàng hoá tiêu dùng. Nhược điểm chính của chỉ
số này là mức độ bao phủ cũng như sử dụng trọng số cố định trong tính
toán. Mức độ bao phủ của chỉ số này chỉ giới hạn đối với một số hàng hoá
tiêu dùng và trọng số cố định dựa vào phần chi tiêu đối với một số mặt
hàng cơ bản của người dân thành thị mua vào ở năm gốc. Những nhược
điểm mà chỉ số này gặp phải khi phản ánh giá cả sinh hoạt là:
1/ Không phản ánh sự biến động của giá hàng hoá tư bản;
2/ Không phản ánh sự biến đổi trong cơ cấu hàng hoá tiêu dùng cũng
như sự thay đổi trong phân bố chi tiêu của người tiêu dùng cho những hàng
hoá khác nhau theo thời gian.
CPI cũng chịu ảnh hưởng của yếu tố thời vụ, chẳng hạn: giá gạo thường
tăng vào tết âm lịch hay vào thời kỳ giáp hạt; giá hoa quả thường cao ở thời
điểm thu hoạch đầu vụ hoặc cuối vụ... Các yếu tố mang tính thời vụ trên
thường làm CPI gia tăng.
(Ngoài ra, CPI còn chịu những tác động của yếu tố bất thường của thời tiết
như hạn hán, lũ lụt, mưa nắng; những hàng hoá nhạy cảm, dễ biến động giá
Vũ Thị Hạnh – TTC45
6
Chuyên đề tốt nghiệp
như hàng tiêu dùng tươi sống, nhiên liệu....Chẳng hạn: gần đến Tết năm
nay, tiết trời nắng ấm người tiêu dùng có xu hướng dùng bia nhiều hơn làm
giá bia nhích lên; tắc nghẽn giao thông ở quốc lộ 1 làm giá hoa quả ở các
vùng Nam bộ bán tại các tỉnh miền Bắc tăng lên. Những yếu tố bất thường
đó làm mất cân đối cung- cầu nhất thời hay những sốc tạm thời về phía
cung).
Chỉ số GDP lạm phát là chỉ số có mức độ bao phủ rộng nhất. Chỉ số này
được hiểu là tỷ số giữa chỉ số GDP tính theo giá hiện hành so với chỉ số
GDP tính theo giá so sánh.
Nó bao gồm tất cả các hàng hoá và dịch vụ được sản xuất trong nền kinh

tế và trọng số được điều chỉnh tuỳ thuộc vào mức độ đóng góp tương ứng
của các loại hàng hoá và dịch vụ vào giá trị gia tăng. Nhưng chỉ số này
không phản ánh trực tiếp sự biến động của giá hàng nhập khẩu cũng như
biến động của tỷ giá hối đoái. Bởi lẽ chỉ số này không phản ánh được sự
thay đổi của chất lượng hàng hoá khi tính toán tỷ lệ lạm phát và nó cũng
không phản ánh được sự biến động của giá cả trong từng tháng. Về mặt
khái niệm đây chỉ là chỉ số đại diện tốt hơn cho việc tính toán tỷ lệ lạm
phát trong nền kinh tế. Ngoài ra còn có một chỉ số giá mà không bị tác
động bởi những cú sốc tạm thời và được dùng làm cơ sở cho hoạch định và
đánh giá hoạt động của chính sách tiền tệ. Đó là chỉ số lạm phát cơ bản.
Tuy nhiên với Việt Nam, trong những năm qua đã sử dụng chỉ số giá tiêu
dùng (CPI) để xác định lạm phát và sử dụng nó cho mục đích điều hành
chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung Ương cũng như của Chính phủ.
Bởi vậy trong phần nghiên cứu này chúng ta lựa chọn chỉ số giá tiêu dùng
CPI là đại diện cho mức gia cả trong các mô hình xem xét.
Vũ Thị Hạnh – TTC45
7
Chuyên đề tốt nghiệp
Vấn đề thứ hai là sự lựa chọn số liệu tiền cung ứng để đại diện cho lượng
tiền tệ trong mô hình: Khối lượng tiền cung ứng hẹp M1, rộng M2. Trong
phần nghiên cứu mối quan hệ giữa tiền tệ và thu nhập cho thấy, giữa M1 và
thu nhập có quan hệ mạnh hơn mối quan hệ M2 và thu nhập, nên chủ yếu
chúng ta sẽ xét mối quan hệ giữa m1và giá cả. Do đó chúng ta sử dụng bộ
phận M1

là đại diện cho tiền tệ trong các phương trình hồi quy được xét.
Tuy nhiên chúng ta vẫn lần lượt xem xét tác động của từng bộ phận đến giá
cả trong ngắn hạn và dài hạn.
2. Số liệu cho hồi quy
Các số liệu phản ánh diễn biến của M1, M2, GDP, chỉ số CPI được lấy

theo quý, là số liệu báo cáo ở ngày cuối cùng của mỗi quý trong giai đoạn
từ quý I năm 1997 đến quý II năm 2004 với năm cơ sở là năm 1995. Như
phần trên đã trình bày, sở dĩ khảo sát của chúng ta được thực hiện trong
giai đoạn này vì đây là giai đoạn các biến số kinh tế mang tính chất thị
trường cao hơn giai đoạn trước. Các số liệu này được tập hợp từ các nguồn
thông tin công khai từ:
Báo cáo thường niên của Ngân hàng Nhà nước Việt nam
Báo cáo của IMF
Niên giám của Tổng cục Thống kê
3. Phương trình ước lượng
Chúng ta trở lại phương trình định lượng của Irving Fisher:
MV = PQ.

⇔
P=MV/Q.
Nếu giả định rằng vận tốc lưu thông tiền tệ V và thu nhập thực là ổn định,
khi đó mức giá P sẽ trở thành một hàm của lượng tiền cung ứng M. Nói
Vũ Thị Hạnh – TTC45
8
Chuyên đề tốt nghiệp
cách khác nếu cho một trạng thái của vận tốc lưu thông tiền tệ, mức giá cả
được xác định bởi lượng cung tiền danh nghĩa cho một đơn vị của thu
nhập. Từ tính ổn định trong tỷ lệ thay thế cận biên tiền thực và hàng hoá
kéo theo mối liên kết cổ điển giữa những sự thay đổi trong mức giá và sự
thay đổi trong lượng cung tiền đối với một đơn vị sản phẩm, điều đó có
nghĩa là xã hội mong muốn nắm giữ một phần thu nhập thực dưới dạng tiền
mặt.
Lý thuyết định lượng cũng có thể được đưa ra dưới dạng các số gia tăng
trưởng là:
GLNM + GLNV =GLNP + GLNQ

Thực hiện dưới dạng hàm số chúng ta có thể viết lại đẳng thức như sau:
GLNP = f(GLNM) + g(GLNV, GLNQ) + U
Trong đó U là sai số ngẫu nhiên.
Nếu chúng ta giả định rằng hàm g(GLNV, GLNQ) có thể xấp xỉ bởi một
hệ số không đổi a
0
thì hàm số có dạng:
GLNP = f(GLNM) + a
0

Dưới dạng mô hình hồi quy sẽ là:
GLNP
t
= a
0
+a
1
GLNM
t
+ U (1)
Dạng (1) được đưa ra thực chất là một mô hình dạng gần rút gọn
(quasi- reduced form).
Trong đó chúng ta đã giả định rằng sự thực mối quan hệ giữa vận tốc lưu
thông tiền tệ và sản phẩm đầu ra là ổn định hơn mối quan hệ giữa những
thay đổi trong tiền tệ với những thay đổi trong mức giá. Khi đó số hạng a
0
cần phải nhỏ. Vì a
0
đại diện cho sự ảnh hưởng của thu nhập thực và tốc độ
lưu thông:

Vũ Thị Hạnh – TTC45
9
Chuyên đề tốt nghiệp
a
0
<0 nếu ảnh hưởng của sự tăng trưởng thu nhập thực mạnh hơn sự
tăng trưởng của tốc độ lưu thông.
Các giả thuyết của lý thuyết định lượng chặt đã chỉ ra rằng trong dài hạn
thì a
0
= 0, a
1
≈
1.
Nếu a
0
>0 hoặc <0 thì điều này chỉ ra rằng những sự thay đổi trong giá
có thể tìm thấy trong việc tính toán sự thay đổi trong thu nhập thực và tốc
độ lưu thông tiền tệ .
4. Phân tích trong ngắn hạn
Ước lượng (1) với sự việc thay thế lần lượt các biến giải thích trong mô
hình cho chúng ta mối quan hệ giữa tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền hẹp với
tỷ lệ tăng trưởng của của chỉ số giá cả là lớn hơn so với mối quan hệ giữa
các chỉ số khác. Kết quả hồi quy từ Eviews: (Bảng 1
→
8)
Vũ Thị Hạnh – TTC45
10
Chuyên đề tốt nghiệp
Bảng 1 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền hẹp với

tỷ lệ tăng trưởng của chỉ số giá cả)
Dependent Variable: GLNP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 09:28
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNM1 -0.0783951 -2.0707650 -1.5707358 0.01338
C 0.0098023 3.2651082 1.2654598 0.00608
R-squared 0.136915 Mean dependent var 0.004697
Adjusted R-squared -0.025260 S.D. dependent var 0.008058
S.E. of regression 0.008159 Akaike info criterion -6.717026
Sum squared resid 0.001931 Schwarz criterion -6.624510
Log likelihood 106.1139 F-statistic 4.27088
Durbin-Watson stat 1.518768 Prob(F-statistic) 0.01338
Từ bảng ta thấy hệ số chặn và hệ số của cung tiền hẹp có ý nghĩa thống
kê ở mức 5%. Tuy nhiên sự thay đổi của chỉ số tiêu dùng chỉ có 13.7% là
do cung tiền hẹp gây ra.
Vũ Thị Hạnh – TTC45
11
Chuyên đề tốt nghiệp
Bảng 2 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền mở rộng với
tỷ lệ tăng trưởng của của chỉ số giá cả)
Dependent Variable: GLNP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 09:29
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNM2 -0.079568 1.2829137 1.7335556 0.85061

C 0.011323 2.4366641 1.4895465 0.01677
R-squared 0.058152 Mean dependent var 0.004697
Adjusted R-squared -0.033291 S.D. dependent var 0.008058
S.E. of regression 0.008191 Akaike info criterion -6.709223
Sum squared resid 0.001946 Schwarz criterion -6.616708
Log likelihood 105.9930 F-statistic 1.652345
Durbin-Watson stat 1.497775 Prob(F-statistic) 0.856138
Từ bảng thấy rằng hệ số chặn có ý nghĩa ở mức 5%, tuy nhiên hệ số
của cung tiền mở rộng lại không có ý nhĩa thống kê. Đồng nghĩa với việc
trong ngắn hạn cung tiền mở rộng không ảnh hưởng tới sự gia tăng chỉ số
giá tiêu dùng.
Bảng 3 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền hẹp, thu nhập thực tế với
tỷ lệ tăng trưởng của chỉ số giá cả)
Dependent Variable: GLNP
Method: Least Squares
Vũ Thị Hạnh – TTC45
12
Chuyên đề tốt nghiệp
Date: 04/24/07 Time: 09:30
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNM1 -0.058126 1.638850 1.55456 0.0807
GLNQ -0.021861 -1.902569 -1.279779 0.0639
C 0.009523 2.499813 1.646846 0.0186
R-squared 0.234646 Mean dependent var 0.004697
Adjusted R-squared -0.010736 S.D. dependent var 0.008058
S.E. of regression 0.008101 Akaike info criterion -6.701868
Sum squared resid 0.001838 Schwarz criterion -6.563095
Log likelihood 106.8790 F-statistic 3.980675

Durbin-Watson stat 1.468787 Prob(F-statistic) 0.042023
Bảng kết quả cho thấy tất cả các hệ số trong phương trình hồi quy đều
có ý nghĩa thống kê ở mức 10%. R
2
=23.46% rất nhỏ, thể hiện 23.46% sự
thay đổi của giá cả là do thu nhập thực và cung tiền hẹp gây ra.
Bảng 4 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền mở rộng, thu nhập thực tế với tỷ lệ
tăng trưởng của chỉ số giá cả)
Dependent Variable: GLNP
Method: Least Squares
Date: 04/26/07 Time: 09:31
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
Vũ Thị Hạnh – TTC45
13
Chuyên đề tốt nghiệp
GLNQ -0.024391 2.144888 1.34876 0.0419
GLNM2 -0.064970 -1.185665 -1.99773 0.3940
C 0.011484 2.508726 1.37867 0.0465
R-squared 0.195828 Mean dependent var 0.004697
Adjusted R-squared -0.022335 S.D. dependent var 0.008058
S.E. of regression 0.008147 Akaike info criterion -6.690457
Sum squared resid 0.001859 Schwarz criterion -6.551684
Log likelihood 106.7021 F-statistic 3.152296
Durbin-Watson stat 1.262327 Prob(F-statistic) 0.051857
Hệ số của cung tiền mở rộng không có ý nghĩa thống kê, mặc dù đã
đưa thêm biến thu nhập thực vào mô hình hồi quy. Điều này khẳng định
thêm rằng cung tiền mở rộng không ảnh hưởng tới giá cả.
Bảng 5 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền hẹp với

tỷ lệ tăng trưởng của GDP điều chỉnh )
Dependent Variable: GLNDGDP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 09:31
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNM1 -0.038357 -0.209648 -2.234848 0.8354
C 0.016183 1.130515 4.134515 8.0634
Vũ Thị Hạnh – TTC45
14
Chuyên đề tốt nghiệp
R-squared 0.001513 Mean dependent var 0.006217
Adjusted R-squared -0.032917 S.D. dependent var 0.001219
S.E. of regression 0.001239 Akaike info criterion -10.48719
Sum squared resid 4.45E-05 Schwarz criterion -10.39467
Log likelihood 164.5514 F-statistic 0.043952
Durbin-Watson stat 2.743924 Prob(F-statistic) 0.835408
Kết quả hồi quy cho thấy, các hệ số trong mô hình đều không có ý
nghĩa thống kê dẫn đến cung tiền hẹp không ảnh hưởng tới GDP lạm phát.
Bảng 6 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền mở rộng với
tỷ lệ tăng trưởng của GDP điều chỉnh )
Dependent Variable: GLNDGDP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 09:32
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNM2 0.033574 0.125694 1.8727 0.1643
C 0.011816 0.572343 1.73787 0.1913

R-squared 0.005606 Mean dependent var 0.006217
Adjusted R-squared 0.033386 S.D. dependent var 0.001219
S.E. of regression 0.001198 Akaike info criterion -10.55353
Sum squared resid 4.16E-05 Schwarz criterion -10.46101
Vũ Thị Hạnh – TTC45
15
Chuyên đề tốt nghiệp
Log likelihood 165.5797 F-statistic 0.016165
Durbin-Watson stat 2.766558 Prob(F-statistic) 0.164275
Tương tự kết quả hồi quy bảng 6 ta thấy các hệ số của phương trình
hồi quy đều không có ý nghĩa thống kê, cung tiền mở rộng không ảnh hưởng
tới GDP lạm phát.
Bảng 7 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền hẹp, thu nhập thực tế
với tỷ lệ tăng trưởng của chỉ số GDP điều chỉnh)
Dependent Variable: GLNDGDP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 09:33
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNQ -0.441783 0.016303 1.61526 0.0422
GLNM1 0.060874 0.012798 2.424722 0.4027
C 0.014285 1.267179 2.267179 1.7517
R-squared 0.241361 Mean dependent var 0.006217
Adjusted R-squared -0.005684 S.D. dependent var 0.001219
S.E. of regression 0.001222 Akaike info criterion -10.48448
Sum squared resid 4.18E-05 Schwarz criterion -10.34571
Log likelihood 165.5094 F-statistic 4.145223
Durbin-Watson stat 2.73310 Prob(F-statistic) 0.012078
Vũ Thị Hạnh – TTC45

16
Chuyên đề tốt nghiệp
Kết quả hồi quy cho thấy chỉ có hệ số của thu nhập thực có ý nghĩa
thống kê mức 5%. Tuy nhiên sự thay đổi của GDP lạm phát cũng chỉ do
24% là do thu nhập thực gây ra.
Bảng 8 (tỷ lệ tăng trưởng của cung tiền mở rộng, thu nhập thực tế với tỷ lệ
tăng trưởng của chỉ số GDP điều chỉnh)
Dependent Variable: GLNDGDP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 09:33
Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNM2 0.093785 0.446937 0.546946 0.0350
GLNQ -0.141280 -2.870995 -2.870475 0.8282
C 0.011385 0.597272 1.797252 1.1630
R-squared 0.243203 Mean dependent var 0.006217
Adjusted R-squared 0.000576 S.D. dependent var 0.001219
S.E. of regression 0.001218 Akaike info criterion -10.49072
Sum squared resid 4.16E-05 Schwarz criterion -10.35195
Log likelihood 165.6062 F-statistic 4.138635
Durbin-Watson stat 2.744018 Prob(F-statistic) 0.037758
Với mô hình bảng 7 ta thay cung tiền hẹp bằng cung tiền mở rộng cho
kết quả là GDP lạm phát chỉ chụi ảnh hưởng của 24% của cung tiền mở rộng
với mức ý nghĩa 5%. Mà không chịu ảnh hưởng của thu nhập thực.
Vũ Thị Hạnh – TTC45
17
Chuyên đề tốt nghiệp
Từ các kết quả hồi quy trên, tóm tắt ta có bảng sau:
Bảng A: Các kết quả hồi quy (1997:M3 - 2004:M2)

Biến độc lập
T
Biến phụ
thuộc
Hệ số chặn
1GLNM
2GLNM
GLNQ
R
2
F
D-
W
1
GLNP
0.0098 -0.0784 - - 0.1369 4.2708* 1.5187
Se (3.265)* (-2.071)*
2
GLNP
0.0113 - -0.0795 - 0.0581 1.6523 1.4977
(2.4366)* 1.2829
3
GLNP
0.0095 -0.0581 - -0.0218 0.2346 (3.9806)* 1.4687
(2.4998)
*
(-.6388)** -(1.9025)**
4
GLNP
0.0115 - -0.0649 -0.0244 0.1958 (3.152)** 1.2623

(2.5087)
*
-1.1856 (2.1448)*
5
GDPGLND
0.0162 -0.0383 - - 0.0015 0.0439 2.7439
1.1305 -0.2096
6
GDPGLND
0.0125 - 0.0335 - 0.0056 0.0161 2.7665
0.5723 0.1184
7
GDPGLND
0.0142 0.0608 - -0.4417 0.2413 (4.1452)* 2.8615
1.2672 0.4247 (2.7331)*
8
GDPGLND
0.0113 - 0.9446 -0.1412 -0.2412 (4.1386)* 2.7440
0.5972 0.4469 (-2.8709)*
Dấu (*) chỉ hệ số có ý nghĩa ở mức 5%, dấu (**) chỉ hệ số có ý nghĩa ở
mức 10%.
Vũ Thị Hạnh – TTC45
18
Chuyên đề tốt nghiệp
Hệ số của tăng trưởng cung tiền hẹp trong phương trình thứ nhất có giá
trị âm nhưng rất nhỏ. Điều này chỉ ra rằng mức giá sx giảm 0,7% nếu mức
cung tiền hẹp tăng 10%. Hệ số xác định bội của các phương trình thu được là
quá nhỏ. Hệ số chặn thu được trong các phương trình đều dương, rất nhỏ
nhưng có ý nghĩa thống kê với mức ý nghĩa 5% cho thấy tốc độ lưu thông tiền
tệ trong ngắn hạn có tác động đến mức tăng của giá cả.

Từ phương trình thứ hai và thứ tư, hệ số của mức tăng trưởng của mức
cung tiền mở rộng M2 đều âm, không có nghĩa thống kê và cũng không khác
biệt nhiều so với giá trị 0. Điều này cho thấy rằng sự biến động của khối
lượng tiền cung ứng mở rộng không ảnh hưởng tới sự biến động của giá cả.
Khi thực hiện hồi quy mà trong đó biến giải thích lần lượt là M1 hoặc
M2, biến giá cả, các hệ số của chúng đều âm, hoàn toàn khác xa về mặt lý
thuyết mà như chúng ta mong đợi là giá trị này phải dương. Giá trị của hệ số
xác định R
2
trong các phương trình hồi quy còn quá nhỏ cho thấy các phương
trình được chỉ định là chưa hợp lý, đòi hỏi ta cần điều chỉnh. Phương trình
ước lượng tốt nhất thu được là:
PNGL
ˆ
= 0.009523 - 0.058126*
1
ˆ
MNGL
- 0.021861*
QNGL
ˆ
+
e
ˆ
(2.4.1)
Se (2.499813)* (1.638850)** (1.902569)**
R
2
=0.234646 F=(3.980675)* D-W=1.468787
Việc đưa thêm biến thu nhập thực vào trong phương trình đã cải thiện

thêm hiệu quả giải thích của mô hình. Hệ số của thu nhập thực âm là phù hợp
với lý thuyết và nó được chỉ định và có ý nghĩa với mức 10%. Tuy nhiên cũng
với mức ý nghĩa này, hệ số của M1 nhận giá trị âm đã cho thấy nó chưa được
phù hợp với lý thuyết. Dấu của hệ số chặn đều dương và khác 0 với mức ý
nghĩa 5%. Điều này cho ta kết luận là của tốc độ lưu thông tiền tệ có tác động
đến sự thay đổi của mức giá ở Việt Nam.
Vũ Thị Hạnh – TTC45
19
Chuyên đề tốt nghiệp
Kết quả hồi trong đó biến GDP lạm phát như là một biến phụ thuộc là
được cải thiện thêm (Phương trình 7,8 Bảng A). Khi đưa thêm biến thu nhập
thực vào trong vế phải của mỗi phương trình, kết quả hồi quy cho thấy ảnh
hưởng rõ ràng của biến này đối với sự biến động của giá cả. Hệ số của thu
nhập thực là âm và có ý nghĩa thống kê mức 5%. Cho dù chưa có ý nghĩa
thống kê, nhưng dấu của các hệ số của M1 và M2 đều dương là phù hợp với
lý thuyết. Hệ số xác định bội đã tăng lên khi chúng ta đưa thêm biến mới vào
chỉ ra rằng, ảnh hưởng tới sự biến động của giá không chỉ có do sự biến động
của lượng tiền cung ứng và thu nhập thực, mà còn những nhân tố khác cần
đưa thêm vào trong mô hình.
Khi chỉ định mà mô hình trong đó tỷ lệ lạm phát như là hàm của sự
thay đổi lượng tiền cung ứng cho mỗi đơn vị thu nhập cũng cho ta kết qua
tương tự. Kết quả hồi quy mà trong đó M1 được đại diện cho tiền cung ứng
thu được như sau. Kết quả từ Eviews:
Vũ Thị Hạnh – TTC45
20
Chuyên đề tốt nghiệp
Bảng 9
Dependent Variable: GLNP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 10:45

Sample: 1997:1 2004:3
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic
Prob.
GLN_M1_Q_01 0.018022 2.226665 3.412803
0.1200
C 0.005101 1.475495 1.433678
0.0019
R-squared 0.236866 Mean dependent var
0.004697
Adjusted R-squared 0.003655 S.D. dependent var
0.008058
S.E. of regression 0.008043 Akaike info criterion
-6.745633
Sum squared resid 0.001876 Schwarz criterion
-6.653118
Log likelihood 106.5573 F-statistic
2.71005
Durbin-Watson stat 1.152157 Prob(F-statistic)
0.010045
Phương trình:
PNGL
ˆ
=0.005101+0.018022*
)/1(
ˆ
QMNGL
+
e
ˆ

(2.4.2)
Se (2.226665)
*
(1.47495)
***
R
2
=0.236866 F=2.71005 D- W=1.152157
Hệ số góc của phương trình hồi quy có ý nghĩa thống kê với 5%, hệ số
của Ln(M1/Q) có ý nghĩa thống kê ở mức 15%. 23% sự thay đổi của lạm
phát là do tiền cung ứng cho một đơn vị thu nhập gây ra.
Bảng 10
Dependent Variable: GLNGDP
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 11:00
Sample: 1997:1 2004:3
Vũ Thị Hạnh – TTC45
21
Chuyên đề tốt nghiệp
Included observations: 31
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLN_M1_Q_01 0.141482 0.960525 0.916879 0.0366
C 0.013815 2.850117 32.35572 2.6101
R-squared 0.231777 Mean dependent var 0.003844
Adjusted R-squared -0.005339 S.D. dependent var 0.000633
S.E. of regression 0.000635 Akaike info criterion -11.82459
Sum squared resid 1.17E-05 Schwarz criterion -11.73207
Log likelihood 185.2811 F-statistic 8.110666
Durbin-Watson stat 2.74471 Prob(F-statistic) 0.046768
Phương trình:

DGDPNGL
ˆ
=0.013815+0.141482*
)/1(
ˆ
QMNGL
+
e
ˆ
(2.4.3)
Se 0.960525 (2.850117)*
R
2
=0.231777 F=(8.110666)* D-W=2.74471
Hệ số của lượng tiền cung ứng cho mỗi đơn vị thu nhập thực trong cả
hai phương trình đều dương và có ý nghĩa ở mức 15% và 5%.
Ước lượng cho P phụ thuộc vào tỷ lệ giữa M2 và thu nhập:

t
eQMNGLPNGL
ˆ
)/2(
ˆ
022.0005.0
ˆ
++=
(2.08)* (1.9)*
R
2

=0.115 F=(3.25)* D-W=1.14

t
eQMNGLDGDPNGL
ˆ
)/2(
ˆ
14.0002.0
ˆ
++=
0.45 (2.92)*
Vũ Thị Hạnh – TTC45
22
Chuyên đề tốt nghiệp
R
2
=0.24 F=(8.54)* D-W=2.75
Hơn nữa các kết quả thu được khi thực hiện hồi quy mà trong đó đại
diện cho cung tiền là lượng tiền cung ứng M2 cũng được xem xét và cho các
kết quả như phần trên đã cho thấy rằng ảnh hưởng của cung tiền tới thu nhập
lạm phát là lớn hơn mức tác động đến giá cả.
Các suy luận được đưa ra ở trên chỉ ra rằng tác động của tiền hẹp cung
ứng tới sự thay đổi của giá cả là lớn hơn tác động của khối lượng tiền mở
rộng. Tuy vậy khi xem xét mối quan hệ của cả hai khối lượng tiền này đến sự
thay đổi của lạm phát và GDP lạm phát thì thấy rằng ảnh hưởng của chúng
đến GDP lạm phát là lớn hơn rất nhiều. Việc đưa biến thêm thu nhập thực vào
trong mô hình đều làm tăng thêm giá trị của hệ số xác định R
2
khẳng định ảnh
hưởng của nó trong sự biến động của giá cả. Với giá trị của hệ số xác định bội

R
2
các phương trình hồi quy còn là thấp, còn nhiều khuyết tật chưa khắc phục
được cho thấy rằng trong ngắn hạn, ảnh hưởng của khối lượng tiền cung ứng
chưa có những tác động lớn đến sự biến động của giá cả vì chúng ta biết rằng
khối lượng tiền cung ứng ra trong thời kỳ vừa qua của Việt nam là được kiểm
soát, cho nên với giả định V được xem là ít biến động, mức giá là hoàn toàn
có thể kiểm soát được. Vì vậy từ các kết luận nhận được, chúng ta có thể cho
rằng trong phân tích ngắn hạn, tác động của mức cung tiền tới sự gia tăng của
giá cả là không lớn. Điều này là phù hợp với những kết quả về mặt định tính
mà tác giả Trương Quang Hùng và Vũ Hoài Bão đã đưa ra.
5. Phân tích trong dài hạn.
Phân tích kết quả trên cho thấy rằng với số liệu chúng ta lấy theo quý,
do đó tác động của tiền cung ứng tới sự thay đổi của giá cả trong ngắn hạn là
không rõ ràng. Hơn nữa các hệ số của biến tiền cung ứng âm là chưa phù hợp
Vũ Thị Hạnh – TTC45
23
Chuyên đề tốt nghiệp
với lý thuyết đã nêu. Do đó trong phần này chúng ta sẽ xem xét tác động của
sự thay đổi giá cả trong dài hạn của Việt nam. Bởi lẽ trong thực tế, mối quan
hệ giữa sự thay đổi trong lượng tiền và sự thay đổi trong mức giá có độ trễ
thời gian. Theo đó, tác động của sự thay đổi trong lượng tiền sẽ chuyển toàn
bộ vào sự gia tăng của mức giá tổng quát và các biến số sẽ trở về đúng với xu
hướng của nó trong dài hạn và nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã chỉ ra rằng
độ trễ thời gian khoảng 12 tháng đến 14 tháng. Vì vậy ở phần này sẽ có hai
cách tiếp cận để xem xét ảnh hưởng của cung tiền: phương pháp trung bình
trượt và mô hình trễ có phân phối.
Việc áp dụng phương pháp trung bình trượt nhằm loại bỏ yếu tố chu
kỳ, mùa vụ cũng như những yêú tố bất thường khác trong biến cung tiền và
giá cả để từ đó thiết lập mối quan hệ xác thực giữa chúng. Để phù hợp lý luận

ở trên, chúng ta sử dụng trung bình trượt theo 5 quý, 7 quý và 9 quý cho sự
tăng trưởng của cung tiền (mà đại diện là M1) và giá cả.
(Trung bình trượt 2m+1 điểm trung tâm gản đơn, mỗi quan sát ta lấy
trng bình số học giản đơn của chính quan sát này và m quan sát ở trước và sau
quan sát này. Với Y
t
, t= 1,2,3…n là các qnan sát của chuỗi thời gian, Y
*
t
trung
bình trượt 2m+1 điểm trung tâm giản đơn. Y
*
t
được xác định bằng công thức
sau:
12
......
11
*
+
++++++
=
+−++−−
m
YYYYY
Y
mtmttmtmt
T
chuỗi đã được làm trơn Y
*

t
bị mất m thành phần đầu và m thành phần
cuối).
Vũ Thị Hạnh – TTC45
24
Chuyên đề tốt nghiệp
Sử dụng phương pháp hồi quy OLS cho các số liệu sau khi đã thực hiện
quá trình trung bình trượt thu được kết quả từ Eviews:
Bảng 11 (quan hệ trung bình trượt 5 quý của chỉ số giá cả và
trung bình trượt 5 quý cung tiền hẹp):
Dependent Variable: GLN_P5_01
Method: Least Squares
Date: 04/24/07 Time: 11:31
Sample(adjusted): 1997:3 2004:1
Included observations: 27 after adjusting endpoints
Variable Coefficient Std. Error t-Statistic Prob.
GLNM5_01 -0.166263 -5.699099 1.64955 0.0083
C 0.014208 7.851475 0.26914 0.0000
R-squared 0.587168 Mean dependent var 0.004064
Adjusted R-squared 0.217055 S.D. dependent var 0.004382
S.E. of regression 0.003877 Akaike info criterion -8.196291
Sum squared resid 0.000376 Schwarz criterion -8.100303
Log likelihood 112.6499 F-statistic 28.777967
Durbin-Watson stat 0.830028 Prob(F-statistic) 0.008332
Phương trình:

e
ˆ
M(5)N
ˆ

GL*0.166263-0.014208)5(
ˆ
+=
PNGL
(2.5.1)

(7.851475)* (-5.699099)*
58.0
2
=
R
F=32.33
*
D- W=0.83 n=25
Từ kết quả hồi quy cho thấy các hệ số trong mô hình có ý nghĩa thống kê
ở mức 5%. Ở mô hình này sự thay đổi của giá cả 58.7% là do cung tiền hẹp
gây ra.
Bảng12 (quan hệ trung bình trượt 7 quý của chỉ số giá cả và
Vũ Thị Hạnh – TTC45
25