sinh học 9 bài ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật- giáo án lớp 9 tham khảo thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi (9)

M«n sinh häc 9
GV D¹y
Trường THCS
Phú - Hải Toại
Nguyễn Văn Lâm

1.Môi trường sống của sinh vật là gì ?
Gồm các loại môi trường nào ?
2.Nhân tố sinh thái là gì ?Phân biệt nhân
tố sinh thái vô sinh và nhân tố hữu sinh?

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN
ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống
thực vật .

Cây lá lốt
Cây lúa
BÀI 42 : ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH
SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT

Thảo luận nhóm
Quan sát tranh,mẫu vật, nghiên cứu
SGK, hoàn thành bảng 41.2:
Những đặc điểm
của cây
Khi cây sống nơi

quang đãng
Khi cây sống trong bóng râm,
dưới tán cây khác ,trong nhà
Đặc điểm hình thái
-Lá
+ Phiến lá
+ Màu sắc
+ Cách sắp xếp của
lá
-Thân
Chiều cao
Đặc điểm sinh lí :
- Quang hợp
-Thoát hơi nước

Cây lá lốt
Cây lúa
BÀI 42 : ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH
SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT

Thảo luận nhóm
Quan sát tranh,mẫu vật, nghiên cứu
SGK, hoàn thành bảng 41.2:
Những đặc điểm
của cây
Khi cây sống nơi
quang đãng
Khi cây sống trong bóng râm,
dưới tán cây khác ,trong nhà
Đặc điểm hình thái

-Lá
+ Phiến lá
+ Màu sắc
+ Cách sắp xếp của
lá
-Thân
Chiều cao
Đặc điểm sinh lí :
- Quang hợp
-Thoát hơi nước
- Nhỏ, hẹp
Thân cây thấp
- Phiến lá lớn
Chiều cao bị hạn chế bởi chiều cao bởi
tán cây phía trên, của trần nhà
Cường độ quang
hợp cao trong điều
kiện ánh sáng mạnh
Cây có khả năng quang hợp trong
điều kiện ánh sáng yếu
Cây điều chỉnh thoát hơi nước kém
Cây điều tiết thoát
hơi nước linh hoạt
- Màu xanh nhạt
- Lá xếp nghiêng
- Màu xanh thẫm
- Lá nằm ngang, sắp xếp
xen kẽ nhau

Một số cây sống nơi quang

đãng
Cây tràm
Cây xà cừ
Một số cây sống trong bóng
râm,dưới tán cây khác
Cây mơn
Bám trên thân và cành cây gỗ,
cây chòu bóng và ưa ẩm

Trong
nông
nghiệp
người ta
ứng dụng
điều này
vào trồng
trọt như
thế nào ?
Điều đó
có ý nghĩa
gì ?
Trồng xen canh để tăng năng suất
và tiết kiệm diện tích

I.
I.
Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật.
Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật.
- Ánh sáng có ảnh hưởng tới đời sống thực vật ,làm thay đổi
đặc điểm hình thái, sinh lí( quang hợp ,hô hấp, thoát hơi nước)

của thực vật.
- Có 2 nhóm chính:
+ Nhóm cây ưa sáng : sống nơi quang đãng
VD: lúa, tràm, bạch đàn, bàng, mít, ổi…
+ Nhóm cây ưa bóng : sống nơi ánh sáng yếu
VD: phong lan, móng ngựa, lá lốt, vạn niên thanh…
BÀI 42 : ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN
ĐỜI SỐNG SINH VẬT

Hãy giải thích tư thế phơi nắng của thằn lằn ở
các thời điểm khác nhau trong ngày ?
Ánh sáng giúp động vật điều hoà thân nhiệt
TIẾT44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG
SINH VẬT
II. Ảnh huởng của ánh sáng lên đời sống của động vật

TIẾT44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG
SINH VẬT
II. Ảnh huởng của ánh sáng lên đời sống của động vật
Kiến sẽ tiếp tục bò theo hướng cũ.
Kiến sẽ bò theo hướng khác nhau.
Kiến sẽ đi theo hướng ánh sáng do gương
phản chiếu.
Em hãy chọn khả năng nào trong 3 khả
năng dưới đây ?

?
?
Điều đó chứng tỏ ánh
sáng có vai trò gì đối với

đời sống động vật?
Giúp động vật có thể
nhận biết hướng đi;
TIẾT44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG
SINH VẬT
II. Ảnh huởng của ánh sáng
lên đời sống của động vật
I. Ảnh hưởng của ánh sáng
lên đời sống thực vật

Những động vật kiếm ăn
ban ngày
Những loài vật kiếm ăn
vào ban đêm.

Chim Chích chòe
Chim chào mào
Chim khướu
Là những chim ăn sâu
bọ, thường đi ăn vào lúc
mặt trời mọc

Sư tử
Hổ
Chó sói
Là những loài thú hoạt
động vào ban đêm

TIẾT42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG
SINH VẬT

?. Hãy rút ra kết luận chung
về ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật?
Ánh sáng ảnh hưởng
tới các hoạt động của
động vật :Nhận biết, định
hướng di chuyển trong
không gian, sinh trưởng,
sinh sản

 Giúp động vật điều
hoà thân nhiệt
I. Ảnh hưởng của ánh sáng
lên đời sống thực vật
II. Ảnh huởng của ánh sáng
lên đời sống của động vật

TIẾT42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG
SINH VẬT
II. Ảnh huởng của ánh sáng
lên đời sống của động vật
I. Ảnh hưởng của ánh sáng
lên đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới
các hoạt động của động vật
:Nhận biết, định hướng di
chuyển trong không gian, sinh
trưởng, sinh sản ; Giúp động
vật điều hoà thân nhiệt.
?.Dựa vào khả năng thích nghi

với điều kiện chiếu sáng có thể
chia động vật thành mấy nhóm?
- Nhóm động vật ưa sáng: Gồm
những động vật hoạt động ban
ngày
- Nhóm động vật ưa tối ; Gồm
những động vật hoạt động ban
đêm, sống trong hang, hốc đất hay
dưới đáy biển.


TIẾT42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG
SINH VẬT
II. Ảnh huởng của ánh sáng
lên đời sống của động vật
I. Ảnh hưởng của ánh sáng
lên đời sống thực vật
?.Trong chăn ni, người
ta có những biện pháp kĩ
thuật gì để tăng năng suất?
- Ánh sáng ảnh hưởng tới các hoạt
động của động vật :Nhận biết, định
hướng di chuyển trong khơng gian, sinh
trưởng, sinh sản Giúp động vật điều
hồ thân nhiệt
- Nhóm động vật ưa sáng: Gồm những
động vật hoạt động ban ngày
- Nhóm động vật ưa tối ; Gồm những
động vật hoạt động ban đêm, sống
trong hang, hốc đất hay dưới đáy biển.

*Trong chăn nuôi người ta
dùng ánh sáng điện để kéo dài
thời gian chiếu sáng trong
ngày, kích thích cho gà ăn
nhiều, chóng tăng cân và đẻ
nhiều trứng.

*Nêu vai trò của ánh sáng đối với
đời sống con người.
Ánh sáng giúp con người có thức ăn,
sưởi ấm, sức khoẻ, cảm nhận được
vẻ đẹp của thiên nhiên.
Kết luận:
Ánh sáng Mặt trời chiếu xuống Trái Đất bao gồm nhiều loại tia
sáng khác nhau. Trong đó có một loại tia giúp cơ thể tổng hợp
vi-ta-min D giúp cho răng và xương cứng hơn, giúp trẻ em
tránh được bệnh còi xương. Tuy nhiên cơ thể chỉ cần một lượng
rất nhỏ tia này. Tia này sẽ trở nên nguy hiểm nếu ta ở ngoài
nắng quá lâu.


Vận dụng kiến thức đã học hãy hoàn thiện
sơ đồ sau
Ảnh hưởng
của ánh sáng
lên đời sống
sinh vật
1
2
Hoạt động

sinh lí
3
4
5
6
7
8
Thực vật
9
10 11
14
15
Nhịp ngày
đêm
Động vật
Phân nhóm
13
12

Ảnh hưởng
của ánh
sáng lên đời
sống sinh
vật
Tính
hướng
sáng
Hình
thái
Hoạt

động sinh
lí
Màu
sắc lá
Hình
dạng lá
Cách
sắp xếp
l á
Quang
hợp
Hô hấp
Thoát
hơi
nước
Thực vật
Phân nhóm
Nhóm cây ưa
sáng
Nhóm cây ưa
bóng
Sinh sản
PT
Định
hướng
Nhịp ngày
đêm
Động vật
Phân nhóm
Nhóm ĐV

ưa sáng
Nhóm ĐV
ưa tối

Bài tập.
Hãy khoanh tròn câu trả lời đúng nhất
trong các câu sau:
1. Dãy cây nào toàn cây ưa bóng:
A.Cây nhãn, cây dừa, cây mít, cây cà phê, cây gừng.
B.Cây lúa, cây ngô, cây gừng, cây lá lốt, cây na.
C.Cây cà phê, cây gừng, cây lá lốt, cây mùng tơi.
D.Cây cà phê, cây nhãn, cây lá lốt, cây mùng tơi.
2. Dãy động vật gồm những loài ưa tối loài ưa tối là:
A. Con trâu, con bò, con cú mèo, con dơi,con chồn.
B. Con nai, con cú mèo, con bò, con gà, con mèo.
C. Con tê giác, con chim lợn, con mèo, con bò.
D.Con cú mèo, con dơi, con sóc, con chồn.
C
D

1
2
3
4
5
6
7
8
9
Ô chữ sinh học

M T T
U
R
A N G H
I
C N
T H IH è N H
L
D
PQ
N
SHNS I
UG
A B Gể
A T I
N
nh sáng tự nhiên chiếu xuống trái đất đ ợc bắt nguồn từ đâu ?
Đặc điểm sinh lý của thực vật chịu ảnh h ởng nhiều bởi nhân tố ánh sáng ?
Đây là loài động vật thuộc lớp thú có khả năng di chuyển về ban đêm
nhờ sóng siêu âm ?
Đây là loài thuộc nhóm động vật a tối và rất thích ăn xác chết ?
ánh sáng ảnh h ởng đến đặc điểm này của thực vật ?
Từ chỉ nhóm cây sống ở nơi có ánh sáng yếu ?
Đây là loài động vật thuộc lớp thú, về mùa đông ít ánh sáng,
nhiệt độ môi tr ờng xuống thấp, chúng có hiện t ợng ngủ đông ?
ánh sáng ảnh h ởng đến khả năng này của động vật ?
Từ chỉ những loài động vật th ờng hoạt động vào ban đêm,
trong hang, d ới đáy biển ?