sinh học 9 bài ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật- giáo án lớp 9 tham khảo thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi (20)

Bài 42: Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống sinh vật.
Môn : Sinh Học 9
Võ Ngọc Lợi

Kiểm tra bài cũ:
Môi trường sống của sinh
vật là gì? Trình bày các
nhân tố sinh thái của môi
trường.
-
Môi trường là nơi sinh sống của sinh
vật, bao gồm tất cả những gì bao
quanh có tác động trực tiếp hoặc
gián tiếp lên sự sống, phát triển, sinh
sản của sinh vật.
-
Nhân tố sinh thái gồm 3 nhóm:
Nhân tố vô sinh; nhân tố hữu sinh và
nhân tố con người
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG
LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
BÀI 42: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG
LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT

I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật:
Nghiên cứu thông tin SGK và quan sát các hình dưới đây
Cây sống trong chậu
để bên cửa sổ
Cây thông mọc xen

nhau trong rừng
Cây thông mọc nơi
quang đãng
Các em hãy thảo luận nhóm và hoàn thành bảng sau:
Những đặc điểm
của cây
Khi cây sống nơi
quang đãng
Khi cây sống trong bóng
râm, dưới tán cây khác,
trong nhà…
Đặc điểm hình thái:
Đặc điểm sinh lí:
- Lá
- Thân
- Quang hợp
- Thoát hơi nước
-
Phiến lá nhỏ, hẹp, màu
xanh nhạt
- Phiến lá lớn màu xanh thẩm
-
Thân cây thấp, số cành
cây nhiều
-
Chiều cao bị hạn chế bởi chiều
cao cây phía trên, của trần nhà…
- Cường độ quang hợp cao
trong điều kiện ánh sáng mạnh
- Cây có khả năng quang hợp trong

điều kiện ánh sáng yếu, quang hợp
yếu trong điều kiện ánh sáng mạnh
- Cây điều tiết thoát hơi nước
linh hoạt
-
Cây điều tiết thoát hơi nước
kém
Ánh sáng ảnh hưởng lên đời sống thực vật
như thế nào.
Ánh sáng ảnh hưởng tới hình thái, hoạt
động sinh lí của thực vật như: quang
hợp, hô hấp và hút nước của cây.

I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật:
Cây lá lốt
Cây lúa nước
Em hãy quan sát ảnh sau:
Giải thích cách xếp lá trên
thân của cây lúa và cây lá
lốt.
-
Cây lá lốt: Lá xếp ngang
nhận nhiều ánh sáng.
-
Cây lúa: Lá xếp nghiêng
tránh tia nắng chiếu thẳng
góc
Sự khác nhau giữa 2
cách xếp lá trên nói
lên điều gì.

Giúp thực vật thích
nghi với môi trường
Dựa vào khả năng thích nghi với điều kiện
chiếu sáng của môi trường, thực vật chia
làm mấy nhóm.
Dựa vào khả năng chiếu sáng
thực vật chia làm 2 nhóm: Cây
ưa sáng và cây ưa bóng.
Người ta phân biệt cây ưa sáng
và cây ưa bóng dựa vào những
tiêu chuẩn nào.
-Nhóm cây ưa sáng: Gồm những cây sống
nơi quang đãng.
- Nhóm cây ưa bóng: Gồm những cây
sống nơi ánh sáng yếu, dưới tán cây khác

Em hãy kể tên một số cây ưa sáng
và cây ưa bóng mà em biết.
-
Cây ưa sáng như: Cây thông, liễu, hướng dương,
phi lao, bồ đề, lúa, đậu …
-
Cây ưa bóng như: Cây lan, lim, kim phát tài, dứa
đỏ, gừng, cà phê…
Một số cây ưa sáng:
Cây Thông
Cây Liễu
Hướng dương
Cây phi lao
Cây xà cừ

Cây đậu xanh
Một số cây ưa bóng:
Cây lim
Cây gừng Cây dứa đỏ
Cây đại phú gia
Cây cà phê Lan Cattleya ( Cát lan)

II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật
Em hãy nghiên cứu thông
tin và ví dụ trong sách
giáo khoa.
Em hãy dự đoán, phân
tích để chọn khả năng di
chuyển của đàn kiến
Kiến sẽ đi theo
hướng ánh sáng do
gương phản chiếu
Ánh sáng có ảnh hướng tới
động vật như thế nào?
Nhờ ánh sáng mà
động vật định
hướng được trong
không gian
Hãy kể tên 1 số loài động
vật thường kiếm ăn vào
ban đêm hay ban ngày.
Những loài động vật thường kiếm
ăn ban đêm như: Chim cú, cáo,
dơi, chuột…
Những động vật hoạt động ban

ngày như: Trâu, bò, cừu, dê…
Tập tính kiếm ăn và nơi ở
của động vật liên quan với
nhau như thế nào?
Nơi ở thường phù hợp với
tập tính kiếm ăn.
Ví dụ: Loài ăn đêm hay ở
trong hang tối

Hãy quan sát các ảnh sau đây:
Một số động vật hoat động ban ngày
Chim chích chòe
Khướu bạc má
Chào mào
Cừu
Trâu
Bò
Một số loài động vật hoạt động vào ban đêm
Dơi ăn trái cây
Chim cú mèo
Sóc
Sếu Chồn
Cáo
Từ các hình ảnh và ví dụ
nêu trên em có kết luận
gì về ảnh hưởng của ánh
sáng tới động vật.
Ánh sáng ảnh hưởng tới các hoạt động
của động vật: Nhận biết, định hướng
di chuyển trong không gian, sinh

trưởng, sinh sản…
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật
Dựa vào khả năng ảnh hưởng
của ánh sáng động vật được
chia làm mấy nhóm?
-
Dựa vào khả năng thích nghi với
các điều kiện chiếu sáng động vật
được chia thành 2 nhóm:
+ Nhóm động vật ưa sáng: Gồm
những động vật hoạt động ban ngày.
+ Nhóm động vật ưa tối: Gồm những
động vật hoạt động về ban đêm, sống
trong hang, hốc đất…

Củng cố:
Nêu sự khác nhau giữa thực vật ưa sáng và
thực ưa bóng. Cho ví dụ.
Ánh sáng ảnh hưởng tới động vật như thế
nào? Cho ví dụ.
Sắp xếp các nhóm cây sau vào thực vật ưa bóng
và thực vật ưa sáng sao cho phù hợp: cây bàng,
cây ổi, cây ngải cứu, cây dấp cá, cây táo.

Ghi nhớ:
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật:
-
Ánh sáng ảnh hưởng tới hoạt động sinh lí của thực vật
như quang hợp, hô hấp và hút nước của cây.
-

Nhóm cây ưa sáng: Gồm những cây sống nơi quang đãng.
-
Nhóm cây ưa bóng: Gồm những cây sống nơi ánh sáng yếu,
dưới tán cây khác.
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống động vật:
-
Ánh sáng ảnh hưởng tới các hoạt động của động vật: Nhận biết,
định hướng di chuyển trong không gian, sinh trưởng, sinh sản…
-
Nhóm động vật ưa sáng: Gồm những động vật hoạt động ban ngày
-
Nhóm động vật ưa tối: Gồm những động vật hoạt động về ban đêm
Sống trong hang, hốc đất…

Hướng dẫn về nhà:
-
Về nhà học bài.
-
Hoàn thành câu hỏi 2 và 3 SGK trang 125
-
Đọc mục “ Em có biết”
-
Kẻ sẵn bảng : 43.1 và 43.3
-
Đọc trước bài 43: Ảnh hưởng của nhiệt độ và độ ẩm lên
đời sống sinh vật.
Bài học đến đây đã hết.
Hẹn gặp lại các em ở tiết
học sau!