sinh học 9 bài ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật- giáo án lớp 9 tham khảo thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi (21)

MÔN SINH HỌC 9
Trường THCS Nhơn Bình
Thực hiện : Nguyễn Văn Sơn

Hãy chọn câu trả lời đúng nhất trong các câu sau:
Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Môi trường sống của sinh vật là:
A- Là nơi sinh sống của sinh vật.
B- Là tất cả những gì bao quanh sinh vật.
C- Là nơi sinh sống của sinh vật bao gồm tất cả những gì bao quanh
sinh vật.
D- Cả A, B và C
Câu 2: Giới hạn sinh thái là :
A- Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với nhân tố sinh thái
nhất định.
B- Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với 1 nhân tố sinh thái
nhất định.
C- Là giới hạn chịu đựng của cơ thể sinh vật đối với các nhân tố sinh
thái nhất định.
D- Cả A, B và C

Câu 3: Nhóm nhân tố nào sau đây đúng là nhóm nhân tố
không sống :
A- Khí hậu, ánh sáng, thực vật, độ dốc.
B- Nhiệt độ, độ ẩm, động vật, gió.
C- Gió, không khí, độ ẩm, ánh sáng.
D- Nước biển, ao hồ, cá, độ dốc.
Câu 4: Nhóm nhân tố nào sau đây đúng là nhóm nhân tố
sống :
A- Nước biển, lá, thực vật thủy sinh, tôm.

B- Động vật, thực vật, vi sinh vật, nấm.
C- Thực vật, động vật, không khí, vi sinh vật.
D- Cả A, B và C

Tiết 44. Bài 42:
Ảnh hưởng của ánh sáng
lên đời sống sinh vật

Tiết 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
? Nhận xét về hình dáng thân
của những cây ven rừng, cây cao
dọc đường phố có nhà cao, cây
bên của sổ…?
Thân cây mọc ven rừng, dọc
đường phố có nhà cao, bên cửa
sổ…cong về phía có nhiều ánh
sáng.

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
? Nhận xét hình thái cây mọc trong rừng và hình thái cây mọc nơi
quang đãng?
Cây mọc trong rừng có thân cao, thẳng, cành chỉ tập trung ở phần
ngọn, các cành phía dưới héo và rụng sớm.
Cây mọc nơi trống trải, ánh sáng mạnh có thân thấp, nhiều cành và
tán rộng.
Cây mọc trong rừng
Cây mọc nơi quang đãng

I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Cây mọc trong rừng
Cây mọc nơi quang đãng
? Em hãy giải thích nguyên nhân của hiện tượng các cành phía dưới
héo và rụng sớm
Do các cành phía dưới tiếp nhận ít ánh sáng nên quang hợp kém, tổng
hợp được ít chất hữu cơ, lượng chất hữu cơ tích luỹ không đủ bù
lượng nhiệt tiêu hao do hô hấp kém và kèm theo khả năng lấy nước
kém nên cành phía dưới bị khô héo dần và rụng sớm.
TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Mọc nơi có nhiều ánh sáng
Mọc nơi có ít ánh sáng
CÂY LÁ LỐT
Em hãy nêu sự khác nhau về hình thái giữa 2 cây lá lốt trên?

Những đặc điểm
của cây
Khi cây sống nơi
quang đãng
Khi cây sống trong bóng râm,
dưới tán cây khác, trong nhà…
Đặc
điểm
hình
thái
- Lá
- Thân

Đặc
điểm
sinh lí
- Quang
hợp

- Thoát
hơi nước
Ảnh hưởng của ánh sáng tới hình thái và sinh lí của cây.
- Hô hấp
TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
- Phiến lá nhỏ, hẹp, màu
xanh nhạt.
- Phiến lá lớn, màu
xanh thẫm.
- Thân cây thấp, số
cành nhiều.
- Chiều cao bị hạn chế bởi
chiều cao bởi tán cây phía
trên, của trần nhà.
- Cường độ quang hợp cao
trong điều kiện ánh sáng mạnh.
- Cây có khả năng quang
hợp trong điều kiện ánh sáng
yếu, quang hợp yếu trong
điều kiện ánh sáng mạnh.
- Cây điều tiết thoát hơi nước
linh hoạt hơn: Thoát hơi
nước tăng cao trong điều

kiện ánh sáng mạnh, thoát
hơi nước giảm khi cây thiếu
nước.
- Cây điều tiết thoát hơi nước
kém: Thoát hơi nước tăng
cao trong điều kiện ánh sáng
mạnh, khi thiếu nước cây dễ
bị héo.
- Cường độ hô hấp cao.
- Cường độ hô hấp yếu.

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
Vậy ánh sáng ảnh hưởng đến đời
sống thực vật như thế nào ?
-
Ánh sáng ảnh hưởng tới đời sống
thực vật, làm thay đổi những đặc
điểm hình thái ( hình dạng, màu
sắc) và hoạt động sinh lý (quang
hợp, hô hấp, hút nước) của thực
vật.
HS nghiên cứu thông tin
(123-SGK)
? Người ta phân biệt cây ưa bóng
và cây ưa sáng dựa vào tiêu chuẩn
nào ?
- Dựa vào khả năng thích nghi của
chúng với các điều kiện chiếu sáng

của môi trường.
?Thực vật được chia thành mấy nhóm
chính? Đó là những nhóm nào?
? Cây ưa sáng và cây ưa bóng
thường sống ở những nơi có điều
kiện như thế nào?
- Cây ưa sáng gồm những cây sống
nơi quang đãng
- Cây ưa bóng gồm những cây sống
ở nơi có ánh sáng yếu, ánh sáng tán
xạ như cây sống dưới tán của cây
khác, cây trồng làm cảnh trong nhà
? Em hãy kể tên cây ưa sáng và
cây ưa bóng mà em biết ?
- Mỗi loài cây thích nghi với
điều kiện chiếu sáng khác nhau.
Có nhóm cây ưa sáng và nhóm
cây ưa bóng.

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới đời
sống thực vật, làm thay đổi
những đặc điểm hình thái ( hình
dạng, màu sắc) và hoạt động sinh
lý (quang hợp, hô hấp, hút nước)
của thực vật.
Trong nông nghiệp người nông dân
đã ứng dụng điều này vào sản xuất

như thế nào? Và có ý nghĩa gì?
VD: Trồng cây đỗ dưới cây ngô.
Trồng xen canh để tăng năng suất
và tiết kiệm đất trồng.
- Mỗi loài cây thích nghi với
điều kiện chiếu sáng khác nhau.
Có nhóm cây ưa sáng và nhóm
cây ưa bóng.

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới đời sống
thực vật, làm thay đổi những đặc
điểm hình thái ( hình dạng, màu
sắc) và hoạt động sinh lý (quang
hợp, hô hấp, hút nước) của thực
vật.
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Thí nghiệm: Vào đêm có trăng sáng,
tìm một tổ kiến và quan sát kiến bò
trên đường mòn nhờ ánh sáng mặt
trăng. Đặt trên đường đi của kiến một
chiếc gương nhỏ để phản chiếu ánh
sáng, sau đó theo dõi hướng bò của
kiến. Có 3 khả năng sau:
+ Kiến sẽ tiếp tục bò theo hướng cũ.
+ Kiến bò theo nhiều hướng khác
nhau.

+ Kiến sẽ bò theo hướng ánh sáng
do gương phản chiếu.

Em hãy chọn khả năng nào trong 3
khả năng trên?
- Mỗi loài cây thích nghi với
điều kiện chiếu sáng khác nhau.
Có nhóm cây ưa sáng và nhóm
cây ưa bóng.

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới đời sống
thực vật, làm thay đổi những đặc
điểm hình thái ( hình dạng, màu
sắc) và hoạt động sinh lý (quang
hợp, hô hấp, hút nước) của thực
vật.
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Điều đó chứng tỏ ánh sáng có vai trò
gì đối với đời sống động vật?
Giúp động vật có thể nhận biết
hướng đi
- Mỗi loài cây thích nghi với
điều kiện chiếu sáng khác nhau.
Có nhóm cây ưa sáng và nhóm
cây ưa bóng.

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Giúp động vật có thể nhận biết
hướng đi

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Giúp động vật có thể nhận biết

hướng đi

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
- Ánh sáng ảnh hưởng đến sự biến
đổi hình thái ( hình dạng, màu sắc)
và hoạt động sinh lý (quang hợp,
hô hấp, hút nước) của thực vật.


- Nhóm cây ưa sáng
- Nhóm cây ưa bóng
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
Hãy kể tên những động
vật kiếm ăn vào ban đêm
buổi sáng sớm hay ban
ngày?

Chim bìm bịp
Gà cỏ
Thường đi kiếm ăn
trước lúc mặt trời mọc

Chim Chích chòe
Chim chào mào
Chim khướu
Là những chim ăn sâu
bọ, thường đi ăn vào lúc

mặt trời mọc

Chim vạc
Sếu đầu đỏ
Chim diệc
Là những loài chim kiếm ăn vào ban đêm

Dơi
Dơi
Chim cú mèo
Tìm kiếm thức ăn vào
ban đêm

Trâu
Bò
Dê Cừu
Là những loài thú hoạt động và ban ngày

Sư tử
Hổ
Chó sói
Là những loài thú hoạt
động vào ban đêm

Nhím Sóc
Là những loài thú hoạt động vào ban đêm

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật

II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới đời
sống động vật, tạo điều kiện cho
động vật nhận biết các vật và định
hướng di chuyển trong không
gian.
- Ánh sáng là nhân tố ảnh hưởng
tới hoạt động, khả năng sinh
trưởng và sinh sản của động vật.
?.Tập tính kiếm ăn và nơi ở của
động vật liên quan với nhau ntn?.
- Nơi ở phù hợp với tập tính kiếm ăn.
VD.Loài ăn đêm thường ở trong hang
tối, trong lòng đất
?. Hãy lấy thêm VD khác về ảnh
hưởng của ánh sáng lên đời sống
động vật?
? Hãy rút ra kết luận chung về ảnh
hưởng của ánh sáng lên đời sống
động vật?

TIẾT 44: ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT
I. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật
II. Ảnh hưởng của ánh sáng lên
đời sống động vật
- Ánh sáng ảnh hưởng tới đời
sống động vật, tạo điều kiện cho
động vật nhận biết các vật và định

hướng di chuyển trong không
gian.
- Ánh sáng là nhân tố ảnh hưởng
tới hoạt động, khả năng sinh
trưởng và sinh sản của động vật.
?.Dựa vào khả năng thích nghi với
điều kiện chiếu sáng có thể chia
động vật thành mấy nhóm?
- Có nhóm động vật ưa
sáng và nhóm động vật
ưa tối.