sinh học 9 bài ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật- giáo án lớp 9 tham khảo thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi (24)

Kiểm tra bài cũ
Bài tập:
Cây lúa sống trên đồng ruộng có thể chịu ảnh h ởng của các
nhân tố sinh thái sau: L ợng n ớc, l ợng m a, chuột đồng, nhiệt độ,
sâu cuốn lá, thuốc trừ sâu, phân bón, cỏ dại, ánh sáng Hãy sắp
xếp các nhân tố đó vào từng nhóm nhân tố sinh thái.
Trả lời:
-
Nhân tố vô sinh tác động vào cây lúa: L ợng n ớc, l ợng m a, nhiệt
độ, thuốc trừ sâu, phân bón, ánh sáng.
-
Nhân tố hữu sinh tác động tới cây lúa: Chuột đồng, sâu cuốn lá,
cỏ dại.

Tiết 44. bài 42. ảnh h ởng của ánh
sáng lên đời sống sinh vật
I. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống thực
vật.
II. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống động
vật.

I. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Quan sát hình ảnh và đoạn phim sau, nhận xét về đặc tính của cây:
Nguồn sáng

I. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Quan sát hình ảnh sau, so sánh cây thông mọc xen nhau trong rừng
(a) và cây thông mọc riêng rẽ nơi quang đãng (b).
Thân cao, thẳng, cành chỉ
tập trung ở ngọn

Thân thấp, tán rộng
- Nguyên nhân chủ yếu nào dẫn tới sự khác nhau này?- Vì sao các cành cây phía d ới của cây sống trong rừng lại sớm bị
rụng?
- Qua phân tích ví dụ trên, em rút ra nhận xét gì về ảnh h ởng của
ánh sáng tới đặc điểm của cây?

I. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Thảo luận nhóm hoàn thành bảng sau:
Những đặc
điểm của cây
Khi cây sống nơi
quang đãng
Khi cây sống trong bóng râm,
d ới tán cây khác, trong nhà
Đặc điểm hình
thái:
-Lá:
-Thân:
Đặc điểm sinh lí:
-Quang hợp:
-Thoát hơi n ớc:
Phiến lá lớn, máu xanh thẫm
Chiều cao cây bị hạn chế.
Phiến lá nhỏ, màu nhạt
Thân thấp, cành nhiều
C ờng độ quang hợp cao
trong điều kiện ánh sáng
mạnh.
Cây điều tiết thoát hơi n
ớc linh hoạt.

Cây có khả năng quang hợp trong
điều kiện ánh sáng yếu.
Cây điều tiết thoát hơi n ớc kém.
- Qua bảng trên, em rút ra nhận xét gì về ảnh h ởng của ánh sáng lên
đời sống thực vật?

I. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
- Dựa vào khả năng thích nghi của thực vật với các điều kiện chiếu
sáng khác nhau, ng ời ta chia thực vật thành những nhóm nào?
- Lấy ví dụ cho từng nhóm thực vật nói trên.
- Quan sát một số hình ảnh về cây a sáng và a bóng:

Nhãm c©y a s¸ng
Nhãm c©y a bãng

II. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống động vật
Có thí nghiệm nh sau: Vào đêm có trăng sáng, tìm một tổ kiến và
quan sát kiến bò trên đ ờng mòn nhờ ánh sáng mặt trăng. Đặt trên đ
ờng đi của kiến một chiếc g ơng nhỏ để phản chiếu ánh sáng, sau đó
theo dõi h ớng bò của kiến. Có 3 khả năng có thể xảy ra:
+ Kiến sẽ tiếp tục bò theo h ớng cũ.
+ Kiến sẽ bò theo nhiều h ớng khác nhau.
+ Kiến sẽ đi theo h ớng ánh sáng do g ơng phản chiếu.
- Em chọn khả năng nào trong 3 khả năng trên? Điều đó chứng tỏ ánh
sáng ảnh h ởng tới động vật nh thế nào?

II. ¶nh h ëng cña ¸nh s¸ng lªn ®êi sèng ®éng vËt
Ong lÊy mËt hoa Chim di c tr¸nh rÐt

II. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống động vật

Gà đi ăn tr ớc lúc mặt trời mọc Bói cá, chim chích đi ăn vào lúc mặt trời mọc
Cú mèo tìm kiếm thức ăn và ban đêm

II. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống động vật
Các loài thú hoạt động vào ban ngày
Các loài thú hoạt động chủ yếu vào ban đêm

II. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống động vật
Mùa xuân và mùa hè là mùa sinh sản của nhiều loài chim

II. ảnh h ởng của ánh sáng lên đời sống động vật
- Dựa vào sự thích nghi với các điều kiện chiếu sáng khác nhau, ng
ời ta chia động vât thành những nhóm nào?
- Lấy ví dụ minh hoạ cho từng nhóm động vật nói trên.
Quan sát một số hình ảnh về các nhóm động vật a sáng và a
tối:

II. ¶nh h ëng cña ¸nh s¸ng lªn ®êi sèng ®éng vËt
C¸c ®éng vËt a s¸ng
C¸c ®éng vËt a tèi

Cñng cè bµi
§äc phÇn ghi nhí cuèi bµi vµ môc “Em cã biÕt?” SGK.

Củng cố bài
Chọn câu trả lời đúng nhất cho các câu hỏi sau:
1. Nguyên nhân vì sao các cành phía d ới của cây sống trong rừng lại
sớm bị rụng?
a) L ợng ánh sáng mặt trời chiếu vào cành cây phía d ới ít.
b) Lá cây thiếu ánh sáng nên quang hợp yếu, tạo đ ợc ít chất hữu cơ.

c) Khả năng lấy n ớc kém hơn so với các cành phía trên.
d) Cả a, b, và c.
2. Nhóm động vật nào sau đây là nhóm động vật a tối?
a) Chồn, giun đất, chim chích.

c) Cừu, ếch đồng, chuột.
d) Mực, chim bồ câu, h ơu.
b) Giun đất, chuột đồng, cú mèo.

Dặn dò
Học bài, trả lời các câu hỏi cuối bài.
Chuẩn bị nội dung bài mới. Kẻ bảng 43.1 và 43.1 SGK vào vở.
Tìm hiểu các loài động vật sống ở các vùng khí hậu khác nhau.