sinh học 9 bài ảnh hưởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật- giáo án lớp 9 tham khảo thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi (3)

Gi¸o viªn híng dÉn: c«
Ngêi thùc hiÖn:
Líp : Sinh – KTNN
Khoa: Tù nhiªn

Kiểm tra bài cũ:
Môi trờng sống là gì? Em hãy nêu các loại môi tr
ờng sống của sinh vật?
Môi trờng là nơi sinh sống của sinh vật,bao gồm tất
cả những gì bao quanh chúng có ảnh hởng trực tiếp
hoặc gián tiếp đến đời sống của sinh vật.
Có 4 loại môi trờng sống:
Câu hỏi:
Trả lời:
- Môi trờng sinh vật
- Môi trờng trong đất
- Môi trờng nớc
- Môi trờng trên mặt đất- không khí

B i: 42 ảnh hởng của ánh sáng
lên đời sống sinh vật
Nội dung bài học gồm 2 phần:
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
II- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống động vật

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Em hãy xem đoạn phim sau nêu lên nhận xét:
Trả lời:
Cây có tính hớng sáng, ngọn cây sẽ

hớng về phía có ánh sáng mạnh hơn.
Hình 42.1 Tính hớng sáng của cây
trồng trong chậu để bên cửa sổ
Hoa hớng dơng luôn h
ớng về phía mặt trời

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
So sánh cây thông mọc trong
rừng và cây thông mọc riêng rẽ
nơi quang đãng?
Trả lời:
- Cây mọc ở trong rừng thân
cao và thẳng, cành chỉ tập
trung ở phần ngọn
- Cây mọc ở nơi quang
đãng thấp hơn, nhiều cành
hơn, tán rộng.
Rừng thông. Cây thông mọc xen
trong rừng (a) và cây thông mọc
riêng rẽ nơi quang đãng (b)
a
b

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Câu hỏi:
Tại sao các cành phía dới của cây mọc trong rừng lại
sớm rụng?
Gợi ý:

- ánh sáng mặt trời chiếu vào cành cây phía trên và
cành cây phía dới khác nhau nh thế nào?
- Khi lá cây bị thiếu ánh sáng thì khả năng quang
hợp của lá cây bị ảnh hởng nh thế nào?

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Câu hỏi:
Trả lời:
- Các cành phía dới tiếp nhận ít ánh sáng nên quang
hợp kém tổng hợp đợc ít chất hữu cơ, tích lũy
không đủ bù lợng tiêu hao do hô hấp và kèm theo
khả năng lấy nớc kém nên cành phía dới bị khô và
héo dần và sớm rụng.
Đó là hiện tợng tỉa cành tự nhiên
Tại sao các cành phía dới của cây mọc trong rừng lại
sớm rụng?

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Em hãy quan sát tranh vẽ và hoàn thành Phiếu học tập sau:

Những đặc điểm
của cây
Khi cây sống nơi
quang đãng
Khi cây sống trong bóng
râm, dới tán cây khác
Đặc điểm hình thái:
- Lá ( Phiến lá,

màu sắc của lá)
- Thân (chiều
cao, số cành trên
thân)
Đặc điểm sinh lý:
-
Quang hợp (c
ờng độ QH với
ĐK ánh sáng
khác nhau)
- Thoát hơi nớc
Phiếu học tập:
Cây điều tiết nớc: Cây điều tiết nớc:
Em hãy điền vào bảng sau:

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Em hãy quan sát tranh vẽ và hoàn thành Phiếu học tập sau:
Cây sống ở nơi quang đãng
Cây sống trong bóng râm,dới tán
cây khác

Những đặc điểm
của cây
Khi cây sống nơi
quang đãng
Khi cây sống trong bóng
râm, dới tán cây khác
Đặc điểm hình thái:
- Lá ( Phiến lá,

màu sắc của lá)
- Thân (chiều
cao, số cành trên
thân)
Đặc điểm sinh lý:
- Quang hợp (c
ờng độ QH với
ĐK ánh sáng
khác nhau)
- Thoát hơi nớc
Phiếu học tập:
Cây điều tiết nớc:
Cây điều tiết nớc:
Phiến lá nhỏ,
hẹp,màu xanh nhạt
Thân thấp, số
cành nhiều
Phiến lá lớn, màu
xanh thẫm
Chiều cao bị hạn chế
bởi tán cây phía trên
Cờng độ quang hợp
cao trong điều kiện
ánh sáng mạnh
Có khả năng quang hợp
khi ánh sáng yếu, cờng
độ quang hợp yếu khi ánh
sáng mạnh
Linh Hoạt
Kém

Em hãy điền vào bảng sau:

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
- ánh sáng ảnh hởng tới đời sống thực vật, làm
thay đổi những đặc điểm hinh thái, sinh lí của thực
vật.
- ánh sáng ảnh hởng tới quá trình quang hợp, hô
hấp và khả năng hút nớc của cây.
ánh sáng ảnh hởng tới hình thái và sinh lý của
cây nh thế nào?
Câu hỏi:
Trả lời:

Em hãy giải thích cách xếp lá trên thân của cây lúa và cây lá
lốt? Sự khác nhau giữa 2 cách xếp lá này nói lên điều gì?
Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Cây lá lốt
Cây lúa

C©y l¸ lèt: xÕp ngang
nhËn nhiÒu ¸nh s¸ng
C©y lóa: xÕp nghiªng
tr¸nh tia n¾ng chiÕu
th¼ng gãc
Gióp thùc vËt thÝch nghi víi m«i trêng sèng
I- ¶nh hëng cña ¸nh s¸ng lªn ®êi sèng thùc vËt

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật

I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
? Ngời ta phân biệt cây a bóng và cây a sáng dựa vào tiêu
chuẩn nào?
Trả lời: Dựa vào khả năng thích nghi của chúng với các
điều kiện chiếu sáng khác nhau.
Cây a sáng Cây a bóng

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
* Thực vật đợc chia làm 2 nhóm khác nhau tùy
theo khả năng thích nghi với điều kiện chiếu sáng
của môi trờng:
- Nhóm cây a sáng: bao gồm những cây sống
ở nơi quang đãng
- Nhóm cây a bóng: bao gồm những cây sống
ở nơi ánh sáng yếu, sống trong bóng râm

? Em hãy kể tên một số cây a bóng mà
em biết?
Cây ngải cứu
Cây Gừng
Vạn Niên Thanh
Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
Cây Cúc Dại
Phong
Lan

? Em hãy kể tên một số cây
a sáng mà em biết?

Cây Ngô
Cây Xà Cừ
Cây
Lúa
Cây Phi Lao
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời
sống thực vật.

Trồng xen kẽ cây để tăng năng suất và tiết kiệm
Trồng đỗ dới gốc
cây ngô
? Trong nông nghiệp ngời nông dân đã ứng dụng
điều này vào sản xuất nh thế nào?
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật.
Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
Không lênTrồng lúa
dới gốc tre

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
II- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống động vật
Em hãy nghiên cứu thí nghiệm
trong sgk trang 123.
+ Kiến sẽ tiếp tục bò theo hớng
cũ
+ Kiến sẽ bò theo nhiều hớng
khác nhau
+ Kiến sẽ đi theo hớng ánh
sáng do gơng phản chiếu
? Em hãy chọn khả năng nào trong

3 khả năng trên?
ảnh hởng đến
động vật nh thế nào?
Điều đó chứng tỏ ánh sáng

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
II- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống động vật
-
Nhờ có ánh sáng mà động vật định hớng đợc trong
không gian.
-
ánh sáng ảnh hởng đến sự sinh trởng, sinh sản của
động vật
? Điều đó chứng tỏ ánh sáng ảnh hởng đến động vật
nh thế nào?
Trả lời:

Bài 42: ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống sinh vật
I- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống thực vật
II- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống động vật
Em hãy kể tên một số loài chim
kiếm ăn lúc mặt trời mọc?
Chào Mào
Chích
Choè
Khớu

? Em hãy kể tên một số loài chim kiếm ăn
lúc chập choạng tối hay ban đêm?

Sếu
Chim Diệc
Vạc
Cú Mèo
II- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống
động vật

II- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống động vật
? Em hãy kể tên một số loài thú hoạt
động vào ban ngày?
Trâu
Bò
Cừu
Dê

II- ảnh hởng của ánh sáng lên đời sống động vật
? Em hãy kể tên một số loài thú
hoạt động nhiều vào ban đêm?
Cáo
sóc
Chồn