kinh tế vi mô và ứng dụng của môn học này trong thực tế ở các doanh nghiệp

I/Lời mở đầu:
Kinh tế học là một môn khoa học xã hội nghiên cứu hành vi con người và
các phúc lợi xã hội như là một mối quan hệ giữa 1 bên là các nhu cầu không giới
hạn của xã hội với bên kia là sự hạn chế của các nguồn cung vốn có các cách sử
dụng khác nhau (Lionel Robbins, 1935). (Đây không phải là định nghĩa duy nhất
về kinh tế học, nhưng là định nghĩa phổ biến nhất). Tương quan mà nói, kinh tế
học được biết đến như là việc tận dụng tối đa các nguồn lực và phân phối chúng
cho các cá nhân với mục tiêu đem lại các phúc lợi xã hội cho họ.
Kinh tế học có hai bộ phận quan trọng, đó là: Kinh tế học vi mô và kinh tế
học vĩ mô.Kinh tế vi mô là một môn khoa học quan tâm đến việc nghiên cứu,
phân tích, lựa chọn các vấn đề kinh tế cụ thể của các thành viên kinh tế trong
một nên kinh tế. Trong khi đó, kinh tế vĩ mô quan tâm đến mục tiêu kinh tế của
cả nền kinh tế hay của cả một quốc gia.
Sau đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về môn kinh tế vi mô và ứng dụng của môn
học này trong thực tế ở các doanh nghiệp qua phần bài tập.
II/Lý thuyết:
1.Giới thiệu chung về môn học vi mô:
Kinh tế học vi mô là một môn khoa học kinh tế,một môn khoa học cơ bản
cung cấp kiến thức lý luận và phương pháp luận kinh tế.Nó là khoa học về sự lựa
chọn của các thành viên kinh tế.
Một trong những mục tiêu nghiên cứu của kinh tế vi mô là phân tích cơ
chế thị trường thiết lập ra giá cả tương đối giữa các mặt hàng và dịch vụ và sự
phân phối các nguồn tài nguyên giới hạn giữa nhiều cách sử dụng khác nhau.
Kinh tế vi mô phân tích thất bại của thị trường, khi thị trường không vận hành
hiệu quả, cũng như miêu tả những điều kiện cần có trong lý thuyết cho việc cạnh
tranh hoàn hảo. Những ngành quan trọng trong kinh tế vi mô bao gồm thị trường
1
dưới thông tin bất đối xứng, chọn lựa với sự không chắc chắn và các áp dụng
trong kinh tế của lý thuyết trò chơi.
Kinh tế học vi mô nghiên cứu tính quy luật ,xu thế vận động tất yếu của
các hoạt động kinh tế vi mô,những khuyết tật của kinh tế thị trường và vai trò

điều tiết của Chính phủ.Do đó, tuy khác với các môn khoa học về kinh tế học vĩ
mô, kinh tế và quản lý doanh nghiệp, nhưng nó có mối quan hệ chặt chẽ với
nhau. Các môn khoa học quản lý kinh tế và quản lý doanh nghiệp được xây dựng
cụ thể dựa trên những cơ sở lý luận và phương pháp luận có tính khách quan của
kinh tế học vi mô.
Kinh tế học vi mô nghiên cứu các hành vi cụ thể của từng cá nhân, từng
doanh nghiệp trong việc lựa chọn và quyết định ba vấn đề cơ bản cho mình là:
Sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Phân phối thu nhập ra sao? để có thể
đứng vững, phát triển và cạnh tranh trên thị trường. Nói một cách cụ thể, kinh tế
học vi mô nghiên cứu xem họ đạt được mục đích của họ với nguồn tài nguyên
hạn chế bằng cách nào và sự tác động của họ đến toàn bộ nền kinh tế quốc dân ra
sao.
Kinh tế học vi mô nghiên cứu những vấn đề tiêu dùng cá nhân, cung, cầu,
sản xuất, chi phí, giá cả thị trường, lợi nhuận, cạnh tranh của từng tế bào kinh tế.

2.Giới thiệu chung về lý thuyết sản xuất:
2.1,Công nghệ và hàm sản xuất:
Sản xuất là hoạt động của các doanh nghiệp.Ở đây, sản xuất được hiểu
theo nghĩa rộng, bao gồm cả lĩnh vực lưu thông và dọc vụ…
Các doanh nghiệp chuyển hóa những đầu vào(còn được gọi là các yếu tố
sản xuất) thành các đầu ra (còn gọi là sản phẩm)
2
*Các yếu tố sản xuất gồm:lao động(L), vật liệu, máy móc, nhà xưởng, kho
tàng… (K).Các yếu tố này kết hợp với nhau trong quá trình sản xuất tạo ra sản
phẩm goi là Q.
*Hàm sản xuất: thể hiện mối quan hệ đầu ra đầu vào của quá trình sản
xuất,kinh doanh của doanh nghiệp. Hàm sản xuất chỉ rõ số lượng tối đa có thể
thu được từ các tập hợp khác nhau của các yếu tố đầu vào (lao động, vốn…) với
một trình độ công nghệ nhất định
+Sử dụng nguồn đầu vào:

Q=f( x
1
, x
2
,…, x
n
)
Q: sản lượng đầu ra
x
1
, x
2
,…, x
n
:các yếu tố đầu vào
+Sử dụng 2 đầu :{ K: vốn ,L: nguồn lao động }
Q=f (K, L) = A.K
α

.L
β
A:hằng số tùy thuộc vào những đơn vị đo lường các đầu
vào và đầu ra
α,β:là những hằng số cho biết tầm quan trọng tương đối của K và L
2.2,Sản xuất với một đầu vào biến đổi:
a,Năng suất bình quân và năng suất cận biên:
-Năng suất bình quân lao động (AP
L
) là số đầu ra tính theo một đơn
vị đầu vào là lao động và được xác định bằng công thức:

APL=
L
Q

-Năng suất cận biên của lao động (MP
L
) là số đầu ra được sản xuất
thêm khi số lao động đầu vào tăng thêm 1 đơn vị.
Số thay đổi đầu ra ΔQ
MP
L
= =
Số thay đổi của lao động ΔL
b,Quy luật năng suất cận biên giảm dần:
3
Năng suất cận biên của bất cứ yếu tố sản xuất nào cũng sẽ bắt đầu giảm
xuống tại một điểm nào đó khi mà ngày càng có nhiều yếu tố đó được sử dụng
trong quá trình sản xuất đã có.
2.3,Sản xuất với hai đầu vào biến đổi:
a,Đường động lượng: là biểu thị cả những sự kết hợp đầu vào khác nhau
để sản xuất ra một lượng đầu ra nhất định.
b,Sự thay thế các đầu vào_ tỷ suất thay thế kỹ thuật cận biên(MRTS): Độ
dốc của mỗi đường động lượng cho thấy có thể dung một số lượng đầu vào này
thay thế cho một số lượng đầu vào khác, trong khi đầu ra vẫn không thay
đổi.Muốn giảm đi một đơn vị lao động (L) thì cần có bao nhiêu đơn vị vốn (K)
với điều kiện Q không đổi và ngược lại,muốn giảm đi một đơn vị vốn (K) thì cần
có bao nhiêu đơn vị lao động (L) với điều kiện Q không đổi.
Mối quan hệ MRTS và MP
L
, MP

K
:Vì đầu ra không đổi bằng cách di
chuyển dọc theo đường đồng lượng do đó sự thay đổi trong tổng sản phẩm bằng
0
MP
L
.ΔL + MP
K
.ΔQ = 0
-ΔK MP
L
MRTS = =
ΔL MP
K
c,Hai trường hợp đặc biệt của hàm sản xuất:
TH1: Các đầu vào hoàn toàn thay thế cho nhau: là đường thẳng nghĩa
là cùng 1 đầu ra có thể sử dụng sản xuất bằng lao động, bằng vốn hoặc bằng sự
kết hợp giữa lao động và vốn
K

Q
3
Q
2
Q
1
0 L
4
TH2: Các đầu vào không thể thay thế cho nhau khi các đường động
lượng là hình chữ L,khối đầu ra đòi hỏi sự kết hợp riêng của lao động và vốn,

những điểm A,B,C là những điểm kết hợp có hiệu quả cao của các đầu vào
K
C Q
3
B Q
2
A Q
1

L
3.Giới thiệu chung về lý thuyết lợi nhuận và quyết định cung cấp:
3.1,Lợi nhuận và tối đa hóa lợi nhuận:
Lợi nhuận là mục tiêu kinh tế cao nhất, là điều kiện tồn tại và phát triển
của doanh nghiệp.
Lợi nhuận được định nghĩa một cách khái quát là phần chênh lệch giữa
tổng doanh thu và tổng chi phí.Còn tối đa hóa lợi nhuận hoặc cực tiểu hóa chi
phí sản xuất là hành vi và hoạt động làm tăng lợi nhuận hoặc giảm chi phí sản
xuất, tức là phải làm gì để đạt được lợi nhuận cực đại cho doanh nghiệp.
Lợi nhuận là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, phản ánh toàn bộ kết quả và hiệu
quả của quá trình kinh doanh kể từ lúc bắt đầu tìm kiếm nhu cầu thị trường,
chuẩn bị và tổ chức quá trình sản xuất kinh doanh, đến khâu tổ chức bán hàng và
dich vụ cho thị trường. Nó phản ánh cả về mặt lượng và mặt chất của quá trình
kinh doanh.
*Công thức:
Π= TR – TC = R.Q-ATC.Q
Π= ( P-ATC) .Q
Π: lợi nhuận
TR: tổng doanh thu
TC: tổng chi phí
P-ATC: lợi nhuận trong 1 đơn vị sản phẩm

5
*Lợi nhuận của doanh nghiệp chịu tác động tổng hợp của nhiều yếu tố:
+Trước hết, là quy mô sản xuất hàng hóa dịch vụ. Quan hệ cung cầu về
hàng hóa thay đổi sẽ làm cho giá thay đổi.
+Hai là, giá và chất lượng của đầu vào (lao động,nguyên vật liệu, thiết bị,
công nghệ ) và phương pháp kết hợp các đầu vào trong quá trình sản xuất kinh
doanh.
+Ba là, giá bán hàng hóa hoặc dịch vụ cùng toàn bộ hoạt động nhằm thúc
đẩy nhanh quá trình tiêu thụ và thu hồi vốn, đặc biệt là hoạt động marketing và
công tác tài chính của doanh nghiệp.
Do tính chất tổng hợp của lợi nhuận, nên doanh nghiệp luôn phải có chiến
lược và phương án kinh doanh tổng hợp, đồng bộ để không ngừng tăng lợi
nhuận.
*Các loại lợi nhuận:
-Lợi nhuận tính toán
-Lợi nhuận kinh tế: là lợi nhuận tính toán còn lại sau khi đã trừu các chi
phí cơ hội
-Lợi nhuận bình quân: là lợi nhuận được biểu hiện cụ thể bằng tỉ suất lãi
vốn
-Lợi nhuận siêu ngạch: là khoản thu nhập từ sức mạnh thị trường hoặc sứ
mạnh độc quyền.
-Lợi nhuận bình thường là lợi nhuận vừa đủ để giữ cho các nhà kinh
doanh tiếp tục công việc của mình và tồn tại với tư cách là một bộ phận của tổng
chi phí.
*Tối đa hóa lợi nhuận:
-Doanh thu biên (MR): là mức thay đổi của tổng doanh thu do tiêu thụ
thêm một đơn vị sản lượng
6
ΔTR
MR= = (TR)’.Q

ΔQ
-Quy tắc chung nhất của tối đa hóa lợi nhuận là: Tăng sản lượng chừng
nào doanh thu cận biên còn vượt quá chi phí cận biên (MR >MC) cho đến khi có
MR=MC thì dừng lại. Đây chính là mức sản lượng tối ưu (Q*) để tối đa hóa lợi
nhuận.
*Tối đa hóa lợi nhuận trong sản xuất ngắn hạn:
P MC
P
1
ATC
P
2
D1=MR
1
P
3
AVC D
2
=MR
2
P
4
D
3
=MR
3
D
4
=MR
4

Q
1
Q
2
Q
3
Q
4
TH1: P
1
, D
1
, MR
1
DN quyết định sản xuất tai Q
1
và có P
1
> ATC
→
DN thu được
lợi nhuận dương là S
hcn
gạch chéo (hay lợi nhuận tối đa A )
TH2: P
2
,D
2
,MR
2

tại B có MR
2
=MC tương ứng với Q
3
số lương Q
2
có P
2
=ATC
min
⇒
hòa vốn
TH3: P
3
,D
3
,MR
3
tại C có MR
3
=MC tương ứng Q
3
có P
3
<ATC
⇒
lỗ
+ko sx: TR=0
+sản xuất Q
3

: P
3
>AVC
→
bù 1 phần FC
TH4: P
4
,D
4
,MR
4
tại D có MR
4
=MC tương ứng Q
4
có P
4
<AVC
⇒
không sản xuất
*Tối đa hóa lợi nhuận trong sản xuất dài hạn:
Trong dài hạn không còn không còn chi phí cố định,doanh nghiệp có thể
quyết định nên xây dựng một năng lực sản xuất đến mức nào là tối ưu, tức là xác
định lượng chi phí cố định tối ưu.
7
Doanh nghiệp sẽ giảm sản lượng khi chi phí cận biên vượt qua doanh thu
cận biên
Doanh nghiệp đạt lợi nhuận tối đa bằng việc cân bằng doanh thu cận biên
và chi phí cận biên.
P* LMC

LAC
Q* Q
+LMC và LAC là chi phí bình quân và chi phí cận biên dài hạn
+Q*:sản lượng của doanh nghiệp
+hình chữ nhật gạch chéo: tổng lợi nhuận
*Tối đa hóa lợi nhuận trong điều kiên cạnh tranh và độc quyền:
-Hành vi và quy định tối đa hóa lợi nhuận trong điều kiện cạnh tranh hoàn hảo:
Một thị trường cạnh tranh hoàn hảo được đặc trưng bởi:
* có nhiều người bán và người mua
* các sản phẩm đồng nhất
* không có rào cản với việc gia nhập hoặc rút lui khỏi thị trường
* người bán và người mua có thông tin hoàn hảo.
Đường chi phí cận biên và đường tổng chi phí trung bình được thêm vào
biểu đồ dưới đây:
P
P* D=MR
0 Q* Q
Sản xuất Q* (P=MC) chính là mức sản lượng tối ưu để tối đa hóa lợi
nhuận của doanh nghiệp.
8