tiet 139-140 on tap tieng viet

NỘI DUNG ÔN TẬP
KHỞI
NGỮ
CÁC
THÀNH
PHẦN
BIỆT
LẬP
LIÊN
KẾT
CÂU
VÀ
LIÊN
KẾT
ĐOẠN
NGHĨA
TƯỜNG
MINH
VÀ
HÀM
Ý

I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

A. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ.


B. Thành phần câu dùng để nêu lên đối
tượng được nói đến trong câu.
C. Thành phần câu nêu lên đặc điểm của

đối tượng được nói đến ở vị ngữ.
D. Thành phần câu đứng trước chủ ngữ
dùng để nêu lên đề tài được nói đến
trong câu.
Khởi ngữ là gì ?

A.Bộ phận đứng trước chủ ngữ, nêu sự
việc được nói đến trong câu.
B. Bộ phận không tham gia vào việc diễn
đạt nghĩa sự việc của câu.
C. Bộ phận tách khỏi chủ ngữ, vị ngữ ;
chỉ thời gian, địa điểm … được nói đến
trong câu.
Thành phần biệt lập là gì ?

Điền từ thích hợp để hoàn thành các
khái niệm sau :
a)……………… thành phần biệt lập, được dùng
để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự
việc được nói đến trong câu.
b) ………………. là thành phần biệt lập được dùng
để bộc lộ tâm lí của người nói.

c)…………………… là thành phần biệt lập dùng để
tạo lập hoặc duy trì quan hệ giao tiếp.
d) ……………….là thành phần biệt lập dùng để bổ
sung một số chi tiết cho nội dung chính của câu.
Tình thái
Cảm thán
Gọi đáp

Phụ chú

a/ Xây cái lăng ấy cả làng phục dịch, cả làng gánh gạch,
làm phu hồ cho nó.
1. Hãy cho biết những từ ngữ in nghiêng trong các đoạn
trích sau đây là thành phần gì của câu. Ghi kết quả phân
tích vào bảng tổng kết.
(Kim Lân, Làng)
Khởi
ngữ
Thành phần biệt lập
Tình thái Cảm thán Gọi - đáp Phụ chú
Xây
cái
lăng
ấy
I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

Khởi
ngữ
Thành phần biệt lập
Tình thái Cảm thán Gọi - đáp Phụ chú
Xây
cái
lăng
ấy
b/ Tim tôi cũng đập không rõ. Dường như vật duy nhất vẫn
bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng
hồ.
(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

Dường
như
I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

Khởi
ngữ
Thành phần biệt lập
Tình thái Cảm thán Gọi - đáp Phụ chú
Xây
cái
lăng
ấy
Dường
như
c/ Đến lượt cô gái từ biệt. Cô chìa tay ra cho anh nắm, cẩn
trọng, rõ ràng như người ta cho nhau cái gì chứ không phải
là cái bắt tay. Cô nhìn thẳng vào mắt anh - những người con
gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta
như vậy.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ sa Pa)
Những người
con gái sắp xa
ta, biết không
bao giờ gặp ta
nữa, hay nhìn
ta như vậy
I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

d/ - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ. Đi bốn
năm hôm mới lên đến đây, vất vả quá !

(Kim Lân, Làng)
I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Khởi
ngữ
Thành phần biệt lập
Tình thái Cảm thán Gọi - đáp Phụ chú
Xây
cái
lăng
ấy
Dường
như
Những người
con gái sắp xa
ta, biết không
bao giờ gặp ta
nữa, hay nhìn
ta như vậy
Thưa
ông
vất vả
quá

Bài tập bổ sung :Các từ ngữ in đậm dưới đây là thành phần
nào trong số các thành phần câu đã học ?
Tình thái
Cảm thán
Gọi đáp
Khởi ngữ
Phụ chú

a)Vâng! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng
mình thế thì là sướng thật. ( Nam Cao )
b) Chúng tôi, mọi người – kể cả anh đều tưởng
con bé sẽ đứng yên đó thôi.( Ng.Quang Sáng )
c) Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được nên
anh phải cười vậy thôi. ( Ng.Quang Sáng )
d) Trời ơi, chỉ còn có năm phút.
( Nguyễn Thành Long )
e) Bác này ! Lúc nào chúng ta lại trở về nhỉ ?
( Lỗ Tấn )

Hãy cho biết những từ ngữ in nghiêng trong các đoạn
trích sau đây thể hiện phép liên kết nào ?
Phép liên kết
Lặp từ ngữ Đồng nghĩa, trái
nghĩa và liên
tưởng
Thế Nối
Từ ngữ
tương
ứng
II. LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
a) Ở rừng mùa này thường như thế. Mưa. Nhưng mưa
đá. Lúc đầu tôi không biết. Nhưng rồi có tiếng lanh canh
gõ trên nóc hang. Có cái gì vô cùng sắc xé không khí
rtừng mảnh vụn. Gió. Và tôi thấy đau, ướt ở má.

nhưng,
nhưng
rồi, và

Phép liên kết
Lặp từ ngữ Đồng nghĩa, trái
nghĩa và liên
tưởng
Thế Nối
Từ ngữ
tương
ứng
II. LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
b) Từ phòng bên kia một cô bé rất xinh mặc chiếc áo
may ô con trai và vẫn còn cầm thu thu một đoạn dây sau
lưng chạy sang. Cô bé bên nhà hàng xóm đã quen với
công việc này. Nó lễ phép hỏi Nhĩ : “ Bác cần nằm xuống
phải không ạ ? ”. ( Những ngôi sao xa xôi )

nhưng,
nhưng
rồi, và
cô bé,
nó


Phép liên kết
Lặp từ
ngữ
Đồng nghĩa, trái nghĩa
và liên tưởng
Thế Nối
Từ

ngữ
tương
ứng
Nhưng cái “com-pa” kia lấy làm bất bình lắm, tỏ vẻ khinh bỉ ,cười
kháy tôi như cười kháy một người Pháp không biết đến Nã Phá
Luân, một người Mĩ không biết đến Hoa Thịnh Đốn vậy ! Rồi nói :
- Quên à ! Phải, bây giờ cao sang rồi thì để ý đâu đến bọn chúng
tôi nữa !
Tôi hoảng hốt, đứng dậy nói :
- Đâu có phải thế ! Tôi … ( Cố hương )

nhưng,
nhưng
rồi, và
cô bé, nó
II. LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
thế

BT 3:
Đọc đoạn văn viết về truyện ngắn “ Bến quê ”
của Nguyễn Minh Châu và chỉ rõ sự liên kết về
nội dung, hình thức giữa các câu trong đoạn
văn ( Lưu ý các từ ngữ in nghiêng )
“Bến quê ” là truyện ngắn trong tập truyện cùng tên của
Nguyễn Minh Châu. Về nội dung, tác phẩm chứa đựng
những suy ngẫm, trải nghiệm sâu sắc của nhà văn về con
người và cuộc đời ; thức tỉnh ở mọi người sự trân trọng
những vẻ đẹp và giá trị bình dị, gần gũi của gia đình, của quê
hương. Về nghệ thuật, truyện ngắn nổi bật ở sự miêu tả tâm
lí tinh tế, nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng, cách xây dựng

tình huống, trần thuật theo dòng tâm trạng của nhân vật.
Chắc chắn, “Bến quê” sẽ có sức neo đậu lâu bền trong tâm
hồn người đọc chúng ta.

LIÊN KẾT NỘI DUNG LIÊN KẾT HÌNH THỨC
LIÊN KẾT
CHỦ ĐỀ
LIÊN KẾT
LOGIC
PHƯƠNG
TIỆN
LIÊN KẾT
PHÉP
LIÊN KẾT
Phép lặp :

truyện ngắn
Phép thế :
truyện ngắn
- tác phẩm
-
Từ
- Cụm từ
Các câu
đều phục
vụ chủ đề
của đoạn
( giới thiệu
truyện ngắn
“Bến quê”)

Các ý sắp
xếp hợp lí :
-
ND truyện
-
NT truyện
-
Giá trị của
truyện ngắn
“Bến quê”

I. KHỞI NGỮ VÀ CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
II. LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN
III. NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý

A.Là nghĩa được nhận ra bằng cách suy
đoán.

B. Là nghĩa được diễn đạt trực tiếp bằng
từ ngữ trong câu.
C. Là nghĩa được tạo nên bằng cách nói
ẩn dụ.
D. Là nghĩa được tạo nên bằng cách nói
so sánh.
Nghĩa tường minh là gì ?

Điền từ thích hợp vào chỗ trống trong
câu sau đây :
“…………… là phần thông báo tuy không
được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ

trong câu nhưng có thể được suy ra từ
những từ ngữ ấy.”
A.Nghĩa tường minh B. Nghĩa cụ thể
C. Nghĩa khái quát D. Hàm ý
Hàm ý

CHIẾM HẾT CHỖ
Một người ăn mày hom hem, rách rưới, đến cửa
nhà giàu xin ăn. Người nhà giàu không cho, lại còn
mắng:
- Bước ngay! Rõ trông như người ở dưới địa
ngục mới lên ấy!
Người ăn mày nghe nói, vội trả lời:
- Phải, tôi ở dưới địa ngục mới lên đấy!
Người nhà giàu nói:
- Đã xuống địa ngục, sao không ở hẳn dưới ấy,
còn lên đây làm gì cho bẩn mắt?
Người ăn mày đáp:
- Thế không ở được nên mới phải lên. Ở dưới ấy
các nhà giàu chiếm hết cả chỗ rồi!
Địa ngục vốn là chỗ dành riêng cho
bọn nhà giàu như các ông đấy !

Tuấn hỏi Nam:
-
Cậu thấy đội bóng huyện mình
chơi có hay không?
Nam bảo:
- Tớ thấy họ ăn mặc rất đẹp.
- Đội bóng huyện mình chơi chả hay tí

nào cả !
-
Tớ không muốn bình luận việc này đâu !
=>Ng êi nãi cè ý vi ph¹m ph ¬ng ch©m quan hÖ.

Lan hỏi Huệ:
-
Huệ báo cho Nam, Tuấn và Chi sáng
mai đến trường để tập văn nghệ chưa?
- Tớ báo cho Chi rồi. - Huệ đáp.
Tớ chưa báo cho Nam và Tuấn đâu !
=> Ng êi nãi cè ý vi ph¹m ph ¬ng ch©m vÒ l îng.

Bài 2/SGK
Viết đoạn văn ngắn giới thiệu truyện ngắn Bến quê
trong đó sử dụng 1 câu chứa khởi ngữ, 1 câu chứa tình thái.
Có lẽ trong mỗi chúng ta khi học xong ch ơng trình ngữ văn lớp 9 ai
cũng có một ấn t ợng sâu sắc về một tác phẩm văn học. Có ng ời thích
Làng của nhà văn Kim Lân, có ng ời lại thích Chiếc l ợc ngà
của Nguyễn Quang Sáng còn đối với tôi thì lại thích Bến quê của
nhà văn Nguyễn Minh Châu. văn bản thức tỉnh chúng ta hãy trân
trọng giá trị cuộc sống gia đình và vẻ đẹp bình dị của quê h ơng.
ôn tập tiếng việt


DẶN DÒ
-
Học bài
-
Chuẩn bị : Luyện nói

nghị luận về một đoạn
thơ, bài thơ

Xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
12