phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của các công ty ngành xây dựng được niêm yết trên thị trường chứng khoán việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
oOo





KHÓA LUN TT NGHIP


 TÀI:
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNGăN
HIU QU SN XUT KINH DOANH CA CÁC
CÔNG TY NGÀNH XÂY DNGăC NIÊM YT
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM




H VÀ TÊN SINH VIÊN : NGUYN TH NGUYÊN
MÃ SINH VIÊN : A18792
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH






HÀ NI - 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNGăI HCăTHNGăLONG
oOo





KHÓA LUN TT NGHIP


 TÀI:
PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNGăN
HIU QU SN XUT KINH DOANH CA CÁC
CÔNG TY NGÀNH XÂY DNGăC NIÊM YT
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM



Giáoăviênăhng dn : Th.S Chu Th Thu Thy
H và tên sinh viên : Nguyn Th Nguyên
Mã sinh viên : A18792
Chuyên ngành : Tài Chính







HÀ NI - 2014

Thang Long University Library
LI CMăN
Trong thc t không có s thành công nào là không có s h tr, dù ít hay nhiu,
dù trc tip hay gián tip. Trong sut thi gian hc tp ti trng i hc Thng Long,
em đã nhn đc rt nhiu s quan tâm, chia s giúp đ t quý thy cô, gia đình và
bn bè. Vi lòng bit n sâu sc nht, em xin gi li cm n chân thành đn thy cô
trong trng i hc Thng Long, nhng ngi đã cung cp cho em kin thc c bn
cng nh chuyên ngành v kinh t, tài chính trong sut quá trình em hc tp ti
trng. c bit, em xin gi li cm n chân thành và tri ân sâu sc đn giáo viên
hng dn ca em - ThS. Chu Th Thu Thy, ngi đã tn tình ch bo, hng dn
trc tip em chu đáo trong thi gian em nghiên cu và thc hin khóa lun tt nghip
này.
Trong quá trình thc hin và nghiên cu, khó tránh khi sai sót và nhm ln em
rt mong nhn đc ý kin đóng góp ca quý Thy, Cô đ kin thc ca em trong lnh
vc này đc hoàn thin hn.
Sau cùng, em xin kính chúc quý Thy, Cô đang công tác và ging dy ti trng
i hc Thng Long di dào sc khe, nhiu nim vui đ thc hin s mnh cao đp
ca mình là cp bn con thuyn tri thc cho th h mai sau.
Em xin chân thành cm n!

LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin có s tr
giúp t giáo viên hng dn và không sao chép t các công trình nghiên cu ca
ngi khác. Các d liu thông tin th cp trong Khóa lun có ngun gc và đc trích
dn rõ ràng.
Tôi xin chu trách nhim v li cam đoan này!
Sinh viên

Nguyn Th Nguyên
Thang Long University Library
MC LC
LI M U
CHNGă1.M U 1
1.1. Tính cp thit ca  tài 1
1.2. Câu hi nghiên cu và mc tiêu nghiên cu 2
1.2.1. Câu hi nghiên cu 2
1.2.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 2
1.4. Phng pháp nghiên cu 3
1.5. Kt cu ca  tài 3
CHNGă2.ăTNG QUAN LÝ THUYT V HIU QU SN XUT KINH
DOANH VÀ CÁC NHÂN T NHăHNGăN HIU QU SN XUT
KINH DOANH 4
2.1. Tng quan chung v hiu qu sn xut kinh doanh 4
2.1.1. Khái nim hiu qu và hiu qu sn xut kinh doanh 4

2.1.2. Ch tiêu đo lng hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip 6
2.2. Các nhân t nh hng đn hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip 9
2.2.1. Quy mô ca doanh nghip (Company Size) 9
2.2.2. òn by tài chính (Leverage) 10
2.2.3. Kh nng thanh toán ngn hn (Liquidity) 12
2.2.4. Thi gian quay vòng tin(Cash Conversion Cycle) 13
2.2.5. Thi gian hot đng (Company Age) 14
2.2.6. Hình thc s hu (State) 17
2.2.7. Mt s nhân t v mô 18
CHNGă3.ăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 20
3.1. Quy trình nghiên cu 20
3.2. Phng pháp thu thp s liu và x lý s liu 22
3.2.1. Phng pháp thu thp s liu 22
3.2.2. Phng pháp x lý s liu 22
3.3. Các bin nghiên cu và đo lng các bin nghiên cu 25
3.3.1. Mô hình nghiên cu 25
3.3.2. Bin ph thuc 25
3.3.3. Bin đc lp 26
3.3.4. Các gi thuyt nghiên cu 26
3.4. Mô t mu nghiên cu 29
3.4.1. c trng ca ngành 29
3.4.2. Thit k mu 30
CHNGă4. THC TRNG HIU QU SN XUT KINH DOANH CÁC
CÔNG TY TRONG NGÀNH XÂY DNGă C NIÊM YT TRÊN TH
TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM 31
4.1. c đim ca ngành xây dng nh hng đn hiu qu sn xut kinh doanh 31
4.2. Thc trng hiu qu sn xut kinh doanh 33
4.2.1. ánh giá qua nhóm ch tiêu ROS 34
4.2.2. ánh giá qua nhóm ch tiêu ROA 36
4.2.3. ánh giá nhóm ch tiêu ROE 39

CHNGă5. NI DUNG KT QU NGHIÊN CU 43
5.1. Thng kê mô t mu nghiên cu 43
5.2. Phân tích tng quan R 49
5.2.1. Ma trn tng quan 49
5.2.2. Kim đnh đa cng tuyn 56
5.2.3. Phân tích hi quy 57
5.2.4. Kt qu ca mô hình 68
CHNGă6.KT LUN VÀ MT S KIN NGH 71
6.1. Tóm tt kt qu nghiên cu 71
6.2. Mt s hn ch ca đ tài nghiên cu 71
6.3. Mt s kin ngh 72
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC




Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Kí hiu vit tt Ch vităđyăđ
BDS Bt đng sn
CSTT Chính sách tin t
CTCP Công ty c phn
KD & PT Kinh doanh và Phát trin
SXKD Sn xut kinh doanh
TSC Tài sn c đnh
TSDH Tài sn dài hn
TSL Tài sn lu đng
TSNH Tài sn ngn hn
VCSH Vn ch s hu

DANH MC BNG, BIU,ăSă
Bng 4-1: Thng kê ROS t nm β009 đn nm β01γ 34
Bng 4-2: Thng k ROA t nm β009 đn nm β01γ 36
Bng 4-3: Thng kê ROE t nm β009 đn nm β01γ 39
Bng 5-1: Kt qu thng kê mô t 43
Bng 5-2: Bng ma trn tng quan gia các bin đc lp và bin ph thuc 49
Bng 5-3: Kt qu kim đnh đa cng tuyn cho các bin đc lp 56
Bng 5-4: Kt qu kim đnh t tng quan mô hình bin ph thuc ROS 57
Bng 5-5: Kt qu mô hình hi quy vi bin ph thuc ROS 58
Bng 5-6: Kt qu kim đnh t tng quan chy li mô hình bin ph thuc ROS 59
Bng 5-7: Kt qu chy li mô hình hi quy vi bin ph thuc ROS 59
Bng 5-8: Kt qu kim đnh t tng quan mô hình bin ph thuc ROA 60
Bng 5-9: Kt qu mô hình hi quy vi bin ph thuc ROA 61
Bng 5-10: Kt qu kim đnh t tng quan chy li mô hình bin ph thuc ROA 63
Bng 5-11: Kt qu chy li mô hình hi quy vi bin ph thuc ROA 63
Bng 5-12: Kt qu kim đnh t tng quan mô hình bin ph thuc ROE 64
Bng 5-13: Kt qu mô hình hi quy vi bin ph thuc ROE 65
Bng 5-14: Kt qu các nhân t tác đng hiu qu sn xut kinh doanh 67

Biu đ 4-1: T trng ngành xây dng trong GDP nm β013 31
Biu đ 4-β : C cu lao đng ngành xây dng nm β01γ 32
Biu đ 4-3: Thng kê ROS t nm β009 đn nm β01γ 34
Biu đ 4-4: Thng kê ROA t nm β009 đn nm β01γ 37
Biu đ 4-5: Thng kê ROE t nm β009 đn nm β01γ 39
S đ 3-1: Quy trình nghiên cu 20
S đ 3-2: Mô hình nghiên cu các nhân t tác đng đn hiu qu sn xut kinh doanh
ca các công ty xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam 25

Thang Long University Library
DANH MC PH LC
Ph lc 0-1: Danh sách mã chng khoán các Công ty C phn Xây dng đc niêm
yt trên th trng chng khoán Vit Nam (2009 – 2013)
Ph lc 0-2: T sut sinh li trên doanh thu (ROS) và t sut sinh li trên tng tài sn
ca các công ty ngành Xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam
(2009 – 2013)
Ph lc 0-3: T sut sinh li trên VCSH (ROE) và thng kê tng tài sn ca các công
ty ngành Xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam (2009 –
2013)
Ph lc 0-4: Kh nng thanh toán ngn hn (CR) và t s n trên VCSH ca các công
ty ngành Xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam (2009 -
2013)
Ph lc 0-5: Thi gian quay vòng tin và kh nng thanh toán nhanh (QR) ca các
công ty ngành Xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam (2009 -
2013)

LI M U
T khi thc hin chính sách i mi kinh t mnh m t nm 1986, nn kinh t
Vit Nam đã gt hái đc nhng thành công nht đnh. Vit Nam đã to đc mt môi
trng kinh t th trng có tính cnh tranh và nng đng. Nn kinh t hàng hóa nhiu
thành phn đc khuyn khích phát trin, to tính hiu qu trong vic huy đng các
ngun lc xã hi phc v cho tng trng kinh t. Môi trng đu t tr nên thông
thoáng hn, thu hút ngày càng nhiu các ngun vn đu t trc tip nc ngoài, m
rng th trng cho hàng hóa xut khu và phát trin thêm mt s ngành ngh to ra
ngun thu ngoi t ngày càng ln. c bit, vic tr thành thành viên ca T chc
Thng mi Th gii (WTO) đã góp phn thúc đy nn kinh t Vit Nam hi nhp
sâu, rng hn vào kinh t th gii, là c hi tranh th các ngun lc bên ngoài đ đy
mnh công nghip hoá, hin đi hoá đt nc.
Theo s liu thng kê ca Tng cc thng kê cho bit, dòng vn FDI vào Vit
Nam tng nhanh, có th coi là mt đim sáng trong bc tranh kinh t ca Vit Nam.
T mc gn nh con s không vào nm 1986, vn đng ký FDI đã tng lên 64 t USD
nm β008. Tính đn ngày 31/12/2012, Vit Nam có 14.522 d án FDI còn hiu lc vi
tng vn đng ký β10,5 t USD. Thu hút FDI t đu nm β01γ đn 15/1β/β01γ đt
khong 21,6 t USD, bao gm 14,3 t USD vn đng ký ca 1275 d án đc cp
phép mi và 7,3 t USD vn đng ký b sung ca 47β lt d án đc cp phép t các
nm trc.
Nu nh trong giai đon 1986-1990, GDP ch tng trng bình quân γ,9%/nm,
thì trong 5 nm tip theo (1991-1995) đã đt mc tng bình quân 8,β%. Do nh hng
ca cuc khng hong tài chính châu Á trong giai đon 1996-2000 tc đ tng GDP
ca Vit Nam là 7,5%. Kinh t Vit Nam tip tc duy trì đà tng trng vi GDP bình
quân là 7,β6%/nm trong mi nm thc hin Chin lc phát trin kinh t-xã hi

2001-2010. T 2011-2013, GDP ca Vit Nam tng trung bình là 5,5-6% nm. T
nm β008 đn nm β01γ, thu nhp bình quân đu ngi ca Vit Nam tng t 1.024
USD/ngi/nm lên 1.960 USD/ngi/nm. Vit Nam đc đánh giá là mt trong
nhng nc có mc tng thu nhp cao nht trong 40 nm qua. Cùng vi tng trng
kinh t, c cu kinh t trong nc ca Vit Nam đã có s thay đi đáng k. T trng
công nghip và dch v trong GDP tng lên trong khi nông nghip gim xung. Hin
nay, c cu công nghip dch v chim khong 80% trong tng GDP quc gia. Nm
2013, khu vc nông, lâm nghip và thy sn chim t trng 18,4%; khu vc công
nghip và xây dng chim 38,3% và khu vc dch v chim 43,3%. Xut khu ca
Vit Nam tng bình quân β0%/nm trong nhng nm gn đây. Kim ngch xut nhp
khu đt hn β00 t USD/nm. Ch tính riêng nm β01γ, kim ngch hàng hóa xut
khu đt 132,2 t USD, kim ngch hàng hóa nhp khu đt 131,3 t USD.
Thang Long University Library
Có th thy, ngành công nghip - xây dng là nhóm ngành kinh t thc ln nht,
trong nhiu nm trc đã tr thành đng lc, đu tàu tng trng ca toàn b nn kinh
t. Rõ nht là tng trng GDP do nhóm ngành công nghip-xây dng vn gi đc
tc đ cao hn tc đ tng GDP ca toàn b nn kinh t (nm β011 tng 6,68% so vi
tng 6,β4%, nm β01β tng 5,75% so vi tng 5,β5%) bình quân trong γ nm tng 6%
so vi tng 5,4%). Tuy nhiên, ngành công nghip - xây dng đã và đang gp mt s
khó khn. Rõ nht là tc đ tng GDP do nhóm ngành này to ra đã tng chm liên tc
trong γ nm nay. Tc đ tng bình quân trong thi k 2011-β01γ đã thp hn thi k
2006-β010 (c 6% so vi 6,γ8%/nm), đng thi cng thp xa so vi mc tiêu đ ra.
Nu gi mc tiêu 7,8% đn 8%/nm ca 5 nm, thì β nm còn li là nm β014 và β015
phi tng 10,57-10,91%/nm. ây là tc đ tng rt cao, li trong điu kin n xu còn
cao, tng trng tín dng thp, tc đ tng tn kho chm li nhng còn cao, tng cu
yu… Vì vy, đây cng là mc tiêu cn cân nhc (do 5 nm tng 6,γ8% và β nm còn
li là 6,95%/nm). Mt vn đ khác là công nghip ph tr chm phát trin, tính gia
công ca sn xut, xut khu còn ln, va ph thuc vào nc ngoài, va phi nhp
siêu, va giá tr gia tng thp. T trng lao đng đang làm vic trong nhóm ngành
công nghip - xây dng đang có xu hng gim. T l lao đng cha qua đào to ca

nhóm ngành này cng còn thp…
Trên đây cng có th thy đc bi cnh nn kinh t Vit Nam nói chung và
ngành xây dng nói riêng. Vi mc đích đa ra đc cái nhìn sâu sc và c th hn v
ngành xây dng mà c th xung quanh vn đ nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh,
em đã la chn đ tài cho Khóa lun tt nghip ca mình là “Phân tích các nhân t
nh hng đn hiu qu sn xut kinh doanh ca các công ty ngành Xây dng
đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam”.
Ni dung khóa lun đc chia thành 6 chng nh sau:
Chngă1:ăM đu
Chngă2:ăTng quan lý thuyt v hiu qu sn xut kinh doanh và các nhân t
nhăhngăđn hiu qu sn xut kinh doanh
Chngă3:ăPhngăphápănghiênăcu
Chngă4:ăThc trng hiu qu sn xut kinh doanh các công ty trong ngành xây
dngăđc niêm yt trên th trng chng khoán vit nam
Chngă5:ăNi dung kt qu nghiên cu
Chngă6:ăKt lun và mt s kin ngh

1
CHNGă1. M U
1.1. Tính cp thit caă tài
Trong nhng nm gn đây, nn kinh t Vit Nam không ngng chuyn đng, môi
trng kinh t nng đng thu hút ngun vn đu t nc ngoài. Do đó, vn đu t cho
ngành xây dng vô cùng di dào và đa dng.
Ngành xây dng là mt ngành có nhiu tim nng đ phát trin. Không nhng
th ngành xây dng còn gi mt vai trò quan trng trong nn kinh t quc dân. Vai trò
và ý ngha ca ngành xây dng có th nhìn thy rõ t s đóng góp vào quá trình tái sn
xut tài sn c đnh cho nn kinh t quc dân thông qua các hình thc xây dng mi,
ci to sa cha ln hoc khôi phc các công trình h hng hoàn toàn. Là mt ngành
có nhng đc thù riêng nh vn ln, thi gian thi công lâu dài và quy mô ln, đòi hi
nhà qun lý gii quyt nhng vn đ nh: phi qun lý vn tt, có hiu qu khc phc

tình trng tht thoát và lãng phí trong sn xut thi công, gim chi phí, h giá thành,
tng tính cnh tranh cho doanh nghip.
Tuy nhiên, trong nhng nm gn đây, Th trng BS đóng bng không ch gây
khó khn cho các doanh nghip kinh doanh BS mà còn nh hng ti tính thanh
khon ca ngân hàng, gây đình tr sn xut cho các doanh nghip sn xut vt liu xây
dng, xây lp, sn xut, kinh doanh hàng trang trí ni tht Nhiu doanh nghip sn
xut vt liu xây dng hot đng cm chng, lng hàng tn kho ln. Mt s doanh
nghip ri vào tình trng kinh doanh thua l, phá sn, không t cân đi đc ngun tr
n các khon đã vay đ đu t. Các doanh nghip xây dng gp nhiu khó khn trong
tìm kim vic làm mi cng nh trong thc hin các công trình d dang, công n ti
các công trình rt ln.
Trong môi trng cnh tranh gay gt nh ngày nay, bt c mt doanh nghip
hot đng trong ngành ngh, lnh vc nào đu gp phi nhng khó khn nht đnh. Vì
vy tt c doanh nghip đu phi xây dng cho mình mc tiêu hot đng kinh doanh.
Mc tiêu ca qun tr tài chính là ti đa hóa giá tr tài sn ca ch s hu. Nâng cao
hiu qu sn xut kinh doanh không ch có ý ngha vi doanh nghip mà còn ý ngha
vi toàn xã hi. Làm th nào đ s dng hiu qu vn và các ngun lc khác ca
doanh nghip? Doanh nghip cn có chính sách, chin lc nh nào đ doanh nghip
có th phát trin tt đt mc tiêu nh mong đi khi b tác đng bi các nhân t t bên
trong và bên ngoài doanh nghip? ây là bài toán khó đt ra cho các nhà qun tr
doanh nghip nói chung và các nhà qun tr doanh nghip trong ngành công nghip
xây dng nói riêng. Trong quá trình hc tp và nghiên cu ti trng i hc Thng
Long tác gi nhn thy vic nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip
nói chung và doanh nghip trong ngành xây dng nói riêng là vô cùng cn thit nên
tác gi đã nghiên cu đ tài ắPhơnătíchăcácănhơnăt nhăhngăđn hiu qu sn
Thang Long University Library

2
xut kinh doanh ca các công ty ngành Xây dngăđc niêm yt trên th trng
chng khoán VităNam”

1.2. Câu hi nghiên cu và mc tiêu nghiên cu
1.2.1. Câu hi nghiên cu
 “Hiu qu sn xut kinh doanh” là gì?
 Có nhng ch tiêu nào đ đánh giá hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh
nghip ngành xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit
Nam?
 Nhng nhân t nào tác đng lên hiu qu sn xut kinh doanh ca các
doanh nghip ngành xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán
Vit Nam và tác đng nh th nào?
 Bin nào là bin ph thuc, bin nào là bin đc lp tác đng đn hiu qu
sn xut kinh doanh ca doanh nghip ngành xây dng đc niêm yt trên
th trng chng khoán Vit Nam?
 Có nhng gii pháp và kin ngh gì đ nâng cao hiu qu sn xut kinh
doanh cho các doanh nghip ngành xây dng đc niêm yt trên th
trng chng khoán Vit Nam.
1.2.2. Mc tiêu nghiên cu
 Nghiên cu lý thuyt v hiu qu sn xut kinh doanh và các nhân t nh
hng đn hiu qu sn xut kinh doanh ca các doanh nghip ngành xây
dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam;
 Xây dng quy trình nghiên cu, thu thp, x lý và đa ra gi thuyt nghiên
cu v nhân t nh hng đn hiu qu sn xut kinh doanh ca các doanh
nghip ngành xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit
Nam;
 Phân tích các kt qu nghiên cu;
 Kt lun và kin ngh mt s gii pháp nhm ci thin và nâng cao hiu
qu sn xut kinh doanh cho các doanh nghip ngành xây dng đc niêm
yt trên th trng chng khoán Vit Nam.
1.3. iătng và phm vi nghiên cu
i vi bài nghiên cu này, ch dng li  vic kim đnh s tác đng ca các
nhân t đn hiu qu sn xut kinh doanh ca các công ty ngành xây dng đc niêm

yt trên th trng chng khoán Vit Nam t nm β009 đn β01γ. Sau khi tng hp s
liu và hi quy theo mô hình kinh t lng s tin hành phân tích kt qu hi quy
nhm làm rõ hn s tác đng ca các nhân t.

3
1.4. Phngăphápănghiênăcu
Tng hp và phân tích các d liu đnh tính kt hp vi thng kê, phân tích các
d liu đnh lng, so sánh kt qu thu đc vi các kt qu có trc đó đã đc trình
bày nhm làm rõ vn đ nghiên cu. Công c s dng là mô hình kinh t lng chy
trên phn mm SPSS.
1.5. Kt cu caă tài
 tài gm 5 chng:
Chngă1:ăM đu
Chngă2:ăTng quan lý thuyt v hiu qu sn xut kinh doanh và các nhân t
nhăhngăđn hiu qu sn xut kinh doanh
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Chngă4:ăNi dung kt qu nghiên cu
Chngă5: Kt lun và mt s kin ngh

Thang Long University Library

4
CHNGă2. TNG QUAN LÝ THUYT V HIU QU SN XUT
KINH DOANH VÀ CÁC NHÂN T NHăHNGăN HIU QU SN
XUT KINH DOANH
2.1. Tng quan chung v hiu qu sn xut kinh doanh
2.1.1. Khái nim hiu qu và hiu qu sn xut kinh doanh
 Khái nim hiu qu:
Hiu qu là kt qu mong mun, cái sinh ra kt qu mà con ngi ch đi và
hng ti; nó có ni dung khác nhau  nhng lnh vc khác nhau. Trong sn xut,

hiu qu có ngha là hiu sut, là nng sut. Trong kinh doanh, hiu qu là lãi sut, li
nhun. Trong lao đng nói chung hiu qu lao đng là nng sut lao đng, đc đánh
giá bng s lng thi gian hao phí đ sn xut ra mt đn v sn phm, hoc là bng
s lng sn phm đc sn xut ra trong mt đn v thi gian.
1

Hiu qu đo lng theo tng đi:
 



Hiu qu đc đo lng tuyt đi:
Hiu qu = Kt qu đu ra – Yu t đu vào
 Khái nim hiu qu sn xut kinh doanh:
Theo P. Samerelson và W. Nordhaus thì : "Hiu qu sn xut din ra khi xã hi
không th tng sn lng mt lot hàng hoá mà không ct gim mt lot sn lng
hàng hoá khác. Mt nn kinh t có hiu qu nm trên gii hn kh nng sn xut ca
nó"
2
. Thc cht ca quan đim này đã đ cp đn khía cnh phân b có hiu qu các
ngun lc ca nn sn xut xã hi. Vic phân b và s dng các ngun lc sn xut
trên đng gii hn kh nng sn xut s làm cho nn kinh t có hiu qu cao. Có th
nói mc hiu qu  đây mà tác gi đa ra là cao nht, là lý tng và không th có mc
hiu qu nào cao hn na.
Vi quan đim ca nhà kinh t hc ngi Anh, Adam Smith cho rng: “Hiu qu
là kt qu đt đc trong hot đng kinh t, là doanh thu tiêu th hàng hóa”
3
. Trong
quan đim này nhà kinh t ngi Anh đã đánh đng hiu qu và kt qu mà tht ra
gia chúng có s khác bit. Theo ông thì các mc chi phí khác nhau mà mang li cùng

mt kt qu thì có hiu qu nh nhau. Nh vy Adam Smith mi ch quan tâm đn kt
qu đu ra mà cha quan tâm đn các yu t đu vào.

1

2
P. Samerelson và W. Nordhaus: Giáo trình kinh t hc trích t bn dch Ting Vit (1991)
3
Khoa Thng mi – HKTQD: Kinh t thng mi dch v - Nhà xut bn thng kê 1998

5
Mt s quan đim li cho rng hiu qu kinh t đc xác đnh bi t s gia kt
qu đt đc và chi phí b ra đ có đc kt qu đó. in hình cho quan đim này là
tác gi Manfred Kuhn, theo ông : "Tính hiu qu đc xác đnh bng cách ly kt qu
tính theo đn v giá tr chia cho chi phí kinh doanh"
4
. ây là quan đim đc nhiu
nhà kinh t và qun tr kinh doanh áp dng vào tính hiu qu kinh t ca các qúa trình
kinh t.
 



Hai tác gi Whohe và Doring li đa ra hai khái nim v hiu qu kinh t. ó là
hiu qu kinh t tính bng đn v hin vt và hiu qu kinh t tính bng đn v giá tr.
Theo hai ông thì hai khái nim này hoàn toàn khác nhau. "Mi quan h t l gia sn
lng tính theo đn v hin vt (chic, kg ) và lng các nhân t đu vào (gi lao
đng, đn v thit b, nguyên vt liu ) đc gi là tính hiu qu có tính cht k thut
hay hin vt"
5

, "Mi quan h t l gia chi phí kinh doanh phi ch ra trong điu kin
thun li nht và chi phí kinh doanh thc t phi ch ra đc gi là tính hiu qu xét
v mt giá tr"
6
và " xác đnh tính hiu qu v mt giá tr ngi ta còn hình thành t
l gia sn lng tính bng tin và các nhân t đu vào tính bng tin"
7
. Khái nim
hiu qu kinh t tính bng đn v hin vt ca hai ông chính là nng sut lao đng,
máy móc thit b và hiu sut tiêu hao vt t, còn hiu qu tính bng giá tr là hiu qu
ca hot đng qun tr chi phí.
Theo cun giáo trình Kinh t thng mi dch v - NXB Thng Kê 1998 , có quan
đim cho rng :”Hiu qu kinh t ca mt quá trình sn xut kinh doanh là mt phm
trù kinh t phn ánh trình đ li dng các ngun lc đ đt đc mc tiêu xác đnh”.
So vi các quan đim trên thì quan đim này phn ánh tt trình đ li dng ca hot
đng sn xut kinh doanh trong mi điu kin bin đi. Cng theo quan đim này thì
có th xác đnh đc hiu qu sn xut kinh doanh trong mi điu kin bin đng.
T các quan đim v hiu qu kinh t thì có th đa ra khái nim v hiu qu
kinh t ca các hot đng sn xut kinh doanh (hiu qu sn xut kinh doanh) ca các
doanh nghip nh sau: Hiu qu sn xut kinh doanh là mt phm trù kinh t
phnăánhătrìnhăđ s dng các ngun lcăđ đtăđc mcătiêuăđƣăđt ra, nó biu
hin miătngăquanăgia kt qu thuăđc và nhng chi phí b raăđ cóăđc
kt qu đó,ăđ chênh lch giaăhaiăđiălng này càng ln thì hiu qu càng cao.
Vi khái nim tác gi đa ra thì theo quan đim ca tác gi hiu qu sn xut kinh

(3) T đin kinh t, Hamburg 1990

(4),(5),(6): Trích dn theo giáo trình kinh doanh tng hp trang 407, 408

Thang Long University Library

6
doanh đc đo lng theo c tng đi và tuyt đi. Công thc chung dùng đ đánh
giá hiu qu sn xut kinh doanh:
 



Công thc này phn ánh mi đn v đu vào có kh nng to ra bao nhiêu đn v
đu ra và đc dùng đ xác đnh nh hng ca hiu qu s dng ngun lc hay chi
phí thng xuyên đn kt qu kinh t.
Bên cnh đó, đ đo lng hiu qu sn xut kinh doanh cng có th s dng
công thc:
 



Trong công thc này li phn ánh mt đn v đu ra cn bao nhiêu đn v đu
vào. Da vào công thc này nhà qun tr doanh nghip có th xác đnh đc quy mô
tit kim hay lãng phí ngun lc và chi phí thng xuyên.
Các yu t đu ra đc đo lng bng các ch tiêu nh: Tng doanh thu thun,
tng li nhun, li nhun gp, Các yu t đu vào bao gm: lao đng, máy móc thit
b, nguyên vt liu, vn ch s hu, vn vay,
2.1.2. Ch tiêu đo lng hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip
2.1.2.1. Nhóm ch tiêu t sut sinh li trên doanh thu (ROS)
T s li nhun trên doanh thu là mt ch s tài chính dùng đ theo dõi tình hình
sinh li ca doanh nghip. ây là ch s ch ra mi quan h gia li nhun ròng và
doanh thu ca doanh nghip.
   




T s này phn ánh li nhun chim bao nhiêu phn trm trong doanh thu t hot
đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip hay nói cách khác t s này cho bit 1
đng doanh thu to ra bao nhiêu đng li nhun. T s này mang giá tr dng cho
thy doanh nghip hot đng có lãi, t s càng ln càng th hin doanh nghip có lãi
càng ln. Ngc li, t s này âm đng ngha vi vic hot đng sn xut kinh doanh
ca doanh nghip đang trong tình trng thua l.
T s này b nh hng bi giá bán và chi phí sn xut ca doanh nghip, nu
nh giá bán cao hoc nhà qun tr qun lý chi phí sn xut kinh doanh tt hoc c hai
thì t s này s cao. Ngc li, nu nh t s này gim nguyên nhân có th là do
doanh nghip đang mt kim soát vi chi phí sn xut kinh doanh hoc doanh nghip
đang phi s dng chính sách chit khu, gim giá hàng bán cho khách hàng.

7
Trong nghiên cu nm 1998 ca Stanwick cng ch ra t l li nhun trên doanh
thu (ROS) là ch tiêu tài chính đ đo lng hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh
nghip.
2.1.2.2. Nhóm ch tiêu t sut sinh li trên tng tài sn (ROA)
T sut sinh li trên tng tài sn (ROA) hay còn gi là ch tiêu hoàn vn tng tài
sn. T s này là t s tài chính dùng đ đo lng kh nng sinh li trên mt đng tài
sn ca doanh nghip.
   



Tng tài sn gm TSDH và TSNH ca mt doanh nghip.
Ch tiêu này phn ánh mt đng tài sn to ra bao nhiêu đng li nhun thun. T
s này ln hn 0 thì chng t doanh nghip làm n có lãi. T s này càng cao thì th

hin doanh nghip có hiu qu cao trong hot đng sn xut kinh doanh và ngc li.
+ Hiu sut s dng TSC
   



Ch tiêu này phn ánh mt đng TSC to ra bao nhiêu đng li nhun thun.
+ Hiu sut s dng TSL
   



Ch tiêu này phn ánh mt đng TSL to ra bao nhiêu đng li nhun thun.
Hiu qu s dng tài sn ca doanh nghip chu tác đng ca nhiu nhân t. Tuy
nhiên, nhân t nh hng nhiu và quyt đnh đn hiu sut s dng tài sn ca doanh
nghip là khoa hc – công ngh. Khoa hc công ngh phát trin thì đng ngha vi
vic doanh nghip nâng cao nng lc sn xut, gim bt chi phí, nâng cao kh nng
cnh tranh trên th trng. Song, mt trái ca khoa hc – công ngh phát trin chính là
làm cho tài sn ca doanh nghip b hao mòn vô hình nhanh hn. Thm chí có nhng
máy móc, thit b mi ch nm trên các d án thôi mà đã b lc hu. Do vy, vic theo
đui khoa hc – công ngh vi mt doanh nghip là vô cùng cn thit. Ngoài yu t
khoa hc công ngh, hiu qu s dng tài sn còn b tác đng bi th thng tin t, th
trng chng khoán, đi th cnh tranh. Yu t con ngi cng có tác đng nhiu đn
hiu qu s dng tài sn ca doanh nghip. Nhà qun tr doanh nghip có hng đi
đúng đn, chin lc đu t hp lý thì doanh nghip s s dng tài sn hiu qu t đy
dn đn sn xut kinh doanh có hiu qu. Hay tinh thn trách nhim ca công nhân
Thang Long University Library

8
viên trong doanh nghip cao cng mang li hiu qu cho hot đng sn xut kinh

doanh và ngc li.
McGuire và cng s, 1988;. Russo và Fouts nm 1997; Stanwick và Stanwick,
2000; Clarkson và cng s, 2008 dùng t sut sinh li trên tng tài sn (ROA) là thc
đo đ đo lng hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Trong mt nghiên cu
khác ca Cohen, Chang và Ledford (1997) cng cùng quan đim, dùng ROA làm
thc đo đ đo lng hiu qu sn xut kinh doanh.
2.1.2.3. Nhóm ch tiêu t sut sinh li trên vn ch s hu (ROE)
Hiu qu s dng vn là t s gia tng doanh thu và tng s vn phc v sn
xut kinh doanh trong k:
   



Ch tiêu này phn ánh c mt đng vn b ra thì to ra bao nhiêu đng li nhun
hay nói cách khác kh nng to ra kt qu sn xut kinh doanh ca mt đng vn.
Hiu qu s dng vn càng cao th hin hiu qu sn xut kinh doanh ca mt doanh
nghip càng ln.
 tng ch tiêu này các nhà qun tr có th gia tng kh nng cnh tranh nhm
nâng cao doanh thu đng thi gim chi phí làm gia tng li nhun thun. Hoc doanh
nghip s dng tài sn hiu qu hn bng cách nâng cao vòng quay tài sn hay nói
cách khác doanh nghip tng t s này bng cách cn to ra nhiu doanh thu hn t
nhng tài sn sn có ca doanh nghip. Doanh nghip cng có th nâng cao t s này
lên bng cách nâng cao đòn by tài chính tc là vay n đ tng vn đu t.
Mt nghiên cu ca Bowman và Haire, 1975 đa ra đánh giá hiu qu sn xut
kinh doanh ca mt doanh nghip đc đánh giá thông qua t sut sinh li trên vn
ch s hu (ROE).
2.1.2.4. Nhóm ch tiêu hiu qu s dng chi phí
Chi phí là yu t gn lin vi mi công đon trong sn xut kinh doanh ca mt
doanh nghip. Chí phí đc hiu nh là cái giá mà doanh nghip b ra đ đt đc
mc tiêu kinh doanh. Vic s dng chi phí có hiu qu đng ngha vi vic doanh

nghip tit kim đc ngun lc đu vào mà vn nâng cao đc hiu qu đu ra.
 đánh giá hiu qu s dng chi phí ta có nhng ch tiêu sau:
Hiu sut s dng chi phí:
 




9
Ch tiêu này cho bit mt đng chi phí sn xut kinh doanh b ra trong k to ra
bao nhiêu đng doanh thu.
T sut li nhun ca chi phí:
 



Ch tiêu t sut li nhun chi phí cho bit mt đng chi phí b ra trong k to ra
bao nhiêu đng li nhun.
Ch tiêu s dng chi phí và ch tiêu t sut li nhun chi phí càng cao thì hiu qu
sn xut kinh doanh trong doanh nghip càng cao và ngc li. Vic qun lý tt các
chi phí b ra đng ngha vi vic nâng cao hiu qu sn xut kinh doanh trong doanh
nghip.
 đánh giá hiu qu sn xut kinh doanh mt cách chính xác cn tính các ch
tiêu trên ri so sánh nm đang phân tích vi nm gc. Nu các ch tiêu trên càng cao
thì hiu qu sn xut kinh doanh càng cao và ngc li.
Cohen, Chang và Ledford (1997) cho rng nhóm ch tiêu hiu qu s dng tài sn
(ROA) đc các nhà phân tích s dng ch yu đ đo lng hiu qu sn xut kinh
doanh. McGuire và cng s, 1988; Russo và Fouts nm 1997; Stanwick và Stanwick,
2000; Clarkson và cng s, β008 cng cho rng thc đo đ đo lng hiu qu sn
xut kinh doanh là nhóm ch tiêu hiu qu s dng tài sn (ROA). Tuy nhiên, Bowman

và Haire, 1975, li ly nhóm ch tiêu hiu qu s dng vn làm thc đo (ROE) và
Stanwick và Stanwick, 1998 ly nhóm ch tiêu thu nhp trên doanh thu (ROS) đ đo
lng hiu qu sn xut kinh doanh ca các doanh nghip.
Có rt nhiu ch tiêu đ đánh giá hiu qu sn xut kinh doanh ca các doanh
nghip trong ngành xây dng, t nhng nghiên cu ca các tác gi trc, trong phm
vi nghiên cu khóa lun này, tác gi chn ch tiêu nhóm ch tiêu t sut sinh li trên
doanh thu (ROS), t sut sinh li trên tng tài sn (ROA) và t sut sinh li trên vn
ch s hu (ROE) là thc đo đ đo lng hiu qu sn xut kinh doanh ca các
doanh nghip trong ngành xây dng đc niêm yt trên th trng chng khoán Vit
Nam.
2.2. Các nhân t nh hng đn hiu qu sn xut kinh doanh ca doanh
nghip
2.2.1. Quy mô ca doanh nghip (Company Size)
Doanh nghip có quy mô ln là doanh nghip mà có lc lng sn xut đt trình
đ k thut cao, quy mô ln. Có kh nng tham gia cnh tranh k thut cao và mi
trên th gii. Có các t chc nghiên cu khoa hc, t chc đi ng cán b k thut
Thang Long University Library

10
hùng hu. a dng hoá nghip v kinh doanh, sn xut nhiu loi sn phm, kinh
doanh rng rãi nhiu ngành ngh, hình thành thay đi trên th trng và nc ngoài.
Doanh nghip có quy mô nh là doanh nghip có phm vi quy mô nh hp, lc
lng sn xut ít, công c sn xut cha hin đi, còn mang tính truyn thng, phm vi
hot đng cha phát tán rng, ch sn xut mt loi sn phm đc trng, cha có các t
chc nghiên cu sâu rng trên th trng.
c bit do đc trng ca ngành ngh sn xut kinh doanh là ngành xây dng
nên quy mô ca doanh nghip có nh hng rt ln đn hiu qu sn xut kinh doanh.
Ngành xây dng có mt đc thù riêng đó là cn có ngun vn ln. Vì th vi các
doanh nghip có quy mô ln s có li th v vn, nhà xng, kho, bãi và có nhiu c
hi sn xut kinh doanh hiu qu hn doanh nghip có quy mô nh.

Tuy nhiên, vi các doanh nghip quy mô nh thì nhà qun tr d dàng trong vic
qun lý ngun vn, ngun nhân lc. Nu mt doanh nghip có quy mô ln mà công
tác qun tr không tt thì hot đng sn xut kinh doanh cha chc hiu qu bng mt
doanh nghip có quy mô nh.
Quy mô ca mt công ty đóng mt vai trò quan trng trong vic xác đnh hiu
qu sn xut kinh doanh ca mt doanh nghip, và nó nh hng đn hot đng tài
chính ca doanh nghip đó bng nhiu cách. Quy mô công ty đc coi là mt yu t
quyt đnh quan trng đn li nhun ca công ty (Babalola, p. 90, 2013). Mt s
nghiên cu ch ra s tác đng ca quy mô doanh nghip đn hiu qu sn xut kinh
doanh. Trong nghiên cu ca Malik (2011) đã ch ra rng quy mô ca doanh nghip có
mi quan h dng vi li nhun ca doanh nghip.
2.2.2. òn by tài chính (Leverage)
òn by là t l n trên vn ch s hu trong c cu vn ca mt công ty.
 



Các quyt đnh tài chính hay đòn by là mt quyt đnh quan trng ca nhà qun
lý vì nó nh hng đn li nhun ca c đông, ri ro và giá tr th trng ca công ty.
T l n trên VCSH có ý ngha đi vi c tc và ri ro ca các c đông, điu này nh
hng đn chi phí vn và giá tr th trng ca công ty (Pandey, 2007).
i vi các doanh nghip nói chung ngoài ngun vn sn có đ đm bo cho quá
trình kinh doanh ca doanh nghip đc din ra liên tc và ngày càng m rng quy
mô, đu t mua sm và đu t vào nhng hot đng khác, doanh nghip cn phi huy
đng ngun vn t bên ngoài. Nhng khon này gi là nhng khon n.
òn by tài chính xut hin khi công ty quyt đnh tài tr cho phn ln tài sn
ca mình, hoc đu t bng n vay, nhm mc đích gia tng li nhun ca doanh

11
nghip. Vì vy, đòn by tài chính là công c s dng n vay hoc các ngun tài tr có

chi phí lãi vay tài chính nhm gia tng t sut sinh li ca các nhà đu t.
 òn by tài chính giúp cho nhà qun tr tài chính có thêm công c làm gia
tng li nhun trên vn c phn thng t đy mà có th thu hút nhà đu
t vào doanh nghip. Nu s dng phù hp, công ty có th dùng các ngun
vn có chi phí c đnh, bng cách phát hành trái phiu hoc đi vay t ngân
hàng hoc các t chc tín dng khác đ to ra li nhun cao nht. iu
này s đc th hin rõ nét nht khi phân tích mi quan h gia đòn by
tài chính và t sut sinh li ca VCSH. Hay nói các khác, đó chính là s
tác đng ca đòn by tài chính lên mc sinh li ca VCSH;
 Các công ty s dng đòn by tài chính khi nhu cu vn cho đu t ca
doanh nghip khá cao mà VCSH không đ đ tài tr. Khon n vay ca
công ty s tr thành khon n phi tr, lãi vay đc tính da trên s n
gc này. Mt doanh nghip ch s dng n khi nó có th tin chc rng t
sut sinh li trên tài sn cao hn lãi sut vay n. Nh vy, đòn by tài
chính cng giúp nhà qun tr có thêm thông tin đ qun lý n, qun lý
VCSH tt hn;
 Ngoài ra đòn by tài chính còn là công c giúp doanh nghip d đoán
nhanh thu nhp trên vn c phn thng. T nhng d đoán trên nhà qun
tr ca doanh nghip có th điu chnh c cu vn ca doanh nghip;
 Mc dù đòn by tài chính nh mt lc tác đng lên doanh nghip làm
khuch đi kh nng tài chính ca doanh nghip song nó nh mt con dao
hai li. Nu không bit s dng đúng lúc, đúng thi đim s khin doanh
nghip gp không ít ri ro v tài chính.
Gupta và cng s (2010) trích dn mt s nghiên cu cho thy kt qu trái ngc
nhau v mi quan h gia tng s dng n trong c cu vn và hot đng tài chính.
Ghosh, Nag và Sirmans (2000), nghiên cu ca Berger và Bonaccorsi di Patti (2006)
ch ra mi quan h gia đòn by và hiu qu tài chính là mi quan h dng, trong khi
Gleason và cng s (2000), Simerly và Li (2000) cho thy mi quan h âm gia hiu
qu tài chính và đòn by tài chính. Tng t nh vy, Zeitun và Tian (2007) phát hin
ra rng đòn by tác đng âm lên hiu qu hot đng tài chính.

Theo lý thuyt đánh đi ca c cu vn, mc n ti u cân bng các li ích n so
vi chi phí ca n (Gu, 199γ) do đó, s dng các khon n đn mt kt qu nht đnh
trong t l n trên VCSH s đem li li nhun cao hn, tuy nhiên, li ích ca n s
thp hn so vi chi phí sau khi đt mt mc đ nào đó ca cu trúc vn. Nói cách
khác, càng có nhiu công ty s dng n, thu thu nhp công ty phi tr s gim, nhng
Thang Long University Library

12
ri ro tài chính ca công ty s ln hn. Da trên lý thuyt cân bng cho c cu vn,
các doanh nghip có th tn dng li th ca n mang li li nhun tt hn trên
VCSH.
2.2.3. Kh nng thanh toán ngn hn (Liquidity)
ây là yu t quan trng đ quyt đnh kh nng sn xut cng nh là mt ch
tiêu không th thiu đ đánh giá quy mô, tình hình kinh doanh ca mt doanh nghip.
Kh nng thanh toán gm các ch tiêu:
 Kh nng thanh toán ngn hn
8
: cho bit mt đng n ngn hn đc đm
bo bng bao nhiêu đng tài sn ngn hn.
 



Nhà qun tr doanh nghip cn phi duy trì ch tiêu này luôn luôn ln hn hoc
bng 1 đng ngha vi vic tng tài sn ngn hn phi ln hn tng n ngn hn. Kh
nng thanh toán ngn hn ca mt doanh nghip ln hn 1 cho thy doanh nghip có
tình hình sn xut kinh doanh tt.
 Kh nng thanh toán nhanh
9
: cho bit khi không tính đn hàng tn kho thì

mt đng n ngn hn đc bo đm bng bao nhiêu đng tài sn ngn
hn.
 
  


Mt doanh nghip sn xut kinh doanh có hiu qu là mt doanh nghip có hàng
tn kho thp. H s này nu nh hn 1 đng ngha vi vic sn xut kinh doanh ca
doanh nghip không mang li hiu qu cao.
 Kh nng thanh toán tc thi: ch tiêu này cho bit mt đng n ca công
ty đm bo bng bao nhiêu đng tin mt và các khon tng đng tin.
 
  


Ch tiêu này cng đc nhà qun tr duy trì  mc ln hn hoc bng 1. Kh
nng thanh toán tc thi s cho thy công ty có kh nng trang tri n ngn hn bng
tin mt. Tuy nhiên, nhà qun tr cng cn cân nhc mc đ ct gi tin mt và các
khon tng đng tin ti qu mt cách hp lý, tránh tình trng d tr quá nhiu tin
mà không có kh nng sinh li.

8
Giáo trình qun tr kinh doanh – TS. Nguyn Vn Thun – Trng H M TP. H Chí Minh trang 23
9
Giáo trình qun tr kinh doanh – TS. Nguyn Vn Thun – Trng H M TP. H Chí Minh trang 24

13
Tài sn ngn hn là nhng loi tài sn có tính thanh khon cao (có kh nng
chuyn đi thành tin mt nhanh nht) nh tin mt, tin gi ngân hàng, các khon
phi thu, hàng tn kho, Liargovas và Skandalis, (2008) lp lun rng doanh nghip

có th s dng tài sn lu đng đ tài tr cho các hot đng đu t tài chính ca mình
khi các ngun lc bên ngoài là không có sn. Mt khác, tính thanh khon cao hn có
th cho phép mt doanh nghip vt qua đc nhng tình hung bt ng và vt qua
khó khn trong thi k khng hong. Almajali và cng s (2012) cho thy kh nng
thanh toán ngn hn ca mt doanh nghip có tác đng dng lên hiu sut tài chính
ca các doanh nghip. Kt qu cho thy rng các doanh nghip cn tng tài sn ngn
hn và gim n ngn hn vì mi quan h dng gia kh nng thanh toán ngn hn và
hiu sut hot đng tài chính ca doanh nghip.
2.2.4. Thi gian quay vòng tin
10
(Cash Conversion Cycle)
Chu k kinh doanh = Thi gian quay vòng hàng lu kho + Thi gian thu tin
trung bình
Thi gian quay vòng tin = Chu k kinh doanh – Thi gian tr n trung bình
 



 



Thi gian luân chuyn kho trung bình đc chn là mt trong nhng yu t tác
đng đn hiu qu sn xut kinh doanh vì nó là mt thc đo quan trng đ đánh giá
vic qun lý hàng tn kho có hiu qu hay không. Thi gian luân chuyn kho trung
bình cho bit s ngày cn thit cho kho luân chuyn đc mt vòng. Hay nói cách
khác thi gian luân chuyn kho trung bình cho bit hàng tn kho quay vòng bao nhiu
ln trong mt nm. (C.Madhusudhana và K.Prahlada, p. 43, 2009). Thi gian luân
chuyn kho nh chng t doanh nghip có tình hình kinh doanh tt, không có tình
trng tn kho. Hàng hóa sn xut ra bán ht và s thu hi li vn nhanh chóng. Hay nói

cách khác, thi gian luân chuyn kho trung bình ca mt doanh nghip nh tc doanh
nghip sn xut và kinh doanh có hiu qu. Ngc li, thi gian luân chuyn kho trung
bình ln, hàng hóa sn xut ra không bán đc, lng hàng tn kho ln thì doanh
nghip đang đng trc tình trng sn xut và kinh doanh không hiu qu. Hoc sn
xut  t, vt quá mc cu ca th trng, hoc doanh nghip cha có chin dch kinh
doanh tt. Doanh nghip cn phi có nhng chin lc tt hn đ ci thin tình hình
tn kho ca mình. John Ananiadis và Nikos C. Varsakelis, 2008, Shaskia G. Soekhoe,
2012, Chandrapala và Wickremasinghe,] 2012, Faisal Shakoor, et al, 2012 đã nghiên

10
Giáo trình qun tr kinh doanh– TS. Nguyn Vn Thun– Trng H M TP. H Chí Minh trang 24,25
Thang Long University Library

14
cu và s dng vòng quay hàng tn kho là nhân t tác đng đn hiu qu sn xut kinh
doanh.
 



 



ây là ch tiêu phn ánh tc đ các khon phi thu chuyn đi thành tin. Ch
tiêu này đc th hin qua thi gian thu n trung bình. Cn c vào h s thu n đ ta
tính thi gian thu n trung bình. Thi gian thu n trung bình cao chng t các khon
phi thu khách hàng tng cao. Cho khách hàng n nhiu thì có th gi chân khách
hàng vi doanh nghip. Tuy nhiên, khách hàng n lâu dài thì nh hng đn dòng tin
ca doanh nghip. Dòng tin luôn bin đi theo thi gian, tin mt s dng ngay bao

gi cng có giá tr hn. Vì th mà thi gian thu n trung bình ln quá s nh hng
đn doanh thu và dòng tin trong doanh nghip dn đn vic sn xut và kinh doanh
ca doanh nghip không hiu qu. Thi gian thu n trung bình mà thp cho thy vic
thanh toán ca khách hàng vi doanh nghip là nhanh chóng. Tc đ thu hi các
khon phi thu hi tt vì doanh nghip ít b chim dng vn. (A lgimantas Misiunas, p.
39, 2010). Olufemi và Ajilore, 2009, Hasan Agan Karaduman, et al, 2010, Ahsen
Saghir, et al, 2011, Shaskia G. Soekhoe, β01β, Faisal Shakoor, et al , nm β01β đã ch
ra thi gian thu n trung bình là mt trong nhng nhân t nh hng đn hiu qu sn
xut kinh doanh ca mt doanh nghip.
 
    
  

 



Cng ging nh thi gian thu n trung bình, thi gian tr n trung bình ca
doanh nghip mà ln thì doanh nghip không có hiu qu sn xut kinh doanh. Tình
hình sn xut kinh doanh kém dn đn tình trng doanh nghip không có kh nng tr
n cho nhà cung cp, tr lng cho nhân viên và np thu.
2.2.5. Thi gian hot đng (Company Age)
Mt doanh nghip thành lp lâu nm, có thi gian hot đng nhiu, có nhiu kinh
nghim trong sn xut kinh doanh thì hot đng sn xut kinh hn so vi doanh
nghip mi đi vào hot đng. Tuy nhiên, thi gian hot đng trong ngành ngn hay dài
không quyt đnh s hiu qu trong sn xut kinh doanh ca doanh nghip mà doanh
nghip hot đng có hiu qu chu tác đng ca các nhân t sau da trên c s là thi
gian hot đng: