một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản lưu động tại công ty cổ phần than mông dương

LI CM N
Vi tình cm chân thành, em xin bày t lòng bit n ti giáo viên hng dn –
Thc s V L Hng, cô giáo không ch là ngi đã trc tip ging dy em mt s môn
hc chuyên ngành trong thi gian hc tp ti trng, mà còn là ngi đã tn tình ch
bo, hng dn em trong sut thi gian nghiên cu và thc hin khóa lun này.
Ngoài ra, em cng mong mun thông qua khóa lun này, gi li cám n sâu sc
đn các thy cô giáo đang ging dy ti trng i Hc Thng Long, nhng ngi đã
trc tip truyn đt cho em các kin thc v kinh t t nhng môn hc c bn nht,
giúp em có đc mt nn tng v chuyên ngành hc nh hin ti đ có th hoàn thành
đ tài nghiên cu này.
Bên cnh đó, em xin cm n các anh ch, cô chú trong phòng tài chính – k toán,
sn xut ca Công ty C phn than Mông Dng đã to điu kin, giúp đ cng nh
cung cp s liu, thông tin và tn tình hng dn em trong sut thi gian làm khóa
lun.
Do gii hn kin thc và kh nng lý lun ca bn thân còn nhiu thiu sót và
hn ch, kính mong s ch dn và đóng góp ca các thy cô giáo đ khóa lun ca em
đc hoàn thin hn.
Em xin chân thành cm n!

LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Trong nhng nm gn đây, Nhà nc ta ch trng phát trin nn kinh t vi
xu hng m ca, hi nhp, nhiu doanh nghip trong nc đã không th tr vng
đc do có s cnh tranh gay gt không nhng trong mà còn ngoài nc. Xu th y
buc các doanh nghip phi phát huy mi li th ca mình, hp lý hóa toàn b quá
trình sn xut – kinh doanh đ không ngng phát trin đi lên. Trong đó, tài sn lu
đng gi vai trò đc bit quan trng vì vy nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng
là vn đ cn thit nht. ó luôn luôn là mc tiêu hàng đu ca các doanh nghip. Bi
vì, nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng s giúp doanh nghip tit kim chi phí,
nâng cao đc doanh thu, m rng sn xut kinh doanh, to li th cnh tranh trên th
trng. Có th nói, hiu qu s dng tài sn lu đng cao hay thp s quyt đnh đn
s thành công hay tht bi ca doanh nghip.
Tuy nhiên, thc t đã cho thy rng không ít nhng doanh nghip lâm vào tình
trng khó khn, các doanh nghip này chng nhng không huy đng, phát trin tng
thêm TSL mà còn trong tình trng mt dn ngun thu cho TSL.
Nhn thc đc tm quan trng và ý ngha ln lao ca vn đ trên, vi nhng
kin thc đã đc hc tp, nghiên cu ti trng và sau mt thi gian thc tp ti
Công ty c phn than Mông Dng, em quyt đnh chn đ tài: “Mt s gii pháp
nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng ti công ty c phn than Mông Dng”
làm khóa lun tt nghip bc đi hc ca mình, vi mong mun đ tài không ch có ý
ngha v mt lý lun mà còn góp phn gii quyt nhng tn ti thc t đang din ra
trong quá trình s dng tài sn lu đng phc v hot đng kinh doanh ca công ty.
2. Mc đích nghiên cu ca đ tài
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài tp trung vào ba ni dung chính sau:

- Làm rõ c s lý lun v nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng ti doanh
nghip.
- Phân tích, đánh giá thc trng v hiu qu s dng tài sn lu đng ti công ty c
phn than Mông Dng.
- a ra các gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng ti công ty
c phn than Mông Dng.
3. i tng và phm vi nghiên cu đ tài
i tng nghiên cu ca đ tài: Hiu qu s dng tài sn lu đng ti công ty
c phn than Mông Dng.
Thang Long University Library
Phm vi nghiên cu ca đ tài:  tài tp trung nghiên cu thc trng s dng tài
sn lu đng ti công ty c phn than Mông Dng giai đon 2010 đn nm 2012,
nhm đa ra mt s gii pháp nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng ti công ty
c phn than Mông Dng.
4. Phng pháp nghiên cu
 thc hin đ tài nghiên cu, các phng pháp phân tích, thng kê đc s dng,
tng hp s liu và so sánh s liu gia các nm.
5. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu và kt lun, khóa lun đc kt cu thành 3 chng:
Chng 1: Nhng vn đ lý lun c bn v tài sn lu đng và hiu qu s dng
tài sn lu đng trong doanh nghip.
Chng 2: Thc trng s dng tài sn lu đng ti Công ty c phn than Mông
Dng.
Chng 3: Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng ti
Công ty c phn than Mông Dng.

MC LC
LI M U
CHNG 1.NHNG VN  LÝ LUN C BN V TÀI SN LU NG
VÀ HIU QU S DNG TÀI SN LU NG TRONG DOANH NGHIP

1
1.1. Tài sn lu đng trong doanh nghip 1
1.1.1. Khái nim và đc đim v tài sn lu đng trong doanh nghip 1
1.1.2. Vai trò ca tài sn lu đng 2
1.1.3. Phân loi tài sn lu đng 2
1.1.4. Kt cu tài sn lu đng và các nhân t nh hng đn kt cu tài sn lu
đng 4
1.1.5. Ni dung qun lý TSL trong doanh nghip 5
1.2. Hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh nghip 14
1.2.1. Khái nim hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh nghip 14
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh nghip .
14
1.2.3.Các nhân t nh hng đn hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh
nghip 20
1.3. Gii pháp c bn nhm nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng trong
doanh nghip 21
1.3.1. S cn thit phi nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh
nghip 21
1.3.2. Qun tr tin mt 23
1.3.3. Qun tr các khon phi thu 23
1.3.4. Qun tr hàng tn kho 24
CHNG 2. THC TRNG HIU QU S DNG TÀI SN LU NG
TI CÔNG TY C PHN THAN MÔNG DNG 26
2.1. Gii thiu chung v Công ty c phn than Mông Dng 26
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 26
2.1.2. S đ b máy t chc 27
2.1.3. c đim sn xut kinh doanh 30
2.2. Tình hình hot đng SXKD ca công ty trong giai đon 2010- 2012 30
2.2.1. Kt qu hot đng SXKD ca công ty trong giai đon 2010-2012 30
2.2.2. C cu tài sn và ngun vn ca công ty phn than Mông Dng 33

2.2.3. Chính sách qun lý tài sn lu đng ti công ty phn than Mông Dng .
36
2.2.4. Phân tích các b phn cu thành nên tài sn lu đng 39
Thang Long University Library
2.2.5. Phân tích các ch s đánh giá tng hp chung v hiu qu s dng tài
sn lu đng 41
2.2.6. Các ch tiêu v kh nng thanh toán 46
2.2.7. Phân tích các ch tiêu đánh giá các thành phn ca tài sn lu đng 48
2.3. ánh giá chung v tình hình s dng tài sn lu đng ti công ty c phn
than Mông Dng 53
2.3.1. Kt qu đt đc 53
2.3.2. Hn ch 54
2.3.3 Nguyên nhân 55
CHNG 3. MT S GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU S DNG TÀI
SN LU NG TI CÔNG TY C PHN THAN MÔNG DNG 59
3.1. nh hng phát trin ca công ty 59
3.1.1.Chin lc phát trin kinh t xã hi Vit Nam giai đon 2011 – 2020
59
3.1.2. Thun li và khó khn trong quá trình hot đng kinh doanh ca công ty
giai đon hin nay 59
3.1.3. nh hng phát trin công ty thi gian ti 61
3.2. Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu s dng tài sn lu đng ti công
ty c phn than Mông Dng 62
3.2.1. Qun tr tin mt 62
3.2.2. Qun tr các khon phi thu 63
3.2.3. Qun tr hàng tn kho 66
3.2.4. Mt s gii pháp khác 68
3.3. Mt s kin ngh 68

DANH MC VIT TT

Ký hiu vit tt
Tên đy đ
DTT
Doanh thu thun
DN
Doanh nghip
HTK
Hàng tn kho
KPT
Khon phi thu
LNKTTT
Li nhun k toán trc thu
SXKD
Sn xut kinh doanh
TSL
Tài sn lu đng
VCSH
Vn ch s hu

Thang Long University Library

DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 2.1. C cu và tình hình bin đng ngun vn t 2010 ậ 2012 37
Bng 2.2. Bng th hin giá tr TSL vƠ TƠi sn dài hn ca công ty 36
Bng 2.3. Chi tit các khon n ngn hn tài tr cho nhu cu TSL ca công ty
37
Bng 2.4. C cu tài sn lu đng giai đon 2010 ậ 2012 39
Bng 2.5. Sut hao phí ca tài sn lu đng so vi doanh thu thun 41
Bng 2.6. T sut li nhun TSL (ROCA) giai đon 2010 ậ 2012 43
Bng 2.7. nh hng ca ROS và hiu sut s dng TSL lên ROCA 44
Bng 2.8. Thi gian luân chuyn TSL 46
Bng 2.9. Các ch tiêu v kh nng thanh toán ca công ty 46
Bng 2.10. So sánh tc đ luân chuyn HTK gia các doanh nghip khai thác than 49
Bng 2.11. So sánh tc đ luân chuyn KPT gia công ty c phn than Mông
Dng vƠ các doanh nghip cùng ngành 51
Bng 2.12. Thi gian quay vòng tin ca coogn ty c phn than Mông Dng 52
Bng 2.13. Th hin mc tit kim tài sn lu đng nm 2010-2012 53
Bng 3.1. Phân loi hàng tn kho ca công ty nm 2012 67
Bng 3.2. K hoch qun lý hàng tn kho nhóm A 67

Bng 3.3. Danh sách các nhóm ri ro 64
Bng 3.4. Mô hình đim tín dng 64
Bng 3.5. ánh giá đim tín dng ca Công ty tuyn than Ca Ông 65
Bng 3.6. Theo dõi tui các khon phi thu ca công ty nm 2012 66
Bng 3.7. ánh giá li các khon phi thu 66












DANH MC CÁC S , HÌNH V, BIU 

S đ 2.1. Mô hình c cu t chc qun lý công ty 28
Hình 01. Phng pháp cp tin 5
Hình 02. Phng pháp thn trng 6
Hình 03. Kt hp chính sách qun lỦ TSL vƠ n ngn hn 6
Hình 04. Mô hình Miller-Orr 9
Hình 05. Các nhóm hàng tn kho theo phân loi A-B-C 11
Hình 06. Mô hình EOQ 13
Hình 07. Thi gian quay vòng ca tin 18
Biu đ 2.1. Biu đ th hin doanh thu và li nhun sau thu qua các nm 31
Biu đ 2.2. Th hin t trng TSL vƠ TƠi sn dài hn ca công ty giai đon
2010-2012 36

Biu đ 2.3. Sut hao phí ca TSL so vi li nhun sau thu giai đon 2010 ậ 2012
42
Biu đ 2.4. Th hin hiu sut s dng tài sn lu đng ca công ty 45
Biu đ 2.5. Tc đ luân chuyn hàng tn kho giai đon 2010ậ 2012 48
Biu đ 2.6. Tc đ luân chuyn các khon phi thu giai đon 2010 ậ 2012 50
Thang Long University Library

1
CHNG 1. NHNG VN  LÝ LUN C BN V TÀI SN LU NG
VÀ HIU QU S DNG TÀI SN LU NG TRONG DOANH NGHIP
1.1. Tài sn lu đng trong doanh nghip
1.1.1. Khái nim và đc đim v tài sn lu đng trong doanh nghip
Trong nn kinh t ngày nay, có nhiu ngành ngh mi liên tc ra đi dn đn
quan nim tài sn ngày càng đc m rng. Tài sn là tt c nhng ngun lc có giá
tr thuc s hu ca doanh nghip và là yu t không th thiu ca mi quá trình sn
xut kinh doanh ca doanh nghip. Khác vi t liu lao đng, đi tng lao đng ch
tham gia vào mt chu kì sn xut, đn chu kì sn xut sau li phi s dng các đi
tng lao đng khác. Phn ln các đi tng lao đng thông qua quá trình ch bin đ
hp thành thc th ca sn phm nh bông thành si, các thành thy tinh, mt s khác
b mt đi nh nhiên liu. Bt kì hot đng sn xut kinh doanh nào cng cn phi có
các đi tng lao đng. Lng tin ng trc đ tha mãn nhu cu v các đi tng
lao đng gi là vn lu đng ca doanh nghip. Tài sn lu đng là nhng tài sn ngn
hn (có thi gian di 1 nm) và thng xuyên luân chuyn trong quá trình sn xut
kinh doanh. Trong bng cân đi k toán ca doanh nghip, tài sn lu đng đc th
hin  các b phn tin mt, các khon có tính thanh khon cao, phi thu và d tr tn
kho. Giá tr các loi TSL ca doanh nghip sn xut, kinh doanh thng chim t
trng ln trong tng giá tr tài sn ca chúng. Qun lý và s dng hp lý các loi
TSL có nh hng rt quan trng đn vic hoàn thành nhim v chung ca doanh
nghip. Mc dù hu ht các v phá sn trong kinh doanh là h qu ca nhiu yu t,
ch không phi ch do qun tr tài sn lu đng kém hiu qu. Nhng cng cn thy

rng s bt lc ca mt s công ty trong vic hoch đnh và kim soát mt cách cht
ch các loi tài sn lu đng và các khon n ngn hn hu nh là mt nguyên nhân
dn đn tht bi cui cùng ca h.
TSL ca doanh nghip thng đc chia thành 2 loi TSL sn xut và TSL
lu thông. TSL sn xut bao gm vt t d tr đ đm bo cho quá trình sn xut
din ra liên tc nh nguyên vt liu chính, vt liu ph, nhiên liu…, sn phm đang
trong quá trình sn xut: sn phm d dang, bán thành phm,…Trái li, TSL lu
thông gm các loi tài sn trong quá trình lu thông: thành phm trong kho ch tiêu
th, TSL bng tin, TSL trong thanh toán… Trong quá trình sn xut kinh doanh,
TSL sn xut và TSL lu thông luôn thay th ch cho nhau, vn đng không ngng
nhm đm bo cho quá trình tái sn xut đc tin hành thun li và liên tc.
Xét v đc đim thì TSL có nhng đc đim chính sau:

- TSL liên tc thay đi hình thái biu hin trong sut quá trình kinh doanh, đi
vi các doanh nghip sn xut, hình thái TSL: T – H – SX – H – T’, TSL hình
thành hình thái ban đu là tin đc chuyn hóa sang hình thái vt t d tr, sn phm
d dang, thành phm hàng hóa, khi kt thúc quá tình tiêu th li tr v hình thái ban
đu là tin. i vi các doanh nghip thng mi, hình thái TSL: T – H – T’, s vn
đng này nhanh hn t hình thái ban đu là TSL bng tin chuyn hóa sang hình thái

2
hàng hóa và cui cùng li chuyn v hình thái bng tin. TSL không ngng vn đng
qua các giai đon ca chu kì kinh doanh: d tr - sn xut – lu thông mt cách liên
tc và lp đi lp li có tính cht chu kì to thành s chu chuyn ca TSL.
- Kt thúc mt chu kì sn xut kinh doanh, giá tr ca TSL đc chuyn dch
toàn b, mt ln vào giá tr sn phm và đc bù đp li khi doanh nghip thu đc
tin bán hàng hóa, dch v.
- TSL hoàn thành mt vòng tun hoàn sau mt chu k kinh doanh.
- TSL theo mt vòng tun hoàn, t hình thái này sang hình thái khác ri tr v
hình thái ban đu vi mt giá tr ln hn giá tr ban đu. Toàn b giá tr TSL đc

thu hi sau khi kt thúc mt chu k kinh doanh.
1.1.2. Vai trò ca tài sn lu đng
-  tin hành sn xut, ngoài TSC nh máy móc, thit b, nhà xng doanh
nghip phi b ra mt lng tin nht đnh đ mua sm hàng hóa, nguyên vt liu
phc v cho quá trình sn xut. Nh vy, TSL là điu kin đu tiên đ doanh nghip
đi vào hot đng hay nói cách khác TSL là điu kin tiên quyt ca quá trình sn
xut kinh doanh.
- Ngoài ra TSL còn đm bo cho quá trình tái sn xut ca doanh nghip đc
tin hành thng xuyên, liên tc. TSL còn là công c phn ánh đánh giá quá trình
mua sm, d tr, sn xut, tiêu th ca doanh nghip.
- TSL còn có kh nng quyt đnh đn quy mô hot đng ca doanh nghip.
Trong nn kinh t th trng doanh nghip hoàn toàn t ch trong vic s dng TSL
nên khi mun m rng quy mô ca doanh nghip phi huy đng mt lng TSL nht
đnh đ đu t ít nht là đ đ d tr vt t hàng hóa. TSL còn giúp cho doanh
nghip chp đc thi c kinh doanh và to li th cnh tranh cho doanh nghip.
- TSL còn là công c phn ánh, đánh giá quá trình vn đng ca vt t. Trong
doanh nghip s vn đng ca TSL phn ánh s vn đng ca vt t. TSL nhiu
hay ít là phn ánh s lng vt t, hàng hóa d tr, s dng  các khâu d tr, sn
xut, lu thông nhiu hay ít. TSL luân chuyn nhanh hay chm còn phn ánh s
lng vt t s dng tit kim hay không. Thi gian nm  khâu sn xut và lu thông
có hp lí hay không hp lí. Bi vy thông qua tình hình vn chuyn TSL có th kim
tra, đánh giá mt cách kp thi vi các mt mua sm, d tr, sn xut và tiêu th sn
phm dch v ca doanh nghip.
- TSL còn là b phn ch yu cu thành nên giá thành sn phm do đc đim
luân chuyn toàn b mt ln vào giá tr sn phm. Giá tr ca hàng hóa bán ra đc
tính toán trên c s bù đp đc giá thành sn phm cng thêm mt phn li nhun.
Do đó, TSL đóng vai trò quyt đnh trong vic tính giá c hàng hóa bán ra.
1.1.3. Phân loi tài sn lu đng
Vic qun lý và s dng TSL mun tin hành mt cách khoa hc và hiu qu
đòi hi nhà qun lý phi nm đc thành phn và kt cu ca TSL, t đó có các bin

pháp điu chnh và nâng cao hiu sut s dng TSL. Ngi ta s dng các tiêu thc
Thang Long University Library

3
khác nhau đ phân loi TSL tùy thuc vào mc tiêu ca nhà qun lý. Có hai tiêu thc
phân loi ch yu thng đc s dng: phân loi theo hình thái biu hin và phân
loi theo vai trò ca TSL đi vi quá trình SXKD.
1.1.3.1. Phân loi theo hình thái biu hin
Theo hình thái biu hin, TSL đc chia thành hai loi:
- Tin, các khon phi thu và các khon đu t tài chính ngn hn
+ Tin
Tin bao gm tin mt ti qu, tin gi ngân hàng, tin đang chuyn, tin di
dng séc các loi, tin trong th tín dng và trong tài khon ATM. Tin là loi tài sn
có tính thanh khon cao nht, đng đu tiên bên tài sn trên bng cân đi k toán. Loi
tài sn này có th d dàng chuyn đi thành các tài sn khác hoc thanh toán các ngha
v tài chính cho doanh nghip, bi vy nó cho phép doanh nghip duy trì kh nng chi
tr và phòng tránh ri ro thanh toán. Bên cnh đó các tài sn dng đc bit nh: vàng,
bc, đá quý, kim khí quý đc dùng ch yu cho mc đích d tr.
Tuy nhiên, tin mt cng là loi tài sn không hoc gn nh không sinh li, bi
vy vic gi tin mt  mc đ nào đ va đm bo an toàn va tit kim vn li là
mt câu hi quan trng cn nhà qun tr tài chính quan tâm gii quyt.
+ Các khon phi thu
Các khon phi thu là ngun tài sn rt quan trng ca doanh nghip, đc bit là
các công ty thng mi, mua bán hàng hóa. Hot đng mua bán chu gia các bên phát
sinh các khon tín dng thng mi. Các khon phi thu ch yu bao gm các khon
phi thu t khách hàng, ngoài ra còn có các khon ng trc cho nhà cung cp,…
+ u t tài chính ngn hn: Là các khon đu t tài chính có thi hn thu
hi vn không quá 1 nm tài chính hoc trong mt chu k kinh doanh.
- Hàng tn kho: bao gm
+ Hàng tn kho trong khâu d tr: bao gm vt t d tr. ây là các loi

nguyên vt liu chính, vt liu ph, nhiên liu, ph tùng thay th, vt đóng gói và công
c dng c phc v cho SXKD ca doanh nghip.
+ Hàng tn kho trong khâu sn xut: bao gm các sn phm d dang (sn
phm đang ch to).
+ Hàng tn kho trong khâu tiêu th: bao gm thành phm. ây là giá tr
nhng sn phm đã đc sn xut xong, đt tiêu chun k thut và đã đc nhp kho.
- Chi phí tr trc: Là nhng khon chi phí ln hn thc t đã phát sinh có liên
quan đn nhiu chu k kinh doanh nên đc phân b vào giá thành sn phm ca
nhiu chu k kinh doanh nh: chi phí thuê tài sn, chi phí nghiên cu thí nghim, ci
tin k thut, chi phí xây dng, lp đt các công trình tm thi, chi phí v ván khuôn,
giàn giáo, phi lp dùng trong xây dng c bn …
Tác dng ca phân loi theo hình thái biu hin: Cho phép doanh nghip xem xét
đánh giá mc tn kho d tr và kh nng thanh toán ca doanh nghip, bit đc kt
cu tài sn lu đng theo hình thái biu hin đ có hng điu chnh hp lý và hiu qu.

4
1.1.3.2. Phân loi theo vai trò ca TSL vi quá trình sn xut kinh doanh
Theo tiêu thc này, TSL chia thành 3 loi ch yu sau:
- TSL trong khâu d tr sn xut: Nguyên vt liu chính, vt liu ph, nhiên
liu, ph tùng thay th, vt liu đóng gói, công c dng c nh.
- TSL trong khâu trc tip sn xut: Sn phm đang ch to (sn phm d
dang, bán thành phm), chi phí tr trc, chi phí sn xut kinh doanh d dang…
- TSL trong khâu lu thông: Thành phm, tin, các khon phi thu, các khon
đu t tài chính ngn hn, cho vay ngn hn, các khon vn trong thanh toán (các
khon phi thu, tm ng …)
Tác dng ca cách phân loi này đó là: cho phép doanh nghip thy đc kt
cu TSL theo tng khâu ca quá trình SXKD. T đó, cho phép đánh giá tình hình
phân b TSL trong các khâu và vai trò tng thành phn vi quá trình kinh doanh.
To c s đa ra các gii pháp t chc qun lý nhm hp lý hóa kt cu TSL và tng
tc đ luân chuyn TSL.

1.1.4. Kt cu tài sn lu đng và các nhân t nh hng đn kt cu tài sn lu đng
Kt cu TSL là t trng gia tng b phn TSL trên tng s TSL ca doanh
nghip.
Bên cnh vic nghiên cu các cách phân loi TSL theo nhng tiêu thc khác
nhau, doanh nghip còn phi đánh giá và nm bt đc kt cu ca TSL  tng cách
phân loi đó. Kt cu TSL th hin thành phn và các mi quan h t l thành phn
trong tng s TSL ca doanh nghip. Mi doanh nghip có kiu kt cu TSL khác
nhau. Vic phân tích kt cu TSL ca doanh nghip theo các tiêu thc phân loi khác
nhau s giúp doanh nghip hiu rõ hn nhng đc đim ca TSL mà mình đang qun
lý, s dng t đó xác đnh đúng các trng đim và các bin pháp qun lý TSL có
hiu qu phù hp vi các điu kin ca doanh nghip. Bên cnh đó vic phân tích,
theo dõi kt cu TSL trong các thi kì khác nhau có th thy đc nhng bin đi
tích cc cng nh nhng hn ch còn tn ti trong vic qun lý TSL ca doanh
nghip. Các nhân t nh hng đn kt cu ca TSL doanh nghip có nhiu loi, tuy
nhiên có th chia thành nhng nhóm chính:
- Các nhân t v mt cung ng vt t nh khong cách gia doanh nghip vi ni
cung cp, kh nng cung ng ca th trng, kì hn giao hàng và khi lng vt t
đc cung cp mi ln giao hàng, chng loi vt t đc cung cp…đu nh hng
đn t trng TSL vào khâu d tr.
- Các nhân t v mt sn xut cng nh đc đim k thut, công ngh sn xut
ca doanh nghip, mc đ phc tp ca sn phm ch to: đ dài ca chu kì sn xut,
trình đ t chc ca quá trình sn xut.
- Nhng nhân t v thanh toán: nhng doanh nghip s dng phng thc thanh
toán hp lí, gii quyt thanh toán kp thi thì t trng TSL s không thay đi. ng
thi vic chp hành k lut thanh toán ca khách hàng cng nh hng ti kt cu ca
TSL.
Thang Long University Library

5
- iu kin tiêu th sn phm cng có nh hng nht đnh ti kt cu TSL.

Quy mô sn phm tiêu th ln hay nh, khong cách gia các công trình và doanh
nghip dài hay ngn đu nh hng đn t trng TSL trong lu thông.
1.1.5. Ni dung qun lý TSL trong doanh nghip
1.1.5.1. Các chính sách qun lý TSL
- Qun lý TSL theo phng pháp cp tin
Qun lý TSL theo phng pháp cp tin là chính sách duy trì mt t trng
TSL thp.
Hình 01. Phng pháp cp tin
TSL

TSC

c đim ca chính sách qun lí TSL theo trng phái cp tin
+ Mc TSL thp nhng đc qun lý cp tin và hiu qu: Doanh nghip ch
gi mt mc ti thiu tin và chng khoán kh thi và da vào s qun lý hiu qu và
kh nng vay ngn hn đ đáp ng nhu cu bt thng. Tng t vy, khon phi thu
khách hàng và hàng lu kho ca doanh nghip cng mang giá tr thp hn.
+ Vic gim ti thiu lng tin mt và hàng tn kho nm gi đc cho là “mo
him” vì công ty có th không đ lng hàng tn kho đ cung ng khi nhu cu th
trng tng cao, do đó s b l mt c hi gia tng doanh s, ngoài ra còn có th b mt
th phn vào tay các đi th vì nu tình trng “đt hàng” xy ra thng xuyên thì
khách hàng s tìm nhà cung cp khác có ngun hàng n đnh hn. Bên cnh đó, vic
nm gi lng tin mt thp cng khin công ty có th l mt c hi đu c ngun
nguyên liu hay hàng hóa đu vào khi giá nguyên liu trên th trng xung thp, hoc
gim v th đàm phán ca công ty khi la chn nhà cung cp, điu này có th khin chi
phí đu vào tng lên.
+ Chi phí thp hn dn đn EBIT cao hn: Do khon phi thu khách hàng  mc
thp nên chi phí qun lý dành cho công n cng thp hn, tng giá tr ca các khon
n không th thu hi đc s gim đi. Thêm vào đó, vic doanh nghip d tr ít hàng
tn kho hn cng giúp tit kim chi phí lu kho. Nh tit kim đc chi phí nên EBIT

ca doanh nghip s tng.
+ Vì ri ro cao hn nên thu nhp theo yêu cu cng cao hn: Theo đui chin
lc qun lý TSL theo trng phái cp tin doanh nghip có th gp nhng ri ro:
cn kit tin hay không có đ tin mt đ theo đui chính sách qun lý hiu qu, mt
doanh thu khi d tr thiu ht hàng lu kho, mt doanh thu khi s dng chính sách tín
dng cht ch đ duy trì khon phi thu khách hàng thp. Nhng ri ro này đánh đi
bi chi phí thp hn nên yêu cu li nhun kì vng cao hn. Tuy nhiên, vic tài tr cho

6
tài sn lu đng hoàn toàn bng ngun n ngn hn cng có li bi tính linh hot và
lãi sut thp ca n ngn hn.
- Qun lý TSL theo phng pháp thn trng
Qun lý TSL theo phng pháp thn trng là chính sách duy trì mt t trng
TSL cao.
Hình 02. Phng pháp thn trng
TSL
TSC

Chính sách thn trng phn ánh vic doanh nghip gia tng đáng k lng tin
mt và hàng tn kho nm gi. Vic này giúp doanh nghip có th tn dng mi c hi
tng doanh s khi nhu cu tng, tng th phn hoc thm chí thng lnh th trng vì
ngun hàng n đnh và di dào đáp ng nhu cu kp thi.
Ngoài ra vi lng tin mt ln công ty có th đàm phán đc giá tt hoc đu
c nguyên liu và hàng hóa đu vào vi giá r. Vic TSL đc tài tr hoàn toàn bng
ngun vn dài hn bao gm n dài hn và vn ch s hu giúp công ty gim áp lc v
vòng quay tin hàng tháng, thm chí có th gia tng công n cho khách hàng và thông
qua chính sách bán chu này li có th thúc đy tng doanh s và th phn. Kh nng
thanh toán ca công ty đc đm bo và ít ri ro mt kh nng thanh toán, luôn ch
đng đáp ng đc nhu cu th trng. Tuy nhiên mt nhc đim ln ca chính sách
này chính là chi phí s dng vn s tng cao vì mt lng vn ln nm trong hàng tn

kho, tin nhàn ri và khon phi thu, cng vi vic lãi sut ca n dài hn và vn ch
s hu thng cao hn n ngn hn. Tài tr cho TSL hoàn toàn bng ngun dài hn
làm gim tính linh hot trong s dng vn do vic huy đng ngun dài hn rt tn thi
gian, nhà đu t và ngân hàng thng phi thm đnh k và kht khe hn, đòi hi tài
sn th chp nhiu hn và lãi sut cao hn, nu tr sm trc hn còn có th b pht…
Mt khác, nu đang trong mt nn kinh t yu, nhu cu tiêu th hàng hóa gim thp thì
vic duy trì hàng tn kho ln li vô cùng mo him, mang li ri ro kinh doanh rt ln.
Hình 03. Kt hp chính sách qun lỦ TSL vƠ n ngn hn
1. Cp tin 2. Thn trng 3. Trung dung
TS NV TS NV TS NV






TSL


TSC

N
ngn
hn
Dài
hn
TSL


TSC

ngn
hn

Dài
hn
ngn
hn
Dài
hn
TSL

TSC
Thang Long University Library

7
Khi kt vic qun lý TSL và n ngn hn doanh nghip có 3 chin lc:
Chính sách cp tin, thn trng và trung dung. Chính sách qun lý TSL cp tin có t
trng TSL thp và t trng n ngn hn cao, TSL đc tài tr bng mt phn n
ngn hn. Chính sách qun lý TSL thn trng có t trng TSL cao và t trng n
ngn hn thp, TSL đc tài tr bng mt phn n dài hn.
1.1.5.2. Phân tích tng b phn cu thành ca tài sn lu đng
Qun lý tin mt
Tin mt là mt b phn cu thành ca TSL, có tính thanh khon cao nht và
trc tip quyt đnh kh nng thanh toán ca doanh nghip. Tuy nhiên, tin mt bn
thân nó không sinh li, nó ch sinh li khi đc s dng vào mc đích nht đnh. Hn
na do có tính thanh khon cao nên tin mt rt d b tht thoát, gian ln và li dng.
Vì vy qun lý tin mt đòi hi va phi đm bo đ an toàn tuyt đi, kh nng sinh
li cao song cng phi đáp ng kp thi các nhu cu thanh toán ca doanh nghip.
Trong các doanh nghip, nhu cu tin mt thng do 3 lý do chính: nhm đáp ng yêu
cu giao dch, thanh toán hng ngày nh chi tr tin mua hàng, tr tin lng, tin

công, c tc hoc np thu…; nm bt các c hi kinh doanh, c hi đu t sinh li;
nhu cu d phòng hoc đ phòng các ri ro bt ng nh hng đn vic thu chi tin
mt ca doanh nghip. Qun lý tin mt là ni dung quan trng trong vic qun lý
TSL.
Ni dung ch yu ca công tác qun tr tin mt ca doanh nghip là:
- Xác đnh mc d tr vn tin mt mt cách hp lý. Vic xác đnh mc tn tr
tin mt hp lý có ý ngha quan trng giúp doanh nghip đm bo kh nng thanh toán
bng tin mt cn thit trong k, tránh đc ri ro không có kh nng thanh toán. Gi
đc uy tín vi các nhà cung cp và to điu kin cho doanh nghip chp đc c hi
kinh doanh tt, to kh nng thu đc li nhun cao.  xác dnh đc mc tn tr
tin mt hp lý có nhiu cách nh có th da vào kinh nghim thc t, có th s dng
mô hình qun lý Baumol
.
William Baumol là ngi đu tiên đa ra mô hình quyt đnh s d tin mt
kt hp gia chi phí c hi và chi phí giao dch. Mô hình này đc thit lp nhm xác
đnh s d tin mt mc tiêu vi các gii đnh là: Nhu cu v tin ca doanh nghip là
n đnh, không có d tr tin mt cho mc đích an toàn, doanh nghip ch có hai hình
thc d tr: tin mt và chng khoán kh th, không có ri ro trong đu t chng
khoán.



8
Hình 03. Mô hình Baumol
Tin mt

Tin mt đu kì (C)


C/2

Tin mt cui kì 1 2 3 thi gian
Chi phí giao dch (Transaction Cost – TrC)
TrC =


* F
Trong đó: T là tng cu v tin mt trong nm,
C là quy mô mt ln bán chng khoán,
T/C: s ln DN bán chng khoán kh th đ bù đp tin mt đã chi tiêu,
F là đnh phí cho mi ln bán chng khoán,
Chi phí c hi (Opportunity Cost – OC)
OC =


* K
Trong đó: OC là chi phí c hi ca vic gi tin trong mt nm,
C/2 là mc d tr tin mt trung bình,
K là lãi sut đu t chng khoán/nm,
Tng chi phí = TrC + OC 


  


 
Mc d tr tin mt ti u (C
*

) khi tng chi phí  mc ti thiu: TCmin

C
*
=
K
TF **2

C
*

chính là mc d tr tin mt mà ti đó chi phí c hi bng chi phí giao dch và tng
chi phí đt cc tiu
Mô hình qun lí tin mt Miller-orr: Mô hình này áp dng cho DN có nhu cu
v tin là không n đnh hay DN không d đoán đc chính xác các khon thc thu và
thc chi ngân qu.

Thang Long University Library

9
Hình 04. Mô hình Miller-Orr

Qua hình 04, mc tn qu dao đng lên xung và không th d toán đc cho
đn khi đt đc gii hn trên. Doanh nghip s can thip bng cách s dng s tin
vt quá mc so vi mc tn qu thit k đ đu t vào các chng khoán hay đu t
ngn hn khác và lúc đó, cân đi tin tr v mc thit k .
Trong quá trình hot đng sn xut kinh doanh ca DN, cân đi tin li tip tc
dao đng cho đn khi tt xung di gii hn di là lúc doanh nghip phi có s b
sung tin đ đáp ng cho nhng hot đng cn thit, chng hn vic bán mt lng
chng khoán đ đáp ng nhu cu tin ca mình. Nh vy, mô hình này cho phép qun

lý ngân qu  mc đ hoàn toàn t do.
Khong dao đng ca mc cân đi tin ph thuc vào ba yu t đc ch ra trong công
thc sau:

Nhìn vào hình 04, ta thy mc ngân qu theo thit k không nm chính gia gii
hn trên và gii hn gii hn di .
Các doanh nghip thng xác đnh mc tn qu theo thit k  đim mt phn ba
khong cách k t gii hn di lên gii hn trên:




10
- Qun lý cht ch các khon thu chi bng tin doanh nghip cn phi xây dng
các ni quy, quy ch v qun lý các khon thu, chi, đc bit là các khon thu chi bng
tin mt đ tránh s mt mát, lm dng tin ca doanh nghip mu li cho cá nhân.
- Tt c các khon thu chi bng tin mt phi đc thông qua qu, không đc
chi tiêu ngoài qu.
- Phi có s phân đnh rõ ràng trong qun lý tin mt gia nhân viên k toán tin
mt và th qu. Vic xut nhp qu tin mt hàng ngày do th qu tin hành trên c s
các phiu thu chi tin mt hp thc và hp pháp.
- Tng tc quá trình thu tin và làm chm đi quá trình chi tin. D đoán đc
thi gian chi tr, doanh nghip có th tn dng lng tn mt trôi ni trên mt s d
tin mt nh hn.
- Cn qun lý cht ch các khon tm ng tin mt. Xác đnh rõ đi tng tm
ng, mc đ tm ng và thi gian đc tm ng.
- Thng xuyên đm bo kh nng thanh toán các khon n đn hn cho doanh
nghip.  ch đng trong thanh toán doanh nghip phi thc hin tt vic lp k
hoch lu chuyn tin t, trên c s đó có bin pháp thích ng nhm đm bo s cân
bng thu chi tin mt ca doanh nghip và nâng cao kh nng sinh li ca s tin mt

nhàn ri.
Qun lý hàng tn kho
Vic qun lý HTK rt quan trng không phi ch vì nó chim t trng ln trong
tng TSL ca doanh nghip mà quan trng hn là tránh đc tình trng vt t hàng
hóa b  đng, đm bo cho hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip đc
din ra bình thng, góp phn đy nhanh tc đ chu chuyn TSL.
Các doanh nghip sn xut thng tn ti ba loi hàng tn kho ng vi ba giai
đon khác nhau ca mt quá trình sn xut: Tn kho nguyên vt liu, tn kho sn
phm d dang, tn kho thành phm
i vi các DN thng mi, hàng tn kho ch yu là d tr hàng hóa đ bán.
 xác đnh đc mc đ đu t vào KTK ti u cn so sánh li ích đt đc t
d tr HTK vi chi phí phát sinh do d tr HTK đ có phng thc quyt đnh hp lí.
Các chi phí liên quan đn d tr HTK gm:
+ Chi phí đt hàng: gm chi phí giao dch, chi phí vn chuyn, chi phí giao nhn
hàng theo hp đng. Trên thc t chi phí cho mi ln đt hàng thng bao gm các chi
phí c đnh và chi phí bin đi. Tuy nhiên trong các mô hình qun lý, TSL v HTK
đn gin thng gi đnh chi phí chô mi làn đt hàng là c đnh và đc lp vi s đn
v hàng đt mua.
+ Chi phí lu tr (chi phí tn tr): là nhng chi phí liên quan đn vic thc hin
d tr HTK trong mt khong thi gian xác đnh trc. Chi phí lu tr bao gm chi
phí lu kho và chi phí bo qun; chi phí h hng và chi phí thit hi do HTK b li
thi, gim giá, bin cht; chi phí bo him; chi phí c hi v TSL lu gi đu t vào
HTK; chi phí tr tin lãi vay đ mua vt t, hàng hóa d tr; chi phí thu. Thông
Thang Long University Library

11
thng, chi phí lu tr hàng nm giao đng t 20-45% tính trên giá tr HTK cho hu
ht các doanh nghip
+ Chi phí thit hi khi không có hàng (HTK ht): bao gm chi phí đt hàng khn
cp, chi phí thit hi do ngng tr sn xut, li nhun b mt do ht thành phm d tr

đ bán cho khách hàng…
Trong rt nhiu hàng tn kho không phi loi nào hàng hóa cng có vai trò nh
nhau trong vic bo qun hàng tn kho.  qun lý hàng tn kho hiu qu ngi ta
phi phân loi hàng hóa d tr thành các nhóm theo mc đ quan trng ca chúng
trong d tr, bo qun. K thut phân tích A-B-C s giúp doanh nghip phân loi và
đu t có hiu qu hn cho vic qun lý hàng tn kho. Giá tr hàng tn kho trong nm
đc xác đnh bng cách ly nhu cu ca tng loi hàng tn kho nhân vi chi phí tn
kho đn v. Tiêu chun đ xp các loi hàng tn kho vào các nhóm là:
Nhóm A: Bao gm các loi hàng hóa có giá tr hng nm t 60–80% tng giá tr tn
kho nhng v s lng ch chim 15–20% tng s hàng tn kho.
Nhóm B: Bao gm các loi hành hóa có giá tr hng nm t 25–30% tng giá tr tn
kho nhng v sn lng chúng chim 30–50% tng s hàng tn kho.
Nhóm C: Gm nhng loi hàng có giá tr hng nm nh, giá tr hàng nm ch chim 5–
10% tng giá tr hàng tn kho. Tuy nhiên v s lng chúng li chim 30–55% tng s
hàng tn kho.
Hình 05. Các nhóm hàng tn kho theo phân loi A-B-C


Mô hình phân tích theo A-B-C giúp doanh nghip đu t có trng tâm khi mua
hàng, chng hn ta phi dành nhiu tim lc đ mua hàng hóa nhóm A nhiu hn so
vi nhóm C. Ngoài ra doanh nghip có th xác đnh các chu kì kim toán khác nhau.
i vi hàng tn kho thuc nhóm A, vic tính toán phi đc thc hin thng xuyên,
thng là mi tháng 1 ln. i vi hàng hóa thuc nhóm B, s tính toán trong chu kì
dài hn thng là 1 quý 1 ln. i vi hàng hóa thuc nhóm C thng tính toán 6
tháng 1 ln.
DN cng có th áp dng mô hình EOQ cho vic qun lý HTK vi các gi đnh:
Nhu cu v hàng tn kho là n đnh
Không có bin đng giá, hao ht, mt mát trong khâu d tr

12

Thi gian t khi đt hàng đn khi nhn hàng là xác đnh và không đi
Ch có chi phí d tr và chi phí đt hàng
Không xy ra thiu ht hàng tn kho nu đn đt hàng đc thc hin đúng hn.
Hình 06. Mô hình EOQ

Chi phí d tr HTK =


* C
Trong đó: Q/2 là mc tn kho trung bình
C: chi phí d tr cho mt đn v hàng lu kho
Chi phí đt hàng =


 
Trong đó: S là lng hàng cn đt
S/Q là s ln đt hàng
O là chi phí mt ln đt hàng
Tng chi phí = Chi phí d tr + Chi phí đt hàng = 


* C +


 
Mc d tr kho ti u Q
*
khi tng chi phí ti thiu:
Q
*=

C
OS**2

Qun lý khon phi thu
Khon phi thu là s tin khách hàng n doanh nghip do mua chu hàng hóa
hoc dch v. Trong kinh doanh hu ht các doanh nghip đu có các khon phi thu
nhng vi mc đ khác nhau, t mc không đáng k đn mc không th kim soát
ni, gây nh hng xu cho hot đng kinh doanh ca doanh ngip. Vì th qun lý
KPT là mt ni dung quan trng trong qun lý TSL ca doanh nghip. Qun lý KPT
liên quan đn đánh đi gia li nhun và ri ro. Nu không bán chu hàng hóa, dch v
doanh nghip s mt đi c hi bán hàng, làm gim li nhun. Song nu bán chu hay
bán chu quá nhiu s kéo theo chi phí qun lý KPT tng lên, làm tng nguy c n phi
thu khó đòi và ri ro không thu đc n.
Mt khác, qun lý khon phi thu liên quan cht ch đn vic t chc và bo
tn TSL ca doanh nghip. Vic tng khon phi thu t khách hàng kéo theo vic gia
tng các khon chi phí qun lý n, chi phí thu hi n, chi phí tr tin vay đ đáp ng
Thang Long University Library

13
nhu cu TSL thiu do khon b khách hàng chim dng. Tng khon phi thu làm
tng ri ro đi vi doanh nghip dn đn tình trng n quá
hn khó đòi hoc không
thu hi đc do khách hàng v n gây mt khon phi thu ca doanh nghip.
rt ln đn tình hình kinh doanh ca doanh nghip. Do vy doanh nghip cn qun lý
các KPT mt cách hp lý và linh hot.
Các chính sách tín dng và thu tin ca DN:
- Áp dng mô hình c bn
NPV =



 
Vi CF
t
= VC * S * (ACP/365)
CF
0
= [ S*(1-VC) - S*BD – CD ] * (1-T)
Trong đó: CF
t
là dòng tin thu đc sau thu mi thi kì,
k là t l thu nhp yêu cu,
CF
0
là khon đu t vào phi thu khách hàng,
VC là CF
out
bin đi theo t l % tính trên CF
in
,
S là doanh thu d kin trên mi thi kì,
ACP là thi gian thu tin trung bình (ngày),
BD là t l n xu trên doanh thu (%),
CD là CFout tng ca b phn tín dng,
T là thu sut thu thu nhp doanh nghip.
Quyt đnh: NPV > 0 : cp tín dng
NPV < 0 : không cp tín dng
NPV = 0 : bàng quan
- La chn phng pháp thu tin trc tip và bán tr chm
Ch tiêu
Không cp tín dng

Cp tín dng
S lng bán (Q)
Q
0
Q
1
(Q
1
> Q
0
)
Giá bán (P)
P
0

P
1
(P
1
> P
0
)
Chi phí SX bình quân (AC)
AC
0

AC1 (AC
1
> AC
0

)
Xác sut thanh toán
100%
h (h ≤ 100%)
Thi hn n
0
t
T sut chit khu
0
R
t
Ta có NPV
0
= Q
0
P
0
- AC
0
Q
0
; NPV
1
=


– AC
1
Q
1

Quyt đnh: NPV
0
> NPV
1
: cp tín dng
NPV
0
< NPV
1
: không cp tín dng
NPV
0
= NPV
1
: bàng quan
- La chn cp tín dng và thông tin ri ro
Ch tiêu
Không s dng thông tin ri
ro tín dng
S dng thông tin ri ro tín
dng
S lng bán (Q)
Q
1
Q
1
*h
Giá bán (P)
P
1

P
1

Chi phí SX bình quân (AC)
AC
1

AC
1

14
Chi phí thông tin ri ro
0
C
Xác sut thanh toán
H
100%
Thi hn n
t
t
T sut chit khu
R
t

R
t
Ta có NPV
1
=



– AC
1
Q
1
; NPV
2
=


– AC
1
Q
1
h – C

Li ích: NPV
2
≥ NPV
1

Chi phí: AC
1
Q
1
- AC
1
Q
1

h ≥ 0
1.2. Hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh nghip
1.2.1. Khái nim hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh nghip
Theo cách hiu đn gin thì s dng tài sn hiu qu có ngha là vi mt s
lng tài sn nht đnh đu t vào hot đng sn xut kinh doanh s mang li li
nhun cao nht vi chi phí thp nht. iu này đc hiu trên hai khía cnh:
- Vi s tài sn hin có, doanh nghip có th sn xut ra s lng sn phm ln
hn vi cht lng tt hn, giá thành h đ tng li nhun.
- u t thêm tài sn mt cách thích hp nhm m rng quy mô sn xut đ
tng doanh s tiêu th vi yêu cu đm bo tc đ tng li nhun phi ln hn tc đ
tng ca tài sn.
Nh vy, có th hiu: “Hiu qu s dng tài sn lu đng là mt phm trù kinh
t phn ánh trình đ, nng lc khai thác và s dng tài sn trong hot đng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip nhm mc tiêu ti đa hóa li nhun và mc tiêu tng
trng vi chi phí ti thiu trong mt khong thi gian nht đnh”. [22, tr.86]
Hiu qu s dng TSL ca doanh nghip đc lng hóa thông qua h thng
các ch tiêu v li nhun, kh nng sinh li, tc đ luân chuyn, kh nng hot
đng,…Thông qua các ch tiêu đó có th phn ánh mi quan h gia kt qu thu đc
và chi phí b ra ban đu ca quá trình sn xut kinh doanh. Chi phí b ra càng ít so vi
kt qu đt đc thì hiu qu s dng tài sn càng cao.
1.2.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng tài sn lu đng trong doanh nghip
1.2.2.1. Các ch tiêu đánh giá tng hp chung v hiu qu s dng tài sn lu đng
Vic s dng TSL hp lí và tit kim và có hiu qu va là yêu cu va mc
tiêu ca các nhà qun lí doanh nghip. ây cng là vn đ đc hu ht các đi tng
có li ích liên quan đn doanh nghip quan tâm và chú ý. Hiu qu s dng TSL 
doanh nghip nh hng đn s sng còn ca doanh nghip, nh hng đn li ích
kinh t ca các đi tng có liên quan.
Các ch s đc s dng đ đánh giá chung v hiu qu s dng TSL:
Sut hao phí ca TSL so vi doanh thu thun (h s đm nhim TSL)
Kh nng to ra doanh thu thun ca TSL đ d kin TSL cn đu t khi

doanh nghip mun mt mc doanh thu thun nh d kin, ch tiêu này đc xác đnh:
Sut hao phí ca TSL so vi doanh thu =



Thang Long University Library

15
Trong đó: TSLbq =



Ch tiêu này cho bit bao nhiêu đng TSL đ to ra mt đng doanh thu
thun. Ch tiêu này càng thp càng chng t hiu qu s dng TSL càng tt, góp
phn tit kim TSL và nâng cao doanh thu thun trong kì.
Sut hao phí ca TSL so vi li nhun sau thu
Ch tiêu này phn ánh kh nng to ra li nhun sau thu ca TSL ca doanh
nghip đang s dng, ch tiêu này đc xác đnh:
Sut hao phí ca TSL so vi li nhun sau thu =



Ch tiêu này cho bit mt đng li nhuân sau thu doanh nghip cn bao nhiêu
đng TSL. Ch tiêu này càng thp càng tt, hiu qu s dng TSL càng tt và càng
hp dn đc các nhà đu t.
T sut sinh li ca tài sn lu đng ROCA (Return on current assets)
T sut li nhun trên tài sn lu đng (ROCA):
ROCA = 

 


Ch tiêu này cho bit 100 đng tài sn lu đng b vào sn xut kinh doanh
trong k mang li bao nhiêu đng li nhun sau thu. T sut li nhun trên tài sn lu
đng cung cp thông tin v li nhun đc to ra t lng tài sn lu đng đu t. T
sut này càng cao tc doanh nghip đang thu đc phn lãi nhiu hn trên lng đu
t ln hn.
Theo phng pháp phân tích DuPont
DuPont là tên mt nhà qun tr tài chính ngi Pháp tham gia kinh doanh 
M. DuPont đã ch ra đc mi quan h tng h gia các ch s hot đng trên
phng din chi phí và các hiu qu s dng TSL. Mô hình DuPont là k thut đc
s dng đ phân tích kh nng sinh li ca mt doanh nghip bng các công c qun
lý hiu qu truyn thng. Mô hình Dupont s dng nhiu yu t trong bng cân đi k
toán và báo cáo kt qu sn xut kinh doanh. Ngi ta s dng mô hình DuPont đ
thy đc mi liên h gia các ch tiêu.
T sut sinh li ca TSL theo mô hình DuPont đc xác đnh nh sau:
ROCA =



 


Hay ROCA = T sut li nhun trên doanh thu x Hiu sut s dng TSL
Theo phng pháp này, t s ROCA cho thy t sut sinh li ca tài sn ph thuc
vào yu t
- Thu nhp ròng ca doanh nghip trên mt doanh thu.
- Mt đng tài sn lu đng thì to ra bao nhiêu đng doanh thu.
Phân tích ROCA theo phng pháp Dupont cho phép xác đnh và đánh giá chính xác
ngun gc làm thay đi li nhun nghip ca doanh nghip. Trên c s đó nhà qun tr
đa ra các gii pháp nhm tng tiêu th và tit kim chi phí.

16
Mun tng ROCA cn tng quy mô v doanh thu hoc tng hiu qu s dng tài
sn lu đng ca doanh nghip trong điu kin yu t còn li không thay đi. Doanh
nghip mun tng t sut li nhun trên doanh thu (ROCA) cn làm doanh thu tng
đng thi gim ti đa chi phí đ gia tng li nhun trên doanh thu. i vi hiu sut s
dng tài sn lu đng, ngoài vic tng doanh thu, doanh nghip cn s dng tit kim
và hp lý c cu tài sn lu đng ca mình nhm phát huy ti đa giá tr tài sn lu
đng đó.
Hiu sut s dng tài sn lu đng (s vòng quay TSL)
S vòng quay TSL =
 


Ch tiêu này cho bit trong mt kì nht đnh TSL luân chuyn đc bao nhiêu
ln hay TSL quay đc bao nhiêu vòng.
Ch tiêu này đánh giá mc đ s dng ca TSL trên mi quan h so sánh gia
mc sn xut trong kì (tng doanh thu thun) vi s TSL bình quân b ra trong kì.
Nu s vòng tng chng t TSL đc luân chuyn vi tc đ cao, điu này có li
cho hot đng sn xut kinh doanh. Có th nói vòng quay TSL càng tng thì hiu qu
s dng TSL càng cao và ngc li.
 đánh giá chính xác hn v hiu sut s dng tài sn lu đng thì cn quan
tâm ti ch tiêu thi gian mt vòng quay ca TSL (K)
K =


=



Ch tiêu này nói lên đ dài bình quân mt vòng quay ca TSL hay s ngày bình
quân hay s ngày cn thit đ TSL thc hin đc mt vòng trong kì. Ngc li vi
ch tiêu s vòng quay TSL trong kì, thi gian mt vòng quay ca TSL càng ngn
cho thy tc đ lu chuyn TSL càng nhanh chng t TSL càng đc s dng có
hiu qu.
1.2.2.2. Các ch tiêu v kh nng thanh toán
Kh nng thanh toán bng tin
Kh nng thanh toán tin mt =



Kh nng thanh toán tin mt cho bit cn bao nhiêu tin mt và các khon
tng đng tin (chng khoán kh mi) ca doanh nghip đ đáp ng các ngha v
n ngn hn. Nói cách khác kh nng thanh toán tin mt cho bit, c mt đng n
ngn hn thì đc đm bo thanh toán bng bao nhiêu tin mt và các khon tng
đng tin.
Kh nng thanh toán tin mt có giá tr bng bao nhiêu là ti u ph thuc vào
ngành ngh, đ ln ca doanh nghip cng nh thi gian đánh giá. Ch s này phn
ánh đc mc thanh khon cao nht ca tài sn lu đng doanh nghip.
Kh nng thanh toán hin hành
Kh nng thanh toán hin hành =



Thang Long University Library

17
Ch s này cho bit kh nng thanh toán các khon n đn hn bng tin hay các
khon tng đng tin khi n ngn hn đã đn khi thanh toán. Cho bit doanh nghip
có bao nhiêu đng TSL và đu t ngn hn đ đm bo cho mt đng n ngn hn.

Ch tiêu này càng thp cho thy công ty đang trong tình trng tài chính tiêu cc, có kh
nng không đáp ng đc yêu cu chi tr các khon n ngn hn ca mình, còn nu
ch s này quá cao cng không luôn là du hiu tt vì TSL chim t l khá cao trong
c cu tài sn.
Kh nng thanh toán nhanh
Kh nng thanh toán nhanh =



ây là t s gia tài sn lu đng quay vòng nhanh vi n ngn hn. Tài sn lu
đng quay vòng nhanh là nhng tài sn nhanh chóng chuyn đi thành tin đc:
chng khoán ngn hn và các khon phi thu. D tr là hàng hóa, thành phm, hàng
gi bán, vt t cha th bán nhanh, hoc khu tr, đi lu ngay đc, nên khó chuyn
thành tin hn. Do đó t s kh nng thanh toán nhanh cho bit kh nng hoàn tr các
khon n ngn hn mà không ph thuc vào vic bán các tài sn d tr (tn kho).
Kh nng thanh toán nhanh ca doanh nghip cao hay thp, tình hình tài chính
đc đánh giá tt hay xu tùy thuc vào lng tin và các khon đu t tài chính ngn
hn ln hay bé, n ngn hn nh hay ln.
1.2.2.3. Phân tích các ch tiêu đánh giá các thành phn ca TSL
Tc đ luân chuyn hàng tn kho
+ Vòng quay hàng tn kho
Vòng quay hàng tn kho =



Ch s này phn ánh s ln luân chuyn hàng tn kho trong mt thi kì nht đnh.
H s vòng quay hàng tn kho thng đc so sánh qua các nm đ đánh giá nng lc
qun lý hàng tn kho là tt hay xu. H s này ln cho thy tc đ quay vòng ca hàng
hóa trong kho là nhanh và ngc li, h s này nh thì tc đ quay vòng ca hàng hóa
trong kho là thp. Nhng cn lu ý rng, hàng tn kho mang đm tính cht ngành ngh

kinh doanh nên không phi c mc tn kho thp là tt, mc tn kho cao là xu.
Qua ch tiêu này giúp nhà qun tr xác đnh mc d tr vt t, hàng hóa hp lý
trong chu kì sn xut kinh doanh. Ch tiêu này càng cao chng t doanh nghip bán
hàng nhanh, hàng hóa không b  đng nhiu và càng làm hot đng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip tr nên hiu qu hn.
+ Thi gian quay vòng hàng tn kho:
Thi gian quay vòng HTK =



Ch tiêu này phn ánh s ngày k t lúc doanh nghip b tin mua nguyên vt
liu đn khi sn phm hoàn thành, k c thi gian lu kho.
Thi gian quay vòng HTK càng nhanh cho thy doanh nghip hat đng càng
hiu qu, HTK luân chuyn nhanh và ngc li.