B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
TÀI:
HOĨNăTHINăCỌNGăTỄCăKăTOỄNă
BỄNăHĨNGăVĨăXỄCăNH KTăQUă
TIểUăTHăTIăCÔNG TY CăPHNă
THNGăMIăANăCỄTăLC
SINHăVIểNăTHCăHIN :ăNGUYNăPHNGăMAI
MÃ SINH VIÊN : A17771
CHUYÊN NGÀNH : KăTOỄNă
HĨăNIăậ 2013
B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăIăHCăTHNGăLONG
o0o
KHịAăLUNăTTăNGHIP
TÀI:
HOĨNăTHINăCỌNGăTỄCăKăTOỄNă
BỄNăHĨNGăVĨăXỄCăNH KTăQUă
TIểUăTHăTIăCỌNGăTY CăPHNă
THNGăMIăANăCỄTăLC
Giáoăviênăhngădn :ăTh.săoƠnăThăHngăNhung
Sinhăviênăthcăhin :ăNguynăPhngăMai
Mã sinh viên : A17771
Chuyên ngành :ăKătoánă
HÀ NIăậ 2013
Thang Long University Library
LIăCỄMăN
hoƠn thƠnh khóa lun nƠy, em xin t lòng bit n sơu sc đn cô giáo Thc s
oƠn Th Hng Nhung đƣ tn tình hng dn em trong sut quá trình vit khóa lun
tt nghip.
Em xin chơn thƠnh cám n các thy cô trong khoa Kinh t - Qun lý, trng i
hc Thng Long đƣ cùng vi tri thc vƠ tơm huyt ca mình đ truyn đt nhng kin
thc quý báu cho chúng em trong sut quá trình hc tp ti trng. Vi vn kin thc
đc tip thu trong quá trình hc không ch lƠ nn tng cho quá trình nghiên cu khóa
lun mƠ còn lƠ hƠnh trang quý báu đ em bc vƠo đi mt cách vng chc vƠ t tin.
Em xin chân thành cám n Ban giám đc Công ty c phn thng mi An Cát
Lc đƣ cho phép vƠ to điu kin thun li đ em thc tp ti Công ty. Em xin gi li
cám n đn các anh ch phòng TƠi chính k toán đƣ giúp đ em trong quá trình thu
thp s liu.
Cui cùng em xin kính chúc quý Thy, Cô di dƠo sc khe vƠ thƠnh công trong
s nghip cao quý. ng kính chúc các Cô, Chú, Anh, Ch trong Công ty c phn
thng mi An Cát Lc luôn di dƠo sc khe, đt đc nhiu thƠnh công trong công
vic.
Em xin chơn thƠnh cám n!
Sinh viên thc hin
Nguyn Phng Mai
MCăLC
CHNGă 1: Că S LÝ LUN CHUNG V CÔNG TÁC
K TOÁN BÁN
HĨNGăVĨăXỄCăNH KT QU TIÊU TH TI DOANH NGHIPăTHNGă
MI 1
1.1. Nhng vnăđ lý lun chung v công tác k toán bán hàng ti doanh nghip
thngămi 1
1.1.1. Khái nim, đc đim và nhim v ca k toán bán hàng ti doanh nghip
thng mi 1
1.1.1.1. Bán hàng và đc đim nghip v k toán bán hàng 1
1.1.1.2. Nhim v ca k toán bán hàng ti doanh nghip thng mi 2
1.1.2. Các phng thc tiêu th hàng hóa 3
1.1.2.1. Phng thc bán buôn 3
1.1.2.2. Phng thc bán l 4
1.1.2.3. Phng thc gi hàng đi lý hay ký gi hàng hóa 4
1.1.2.4. Các trng hp đc tính tiêu th khác 5
1.1.3. Phng pháp ồác đnh giá vn ca hàng xut bán 5
1.1.3.1. Phng pháp Nhp trc – Xut trc (FIFO) 5
1.1.3.2. Phng pháp Nhp sau – Xut trc (LIFO) 5
1.1.3.3. Phng pháp giá bình quân gia quyn 6
1.1.3.4. Phng pháp giá thc t đích danh 6
1.2.ăPhngăphápăk toán bán hàngăvƠăxácăđnh kt qu tiêu th ti doanh nghip
thngămi 7
1.2.1. Chng t k toán s dng 7
1.2.2. Tài khon s dng 7
1.2.3. Trình t hch toán k toán bán hỢng ốỢ ồác đnh kt qu tiêu th 12
1.2.3.1. Hch toán k toán bán hàng và xác đnh kt qu tiêu th trong các doanh
nghip hch toán hàng tn kho theo phng pháp kê khai thng xuyên (KKTX) 12
1.2.3.2. Hch toán k toán bán hàng và xác đnh kt qu tiêu th trong các doanh
nghip hch toán hàng tn kho theo phng pháp kim kê đnh k (KKK) 19
1.3. Các hình thc s k toán áp dng trong hch toán k toán bán hàng và xác
đnh kt qu tiêu th 22
1.3.1. Hình thc nht ký – s cái 22
1.3.2. Hình thc nht ký chung 23
1.3.3. Hình thc chng t ghi s 23
1.3.4. Hình thc k toán trên máy vi tính 23
Thang Long University Library
CHNGă 2: THC TRNG CÔNG TÁC K TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC
NH KT QU KINH DOANH TI CÔNG TY C PHNăTHNGăMI AN
CÁT LC 25
2.1. Khái quát chung v Công ty CPTM An Cát Lc 25
2.1.1.Quá trình hình thành và phát trin ca Công ty CPTM An Cát Lc 25
2.1.1.1. Gii thiu khái quát v Công ty CPTM An Cát Lc 25
2.1.1.2. Khái quát v ngành ngh kinh doanh ca Công ty CPTM An Cát Lc 25
2.1.1.3. Lnh s hình thành và phát trin ca Công ty CPTM An Cát Lc 25
2.1.2. C cu t chc ca Công ty CPTM An Cát Lc 26
2.1.2.1. Chc nng, nhim v ca tng b phn 26
2.1.3. T chc b máy k toán 28
2.1.3.1. K toán trng 28
2.1.3.2. K toán tng hp kiêm k toán thu, tin lng 28
2.1.3.3. K toán bán hàng kiêm k toán công n 29
2.1.3.4. K toán kho kiêm th kho 29
2.1.3.5. Th qu 29
2.1.4. c đim t chc công tác k toán 29
2.2. Thc trng công tác k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđnh kt qu tiêu th ti Công
ty CPTM An Cát Lc 30
2.2.1. Ni dung công tác k toán bán hàng ti Công ty CPTM An Cát Lc 30
2.2.1.1. Chng t k toán bán hàng 30
2.2.1.2. Phng pháp xác đnh hàng tn kho và giá vn ca hàng xut bán trong k . 31
2.2.1.3. Phng thc bán hàng 33
2.2.1.4. Các khon gim tr doanh thu 43
2.2.2. Ni dung công tác k toán ồác đnh kt qu tiêu th ti Công ty CPTM An Cát
Lc 44
2.2.2.1. K toán chi phí qun lý kinh doanh 44
2.2.2.2. K toán xác đnh kt qu kinh doanh 54
CHNGă3: PHNGăHNG HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN BÁN
HÀNG VĨă XỄCă NH KT QU TIÊU TH TI CÔNG TY C PHN
THNGăMI AN CÁT LC 55
3.1.ăánhăgiáăkháiăquátăthc trng công tác k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđnh kt qu
tiêu th ti Công ty c phnăthngămi An Cát Lc 55
3.1.1. Nhn xét chung 55
3.1.2. u đim 56
3.1.2. Nhc đim 57
3.2. Mt s ý kin nhm hoàn thin công tác k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđnh kt
qu tiêu th ti Công ty c phnăthngămi An Cát Lc 57
DANHăMCăVITăTT
KỦăhiuăvitătt
Tên đyăđ
BHTN
Bo him tht nghip
BHYT
Bo him y t
BHXH
Bo him xƣ hi
BTC
B tƠi chính
CKTM
Chit khu thng mi
CPTM
C phn thng mi
DT
Doanh thu
i ng
K/c
Kt chuyn
KKK
Kim kê đnh k
KKTX
Kê khai thng xuyên
KPC
Kinh phí công đoƠn
KQKD
Kt qu kinh doanh
GTGT
Giá tr gia tng
GVHB
Giá vn hƠng bán
H
Hóa đn
PC
Phiu chi
PT
Phiu thu
PXK
Phiu xut kho
Q
Quyt đnh
SDCK
S d cui k
SDK
S d đu k
TK
TƠi khon
TNDN
Thu nhp doanh nghip
TNHH
Trách nhim hu hn
TSC
TƠi sn c đnh
TTB
Tiêu th đc bit
VND
Vit nam đng
XK
Xut khu
Thang Long University Library
DANHăMCăSă
Săđ 1.1.ăPhngăthc bán buôn hàng hóa qua kho theo hình thc trc tip 12
Săđ 1.2.ăPhngăthc bán buôn qua kho theo hình thc chuyn hàng 12
Săđ 1.3.ăPhngăthc bán buôn không qua kho có tham gia thanh toán theo
hình thc giao bán tay ba 13
Săđ 1.4.ăPhngăthc bán buôn không qua kho có tham gia thanh toán theo
hình thc gi hàng 13
S đ 1.5.ăPhngăthc bán buôn không qua kho không tham gia thanh toán 14
Săđ 1.6.ăPhngăthc bán hàng tr góp 14
Săđ 1.7.ăPhngăthc giăhƠngăđi lý hay ký gi 15
Săđ 1.8. K toán tng hp doanh thu bán hàng và cung cp dch v (trng hp
tính thu theoăphngăphápătrc tip) 16
Săđ 1.9. K toán chi phí qun lý kinh doanh trong doanh nghipăthngămi . 17
Săđ 1.10.ăXácăđnh kt qu tiêu th theoăphngăphápăkêăkhaiăthng xuyên . 19
Să đ 1.11. Trình t k toánă bánăhƠngă vƠă xácăđnh kt qu tiêu th trong các
doanh nghip hch toán hàng tnă khoă theoă phngă phápă kimă kêă đnh k
(KKK) 21
Săđ 2.1.ăCăcu t chc ca Công ty CPTM An Cát Lc 26
Săđ 2.2. T chc b máy k toán ca Công ty CPTM An Cát Lc 28
Săđ 2.3. Trình t ghi s k toán theo hình thc k toán nht ký chung 30
DANHăMC MU BNGăBIU
Bng 2.1. S chi tit hàng hóa 32
Mu 2.1. Hóa đn GTGT 34
Mu 2.2. Phiu xut kho 35
Mu 2.3. Phiu thu 36
Mu 2.4. Hóa đn GTGT 37
Mu 2.5. Phiu xut kho 38
Mu 2.6. Giy báo Có ca ngợn hỢng Công Thng chi nhánh H Long – Qung
Ninh 39
Mu 2.7. Hóa đn bán hỢng 40
Mu 2.8. Bng kê hàng hóa 41
Mu 2.9. Hóa đn GTGT 42
Mu 2.10. Phiu xut kho 43
Mu 2.11. Hóa đn tin đin 45
Mu 2.12. Hóa đn GTGT tin đin thoi 46
Mu 2.13. Hóa đn tin nc 47
Mu 2.14. Hóa đn GTGT 48
Bng 2.2. Thanh toán tin lng 50
Bng 2.3. Phân b tin lng ốỢ bo him xã hi 51
Bng 2.4. Bng tính và phân b khu hao TSC 53
Bng 3.1. S nht ký bán hàng 59
Bng 3.2. S chi tit công n vi ngi mua 60
Bng 3.3. S chi tit TK 157 62
Bng 3.4. S chi tit giá vn hàng bán 63
Bng 3.5. Bng trích lp d phòng phi thu khó đòi tính đn ht ngày 31/08/2012 66
Bng 3.6. Bng theo dõi chi tit chit khu thanh toán khách hàng 68
Bng 3.7. S chi tit chi phí qun lý kinh doanh 70
Thang Long University Library
LI M U
T khi gia nhp T chc Thng mi Th gii WTO nm 2006, nn kinh t ca
nc ta ngƠy cƠng phát trin vƠ khng đnh đc mình trên thng trng quc t.
ơy lƠ c hi vƠ cng lƠ thách thc đi vi các doanh nghip trong nc, đc bit lƠ
các doanh nghip thng mi, luôn luôn phi cnh tranh vƠ tìm tòi nhng hng đi
mi, không ngng phát trin, nơng cao uy tín ca mình trên th trng trong nc vƠ
nc ngoƠi.
Tuy nhiên, mun nơng cao đc uy tín vƠ đng vng trên th trng thì ngoƠi
nhng yu t nh: c s vt cht hin đi, t chc b máy qun lý tt, k hoch kinh
doanh phù hp… thì mt yu t quan trng quyt đnh s sng còn ca các doanh
nghip thng mi lƠ công tác k toán bán hàng vƠ xác đnh kt qu tiêu th trong
doanh nghip, vic qun lý tt khía cnh nƠy luôn khin cho các doanh nghip thng
mi gp nhiu khó khn, có tiêu th đc hƠng hóa thì doanh nghip mi thu hi đc
vn, bù đp các chi phí phát sinh, vƠ ngƠy cƠng m rng quy mô kinh doanh, to dng
đc nim tin đi vi khách hƠng, nơng cao uy tín ca mình trên thng trng.
Ngc li, nu doanh nghip qun lý không tt s d đi đn b vc phá sn.
Vì vy, đ đng vng trên thng trng thì Công ty CPTM An Cát Lc đƣ
không ngng tìm tòi hng đi cho riêng mình. Trong thi gian đc thc tp ti Công
ty CPTM An Cát Lc, em đƣ đc hc nhiu điu b ích thc t, rút ra nhng bài hc
cho bn thân. T nhng điu đc tìm hiu và tip thu trong thi gian thc tp em đƣ
chn đ tài: “HoỢn thin công tác k toán bán hỢng ốỢ ồác đnh kt qu tiêu th ti
Công ty c phn thng mi An Cát Lc”.
Mc tiêu ca khóa lun này là vn dng lý lun v k toán bán hƠng vƠ xác đnh
kt qu tiêu th vào nghiên cu thc t ti Công ty CPTM An Cát Lc t đó đa ra
nhng ý kin nhm hoàn thin công tác k toán bán hàng ti Công ty.
i tng nghiên cu: Công tác k toán bán hƠng vƠ xác đnh kt qu tiêu th ti
Công ty CPTM An Cát Lc.
Phm vi nghiên cu: Công tác k toán bán hƠng vƠ xác đnh kt qu tiêu th ti
Công ty CPTM An Cát Lc trên góc đ tài chính k toán. Ly ví d minh ha công tác
k toán bán hƠng vƠ xác đnh kt qu tiêu th ti Công ty theo s liu tháng 8 nm
2012.
Kt cu ca khóa lun này gm 3 phn:
Chng 1: Căs lý lun chung v công tác k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđnh kt qu
tiêu th ti doanh nghipăthngămi.
Chngă2: Thc trng công tác k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđnh kt qu tiêu th ti
Công ty CPTM An Cát Lc.
Chng 3: Phngăhng hoàn thin công tác k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđnh kt
qu tiêu th ti Công ty CPTM An Cát Lc.
Trong thi gian làm khóa lun vi s ch bo, giúp đ tn tình ca cô giáo Thc
s oƠn Th Hng Nhung và các anh ch phòng tài chính k toán ca Công ty CPTM
An Cát Lc, em đƣ đc tìm hiu và có đc mt cái nhìn khái quát hn v công tác
k toán bán hƠng, xác đnh kt qu tiêu th ca Công ty. Tuy nhiên, do còn hn ch v
kin thc, kinh nghim cng nh thi gian nên khóa lun ca em không tránh khi
thiu sót. Vì vy, em mong nhn đc s ch bo, giúp đ ca các thy cô và các anh
ch phòng tài chính k toán ca Công ty đ bài vit ca em đc hoàn thin hn.
Em xin chân thành cám n!
Sinh viên thc hin
Nguyn Phng Mai
Thang Long University Library
1
CHNGă1:
CăSăLụăLUNăCHUNGăVăCỌNGăTỄC
KăTOỄNăBỄNăHĨNGăVĨăXỄC NHăKTăQUăTIểUăTHăTIă
DOANHăNGHIPăTHNGăMI
1.1. Nhng vnăđ lý lun chung v công tác k toán bán hàng ti doanh nghip
thngămi
1.1.1. Khái nim, đc đim và nhim v ca k toán bán hàng ti doanh nghip
thng mi
1.1.1.1. Bán hàng và đc đim nghip v k toán bán hàng
Trong nn kinh t th trng, các doanh nghip đc t do cnh tranh, nu mun
đng vng đc trên th trng thì phi luôn luôn đi mi v sn phm, chin lc
phát trin, t chc qun lý…, trong đó quá trình bán hƠng đóng vai trò rt quan trng,
quyt đnh s thành công hay tht bi ca doanh nghip, đ thành công trong vic bán
hàng thì hàng hóa phi đt cht lng tt, mu mƣ đp, phù hp vi th hiu ca ngi
tiêu dùng, có tính cnh tranh cao.
Hiu mt cách khái quát hàng hóa là mt sn phm ca lao đng, nó có th tha
mãn nhng nhu cu nht đnh nƠo đó ca con ngi thông qua trao đi mua bán. Hàng
hóa có th dng vô hình nh dch v t vn, chm sóc khách hƠng… hoc dng
hu hình nh lng thc, thc phm…
Bán hàng là mt công đon quan trng trong quá trình lu thông hƠng hóa, đơy lƠ
hot đng thc hin vic trao đi sn phm hay dch v ca ngi bán chuyn cho
ngi mua đ nhn li ca ngi mua tin hay vt phm hoc giá tr trao đi đƣ tho
thun. Nh vy, bán hàng thc cht lƠ quá trình trao đi gia ngi bán vƠ ngi mua
trên th trng hot đng kinh doanh. Khi quá trình bán hàng kt thúc, doanh nghip
s có mt khon doanh thu v tiêu th sn phm, vt t hƠng hóa hay còn gi là doanh
thu bán hàng.
Doanh thu bán hàng và cung cp dch v là tng các li ích kinh t doanh nghip
thu đc trong k k toán phát sinh t các hot đng sn xut kinh doanh thông
thng ca doanh nghip góp phn lƠm tng vn ch s hu.
Doanh thu bán hƠng đc ghi nhn khi các điu kin sau đc tha mãn:
- Doanh nghip chuyn giao phn ln ri ro và li ích gn vi quyn s hu hàng
hóa cho ngi mua.
- Doanh nghip không còn nm gi quyn qun lý, quyn kim soát hàng hóa.
- Doanh thu xác đnh tng đi chc chn.
- Doanh nghip đƣ thu đc hoc s thu đc li ích kinh t t giao dch bán hàng.
- Xác đnh đc chi phí liên quan đn bán hàng.
2
Thc hin tt công tác bán hàng s giúp cho doanh nghip thu hi vn, bù đp
chi phí, to li nhun và nim tin cho nhơn viên vƠ ngi tiêu dùng.
K toán bán hƠng đóng mt vai trò quan trng trong công tác qun lý nghip v
tiêu th sn phm trong các doanh nghip thng mi, k toán bán hàng ghi nhn hàng
hóa đc tiêu th, xác đnh doanh thu trong k k toán, giúp cho doanh nghip có th
xác đnh đc hot đng ca doanh nghip có tt hay không trong tng thi k, t đó
có nhng phng án hot đng phù hp hn trong tng lai.
1.1.1.2. Nhim v ca k toán bán hàng ti doanh nghip thng mi
Vào thi đim c ch th trng cnh tranh gay gt, mnh m nh hin nay, các
doanh nghip cn phi có s điu hành qun lý hot đng kinh doanh mt cách hiu
qu đ tn ti và ngày càng phát trin hn. Mun qun lý tt hot đng kinh doanh có
hiu qu, các doanh nghip phi bit s dng k toán nh mt công c qun lý quan
trng và không th thiu đc. c bit trong hot đng tiêu th sn phm hàng hóa,
to ra ngun thu chính trong doanh nghip thì công tác k toán bán hàng phi phát huy
ht vai trò và chc nng ca nó, phi t chc công tác này mt cách hp lý, khoa hoc,
thng xuyên đc hoàn thin đ phù hp vi doanh nghip và tình hình phát trin
ca nn kinh t đt nc. K toán bán hàng là khâu rt quan trng, nó liên quan đn
nhiu khâu ca công tác k toán, do đó k toán bán hàng có nhng đc đim sau sau:
- Ghi chép phn ánh kp thi đy đ và chính xác tình hình bán hàng ca doanh
nghip c v giá tr và s lng hàng bán trên tng mt hàng, tng đa đim bán hàng
và tng phng thc bán hàng.
- Phn ánh vƠ ghi chép đy đ, kp thi, chính xác các khon doanh thu, gim tr
doanh thu và chi phí hot đng bán hàng trong doanh nghip, đng thi theo dõi, đôn
đc các khon phi thu khách hàng.
- Phân b hp lý chi phí mua hàng cho s hƠng đƣ bán ra vƠ tn cui k.
- Quá trình thc hin công tác k toán bán hàng phi din ra mt cách nghiêm túc,
trung thc đ đm bo các s liu ghi chép lƠ chính xác vƠ đy đ, phc v cho công
tác qun lý hot đng kinh doanh tt hn.
- Cung cp các thông tin k toán phc v cho vic lp báo cáo tƠi chính vƠ đnh k
phân tích hot đng kinh t liên quan đn quá trình bán hƠng, xác đnh và phân phi
kt qu.
K toán bán hƠng vƠ xác đnh kt qu tiêu th thc hin tt các chc nng ca
mình s đem li hiu qu thit thc cho công tác bán hàng nói riêng và cho hot đng
kinh doanh nói chung ca doanh nghip. Nó giúp cho ngi s dng nhng thông tin
ca k toán nm bt đc toàn din hot đng kinh doanh ca doanh nghip, giúp cho
ngi qun lý trong vic ra quyt đnh kp thi cng nh trong vic lp k hoch kinh
doanh trong tng lai.
Thang Long University Library
3
1.1.2. Các phng thc tiêu th hàng hóa
đy mnh hot đng tiêu th hàng hóa các doanh nghip có th s dng nhiu
phng thc bán hàng phù hp vi hot đng sn xut kinh doanh, mt hàng tiêu th
ca mình. Công tác tiêu th hàng hóa trong doanh nghip có th tin hành theo các
phng thc sau:
1.1.2.1. Phng thc bán buôn
Bán buôn là hình thc bán hàng hóa cho các t chc bán l, t chc kinh doanh
sn xut, dch v hoc các đn v xut khu đ tip tc quá trình lu chuyn ca hàng
hóa. c đim ca bán buôn là hàng hóa vn nm trong lnh vc lu thông, cha đa
vƠo lnh vc tiêu dùng, do vy giá tr và giá tr s dng ca hƠng hóa cha đc thc
hin. HƠng hóa thng đc bán buôn theo lô hoc bán vi s lng ln, giá bin
đng tùy thuc vào khi lng hƠng bán vƠ phng thc thanh toán.
Bán buôn gm: Bán buôn qua kho và bán buôn vn chuyn thng có hoc không
tham gia thanh toán.
- Bán buôn qua kho
Bán buôn qua kho theo hình thc giao hàng trc tip
Theo hình thc này, bên mua s nhn hàng hóa ti kho ca bên bán. Ngi nhn
sau khi ký vào các chng t bán hàng ca doanh nghip thì hƠng hóa đc xác đnh là
đƣ bán (hƠng đƣ chuyn quyn s hu nên đƣ đ điu kin ghi nhn doanh thu).
Bán buôn qua kho theo hình thc chuyn hàng
Theo hình thc này thì bên bán xut hàng t kho chuyn đn cho bên mua hàng
theo đúng thi gian vƠ đa đim ghi trên hp đng, hàng hóa vn thuc quyn s hu
ca doanh nghip, hƠng đc coi là tiêu th khi bên mua đƣ nhn hàng và chp nhn
thanh toán, bên bán hàng s mt quyn s hu hàng hóa.
- Bán buôn theo hình thc không qua kho hay bán buôn vn chuyn thng
Theo hình thc này hàng hóa bán giao cho bên mua đc giao thng t bên cung
cp không qua kho ca doanh nghip.
- Bán buôn không qua kho có tham gia thanh toán
Theo hình thc này, doanh nghip va tin hành thanh toán vi bên cung cp
hƠng hóa vƠ bên mua hƠng. Ngha lƠ đng thi phát sinh 2 nghip v là mua hàng và
bán hàng. Bán buôn vn chuyn thng có tham gia thanh toán có 2 kiu:
Giao tay ba: Ngha lƠ bên mua c ngi đn nhn hàng trc tip ti ni cung
cp. Sau khi ký nhn đƣ giao hƠng hóa thì hƠng hóa đc coi nh đƣ tiêu th.
Gi hàng: Doanh nghip s chuyn hƠng đn ni quy đnh cho bên mua và
hƠng hóa đc coi là tiêu th khi bên mua chp nhn thanh toán.
4
- Bán buôn không qua kho không tham gia thanh toán
Doanh nghip ch là bên trung gian gia bên cung cp và bên mua. Trong trng
hp này ti đn v không phát sinh nghip v mua bán hàng hóa. Tùy theo điu kin
ký kt hp đng mƠ đn v đc hng hoa hng do bên cung cp hoc bên mua tr.
1.1.2.2. Phng thc bán l
Khái nim: LƠ phng thc bán hàng trc tip cho ngi tiêu dùng, các đn v
kinh t hoc các đn v kinh t tp th mua v mang tính cht tiêu dùng ni b, bán
hàng theo hình thc nƠy có đc đim lƠ hƠng hóa đƣ ra khi lnh vc lu thông vƠ đi
vƠo lnh vc tiêu dùng, giá tr và giá tr s dng hƠng hóa đƣ đc thc hin. Bán l
thng bán đn chic hoc s lng nh, giá bán thng n đnh.
- Các hình thc bán l:
Bán l thu tin trc tip: Theo hình thc này nhân viên bán hàng trc tip thu
tin ca khách hàng và giao hàng cho khách. Ht ca, ht ngày bán hàng nhân viên bán
hàng làm giy np tin và np tin cho th qu. ng thi kim kê hàng hóa còn tn
đ xác đnh s lng hàng hóa đƣ bán trong ca trong ngƠy vƠ lp báo cáo bán hàng
Bán l thu tin tp trung: ơy lƠ hình thc bán hƠng mƠ trong đó tách ri
nghip v thu tin ca ngi mua và nghip v giao hƠng cho ngi mua. Mi quy
hàng có mt nhân viên thu tin làm nhim v thu tin ca khách, vit tt c các hóa
đn hoc tích kê cho khách đ khách đn nhn hàng quy hàng do nhân viên bán
hàng giao. Ht ca bán hƠng, nhơn viên bán hƠng cn c vƠo hóa đn vƠ tích kê giao
hàng cho khách hoc kim kê hàng hóa tn quy đ xác đnh s lng hƠng đƣ bán
trong ngày và lp báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tin làm giy np tin bán hàng
cho th qu.
Bán l tr chm, tr góp: Theo hình thc nƠy ngi mua đc tr tin hàng
thành nhiu ln cho doanh nghip thng mi, ngoài s tin thu theo giá bán thông
thng còn thu thêm ngi mua mt khon lãi do tr chm. V thc cht ngi bán
ch mt quyn s hu khi ngi mua thanh toán ht tin hàng. Tuy nhiên v mt hch
toán khi giao hƠng cho ngi mua hàng hóa bán tr góp đc cho lƠ đƣ tiêu th, bên
bán ghi nhn doanh thu.
Bán hàng t đng: Là hình thc bán l hƠng hóa mƠ trong đó các doanh
nghip thng mi s dng máy bán hàng t đng chuyên dùng cho mt hoc mt vài
loi hƠng nƠo đó đt các ni công cng, khách hàng sau khi b tin vào máy máy,
máy t đng đy hƠng cho ngi mua.
1.1.2.3. Phng thc gi hàng đi lý hay ký gi hàng hóa
Là phng thc bên ch hàng xut hàng giao cho bên nhn đi lý ký gi đ bán
vƠ thanh toán thù lao bán hƠng di hình thc hoa hng đi lý. Bên đi lý s ghi nhn
hoa hng đc hng vào doanh thu tiêu th. Hoa hng đi lý có th đc tính trên
Thang Long University Library
5
tng giá thanh toán hay giá bán (không có thu GTGT) ca lng hàng tiêu th. Khi
bên mua hƠng thông báo đƣ bán đc s hƠng đó thì ti thi đim đó k toán xác đnh
là thi đim bán hàng.
1.1.2.4. Các trng hp đc tính tiêu th khác
Ngoài các hình thc tiêu th trên thì nhng trng hp sau cng đc coi là hàng
bán:
- Hàng hóa xut đ làm quà biu tng, qung cáo, chào hàng.
- Hàng hóa xut đ đi ly hàng hóa khác.
- Hàng hóa xut dùng ni b phc v cho hot đng kinh doanh ni b ca doanh
nghip, tr lng, thng cho nhân viên.
1.1.3. Phng pháp ồác đnh giá vn ca hàng xut bán
Giá vn hàng bán phn ánh giá tr gc ca hàng hoá, thành phm, dch v, lao v
đƣ thc s tiêu th trong k, ý ngha ca giá vn hàng bán ch đc s dng khi xut
kho hàng bán và tiêu th. Khi hƠng hoá đƣ tiêu th vƠ đc phép xác đnh doanh thu
thì đng thi giá tr hàng xut kho cng đc phn ánh theo giá vn hƠng bán đ xác
đnh kt qu.
Do vy xác đnh đúng giá vn hƠng bán có ý ngha quan trng vì t đó doanh
nghip xác đnh đúng kt qu kinh doanh.VƠ đi vi các doanh nghip thng mi thì
còn giúp cho các nhà qun lý đánh giá đc khâu mua hàng có hiu qu hay không đ
t đó tit kim chi phí thu mua.
1.1.3.1. Phng pháp Nhp trc – Xut trc (FIFO)
Theo phng pháp nƠy, gi thit s hàng hóa nhp trc s xut trc, xut ht
s hàng nhp trc mi đn s hàng nhp sau theo giá thc t ca tng lô hàng xut.
Do vy, giá tr hàng tn kho cui k s là giá thc t hàng hóa mua vào sau cùng trong
k.
u đim ca phng pháp nƠy lƠ lng hàng hóa nhp - xut trên s sách gn
đúng vi lng hàng hóa nhp - xut thc t, phn ánh khá chính xác giá tr hàng hóa
xut kho và tn kho. Hn na, giá tr hàng hóa tn kho s đc phn ánh gn sát vi
giá th trng vì nó là giá tr hàng hóa ln mua cui cùng.
Nhc đim ca phng pháp nƠy lƠ phi tính giá theo tng danh đim hàng hóa
và phi hch toán chi tit hàng hóa tn kho theo tng loi giá nên tn nhiu công sc.
Mt khác làm cho doanh thu hin ti không phù hp vi chi phí hin ti và nó ch phù
hp khi giá c n đnh vƠ có xu hng gim.
1.1.3.2. Phng pháp Nhp sau – Xut trc (LIFO)
Theo phng pháp nƠy, gi thit s hàng hóa mua vào sau cùng s đc xut bán
trc tiên, ngc li vi phng pháp nhp trc - xut trc trên.
6
u đim ca phng pháp nƠy lƠ lƠm cho nhng khon doanh thu hin ti phù
hp vi nhng khon chi phí hin ti vì doanh thu hin ti đc to ra bi giá tr hàng
hóa va mi đc đa vƠo ngay gn đó. Phng pháp nƠy thích hp trong điu kin
nn kinh t lm phát, giá c tng cao.
1.1.3.3. Phng pháp giá bình quân gia quyn
Theo phng pháp nƠy, tr giá thc t ca hàng hóa xut kho đc tính bình quân
gia tr giá thc t hàng hóa tn kho đu k vi tr giá thc t hàng hóa nhp kho trong
k. Phng pháp bình quơn có th đc tính theo thi k, hoc vào mi khi nhp mt
lô hàng, ph thuc vào tình hình ca doanh nghip.
Giá đn v bình quân có th tính theo hai cách:
- Theoăgiáăđnăv bình quân c k d tr
Theo cách nƠy, đn cui k mi tính tr giá vn ca hàng hóa xut kho trong k.
u đim là gim nh vic hch toán chi tit hàng hóa trong k, không ph thuc
vào s ln nhp, xut ca tng danh đim hàng hóa.
Nhc đim lƠ đ chính xác không cao, dn công vic tính giá hàng hóa xut kho
vào cui k hch toán và phi tính giá theo tng danh đim hàng hóa. Ch thích hp
vi các doanh nghip có ít danh đim hàng hóa nhng s ln nhp xut danh đim
nhiu.
- Theoăphngăphápăgiáăđnăv bình quân sau mi ln nhp
u đim là tính giá hàng hóa xut kho kp thi.
Nhc đim là công vic tính toán nhiu, phi tin hành tính giá theo tng danh
đim hàng hóa, tn nhiu thi gian. Ch s dng đc nhng doanh nghip ít danh
đim hàng hóa và s ln nhp mi loi không nhiu.
1.1.3.4. Phng pháp giá thc t đích danh
Theo phng pháp nƠy, tr giá thc t ca hàng hóa xut kho đc cn c vào
đn giá thc t nhp tng lô, tng ln nhp và s lng xut kho theo tng ln.
Tr giá hàng tn đu k + Tr giá hàng nhp trong k
S lng hàng tn đu k + S lng hàng nhp trong k
n giá đn v bình
quân c k d tr
=
Giá tr thc t ca
hàng hóa xut kho
=
Giá đn v bình
quân ca hàng hóa
*
S lng hàng hóa
xut kho
Giá đn v bình
quân sau li ln
nhp
=
Tr giá thc t hàng hóa tn kho sau mi ln nhp
S lng hàng hóa tn kho sau mi ln nhp
Thang Long University Library
7
ơy lƠ phng pháp lý tng nht vì tuân th nguyên tc chi phí phù hp vi
doanh thu thc t, phù hp vi các doanh nghip có điu kin bo qun riêng tng lô
hàng nhp kho. Nu doanh nghip có nhiu mt hàng hóa thì không th áp dng
phng pháp nƠy vì vic thc hin phng pháp nƠy đòi hi nhng điu kin kht khe,
ch áp dng khi hàng hóa tn kho có th phân bit tng loi, tng th riêng r.
Nh vy, trong các phng pháp đƣ nêu trên không có phng pháp nào là tt
nht trong vic đánh giá tr giá vn ca hàng xut bán. Phng pháp đc la chn
phi phù hp vi đc đim sn xut kinh doanh ca doanh nghip, đc đim qun lý
hàng tn kho, qun lý kho, điu kin kho hƠng, trình đ ca nhân viên k toán trong
vic tính giá. Phng pháp tt nht lƠ phng pháp phn ánh giá vn hàng bán chính
xác nht.
1.2.ăPhngăphápăk toánăbánăhƠngăvƠăxácăđnh kt qu tiêu th ti doanh nghip
thngămi
1.2.1. Chng t k toán s dng
Theo quyt đnh s 48/2006/Q-BTC “Ch đ k toán doanh nghip va và
nh” nhng chng t k toán đc s dng đ có th hch toán quá trình bán hàng hóa
ca các doanh nghip mt cách chính xác trên s sách là:
- Hóa đn GTGT
- Hóa đn kiêm phiu xut
- Phiu thu tin mt
- Giy báo có ca ngân hàng
- Bng kê hàng hóa bán ra
- Các chng t bn kê tính thu
1.2.2. Tài khon s dng
Theo quyt đnh s 48/2006/Q-BTC quy đnh đ hch toán công tác k toán
bán hàng, k toán s dng các tài khon sau:
TK 156, 157, 632, 511, 521, 611
Ngoài ra còn có các tài khon liên quan là: TK 111, 112, 131, 3331
Kt cu ca mt s tài khon
- Tài khon 156 – Hàng hóa
Công dng: Phn ánh giá tr hin có và tình hình bin đng tng, gim các loi
hàng hóa ca doanh nghip bao gm hàng hóa ti các kho hàng, ca hàng, hàng hóa
bt đng sn.
8
TK 156 ậ Hàng hóa
SDK: Tr giá mua và chi phí thu mua
ca hàng hóa tn kho đu k.
- Tr giá mua hàng hóa nhp kho, chi phí
thu mua hàng hóa trong k.
- Tr giá hƠng hóa đƣ bán b ngi mua tr
li đƣ nhp kho.
- Tr giá hàng hóa bt đng sn mua vào
hoc chuyn t bt đng sn đu t.
- Kt chuyn tr giá hàng hóa tn kho cui
k t TK 611 (KKK).
- Tr giá mua ca hàng hóa xut kho.
- Chi phí thu mua phân b cho hàng hóa
xut kho tiêu th trong k.
- Tr giá hàng hóa đƣ mua tr li ngi
bán.
- Tr giá hàng hóa bt đng sn đƣ bán
hoc chuyn thành bt đng sn đu t.
- Kt chuyn tr giá hàng hóa tn kho đu
k sang TK 611 (KKK).
SDCK: Tr giá mua và chi phí thu mua
ca hàng hóa tn kho cui k.
- Tài khon 157 – Hàng gi đi bán
Công dng: Phn ánh tr giá hàng hóa, thành phm đƣ gi hoc chuyn đn cho
khách hàng. Tài khon nƠy đc s dng cho tt c đn v sn xut, kinh doanh thuc
mi lnh vc.
TK 157 ậ Hàng giăđiăbán
SDK: Tr giá vn thc t ca hàng hóa
thành phm gi bán, ký gi đu k
- Tr giá vn thc t ca hàng hóa thành
phm gi bán, ký gi trong k.
- Tr giá lao v, dch v đƣ thc hin vi
khách hƠng nhng cha đc khách hàng
chp nhn thanh toán.
- Kt chuyn tr giá vn thc t ca hàng
hóa, thành phm gi bán cha đc khách
hàng chp nhn thanh toán vào cui k
(KKTX).
- Tr giá vn thc t thành phm, hàng
hóa, dch v gi bán đƣ đc khách hàng
thanh toán hoc chp nhn thanh toán.
- Tr giá hàng hóa thành phm dch v mà
khách hàng tr li hoc không chp nhn.
- Kt chuyn tr giá thành phm hàng hóa
đƣ gi đi cha đc khách hàng thanh
toán đu k (KKK).
SDCK: Phn ánh tr giá thành phm hàng
hóa gi đi bán cha đc khách hàng
chp nhn thanh toán.
Thang Long University Library
9
- Tài khon 511 – Doanh thu bán hàng và cung cp dch v
Công dng: Phn ánh doanh thu bán hàng và cung cp dch v ca doanh nghip
theo hóa đn và các ch tiêu liên quan đn các khon gim tr doanh thu.
TK 511- Doanh thu bán hàng và cung cp dch v
- S thu phi np (thu TTB, thu xut
khu, thu GTGT theo phng pháp trc
tip tính trên doanh s bán trong k).
- Chit khu thng mi, gim giá hàng
bán và doanh thu ca hàng bán b tr li.
- Kt chuyn doanh thu thun vào tài
khon xác đnh kt qu kinh doanh.
- Doanh thu bán sn phm, hàng hóa và
cung cp dch v ca doanh nghip thc
hin trong k k toán.
Tài khon này có 4 tài khon cp 2 là:
TK 5111 Doanh thu bán hàng hóa
TK 5112 Doanh thu bán các thành phm
TK 5113 Doanh thu cung cp dch v
TK 5118 Doanh thu khác
- Các tài khon gim tr doanh thu bán hàng
Theo quyt đnh s 48/2006/Q-BTC quy đnh đi vi các doanh nghip va và
nh, các khon gim tr doanh thu đc hch toán chung vào tài khon 521, trong đó
TK 521- Các khon gim tr doanh thu có 3 tài khon cp 2 là:
TK 5211- Chit khu thng mi
TK 5212- Hàng bán b tr li
TK 5213- Gim giá hàng bán
Tài khon 5211 – Chit khu thng mi
Chit khu thng mi là khon tin mà doanh nghip đƣ gim tr hoc đƣ thanh
toán cho khách hàng khi khách hàng mua vi s lng ln theo tha thun v chit
khu thng mi đƣ ghi trong hp đng kinh t mua bán hoc các cam kt mua, bán
hàng.
TK 5211 ậ Chit khuăthngămi
Các khon chit khu thng mi đƣ chp
nhn cho ngi mua hàng.
Kt chuyn toàn b s tin chit khu
thng mi vào bên n TK 511- Doanh
thu bán hàng và cung cp dch v đ xác
đnh doanh thu thun trong k k toán.
10
Tài khon 5212 – Hàng bán b tr li
Hàng bán b tr li là s sn phm, hàng hóa doanh nghip đƣ xác nhn là tiêu
th, nhng b khách hàng tr li do vi phm các điu khon đƣ cam kt trong hp đng
kinh t, hàng b hng, b li quá nhiu, sai quy cách, phm cht… hƠng bán b tr li
phi có vn bn đ ngh ca ngi mua ghi rõ lý do tr li hàng, s lng hàng b tr
li, giá tr hàng b tr li, đính kèm hóa đn (nu tr li toàn b), hoc bn sao hóa đn
(nu tr li mt phn).
TK 5212 ậ Hàng bán b tr li
Doanh thu ca hàng bán b tr li, đƣ tr
li tin cho ngi mua hoc tính tr vào
khon phi thu ca khách hàng v s sn
phm, hƠng hóa đƣ bán.
Kt chuyn doanh thu ca hàng bán b tr
li vào bên n TK 511- Doanh thu bán
hàng và cung cp dch v đ xác đnh
doanh thu thun trong k k toán.
Tài khon 5213 – Gim giá hàng bán
Gim giá hàng bán là khon gim tr đc doanh nghip bán hàng chp nhn
gim mt cách đc bit trên giá đƣ tha thun trên hóa đn, do sn phm, hàng hóa
kém cht lng, sai mu mƣ, không đúng thi hn đc trong hp đng kinh t.
TK 5213 ậ Gim giá hàng bán
Các khon gim giá hƠng bán đƣ chp
nhn cho ngi mua hàng.
Kt chuyn toàn b s tin gim giá hàng
bán vào bên n TK 511- Doanh thu bán
hàng và cung cp dch v đ xác đnh
doanh thu thun trong k k toán.
Các tài khon chi phí
- Tài khon 632 – Giá vn hàng bán
Công dng: Phn ánh tr giá vn ca sn phm, hàng hóa, dch v, bt đng sn
đu t… xut bán trong k k toán.
Thang Long University Library
11
TK 632 ậ Giá vn hàng bán
- Tr giá vn thc t ca thành phm,
hàng hóa, lao v, dch v đƣ cung cp
theo hóa đn.
- Tr giá vn thc t ca hàng hóa, xut
bán trong k hoc tr giá vn ca thành
phm tn kho đu k và sn xut trong
k, giá tr lao v, dch v đƣ hoƠn thƠnh
trong k (phng pháp KKK).
- S trích lp d phòng gim giá hàng tn
kho
- Khon hoàn nhp d phòng gim giá
hàng tn kho cui nm tƠi chính.
- Tr giá hƠng đƣ bán nhng b tr li.
- Kt chuyn tr giá vn ca thành phm
hàng hóa lao v, dch v hoàn thành vào
bên n TK 911-Xác đnh KQKD đ tính
KQKD.
- Giá tr hƠng hóa đƣ xut bán nhng cha
đc xác đnh là tiêu th hoc giá tr
thành phm tn kho cui k (phng
pháp KKK).
- Tài khon 642 – Chi phí qun lý kinh doanh
Theo quyt đnh s 48/2006/Q-BTC quy đnh chi phí qun lý kinh doanh trong
các doanh nghip va và nh bao gm: Chi phí bán hàng và chi phí qun lý doanh
nghip. Tài khon s dng là TK 642- chi phí qun lý kinh doanh có 2 tài khon cp 2
là:
TK 6421 – Chi phí bán hàng: Tài khon nƠy dùng đ phn ánh các chi phí bán
hàng thc t phát sinh trong quá trình bán sn phm, hàng hóa và cung cp dch v
trong k ca doanh nghip. Cui k kt chuyn chi phí bán hàng sang TK 911 – Xác
đnh kt qu kinh doanh.
TK 6422 – Chi phí qun lý doanh nghip: Tài khon này dùng đ phn ánh chi
phí chung ca doanh nghip phát sinh trong k. Cui k kt chuyn chi phí qun lý
doanh nghip sang TK 911 – Xác đnh kt qu kinh doanh.
TK 642 ậ Chi phí qun lý kinh doanh
- Chi phí qun lý kinh doanh phát sinh
trong k.
- Các khon ghi gim chi phí qun lý kinh
doanh.
- Kt chuyn chi phí qun lý kinh doanh
sang tài khon xác đnh kt qu kinh
doanh.
12
1.2.3. Trình t hch toán k toán bán hỢng ốỢ ồác đnh kt qu tiêu th
1.2.3.1. Hch toán k toán bán hàng và xác đnh kt qu tiêu th trong các doanh
nghip hch toán hàng tn kho theo phng pháp kê khai thng xuyên (KKTX)
Hch toán k toán bán hàng trong các doanh nghip tính thu GTGT theo
phng pháp khu tr
Săđ 1.1. Phngăthc bán buôn hàng hóa qua kho theo hình thc trc tip
TK 156 TK 632 TK 911 TK 511 TK111,112,113
TK521
Xác đnh K/c GVHB K/c các TK 3331
GVHB khon gim
tr DT Thu
GTGT
đu ra
K/c DT thun
DT bán hàng
cha có
thu GTGT
Săđ 1.2.ăPhngăthc bán buôn qua kho theo hình thc chuyn hàng
TK 156 TK 632 TK 911 TK 511 TK 111,112,131
TK521
TK157 TK 3331
K/c các khon
chuyn Ghi nhn gim tr DT Thu
hàng GVHB GTGT
đu ra
K/c GVHB K/c DT thun DT bán hàng
cha có
thu GTGT
Hàng bán b tr li
Thang Long University Library
13
Săđ 1.3. Phngăthc bán buôn không qua kho có tham gia thanh toán theo
hình thc giao bán tay ba
K/c các khon
Thu gim tr DT Thu
GTGT GTGT
đu vào đu ra
K/c GVHB K/c DT thun DT bán hàng
cha có
Giao hàng và thu GTGT
ghi nhn giá vn
Săđ 1.4.ăPhngăthc bán buôn không qua kho có tham gia thanh toán theo
hình thc gi hàng
K/c các khon
Thu gim tr DT Thu
GTGT GTGT
đu vào đu ra
TK 157 K/c GVHB K/c DT thun DT bán hàng
cha có
chuyn Ghi nhn thu GTGT
hàng GVHB
Hàng bán b tr li
TK 111, 112, 131
TK 111, 112, 131
TK 632
TK 911
TK 632
TK 521
TK 133
TK 3331
TK 111, 112, 131
TK 111, 112, 131
TK 632
TK 911
TK 511
TK 521
TK 133
TK 3331
14
Săđ 1.5.ăPhngăthc bán buôn không qua kho không tham gia thanh toán
TK 133 TK 3331
Thu GTGT Thu GTGT
đu vào K/c chi phí K/c phi np
qun lý doanh thu
Chi phí môi gii kinh doanh Hoa hng môi gii
đc hng
Săđ 1.6. Phngăthc bán hàng tr góp
DT tính theo
Tr giá vn K/c K/c DT thun giá bán tr S tin thu v
hàng bán GVHB ngay t bán tr góp
ln đu
TK 3331
Thu GTGT TK 131
đu vào S tin còn
phi thu
TK 515 TK 3387 khách hàng
K/c DT Lãi tr chm Lãi tr
hot đng phân b tng chm
tài chính k
TK 111, 112, 131
TK 642
TK 111, 112, 131
TK 911
TK 511
TK 156, 157
TK 632 TK 911
TK 511
TK 111,112
Thang Long University Library
15
Săđ 1.7.ăPhngăthc giăhƠngăđi lý hay ký gi
- Ti đn v giao đi lý
TK 156 TK 632 TK 911 TK 511 TK 111,112,131 TK 642
TK 157 TK 3331 Tin hoa hng
tr cho đi lý
Xut kho Ghi nhn Thu
gi bán GVHB GTGT TK 133
đu ra
K/c GVHB K/c DT bán hàng Thu GTGT
DT thun cha có đu vào
thu GTGT
- Ti đn v nhn đi lý
TK 003
Nhn hàng đ bán Khi xut hƠng đ bán
K/c DT thun Thu GTGT đu ra
S tin bán hàng
phi tr cho bên
Hoa hng đi lý đc hng giao đi lý
TK 111,112
Thanh toán tin
hàng cho bên giao
đi lý
TK 111,112,131
TK 911
TK 511
TK 331
TK 3331