Bài 48 Nguồn hidrocacbon thiên nhiên

BÀI 48.
NGUỒN HIĐROCACBON THIÊN NHIÊN
III. Chế biến dầu mỏ bằng
phương pháp hoá học
III. Chế biến dầu mỏ bằng phương
pháp hoá học
•
Chế biến dầu mỏ bằng phương pháp hoá học (chế
hoá dầu mỏ) là biến đổi cấu tạo hoá học các
hiđrocacbon của dầu mỏ.
•
Mục đích :
- Đáp ứng nhu cầu về số lượng, chất lượng xăng làm
nhiên liệu.
- Đáp ứng nhu cầu về nguyên liệu cho cộng nghiệp hoá
chất.
** CHỈ SỐ OCTAN
•
Chất lượng của xăng được đo bằng chỉ số octan.
•
Chỉ số octan càng cao thì khả năng chống kích nổ
càng tốt  chất lượng xăng càng tốt.
•
Chỉ số octan của hiđrocacbon giảm dần theo thứ tự:
Aren > Anken có nhánh > Ankan có nhánh > Xicloankan có
nhánh > Anken không nhánh > Xicloankan không nhánh >
Ankan không nhánh.
•
Mục đích :Xăng thu được từ chưng cất dầu
mỏ chứa chủ yếu những ankan không nhánh

nên có chỉ số octan thấp chỉ số octan
cao
•
Khái niệm :Rifominh là quá trình dùng xúc tác
và nhiệt biến đổi cấu trúc của hiđrocacbon từ
không phân nhánh thành phân nhánh, từ
không thơm thành thơm.
1.Rifominh
rifominh
>
* Chuyển ankan mạch thẳng thành ankan mạch
nhánh và xicloankan
* Tách hiđro chuyển xicloankan thành aren
* Tách hiđro chuyển ankan thành aren
Trong quá trình rifominh
xảy ra 3 loại phản ứng chủ yếu sau:

C6 - C7
Xăng:C5 – C11(gồm chủ
yếu ankan có nhánh và aren
nên chỉ số octan cao hơn)
C8
C7 – C8
RIFOMINH
5000C,20 – 40 atm
Pt, Pd, Ni…
(trên chất mang
là nhôm oxit
hoặc nhôm silicat)
benzen (C6H6), toluen

(CH3C6H5)
Xilen [(CH3)2C6H4],
stiren(CH2=CHC6H5
2.Crackinh:
** Khái niệm:
Crackinh là quá trình bẻ gãy phân tử hiđrocacbon
mạch dài thành các phân tử hiđrocacbon mạch ngắn
hơn
Phân tử hiđrocacbon
mạch dài
t0
t0, xúc tác
Phân tử hiđrocacbon
mạch gắn hơn
** Phân loại :
a) Crackinh nhiệt:
Thực hiện ở nhiệt độ trên 700-9000C chủ yếu
nhằm tạo ra eten, propen, buten và penten dùng
làm monome để sản xuất polime.
Crackinh nhiệt
Crackinh xúc tác
CH3[CH2]4CH 3
700-9000C
CRACKINH NHIỆT
CH4+ CH2= CH2 + CH3CH=CH2

C2H6 + C3H8 + C4H8 + C4H10 +
C5H10+ C5H12 + C6H12 + H2
15% 40% 20%
400-4500C

Aluminosilicat (75-90% SiO2,
10-25% Al2O3) + HF
Crackinh xúc tác chủ yếu nhằm chuyển hiđrocacbon
mạch dài của các phân đoạn có nhiệt độ sôi cao
thành xăng nhiên liệu.

C21-C35
Khí crackinh: C1-C4
Xăng : C5-C11,hàm lượng
ankan có nhánh, xicloankan
và aren cao nên chỉ số octan
cao.
Kerosen : C10 –C16
điezen : C16 –C21
b) Crackinh xúc tác
CRACKINH NHIỆT CRACKINH XÚC TÁC
Mục đích
chủ yếu
Điều kiện
tiến hành
Sản phẩm
chủ yếu
Sản phẩm
khác
Tạo anken, làm
monome để sản
xuất polime
Chuyển hiđrocacbon
mạch dài có t0s cao
thành xăng nhiên liệu

Nhiệt độ cao
Có xúc tác, nhiệt độ
thấp hơn
anken
Xăng có chỉ số octan
thấp
Ankan, dùng làm
nhiên liệu cho
crackinh
Khí, dầu
THE END