giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn tại công ty cổ phần sữa việt nam

1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o






KHÓA LUN TT NGHIP







 TÀI:

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU S DNG
VN TI CÔNG TY C PHN SA VIT NAM






SINH VIÊN THC HIN
MÃ SINH VIÊN
CHUYÊN NGÀNH

: HOÀNG TH NGC ANH
: A14187
: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG




HÀ NI – 2012
2
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o






KHÓA LUN TT NGHIP







 TÀI:

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU S DNG
VN TI CÔNG TY C PHN SA VIT NAM

Giáo viên hng dn
Sinh viên thc hin
Mã sinh viên
Chuyên ngành
: Th.s Ngô Th Quyên
: Hoàng Th Ngc Anh
: A14187
: Tài chính – ngân hàng



HÀ NI – 2012
Thang Long University Library
3
LI CM N

Trong quá trình hoàn thành bài khóa lun này, em đã nhn đc s giúp đ cng
nh s ch bo rt nhit tình t nhiu phía.
Trc tiên, em xin gi li cm n chân thành ti giáo viên hng dn – Thc s
Ngô Th Quyên, cô không ch là ngi đã trc tip ging dy em mt s môn hc
chuyên ngành trong thi gian hc tp ti trng mà còn là ngi đã tn tình hng
dn, ch bo em trong sut thi gian nghiên cu và thc hin khóa lun này.
Bên cnh đó, thông qua khóa lun này, em mun gi li cm n sâu sc đn các
thy cô giáo đang ging dy ti trng i hc Thng Long, nhng ngi đã trc tip

chuyn đt cho em nhng kin thc c bn đ có th hoàn thành khóa lun này cng
nh có đc hành trang vng chc cho s nghip trong tng lai.
Cùng vi đó, em xin gi li cm n ti các cô chú, các anh ch trong Phòng Tài
chính – K toán và các Phòng ban khác ca Công ty C phn Sa Vit Nam đã to
điu kin, giúp đ và cung cp nhng thông tin cn thit đ em có th hoàn thành bài
lun này.
Cui cùng, em xin gi li cm n ti gia đình, bn bè – nhng ngi luôn bên
cnh, giúp đ và ng h em trong sut thi gian qua.

Em xin chân thành cm n!
















4
MC LC

Trang

CHNG 1.
C S LÝ LUN V NGUN VN TRONG CÁC DOANH
NGHIP 8
1.1. Tng quan v vn 8
1.1.1. Khái nim vn 8
1.1.2. Phân loi vn 10
1.1.2.1. Phân theo ngun hình thành 10
1.1.2.2. Phân loi theo thi gian huy đng và s dng vn 11
1.1.2.3. Phân loi theo phm vi 11
1.1.2.4. Phân loi theo tính cht luân chuyn vn 13
1.1.3. Vai trò ca vn trong hot đng SXKD 15
1.2. Vn lu đng 16
1.2.1 Khái nim VL 16
1.2.2. Phân loi VL 17
1.2.2.1. Phân loi theo vai trò ca tng loi VL trong hot đng SXKD 17
1.2.2.2. Phân loi theo hình thái biu hin 18
1.2.2.3. Phân loi theo ngun hình thành 18
1.2.2.4. Phân loi theo thi gian huy đng và s dng VL 19
1.2.3. Vai trò ca VL trong hot đng SXKD 19
1.2.4. Các hình thc biu hin ca VL 20
1.2.5. Xác đnh nhu cu VL 20
1.3. Vn c đnh 22
1.3.1. Khái nim VC 22
1.3.2. Phân loi VC 22
1.3.2.1. Phân loi theo công dng kinh t 23
1.3.2.2. Phân loi theo hình thái biu hin 23
1.3.2.3. Phân loi theo ngun hình thành 25
1.3.2.4. Phân loi theo thi gian huy đng và s dng 25
1.3.3. Vai trò ca vn c đnh trong hot đng SXKD 26
1.4. Chin lc qun lý Tài sn – Ngun vn 27

1.5. Hiu qu s dng vn, nhân t nh hng và các ch tiêu đánh giá 29
1.5.1. Hiu qu s dng vn 29
1.5.1.1. Hiu qu s dng vn là gì? 29
1.5.1.2. S cn thit phi nâng cao hiu qu s dng vn ti doanh nghip 30
1.5.2. Nhân t nh hng đn hiu qu s dng VL 30
Thang Long University Library
5
1.5.2.1. Nhân t có th lng hóa 31
1.5.2.2. Nhân t phi lng hóa 41
1.5.3. Nhân t nh hng đn hiu qu s dng VC 42
1.5.3.1 Nhân t khách quan 42
1.5.3.2. Nhân t ch quan 42
1.5.4. Các ch tiêu đánh giá hiu qu s dng vn 44
1.5.4.1. Ch tiêu đánh giá tng hp 44
1.5.4.2. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng VL 46
1.5.4.3. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng VC 51
CHNG 2. THC TRNG V HIU QU S DNG VN TI CÔNG TY
C PHN SA VIT NAM 52
2.1. Gii thiu v Công ty C phn Sa Vit Nam 52
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 52
2.1.2 Lnh vc hot đng chính 52
2.1.3 C cu t chc và b máy qun lý ca Công ty 53
2.1.3.1 S đ c cu t chc ca Công ty 53
2.1.3.2. Chc nng, nhim v ca tng b phn 53
2.2. Tình hình s dng vn ti Công ty C phn Sa Vit Nam qua h thng các
báo cáo tài chính 54
2.2.1. Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca công ty 54
2.2.2. Tình hình Tài sn, Ngun vn ca Công ty C phn Sa Vit Nam 58
2.2.2.1. Tình hình bin đng ca Tài sn 58
2.2.2.2. Tình hình bin đng ca Ngun vn 63

2.3. Tình hình s dng vn ti Công ty C phn Sa Vit Nam qua mt s ch tiêu
tài chính tng hp 66
2.3.1. Nhóm ch tiêu phn ánh kh nng sinh li 66
2.3.2. Nhóm ch tiêu phn ánh kh nng thanh toán 67
2.3.3. Nhóm ch tiêu phn ánh kh nng qun lý tài sn 69
2.3.4. Nhóm ch tiêu phn ánh kh nng qun lý n 69
2.4. Chính sách qun lý Tài sn – Ngun vn 71
2.4.1. Chính sách qun lý Tài sn 71
2.4.2. Chính sách qun lý Ngun vn 71
2.4.3. Kt hp chính sách qun lý Tài sn và Ngun vn 72
2.5. Thc trng s dng TSNH 73
2.5.1. C cu TSNH 73
2.5.2. Phân tích các b phn cu thành nên TSNH 75
2.5.3. Các ch tiêu tài chính phn ánh kh nng qun lý TSNH 80
6
2.5.3.1. Ch tiêu phn ánh hiu qu s dng TSNH 80
2.5.3.2. Ch tiêu phn ánh hiu qu s dng tng b phn cu thành TSNH 82
2.5.4. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng VL 86
2.5.4.1. Mc tit kim VL do tng tc đ luân chuyn 86
2.5.4.2. Các ch s v sc sinh li ca VL 87
2.6. Thc trng s dng TSDH 90
2.6.1. C cu TSDH 90
2.6.2. Phân tích các b phn cu thành nên TSDH 91
2.6.3. Các ch tiêu tài chính phn ánh kh nng qun lý TSDH 94
2.6.4. Ch tiêu đánh giá hiu qu s dng VC 96
CHNG 3. GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU S DNG VN TI 97
CÔNG TY C PHN SA VIT NAM 97
3.1. ánh giá hiu qu s dng vn ti công ty c phn sa Vit Nam 97
3.1.1. Nhng kt qu đt đc 97
3.1.2. Nhng mt hn ch 97

3.1.2.1. Hn ch trong công tác qun lý và s dng VL 97
3.1.2.2. Hn ch trong công tác qun lý và s dng VC 98
3.2. nh hng phát trin ca công ty c phn sa Vit Nam trong nhng nm
ti 99
3.3. Gii pháp nâng cao hiu qu s dng vn ti công ty c phn sa Vit Nam99
3.3.1. Gii pháp nâng cao hiu qu s dng VL 99
3.3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu s dng VC 111














Thang Long University Library
7
LI NÓI U

Vi bt k mt loi hình doanh nghip nào, kinh doanh trong lnh vc dch v,
thng mi hay sn xut… thì điu c bn và cn thit ban đu là “Vn”. Vn đc
xem nh điu kin tiên quyt đ mt doanh nghip đi vào hot đng SXKD. Khi có
vn doanh nghip s mnh dn và ch đng hn trong vic đu t, m rng SXKD.
Tuy nhiên, đ có nhng phng án huy đng và s dng vn hiu qu thì không phi

doanh nghip nào cng làm đc. ây đc xem là mt vn đ bc xúc ca nhiu
doanh nghip t trc đn nay (ngay c khi đã hi nhp vi th trng th gii).
Vy làm th nào đ huy đng đc vn ti đa mà tit kim đc chi phí, làm th
nào đ công tác qun lý vn đt hiu qu nht… ây luôn là nhng câu hi ca nhiu
doanh nghip ln nh. Khi h có mt ý tng kinh doanh, cn tr đu tiên mà h gp
phi là “vn”, mc dù, vay ngân hàng và t chc tín dng là phng án đáp ng đc
vn nhanh và kp thi nht trong giai đon hin nay, tuy nhiên, đ vn t các ngun đó
đn đc tay các doanh nghip thì cn phi đáp ng rt nhiu các điu kin đi kèm,
nht là vi nhng doanh nghip bt đu đi vào hot đng. Trái li, có nhng doanh
nghip hin đang d tha vn nhng cha bit s dng nó th nào cho hiu qu.
Vi mong mun đc đóng góp phn nh bé kin thc đã hc ca mình vào vic
nâng cao hiu qu s dng vn ti doanh nghip, di s đnh hng rõ ràng, c th
ca ging viên hng dn Th.S Ngô Th Quyên, em xin mnh dn đa ra mt vài gii
pháp đ giúp các doanh nghip thoát khi đc nhng b tc trên thông qua đ tài:
“Gii pháp nâng cao hiu qu s dng vn ti Công ty C phn Sa Vit Nam”.
Khóa lun này gm ba chng:
Chng 1: C s lý lun v ngun vn trong các doanh nghip
Chng 2: Thc trng v hiu qu s dng vn ti Công ty C phn Sa Vit Nam
Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu s dng vn ti Công ty C phn Sa
Vit Nam.

Hà Ni, ngày … tháng … nm 2012
Sinh viên


Hoàng Th Ngc Anh

8
CHNG 1.
C S LÝ LUN V NGUN VN TRONG CÁC DOANH NGHIP
1.1. Tng quan v vn
 hot đng SXKD ca các doanh nghip thc s có hiu qu thì điu đu tiên
mà các doanh nghip quan tâm và ngh đn là làm th nào đ có đ vn và s dng nó
nh th nào đ đem li hiu qu cao nht. Vy vn đ đt ra  đây - Vn là gì? Các
doanh nghip cn bao nhiêu vn thì đ cho hot đng SXKD ca mình. ó luôn là mt
bài toán đau đu đi vi mt công ty nh hay vi mt tp đoàn đa quc gia. Vic nm
bt đc các vn đ ct lõi v vn luôn làm cho các ch doanh nghip qun lý và s
dng vn ca mình mt cách tt hn.

1.1.1. Khái nim vn
Có rt nhiu quan nim khác nhau v vn. Vn trong các doanh nghip là mt
qu tin t đc bit. Mc tiêu ca qu là đ phc v SXKD, tc là mc đích tích ly
ch không phi mc đích tiêu dùng nh mt vài qu tin t khác trong doanh nghip.
ng trên các giác đ khác nhau ta có cách nhìn khác nhau v vn.
Theo quan đim ca Mark - nhìn nhn di giác đ ca các yu t sn xut thì
ông cho rng: “Vn là t bn, là giá tr đem li giá tr thng d, là mt đu vào ca
quá trình sn xut”. Tuy nhiên, Mark quan nim ch có khu vc sn xut vt cht mi
to ra giá tr thng d cho nn kinh t. ây là mt hn ch trong quan đim ca Mark.
Còn Paul A.Samuelson - mt đi din tiêu biu ca hc thuyt kinh t hin đi
cho rng: t đai và lao đng là các yu t ban đu s khai, còn vn và hàng hóa vn
là các yu t kt qu ca quá trình sn xut. Vn bao gm các loi hàng hoá lâu bn
đc sn xut ra và đc s dng nh các đu vào hu ích trong quá trình sn xut sau
đó.
Mt s hàng hoá vn có th tn ti trong vài nm, trong khi mt s khác có th
tn ti trong mt th k hoc lâu hn. c đim c bn nht ca hàng hoá vn th hin
 ch chúng va là sn phm đu ra, va là yu t đu vào ca quá trình sn xut.
Trong cun “Kinh t hc” ca David Begg cho rng: “Vn đc phân chia theo

hai hình thái là vn hin vt và vn tài chính”. Nh vy, ông đã đng nht vn vi tài
sn ca doanh nghip. Trong đó:
- Vn hin vt: Là d tr các hàng hoá đã sn xut mà s dng đ sn xut ra các
hàng hoá khác.
- Vn tài chính: Là tin và tài sn trên giy ca doanh nghip.
Ngoài ra, có nhiu quan nim khác v vn nhng mi quá trình SXKD đu có th
khái quát thành: T … H (TLL, TLSX) … SX … H’ … T’
Thang Long University Library
9
 có các yu t đu vào (TLSX, TLL) phc v cho hot đng kinh doanh,
doanh nghip phi có mt lng tin ng trc, lng tin ng trc này gi là vn
ca doanh nghip. Vy “Vn ca doanh nghip là biu hin bng tin ca vt t, tài
sn đc đu t vào quá trình SXKD nhm thu li nhun”.
Nhng tin không phi là vn. Nó ch tr thành vn khi có đ các điu kin sau:
Th nht: Tin phi đi din cho mt lng hàng hoá nht đnh hay nói cách
khác tin phi đc đm bo bng mt lng hàng hoá có thc.
Th hai: Tin phi đc tích t và tp trung đn mt lng nht đnh. Có đc
điu đó mi làm cho vn có đ sc đ đu t cho mt d án kinh doanh dù là nh
nht. Nu tin nm ri rác mà không đc thu gom li thành mt món ln thì cng
không làm gì đc. Vì vy, mt doanh nghip mun khi đim thì phi có mt lng
vn pháp đnh đ ln. Mun kinh doanh tt thì doanh nghip phi tìm cách gom tin
thành món ln đ đu t vào phng án sn xut ca mình.
Th ba: Khi có đ tin thì phi đc vn đng nhm mc đích sinh li.
 c đim ca vn:
Th nht: Vn là hàng hoá đc bit vì các lý do sau:
- Vn là hàng hoá vì nó có giá tr và giá tr s dng.
+ Giá tr ca vn đc th hin  chi phí mà ta b ra đ có đc nó.
+ Giá tr s dng ca vn th hin  vic ta s dng nó đ đu t vào quá trình
SXKD nh máy móc, thit b vt t, hàng hoá…
- Vn là hàng hoá đc bit vì có s tách bit rõ ràng gia quyn s dng và quyn

s hu ca nó. Khi mua nó chúng ta ch có quyn s dng ch không có quyn s hu
và quyn s hu vn thuc v ch s hu ca nó.
Tính đc bit ca vn còn th hin  ch: Nó không b hao mòn hu hình trong
quá trình s dng mà còn phi có kh nng to ra giá tr ln hn bn thân nó. Chính vì
vy, giá tr ca nó ph thuc vào li ích cn biên ca bt k doanh nghip nào. iu
này đt ra nhim v đi vi các nhà qun tr tài chính là phi làm sao s dng ti đa
hiu qu ca vn đ đem li mt giá tr thng d ti đa, đ chi tr cho chi phí b ra
mua nó nhm đt hiu qu ln nht.
Th hai: Vn phi gn lin vi ch s hu nht đnh ch không th có đng vn
vô ch.
Th ba: Vn phi luôn vn đng sinh li.
Th t: Vn phi đc tp chung tích t đn mt lng nht đnh mi có th phát
huy tác dng đ đu t vào sn xut kinh doanh.
Tu vào đc đim SXKD ca tng doanh nghip mà có mt lng vn nht đnh,
khác nhau gia các doanh nghip.  góp phn nâng cao hiu qu s dng vn ti
công ty, ta cn phi phân loi vn đ có bin pháp qun lý tt hn.
10
1.1.2. Phân loi vn
Trong quá trình SXKD, doanh nghip phi tiêu hao các loi vt t, nguyên vt
liu, hao mòn máy móc thit b, tr lng nhân viên… ó là chi phí mà doanh nghip
b ra đ đt đc mc tiêu kinh doanh. Nhng vn đ đt ra là chi phí này phát sinh có
tính cht thng xuyên, liên tc gn lin vi quá trình sn xut sn phm ca doanh
nghip. Vì vy, các doanh nghip phi nâng cao hiu qu s dng vn mt cách ti đa
nhm đt đc mc tiêu kinh doanh ln nht.  qun lý và kim tra cht ch vic
thc hin các đnh mc chi phí, hiu qu s dng vn, tit kim chi phí  tng khâu
sn xut và toàn doanh nghip. Cn phi tin hành phân loi vn, vic này có tác dng
kim tra, phân tích quá trình phát sinh nhng loi chi phí mà doanh nghip phi b ra
đ tin hành sn xut kinh doanh. Có nhiu cách phân loi vn, tu thuc vào mi góc
đ khác nhau ta có cách phân loi vn khác nhau.

1.1.2.1. Phân theo ngun hình thành
Trong quá trình SXKD, ngoài s vn t có thì doanh nghip phi s dng mt s
vn khá ln đi vay ca các ngân hàng. Bên cnh đó còn có khon chim dng ln nhau
ca các đn v ngun hàng, khách hàng và bn hàng. Tt c các yu t này hình thành
nên khon n phi tr ca doanh nghip.
Theo cách phân loi này, vn ca doanh nghip bao gm: N phi tr và vn ch
s hu.
- N phi tr: Là khon n phát sinh trong quá trình kinh doanh mà các doanh
nghip có trách nhim phi tr cho các tác nhân kinh t nh n vay ngân hàng, n vay
ca các ch th kinh t, n vay ca cá nhân, phi tr ngi bán, phi np ngân sách…
- Vn ch s hu: Là ngun vn thuc s hu ca ch doanh nghip và các
thành viên trong công ty liên doanh, hoc các c đông trong công ty c phn. Có ba
ngun c bn to nên vn ch s hu ca doanh nghip:
+ Vn kinh doanh: Gm vn góp (Nhà nc, các bên tham gia liên doanh, c
đông, các ch doanh nghip) và phn lãi cha phân phi ca kt qu SXKD.
+ Chênh lch đánh giá li tài sn (ch yu là TSC): Khi Nhà nc cho phép
hoc các thành viên quyt đnh.
+ Các qu ca doanh nghip: Hình thành t kt qu SXKD nh: qu phát trin,
qu d tr, qu khen thng phúc li.
Ngoài ra, vn ch s hu ca doanh nghip bao gm vn đu t xây dng c bn
và kinh phí s nghip (Khon kinh phí do ngân sách Nhà nc cp phát không hoàn
li sao cho doanh nghip chi tiêu cho mc đích kinh t lâu dài, c bn, mc đích chính
tr xã hi…).

Thang Long University Library
11
1.1.2.2. Phân loi theo thi gian huy đng và s dng vn
Theo cách phân loi này thì vn ca ca doanh nghip bao gm: Ngun vn
thng xuyên và ngun vn tm thi.
- Ngun vn thng xuyên: Gm có vn ch s hu và các khon n dài hn.

ây là ngun vn có tính cht n đnh và dài hn mà doanh nghip có th s dng.
Ngun vn này dành cho vic đu t mua sm TSC
và mt b phn TSL ti thiu
thng xuyên cn thit cho hot đng kinh doanh ca doanh nghip. Trong đó:
N dài hn là các khon n dài hn mt nm hoc phi tr sau mt k kinh
doanh, không phân bit đi tng cho vay và mc đích cho vay.
- Ngun vn tm thi: là ngun vn có tính cht ngn hn (di mt nm) mà
doanh nghip có th s dng đ đáp ng nhu cu v vn có tính cht tm thi, bt
thng phát sinh trong hot đng sn xut kinh doanh. Ngun vn này bao gm các
khon vay ngn hn ngân hàng, các t chc tín dng, các khon n ngn hn khác.
Nh vy, ta có:
TS = TSL + TSC
= N ngn hn + N dài hn + Vn ch s hu
= Vn tm thi + Vn thng xuyên
Vic phân loi theo cách này giúp doanh nghip thy đc yu t thi gian v
vn kinh doanh mà mình nm gi, t đó la chn ngun tài tr cho tài sn ca mình
mt cách thích hp, tránh tình trng s dng ngun vn tm thi đ tài tr cho TSC.

1.1.2.3. Phân loi theo phm vi
Theo cách phân loi này, vn ca doanh nghip đc chia thành hai loi là ngun
vn bên trong doanh nghip và ngun vn bên ngoài doanh nghip.
 Ngun vn bên trong doanh nghip:
Khi doanh nghip mi đc thành lp thì ngun vn ch s hu là vn điu l do
ch doanh nghip, các nhà đu t góp vn, đc s dng đ đu t mua sm các loi
tài sn ca doanh nghip. Trong quá trình hot đng ngun vn ch s hu đc b
sung t kt qu hot đng SXKD ca doanh nghip. Các loi hình doanh nghip khác
nhau s có ngun vn ch s hu khác nhau. i vi doanh nghip Nhà nc thì
ngun vn ban đu này chính là do nhà nc đu t. Vi các công ty c phn thì đây
là do các c đông đóng góp, mi c đông là ch s hu ca công ty và chu trách
nhim hu hn trên s vn mà mình đã đóng góp. Còn đi vi công ty t nhân thì ch

doanh nghip phi có đ s vn pháp đnh cn thit đ xin đng ký thành lp công ty.
(Vn pháp đnh là s vn ti thiu do pháp lut quy đnh đ thành lp công ty).
Bên cnh đó, ngun vn còn đc b sung t mt s ngun khác nh li nhun
không chia, qu đu t phát trin, qu d phòng tài chính, thng d vn, thu nhp d
12
li, vn khu hao… Các công ty dùng phn li nhun sau thu không đem chia c tc
cho các c đông mà đ thc hin tái đu t m rng.
Mt s u đim và nhc đim ca ngun vn bên trong doanh nghip:
- u đim: Ngun vn ch s hu có ý ngha đc bit quan trng đi vi quá
trình SXKD ca doanh nghip, nó to điu kin thun li cho ch doanh nghip ch
đng hoàn toàn trong sn xut. Ch doanh nghip có c s đ ch đng và kp thi
đa ra các quyt sách quyt đnh trong kinh doanh đ đt đc mc tiêu ca mình mà
không phi tìm kim và ph thuc và ngun vn tài tr.
- Nhc đim: Ngun vn này thng b hn ch v quy mô nên không đáp ng
đc mi nhu cu v vn cho SXKD, mt khác vic s dng ngun vn này không
chu sc ép v chi phí s dng vn và có th thiu kim tra giám sát, hoc t vn ca
các chuyên gia, các t chc nh trong s dng ngun vn đi vay, do đó có hiu qu s
dng vn không cao hoc có th s có nhng quyt đnh đu t không khôn ngoan.
 Ngun vn bên ngoài doanh nghip:
Ngun vn bên trong thng b hn ch v quy mô nên không đáp ng đ nhu
cu SXKD ca doanh nghip. Vy đ b sung vn cho hot đng ca mình, doanh
nghip có th s dng n t các ngun nh: tín dng ngân hàng, tín dng thng mi,
phát hành c phiu, phát hành trái phiu… C th:
- Vn tín dng ngân hàng: Có th nói rng ngun vn vay ngân hàng là mt trong
nhng ngun vn quan trng nht, không ch đi vi bn thân các doanh nghip mà
còn đi vi toàn b nn kinh t quc dân. S hot đng và phát trin ca các công ty,
các doanh nghip đu gn lin vi các dch v tài chính do các ngân hàng thng mi
cung cp, trong đó có vic cung cp các ngun vn tín dng. Trong quá trình hot
đng, các doanh nghip thng vay ngân hàng đ đm bo ngun tài chính cho các
hot đng SXKD, đc bit là đm bo có đ vn cho các d án m rng hay đu t

chiu sâu ca doanh nghip.
- Vn tín dng thng mi: Ngun vn này hình thành mt cách t nhiên trong
quan h mua bán chu, mua bán chm hay tr góp. i vi doanh nghip, ngun vn
này chim t l đáng k. u đim ca nó là r, tin dng và linh hot. Các ràng buc
c th có th đc quy đnh khi doanh nghip ký kt hp đng mua bán hay hp đng
kinh t vi các đi tác.
Chi phí s dng ngun vn này có th không biu hin rõ ràng nh khon vn
vay ca ngân hàng di hình thc lãi sut vay vn, mà có th n di hình thc thay
đi giá c nh trng hp mua bán hàng hoá tr chm hay tr góp.
- Phát hành c phiu: ây là mt kênh quan trng đ huy đng vn dài hn cho
công ty mt cách rng rãi thông qua s liên h vi th trng chng khoán.  nhng
nc phát trin th trng tài chính là ni hi t nhng hot đng tài chính sôi đng
Thang Long University Library
13
nht ca nn kinh t. Có th nói: th trng chng khoán là cái xng sn ca kinh t
t do và là đng c phát trin chính ca kinh t, huy đng vn đu t cho nn kinh t.
Khi các nhà đu t mua chng khoán ca công ty phát hành, s tin tit kim ca h
đc đa vào kinh doanh, sn xut. Nh th trng chng khoán, thông qua vic phát
hành c phiu, doanh nghip có th huy đng đc ngun vn ln t các nhà đu t.
- Phát hành trái phiu: Khi mt doanh nghip có nhu cu đu t, huy đng vn
đ trin khai các d án hoc thm chí đ tr các khon n, lúc đó h có th phát hành
trái phiu doanh nghip.
Trái phiu doanh nghip là mt loi chng khoán n do doanh nghip phát hành,
xác nhn ngha v tr n gc và lãi ca doanh nghip phát hành đi vi ngi s hu
trái phiu.
Thông qua vic phát hành trái phiu, doanh nghip có th huy đng đc ngun
vn ln t các cá nhân hay các t chc trong nn kinh t. T khi Vit Nam ra nhp t
chc thng mi th gii WTO thì các doanh nghip trong nc đã có th huy đng
vn thông qua vic phát hành trái phiu ra nc ngoài.
Mt s u đim và nhc đim ca ngun vn bên ngoài doanh nghip:

- u đim: Doanh nghip có th huy đng đc ngun vn ln đ m rng quy
mô đu t, m rng SXKD, đi mi công ngh.
- Nhc đim: Ngun vn bên ngoài doanh nghip cha đng nhiu ri ro tài
chính đi vi doanh nghip. Nu doanh nghip ph thuc quá nhiu vào ngun này thì
doanh nghip mt tính đc lp v tài chính, mt kh nng thanh toán khi doanh nghip
làm n thua l.
Cách phân loi này giúp cho các doanh nghip xem xét, la chn trong vic s
dng vn sao cho hp lý nhm đem li hiu qu cao, linh hot hn và tránh đc ri
ro, đem li hiu qu kinh t cao nht.
Ngoài ra, doanh nghip còn có th có các ngun vn khác nh: Ngun vn FDI,
ngun vn ODA… thông qua vic thu hút các ngun vn này, các doanh nghip có th
tng vn đáp ng nhu cu v vn cho hot đng kinh doanh ca mình.
Nh vy, phân loi vn s giúp cho nhà qun lý doanh nghip lp k hoch tài
chính, hình thành nên nhng d đnh v t chc ngun vn trong tng lai trên c s
xác đnh quy mô v vn cn thit, la chn thích hp cho tng hot đng SXKD đ
đt hiu qu s dng vn cao nht.

1.1.2.4. Phân loi theo tính cht luân chuyn vn
Theo cách phân loi này thì vn ca doanh nghip bao gm hai loi là VL và
VC
14
 Vn lu đng: Là biu hin bng tin ca TSL và VL. VL tham gia
hoàn toàn vào quá trình kinh doanh và giá tr có th tr li hình thái ban đu sau mi
vòng chu chuyn ca hàng hoá. Nó là b phn ca vn sn xut, bao gm giá tr
nguyên liu, vt liu ph, tin lng… Nhng giá tr này đc hoàn li hoàn toàn cho
ch doanh nghip sau khi đã bán hàng hoá. Trong quá trình sn xut, b phn giá tr
sc lao đng biu hin di hình thc tin lng đã b ngi lao đng hao phí nhng
đc tái hin trong giá tr mi ca sn phm, còn giá tr nguyên liu, nhiên liu đc
chuyn toàn b vào sn phm trong chu k SXKD đó. VL ng vi loi hình doanh
nghip khác nhau thì khác nhau. i vi doanh nghip thng mi thì VL bao gm

VL đnh mc và VL không đnh mc. Trong đó:
- VL đnh mc: Là s vn ti thiu cn thit cho hot đng SXKD ca doanh
nghip trong k, nó bao gm vn d tr vt t hàng hoá và vn phi hàng hoá đ phc
v cho hot đng kinh doanh.
- VL không đnh mc: Là s VL có th phát sinh trong quá trình kinh doanh
nhng không có cn c đ tính toán đnh mc đc nh ngân hàng, thanh toán tm
ng… i vi doanh nghip sn xut thì VL bao gm: Vt t, nguyên nhiên vt liu,
công c dng c… là đu vào cho quá trình SXKD ca doanh nghip.
Không nhng th, v mt t trng, thành phn, c cu ca các loi vn này trong
các doanh nghip khác nhau cng khác nhau. Nu nh trong doanh nghip thng mi
t trng ca loi vn này chim ch yu trong ngun vn kinh doanh thì trong doanh
nghip sn xut t trng ca VC li chim ch yu. Trong hai loi vn này, VC có
đc đim chu chuyn chm hn VL. Trong khi VC chu chuyn đc mt vòng thì
VL đã chu chuyn đc nhiu vòng.
Vic phân chia theo cách này giúp cho các doanh nghip thy đc t trng, c
cu tng loi vn. T đó, doanh nghip chn đc cho mình mt c cu vn phù hp.

 Vn c đnh: Là biu hin bng tin ca TSC, TSC dùng trong kinh
doanh tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh nhng v mt giá tr thì ch có th
thu hi dn sau nhiu chu k kinh doanh.
Vn c đnh biu hin di hai hình thái:
+ Hình thái hin vt: ó là toàn b TSC dùng trong kinh doanh ca các doanh
nghip. Nó bao gm nhà ca, máy móc, thit b, công c…
+ Hình thái tin t: ó là toàn b TSC cha khu hao và vn khu hao cha
đc s dng đ sn xut TSC, là b phn vn c đnh đã hoàn thành vòng luân
chuyn và tr v hình thái tin t ban đu.


Thang Long University Library
15

1.1.3. Vai trò ca vn trong hot đng SXKD
Trong điu kin nn kinh t th trng hin nay, xu th hi nhp nn kinh t, vn
đ toàn cu hoá v phát trin công ngh thông tin… Vit Nam mun tham gia vào quá
trình toàn cu hoá thì cng phi đi mt vi nhng vn đ mà th gi đang phi đi
mt. Vì vy, vic các doanh nghip Vit Nam có đ kh nng cnh tranh và hi nhp
hay không còn ph thuc vào nhiu yu t nh: Yu t v vn, trình đ máy móc thit
b, công ngh, nng lc đi ng cán b, t sut li nhun trên vn… Trong đó, yu t
chúng ta cn nói đn  đây là yu t hiu qu s dng vn ca doanh nghip.
Vn là tin đ cho s ra đi ca doanh nghip, là c s đ doanh nghip m rng
quy mô SXKD, to công n vic làm cho ngi lao đng, tin hành đu t đi mi
công ngh, trang thit b SXKD. Nu thiu vn thì quá trình SXKD s b ngng tr,
đng thi kéo theo hàng lot các tác đng tiêu cc khác đn bn thân doanh nghip và
đi sng ngi lao đng. Vai trò ca vn đc th hin rõ nét qua các mt sau:
- V mt pháp lý: Mt doanh nghip khi mun thành lp thì điu kin đu tiên là
doanh nghip phi có mt lng vn nht đnh mà lng vn này ti thiu phi bng
lng vn pháp đnh, khi đó đa v pháp lý ca doanh nghip mi đc xác lp. Trong
trng hp quá trình hot đng kinh doanh, vn ca doanh nghip không đt đc
điu kin ca mà lut pháp quy đnh thì kinh doanh đó s b chm dt hot đng nh:
phá sn hoc sáp nhp doanh nghip. Nh vy, có th xem vn là mt trong c s
quan trng đ đm bo s tn ti t cách pháp nhân ca mt doanh nghip trc pháp
lut.
- V mt kinh t: Trong hot đng SXKD, vn là mt trong nhng yu t quyt
đnh s tn ti và phát trin ca doanh nghip. Nó không nhng đm bo kh nng
mua sm máy móc thit b, dây chuyn công ngh đ phc v cho quá trình sn xut
mà còn đm bo cho hot đng SXKD đc din ra thng xuyên và liên tc. iu
này giúp doanh nghip nâng cao kh nng cnh tranh trên th trng đc bit trong giai
đon nn kinh t phát trin theo xu hng toàn cu hoá nh hin nay. Ngoài ra, vn
còn là mt trong nhng điu kin đ s dng các ngun tim nng hin có nh sc lao
đng, ngun hàng hoá, m rng lu thông và tiêu th hàng hoá, là cht keo dính kt
quá trình quan h kinh t, là du bôi trn cho c máy kinh t hot đng. Trong quá

trình SXKD, vn tham gia vào tt c các khâu t sn xut đn tiêu th và cui cùng nó
li tr v hình thái ban đu là tin t. Nh vy, s luân chuyn vn giúp doanh nghip
thc hin đc hot đng tái sn xut và sn xut m rng ca mình.
Cn c vào tính cht luân chuyn ca vn thì vn ca doanh nghip đc chia
thành VL và VC.


16
1.2. Vn lu đng
1.2.1 Khái nim VL
Do quá trình SXKD ca doanh nghip din ra mt cách thng xuyên, liên tc
nên VL cng vn đng không ngng to ra s chu chuyn vn và ti mi thi đim
VL có th cùng tn ti di nhiu hình thc khác nhau, c trong sn xut và lu
thông hàng hoá. C th:
Giai đon đu tiên (T – H): ây là quá trình cung ng vt t k thut đã đc
thc hin thông qua hình thc tin t. m bo cho quá trình sn xut liên tc, doanh
nghip phi có mt lng vn tin t nht đnh đ đ d tr mt khi lng vt t cn
thit.
Giai đon hai (H + SL – SX – H’): Là giai đon sn xut. Nh đc s kt hp
vi sc lao đng, toàn b giá tr ca VL sn xut đã chuyn dch vào sn phm hoàn
thành.
Giai đon ba (H’ – T’): Là giai đon lu thông. Trong giai đon này giá tr ca
các tài sn đc chuyn v hình thái tin t ban đu.
S vn đng ca VL tri qua các giai đon và chuyn hoá t hình thái ban đu
là tin t sang hình thái vt t hàng hoá và cui cùng quay tr li hình thái tin t gi
là tun hoàn ca VL. Quá trình này din ra liên tc và lp đi lp li có tính cht chu
k nên còn gi là quá trình chu chuyn ca VL. Sau mi chu k sn xut, VL hoàn
thành mt vòng luân chuyn.
T nhng phân tích trên, ta có th rút ra:
VL ca doanh nghip là s tin ng ra đ hình thành nên TSL ca doanh

nghip, đm bo cho quá trình hot đng SXKD ca doanh nghip din ra mt cách
thng xuyên, liên tc và trong quá trình chu chuyn, giá tr ca vn lu đng đc
chuyn dch toàn b, mt ln và hoàn thành mt vòng tun hoàn sau mi chu k sn
xut và tiêu th sn phm.
 c đim VL:
- VL luân chuyn nhanh.
- VL chuyn dn mt ln vào quá trình SXKD.
- Vn lu đng hoàn thành mt vòng tun hoàn sau khi hoàn thành mt quá
trình SXKD.
Quá trình vn đng ca VL là mt chu k khép kín t hình thái này sang hình
thái khác ri tr v hình thái ban đu vi giá tr ln hn giá tr ban đu.
Chu k vn đng ca VL là c s đánh giá kh nng thanh toán và hiu qu
SXKD và hiu qu s dng vn ca doanh nghip.
Thang Long University Library
17
iu khác bit ln nht gia VL và VC là: VC chuyn dch dn giá tr ca
nó vào sn phm thông qua sc khu hao, còn VL chuyn dch toàn b giá tr ca nó
vào giá tr sn phm theo chu k SXKD.

1.2.2. Phân loi VL
ng trên các góc đ khác nhau, vi nhng tiêu thc khác nhau VL ca doanh
nghip đc chia theo nhiu cách khác nhau, c th:

1.2.2.1. Phân loi theo vai trò ca tng loi VL trong hot đng SXKD
Theo cách phân loi này VL ca doanh nghip đc chia thành ba loi:
 VL trong khâu d tr: Là s vn cn thit nhm thit lp các khon d tr
vt t đm bo cho quá trình SXKD đc din ra liên tc. Bao gm:
- Vn nguyên vt liu chính: Là giá tr các loi vt t d tr cho sn xut, khi
tham gia vào quá trình sn xut nó hp thành thc th ca sn phm.
- Vn vt liu ph: Là giá tr các loi vt t d tr dùng cho sn xut, nó giúp cho

vic hình thành sn phm nhng không hp thành thc th ch yu ca sn phm mà
ch góp phn hoàn thin sn phm.
- Vn nhiên liu: Là giá tr các loi nhiên liu d tr dùng trong sn xut ch to
sn phm.
- Vn ph tùng thay th: bao gm giá tr các loi ph tùng dùng đ thay th mi
khi sa cha TSC.
- Vn công c lao đng nh: Là giá tr các t liu lao đng có giá tr thp, thi
gian s dng ngn không đ đ tr thành TSC.
 VL trong khâu sn xut: Là s vn cn thit k t khi đa vt t d tr
vào sn xut cho đn khi to ra sn phm. Bao gm:
- Vn sn phm đang ch to: Là giá tr nhng sn phm d dang trong quá trình
sn xut, xây dng hoc đang nm trên các đa đim làm vic ch đ đc ch bin
tip.
- Vn bán thành phm: Là giá tr nhng sn phm d dang đã hoàn thành mt
trong nhiu giai đon ch bin nht đnh nhng cha qua giai đon ch bin cui cùng.
- Vn chi phí tr trc: Là nhng khon chi phí đã chi ra trong k nhng cha có
tác dng cho nhiu k sn xut tip theo vì th cha tính ht vào chi phí trong k mà
s phân b dn vào chi phí cho các k sau.
 VL trong khâu lu thông: Là s vn cn thit t khi thành phm nhp kho
cho đn khi tiêu th xong sn phm, thu đc tin bán hàng. Bao gm:
- Vn thành phm: là biu hin bng tin ca s sn phm hoàn thành nhp kho
và đang chun b cho vic tiêu th sn phm.
18
- Vn bng tin: gm các khoàn tin mt ti qu, tin gi ngân hàng.
- Vn trong thanh toán: là nhng khon phi thu, khon tm ng phát sinh trong
quá trình mua bán vt t hàng hóa hoc thanh toán ni b.
- Các khon đu t ngn hn và các khon th chp, ký qu ngn hn.
Theo cách phân loi này cho thy vai trò và s phân b ca VL trong tng khâu
ca quá trình SXKD. T đó có bin pháp điu chnh c cu VL hp lý sao cho có
hiu qu s dng cao nht.

1.2.2.2. Phân loi theo hình thái biu hin
Theo cách phân loi này VL đc chia thành hai loi:
- Vn vt t hàng hóa: là các khon VL có hình thái biu hin bng hin vt c
th nh nguyên liu, nhiên vt liu, sn phm d dang, bán thành phm, thành phm.
- Vn bng tin và các khon phi thu, gm có:
+ Vn bng tin: tin mt ti qu, tin gi ngân hàng, tin đang chuyn.
+ Các khon phi thu: ch yu là các khon phi thu ca khách hàng th hin s
tin mà khách hàng n doanh nghip phát sinh trong quá trình doanh nghip cung cp
hàng hóa dch v cho khách hàng di hình thc bán chu. Trong mt s trng hp
nó còn th hin là s tin mà doanh nghip ng trc cho ngi cung ng vt t và
các đi tng khác hình thành nên các khon tm ng.
Cách phân loi này giúp cho doanh nghip xem xét, đánh giá mc tn kho d tr
và kh nng thanh toán ca doanh nghip.

1.2.2.3. Phân loi theo ngun hình thành
Theo cách phân loi này, VL đc chia thành các ngun sau:
- Ngun vn t b sung: là s VL ca doanh nghip đc hình thành t ngun
vn do doanh nghip t b sung trong quá trình SXKD nh t li nhun ca doanh
nghip đ li đ tái đu t.
- Ngun vn liên doanh, liên kt: là s VL đc hình thành t vn góp liên
doanh ca các bên tham gia. Vn góp liên doanh có th bng tin mt, hoc hin vt là
vt t hàng hoá theo tho thun ca các bên.
- Ngun vn đi vay: là s VL đc hình thành t ngun vn vay ca các ngân
hàng thng mi hoc t chc tín dng, vn vay ca ngi lao đng trong doanh
nghip, vay các doanh nghip khác.
- Ngun vn huy đng t th trng vn: là s VL đc hình thành t vic phát
hành c phiu, trái phiu.
Vic chia VL theo ngun hình thành giúp cho các doanh nghip thy đc c
cu vn tài tr cho nhu cu VL trong kinh doanh ca mình. T đó, doanh nghip có

Thang Long University Library
19
kh nng la chn nhng ngun cn kinh doanh có hiu qu và loi b đc ngun
không hiu qu.

1.2.2.4. Phân loi theo thi gian huy đng và s dng VL
Theo cách thc phân loi này, VL s bao gm:
- Ngun VL thng xuyên: là ngun vn có tính cht n đnh nhm hình thành
nên TSL thng xuyên, gm có: d tr nguyên vt liu, sn phm d dang, thành
phm, phi thu khách hàng.
- Ngun VL tm thi: là ngun vn có tính cht ngn hn (di mt nm) ch
yu đáp ng các nhu cu tm thi v VL phát sinh trong quá trình SXKD ca doanh
nghip, gm có: Vay ngn hn t các t chc tín dng và các khon n ngn hn khác.
Vi cách phân loi này, doanh nghip s xác đnh rõ phn VL nào trong tng
VL n đnh và phn nào ch là tm thi đòi hi phi tr sau mt thi gian nht đnh.
T đó, doanh nghip s có nhng k hoch phù hp cho vic s dng VL sao cho có
hiu qu đ va đm bo tr n va sinh li.

1.2.3. Vai trò ca VL trong hot đng SXKD
VL là mt b phn có vai trò quan trng đi vi các hot đng SXKD ca
doanh nghip.  tin hành sn xut, ngoài VC nh máy móc, thit b, nhà xng…
doanh nghip phi b ra mt lng tin nht đnh đ mua sm hàng hoá, nguyên vt
liu… phc v cho quá trình sn xut. Nh vy, VL là điu kin đu tiên đ doanh
nghip đi vào hot đng hay nói cách khác VL là điu kin tiên quyt ca quá trình
SXKD.
Ngoài ra, VL còn đm bo cho quá trình tái sn xut ca doanh nghip đc
tin hành thng xuyên, liên tc. VL còn là công c phn ánh đánh giá quá trình
mua sm, d tr, sn xut, tiêu th ca doanh nghip.
VL còn có kh nng quyt đnh đn quy mô hot đng ca doanh nghip. Trong
nn kinh t th trng doanh nghip hoàn toàn t ch trong vic s dng vn. Vì vy,

khi mun m rng quy mô, doanh nghip phi huy đng mt lng vn nht đnh đ
đu t, ít nht là đ đ d tr vt t hàng hoá. VL còn giúp cho doanh nghip chp
đc thi c kinh doanh và to li th cnh tranh cho doanh nghip.
VL còn là b phn ch yu cu thành nên giá thành sn phm do đc đim luân
chuyn vn toàn b mt ln vào giá tr sn phm. Giá tr ca hàng hoá bán ra đc
tính toán trên c s bù đp đc giá thành phm cng thêm mt phn li nhun. Do
đó, VL đóng vai trò quyt đnh trong vic tính giá c hàng hoá bán ra.


20
1.2.4. Các hình thc biu hin ca VL
VL xét di góc đ tài sn là biu hin bng tin ca TSL. TSL là nhng tài
sn ngn hn và thng xuyên luân chuyn trong quá trình kinh doanh, bao gm:
- Khon mc tin gm: tin có ti qu, tin gi ngân hàng, tin đang chuyn, và
chng khoán thanh khon cao. Khon mc này thng phn ánh các khon mc không
sinh li hoc kh nng sinh li thp.
- Các khon mc đu t ngn hn gm: chng khoán ngn hn, góp vn kinh
doanh ngn hn.
- Các khon phi thu: thc cht ca vic qun lý các khon phi thu trong doanh
nghip là vic qun lý và hoàn thin chính sách tín dng trong thng mi ca doanh
nghip. Trong nn kinh t th trng, chính sách tín dng thng mi hp lý va là
công c cnh tranh ca doanh nghip đng thi cng giúp doanh nghip không b
chim dng vn quá ln.
- Hàng tn kho gm: nguyên vt liu, công c dng c, sn phm d dang, thành
phm, hàng hoá.
- VL khác: là biu hin bng tin ca các khon tm ng, chi phí tr trc, chi
phí ch kt chuyn, đây là nhng khon mc cn thit phc v cho nhu cu thit yu
cho quá trình sn xut kinh doanh ca doanh nghip.

1.2.5. Xác đnh nhu cu VL

 Phng pháp t l phn trm theo doanh thu
Phng pháp này ch yu da vào các báo cáo tài chính k trc và doanh thu d
kin trong k k hoch đ đa ra nhu cu v vn trong ngn hn cn b sung. Phng
pháp này đc tin hành qua 4 bc sau:
Bc 1: Tính s d bình quân các khon mc trong Bng cân đi k toán ca
nm báo cáo.
Bc 2: Xác đnh nhng khon chu bin đng trc tip và có quan h cht ch
vi doanh thu. Sau đó tính t l phn trm ca các khon trên so vi doanh thu.
Bc 3: Dùng t l phn trm va tính đ c tính nhu cu VL da vào ch tiêu
doanh thu cn đt nm ti. Khong chênh lch gia t l phn trm ca phn TSL và
t l phn trm phn vn chim dng cho ta bit: đ tng 1 đng doanh thu thì cn bao
nhiêu đng vn đu t vào TSL.
Bc 4: Nhu cu v vn ngn hn cn b sung cho k ti là tích ca phn doanh
thu tng thêm vi khong chênh lch  bc 3.
ây là mt phng pháp d báo nhu cu tài chính ngn hn cn b sung đn gin
và d thc hin. Tuy nhiên, do t l này da vào doanh thu c tính và cha tính đn
các khon gim tr nên s liu ch mang tính cht tng đi.
Thang Long University Library
21
 Phng pháp d báo da vào chu k vn đng ca vn
Vi phng pháp này, có hai cách đ xác đnh nhu cu VL:
Cách 1: Xác đnh gián tip thông qua vòng quay ca VL:
Doanh thu d kin nm k hoch
Nhu cu VL =
Vòng quay VL
Vòng quay VL đc xác đnh theo vòng quay ca k trc hoc vòng quay
trung bình ca ngành.
Cách 2: Xác đnh trc tip thông qua thi gian luân chuyn VL:
- Xác đnh s ngày luân chuyn VL:
S ngày luân

chuyn VL
bng tin
=

K luân chuyn
hàng tn kho
+

K thu tin
trung bình
-
K tr tin trung
bình
Trong đó:
Hàng tn kho bình quân * 365
K luân chuyn hàng tn kho =

GVHB bình quân mi ngày

N phi thu bình quân * 365
K thu tin trung bình =
Doanh thu bán chu bình quân

N phi tr nhà cung cp bình quân
K tr tin trung bình =
Tín dng mua chu bình quân
- Xác đnh nhu cu VL ca doanh nghip:
Nhu cu VL =

Giá tr NVL và lao

đng bình quân
cho 1 sn phm
*

S sn phm
sn xut bình
quân 1 ngày
*
S ngày vn
đng ca vn
Vi phng pháp xác đnh này, thi gian vn đng ca VL càng dài thì lng
vn lu đng cn tài tr càng nhiu đ đm bo vic sn xut đc din ra thng
xuyên.
Tóm li, vic xác đnh đc nhu cu VL mt cách c th là rt cn thit đi vi
bt k mt doanh nghip nào. Nó góp phn đnh lng đc khon vn cho tng lai,
giúp cho doanh nghip điu chnh và s dng vn tt hn. Ngoài ra, khi bit trc
22
đc lng vn cn cho nm ti thì doanh nghip có th ch đng hn trong vic tìm
kim và huy đng vn.

1.3. Vn c đnh
1.3.1. Khái nim VC
Theo quy đnh hin hành ca Vit Nam thì “VC là biu hin bng tin ca
TSC, hay VC là toàn b giá tr b ra đ đu t vào TSC nhm phc v hot đng
kinh doanh”.
Trong nn kinh t hàng hoá - tin t đ mua sm, xây dng TSC, mt trong
nhng yu t ca quá trình kinh doanh đòi hi các doanh nghip phi có mt s tin
ng trc. Vn ng trc đ mua sm TSC hu hình và TSC vô hình đc gi là
VC. Do vy, đc đim vn đng ca TSC s quyt đnh s vn đng tun hoàn ca
VC.

TSC là nhng t liu lao đng ch yu. Chúng tham gia trc tip hoc gián tip
vào nhiu chu k ca quá trình SXKD ca doanh nghip. TSC không thay đi hình
thái vt cht ban đu trong sut thi gian s dng. Trong quá trình s dng, TSC hao
mòn dn, phn hao mòn giá tr s chuyn dn vào giá tr mi to ra ca sn phm và
đc bù đp li bng tin khi sn phm đc tiêu th. TSC cng là mt loi hàng
hoá có giá tr s dng. Nó là sn phm ca lao đng và đc mua bán, trao đi trên th
trng sn xut.
Gia TSC và VC có mi quan h mt thit vi nhau.
TSC là hình thái biu hin vt cht ca VC. Do vy, VC ca doanh nghip
có đc đim tng đng nh TSC. Nh th sau nhiu chu k SXKD phn VC gim
dn và phn vn đã luân chuyn tng lên. Kt thúc quá trình này, s tin khu hao đã
thu hi đ đ tái to mt tài sn mi. Lúc này TSC cng h hng hoàn toàn cùng vi
VC đã kt thúc mt vòng tun hoàn luân chuyn. Do đó, có th nói VC là biu hin
bng tin ng trc v nhng TSC mà chúng có đc đim chuyn dn tng phn
trong chu k sn xut và kt thúc mt vòng tun hoàn khi TSC ht thi hn s dng.
 c đim VC
- VC tham gia vào nhiu chu k sn xut sn phm, điu này do đc đim ca
TSC đc s dng lâu dài, trong nhiu chu k sn xut quyt đnh.
- VC đc luân chuyn dn dn tng phn trong các chu k sn xut.
- Sau nhiu chu k sn xut VC mi hoàn thành mt vòng luân chuyn.

1.3.2. Phân loi VC
Vic qun lý VC là mt công vic khó khn và phc tp, nht là  các doanh
nghip có t trng VC ln, có phng tin k thut tiên tin.
Thang Long University Library
23
Nh đã nói, TSC là hình thái biu hin vt cht ca VC. TSC sp xp phân
loi theo nhng tiêu thc khác nhau nhm phc v công tác qun lý, bo dng tài
sn, đánh giá hiu qu s dng tng loi, tng nhóm tài sn. C th:

1.3.2.1. Phân loi theo công dng kinh t
Theo cách phân loi này tài sn ca doanh nghip đc chia thành ba loi:
- TSC dùng cho mc đích kinh doanh: là nhng TSC do doanh nghip s
dng nhm phc v cho hot đng kinh doanh ca mình.
- TSC dùng cho mc đích phúc li, s nghip an ninh quc phòng: là nhng
TSC do doanh nghip qun lý s dng cho các mc đích phúc li, s nghip, an
ninh, quc phòng trong doanh nghip.
- TSC bo qun h, ct gi h Nhà nc: là nhng TSC doanh nghip bo
qun, gi h cho các đn v khác hoc ct gi h Nhà nc theo quyt đnh ca c
quan Nhà nc có thm quyn.
Nói chung, tu theo yêu cu qun lý ca tng doanh nghip, doanh nghip t
phân loi chi tit hn các TSC ca doanh nghip theo tng nhóm cho phù hp.

1.3.2.2. Phân loi theo hình thái biu hin
Theo cách phân loi này tài sn ca doanh nghip đc phân thành hai loi là
TSC hu hình và TSC vô hình.
 TSC hu hình:
- Khái nim: TSC hu hình là nhng t liu lao đng ch yu có tính cht vt
cht (tng đn v tài sn có kt cu đc lp hoc là mt h thng gm nhiu b phn
tng tài sn liên kt vi nhau đ thc hin mt hay mt s chc nng nht đnh), có giá
tr ln và thi gian s dng lâu dài, tham gia vào nhiu chu k kinh doanh nhng vn
gi nguyên hình thái vt cht ban đu nh nhà ca, vt kin trúc, máy móc, thit b…
- Tiêu chun nhn bit TSC hu hình:
+ Có thi gian s dng trên mt nm.
+ Có giá tr trên 5.000.000 đng.
- Các loi TSC hu hình:
Nu quan nim TSC vô hình là “tài sn mm” thì các TSC hu hình là “tài
sn cng” nh tên gi ca chúng. Có nhiu tiêu thc khác nhau đ phân loi TSC
hu hình. D hiu nht là phân loi theo tính nng - công dng ca TSC. Toàn b
TSC hu hình đc chia thành bn nhóm sau:

+ Nhóm 1: Nhà xng, kho bãi, vn phòng và các công trình xây dng có mc
đích tng t. Tính nng chung ca nhóm này là to ra môi trng, không gian hoc
24
ni làm vic. Thi gian thu hi ca nhóm 1 thng khá dài, đin hình là t 10 nm đn
30 nm, các công trình ln có th tính khu hao trên 50 nm.
+ Nhóm 2: Máy móc thit b công ngh, máy công tác, h thng dây chuyn và
các thit b l. Thông thng các máy móc hoc t hp thit b này trc tip to ra sn
phm. Trong mt công ty sn xut hay ch to, có th t vài trm đn hàng ngàn nhóm
thit b khác nhau, do đó vic qun lý khá phc tp.
+ Nhóm 3: Các loi phng tin vn ti, xe c, các lai c gii có chc nng vn
chuyn. Do đc đim lu đng, phn ln các phng tin vn ti có phm vi hat đng
rng, có th lu đng qua các đa bàn khác nhau.
+ Nhóm 4: Thit b vn phòng, dng c đo lng, và kim đnh. Qun lý nhóm
này thng liên quan đn vic bo v bí mt thông tin, công ngh…
 TSC vô hình:
- Khái nim: TSC vô hình là nhng TSC không có hình thái vt cht, th hin
mt lng giá tr đã đc đu t có liên quan trc tip đn nhiu chu k kinh doanh
ca doanh nghip nh: chi phí thành lp doanh nghip, chi phí v đt s dng, chi phí
v bng phát minh sáng ch, bn quyn tác gi, nhn chuyn giao công ngh…
- Tiêu chun nhn bit TSC vô hình:
Mi khon chi phí mà doanh nghip đã chi ra có liên quan đn hot đng kinh
doanh ca doanh nghip nu tho mãn đng thi hai điu kin sau:
+ Có thi gian s dng t mt nm tr lên
+ Có giá tr t 5000000 đng tr lên thì đc coi là TSC và nu không hình
thành TSC hu hình thì đc coi là TSC vô hình.
Nu khon chi phí này không đng thi tho mãn c hai tiêu chun trên thì đc
hch toán thng hoc đc phân b dn vào chi phí kinh doanh ca doanh nghip.
- Các loi TSC vô hình và nguyên giá ca chúng:
+ Chi phí v đt s dng: là toàn b các chi phí thc t đã chi ra có liên quan trc
tip đn đt s dng, bao gm: tin chi ra đ có quyn s dng đt (gm c tin thuê

đt hay tin s dng đt tr mt ln, chi phí đn bù gii phóng mt bng, san lp mt
bng, l phí trc b… nhng không bao gm các chi phí chi ra đ xây dng các công
trình trên đt).
Trng hp doanh nghip tr tin thuê đt hàng nm hoc đnh k nhiêu nm thì
các chi phí này đc phân b dn vào chi phí kinh doanh trong k, không hch toán
vào nguyên giá TSC.
+ Chi phí thành lp doanh nghip: là chi phí thc t hp lý, hp l và cn thit đã
đc nhng ngi tham gia thành lp doanh nghip chi ra có liên quan trc tip ti
vic chun b khai sinh ra doanh nghip, bao gm các chi phí cho công tác nghiên cu,
thm dò, lp d án đu t thành lp doanh nghip, chi phí thm đnh d án… nu các
Thang Long University Library
25
chi phí này đc nhng ngi tham gia thành lp doanh nghip xem xét, đng ý coi
nh mt phn vn góp ca mi ngi và đc ghi trong vn điu l ca doanh nghip.
+ Chi phí nghiên cu phát trin: là toàn b các chi phí thc t doanh nghip đã
chi ra đ thc hin các công vic nghiên cu, thm dò, xây dng các k hoch đu t
dài hn… nhm đem li li ích lâu dài cho doanh nghip.
+ Chi phí v bng phát minh, bng sáng ch, bn quyn tác gi, mua bán bn
quyn tác gi, nhn chuyn giao công ngh… là toàn b các chi phí thc t doanh
nghip chi ra cho các công trình nghiên cu (bao gm c chi phí cho sn xut th
nghim, chi cho công tác kim nghim, nghim thu ca Nhà nc) đc Nhà nc
cp bng phát minh, bng sáng ch, bn quyn tác gi, bn quyn nhãn hiu, chi cho
vic nhn chuyn giao thông công ngh t các t chc và các cá nhân… mà các chi
phí này có tác dng phc v trc tip hot đng kinh doanh ca doanh nghip.
+ Chi phí v li th kinh doanh: là khon chi cho phn chênh lch doanh nghip
phi tr thêm (Chênh lch phi tr thêm = Giá mua – Giá tr ca các tài sn theo đánh
giá thc t). Ngoài giá tr ca các tài sn theo đánh giá thc t (TSC, TSL), khi
doanh nghip đi mua, nhn sáp nhp, hp nht mt doanh nghip khác. Li th này
đc hình thành bi u th v v trí kinh doanh, v danh ting và uy tín vi bn hàng,
v trình đ tay ngh ca đi ng ngi lao đng, v tài điu hành và t chc ca ban

qun lý doanh nghip đó…
Trong thc t, phn vn đu t cho TSC vô hình trong tng s đu t ca doanh
nghip nhiu hay ít còn ph thuc vào đc đim ngành ngh kinh doanh ca doanh
nghip. Nhng vic đánh giá các tài sn bt đng sn vô hình cng rt phc tp. TSC
hu hình có th tham kho giá c trên th trng ca chúng mt cách tng đi khách
quan, trong khi đi vi TSC vô hình thng khó khn hn và mang nhiu tính ch
quan. S lng các TSC vô hình không khu hao cng rt ln.
Nh vy, cách phân loi này có th cho ta thy mt cách tng quát các hình thái
ca TSC, t đó có nhng bin pháp, phng thc qun lý thích hp.

1.3.2.3. Phân loi theo ngun hình thành
Theo cách phân loi này TSC ca doanh nghip gm có:
- TSC mua sm, xây dng bng vn đc cp
- TSC mua sm, xây dng bng vn đi vay
- TSC mua sm, xây dng bng vn t b sung ca doanh nghip
- TSC nhn góp vn liên doanh, liên kt t các đn v tham gia.

1.3.2.4. Phân loi theo thi gian huy đng và s dng
Theo cách phân loi này TSC đc chia thành ba loi: