Bài 10 Từ trái nghĩa Bài giảng chuyên đề văn 7

Tiết 39:
 







KiÓm tra bµi cò
Từ đồng nghĩa là những từ có sắc thái nghĩa giống nhau
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa hoàn toàn giống nhau
A
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau
C
B
D
Từ đồng nghĩa là những từ gần giống nhau và không phân biệt
nhau về sắc thái nghĩa.
 !"#$%& '(

KiÓm tra bµi cò
)*+


, -..
/0
/1



 !
/2
/ 
345/"#$%&'()*+!
6*78
9
/:/

0

Tiết 39:
 






+;<8=>?=@AB+8;CD
Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
Đầu giường ánh trăng rọi,
Ngỡ mặt đất phủ sương.
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương
Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê
Trẻ đi, già trở lại nhà,
Giọng quê không đổi, sương pha mái đầu.
Gặp nhau mà chẳng biết nhau,
Trẻ cười hỏi: “Khách từ đâu tới làng”
, E/$%&

TiÕt 39: @AB+8;CD

+;<8=>?=@AB+8;CD
, E/$%&
Tiết 39: @AB+8;CD
- Ngẩng >< cúi
- Trẻ >< già
- Đi >< trở lại

Cơ sở: hoạt động của
đầu theo h ớng lên xuống

C s: s trỏi ngc v
tui tỏc

Cơ sở về sự tự di chuyển
rời khỏi nơi xuất phát hay
quay trở lại nơi xuất phát

!',+
!/0-!1

T trỏi ngha l nhng t cú ngha trỏi
ngc nhau, biu th nhng hot ng, tớnh
cht, s vt trỏi ngc nhau da trờn mt c
s chung no ú
F (rau gi, cau gi)
GH8 (rau non, cau non)

Da trờn c s chung l nờu lờn tớnh

cht ca s vt.

234 ! 53-
4-67 !8-!
* L u ý: Khi xem xét từ trái nghĩa phải dựa
trên một cơ sở , một tiêu chí nào đó hoặc phải
đặt chúng trong một văn cảnh cụ thể.

+;<8=>?=@AB+8;CD
, E/$%&
TiÕt 39: @AB+8;CD

 !',+ 
 !/0-!1

234 ! 53-
4-67 !8-!
?- Hãy tìm các từ trái nghĩa với từ “lành”
trong các trường hợp sau:
?=8;
(Món ăn lành)
GHIJ (Món ăn độc)
(Tính lành)
GHKLB (Tính dữ/ ác)
(Áo lành)
(Bát lành)
GH)MNO (Bát vỡ/ mẻ)
GHAB; (Áo rách)
3)$%&

+;<8=>?=@AB+8;CD
TiÕt 39: @AB+8;CD
++PQKR8@AB+8;CD
9:;/<*=7>1
9?@!!1
9A-B*@4@1
9(-CD41
9EFCG*G'H
9E46>=1
9D*CG)8IJ/0-K
S,  TUVW4UX
%&(

Y8
;Z>?*[8(
?- Vic s dng t trỏi ngha trong cỏc vớ d sau cú tỏc
dng gỡ ?
)\KR BKR8
EF/<LH)
M@6*;7NO/P1
Q*FRLO)
S*FT-D/P
U*),V'$,)
HW(8G*J)O/P7!@*F
67!@,-X>!)
U-/<YZ"[-*AT',
- Tạo ra phép đối, làm nổi
bật n tng ngc chiu v
tõm trng tng sc gi cm
cho li th

9:;/<*=7>1
9?@!!1
9A-B*@4@1
9(-CD41
9EFCG*G'H
9E46>=1
9D*CG)8IJ/0-K
- Tạo ra phép đối, khái quát
v cuc i của tác giả qua
cỏc hỡnh tng tng phn
câu thơ nhịp nhàng, cân xứng.

To phộp i, to cỏc
hỡnh tng tng phn, gõy
n tng mnh

Giỳp li núi thờm sinh
ng.
NHểM

3
]^_

+;<8=>?=@AB+8;CD
, E/$%&
Tiết 37: @AB+8;CD

!',+
!/0-!1

234 ! 53-
4-67 !8-!
3)$%&
++PQKR8@AB+8;CD
9 !*/0- O\]^_5*D
- To cỏc hỡnh tng tng phn
, E/$%&
3)$%&
- Gõy n tng mnh
- Lm cho li núi thờm sinh ng
Tạo ra phép đối, làm nổi
bật n tng ngc chiu v
tõm trng tng sc gi cm
cho li th
Tạo ra phép đối, khái quát
v cuc i của tác giả qua
cỏc hỡnh tng tng phn
câu thơ nhịp nhàng, cân xứng.

To phộp i, to cỏc hỡnh
tng tng phn, gõy n
tng mnh

Giỳp li núi thờm sinh ng.

)\KR
EF/<LH)
M@6*;7NO/P1
Q*FRLO)
S*FT-D/P

U*),V'$,)
HW(8G*J)O/P7!@*F
67!@,-X>!)
U-/<YZ"[-*AT',
9:;/<*=7>1
9?@!!1
9A-B*@4@1
9(-CD41
9EFCG*G'H
9E46>=1
9D*CG)8IJ/0-K

`/0
 !CQ&!-N&>
V'_$a)
*31


`/0
 !>@8CQ&
!V'_$]!1
b9`/0 !/<CQ&!V'_$,_b

+;<8=>?=@AB+8;CD
, E/$%&
Tiết 39: @AB+8;CD

!',+
!/0-!1

234 ! 53-
4-67 !8-!
3-(SGK-Tr.128)
++PQKR8@AB+8;CD
, E/$%&
3)$%&
+++?*`a8[b
6
Bài 1: Tìm những từ trái nghĩa trong các
câu ca dao, tục ngữ sau đây:
- Ch em nh chui nhiu tu,
Tm lnh che tm rỏch, ng núi nhau nhiu li.
- S cụ chng giu thỡ nghốo ,
Ngy ba mi Tt tht treo trong nh.
- Ba năm đ ợc một chuyến sai,
o ngắn đi m ợn, quần dài đi thuê.
- Đêm tháng năm ch a nằm đã sáng,
Ngày tháng m ời ch a c ời đã tối.
9\]^_5*D
cTo cỏc hỡnh tng tng phn
+ Gõy n tng mnh
+ Lm cho li núi thờm sinh ng

+;<8=>?=@AB+8;CD
, E/$%&
Tiết 39: @AB+8;CD

!',+
!/0-!1

234 ! 53-
4-67 !8-!
3-(SGK-Tr.128)
++PQKR8@AB+8;CD
, E/$%&
3-3(SGK-Tr.128)
+++?*`a8[b
6
63
Bi 2: Tỡm cỏc t trỏi ngha vi nhng t
in m trong cỏc cm t sau:
Tơi
cá tơi
>< cá ơn
hoa tơi
>< hoa héo
Xấu
chữ xấu >< chữ đẹp
đất xấu >< đất tốt
Yếu
ăn yếu
>< ăn khỏe
học lực yếu
>< học lựcgiỏi
9\]^_5*D
cTo cỏc hỡnh tng tng phn
+ Gõy n tng mnh
+ Lm cho li núi thờm sinh ng

+;<8=>?=@AB+8;CD

, E/$%&
TiÕt 39: @AB+8;CD

 !',+ 
 !/0-!1

234 ! 53-
4-67 !8-!
3-(SGK-Tr.128)
++PQKR8@AB+8;CD
, E/$%&
3-3(SGK-Tr.128)
+++?*`a8[b
6
63
6]
Bµi 3: §iÒn c¸c tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp
vµo c¸c thµnh ng÷ sau:
ĐỘI I:
Chân cứng đá mềm
Có đi có lại
Gần nhà xa ngõ
Mắt nhắm mắt mở
Chạy sấp chạy ngửa

c
c
c
c
ĐỘI II:

Vô thưởng vô phạt
Bên trọng bên khinh
Buổi đực buổi cái
Bước thấp bước cao
Chân ướt chân ráo
c
c
c
c
c
-
\]^_5*D
-
Tạo các hình tượng tương phản
- Gây ấn tượng mạnh
- Làm cho lời nói thêm sinh động

1
1
2
2
3
3
4
4
5
5
HÕt giê
6
6

7
7
8
8
9
9
10
10
+;<8=>?=@AB+8;CD
, E/$%&
TiÕt 39: @AB+8;CD

 !',+ 
 !/0-!1

234 ! 53-
4-67 !8-!
3-(SGK-Tr.128)
++PQKR8@AB+8;CD
, E/$%&
3-3(SGK-Tr.128)
+++?*`a8[b
6
63
6]
Bµi 3: §iÒn c¸c tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp
vµo c¸c thµnh ng÷ sau:
ĐỘI I:
Chân cứng đá mềm
Có đi có lại

Gần nhà xa ngõ
Mắt nhắm mắt mở
Chạy sấp chạy ngửa

c
c
c
c
ĐỘI II:
Vô thưởng vô phạt
Bên trọng bên khinh
Buổi đực buổi cái
Bước thấp bước cao
Chân ướt chân ráo
c
c
c
c
c
9\]^_5*D
-Tạo các hình tượng tương phản
- Gây ấn tượng mạnh
- Làm cho lời nói thêm sinh động

TiÕt 39: @AB+8;CD

§Çu voi ®u«i chuét
ĐXU – ĐUÔI

Kẻ cao người thấp

-!_ >< ;7

N íc m¾t ng¾n n íc m¾t dµi
NG]N -D^I

NH M - Ắ MỞ
M¾t nh¾m m¾t më

KÎ khãc ng êi c êi
khãc - c êi


+I
Ad;e++Z+f;L
8 ; = ; e
 +g e
 D 8 K h

3
_
i
j
k
l
m
n

f4Wo] _
4W4 T
- p

N @ 8 
£ 8A
+B A
]
); C D R8
+I
8 ; g q 
8r;
8 ; D 8 ;
f4Won ]
4W4s T
-
.Ut
f4o3 _
4W4 T
-t0.
f4Wok j
4W4s T
-
.u#t
f4Woi _
4W4 T
- 
.v/wt
f4Wo i
4W4s T
-
.4x t
f4Woj 3
4W4s T

-
.ot
f4Wol i
4W4s T
-.
%y4w t
f4Wom k
4W4s T
-.
z &t
f4Wo_ _
4W4s T
-
.% íit
f4Wo! 
j4W4 T
-
5


{
8



|

};B+8+~
•
N


@
AB+
8;CD

B;PQKR8

9,+  !/0-!1
-
234 ! 5
3-4-67 !8-!1
- E/0-O\]^_5*D

$_R/0/P7d)
A&;/0@$K

+;<8=>?=@AB+8;CD
, E/$%&
TiÕt 39: @AB+8;CD

 !',+ 
 !/0-!1

234 ! 53-
4-67 !8-!
3-(SGK-Tr.128)
++PQKR8@AB+8;CD
, E/$%&
3-3(SGK-Tr.128)
+++?*`a8[b

6
63
6]
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
 8€ 4€4T%/1'4
-
? xu_(SGK-Tr.129)
3/•‚&`.ZL5-d@
4Oe?)-_/<1
-
.@fZ*4f(Cảm nghĩ về thầy, cô
giáo, những “người lái đò” đưa thế hệ trẻ
“cập bến” tương lai)
-
.@gZ*4g(Cảm nghĩ về tình bạn)
-
.@hZ*4h(Cảm nghĩ về sách vở
mình đọc và học hàng ngày)
-
.@iZ*4i(Cảm nghĩ về một món
quà mà em đã được nhận thời thơ ấu)
9\]^_5*D

cTạo các hình tượng tương phản
+ Gây ấn tượng mạnh
+ Làm cho lời nói thêm sinh động