LI CM N
Vi tình cm chân thành em xin bày t lòng bit n ti các thy giáo, cô giáo trng
i Hc Thng Long, đc bit là cô giáo TS. Nguyn Th Hiên đã tn tình giúp đ em
hoàn thành khoá lun nghiên cu này.
Em cng xin cm n s giúp đ nhit tình ca các anh, ch công tác phòng giao
dch Techcombank ng a - Hà Ni đã nhit tình giúp đ em trong vic cung cp các s
liu thc t đ chng minh cho các kt lun trong khóa lun tt nghip ca em.
Do thi gian nghiên cu lý lun và thc tp còn ngn vi trình đ hiu bit còn hn
ch, chuyên đ này chc chn còn có nhiu thiu sót, kính mong s ch dn, đóng góp ca
các thy, cô, bn bè và các anh ch đang công tác ti Techcombank đ khoá lun tt
nghip ca em đc hoàn thin hn.
Hà ni, tháng 1 nm 2011
Sinh viên: Phm Th Hoài Thu
MC LC
LI CM N
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG
DANH MC BIU
LI M U
CHNG 1: C S LÝ LUN V NGUN VN KINH DOANH CA NGÂN
HÀNG THNG MI 1
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V NHTM 1
1.1.1. Khái nim. 1
1.1.2. Vai trò ca NHTM đi vi s phát trin ca nn kinh t 2
1.1.3. Các nghip v c bn ca ngân hàng thng mi 4
1.1.3.1. Nghip v huy đng vn 4
1.1.3.2. Nghip v s dng vn. 5
1.1.3.3. Nghip v trung gian khác 6
1.2. NGUN VN CA NGÂN HÀNG THNG MI 7
1.2.1. Khái nim v vn ca ngân hàng thng mi 7
1.2.2. C cu vn ca Ngân hàng thng mi 7
1.2.2.1. Vn ch s hu 7
1.2.2.2. Vn huy đng 9
1.2.2.3. Vn đi vay 10
1.2.2.4. Vn khác 11
1.2.3. Vai trò ca hot đng huy đng vn ca ngân hàng thng mi. 12
1.2.3.1. i vi toàn b nn kinh t 12
1.2.3.2. i vi hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi 12
1.2.4. Các hình thc huy đng vn ca ngân hàng thng mi 13
1.2.4.1. Phân loi theo thi gian huy đng 14
1.2.4.2. Phân loi cn c theo đi tng huy đng 14
1.2.4.3. Phân loi theo bn cht các nghip v huy đng vn 15
1.2.4.4. Phân loi cn c theo loi tin t 18
1.2.5. Mi quan h gia vn và s dng vn 20
1.3. CÁC TIÊU CHÍ ÁNH GIÁ CHT LNG NGUN VN HUY NG VÀ CÁC
NHÂN T NH HNG TI CHT LNG NGUN VN HUY NG. 20
1.3.1. Các tiêu chí đánh giá cht lng hot đng huy đng vn 20
1.3.1.1. S đa dng ca hình thc huy đng vn. 20
1.3.1.2. Quy mô ca ngun vn 21
1.3.1.3. C cu huy đng vn 22
1.3.1.4. C cu s dng vn 22
1.3.1.5. Chi phí huy đng vn : 23
1.3.1.6. Mt s ch tiêu khác 25
1.3.2. Các nhân t nh hng đn hot đng huy đng vn 25
1.3.2.1. Yu t khách quan 25
1.3.2.2. Yu t ch quan 27
Thang Long University Library
1.4. KINH NGHIM V HUY NG VN CA MT S NC TRÊN TH
GII VÀ BÀI HC RÚT RA CHO VIT NAM 29
1.4.1. Kinh nghim ca mt s nc 29
1.4.1.1. Kinh nghim huy đng vn ca Singapore 29
1.4.1.2. Huy đng vn ca Nht Bn 30
1.4.1.3. Huy đng vn ti M 31
1.4.2. Bài hc kinh nghim đi vi Vit Nam 31
KT LUN CHNG 1 34
CHNG II: THC TRNG HUY NG VN TI PHÒNG GIAO DCH
NG A - NGÂN HÀNG TECHCOMBANK. 35
2.1. KHÁI QUÁT S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIN CA PHÒNG GIAO DCH
TECHCOMBANK NG A 35
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Phòng giao dch Techcombank ng a 35
2.1.2. C cu t chc ca Phòng giao dch Techcombank ng a 36
2.1.2.1. C cu t chc. 36
2.1.2.2. Nhim v chc nng ca các thành viên 37
2.1.3. Khái quát kt qu hot đng kinh doanh ca PGD Techcombank ng a 40
2.1.3.1. Ngun vn 40
2.1.3.2. S dng vn 41
2.1.3.3. Mt s hot đng kinh doanh khác 43
2.1.3.4. Kt qu kinh doanh 44
2.2. THC TRNG HUY NG VN TI PHÒNG GIAO DCH
TECHCOMBANK NG A 45
2.2.1. Tình hình kinh t xã hi ti đa phng 45
2.2.1.1. Thun li 45
2.2.1.2. Khó khn 46
2.2.2. Các c ch chính sách v hot đng huy đng vn 46
2.2.2.1. Các vn bn ch đ v hot đng huy đng vn đang lu hành. 46
2.2.2.2. Các sn phm huy đng vn ca Techcombank 47
2.2.2.3. Các sn phm huy đng vn ca Phòng giao dch Techcombank ng a
đang áp dng. 53
2.2.3. Phân tích cht lng ngun vn huy đng ca Phòng giao dch Techcombank
ng a 54
2.2.3.1. Phân tích ngun vn huy đng theo phng thc huy đng 54
2.2.3.2. Phân tích ngun vn huy đng theo thi gian 56
2.2.3.3. Phân tích ngun vn huy đng theo thành phn kinh t 58
2.2.3.4. Phân tích ngun vn huy đng theo loi tin t 59
2.2.3.5. Phân tích ngun vn huy đng theo loi sn phm huy đng 61
2.2.4. ánh giá cht lng ngun vn huy đng vn 63
2.2.4.1. ánh giá theo ch tiêu v quy mô và tc đ phát trin ca ngun vn huy đng. 63
2.2.4.2. ánh giá theo ch tiêu v tình hình s dng vn 64
2.2.4.3. ánh giá theo ch tiêu phn ánh chi phí huy đng vn 66
2.2.4.4. ánh giá theo ch tiêu phn ánh kh nng sinh li ca vn huy đng 67
2.3. ÁNH GIÁ CHUNG V CHT LNG HUY NG VN TI PHÒNG GIAO
DCH TECHCOMBANK NG A 68
2.3.1. Nhng thành qu đt đc 68
2.3.2. Nhng hn ch và nguyên nhân 70
2.3.2.1. Hn ch 70
2.3.2.2. Nguyên nhân 71
KT LUN CHNG 2 73
CHNG III: GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG NGUN VN HUY
NG TI PHÒNG GIAO DCH TECHCOMBANK NG A 74
3.1. NH HNG PHÁT TRIN KINH DOANH CA PHÒNG GIAO DCH
TECHCOMBANK NG A. 74
3.1.1. nh hng ca Chính ph và NHNN 74
3.1.2. nh hng phát trin kinh doanh ca Ngân hàng Techcombank 75
3.1.3. nh hng Phòng giao dch Techcombank ng a 76
3.1.3.1. nh hng nm 2011 76
3.1.3.2. nh hng chung cho nhng nm tip theo 76
3.1.3.3. nh hng huy đng vn 77
3.1.3.4. Nhng thun li và khó khn trong hot đng huy đng vn 79
3.2. CÁC GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG NGUN VN HUY NG TI
PHÒNG GIAO DCH TECHCOMBANK NG A 80
3.2.1. C s đ đa ra gii pháp 80
3.2.2. Ni dung các gii pháp 81
3.2.2.1. Nâng cao cht lng s dng vn huy đng 81
3.2.2.2. M rng mng li huy đng 82
3.2.2.3. a dng hoá các hình thc huy đng vn 82
3.2.2.4. n gin hoá các th tc trong hot đng nghip v ca ngân hàng 85
3.2.2.5. Phi có chính sách lãi sut linh hot phù hp vi tng thi k: 85
3.2.2.6. Tng cng marketing ngân hàng phù hp vi chin lc kinh doanh tng
thi k ca Ngân hàng Techcombank ng a. 86
3.2.2.7. Chú trng vic phát đng các phong trào thi đua khen thng: 87
3.2.2.8. Hin đi hóa công ngh ngân hàng và nâng cao cht lng dch v ngân hàng 88
3.2.2.9. Tip tc bi dng nâng cao trình đ nghip v cho nhân viên, đi mi
phong cách giao dch. 89
3.3. MT S KIN NGH 90
3.3.1. Kin ngh đi vi Chính ph và NHNN Vit Nam 90
3.3.2. Kin ngh đi vi Ngân hàng Techcombank Vit Nam 91
3.3.3. Kin ngh đi vi Ngân hàng Techcombank Vit Nam chi nhánh Thng Long 92
KT LUN CHNG 3 93
KT LUN
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
Thang Long University Library
DANH MC CÁC T VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đy đ
NHTW Ngân hàng trung ng
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTM CP Ngân hàng thng mi c phn
NH Ngân hàng
PGD Phòng giao dch
Techcombank NHTM CP K Thng Vit Nam
VN Vit Nam ng
USD ô la M
VH Vn huy đng
TCTD T chc tín dng
TCTC T chc tài chính
TCKT T chc kinh t
CNH- HH Công nghip hóa- Hin đi hóa
DANH MC BNG
Bng 1: Tình hình huy đng vn qua các nm (2008_ 2010) 40
Bng 2: Hot đng cho vay ca Techcombank ng a 42
Bng 3: Mt s hot đng kinh doanh ca Techcombank ng a 43
Bng 4: Kt qu hot đng kinh doanh 44
Bng 5: Tình hình ngun vn huy đng theo phng thc huy đng 54
Bng 6: Tình hình ngun vn huy đng theo thi gian 56
Bng 7: Tình hình ngun huy đng vn theo thành phn kinh t 58
Bng 8: Tình hình ngun huy đng vn phân theo loi tin t 59
Bng 9: Các sn phm huy đng vn PGD Techcombank ng a 62
Bng 10: Kt qu huy đng vn theo ch tiêu tc đ tng trng qua các nm 63
Bng 11: Hiu qu huy đng vn theo ch tiêu s dng vn 65
Bng 12: Chi phí huy đng vn qua các nm 67
Bng 13: Kt qu huy đng vn theo ch tiêu sinh li ca vn huy đng 68
Thang Long University Library
DANH MC BIU
Biu đ 1: Biu đ ngun vn huy đng ca Techcombank ng a 41
Biu đ 2: Tng d n và d n quá hn qua các nm 42
Biu đ 3: Tình hình ngun vn huy đng theo phng thc huy đng 55
Biu đ 4: Tình hình ngun vn huy đng theo thi gian 57
Biu đ 5: Tình hình ngun vn huy đng theo thành phn kinh t 58
Biu đ 6: Tình hình ngun huy đng vn phân theo loi tin t 60
Biu đ 7: Tc đ tng trng qua các nm 64
LI M U
1. TÍNH CP THIT CA TÀI
Mc tiêu mà ng và Nhà nc ta đt ra cho đn nm 2020 là phi hoàn thành nhim
v công nghip hoá - hin đi hoá đt nc đa Vit Nam t mt nc nông nghip tr
thành mt nc công nghip tiên tin.
thc hin đc mc tiêu này vn là mt trong nhng yu t rt quan trng, là tin
đ cho s tng trng kinh t, mc tng trng kinh t ph thuc vào quy mô và hiu qu
vn đu t. Vì vy đ đáp ng nhu cu phát trin và cnh tranh các doanh nghip Vit
nam cng đòi hi phi đc m rng, phát trin vi quy mô ngày càng ln, đi mi dây
truyn công ngh, nâng cao cht lng hàng hoá, dch v, vn lên cnh tranh vi hàng
hoá, dch v ca các nc khác trong khu vc và trên th gii. Bi vy nhu cu vn đu
t cho nn kinh t ngày càng tng. Mt đa ch quen thuc và tin ích nht mà ngi cn
vn ngh đn đó là các Ngân hàng thng mi.
Vn cho đu t phát trin có th đc to thành t nhiu ngun, tuy nhiên trong điu
kin th trng tài chính nc ta đang trong giai đon bc đu hình thành và phát trin
thì huy đng vn qua kênh ngân hàng vn là ph bin và hiu qu nht. NHTM là mt
doanh nghip đc bit chuyên kinh doanh tin t, hot đng kinh doanh ca ngân hàng
thng mi va vi danh ngha là mt t chc hch toán kinh t - kinh doanh, va vi vai
trò trung gian tài chính. Vi vai trò trung gian tài chính, NHTM tp trung mi ngun vn
tm thi nhàn ri trong nn kinh t và phân phi chúng cho các nhu cu đu t, sn xut
kinh doanh và các nhu cu khác ca các doanh nghip và cá nhân, t chc trong nn kinh
t theo các nguyên tc tín dng.
Nhu cu vn đu t ngày càng tng ca nn kinh t cng tng đng vi vic huy
đng vn ca các NHTM phi đc tng cng, m rng cho phù hp. Mt khác vic
tng cng huy đng và s dng vn hp lý cng giúp cho hot đng kinh doanh ca
Ngân hàng đc an toàn, hiu qu .
Cùng vi s phát trin chung ca nn kinh t, nhu cu v vn ngày càng tng và đòi
hi phi đc đáp ng nhanh chóng kp thi. Do vy, trong thi gian ti đ phát huy hn
na vai trò ca mình và đáp ng cho s phát trin ca nn kinh t cng nh cho chính bn
thân h thng ngân hàng, vic huy đng vn cho kinh doanh trong tng lai chc chn s
đc đt lên hàng đu đi vi các ngân hàng thng mi và PGD Techcombank ng
Thang Long University Library
a_ Hà Ni cng không là ngoi l. Vn đ tìm ra nhng gii pháp đ hoàn thin công tác
huy đng vn là rt thit thc và cp bách.
Nhn thc đc tm quan trng đó, vi nhng kin thc đã đc hc trng, cùng
vi nhng kin thc thu nhn đc trong thi gian thc tp, tìm hiu tình hình thc t ti
PGD Techcombank ng a va qua, em đã mnh dn chn đ tài: “Gii pháp nâng cao
cht lng ngun vn huy đng ti phòng giao dch Techcombank ng đa – Hà Ni”
làm đ tài nghiên cu cho khoá lun tt nghip ca mình.
2. MC ÍCH NGHIÊN CU
- Nghiên cu c s lý lun v huy đng vn và hiu qu huy đng vn ca NHTM
trong nn kinh t th trng.
- Phân tích, đánh giá thc trng huy đng vn ti PGD Techcombank ng a.
- xut gii pháp nâng cao hiu qu huy đng vn ti PGD Techcombank ng a.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
- i tng nghiên cu là công tác huy đng vn ti PGD Techcombank ng a
- Phm vi nghiên cu là hot đng ca PGD Techcombank ng a trong 3 nm
2008, 2009 và 2010.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Phng pháp nghiên cu đc s dng ch yu là phng pháp thu thp thông tin và
phng pháp thng kê, phân tích. Thông tin thu thp đc thông qua nhiu kênh nh quá
trình thc tp trc tip ti PGD, phng vn các cán b công nhân viên ca ngân hàng, các
báo tng kt hàng nm… Phng pháp phân tích s dng các thông tin thu thp đc, kt
hp vi phng pháp so sánh, đi chiu, tng hp thông tin, t đó đa ra nhng nhn
đnh v tình hình huy đng vn ti PGD Techcombank ng a.
5. KT CU LUN VN
Lun vn đc trình bày theo 3 chng vi ni dung c bn nh sau:
Chng I : C s lý lun v ngun vn kinh doanh ca ngân hàng thng mi.
Chng II : Thc trng huy đng vn ti PGD Techcombank ng a.
Chng III : Mt s gii pháp nhm nâng cao cht lng ngun vn huy đng ti
PGD Techcombank ng a.
1
CHNG 1
C S LÝ LUN V NGUN VN KINH DOANH
CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. KHÁI QUÁT CHUNG V NHTM
Ngân hàng thng mi (NHTM) ra đi và phát trin gn lin vi các hot đng sn
xut kinh doanh ca nhân dân và nn kinh t. Trong các nc phát trin hu nh không có
mt công dân nào là không có quan h giao dch vi mt Ngân hàng thng mi nht
đnh nào đó. NHTM đc coi nh là mt đnh ch tài chính quen thuc trong đi sng
kinh t. Mi công dân đu chu tác đng t các hot đng ca Ngân hàng, dù h ch là
khách hàng gi tin, mt ngi vay hay đn gin là ngi đang làm vic cho mt doanh
nghip có vay vn và s dng các dnh v Ngân hàng.
Ngân hàng thng mi là mt sn phm đc đáo ca nn sn xut hàng hoá trong
kinh t th trng, mt t chc có tm quan trng đc bit trong nn kinh t. Bn cht,
chc nng, các hot đng nghip v ca các ngân hàng hu nh là ging nhau song quan
nim v ngân hàng li không đng nht gia các nc trên th gii.
1.1.1. Khái nim.
đa ra đc mt khái nim chính xác và tng quát nht v NHTM, ngi ta
thng phi da vào tính cht và mc đích hot đng ca nó trên th trng tài chính, và
đôi khi còn kt hp tính cht, mc đích và đi tung hot đng. Vi mi quc gia khác
nhau, hình thành mt khái nim khác nhau v NHTM.
Theo Lut Ngân hàng an Mch nm 1930
: “Nhng nhà bng thit yu bao gm
nhng nghip v nhn tin gi, buôn bán vàng bc, hành ngh thng mi và các giá tr
đa c, các phng tin tín dng và hi phiu, thc hin các nghip v chuyn ngân, đng
ra bo him ”
Theo Lut Ngân hàng Pháp nm 1941: “NHTM là nhng xí nghip hay c s hành ngh
thng xuyên nhn ca công chúng di hình thc ký thác hay hình thc khác các s tin mà
h dùng cho chính h vào các nghip v chit khu, tín dng hay dch v tài chính”.
Theo Lut ca các TCTD ti Vit Nam:“Ngân hàng là TCTD thc hin toàn b hot
đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan”
Thang Long University Library
2
“Hot đng ngân hàng là hot đng kinh doanh tin t, ch yu là nhn tin gi, s
dng s tin đó đ cho vay và thc hin các nghip v thanh toán”.
“NHTM là loi hình ngân hàng đc thc hin toàn b các hot đng ngân hàng và
các hot đng kinh doanh khác có liên quan vì mc tiêu li nhun góp phn thc hin các
mc tiêu kinh t ca Nhà nc”.
Nh vy, mc dù có nhiu cách th hin khác nhau v đnh ngha NHTM, nó tu
thuc vào tp quán pháp lut ca tng quc gia, tng vùng lãnh th nhng khi đi sâu phân
tích, khai thác ni dung ca tng đnh ngha đó, ngi ta d dàng nhn thy rng: Tt c
các NHTM đu có chung mt tính cht đó là: vic nhn tin ký thác - tin gi không k
hn và có k hn, đ s dng vào các nghip v cho vay, chit khu và các dch v kinh
doanh khác ca chính Ngân hàng.
1.1.2. Vai trò ca NHTM đi vi s phát trin ca nn kinh t
T khái nim v NHTM nêu trên áp dng vào thc t nc ta, mt nc có hn 80%
dân s sng bng ngh nông, vic phát trin sn xut theo chiu hng CNH- HH rt
cn đn NHTM vi vai trò to ln ca nó. Nht là khi quá trình CNH - HH ca chúng ta
đã đi vào chiu sâu, yêu cu cn có vn đ xây dng c s h tng, tng tc đu t, tng
bc chuyn dch c cu kinh t, đm bo nhp đ tng trng kinh t nhanh và lâu bn,
thc hin thành công các mc tiêu phát trin kinh t nm thì vai trò ca các NHTM càng
đc ng và Nhà nc ta coi trng.
- Ngân hàng là ni cung cp vn cho nn kinh t
Ngân hàng thng mi ra đi là tt yu ca nn sn xut hàng hoá. Sn xut hàng hoá
phát trin, lu thông hàng hoá ngày càng m rng, trong xã hi xut hin ngi thì có vn
nhàn ri, ngi thì cn vn đ tin hành các hot đng sn xut kinh doanh. iu này gii
quyt bng cách nào? NHTM ra đi là chìa khoá giúp cho ngi cn vn có đc vn và
ngi có vn tm thi nhàn ri có th kim đc lãi t vn. Các ngân hàng cng cân đi
đc vn trong nn kinh t giúp cho các thành phn kinh t cùng nhau phát trin. Các
ngân hàng đng ra huy đng vn tm thi nhàn ri t các doanh nghip, các cá nhân sau
đó s cung ng li cho ni cn vn đ tin hành tái sn xut vi trang thit b hin đi
hn, to ra sn phm tt hn, có li nhun cao hn. Xã hi càng phát trin nhu cu vn
cn cho nn kinh t càng tng, không mt t chc nào có th đáp ng đc. Ch có ngân
hàng - mt t chc trung gian tài chính mi có th đng ra điu hoà, phân phi vn giúp
cho tt c các thành phn kinh t cùng nhau phát trin nhp nhàng, cân đi.
3
- Ngân hàng là cu ni gia doanh nghip và th trng
Trong nn kinh t th trng các doanh nghip không phi là c sn xut bt c cái gì
mà phi luôn tr li đc 3 câu hi: sn xut cái gì? sn xut nh th nào ? và sn xut
cho ai? Có ngha là sn xut theo tín hiu ca th trng. Th trng yêu cu các doanh
nghip phi sn xut ra các sn phm vi cht lng tt hn, mu mã đp hn, phù hp
vi th hiu ca ngi tiêu dùng. đc nh vy các doanh nghip phi đc đu t
bng dây truyn công ngh hin đi, trình đ cán b, công nhân lao đng phi đc nâng
cao Nhng hot đng này đòi hi doanh nghip phi có mt lng vn đu t ln và đ
đáp ng đc thì ch có các ngân hàng. Ngân hàng s giúp cho các doanh nghip thc
hin đc các ci tin ca mình, có đc các sn phm có cht lng, giá thành r, nâng
cao nng lc cnh tranh.
- NHTM là công c điu tit v mô nn kinh t ca Nhà nc.
Trong nn kinh t th trng, NHTM vi t cách là trung tâm tièn t ca toàn b nn
kinh t, đm bo s phát tin hài hoà cho tt c các thành phn kinh t khi tham gia hot
đng sn xut kinh doanh, có th nói mi s dao đng ca Ngân hàng đu gây nh hng
ít nhiu đn các thành phn kinh t khác. Do vy s hot đng có hiu qu ca NHTM
thông qua các nghip v kinh doanh ca nó thc s là công c tt đ Nhà nc tin hành
điu tit v mô nn kinh t.
Thông qua hot đng tín dng và thanh toán gia các ngân hàng trong h thng,
NHTM đã trc tip góp phn m rng khi lng tin cung ng trong lu thông. Mt
khác vi vic cho các thành phn trong nn kinh t vay vn, NHTM đã thc hin vic dn
dt các lung tin, tp hp và phân chia vn ca th trng, điu khin chúng mt cách có
hiu qu, bo đm cung cp đy đ kp thi nhu cu vn cho quá trình tái sn xut cng
nh thc thi vai trò điu tit gián tip v mô nn kinh t.
- Ngân hàng thng mi là cu ni nn tài chính quc gia vi nn tài chính quc t.
Ngày nay, trong su hng toàn cu hoá nn kinh t th gii vi vic hình thành hàng
lot các t chc kinh t, các khu vc mu dch t do, làm cho các mi quan h thng
mi, lu thông hàng hoá gia các quc gia trên th gii ngày càng đc m rng và tr
nên cn thit, cp bách. Nn tài chính ca mt quc gia cn phi hoà nhp vi nn tài
chính th gii. Các NHTM là trung gian, cu ni đ tin hành hi nhp. Ngày nay, đu t
ra nc ngoài là mt hng đu t quan trng và mang li nhiu li nhun. ng thi các
nc cn xut khu nhng mt hàng mà mình có li th so sánh và nhp khu nhng mt
hàng mà mình thiu. Các NHTM vi nhng nghip v kinh doanh nh: nhn tin gi, cho
Thang Long University Library
4
vay, bo lãnh và đc bit là các nghip v thanh toán quc t, đã góp phn to điu kin,
thúc đy ngoi thng không ngng đc m rng và phát trin
.
1.1.3. Các nghip v c bn ca ngân hàng thng mi
NHTM hin đi hot đng vi ba nghip v chính đó là: nghip v huy đng vn,
nghip v s dng vn và các nghip v trung gian khác. Ba nghip v này có quan h mt
thit, tác đng h tr thúc đy nhau cùng phát trin, to nên uy tín và th mnh cnh tranh
cho các NHTM, các nghip v này đan xen ln nhau trong quá trình hot đng ca ngân
hàng, to nên mt chnh th thng nht trong quá trình hot đng kinh doanh ca NHTM.
1.1.3.1. Nghip v huy đng vn.
Nghip v này phn ánh quá trình hình thành vn cho hot đng kinh doanh ca
NHTM, c th bao gm các nghip v sau:
- Nghip v tin gi:
ây là vn quan trng, chim t trng ln trong ngun vn NHTM và đó là mc tiêu
tng trng hàng nm ca các ngân hàng. Có 2 hình thc huy đng khác nhau:
Tin gi thanh toán: Là s tin ca doanh nghip hoc cá nhân gi vào Ngân hàng
nhm mc đích giao dch, thanh toán, chi tr cho các hot đng mua bán hàng hóa, dch
v và các khon chi phí phát sinh trong kinh doanh. Ngi gi có th rút ra bt k lúc nào
và ngân hàng phi có trách nhim đáp ng kp thi, đy đ. ây là ngun huy đng có chi
phí thp ca ngân hàng thng mi.
Tin gi tit kim: Là nhng khon tin mà ngân hàng thng mi huy đng t doanh
nghip hoc t các khon tin nhàn ri trong các tng lp dân c. ây là ngun vn n
đnh, vì vy các ngân hàng thng mi luôn tìm cách đa dng hóa huy đng loi tin gi
này bng vic áp dng các k hn lãi sut linh hot cùng vi nhiu chính sách khách hàng
đ thu hút ti đa ngun vn này.
- Nghip v phát hành giy t có giá:
Thc cht là ngân hàng huy đng vn bng vic phát hành các giy t có giá nh: k
phiu, trái phiu, chng ch tin gi; trong đó k phiu, chng ch tin gi là loi phiu n
ngn hn, trái phiu là phiu n trung dài hn. Các loi giy t có giá đó đc NHTM
phát hành tng đt vi mc đích và s lng c th và đc NHTW chp thun. Kh
nng vay mn tùy thuc vào uy tín ca ngân hàng, lãi sut và trình đ phát trin ca th
trng tài chính.
5
- Nghip v đi vay:
Nghip v đi vay đc các NHTM s dng thng xuyên nhm mc đích to vn kinh
doanh cho mình bng vic vay các t chc tín dng trên th trng tin t và vay Ngân hàng
nhà nc di các hình thc tái chit khu hay vay có đm bo Trong đó các khon vay t
Ngân hàng nhà nc ch yu nhm to s cân đi trong điu hành vn ca bn thân NHTM
khi mà nó không t cân đi đc ngun vn trên c s khai thác ti ch.
- Nghip v huy đng vn khác:
Ngoài ba nghip v huy đng vn c bn k trên, NHTM còn có th to vn kinh
doanh cho mình thông qua vic nhn làm đi lý hay u thác vn cho các t chc, cá nhân
trong và ngoài nc. ây là khon vn huy đng không thng xuyên ca NHTM,
thng đ nhn đc khon vn này đòi hi các Ngân hàng phi lp ra các d án cho
tng đi tng hoc nhóm đi tng phù hp vi đi tng các khon vay.
- Vn ch s hu ca NHTM :
ây là vn thuc quyn s hu ca NHTM. Lng vn này chim t trng nh trong
tng ngun vn ca ngân hàng, song li là điu kin pháp lý bt buc khi bt đu thành
lp ngân hàng. Do tính cht thng xuyên n đnh, ngân hàng có th s dng nó vào các
mc đích khác nhau nh trang b c s vt cht, nhà xng, mua sm tài sn c đnh
phc v cho bn thân ngân hàng, cho vay, đc bit là tham gia đu t góp vn liên doanh.
Trong thc t khon vn này không ngng đc tng lên t kt qu hot đng kinh doanh
ca bn thân Ngân hàng mang li.
1.1.3.2. Nghip v s dng vn.
ây là nghip v phn ánh quá trình s dng vn ca NHTM vào các mc đích khác
nhau nhm đm bo an toàn kinh doanh cng nh tìm kim li nhun. Nghip v tài sn
có bao gm các nghip v c th sau:
- Nghip v ngân qu:
Nghip v này phn ánh các khon vn ca NHTM đc dùng vào vi mc đích nhm
đm bo an toàn v kh nng thanh toán hin thi cng nh kh nng thanh toán nhanh ca
NHTM và thc hin quy đnh v d tr bt buc do Ngân hàng Nhà nc đ ra.
Thang Long University Library
6
- Nghip v cho vay:
Cho vay là hot đng quan trng nht ca Ngân hàng thng mi. NHTM đi vay đ
cho vay, do đó có cho vay đc hay không là vn đ mà mi NHTM đu phi tìm cách
gii quyt. Thông thng li nhun t hot đng cho vay này chim ti 65- 70% trong
tng li nhun ca ngân hàng. Nghip v cho vay có th đc phân loi bng nhiu cách:
theo thi gian có cho vay ngn hn, cho vay trung hn và dài hn, theo hình thc đm bo
có cho vay có đm bo, cho vay không có đm bo, theo mc đích có cho vay bt đng
sn, cho vay thng mi, cho vay cá nhân, cho vay nông nghip, cho vay thuê mua
- Nghip v đu t tài chính:
Bên cnh nghip v tín dng, các NHTM còn dùng s vn huy đng đc t dân c,
t các t chc kinh t- xã hi đ đu t vào nn kinh t di các hình thc nh : hùn vn,
góp vn, kinh doanh chng khoán trên th trng và trc tip thu li nhun trên các
khon đu t đó.
- Nghip v khác
Ngân hàng thng mi thc hin các hot đng king doanh nh: kinh doanh ngoi t,
vàng bc và kim khí, đá quý; thc hin các dch v t vn, dch v ngân qu; nghip v
u thác và đi lý; kinh doanh và dch v bo him
1.1.3.3. Nghip v trung gian khác
Ngoài hai nghip v c bn trên ngân hàng còn thc hin mt s nghip v khác nh:
- Kinh doanh ngoi hi: Hot đng kinh doanh ca NHTM trên th trng ngoi t
thông qua các giao dch mua bán giao ngay, giao dch có k hn, giao dch hoán đi
nhm đáp ng các nhu cu có liên quan đn ngoi t ca khách hàng, ngân hàng.
- Dich v trong thanh toán: Có th nói ngân hàng là th qu ca nn kinh t. Các doanh
nghip , t chc kinh t s không phi mt thi gian sau khi mua hoc bán hàng hoá và dch
v bi vic thanh toán s đc ngân hàng thc hin mt cách nhanh chóng và chính xác.
- Dch v t vn, môi gii: Ngân hàng đng ra làm trung gian mua bán chng khoán,
t vn cho ngi đu t mua bán chng khoán, bt đng sn
- Các dch v khác: Ngân hàng đng ra qun lý h tài sn; gi h vàng, tin; cho thuê
két st, bo mt
7
1.2. NGUN VN CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.2.1. Khái nim v vn ca ngân hàng thng mi
Ngân hàng thng mi là mt t chc trung gian tài chính vi các chc nng c bn
là: trung gian tín dng, trung gian thanh toán và chc nng to tin. thc hin đc
các chc nng này và đi vào hot đng mt cách có hiu qu và có li nhun thì đòi hi
ngân hàng thng mi phi có mt lng vn hot đng nht đnh.
Các nhà kinh t đã đa ra khái nim v vn ca NHTM nh sau: Vn ca ngân hàng
thng mi là nhng giá tr tin t do bn thân ngân hàng thng mi to lp hoc huy
đng đc dùng đ cho vay, đu t hoc thc hin các dch v kinh doanh khác
Khái nim trên đã nói đy đ nhng thành phn to nên vn ca NHTM. V thc cht
vn ca ngân hàng thng mi là bao gm các ngun tin t ca chính bn thân ngân
hàng và ngun vn huy đng ca nhng ngi có vn tm thi nhàn ri. H chuyn tin
vào ngân hàng vi các mc đích khác nhau: hoc ly lãi, hoc nh thu, nh chi hay là
dùng các sn phm dch v khác ca ngân hàng. ây chính là h chuyn quyn s dng
vn cho ngân hàng và s tin mà ngân hàng phi tr hay làm các dch v chính là cái giá
ca quyn s dng các giá tr tin t đó. Nh vic có đc ngun vn, các ngân hàng có
th tin hành kinh doanh: cho vay, bo lãnh, cho thuê Nói chung vn ca ngân hàng chi
phi toàn b và quyt đnh đi vi vic thc hin các chc nng ca NHTM
1.2.2. C cu vn ca Ngân hàng thng mi
Vn ca ngân hàng thng mi bao gm:
- Vn ch s hu.
- Vn huy đng.
- Vn đi vay.
- Vn khác.
Mi loi vn đu có tính cht và vai trò riêng trong tng ngun vn hot đng ca
ngân hàng và đu có nhng tác đng nht đnh đn hot đng kinh doanh ca NHTM.
1.2.2.1. Vn ch s hu
ây là ngun vn thuc quyn s hu ca chính ngân hàng, ngân hàng có toàn quyn
s dng gm các trang thit b, c s vt cht, trang thit b, nhà ca ây là ngun vn
khá quan trng, trc ht nó to uy tín cho chính ngân hàng. Ngân hàng có to, đp, b th
Thang Long University Library
8
thì mi to đc cm giác an toàn kho khách hàng khi đn giao dch. i vi mi ngân
hàng, ngun hình thành và nghip v hình thành loi vn rt đa dng tu theo tính cht s
hu, nng lc tài chính ca ch ngân hàng, yêu cu và s phát trin ca th trng.
Vn ch s hu ca NHTM gm : vn cp 1 và vn cp 2.
Vn cp 1
Vn cp 1 bao gm vn điu l, qu d tr b sung vn điu l, qu d phòng tài
chính, qu đu t phát trin nghip v, li nhun không chia.
- Vn điu l ( Ngun vn hình thành ban đu)
Vn điu l là s vn đc ghi trong điu l hot đng ca ngân hàng thng mi.
Ngun vn này có th khác nhau gia các ngân hàng, ph thuc vào mi hình thc s hu
khác nhau ca ngân hàng thng mi. Nu là ngân hàng thng mi thuc s hu Nhà
nc thì vn điu l do ngân sách nhà nc cp và đc b sung trong quá trình hot
đng. Nu là ngân hàng c phn, ngân hàng liên doanh thì do các c đông và các bên liên
quan đóng góp. Vn điu l ca tng loi ngân hàng thng mi không đc thp hn
mc vn pháp đnh mà pháp lut quy đnh cho tng loi ngân hàng thng mi. Trong
quá trình kình doanh các ngân hàng thng mi có th b sung tng vn điu l nhng
phi đc NHTW đng ý và phi đc công b công khai.
- Ngun vn b sung trong quá trình hot đng
Vn ch s hu ca ngân hàng không ngng đc tng lên theo thi gian nh có
ngun vn b sung. Ngun b sung này có th t li nhun hay t phát hành thêm c
phn, góp thêm, cp thêm Ngun vn b sung này tuy không thng xuyên song đi
vi các ngân hàng ln t lâu đi thì ngun b sung này chim mt t l rt ln.
- Các qu
Trong quá trình hot đng, ngân hàng có nhiu qu. Mi qu có mt mc đích riêng:
Qu đu t phát trin, qu d phòng tn tht, qu bo toàn vn, qu phúc li, qu khen
thng Ngun đ hình thành nên các qu là t li nhun. Các qu này thuc toàn quyn
s dng ca ngân hàng. Tùy theo quy đnh ca tng quc gia, tng thi k tng mc đ
trích lp, quy mô và mc đích s dng :
Qu d tr b sung vn điu l hàng nm đc trích theo t l nht đnh t li
nhun sau thu. Vit Nam, theo Ngh đnh 146/N/CP/ngày 23/11/2005 mc trích lp
là 5% li nhun sau thu, mc ti đa ca qu này có vn điu l thc có.
9
Qu d phòng tài chính là các khon d phòng tn tht đc xem nh là mt b
phn ca vn t có đ bù đp thua l. S d tr này không vt quá 25% vn điu l ca
ngân hàng và đc trích 10% t li nhun sau thu hàng nm.
Qu đu t phát trin nghip v, li nhun không chia…các qu này đc trích
lp và s dng theo quy đnh ca pháp lut.
Vit Nam vn cp 1 đc dùng làm cn c đ xác đnh gii hn mua, đu t vào
tài sn c đnh, vào t chc tín dng.
Vn cp 2
Vn cp 2 bao gm các khon nh giá tr tng thêm ca tài sn c đnh đc đánh giá
li theo quy đnh ca pháp lut, giá tr tng thêm ca các loi chng khoán đu t đc
đánh giá li theo quy đnh, trái phiu chuyn đi hoc c phiu u đãi do TCTD phát
hành tha mãn các điu kin theo quy đinh, các công c n khác đáp ng các điu kin
ca pháp lut, qu d phòng chung.
Vit Nam theo quy đnh hin hành vn cp 2 bao gm:
- 50% phn giá t tng thêm ca tài sn c đnh đc đánh giá li
- 40% phn giá tr tng thêm ca loi chng khoán đu t (k c c phiu đu t vn
góp) đc đánh giá li.
- Ngun vay n có th chuyn đi thành c phn
Các khon vay n trung và dài hn, n đnh có kh nng chuyn đi thành c phn thì
đc coi là mt b phn vn ch s hu ca ngân hàng. Ngân hàng có th s dng vn
theo các mc đích kinh doanh ca mình nh có th đu t vào nhà ca, đt đai và có th
không phi hoàn tr khi đn hn.
1.2.2.2. Vn huy đng
Vn huy đng là b phn ln nht trong tng ngun vn ca ngân hàng thng mi.
Vi vic huy đng vn, ngân hàng có đc quyn s dng vn và có trách nhim phi
hoàn tr c gc ln lãi đúng hn cho ngi gi. Ngân hàng có th huy đng vn t dân c,
các t chc kinh t – xã hi vi nhiu hình thc khác nhau.
- Tin gi thanh toán (tin gi giao dch)
ây là khon tin ca các doanh nghip và cá nhân gi vào ngân hàng vi mc đích
là s dng các dch v thanh toán ca ngân hàng. Khon tin gi thanh toán này có th
Thang Long University Library
10
đc tr lãi (tr lãi thp) hoc không đc tr lãi tu thuc vào mi ngân hàng. Ngi gi
tin vào ngân hàng đ nh ngân hàng thu h tin, tr h tin vi mt mc phí thp. Các
ngân hàng có th s dng các s d tin gi khách hàng vào các hot đng ca mình
.
- Tin gi có k hn ca doanh nghip, các t chc xã hi
Nhiu doanh nghip, t chc xã hi có các hot đng thu, chi tin theo các chu k xác
đnh. H gi tin vào ngân hàng đ hng lãi. Tuy khon tin này không tin li bng
tin gi thanh toán (do khi cn tin phi đn ngân hàng đ rút) nhng bù li tin gi có k
hn li có lãi sut cao hn tu theo đ dài ca k hn đc ghi trên hp đng.
- Tin gi tit kim ca dân c
Trong cng đng dân c luôn có nhng ngi có khon tin tm thi nhàn ri. H gi
tin vào ngân hàng nhm thc hin các mc đích bo toàn và sinh li đi vi nhng
khon tin đó. Ngi gi tit kim s có s tit kim xác đnh rõ thi gian và hình thc tr
lãi đã tho thun vi ngân hàng. Hin nay tin gi tit kim là khu vc tim nng đng
thi là ni cnh tranh gay gt gia các ngân hàng, đ thu hút ngun tin này các ngân
hàng luôn đa ra các hình thc huy đng đa dng nh tit kim bng VN, bng vàng và
bng ngoi t, vi lãi sut cnh tranh hp dn và vi nhiu k hn đ ngi gi có nhiu
c hi la chn cho phù hp, tin ích nht.
1.2.2.3. Vn đi vay
Bên cnh vic huy đng tin gi, nhiu lúc các ngân hàng cng phi đi vay đ đm
bo thanh toán, đm bo d tr bt buc Các ngân hàng có th vay :
- Vay ngân hàng Nhà nc (Ngân hàng Trung ng)
NHTW có th cho các t chc tín dng vay vn ngn hn khi cn thit di hình thc tái
cp vn nh : cho vay li theo h s tín dng, chit khu, tái chit khu, thng phiu và các
giy t có giá ngn hn khác, cho vay có đm bo bng cm c thng phiu là các giy t
có giá ngn hn khác, cho vay b sung vn trong thanh toán bù tr, cho vay đcbit khi t
chc tín dng mt kh nng thanh toán có nguy c mt an toàn trong h thng.
- Vay các t chc tín dng khác
Khi các NHTM có s mt cân đi gia ngun vn huy đng và s dng vn, xy ra
hin tng thiu vn đt xut. đm bo kh nng thanh toán ca mình, các t chc tín
dng vay vn ca nhau qua th trng liên ngân hàng. Các khon vay này thông thng
có thi hn ngn ch yu ch đ gii quyt nhng nhu cu tc thi. Hot đng ca th
11
trng này nhm tn dng đn mc cao nht các kh nng sn có mt cách trit đ ca
các t chc tín dng, trc khi có nhu cu vay vn ca Ngân hàng Trung ng.
Tuy nhiên, Lut T chc tín dng nm 2010 va đc ban hành và s có hiu lc t
2011 thì không có điu khon nào quy đnh vic các t chc tín dng đc gi tin- nhn
tin gi ln nhau. Ti Chng IV Lut T chc tín dng nm 2010 quy đnh v hot đng
ca t chc tín dng, quy đnh các t chc tín dng đc vay vn ln nhau (iu 100, tit
c khon 1 iu 108, khon 3 iu 112, tit b khon 4 iu 118, khon 2 iu 119),
không quy đnh v hot đng gi tin ln nhau gia các t chc tín dng, ch quy đnh
vic m tài khon thanh toán ln nhau ca các t chc tín dng nhm phc v cho mc
đích thanh toán.
Các t chc tín dng ch đc thc hin giao dch liên ngân hàng di các hình thc: Giao
dch qua mng đin t do Ngân hàng Nhà nc hoc các t chc cung ng dch v đc c
quan có thm quyn cho phép, hoc qua đin thoi (có ghi âm li) hoc các hình thc khác.
Vic la chn áp dng hình thc giao dch s do các bên la chn nhng phi đm bo thc
hin giao dch an toàn, hiu qu, đúng lut. Mc đích ca quy đnh này là nhm hn ch vic
các t chc tín dng đi vay quá mc trên th trng liên ngân hàng so vi quy mô hot đng và
ngun vn t có ca mình, đng thi hn ch vic đi vay đ cho vay li.
- Vay trên th trng vn
Các ngân hàng có th phát hành giy n (k phiu, tín phiu, trái phiu) trên th
trng vn đ huy đng vn trung và dài hn nhm đáp ng các nhu cu cho vay trung và
dài hn và các nhu cu đu t khác. Nhng ngân hàng ln có uy tín hoc tr lãi cao s có
kh nng vay đc nhiu hn các ngân hàng nh. Các ngân hàng nh thng vay gián
tip thông qua các ngân hàng đi lý hoc đc s bo lãnh ca ngân hàng đu t. Kh
nng vay mn này ph thuc nhiu vào trình đ phát trin ca th trng tài chính, các
hình thc phát hành, chuyn đi, thi hn ca các công c n
1.2.2.4. Vn khác
- Ngun u thác
Ngân hàng thng mi thc hin các dch v u thác qua đó làm tng ngun vn ca ngân
hàng nh u thác đu t, u thác cho vay, u thác cp phát, u thác gii ngân và thu h
- Ngun trong thanh toán
Các khon thanh toán không dùng tin mt nh: L/C, u nhim thu, u nhim chi hay
ngân hàng là đu mi trong đng tài tr cng giúp ngân hàng làm tng ngun vn ca mình.
Thang Long University Library
12
- Ngun khác
Gm các khon phi np, phi tr nh: thu cha np, lng cha tr
1.2.3. Vai trò ca hot đng huy đng vn ca ngân hàng thng mi.
1.2.3.1. i vi toàn b nn kinh t
Tit kim và đu t là nhng c s nn tng ca nn kinh t. Tit kim và đu t có
mi quan h nhân qu, tit kim góp phn thúc đy, m rng phát trin sn xut kinh
doanh, tng cng đu t và đu t cng góp phn khuyn khích tit kim. Nhng trong
nn kinh t các khon tit kim thng nh, l và ngi tiên phong trong vic tp hp vn
hiu qu nht chính là các ngân hàng thng mi. Thông qua các kênh huy đng vn, các
khon tit kim chuyn thành đu t góp phn làm tng hiu qu ca nn kinh t.
i vi nhng ngi có vn nhàn ri: Vic huy đng vn ca ngân hàng trc ht s
giúp cho h nhng khon tin lãi hay có đc các dch v thanh toán đng thi các khon
tin không b cht, luôn đc vn đng, quay vòng.
i vi nhng ngi cn vn: H s có c hi m rng đu t, phát trin sn xut
kinh doanh t chính ngun vn huy đng ca ngân hàng.
Vic huy đng vn ca ngân hàng giúp cho nn kinh t có đc s cân đi v vn,
nâng cao hiu qu s dng vn. Các c hi đu t luôn có điu kin đ thc hin. Quá
trình tái sn xut m rng s đc thc hin d dàng hn vi vic huy đng vn ca các
ngân hàng thng mi. Tuy vic huy đng vn có th thc hin bng nhiu kênh: th
trng chng khoán, ngân sách nhà nc, nhng trong điu kin nc ta hin nay thì
huy đng vn qua các ngân hàng thng mi vn là hình thc ch yu và quan trng nht.
1.2.3.2. i vi hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi.
- Vn là c s đ ngân hàng t chc mi hot đng kinh doanh
bc vào hot đng kinh doanh thì đu tiên ngân hàng phi cn có vn. Ngoài
lng vn bt buc phi có, ngân hàng phi huy đng t các ngun khác. Ngân hàng đi
vay đ cho vay. Vy đ có hot đng cho vay thì phi có th đ mà cho vay. Ngun vn
phn ánh tim nng và sc mnh ca ngân hàng. i vi nhng ngân hàng ln, vic tham
gia tài tr cho nhng d án ln luôn d dàng hn các ngân hàng nh. Vn không ch là
phng tin kinh doanh mà còn là đi tng kinh doanh ch yu ca ngân hàng thng
mi. Nói cách khác, không có vn thì ngân hàng không th thc hin đc các nghip v
kinh doanh ca mình.
13
- Vn quyt đnh quy mô hot đng tín dng và các hot đng khác ca ngân hàng.
Hot đng tín dng ca ngân hàng ph thuc vào vn ca ngân hàng. Ngân hàng có
nhiu vn s có u th cnh tranh hn so vi ngân hàng ít vn. Có đc nhiu vn ngân
hàng s có điu kin đ đa ra các hình thc tín dng linh hot, có điu kin đ h lãi sut
t đó s làm tng quy mô tín dng. Các ngân hàng ln, nhiu vn thng có rt nhiu các
dch v ngân hàng. Phm vi hot đng kinh doanh ca h s rng hn nhiu các ngân
hàng nh. Chính vì vy càng khng đnh rõ tm quan trng ca vn trong hot đng kinh
doanh ca ngân hàng.
- Vn quyt đnh kh nng thanh toán và đm bo uy tín ca ngân hàng trên
thng trng
Các ngân hàng ln trên th gii là các ngân hàng có uy tín, luôn đc ca ngi và n
trng. iu kin đu tiên đ xây dng đc uy tín ca ngân hàng chính là vn ca ngân
hàng. Có nhiu vn, kh nng thanh toán ca ngân hàng luôn đc đm bo, các khách
hàng luôn cm thy yên tâm khi giao thip vi ngân hàng. Trong nên kinh t bt n hin
nay, kh nng thanh toán luôn đc các ngân hàng u tiên hàng đu và đ đc nh vy
thì các ngân hàng luôn tìm cách huy đng đc nhiu vn hn.
- Vn quyt đnh nng lc cnh tranh ca ngân hàng
Trong thi đi kinh t cnh tranh khc lit nh hin nay, vn là điu kin đ các ngân
hàng tham gia cnh tranh. Nó giúp cho ngân hàng m rng quy mô hot đng, tng cng
quan h vi các đi tác. ng thi nó lôi kéo khách hàng mi, gi chân các khách hàng
truyn thng. Doanh s ca ngân hàng tng lên đng thi làm tng ngun vn ca ngân hàng.
Vn ca ngân hàng ln giúp cho ngân hàng có kh nng tài chính di dào đ cnh tranh vi
các ngân hàng khác: h lãi sut, linh hot v thi hn tín dng, hình thc tr lãi Các dch v
ngân hàng s ngày càng đc ci tin, phát trin và đc thc hin tt hn.
1.2.4. Các hình thc huy đng vn ca ngân hàng thng mi
Mt hot đng không th thiu ca các ngân hàng thng mi là tin hành huy đng
vn đ ngân hàng đi vào hot đng. Quá trình huy đng vn đó hu nh đu ging nhau
các ngân hàng nhng đ phân loi các hình thc huy đng thì li rt khác nhau. iu này
còn ph thuc vào các tiêu chí đc la chn đ phân loi.
Thang Long University Library
14
1.2.4.1. Phân loi theo thi gian huy đng
Phân loi theo thi gian có ý ngha quan trng đi vi ngân hàng vì nó liên quan mt
thit đn tính an toàn và kh nng sinh li ca ngun vn huy đng cng nh thi gian
phi hoàn tr khách hàng. Theo thi gian, hình thc huy đng đc chia thành:
- Huy đng ngn hn
ây là hình thc huy đng ch yu trong các ngân hàng thng mi thông qua vic
phát hành các công c n ngn hn trên th trng tin t và các nghip v nhn tin gi
ngn hn, tin gi thanh toán Phn ln s này đc dùng đ cho vay ngn hn (di 1
nm) hoc đc chuyn hoán k hn đ thc hin cho vay trung hn. Do thi gian ngn
nên lãi sut huy đng ngn hn thng thp, tuy nhiên tính n đnh li kém.
- Huy đng trung hn
ây là ngun huy đng vn ngân hàng qua phát hành các công c n trung hn trên th
trng vn hoc nhn tin gi trung hn (t 1 đn 5 nm). Vn huy đng này NH có th s
dng tng đi dài và thun tin. Tuy nhiên lãi sut huy đng ngun này thng cao hn
ngun ngn hn. Ngun huy đng trung hn rt quan trng và cn thit đ ngân hàng thc
hin các hot đng đu t, thay đi công ngh và cho vay trung, dài hn vi lãi sut cao
.
- Huy đng dài hn
ây là hot đng huy đng vn dài hn ca ngân hàng trên th trng vn, vi ngun
huy đng này ngân hàng có th s dng d dàng, có tính n đnh cao (t trên 5 nm tr
lên). Do vy lãi sut mà ngân hàng phi tr cng rt cao.
1.2.4.2. Phân loi cn c theo đi tng huy đng
- Huy đng vn t dân c
ây là mt khu vc huy đng đy tim nng cho các ngân hàng. Ngân hàng huy đng
t các khon tin nhàn ri ca dân chúng và sau đó chuyn đn cho nhng ngi cn vn
đ m rng đu t, kinh doanh. Ngun huy đng t dân c thng khá n đnh .
- Huy đng vn t các doanh nghip và các t chc xã hi
ây là ngun huy đng đc đánh giá là rt ln, chim t trng cao trong tng ngun
vn. tit kim thi gian và chi phí trong thanh toán, các doanh nghip dù ln hay nh
hu ht đu có tài khon trong ngân hàng. Các doanh nghip khi bán đc hàng hoá đu
gi tin vào ngân hàng và rút ra khi cn. Chu k rút tin ca các doanh nghip và các t
15
chc xã hi không ging nhau. Vì vy ngân hàng luôn có trong tay mt khon tin ln mà
mình có th s dng mt cách tng đi thun li. Tuy nhiên đ ln ca khon tin này
ph thuc nhiu vào các dch v, các tin ích mà ngân hàng mang li khi khách hàng s
dng các dch v. iu này khin cho vic huy đng vn t các doanh nghip và các t
chc xã hi gn lin vi vic m rng, ci tin các dch v ngân hàng.
- Huy đng vn t các ngân hàng và các t chc tín dng khác
Trong quá trình hot đng các ngân hàng thng có các khon tin gi ln nhau đ
thun tin trong giao dch, thanh toán Ngoài ra vic vay ln nhau gia các ngân hàng
cng làm tng ngun vn huy đng. iu này tuy không thng xuyên song là cn thit
trong hot đng kinh doanh ca mi ngân hàng thng mi. Khi xut hin vic thiu ht
d tr hay kh nng thanh toán b đe do các ngân hàng thng mi có th vay ln
nhau. Quá trình vay này là mt tho thun tín dng gia hai bên. Quá trình tng vn huy
đng này có th đc thc hin trên th trng ni t hay th trng ngoi t.
Khi các NHTM đã ht kh nng vay mn ca nhau mà vn thiu vn hoc mt kh
nng thanh toán, các NHTM thc hin vay vn ti Ngân hàng trung ng đ to thêm
ngun vn b sung cho hot đng kinh doanh ca mình. Ngân hàng trung ng đóng vai
trò là ngi cho vay cui cùng đ giúp cho các ngân hàng thng mi khc phc nhng
s c v thanh khon.
Huy đng vn t các Ngân hàng Trung ng và các t chc tín dng khác đ đm
bo nhng kh nng cn thit, nên tuy cng khá d dàng nhng s lng thng không
nhiu và chi phí huy đng thng cao hn. Do vy, hình thc này các ngân hàng s dng
không nhiu.
1.2.4.3. Phân loi theo bn cht các nghip v huy đng vn
Hình thc phân loi này là hình thc ch yu đc các ngân hàng thng mi s
dng hin nay. Phân loi theo nghip v huy đng vn rõ ràng to s thun tin cho ngân
hàng khi tin hành huy đng. Các hình thc huy đng bao gm:
Huy đng vn qua nghip v nhn tin gi
- Huy đng tin gi không k hn :
ây là phn tin huy đng tng đi quan trng nhng nc phát trin có t l
thanh toán không dùng tin mt cao. Mc đích ca các khon tin gi này không phi là
đ ly lãi mà ch yu dùng đ thanh toán. Khách hàng gi tin phn ln là nhng t chc
kinh t, các doanh nghip, các cá nhân làm n buôn bán phi thanh toán tin hàng hoá,
Thang Long University Library
16
dch v liên tc. Ngi gi tin có th rút tin ra bt c lúc nào hoc đ tr cho ngi th
ba. Hình thc rút có th là tin mt hay ly qua hình thc thanh toàn bng séc. c bit
ngi gi tin có th không cn trc tip đn ngân hàng ly mà có th rút qua các máy rút
tin t đng (máy ATM). Ngân hàng thng bo qun loi tin gi này trên hai tài khon:
tài khon thanh toán và tài khon vãng lai:
Tài khon thanh toán là loi tài khon tin gi mà ch tài khon có toàn quyn s
dng s tin trên tài khon nhng ch trong phm vi s d tin gi. Loi tài khon này
luôn luôn có s d có.
Tài khon vãng lai là tài khon có th d có hoc d n, thng đc s dng cho
các cá nhân. S d có th hin tin gi ca khách hàng còn s d n th hin khon tín
dng ngân hàng cp cho khách hàng vay
.
Vi mc đích ch yu khi gi tin là đ s dng các dch v ngân hàng nên mc lãi
sut mà ngân hàng tr cho ngi gi tin là rt thp, thm chí không phi tr lãi. Tuy
nhiên nhiu nc có t l thanh toán không dùng tin mt thp (trong đó có Vit Nam)
và đ tng mc đng viên tin gi, ngân hàng vn tr lãi cho tin gi này (có nhng thi
đim đc tr ngang bng vi lãi sut tin gi tit kim không k hn). T l huy đng t
ngun này s là khá cao nu ngân hàng có các dch v đa dng, sn phm ngân hàng cht
lng cao, h thng mng li rng rãi đáp ng tt các nhu cu ca ngi gi tin.
- Huy đng tin gi có k hn
Là tin gi ca các t chc kinh t, cá nhân gi vào ngân hàng và rút ra sau mt thi hn
nht đnh. Khon này thng gn vi các t chc kinh t có chu k kinh doanh gn nh xác
đnh, thi gian thanh toán tin n đnh, ít có s bin đng. Phn tin gi này ngân hàng s
dng d dàng nên mc lãi sut mà ngân hàng phi tr cng cao hn. Ngi gi tin ngoài
mc đích s dng các dch v ngân hàng còn có mc đích kim li. Do đó, s thay đi lãi
sut s có tác đng rt nhanh và rõ nét đi vi ngun vn huy đng ca ngân hàng.
Vit Nam, hình thc tin gi có k hn bng các chng ch tin gi (mà chúng ta vn
gi là k phiu ngân hàng có mc đích) vi các thi hn 3 tháng, 6 tháng, 1 nm, 2 nm
ngày càng ph bin, đã và đang phát huy vai trò hay vic to vn cho các ngân hàng.
- Huy đng tin gi tit kim
ây là hình thc ph bin nht, lâu đi nht ca các NHTM. Bao gm các loi sau: