SKKN dự thi giáo viên giỏi cấp TP

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC NHẬN THỨC CỦA TRẺ MẪU
GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG TRÒ CHƠI HỌC TẬP.
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
“Vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo”, chính trị chơi đã gây ra
những biến đổi về chất trong tâm lý của trẻ, nó chi phối tồn bộ đời sống tâm lý
của trẻ, làm cho chúng mang màu sắc độc đáo của lứa tuổi mẫu giáo.
Trong hàng loạt cơng trình khoa học nghiên cứu của các nhà khoa học trên
thế giới về trò chơi học tập của trẻ em mẫu giáo đều chỉ ra rằng: Trong các trò
chơi, đặc biệt là trò chơi học tập địi hỏi sự hoạt động trí tuệ rất phức tạp, trẻ
phải huy động trí tuệ của mình tới mức tối đa để giải quyết nhiệm vụ nhận thức
mà trị chơi đặt ra. Vì thế nó tạo điều kiện nâng cao tính tích cực nhận thức của
trẻ mẫu giáo. Trị chơi học tập có ý nghĩa quan trọng đối với việc giáo dục và
phát triển nhân cách nói chung và trí tuệ của trẻ mẫu giáo nói riêng. Trị chơi
học tập chẳng những dạy cho trẻ trí thơng minh, lịng dũng cảm, ý chí kiên
cường khơng chịu lùi bước trước khó khăn mà cịn giúp trẻ tự tin vào bản thân,
tính hài hước, tính tổ chức, tính kỷ luật, lòng tự hào dân tộc, yêu quê hương…
Trò chơi học tập khơng chỉ có nguồn sống ni dưỡng trẻ về cả thể chất lẫn tâm
hồn mà là nguồn thông tin vô tận, là điều kiện thuận lợi để phát huy khả năng
độc lập, óc sáng tạo của trẻ. Trạng thái xúc cảm lành mạnh trong khi chơi thúc
đẩy sự phát triển các quá trình tâm lý của trẻ như: tri giác, cảm giác, tư duy, chú
ý, ghi nhớ, ngôn ngữ.. Trong trị chơi, đứa trẻ có thể làm được những việc cao
hơn so với khả năng thực của nó, trẻ thực hiện được những nhiệm vụ trí tuệ và
thực hành.
Trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi vốn là chủ thể với năng lực riêng, có khả năng tư
duy, thích khám phá thế giới xung quanh và một chứng mực nào đó, trẻ có thể
khám phá ra những ý tưởng trong những hồn cảnh có mục đích, có ý nghĩa với
chúng. Chúng rất thích “Trị chơi học tập” bởi lẽ qua trị chơi học tập khơng
những thoả mãn nhu cầu chơi mà còn thoả mãn nhu cầu nhận thức về thế giới
xung quanh. Chúng tích cực tìm hiểu các thuộc tính của sự vật, hiện tượng và
các mối quan hệ thông qua việc tiếp xúc với sự vật, hiện tượng xung quanh.Có

thể nói, trẻ mẫu giáo “ Học bằng chơi, chơi bằng học” và động lực thúc đẩy trẻ
tích cực hoạt động là do nhu cầu chơi và sự say mê khám phá thế giới xung
quanh. Trong trò chơi, trẻ trở nên cao hơn chính mình và chúng có thẻ làm được
những việc mà trong thực tế trẻ không làm được. Vì vậy cần phải phát huy tính
tích nhận thức của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong hoạt động chơi nó chung và trị
chơi học tập nói riêng.
Tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong các hoạt động cá
nhân đều chứa đựng tính quy luật nhất địnhtrong sự phát triển của mình. Tính
hiệu quả của sự phát triển ấy được xác định không bằng tốc độ chiếm lĩnh nội
dung tri thức mà còn bằng cả kỷ năng sử dụng các phương thức nhất định khi
giải quyết nhiệm vụ đã đặt ra trong hoạt động của trẻ. Giáo viên mầm non cần


hiểu được cấp độ “tính tích cực nhận thức” của trẻ để tực đó xác định mục tiêu
và lựa chọn nội dung cũng như phương tiện thực hiện nhằm đạt kết quả giáo dục
cao hơn.
I. Lý do chọn đề tài.
Trong chương trình giáo dục mầm non hiện nay của nước ta, được xây
dựng theo nguyên tắc tiếp cận tích hợp - lấy hoạt động vui chơi của trẻ làm
trung tâm, trẻ và cô cùng học, cùng chơi, cùng tham gia khám phá, giải quyết
các vấn đề và đi đến những kết luận cụ thể. Quan điểm giáo dục tích hợp nhìn
nhận đứa trẻ làm trung tâm, là người giải quyết chính đối với việc học và chơi
của trẻ, cịn giáo viên là người tổ chức - hướng dẫn,
và tạo điều kiện cho trẻ tích cực hoạt động chiếm lĩnh những tri thức, kỷ năng.
Phát huy tính tích cực của trẻ trong trị chơi nói chung và trị chơi học tập nói
riêng là một trong những nguyên tắc cơ bản của giáo dục mầm non nước ta. Vì
thế mà việc phát huy tính tích cực của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong trò chơi học
tập là một nguyên tắc quan trong trong việc tổ chức hoạt động vui chơi của trẻ
hiện nay.
Mục đích chơi của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi là: sự hứng thú chơi đã hướng

vào kết quả và nhiệm vụ đặt ra chứ không vào quá trình chơi, trẻ đã biết sử dụng
vốn kinh nghiệm của mình vào trị chơi. Chính vì hứng thú đối với trị chơi tạo
điều kiện cho trẻ tích cực nhận thức thế giới xung quanh. Nhiệm vụ của trò chơi
học tập ở mẫu giáo 5 – 6 tuổi phức tạp hơn, yêu cầu cao hơn, câu hỏi đặt ra khó
hơn so với các lứa tuổi bé hơn, nên cơ sở để trẻ giải quyết nhiệm vụ trong trò
chơi học tập phải dựa vào mối tương quan, dựa vào những dấu hiệu chung nhất
của các hiện tượng và sự vật.
Dưới sự ảnh hưởng của trò chơi học tập, trong sự phát triển trí tuệ của trẻ
mẫu giáo có một bước tiến rất quan trọng; đó là sự chuyển hố các thao tác tỉ mỉ
bên ngoài với đồ vật vào các thao tác trí tuệ bên trong dưới dạng biểu tượng và
khái niệm. Chính ngay trong trị chơi học tập đã chứa đựng những điều kiện cần
thiết để phát triển năng lực trí tuệ của trẻ, đặc biệt mẫu giáo 5 – 6 tuổi chuẩn bị
vào lớp một phổ thơng.
Vì thế, tơi đã mạnh dạn chọn và nghiên cứu đề tài “ Phát huy tính tích cực
của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong trò chơi học tập”, là tiếp tục nghiên cứu để tìm
ra các biện pháp thích hợp khơng ngừng khai thác tiềm năng của trò chơi mà còn
tạo điều kiện thuận lợi giúp trẻ phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ trong trò
chơi học tập.
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.
1. Mục đích nghiên cứu.
- Tôi nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức
của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong trò chơi học tập” nhằm:
+ Làm giàu thêm vốn kiến thức phong phú và vốn kinh nhgiệm của mình về
TCHT dành cho trẻ mẫu giáo trong trường Mầm non.
+ Giáo dục và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ, xem đây như một
phương pháp giáo dục nhân cách tồn diện có hiệu quả cho trẻ mẫu giáo.
+ Giáo dục và phát triển một số năng lực, phẩm chất trí tuệ cho trẻ mẫu giáo
5-6 tuổi.

+ Trẻ có thái độ tích cực đối với thế giới hiện thực xung quanh, lòng ham
muốn chiếm lĩnh tri thức và biết vận dụng chúng vào hoàn cảnh thực tiễn.
+ Đáp ứng và thoả mãn nhu cầu, hứng thú chơi của trẻ.
+ Làm rõ khả năng tự giải quyết nhiệm vụ nhận thức của trẻ trong trò chơi
học tập.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu.
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về “ Một sơ biện pháp phát huy tính tích cực
nhận thức của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong trò chơi học tập”.
- Nghiên cứu cơ sở thực hiện về việc “ Một sô biện pháp phát huy tính tích
cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong trò chơi học tập” ở trường mầm
non tôi công tác.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
Một sô biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 5 – 6
tuổi trong trò chơi học tập.
IV. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU.
Đề tài nghiên cứu trong khoảng thời gian là gần 1 năm. Bắt đầu từ tháng 05/
2012 đến 04/ 2013.
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
1. Phương pháp quan sát.
2. Phương pháp thực nghiệm.
3. Phương pháp trò chuyện.
4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
1. Cơ sở lý luận.
- Phát huy tính tích cực của trẻ mầu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi học tập là
một trong các nguyên tắc giáo dục cơ bản và hết sức cần thiết, nó được coi là
nguyên tắc
“vàng” của vấn đề tổ chức chơi cho trẻ. Xuất phát từ mục tiêu và quan điểm giáo
dục Mầm non là phát triển nhân cách trẻ tồn diện, trong đó có phát triển năng

lực trí tuệ cho trẻ, phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ trong hoạt động của
chúng, chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo lớn vào học trường phổ thông.
- Dựa trên những thành tựu nghiên cứu của khoa học giáo dục mầm non đã
phản ánh vào chương trình giáo dục mầm non của một số nước trên thế giới và
Việt Nam lấy hoạt động vui chơi làm trung tâm của chương trình giáo dục trẻ
mẫu giáo, sử dụng trò chơi làm phương tiện giáo dục thiết thực phù hợp với
từng cá nhân, tạo điều kiện cho trẻ phát triển về mọi mặt như: Thể chất, nhận
thức, thẩm mỹ, ngơn ngữ, quan hệ tình cảm và kỷ năng xã hội.
- Các nhà nghiên cứu khoa học đã nhấn mạnh rằng; trẻ em chỉ có thể hồn
thiện và phát triển ngay trong chính bản thân mình. Các nhà nghiên cứu cũng
thống nhất rằng; trị chơi học tập có một ý nghĩa quan trọng đối với việc giáo
dục và phát triển trí tuệ của trẻ em mẫu giáo. Hoạt động nhận thức của trẻ mẫu
giáo được hình thành và xuất hiện ngay trong trò chơi học tập. Đặc biệt ở lứa
tuổi mẫu giáo (5 -6 tuổi) những hứng thú nhận thức được tạo thành trên cơ sở
của hứng thú chơi. Bởi “ Trị chơi học tập khơng những cung cấp cho trẻ một


khối lượng tri thức nhất định mà còn dạy trẻ lĩnh hội những tri thức ấy, trang bị
cho chúng những kỷ năng làm việc trí tuệ, phát triển tính tích cực, tính độc lập
của tư duy”.
- Một số nhà khoa học trên thế giới và trong nước đã nghiên về: Tính tích
cực nhận thức của người học trong mối quan hệ giữa nhận thức, tình cảm và ý
chí; về bản chất và cấu trúc của tính tích cực nhận của người lớn và trẻ em; về
một số dấu hiệu của tính tích cực nhận thức và các mức độ thể hiện chúng của
học sinh…Có thể nói rằng nhiều nhà nghiên cứu đã quan tâm, chú ý đến vấn đề
tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo. Họ đã chỉ ra tiềm năng phát triển trí tuệ
của trẻ mẫu giáo vô cùng lớn, nhưng đến nay vẫn chưa được nghiên cứu một
cách đầy đủ và hoàn chỉnh.
- Điểm lại những cơng trình nghiên cứu về “ trị chơi học tập” và “tính tích
cực nhận thức” của con người trong đó có trẻ mẫu giáo ở trong và ngồi nước

cho thấy, việc khai thác tiềm năng to lớn của hoạt động vui chơi nói chung và
trị chơi học tập nói riêng vào mục đích giáo dục trẻ ngày càng được các nhà
giáo dục trên thế giới quan tâm. Ở nhiều nước trong đó có Việt nam, trị chơi
được đặt vào vị trí trung tâm của chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. mặc dù
trên thực tiễn, các nhà giáo dục mới chỉ chú ý đến khía cạnh khai thác tiềm năng
của loại trị chơi này theo ý đồ của mình mà chưa chú ý đến bản thân cá nhân
trẻ, đến tính chủ động, tính tích cực của trẻ khi chơi, đến sự phát triển chính trị
chơi. Tình hình đặt ra cho các nhà giáo dục làm việc trực tiếp với trẻ một nhiệm
vụ quan trọng đó là: tiếp tục nghiên cứu để tìm ra các biện pháp thích hợp nhằm
khơng những khai thác tiềm năng của trò chơi mà còn tạo điều kiện thuận lợi
giúp trẻ phát huy tính tích cực của mình trong trị chơi, làm cho trị chơi học tập
ngày càng phát triển.
2. Cơ sở thực tiễn.
- Những năm gần đây việc tổ chức hoạt động vui chơi cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi đã được quan tâm, chú ý hơn. Tuy thế nhưng đối với trò chơi học tập thì
chưa thực sự được phát huy hết khả năng của nó. Mặc dù giáo viên đã cố gắng
tìm tịi, học hỏi để tổ chức cho trẻ chơi nhưng kết quả đạt được trên trẻ chưa cao
và đặc biệt trẻ chưa có hứng thú khi tham gia chơi, trị chơi thường bị nhàm
chán, khô khan và cứng nhắc.
- Qua nhiều năm trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo lớn ( 56 tuổi), tôi thấy rằng việc tổ chức cho trẻ chơi các loại trò chơi học tập còn nhiều
điều đáng phải bàn và giáo viên chưa mạnh dạn sử dụng các hình thức, các
phương pháp để phát huy được tiềm năng của trò chơi học tập khi tổ chức cho
trẻ chơi.
3. Thực trạng của nhà trường.
- Qua khảo sát ở một số giáo viên nhiều năm dạy học và qua trẻ trong lớp tơi
phụ trách thì thực tế còn nhiều vấn đề cần giải quyết, hiệu quả đạt chưa cao. Cụ
thể ở bảng khảo sát sau đây.
Nội dung
Kết quả khảo sát.
- Giáo viên biết và thường xuyên tổ chức chơi trò 7/12 GV đạt tỷ lệ: 58 %

chơi học tập.
- Trẻ hứng thú chơi các trò chơi học tập
15/29 cháu tỷ lệ: 52 %
- Trẻ phát huy tính tích cực nhận thức, được trải
nghiệm và tự giải quyết tình huống có vấn đề, , 12/29 cháu tỷ lệ: 41 %.
hồn thành nhiệm vụ chơi trong trị chơi học tập.
- Kỷ năng tự tổ chức TCHT của trẻ.
6 /29 cháu, tỷ lệ 20,6 %.
3.1. Thuận lợi.
- Trường mầm non nơi tôi đang công tác cơ sở vật chất mới xây nên khang
trang phịng học thống mát đảm bảo diện tích cho trẻ hoạt động. Có sân chơi
bải tập sạch đẹp, rộng rải và đảm bảo an tồn. Có khuôn viên bồn hoa, cây cảnh
và một số đồ chơi lớn ngồi trời phù hợp với trẻ.
- Bản thân tơi được bồi dưỡng kiến thức chuyên môn thông qua các đợt
chuyên đề của phòng, trường tổ chức. Được học hỏi qua thăm lớp dự giờ của
đồng nghiệp trường mình và các đợt sinh hoạt liên trường ở các trường trọng
điểm nên tơi đã có vốn kiến thức nhất định khi tổ chức cho trẻ hoạt động vui
chơi, đặc biệt là chơi các loại trò chơi học tập.
- Đội ngũ giáo viên trẻ , nhiệt tình có năng lực trong cơng tác chăm sóc giáo
dục trẻ và có mối đồn kết cao nên đã giúp tôi thêm yêu nghề hơn. Nhờ sự chỉ
đạo của bộ phận chun mơn Phịng Giáo dục, bám sát các chuyên đề nên đã
giúp tôi nắm vững về phương pháp, hình thức, nội dung và cách tổ chức cho trẻ
5- 6 tuổi vui chơi.
- Trò chơi học tập vốn gần gũi, là loại trị chơi có luật, nó có nội dung rất
phong phú và là trị chơi chân chính chứa đựng những xúc cảm, tình cảm lành
mạnh của trẻ. Trị chơi học tập có thể chơi ở mọi lúc mọi nơi và trẻ chơi tự mình
khẳng định bản thân mình qua trị chơi.
- Trong thời kỳ xã hội cơng nghiệp hố - hiện đại hố, đẩy mạnh ứng dụng

cơng nghệ thơng tin nên nội dung các trị chơi học tập cũng được phong phú và
nâng cao hơn.
3.2. Khó khăn.
- Trẻ ở lứa tuổi này đang trên đà phát triển mạnh mẽ về thể lực cũng như
trí tuệ, địi hỏi người giáo viên mầm non khơng những nắm vững kiến thức về
chăm sóc giáo dục trẻ mà cịn phải có kho tàng hiểu biết sâu rộng về các loại trò
chơi, về thế giới xung quanh.
- Nhà trường tuy đã chú ý tập trung đầu tư cơ sở vật chất nhưng vẫn còn
thiếu thốn, các loại đồ chơi phục vụ dạy học, vui chơi của cô và trẻ chưa đáp
ứng được nhu cầu tối thiểu. Chưa có các khu vui chơi riêng cho từng loại hình
trị chơi, đồ dùng đồ chơi phục vụ các loại trò chơi cho trẻ còn nghèo nàn, lạc
hậu, đa phần là đồ dùng, đồ chơi tự làm...
- Một số phụ huynh chưa hiểu được tầm quan trọng của giáo dục mầm non
nên chưa tạo điều kiện đưa trẻ ra lớp đúng độ tuổi, chưa thực sự quan tâm nhiều
đến việc tổ chức cho con trẻ chơi, đặc biệt chưa có kiến thức về phát huy tính
tích cực nhận thức và chưa hiểu biết được sâu sắc lợi ích của trị chơi học tập đối
với trẻ và sống con người.


- Một số trị chơi được thiết kế qua cơng nghệ thông tin nên yêu cầu người
giáo viên phải nhạy bén, nắm bắt kịp thời và thật linh hoạt, sáng tạo thì mới đáp
ứng được yêu cầu khi tổ chức cho trẻ chơi.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC NHẬN THỨC
CỦA TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI TRONG TRÒ CHƠI HỌC TẬP.
1. Sưu tầm và xây dựng nguồn trò chơi học tập đa dạng phong phú phù
hợp với trẻ theo chủ đề, chủ điểm.
* Mục đích và ý nghĩa:
- Các nguồn trò chơi học tập càng nhiều và đa dạng theo chủ đề, chủ điểm
khác nhau càng tạo nhiều cơ hội cho trẻ được chơi, cung cấp cho trẻ nhiều biểu
tượng về cuộc sống xung quanh, tạo điều kiện cho trẻ có hứng thú và kích thích

trẻ cố gắng nổ lực hồn thành nhiệm vụ được giao.
* Yêu cầu:
- Khi lựa chọn trò chơi học tập phải chú ý đảm bảo các yêu cầu sau:
+ Trò chơi tạo điều kiện tốt cho trẻ luyện tập phát triển trí tuệ.
+ Nhiệm vụ nhận thức của trị chơi địi hỏi sự cố gắng về trí tuệ, nổ lực vượt
qua một số khó khăn để hồn thành nhiệm vụ được giao.
+ Tính dạy học trong trị chơi cần được kết hợp giữa tính học tập nghiêm túc
với tính vui vẽ thoải mái và trị chơi hấp dẫn có sức cuốn hút với trẻ. Chính sự
cuốn hút hấp dẫn của trị chơi sẽ kích thích hoạt động trí tuệ của trẻ và giúp
chúng giải quyết nhiệm vụ nhận thức dễ dàng hơn.
* Nội dung và cách tiến hành:
- Thì giáo viên hoặc tự nghĩ ra hoặc là sưu tầm chúng trong dân gian, trong
các tài liệu giáo dục mầm non ( chương trình tổ chức hoạt động chơi, tài liệu
tham khảo hướng dẫn trẻ chơi, tuyển tập trò chơi mẫu giáo)…theo các chủ đề.
Ví dụ: Một số trị chơi học tập của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổivới các nội dung
thuộc lĩnh vực tự nhiên và xã hội sau đây:
+ Trò chơi so sánh những đồ vật theo một số dấu hiệu, xếp thành bộ và
phân nhóm các đối tượng, các đồ vật theo dấu hiệu đặc trưng; Chủ đề “ Hiện
tượng tự nhiên”: “Tìm nét giống và khơng giống”, “ Nhận biết và phân biệt một
số hình - hình học”,
“ Nhận biết mùa trong năm”, “ Nhận biết thời gian qua các bức tranh, câu đố,
câu thơ ”, “ Cái gì có và cái gì khơng có ”, “Thi xem ai tìm được nhiều hiện
tượng tự nhiên hơn”.
+ Trị chơi ghép tranh hoàn chỉnh từ nhiều phần, nhiều bộ phận khác nhau
theo mẫu cho trưốchặc theo trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ, trị chơi khảm
tranh, chơi tang…Ví dụ: “ Thi xem ai nhanh và đúng”, “ Ghép tranh tự do theo ý
thích”, “ Mảnh ghép kỳ diệu”, “trị chơi tang”…ở tất cả các chủ đề trong năm
học.
+ Trò chơi phỏng đốn tìm kiếm liên quan tới việc định hướng không gian
theo sơ đồ, dấu hiệu và hiệu lệnh bằng lời nói như: “ Hãy tìm đường đến ngơi

nhà”, “ Hãy tìm địa điểm trên sơ đồ”, “ Ở đâu? ở đâu?”, “ Cái gì thay đổi, thay
đổi thế nào?”, “ Cái gì thiếu cái gì thừa”…
+ Trị chơi với câu đố và giải đáp, lơi cuốn trẻ tìm hiểu những kiều điện trẻ
chưa biết: “ Hãy nhận biết xem”, “ Xin hãy đốn”, “ Cái gì đã thay đổi”, hoặc


kiểm tra “ Hãy tìm ra chổ sai ”, “ Thi xem ai nhận ra nhiều điều bịa đặt hơn”, “
Thử xem ai nghĩ ra được nhiều điều hơn”…ở các chủ đề trong năm học.
+ Trị chơi có các vai, hành động chơi hướng vào sự mơ tả những hồn
cảnh khác nhau của cuộc sống : “ Người đưa thư”, “ Cửa hàng đồ chơi của bé”,
“ Cửa hàng bách hố’, “ Tặng hoa’, “ Người chăn ni giỏi”, “ Người thợ
săn”…
+ Trị chơi: Đơminơ, trị chơi “ lơgico”, chơi cờ, chơi chiếm pháo đài, ơ ăn
quan…
+ Trị chơi loại bỏ các yếu tố thừa vơ ích: “ Tìm những thứ khơng cùng
nhóm trong tranh”, “ Cái gì khơng được dùng ở đây”, “ Hãy tìm cái khơng
đúng”, “ Chọn đồ dùng cho bạn trai ( gái)”…
+ Trò chơi bằng lời: trò chơi nhận biết những đồ vật, hiện tượng, sự kiện
thông qua sự miêu tả, theo câu hỏi: “ Thi kể chuyện qua tranh”, “ Đốn nhanh
qua lời cơ”, “ Tìm câu kết sáng tạo”, “ đầu tiên, tiếp theo và cuối cùng”, “ Thi kể
chuyện về những vật vừa tìm được”, “ Đâu là thật và đâu là bịa”…
2. Xây dựng môi trường chơi đa dạng, hấp dẫn và mang tính phát triển.
* Mục tiêu và ý nghĩa:
- Xây dựng môi trường chơi đa dạng, hấp dẫn mang tính phát triển là việc
chuẩn bị mơi trường chơi cho trò chơi học tập nhằm đáp ứng khả năng chơi của
trẻ trong hiện tại và trong tương lai phát triển hoạt động chơi của chúng. Nhừ có
sự bổ sung, thay đổi đồ chơi, vật liệu chơi cho trẻ một cách thường xuyên phù
hợp với chủ đề và với yêu cầu của trị chơi học tập giúp cho trẻ có điều kiện tiếp
xúc, làm quen với thế giới đồ vật kỳ diệu, tạo cho trẻ có cơ hội được chơi, được
biến đổi những vật liệu chơi tạo ra đồ chơi của mình, cho nhóm chơi. Chính cái

đó tao cho trẻ có hứng thú chơi, giúp trẻ tính chủ động tham gia vào trò chơi cố
gắng nổ lực thực hiện ý đồ chơi của mình góp phần phát triển tính tự lập và sáng
kiến của trẻ trong trò chơi. Việc xây dựng môi trường chơi phát triển hướng tới
phát triển nội dung TCHT và tạo cơ hội cho trẻ được thực hành với đồ chơi, vật
liệu chơi và được tự chơi cùng với chúng, khuyến khích trẻ tính tích cực chủ
động và có sáng kiến khi chơi, giúp trẻ tự trải nghiệm, tự cảm nhận vàhọc được
cáhc sống cùng nhau ( tự kiềm chế, nhân nhượng, thoả thuận, trao đổi và cùng
giải quyết xung đột, giải quyết tình huống xảy ra trong khi chơi). Bên cạnh đó,
việc tạo mơi trường chơi cũng dàng cho giáo viên có cơ hội cá thể hố chương
trình chơi cho từng trẻ và thảo mãn nhu cầu chơi của nó; cho phép gái viên thực
hiện chương trình trong phạm vi rộng hơn, linh hoạt hơn ( nhóm ơn luyện, nhóm
chơi - học cái mới, nhóm thì chơi dưới sự hướng dẫn của cơ , nhóm chơi theo ý
thích …); giáo viên có cơ hội làm việc từng nhóm, từng cá nhân, đặc biệt giáo
viên sẽ có nhiều thời gian để quan sát đánh giá trẻ và từ đó có thể điều chỉnh
mơi trường chơi phù hợp cũng như tìm ra các phương pháp, biện pháp tổ chức
chơi phù hợp với trẻ. Như vậy, biện pháp xây dựng mơi trường chơi mang tính
phát triển có ý nghĩa đặc biệt,nó khơng những tác động đến khả năng chơi tự lập
của trẻ 5-6 tuổi mà còn là điều kiện khách quan hết sức cần thiết đảm bảo cho
tính khả thi của biện pháp lập kế hoạch chơi.
* Yêu cầu:


- Việc xây dựng mơi trường chơi mang tính phát triển cần phải đáp ứng và
thoả mãn một số yêu cầu như: thuận tiện, an toàn, vệ sinh, hấp dẫn, có sức cuốn
hút trẻ chơi, thường xuyên có sự thay đổi, bổ sung, làm mới phù hợp với nội
dung chơi của trẻ và tạo điều kiện cho trẻ được bộc lộ tính tích cực chủ động,
độc lập và sáng kiến khi chơi. Điều này có nghĩa là, mơi trường chơi luôn luôn
phải ở trong trạng thái vận động, biến đổi phù hợp với mục tiêu và nội dung chơi
của trẻ.
* Nội dung:

- Việc xay dựng môi trường chơi cho trẻ bao gồm việc bố trí chỗ chơi, địa
điểm để trẻ chơi ( không gian nhất định để chơi) và việc tranh bị, sắp xếp, bố trí
các đồ dùng, đồ chơi, tài liệu học tập, các phương tiện máy móc, kỷ thuật phù
hợp và đáp ứng cho việc triển khai các trò chơi học tập đa dạng của trẻ.
- Giáo viên là người tạo môi trường chơi cho trẻ: trước tiên phải tạo không
gian cho trẻ chơi ( địa điểm chơi). Không gian chơi phải rộng rải, thuận tiện,
đảm bảo an tồn, vệ sinh và có thể chia ra các nhóm chơi nhỏ có ranh giới để trẻ
có thể chơi một mình hay chơi theo nhóm nhỏ theo hứng thú và nhu cầu riêng
của trẻ.
* Cách tiến hành:
- Giáo viện cung cấp cho trẻ nguyên liệu chơi, đồ chơi, đồ dùng, tài liệu học
tập, phương tiện hoặc máy móc cần thiết phục vụ trị chơi.
- Cơ có thể cùng trẻ hoặc cho trẻ tự sắp xếp đồ chơi, vật liệu chơi vào nơi
quy định chơi trong lớp. Cách sắp xếp, bố trí đồ dùng, đồ chơi, vật liệu chơi
trong phịng, góc chơi phải thực hiện theo một số yêu cầu sau:
+ Sắp xếp đồ dùng, đồ chơi học tập, vật liệu chơivào nơi quy định. Đó là
chỗ dễ lấy ra và cất vào, thuận tiện cho trẻ sử dụng khi chơi và đặc biệt phải an
toàn cho trẻ.
+ Sắp xếp, bố trí đồ dùng, đồ chơi học tập, vật liệu chơi ở trong trạng thái
mở để kích thích hứng thú chơi cũng như dễ làm nảy sinh ý định chơi của trẻ.
+ Sắp xếp, bố trí đồ dùng, đồ chơi học tập, vật liệu chơi vừa tầm với của trẻ.
+ Sắp xếp, bố trí đồ dùng, đồ chơi học tập, vật liệu chơi có kèm theo ký hiệu
( ký hiệu có thể là hình và chữ).
+ Có thể bố trí, sắp xếp đồ dùng đồ chơi học tập và vật liệu chơi đa dạng,
sinh động nhưng không bày quá nhiều dễ gây cảm giác hỗn độn và làm trẻ dễ
phân tán sự chú ý khi chơi. Đặc biệt lưu ý đến việc thay đổi, bổ sung cho phù
hợp với yêu cầu của nội dung chơi và sẽ cất bớt đi nếu nhận thấy thừa.
- Có thể bố trí, sắp xếp các đồ cùng, đồ chơi học tập trên các giá đỡ hoặc
trong các hộp, các rổ để trên mặt của giá, trong ngăn của giá ( có ký hiệu bằng
hình hoặc chữ) theo bộ, theo nhóm, theo từng chủ đề ( chủ điểm).

- Những đồ dùng, đồ chơi và vật liệu chơi phục vụ cho trò chơi học tập của
trẻ mẫu giáo ( 5-6 tuổi). Ví dụ như:
+ Những bộ đồ dùng đồ chơi có sẵn như tranh, ảnh miêu tả lao động của
nhiều ngành nghề khác nhau; về động vật nuôi và động vật hoang dại; về thực
vật (một số loại cây,các loại rau, hoa, quả…), tốt nhất là những bức tranh này
không chỉ minh hoạ những con vật, cây cối…mà cịn phải minh hoạ cả mơi
trường và điều kiện sống của chúng.


+ Những bộ đồ chơi bằng gỗ, bằng nhựa bao gồm các khối vng, hình
tháp, hình trụ…cùng những đồ chơi phụ trợ khác nhau ( cây nấm, cây thông,
những bộ lắp ráp kỹ thuật, những sơ đồ, tranh mẫu, những thiết kế mẫu, vật
mẫu…).
+ Những bộ thẻ số, con số, súc sắc số, lơ tơ hình, bộ đơminơ, bàn cờ, những
bộ tranh, ảnh cắt rời cho trẻ chơi các trò chơi lơ tơ ghép hình…
+ Một số phương tiện kỹ thuật khác nhau như: ống nhòm, máy chiếu pin,
đèn chiếu, tivi; máy tính, máy ghi âm, catssets…những phương tiện này đều đáp
ứng đòi hỏi của trẻ, đưa nội dung của trò chơi lên mức độ cao hơn, làm cho trò
chơi và hành động chơi hấp dẫn hơn, đa dạng hơn.
- Việc sữ dụng phương tiện kỹ thuật cho phép khắc phục được sự hạn chế về
không gian và thời gian, cho người chơi có khả năng thực hiện một số hành
động chơi mà nếu khơng có nó thì khơng thể thực hiện được. Ví dụ; trong vai
các “nhà khảo cổ học” đi tìm kiếm các đồ vật trong rừng, dưới biển…cô giáo
mở băng ghi âm thanh của rừng ( tiếng chim hót véo von, tiếng rì rào của lá,
tiếng ầm ầm của thác, tiếng vi vu của gió…) hoặc là trẻ bơi thuyền qua máy
chiếu phim, đèn chiếu cô giáo giới thiệu về biển, về những con sóng biển, về sự
đi lại của tàu, thuyền…tất cả điều này làm tăng sự hấp dẫn của tình huống chơi
giúp trẻ giải quyết tốt nhiệm vụ của trò chơic đặt ra.
+ Nguyên vật liệu chơi tờ thiên nhiên, từ đồ phế thải…
- Trẻ 5-6 tuổi rất thích những vật liệu chơi, từ những vật liệu này trẻ có thể

tự tạo nên đồ chơi, tạo nên một cái gì đó. Do vậy, khi bố trí mơi trường chơi cho
trẻ, cơ giáo chuẩn bị một số vật liệu chơi như: đất nặn, giấy, màu, cát, sỏi, nước,
các màu để pha lẫn vào nước tạo ra màu mới, lá cây, hoa, quả, hột hạt, hộp giấy,
bìa củ, giấy vệ sinh, sách báo, tranh ảnh củ, bưu thiếp củ…để trẻ có thể chơi với
chúng.
- Cơ giáo có thể tổ chức cho trẻ cùng làm đồ chơi, hoặc tự làm đồ chơi. Cơ
gợi ý, đề nghị trẻ tìm kiếm và tận dụng vật liệu chơi từ những đồ phế thải như:
bìa cứng, hộp, vỏ bao, sách, báo, lịch, bưu thiếp cũ…, từ những vật liệu có sẵn
trong thiên nhiên như: quả khô, hột, hạt, cành khô, sỏi, vỏ sò, vỏ hến, cát…để
làm đò chơi phục vụ cho trò chơi học tập.
- Cô giáo gợi ý, bày cho trẻ cách chơi với chúng, dẫn dắt trẻ vào các trò chơi
khác nhau.
Ví dụ ở chủ đề: “Nước và hiện tượng tự nhiên”. Với trò chơi “ Thi tạo ra cầu
vồng”, cơ giáo gợi ý cho trẻ tìm kiếm lịch cũ, sau đó có thể lật mặt sau của các
tờ lịch cũ và cho trẻ tự vẽ lên đó chiếc càu vồng lớn những không được tô màu.
Tiếp theo, cô cùng trẻ đàm thoại về màu sắc của cầu vồng, nếu trẻ chưa biết thì
cơ giáo có thể giới thiệu, cung cấp cho trẻ có kiến thức về màu sắc và sau đó u
cầu trẻ tìm kiếm các màu đó trong hoạ báo, lịch cũ, bưu thiếp..và cắt các đồ vật
có màu của cầu vồng vào bên trong của mỗi đường kẻ( chẳng hạn: màu vừa
được cắt và dán là màu đỏ thì trong đường kẻ đó có thể dán ơng mặt trời, quả táo
đỏ, quả hồng đỏ, hoa hồng đỏ…) cứ tiếp tục cắt dán lấp đầy các đường kẻ khác
với những đồ vật có màu sắc phù hợp với cầu vồng…Sau khi trẻ khi làm xong
cầu vồng, gợi ý cho trẻ chơi với cầu vồng vừa tạo ra, dùng nó đi đón cơn maư,
dùng nó củng cố màu sắc…


* Điều kiện vận dụng:
- Cần có sự đầu tư và quan tâm đến việc xây dựng môi trường cho trẻ mẫu
giáo ở trường Mầm non. Tạo cho trẻ một mơi trường học và chơi tự do, thoải
mái có phương tiện kỹ thuật có nhiều loại đồ chơi học tập, vật liệu chơi đa dạng

với mẫu mã chuẩn, màu sắc đẹp, đảm bảo yêu cầu vệ sinh và đặc biệt đáp ứng,
thoả mãn nhu cầu phát triển về mọi mặt của trẻ ( nhận thức, tình cảm, kỹ năng
chơi…). Giáo viên biết tìm kiếm và dạy trẻ cũng biết tìm kiếm, tận dụng những
nguồn vậit liệu chơi sẵn có trong thiên nhiên của địa phương, từ đồ phế thải như
sách báo, tranh ảnh, bưu thiếp cũ, hộp giấy, bìa cát tông…đồ dùng, đồ chơi phải
được thường xuyên bổ sung, thay đổi cho phù hợp với các loại trò chơi học tập
của trẻ Mẫu giáo 5-6 tuổi. Lựa chọn đồchơi phù hợp với lứa tuổi, với nội dung
chơi của trẻ. Ví dụ: khi tổ chức cho trẻ nhỏ r lớp bé chơi các trò chơi học tậpvới
đồ vật cung cấp những đồ vật khác nhau rõ rệt, bởi vì lứa tuổi này khơng thể tìm
được sự khác nhau khơng thật rõ nét giữa các loại đồ vật. Ngược lại, với trẻ mẫu
giáo lớn nên chọn những đồ vật không so sự khác nha rõ nét lắm.
- Vai trò của giáo viên trong việc tổ chức trị chơi học tập khơng những chỉ
cung cấp cho trẻ những điều kiện cơ sở vật chất (chỗ chơi, nguyên liệu,đồ
chơi,tài liệu…) mà còn phải tổ chức hướng dẫn trẻ cách chơi, cùng tham gia vào
trò chơi học tập của trẻ, khuyến khích, động viên giúp trẻ phát triển, tìm tịi, giải
quyết vấn đểtong khi chơi. Qua đó giúp trẻ tiếp thu tri thức, kinh nghiệm tốt
hơn. để làm được điều này, trong hoạt độg chơi cùng với trẻ, giáo viên phải sở
dụng kết hợp linh hoạt hàng loạt các biện pháp khác nhau gipú trẻ nắm được
phương thưc schơi, biết vận dụng những cái đã biết để thực hiện nhiệm vụ của
trò chơi học tập đã đề ra.
3. Tăng cường tổ chức cho trẻ được chơi với các loại trị chơi học tập dưới
nhiều hình thức chơi khác nhau ( cá nhân, theo nhóm, tập thể lớp…).
* Mục tiêu và ý nghĩa:
- Việc tăng cường tổ chức cho trẻ chơi với nhiều loại trò chơi học tập, tạo
điều kiện cho trẻ chơi dưới nhiều hình thức chơi khác nhau ( cá nhân, theo
nhóm, tập thể lớp) nhằm thực hiện một số mục tiêu giáo dục nhất định như:
củng cố kiến thức, hình thành kỹ năng thực hành chơi, tính độc lập, phát triển
năng lực nhận thức, luyện tư duy của trẻ “ luyện tập là trường học của tư duy”.
* Yêu cầu:
- Việc tổ chức cho trẻ chơi với nhiều loại trò chơi học tập cần đảm bảo tính

mục đích, tính hệ thống, tính thường xuyên liên tục, tính hấp dẫn và đặc biệt là
phải phát huy được tính độc lập, tích cực của trẻ trong khi chơi.
- Tổ chức cho trẻ được chơi với nhiều loại trị chơi học tập dưới nhiều hình
thức khác nhau ( cá nhân, theo nhóm, tập thể lớp).
* Cách tiến hành:
- Giáo viên cần xác định rõ mục tiêu của buổi chơi.
- Tạo môi trường chơi ( địa điểm chơi, đồ chơi vật liệu chơi phù hợp với trò
chơi học tập) và chọn thời điểm thích hợp và thời gian cho trẻ chơi.
- Phân nhóm linh hoạt, lựa chọn trị chơi phù hợp cho các nhóm, cá nhan và
tập thể lớp.


- Trước khi chơi, có thể cung cấp thêm cho trẻ kinh nghiệm bằng cách đàm
thoại, trò chuyện, kể chuyện, tham quan, quan sát hiện tượng, đồ vật thật , tranh
ảnh minh hoạ giúp trẻ có một số biểu tượng về thế giới xung quanh, chuẩn bị
cho trò chơi học tập sắp chơi.
Giáo viên vừa là người tổ chức vừa là người bạn tham gia chơi cùng trẻ ( có
thể tham gia chơi trực tiếp hoặc gián tiếp).
- Giáo viên tạo ra bầu khơng khí tự do, thoải mái, khơng ép buộc, bắt trẻ phải
chờ đợi lâu khi tổ chức chơi - luyện tập cho trẻ. mọi yeu cầu được thể hiện dưới
hình thưcsinh động và hững tìn huống hấp dẫn.
- Cơ chủ động khởi xướng đưa ra trị chơi và tiến hành chơi cùng trẻ. Giáo
viên có thể gợi ý, khuyến khích và uyd trì ý tưởng muốn được chơi của trẻ ; giúp
trẻ làm quen với cách chơi mới; giúp trẻ phát huy tính chủ động, tính độc lập
của chúng trong trò chơi …
- Tuỳ thuộc vào vị trí của mình trong trị chơi học tập dưới nhiều hình thức
chơi khác nhau, gáio viên xác định xem mình nên hợp tác với trẻ như thế nào đó
cho thích hợp, một mặt trợ giúp, hướng dẫn trẻ chơi và mặt khác không lấn át vị
thế chủ thể của trẻ trong khi chơi.
Trẻ em mẫu giáo 5-6 tuổi với tư cách là chủ thể, trẻ ở thế chủ động, tích cực

và trẻ không đơn thuần xem cô và chơi giống như cơ mà thực sự cố gắng suy
nghĩ, tìm cách vận dụng vốn hiểu biết và kỹ năng đã biết vào trong những tình
huống mới khác nhau để giải quyết những tình huống do giáo viên đặt ra trong
khi chơi. Cho nên hình thức và mức độ tác động từ phía cơ dần dần thay đổi, từ
sự chỉ dẫn có tính gợi mở khi cơ giáo đặt nhiệm vụ này hay nhiệm vụ khác của
trò chơi và chỉ cho trẻ phương thức cụ thể thực hiện đến việc tạo điều kiện cho
trẻ bộc lộ tính độc lập của mình trong trị chơi. Lúc này cơ dùng những lời
khun, lời mách bảo trẻ và khuyến khích trẻ tự mình tìm kiếm cách thức giải
quyết tốt nhất để đạt được kết quả cao.
- Tạo điều kiện cho trẻ dần dần tự lập hơn, lơi cuốn sự tích cực của trẻ; cơ giữ
vai trò người giám sát, là trọng tài giúp trẻ điều chỉnh các mối quan hệ trong quá
trình chơi.
Những lời khen ngợi, động viên, khuyến khích của giáo viên đối với những
sáng kiến, câu hỏi và lời đề nghị hợp lý của trẻ trong khi chơi giúp trẻ hào hứng
tham gia chơi, nỗ lực vượt qua một số khó khăn để hồn thành nhiệm vụ và u
cầu mà trị chơi địi hỏi.
Điều cần lưu ý là khi hướng dẫn trẻ chơi giáo viên cần chú ý đến đặc điểm cá
nhân của mỗi trẻ để có biện pháp đối xữ cá biệt, linh hoạt trong trò chơi: đối với
trẻ khá, giao cho chúng nhiệm vụ phức tạp hơn, duy trì hứng thú và thúc đẩy
tính tích cực của chúng; cịn đối với trẻ yếu hơn cần quan tâm giúp đỡ nhiều,
giao cho nhiệm vụ vừa sức và nâng dần độ khó của trị chơi.
Trong q trình tổ chức chơi, cơ tạo điều kiện cho trẻ cơ hội thường xuyên
được luyện tập, được chơi, được vận dụng kinh nghiệm vào trong các tình
huống khác nhau mà trị chơi u cầu. Ví dụ: trị chơi “ hãy xếp những cái vòng
tròn thành cái tháp”. Mục đích chơi ở đây là phân biệt kích thước của đồ vật
theo sự tăng dần hoặc giảm dần của nó. Cơ giáo đặt cho trẻ nhiệm vụ, từ những
cái vịng trịn có kích thước khác nhau hẫy xếp chúng thành tồ tháp. Cơ khơng


làm mẫu xếp như thế nào mà chỉ gợi ý bằng lời rằng, trẻ hãy chọn cái vòng to

nhất và xếp nó vào một cái trục, sau đó tiếp tục chọn cái vòng to nhất của số
vòng còn lại và xếp tiếp vào trục, cứ như thế cho đến hết số vịng trịn. Trẻ hiểu
cách làm và tự mình lựa chọn những cái vịng có kích thước cần thiết để xếp
thành cái tháp. Ở đây, cô chỉ đưa ra nhiệm vụ, và chỉ nói phương pháp hoạt
động, khơng làm mẫu cụ thể, bắt buộc trẻ phải tự mình thể hiện lời chỉ dẫn của
cơ bằng hành động, tự mình tìm kiếm cách giải quyết nhiệm vụ nhận thức. Đây
chính là một q trình hoạt động trí tuệ và thực hành phức tạp đối với trẻ. Dưới
sự chỉ dẫn bằng lời nói của cơ, trẻ đã hiểu sự cần thếit phải lựa chọn một cái
vòng to nhất ra khỏi nhiều vòng trịn, trẻ biết vận dụng lời nói của cơ vào hành
động cụ thể để thực hiện nhiệm vụ được giao và như vậy trẻ đã bộc lộ tính độc
lập của chúng trong qúa trình lĩnh hội và thực hiện nhiệm vụ của trò chơi đặt ra.
Một đặc điểm của biện pháp chơi - luyện tập là phải được nhắc đi nhắc lại
nhiều lần, có hệ thống. Điều đó có nghĩa là mỗi một trò chơi học tập trẻ phải
được chơi nhiều lần, có như thế trẻ mới nắm vững tri thức và kỷ năng chơi. Do
đó gáio viên cần bố trí đủ thời gian cho trẻ chơi - tập, quy định nội dung chơi và
khả năng của trẻ, khi trẻ chưa nắm vững những vấn đề cũ thì khơng nên đưa
thêm vấn đề mới vào. Cô dẫn dắt trẻ đi theo bậc thang của sự khó khăn và sự
thành cơng, hình thành cho trẻ kỹ năng thực hành chơi ở mọi lúc mọi nơi.
* Điều kiện vận dụng:
- Có sự hướng dẫn có chủ đích của giáo viên.
- Có quỹ thời gian cho trẻ được tham gia chơi.
- Có ngân hàng trò chơi học tập phù hợp với khả năng và đặc điểm nhận thức
của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
- Có mơi trường chơi ( địa điểm chơi, chỗ chơi, đồ dùng, đồ chơi cùng vật
liệu chơi cần thiết).
4. Cho trẻ tự tổ chức chơi các trò chơi học tập mà trẻ đã biết dưới nhiều hình
thức khác nhau ( chơi cá nhân, chơi theo nhóm, tập thể lớp…).
* Mục tiêu và ý nghĩa:
- Cho trẻ tự chơi và thường xuyên cho trẻ chơi - tập với nhiều dạng trò chơi
học tập khác nhau nhằm hình thành và phát triển kỹ năng chơi của trẻ. Nhờ có

kỹ năng chơi trẻ mới có thể tự chơi được, tự vận dụng cái đã biết vào hồn cảnh
mới, trẻ có thể tự lĩnh hội được nhiệm vụ nhận thức, hành động và luật của trị
chơi và tạo điều kiện cho trẻ tích cực, chủ động và có sáng kiến trong khi chơi.
- Khi tổ chức chơi những trị chơi mà mình thích, trẻ không cảm thấy nhàm
chán, thấy “bị chơi”, chúng được tự do tham gia, tự do lựa chọn chơi theo hứng
thú, theo nhu cầu của bản thân, được bộc lộ khả năng cá nhan, được trao đổi
nhận xét, đánh giá và tự đánh giá bản thân, giúp trẻ điều chỉnh hành vi của mình
trong mối quan hệ với các bạn cùng chơi, Tính tự lập của trẻ sẽ góp phần thúc
đẩy “Tính tích cực nhận thức” và ngược lại “Tính tích cực nhận thức” là điều
kiện thuận lợi để phát triển tính tự lực của trẻ.
* Yêu cầu:
- Đảm bảo tính tự do, tự nguyện, trẻ không bị áp đặt, được lựa chọn và tham gia
vào những trò chơi học tập theo hứng thú và nhu cầu của bản thân.


- Đảm bảo tính thường xun và góp phần tích cực hố q trình q trình
nhận của trẻ trong trị chơi.
* Nội dung:
- Cho trẻ tự tổ chức những trò chơi chúng đã biết, cho trẻ tự lựa chọn trò chơi
chúng u thích và tự tìm kiếm phương thức giải quyết nhiệm vụ mà trị chơi
u cầu.
* Cách tiến hành:
Ngồi những giờ chơi - luyện tập theo chủ đích của cơ, giáo viên có thể tổ
chức cho trẻ tự chơi, luyện tập với những trò chơi học tập chúng đã biết, đã từng
được cô hướng dẫn cho cách chơi.
- Vai trị của cơ ở đây là, tạo ra mơi trường chơi và khuyến khíchnhớ lại
những trị chơi đã biết, đã từng chơi với cơ, và nếu có thể trong chừng mực nào
đótập cho trẻ tự nghĩ ra một vài trị chơi đơn giản theo mẫu các trò hơi học tập
mà chúng đã biết.
- Khuyến khích và nâng đỡ, trợ giúp những trẻ có khả năng tổ chức, điều

khiển trị chơi với các bạn trong nhóm, trong lớp bằng những lời khích lệ, tán
thưởng đồng tình với trẻ. Động viên khích lệ cho trẻ tự chơi, tự hoạt động cùng
nhau và tự phát triển.
Cơ đứng ngồi cuộc chơi, trong vai “trọng tài”, giám sát giúp trẻ khi chúng
có yêu cầu cần thiết, giúp trẻ phân xử kết quả, điều chỉnh mối quan hệ giãư các
trẻ cùng chơi với nhau, khi trẻ xảy ra xung đột hoặc khi thấy trẻ bị cô lập, bị tẩy
chay.
Trong khi theo dõi, quan sát, cơ có thể tạo cơ hội cho trẻ phát huy tính tự
lập của mình như giúp trẻ kiểm tra đánh giá kết quả chơi của chúng bằng cách
đưa ra câu hỏi, lời đề nghị hoặc lời tán thưởng, lời nhận xét hướng trẻ quan tâm
đến kết quả, biết so sánh đối chiếu kết quả của mình với nhiệm vụ cơ giao, với
mẫu của cô…, nếu thấy chưa được, gợi ý trẻ tự sửa lỗi.
- Khi thấy trò chơi của trẻ trở nên nhàm chán, đơn điệu lặp đi lặp lại nhiều
lần, cô có thể gợi ý, giúp trẻ nhớ lại các trị chơi học tập khác hay hơn mà chúng
đã từng biết hoặc là khuyến khích chúng tự ngĩ ra trị chơi theo mẫu chơi của cô
trong các buổi chơi - luyện tập cô đã hướng dẫn cách chơi.
* Điều kiện vận dụng: Trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi có thể tự tổ chức trị chơi
học tập khi có một số điều kiện cơ bản sau:
- Trẻ có vốn kinh nghiệm và một số kỷ năng chơi nhất định( kỷ năng tự tổ
chức, kỷ năng tự điều khiển như: lựa chọn trò chơi, thoả thuận chơi trị chơi gì?
tự kiếm phương tiện để chơi…).
- Có ngân hàng trị chơi học tập phù hợp với đặc điểm lứa tuổi, với mức độ
phát triển của trẻ 5-6 tuổi ( trò chơi hoặc quá dễ hoặc q khó đều khơng khêu
gợi mong muốn của trẻ tham gia vào chơi).
- Có sự tham gia của giáo viên vào trò chơi, đặc biệt là ở giai đoạn đầu làm
quen với trị chơi.
- Đảm bảo quyền bình đẳng của các thành viên khi chơi.
- Dự kiến trước được thời gian chơi để trẻ có thể tự mình tổ chức trò chơi, tự
lấy đồ chơi, đồ dùng và cất dọn vào nơi quy định.

- Có mơi trường chơi thuận lợi ( địa điểm chơi thuận tiện và đồ chơi, đồ
dùng, vật liệu chơi phong phú, đa dạng, hấp dẫn trẻ).
5. Lập kế hoạch tổ chức cho trẻ chơi.
* Mục tiêu và ý nghĩa:
- Việc lập kế hoạch là khâu đầu tiện không thể thiếu được của cơng tác tổ
chức cho trẻ chơi, nó có vai trị định hướng trong hoạt động của cơ và trẻ trong
trị chơi nhằm phát huy tính độc lập và chủ động của trẻ.
- Việc kế hoạch hoá các tác động sư phạmcụ thể trong hoạt động cùng nhau
của cơ và trẻ hướng tới sự hình thành và phát triển các trị chơi của trẻ có hệ
thống một trình tự từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp và có ý nghĩa quan
trọng đảm bảo phát triển toàn diện, liên tục của trẻ và đặc biệt là phát huy được
tính chủ động, tích cực của trẻ trong trò chơi.
* Yêu cầu:
- Lập kế hoạch tổ chức cho trẻ chơi ngoài việc đảm bảo một số yêu cầu
chung của giáo viên như: tính mục đích, tứnh định hướng, tính phát triển, tính
tồn vẹn, tính thực tiển… mà cịn đảm bảo đặc thù của trò chơi và đảm bảo được
mối quan hệ biện chứng giữa vai trò chủ thể tích cực của trẻ với vai trị dẫn dắt
của người lớn trong trò chơi.
* Nội dung:
- Kế hoạch tổ chức cho trẻ chơi chính là tổ hợp các biện pháp sư phạm được
lựa chọn và phân bố theo trình tự hoạt động của côvà trẻ trong khoảng thời gian
nhất định nhằm phát triển hoạt động chơi của trẻ.Kế hoạch tổ chứ chơi được
hiểu như một dự định nội dung công việc sẽ làm và các cách thức tiến hành nội
dung đã lựa chọn và phần bố một sách hợp lý theo trình tự thời gian nhằm giải
quyết những những mục tiêu phát triển trò chơi của trẻ trong khoảng thời gian
nhất định.
- Tuỳ thuộc vào thời gian được ấn định mà có các loại kế hoạch tương ứng
như: kế hoạch năm, kế hoạch cho học kỳ, cho tháng, cho tuần và hàng ngày theo
chủ đề , chủ điểm. Trong các loại kế hoạch tổ chức chơi thì kế hoạch tổ chức

cho trẻ hàng ngày, kế hoạch chơi trong tuần, kế hoạch theo chủ đề, chủ điểm
được sử dụng nhiều hơn cả.
Cấu trúc của một kế hoạch tổ chức chơi bao gồm các phần sau:
+ Mục tiêu giáo dục: đó chính là mục tiêu cụ thể đặt ra trong trò chơi cho cả
cơ và trẻ nhằm phát huy tính tích cực nhận thức của trẻ.
+ Nội dung chơi: ( các trò chơi học tập) và hình thức tổ chức chơi( chơi có sự
hướng dẫn của giáo viên hay trẻ tự tổ chức chơi và chơi theo nhóm hay cá
nhân…).
+ Các biện pháp được lựa chọn: Các cách thức cụ thể thực hiện hoạt động của
cơ và trẻ trong trị chơi.
+ Chuẩn bị phương tiện thực hiện: Môi trường chơi ( không gian, thời gian,
đồ dùng, đồ chơi và vật liệu chơi cùng các thiết bị cho việc tổ chức chơi).
- Đánh giá kết quả chơi của trẻ:
Trước khi lập kế hoạch phải xác định cơ sở để lập kế hoạch chơi cho trẻ như
dựa trên cơ sở phân tích khả năng chơi hiện tại và mức độ thêểhiện tính tích cực
của nhận thức của trẻ trong trò chơi học tập theo tiêu chí:


+ Hứng thú đến nhiệm vụ nhận thức.
+ Kỷ năng chơi ( tiếp nhận nhiệm vụ và tìm kiếm phương tiện thực hiện
nhiệm vụ trò chơi đặt ra…).
+ Kỷ năng vận dụng vốn kinh nghiệm đã biết vào các điều kiện mới.
+ Kỷ năng nghe và hiểu người khác ( cơ giáo, bạn bè) của trẻ và kỷ năng nói
cho người khác hiểu.
+ Tính độc lập, chủ động, có sáng kiến trong việc tìm kiếm phương thức
nhằm giải quyết nhiệm vụ mà trị chơi u cầu.
Bên cạnh đó, lưu ý những trường hợp cá biệt ( bao gồm những trẻ đạt mức độ
xuất sắc hoặc rất thâp so với tình hình chung của lớp, của nhóm ) và có tính đến
khả năngmở rơng vốn sống của trẻ do chương trình giáo dục mang lại trong thời
gian tới. Cả cô và trẻ đều tham gia vào việc hoạch định kế hoạch chơi theo nhu

cầu và sự phát triển của trẻ MG 5-6 tuổi.
- Tiến hành lập kế hoạch tổ chức chơi, cụ thể:
+ Xác định mục đích ( mục tiêu) và yêu cầu của trò chơi: đây là phần quan
trọng nhất ( dựa vào khả năng chơi thực tế của trẻ).
+ Lựa chọn nội dung chơi trò chơi học tập và hình thức linh hoạt phù hợp
với mục đích, u cầu đặt ra.
+ Sắp xếp nội dung chơi có hệ thống, nâng dần mức độ khó của chúng đối
với trẻ. Điều kiện này đồi hỏi trẻ phải cố gắng, nổ lực trong khi chơi, tạo điều
kiện cho trẻ tích cực. Nhà sư phạm nổi tiếng A.M.Macarencơ đã từng nhận xét
rằng, trị chơi thiếu sự nổ lực trí tuệ, trị chơi thiếu hoạt động tích cực thì bao giờ
cũng là một trị chơi tồi.
+ Lựa chọn hình thức phù hợp với khả năng chơi và nhu cầu, hứng thú chơi của
trẻ và phân nhóm chơi linh hoạt ( chơi cá nhân hay chơi theo nhóm hoặc tập thể
lớp; chơi có sự hướng dẫn cảu cô hoặc trẻ tự tổ chức chơi).
+ Lựa chọn các biện pháp hướng dẫn trẻ chơi: sử dụng những cách thức cụ
thể nào để giải quyết nội dung chơi nhằm đạt được mục tiêu dã đề ra.
+ Dự tính những phương tiện cần thiết như địa điểm chơi, thời gian chơi và
đồ dùng, đồ chơi, vật liệu chơi.
Điều cần lưu ý ở đây là, việc lập kế hoạch tổ chức cho trẻ chơi làm sao việc
thuận lợi cho việc phát triển khả năng chơi, phát huy được tính tích cực của tồn
nhóm chơi, đồng thời vẫn tính đến được các mức độ phát triển riêng của từng cá
nhân trẻ.
* Điều kiện vận dụng: Để đảm bảo cho tính khả thi của kế hoạch tổ chức chơi
cho trẻ, yêu cầu:
- Giáo viên phải có kỷ năng lập kế hoạch chơi cho trẻ ở trường MN.
- Có mơi trường để chơi như: không gian chơi, đồ chơi, vật liệu chơi và thời
gian chơi.
- Kế hoạch chơi xây dựng rõ ràng, cụ thể, thuận tiệncho thực hiệnvà theo tuần
tự thời gian, hướng tới mục tiêu cao hơn, đảm bảo cho sự phát triểnliên tục
thường xuyên của trẻ.

6. Sử dụng kết hợp biện pháp dùng lời, với biện pháp trực quan và biện
pháp thực hành trong quá trình tổ chức cho trẻ chơi.


* Mục tiêu và ý nghĩa: Việc sử dụng kết hợp biện pháp( trao đổi, đưa ra câu
hỏi, câu đố, lời đề nghị, lời gợi ý, đọc thơ, ca dao, đồng dao…) với biện pháp
trực quan ( cho trẻ quan sát đồ dùng, đồ chơi, vật liệu chơi, tranh ảnh, vật mẫu,
sơ đồ, phim ảnh, các hiện tượng, sự kiện của cuộc sống xung quanh..) cùng với
biện pháp thực hành trải nghiệm ( cho trẻ tập làm, tập chơi thử…) đóng vai trị
quan trọng trong việc tổ chcức cho trẻ chơi TCHT ở trường mầm non.
* Cách tiến hành:
- Khi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi học tập, giáo viên có thẻ sử dụng các
biện pháp trực quan, dùng lời nói với biện pháp thực tiễn để lơi cuốn và kích
thích trẻ, đến với trị chơi, chẳng hạn như: cùng với việc sắp xếp đồ dùng, đồ
chơi, vật liệu chơi..trên giá, trên mảng tường trong trạng thái mở ý tưởng chơi
của trẻ, cô dùng những câu hỏi, các lời đề nghị hoặc gợi ý hoặc tạo tình huống
chơi cho trẻ làm, tập chơi thử cùng cô, cùng bạn để tạo cho trẻ có hứng thú với
trị chơi.
- Cho trẻ quan sát tranh mẫu, sơ đồ và làm quen với các đồ chơi, vật liệu
chơi phục vụ cho TCHT, giáo viên có thể dùng các biện pháp bằng lới nói( đàm
thoại cùng trẻ, thảo luận với trẻ, đặt câu hỏi, lời đề nghị nhắn gọn, dễ hiểu giàu
hình ảnh…)giao cho trẻ nhiệm vụ( trẻ phải làm gì?..) quan sát cụ thể rõ ràng,
nhằm tạo động cơ quan sát của trẻ, hướng trẻ chú ý tới đối tượng quan sát, cuốn
hút chúng vào hoạt động tìm kiếm của trị chơi.
- Giáo viên cùng tham gia trò chơi của trẻ đưa ra yêu cầuvà nhiệm vụ, luật
chơi với trẻ. Lời nói của cơ phải chính xác cụ thể, rõ ràng có sức lôi cuốn trẻ chú
ý quan sát đối tượng và lĩnh hội được nhiệm vụ cô giao. Việc giao nhiệm vụ và
giúp trẻ thực hiện nhiệm vụ được giao có thể đi theo một số cách sau đây:
+ Có thể đưa ra từng phần của nhiệm vụ và trình tự từng hành động để đi đến
giải quyết một nhiệm vụ cụ thể trong nhiệm vụ tổng thể. Hướng này giúp trẻ

thành công trong nhiệm vụ tương đối phức tạp, song trẻ thực hiện một cách máy
móc.
+ Giao nhiệm vụ cho trẻ tồn bộ nhiệm vụ. gợi ý cho trẻ có thể sử dụng
nhiều phương thức hành động khác nhau, khuyến khích sáng kiến của trẻ.Giáo
viên có thể hướng dẫn gợi ý cho trẻ, song phải để trẻ tự xác định tiến trình thực
hiện nhiệm vụ. Hướng này tạo điều kiện cho trẻ tự do hành động theo cách suy
nghĩ của mình. Bởi vậy, cách này thúc đẩy tính tích cực hoạt động trí tuệ của trẻ.
- Sau khi giao nhiệm vụ cho trẻ, giáo viên đưa trẻ vào hoạt động thực tiễn,
cho trẻ thực hành, tìm kiếm phương thức giải quyết nhiệm vụ ma fTCHT u
cầu.
- Cơ đứng ngồi bao qt nhóm trẻ, tồn lớp chú ý theo dõi trẻ thực hiện
nhiệm vụ, luật chơi. Cô tạo điều kiện giúp trẻ được chơi, được tự mình tìm kiếm
phương thức giải quyết nhiệm vụ nhận thức của trò chơi.
* Điều kiện vận dụng: Việc giáo viên sử dụng kết hợp các biện pháp bằng lời
nói với biện pháp trực quan cùng với biện pháp thực hành cần:
- Phải được vận dụng một cách linh hoạt, khéo léo nhằm giúp trẻ được chơivà
không cảm thấy bị “ nhàm chán”.


- Một trong những điều kiện cần thiết để thực hiện được biện pháp tổ chức
chơi cho trẻ là có môi trường đồ chơi thuận lợi, cụ thể ở đây la fđồ chơi học tập
và vật liệu chơi cùng một số đồ vật trực quan khác sử dụng trong qua trình chơi.
- Giáo viên phải có nghệ thuật sư phạm, lời nói có sức thu hút, dễ hiểu và phù
hợp với khả năng của trẻ.
- Tạo cho trẻ có thời gian, điều kiện thực hành, được trải nghiệm chơi với
nhiều loại trò chơi học tập khác nhau phong phú dưới dạng các hình thứckhác
nhau( cá nhân, theo nhóm vừa và nhỏ..). Và cô là người dẫn dắt, hưỡng trẻ đến
với niềm hứng thú, đến với sự tích cực nhận biết để tìm ra những điều bí mật
của cuộc sống diệu kỳ xung quanh trẻ. Cô giáo phải lf nhà sư phạm lành nghề,
yêu trẻ, có trái tim nhân hậu và khối óc thơng minh.

7. Tạo ra những tình huống mang tính có vấn đề, tính tìm kiếm và cuốn
hút trẻ vào các tình huống chơi ấy.
* Mục tiêu và ý nghĩa: Sự có mặt của những tình huống chơi có vấn đề trong
TCHT thuc sđẩy tính độc lập của trẻ, những câu hỏi, lời đề nghị mang tính định
hướng bắt trẻ phải suy nghĩ, phải sử dụng một thao tác tư duy như so sánh, phân
tích, hệ thống, phải biết huy động vốn hiểu biết của mình đề tìm lời giải đáp.
Tạo điều kiện cho trẻ tìm kiếm và vận dụng những cái đã biết vào hoàn cảnh và
điều kiện mới, nâng cao TCHT của trẻ. Biện pháp tạo ra những tình huống chơi
mang tính có vấn đề ấy có một ý nghĩa rất to lớn đối với trẻ MG, đặc biệt là trẻ
MG lớn( 5 – 6 tuổi).
* Yêu cầu: Vận dụng biện pháp tạo tình huống chơi mang tính có vấn đề,
mang tính tìm kiếm phải cần:
- Đảm bảo vai trị chủ thể tích cực của trẻ khi chơi, tình định hướng, tính
phát triển của hoạt động chơi.
- Tình huống chơi có vẫn đề phải được xây dựng như thế nào đó, sao cho
trẻ chiếm lĩnh được đối tượng nghiên cứu qua con đường tìm tịi, tích cực khám
phá thế giới chung quanh.
- Tình huống chơi có vấn đề phải có sức hấp dẫn lơi cuốntrẻ và kích thích
lịng ham muốn giải quyết các tình huống đó của trẻ( chủ thể tiếp nhận đề giải
quyết dựa trên các tri thức, kỷ năng, kinh nghiệm tìm tịi sẵn có của mình..).
- Phù hợp với đặc điểm nhận thức, đặc biệt là tư duy của trẻ mẫu giáo lớn 5-6
tuổi.
* Nội dung: Thực chất của biện pháp này là tổ chức hoạt động tìm kiếm cho
trẻ MG, cuốn hút trẻ vào hoạt động khám phá, kích thích và tư duy hứng thú đến
nhiệm vụ nhận thức, tạo điều kiện cho trẻ chủ động lĩnh hội những kiến thức
mới và cách thức hành động mới, hình thành năng lực sáng tạo và tính tích cực,
tính độc lập trong TCHT của trẻ. Tạo tình huống mang tính nêu vấn đề, tính tìm
kiếm chings là việc giáo viên tạo ra tình huống mới, đòi hỏi trẻ phải giải quyết
nhiệm vụ.
* Cách tiến hành:

- Khi tổ chức TCHT cho trẻ 5-6 tuổi, cô giáo đặt ra cho trẻ những tình huống
chơi mang tính có vần đề và bắt buộc trẻ phải tìm kiếm huy động hoạt động trí
tuệ để chiếm lĩnh đối tượng( những vấn đề nhận thức này có chưa đựng mâu
thuẫn giữa cái mà trẻ đã biết và cái mà trẻ chưa biết) bằng cách:


+ Đưa ra trị chơi mới và chúng phải khó hơn một chút so với khả năng cũng
như vốn kinh nghiệm của trẻ.
+ Làm phức tạp dần các tình huống chơi, nâng cao yêu cầuchơi, nâng dần
mức độ khó của nhiệm vụ nhận thức, luật chơi và hành động chơi…
+ Lựa chọn hệ thống TCHT cho trẻ chơi ngày càng khó, ngày càng phức tạp
hơn, muốn giải quyết được nhiệm vụ nhận thức tiếp sau trẻ không thể giải quyết
bằng phương thức củ mà bắt buộc trẻ phải tìm kiếm phương thức giải quyết mới.
- Cô dẫn dắt trẻ vào các tình huống chơi có vấn đề hướng sự chú ý của trẻ vào
vấn đề vừa xuất hiện, giúp trẻ ý thức được vấn đề hay nhiệm vụ nhận thức trong
TCHT.
- Giáo viên kích thích trẻ hứng thú đến nhiệm vụ nhận thức va fmong muốn
được giải quyết chúng bằng con đường như tạo ra tình huống chơi, hồn cảnh
chơi hấp dẫn với nội dung chơi.
- Cô giáo không đưa ra cách giải quyết cụ thể, không làm hộ trẻ mà tạo điều
kiện cho trẻtìm kiếm phương thức thực hiện nhiệm vụ, vận dung những kinh
ngiệm và kỷ năng đã biết vào các tình huống.
- Cơ quan sát trẻ chơi, nếu thấy trẻ có khó khăn khơng thể tự giải quyết, cơ có
thể gợi ý, mạch nước cho trẻ các phương thức khác nhau để giải quyết vấn đề.
Và chính những lời gợi ý hoặc câu hỏi định hướng của cô buộc trẻ phải suy
nghĩ, phải so sánh lựa chọn phương án thích hợp để giải quyết nhiệm vụ.
Cơ giáo quan sát theo dõi và khuyến khích, làm sáng tỏ những câu hỏi giúp
trẻ tìm tịi, dự đốn được những sai sót có thể xảy ra.
* Điều kiện vận dụng:
- Giáo viên phải nắm được lí luận về TCHT và biện pháp tạo tình huống

mang tính có vấn đề, tính tìm kiếm cho trẻ chơi. Đồng thời giáo viên phải nhận
thức được rằng, trẻ học trong khi chơi và trẻ học từ việc chúng tự mình giải
quyết vấn đề và giáo viên tơn trọng các sở thích và khả năng phát triển của trẻ.
- Trẻ phải có những hiểu biết nhất định về bản thân, về người khác về thế
giới xung quanh và có cuộc sống tích cực giàu ấn tượng.
- Giáo viên làm chủ được kỷ năng làm việc với trẻ. Biết quan sát và nắn bắt
được nhu cầu hứng thú chơi của trẻ, biết đặt mình vào vị trí của trẻ tạo cơ hội,
điều kiện cho trẻ và khích lệ trẻ tích cực thử mình trong hoạt động tìm kiếm,
khám phá thế giới xung quanh ở mọi lúc, mọi nơi.
- Tạo môi trường chơi - học tập cho trẻ qua sự khám phá, tìm tịi và giao tiếp
với người lớn và bạn bè. Sự tò mò tự nhiên và ham hiểu biết thế giới xung
quanh của trẻ được sử dụng để kích thích trẻ tham gia hoạt động chơi tích cực.
8. Thường xuyên kiểm tra kết quả chơi của trẻ.
* Mục tiêu và ý nghĩa: Đánh giá kết quả chơi TCHT của tre rcó vai trị quan
trọng then chốt của q trìnhtổ chức chơi bởi vì nó vừa là khâu cuối nhưng lại
được coi như bước khởi đầu cho qua strình sư phạm tiếp theo. Dựa trên kết quả
đánh giá, giáo viên có thể xác định được chất lượng và hiệu quả của những biện
pháp sử dụng , phát hiện ra những thiếu sót, tồn tại của chúngđể từ đó điều chỉnh
và khắc phục, đồng thời đưa ra những dự kiến cho tương lai, hướng tới một kết
quả khả quan hơn trong công tác tổ chức cho trẻ chơi ở trường MN.


* Yêu cầu: Để đánh giá kết quả chơi của trẻ (chính là sự hiện thực hóa các
mục tiêu đã đề ra) cần phải xây dựng những tiêu chí đánh giá nhất định và
những tiêu chí này phải được xây dựng dựa vào cở sở lí luận về TCHT, về
TTCNT của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi.
Việc đánh giá kết quả TCHT của trẻ phải căn cứ vào những mục tiêu cụ thể
đã đề ra trên cơ sở những thơng tin cơ sở những thơng tin đầy đủ chính xác về
mức độ biểu hiện TTCNT của trẻ trong khi chơi TCHT. Các thơng tin này phải
được phân tích một cách đầy đủ về tất cả các mặt và đồng thời chỉ ra chiếu

hướng phát triển có tính đến đặc biệt cá nhân của trẻ.
* Nội dung: Đánh giá kết quả chơi của trẻ chính là việc giáo viên xác định
chất lượng và hiệu quả của hoạt động chơi cụ thể ở đây là TCHT của trẻ 5 – 6
tuổi. Giáo viên phát hiện những sai lệch và điều chỉnh chúng nhằm thực hiện
được các mục tiêu đã dự kiến. Dựa trên kết quả kiểm tra đánh giá trẻ chơi , giáo
viên dự đoán khả năng và sự phát triển TCHT trẻ trong tương lai và đây sẽ là cơ
sở cho việc lập kế hoạch tổ chức TCHT tiếp theo sau đó cho trẻ.
* Cách tiến hành:
Để đánh giá việc chơi của trẻ, đầu tiên giáo viên phải xác định rõ yêu cầu với
từng trẻ (sự tiến bộ của trẻ phải được hiểu như là sự nâng cao từ mức độ hiểu
biết, kĩ năng này sang mức độ khác). Vì thế khi đánh giá kết quả chơi của trẻ
cần phải thực hiện các bước sau:
- Thu thập thông tin xác định những hiểu biết, kỷ năng chơi của trẻ.
- So sánh kiến thức và kỷ năng hiện tại của trẻ với mức độ trước đó.
Có hai cách thu thập thơng tin về khả năng biết và làm của trẻ trong TCHT đó
là:
- Cách thứ nhất: Quan stá theo dõi thường xuyên hành vi và hoạt động của
trẻ trong khi chơi hoặc xem xét sản phẩm chơi của trẻ trong các hình thức chơi ở
trường MN như:
+ tâm trang, sự trải nghiệm của trẻ trong khi chơi như trẻ thích chơi gì? Có
hứng thú hay khơng có hứng thú? Trẻ có biểu lộ vui hay buồn? có biết chia sẽ
với các bạn khơng?có gây xung đột với bạn? cách giải quyết xung đột? trẻ thích
chơi hững TCHT nào?
+ Những hoạt động cụ thể trong khi chơi như các phương thức trẻ sử dụng
trong khi chơi ( đơn điệu hay sáng tạo?), trẻ quyết đoán hay chần chừ khi lựa
chọn cách chơi? Tần xuất hoạt động của trẻ trong trò chơi? Vai chơi của trẻ
trong trò chơi? Trẻ tự hơi hay do cơ khởi xướng? có biết vận dụng kinh nghiệm
vốn có vào hồn cảnh khác nhau mà trị chơi u cầu? trẻ có kỷ năng đánh giá,
kiểm tra kết quả chơi của các bạnvà chính mình? Trẻ tự phát hiện lỗi và sửa lỗi
hay phải nhờ sự giúp đỡ, mách bảo của giáo viên?...

+ Xem xét kết quả chơi cụ thể: trẻ hoàn thành nhiệm vụ va fluật chơi ở mức
độ nào? Trẻ tích cực hay khơng tích cực và mức độ biểu hiện của trị chơi học
tập?
Tất cả những gì quan sát được hgi chép lại, nhận xét đều được lưu giữ trong
túi hồ sơ của từng cá nhân.


- Cách thứ hai: giáo viên có thể đưa ra những trị chơi học tập, những tình
huống, tình bài tập trắc nghiệm dưới hình thức chơi trong đó trẻ giải quyết một
số vấn đề nhận thức nào đó.
Cả hai cách trên đều có điểm mạnh và có điểm hạn chế nhất định, vì thế trong
kiểm tra kết quả chơi của trẻ ở trường mầm non cần kết hợp cả hai cách thu
thập thơng tin trên đề có được những thơng tin chính xác và khách quan hơn về
kết quả chơi của trẻ. Chẳng hạn: có thể dùng trắc nghiệm là 10 bài tập dưới
dạng TCHT “ Tìm nhà cho các con vật trong rừng” của Venger kết hợp với quan
sát hành vi, hoạt động của trẻ diễn ra trong quá trình giải bài tập trắc nghiệm đó
dưới hình thức chơi. Trên cơ sở xem xét kết quả, sản phẩm chơi của trẻ cùng
những quan sát ghi chép được trong quá trình trẻ chơi theo các tiêu chí đánh giá
TTCNT của trẻ (hứng thú chơi, kỷ năng nghe va fhiểu nhiệm vụ trò chơi yêu
cầu, kỷ năng vận dụng và xử lý kinh nghiệm vào điều kiện mới, phương thức sử
dụng khi thực hiện nhiệm vụ, luật chơi…)để đánh giá tính tích cực nhận thức
của chúng trong trị chơi này.
* Điều kiện vận dụng:
- Giáo viên phải có kỷ năng đánh giá ( biết quan sát, chọn cách quan sát phù
hợp với đối tượng và biết ghi chép thông tin cần thiết, biết cách thu thập và xử
lý thông tin thu được).
- Số lượng trẻ trong từng lớp, nhóm khơng q đơng để giáo viên có thể quan
sát được từng cá nhân.
- Có phương tiện cần thiết để xử lý các số liệu thu được.
III. Kết quả đạt được.

Biện pháp tổ chức TCHT chính là hình thức vận động bên trong của nội
dung, chúng gắn liền với hoạt động của giáo viên giúp họ hoàn thành được
những nhiệm vụ phù hợp với mục đích đặt ra. Trong TCHT cơ va ftrẻ cùng nhau
học, cùng nhau chơi và đặc biệt nhờ sự giúp đỡ đúng lúc, đúng chỗ của cô mà
trẻ trẻ có thể tự giải quyết những vấn đề mà để tự trẻ khơng thể làm được. Cơ
chính là người tổ chức môi trường chơi, tổ chức cho trẻ được trải nghiệm những
tình cảm lành mạnh và tận hưởng niềm vui vô bờ do kết quả chơi mang lại. Biện
phápcủa cô tạo cho trẻ điều kiện được quan sát, xem xét và khám phá bằng các
giác quan, bằng tư duy khoa học, bằng ngơn ngữ nói mạch lạc nhằm chiếm lĩnh
đối tượng nghiên cứu. Biện pháp tổ chức cho trẻ chơi tạo cơ hội cho chúng tự
phát hiện lĩnh hội và tự giải quyết vấn đề với sự giúp đỡ, hướng dẫn đúng lúc,
hợp lý của cơ giáo. Nhờ có biện pháp này của cơ giáo mà trẻ có được nhiều cơ
hội, tình huống tự lập trong trị chơi, trẻ tự vươn lên, tự khám phá và tìm tịi thế
giới xung quanh và làm thỏa mãn nhu cầu nhận thức, nhu cầu chơi của trẻ. Trò
chơi học tập thực sự là một phương tiện giáo dục và phát triển tính tích cực nhận
thức của trẻ mẫu giáo ở trường MN nói chung và đặc biệt là trẻ mẫu giáo lớn 5-6
tuổi.
1. Đối với cô giáo.


- Qua các đợt thao giảng, kiến tập tôi luôn đạt được kết quả cao, đã được
nhà trường luôn chọn để xây dựng giờ dạy mẫu về tổ chức trò chơi học tập cho
trẻ.
- Là một trong những cô giáo được phụ huynh tin tưởng, bạn bè đồng
nghiệp thương yêu và mếm phục.
- Là một giáo viên luôn đi đầu trong các phong trào làm đồ dùng đồ chơi,
sưu tầm các nguyên vật liệu chơi và các loại tranh ảnh phục vụ hoạt động cho
trẻ.
- Tơi đã có vốn kiến thức nhất định và sưu tầm được một ngân hàng trò
chơi học tập để tổ chức cho trẻ chơi trong q trình chăm sóc giáo dục trẻ.

2./ Đối với trẻ.
- Trẻ đã có được kiến thức cơ bản các trị chơi học tập, ln hứng thú và
thích tham gia vào các trị chơi học tập. Mong muốn được tự mình đưa ra các trị
chơi và tính tích cực nhận thức của trẻ khơng ngừng được nâng lên. Trẻ tự mình
trải nghiệm và tự giải quyết các tình huống có vấn đề một cách chủ động.
- Đa số trẻ trong lớp đã có được kỷ năng tự tổ chức trị chơi học tập cùng
với nhóm bạn, hay cả lớp bất cứ khi nào trẻ thích.
- Trị chơi học tập như là một món ăn tình thần khơng thể thiếu trong đời
sống của trẻ ở lớp tôi phụ trách.
Qua thời gian nghiên cứu và đưa vào thực hiện trên trẻ của lớp tôi nhận thấy
hiệu quả được nâng lên rõ rệt.
- Kết quả khảo sát đã cho thấy trên bảng so sánh dưới đây ( tổng số trẻ trong
lớp là 29 cháu và 12 giáo viên đứng lớp):
Nội dung
Trước khi
Sau khi thực
Tỷ lệ
thực hiện.
hiện.
tăng/giảm
Giáo viên biết và thường xuyên tổ 7/12 GV đạt tỷ 11/12 GV đạt
chức chơi trò chơi học tập.
lệ: 58 %
tỷ lệ: 92 %,
Tăng lên 34%
Trẻ hứng thú chơi các trò chơi học 15/29 cháu tỷ 26/29 cháu tỷ
tập
lệ: 52 %
lệ: 90 %,
Tăng lên 38%

Trẻ phát huy tính tích cực nhận
thức, được trải nghiệm và tự giải 12/29 cháu tỷ 24/29 cháu tỷ Tăng lên 42%
quyết tình huống có vấn đề, , hoàn lệ: 41 %.
lệ: 83 %,
thành nhiệm vụ chơi trong trò chơi
học tập.
Kỷ năng tự tổ chức TCHT của trẻ.
6 /29 cháu, tỷ lệ 19/29 cháu, Tăng lên 45,4%
20,6 %.
tỷ lệ 66%
C. KẾT LUẬN.
I. Bài học kinh nghiệm.
- Các phương hướng và biện pháp tổ chức cho trẻ chơi trò chơi học tập phải
kết hợp chặt chẽ với nhau, cùng nằng trong một khối thống nhất va fđồng thời


bổ sung, hoàn thiện lẫn cho nhau. Chúng thê rhiện mối quan hệ hợp tác giữa cô
giáo và trẻ, giữa trẻ với nhau, phù hợp với đặc điểm phát triển tâm – sinh lý, đặc
biệt là hoạt động nhận thức của trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi. Tổ chức trò chơi học
tập có nét đặc trưng riêng của nó, quan trọng là trong suốt thời gian trẻ chơi cần
phải duy trì tính hấp dẫn của nhiệm vụ chơi, tạo cho chúng có hứng thú, niềm
say mê khám phá thế giới xung quanh thơng qua trị chơi. Biện pháp tổ chức cho
trẻ chơi thuộc phạm trù hành động và mang tính cụ thể, đó là những cách thức
hoạt động của cơ và trẻ. Các biện pháp tổ chức trò chơi học tập có mối quan hệ
biện chứng với mục đích, nội dung, điều kiện vận dụng và đánh giá kết quả chơi
của trẻ. Chính các biện pháp tổ chức cho trẻ được phát triển, được trải nghiệm
làm phong phú vốn sống của mình, giúp trẻ có cơ hội đẻ bộc lộ tính tích cực
nhận thức, chủ động, tính độc lập và các sáng kiến của trẻ trong khi chơi.
II. Kiến nghị.
- Mua sắm, bổ sung thêm nguồn đồ dùng, đồ chơi, vật liệu chơi để phục

vụ cho trò chơi được tốt hơn.
- Tổ chức các chuyên đề bồi dưỡng hàng năm cho giáo viên về tổ chức trò
chơi học tập cho trẻ trương trường MN.
- Phát hành các loại tài liệu, tập san về TCHT để giáo viên tìm hiểu,
nghiên cứu.
- Ngoài ra, tạo điều kiện cho giáo viên sưu tầm, khám phá ngân hàng trò
chơi học tập để vận dụng có hiệu quả vào cơng tác CSGD trẻ mầm non.