nhu cầu giải trí của thanh niên hà nội hiện nay

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

NHU CU GII TR CA THANH NIấN H NI HIN NAY
M U
t vn
Từ xa đến nay, lao động luôn là hoạt động cần thiết của con ngời nhằm tạo
ra của cải vật chất phục vụ nhu cầu sinh tồn của cá nhân và xã hội. Trong quá
trình lao động, con ngời luôn cần có sự đầu t thời gian và công sức để có thể đạt
hiệu quả cao nhất. Sự cố gắng đó đôi khi khiến con ngời rơi vào trạng thái căng
thẳng, mệt mỏi, gây ảnh hởng không tốt đến kết quả lao động trong thời gian
tiếp theo của họ. Chính vì thế, giải trí đã trở thành nhu cầu của mọi cá nhân,
nhóm xã hội nhằm lấy lại sự thăng bằng sau thời gian lao động cần thiết của mỗi
ngời. Giải trí giúp các thành viên xã hội xoá tan đi cảm giác mệt mỏi, tái sản
xuất sức lao động của họ, khiến cho quá trình sản xuất, cống hiến của họ không
bị gián đoạn. Nói nh vậy để thấy vai trò của giải trí là rất quan trọng trong đời
sống của mỗi cá nhân xã hội.
Sau hn mi nm i mi, nn kinh t ca nc ta ó cú nhiu bin
chuyn mnh m. Thu nhp bỡnh quõn u ngi tng, mc sng ca cỏc gia
ỡnh c ci thin, nhu cu ca cỏ nhõn cng ngy mt cao hn khụng ch l
nhu cu vt cht, m cũn l nhu cu vn hoỏ tinh thn. Nú ũi hi mt s ỏp
ng tt nht, kp thi nht v cú hiu qu nht.
Thanh niên là những ngời chủ tơng lai của xã hội. Xã hội hiện đại đòi hỏi
ở họ khả năng t duy, mong đợi ở họ sự cố gắng không ngừng để chiếm lĩnh thành
công trong học tập và công việc. Nhu cầu giải trí trong thanh niên là vô cùng
lớn, nhất là thanh niên đô thị nói chung, trong đó có thanh niên Hà Nội.
Cú th núi thanh niờn H Ni hin nay ang hng ngy hng gi tip cn
vi nhng phng tin thụng tin i chỳng hin i, vi Internet v rt nhiu
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

loại hình giải trí mà chỉ mới cách đây một vài năm còn khá hiếm hoi. Tính đa

dạng của các loại hình giải trí đã khiến cho cơ hội lựa chọn xu hướng giải trí của
thanh niên được mở rộng hơn rất nhiều. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại hình
này cũng như sự đáp ứng nhu cầu giải trí cho thanh niên vẫn còn nhiều bất cập.
Đó là sự thương mại hoá các loại hình giải trí ở các thiết chế Nhà nước như sân
vận động, rạp hát… Đó cũng là sự du nhập của những băng đĩa ngoài luồng có
nội dung không lành mạnh. Đó còn là sự xuất hiện những tệ nạn xã hội núp
bóng các hoạt động vui chơi giải trí của thanh niên…
Nghiên cứu về nhu cầu giải trí của thanh niên một mặt cho chúng ta thấy
thanh niên ngày nay ưa chuộng loại hình giải trí nào, từ đó có thể đưa ra những
định hướng phù hợp đối với họ - thế hệ tương lai của đất nước; mặt khác cho
biết sự biến đổi nhu cầu này trong thời gian qua.
1. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu:
Không gian nghiên cứu: Hà Nội
Thời gian nghiên cứu: Tháng 7-10 năm 2006
2. Mục đích nghiên cứu:
Nghiên cứu nhu cầu giải trí trong thời gian nhàn rỗi của thanh niên (thông
qua việc khảo sát kết quả điều tra trong các nghiên cứu của các tác giả trước đó).
Tìm hiểu những nguyên nhân dẫn đến thực trạng hoạt động giải trí trong
thời gian nhàn rỗi của thanh niên trong thời gian hiện nay.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
1. Lược thuật kết quả điều tra của các tác giả về nhu cầu và hoạt động giải
trí của thanh niên trong thời gian nhàn rỗi.
2. Phân tích các nguyên nhân dẫn đến thực trạng nói trên.
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

3. xut mt s khuyn ngh, gii phỏp nhm giỳp thanh niờn la chn
loi hỡnh gii trớ phự hp.
4. Phng phỏp nghiờn cu:
1. Phng phỏp phõn tớch ti liu: Chỳng tụi tin hnh phân tích các công

trình thực nghiệm, kết quả những đề tài nghiên cứu liên quan, số liệu thống kê
liên quan đến thực trạng và sự biến đổi nhu cầu giải trí của thanh niên Hà Nội
phục vụ cho đề tài.
2. Phng phỏp quan sỏt: đợc chúng tôi sử dụng để tìm hiểu và đánh giá
thực trạng và sự biến đổi nhu cầu giải trí của thanh niên Hà Nội trong thời gian
vừa qua.
3. Phng phỏp phng vn sõu: Chúng tôi tiến hành phỏng vấn sâu 6 đối
tợng là đoàn viên thanh niên Hà Nội nhằm tìm hiểu ý kiến của họ về cách thức
giải trí của họ, cũng nh nhận định của họ về sự biến đổi nhu cầu giải trí của
thanh niên trong thời gian vừa qua.
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NHU CẦU GIẢI TRÍ CỦA THANH
NIÊN
1. Nhu cầu:
Theo từ điển tóm tắt Xã hội học (tiếng Nga) “Nhu cầu là đòi hỏi điều gì
đó cần thiết để đảm bảo hoạt động sống của cơ thể, của nhân cách con người,
của nhóm xã hội hoặc toàn xã hội nói chung, là nguồn thôi thúc nội tại của hoạt
động” [ ]
Khái niệm trên cho thấy nhu cầu mang tính sinh học, nhằm đáp ứng
những đòi hỏi của sự phát triển sinh học của con người, song mặt khác nhu cầu
cũng mang tính xã hội thể hiện ở chỗ dù là của riêng cá nhân nhưng nhu cầu chỉ
có thể được đáp ứng nhờ nền sản xuất xã hội. Nhu cầu của con người là giống
nhau nhưng ở mỗi thời đại, mỗi xã hội lại đáp ứng chúng theo các cách khác
nhau. Nhu cầu còn được đáp ứng trong khuôn khổ của phong tục tập quán cộng
đồng và bị quy định bởi văn hoá cộng đồng.
Có nhiều loại nhu cầu, các loại nhu cầu khác nhau không tồn tại đơn lẻ,
tách rời mà nằm trong mối quan hệ ràng buộc, phụ thuộc tương tác lẫn nhau

trong một chỉnh thể thống nhất. Nhu cầu giải trí là một nhu cầu thiết yếu của con
người nằm trong hệ thống đó.
2. Thời gian rỗi:
K.Marx đã chia thời gian của con người ra làm hai loại: thời gian lao động
và thời gian tự do. Thời gian lao động là khoảng thời gian dành cho những hoạt
động thuộc lao động sản xuất nhằm đảm bảo sự sống còn cá nhân. Đây còn là
thời gian dành cho việc giải quyết các nhu cầu ăn, mặc, ở. Như vậy, thời gian
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

lao động tức là khoảng thời gian đáp ứng các nhu cầu sinh tồn của con người.
Ngược lại, thời gian tự do là khoảng thời gian còn lại ngoài thời gian lao động,
dành cho những hoạt động mà cá nhân có quyền tự quyết định.
Như vậy, tuy chưa sử dụng khái niệm thời gian rỗi, Marx cũng đã từng
coi thời gian tự do là khoảng thời gian dành cho sự thoải mái, cho giải trí và mở
ra một khoảng trời cho những hoạt động tự do và sự phát triển. [ ]
Theo Từ điển tóm tắt Xã hội học (tiếng Nga), thời gian rỗi được coi là
khái niệm đồng nghĩa với thời gian tự do, nghĩa là “phần thời gian ngoài lao
động của cá nhân (nhóm xã hội) còn lại sau khi đã trừ đi chi phí thời gian cho
những hoạt động cần thiết không thể thiếu”. Sự xuất hiện và phát triển khái niệm
thời gian rỗi cũng được từ điển này quan niệm với tư cách là một bộ phận cấu
thành trong cơ cấu của thời gian tự do.
Tóm lại có thể hiểu thời gian rỗi là khoảng thời gian mà trong đó con
người không bị thúc bách bởi các nhu cầu sinh tồn, không bị chi phối bởi bất cứ
nghĩa vụ khách quan nào. Nó được dành cho các hoạt động tự nguyện theo sở
thích của chủ thể nhằm thoả mãn nhu cầu tinh thần của con người. [ ]
Chúng ta có nhiều cấp độ thời gian rỗi khác nhau như thời gian rỗi cấp
ngày, thời gian rỗi cấp tuần, thời gian rỗi cấp kì, dịp, thời gian rỗi cấp năm, thời
gian rỗi cấp đời người.
Thời gian rỗi đối với các cấp độ khác nhau cho phép con người thực hiện

những hoạt động giải trí khác nhau. Vì thế khi nghiên cứu về nhu cầu giải trí
không thể không nghiên cứu theo các cấp độ thời gian rỗi này.
3. Giải trí.
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Theo từ điển xã hội học “Giải trí là một dạng hoạt động của con người,
đáp ứng những nhu cầu phát triển của con người về các mặt thể chất, trí tuệ và
mỹ học” và “giải trí không phải là nhu cầu của từng cá nhân, mà còn là nhu cầu
của đời sống cộng đồng” []
Giải trí không đối lập và tách rời với lao động cũng như lao động, giải trí
là một bộ phận cấu thành của hoạt động sống của con người. Nó là dạng hoạt
động hoàn toàn tự do mà cá nhân có toàn quyền lựa chọn theo sở thích, trong
khuôn khổ hệ thống chuẩn mực xã hội. Nó đồng thời cùng là hoạt động không
vụ lợi, nhằm mục đích giải tỏa sự căng thẳng tinh thần để đạt sự thư giãn, thanh
thản trong tâm hồn, và cao hơn nữa là đạt tới những rung cảm thẩm mỹ của cá
nhân như thưởng thức nghệ thuật , chơi các trò chơi, sinh hoạt tôn giáo… là hoạt
động giải trí và thời gian rỗi dành cho giải trí được gọi là thời gian rỗi.
4. Nhu cầu giải trí.
Giải trí là nhu cầu của con người vì nó đáp ứng những đòi hỏi bức thiết
của cá nhân, nếu thiếu nó thì sự phát triển của cá nhân không thể đầy đủ và toàn
diện. Sau thời gian lao động mệt mỏi và căng thẳng, các hoạt động giải trí trở
nên vô cùng cần thiết cho việc tái sản xuất sức lao động của con người. Nhu cầu
giải trí là động cơ của hoạt động giải trí.
Giải trí là hoạt động thẩm mỹ diễn ra trong thời gian nhàn rỗi, mà thời
gian rỗi có những cấp độ khác nhau cho nên hoạt động giải trí cũng được phân
theo những cấp độ tương ứng như giải trí cấp ngày, giải trí cấp tuần, giải trí cấp
năm. Trong xã hội hiện đại, thời gian rỗi có xu hướng gia tăng nên nhu cầu giải
trí cũng trở nên phong phú và đa dạng hơn.
6

Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Đối với Việt Nam, từ tháng 1/1999 nhờ có chế độ làm việc 5 ngày/ tuần,
thời gian rỗi cấp tuần chiếm phần đa số tuyệt đối trong quỹ thời gian rỗi của
công chức nhà nước. Ví dụ với năm 2000, tổng số ngày nghỉ cuối tuần: 106
ngày, các ngày nghỉ khác: 10 ngày, ngoài ra còn nghỉ phép 15 ngày (đối với cán
bộ công nhân viên), nghỉ hè 60 ngày (đối với sinh viên và giáo viên cao đẳng,
đại học) hoặc 90 ngày (đối với học sinh, giáo viên phổ thông). Chính những
khác biệt về quy mô thời gian nhàn rỗi như trên đã dẫn tới những thay đổi trong
cơ cấu hoạt động giải trí của những đối tượng này.
5. Thanh niên Hà Nội:
Khái niệm thanh niên Hà Nội trong chuyên đề này được hiểu là những
người từ 15 - 30 tuổi, đang sinh sống, học tập hoặc làm việc ổn định trong các
ngành dân sự, được phép đăng kí hộ khẩu hoặc được tạm trú dài hạn tại nội
thành Hà Nội. Theo cách hiểu này, thanh niên Hà Nội gồm cả người nơi khác về
Hà Nội sinh sống lâu dài hoặc ngắn hạn (một vài năm, ví dụ như sinh viên). Tuy
nhiên khái niệm thanh niên Hà Nội không bao gồm những thanh niên sống tại
Hà Nội một cách tạm thời hoặc theo thời vụ (ví dụ như thanh niên nông thôn về
tìm việc trong dịp nông nhàn). Những thanh niên đang phục vụ trong các lực
lượng vũ trang cũng không thuộc diện đối tượng nghiên cứu. Về nơi cư trú, tác
giả chỉ xem xét những thanh niên sống trong nội thành Hà Nội, đây được xem là
khu vực có nhiều loại hình hoạt động giải trí hơn.
II. NHU CẦU GIẢI TRÍ VÀ NHỮNG BIẾN ĐỔI NHU CẦU GIẢI TRÍ
TRONG THỜI GIAN NHÀN RỖI CỦA THANH NIÊN HÀ NỘI HIỆN
NAY
2.1. Nhu cầu và hoạt động giải trí trong thời gian nhàn rỗi của thanh niên.
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Như trên đã nói, giải trí trong thời gian nhàn rỗi đóng vai trò quan trọng

trong việc tái sản xuất sức lao động của con người. Mỗi cá nhân, nhóm xã hội lại
có nhu cầu giải trí ở mức độ khác nhau, do quỹ thời gian rỗi, sở thích của cá
nhân, nhóm… đó quy định. Theo các nhà văn hoá học, thời gian nhàn rỗi được
chia làm nhiều cấp độ, trong đó, 3 cấp độ thường được nhắc đến nhất là thời
gian nhàn rỗi cấp ngày, cấp tuần và cấp năm. Dưới đây chúng ta sẽ cùng xem
xét nhu cầu và hoạt động giải trí của thanh niên Hà Nội theo 3 cấp độ thời gian
nhàn rỗi này.
a. Hoạt động giải trí trong thời gian nhàn rỗi cấp ngày của thanh niên Hà
Nội.
“Giải trí đối với trẻ em là sự lớn lên, là sự vươn tới cuộc sống. Còn đối
với người lớn, đó là sáng tạo, là sự đổi mới cuộc sống” [ ]. Như vậy giải trí
không đơn thuần chỉ là giải toả căng thẳng, lấy lại sự cân bằng cho trí não, mà
giải trí thực sự là sự đổi mới cuộc sống diễn ra đều đặn hàng ngày của con
người, đặc biệt đối với đối tượng thanh niên, lứa tuổi đang có những biến đổi
lớn về tâm - sinh lý, về nhân cách thì giải trí đối với họ càng cần thiết hơn bao
giờ hết.
Tính đến thời điểm năm 2005, các loại hình giải trí giành cho thanh niên
ngày càng trở nên phong phú, đa dạng hơn, đặc biệt là thanh niên ở thủ đô Hà
Nội. Bên cạnh các loại hình giải trí cũ còn xuất hiện khá nhiều những loại hình
mới (như chat trên mạng Internet, chơi games, đánh tennis, chơi bowling, hát
karaoke, hoặc “nấu cháo điện thoại”…). Nếu như vào thời kỳ trước đổi mới năm
1986, các loại hình vui chơi giải trí chỉ có được thông qua các trang báo (số
lượng đầu báo cũng rất hạn chế), qua các dịp lễ hội, qua việc gặp mặt bạn bè…
8
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

thỡ n khong u thp niờn 90 ca th k XX, bỏo chớ, truyn hỡnh, phỏt
thanh ó tr nờn ngy cng ph bin hn, cỏc kờnh truyn hỡnh khụng ngng
cú nhng ci tin ln nhm ỏp ng tt hn nhu cu ca cụng chỳng. Nm 2000,
Internet tr thnh ph bin khi bựng n cỏc im dch v trờn ton quc. n

nay, ti H Ni cng nh cỏc thnh ph ln khỏc nhng tm bin bỏo ca dch
v Internet xut hin mi gúc ph, thm chớ trong nhng ngừ hm. iu ú ó
gúp phn lm phong phỳ hn cỏc hot ng gii trớ trong thi gian nhn ri ca
thanh niờn bi bn thõn thanh niờn l tng lp ht sc nhanh nhy, d thớch ng
vi nhng iu mi l.
Gii trớ cp ngy din ra trong thi gian ri cp ngy, ngha l khong thi
gian cũn li sau khi ó tr i cỏc hao phớ thi gian cho vic lao ng (hoc hc
tp), vic gia ỡnh, vic riờng (v sinh thõn th, chm súc sc p), ng, n
ung, ngh ngi. Di õy l bng cỏc hot ng trong thi gian nhn ri cp
ngy ca thanh niờn H Ni theo nghiờn cu ca tỏc gi Phan Thanh Tỏ.
a. Bảng 1: Hoạt động giải trí trong thời gian rỗi cấp ngày
1
.
Hình thức hoạt
động giải trí
Tỷ lệ và mức độ tham gia
Năm 1996 Năm 2000
Tỷ lệ Thứ tự Tỷ lệ Thứ tự
Đọc sách báo 57 1 24.40 4
Xem Ti vi 50 2 33.93 1
Tiếp bạn 48 3 14.09 5
Nghe nhạc - - 29.37 2
Chơi thể thao - - 26.79 3
Bảng trên cho thấy nếu nh năm 1996 thứ tự u tiên của các loại hình giải
trí là đọc sách báo, sau đó là xem T.V, rồi đến tiếp bạn bè, thì đến năm 2000, trật
tự u tiên đã có nhiều biến đổi khác biệt: vị trí số 1 thuộc về hình thức nghe nhìn
qua T.V, nghe nhạc chiếm vị trí thứ 2, sau đó là chơi thể thao, đọc sách báo, và
cuối cùng là tiếp bạn. Do số mẫu chọn nghiên cứu trong hai năm là không đồng
1
Phan Thanh Tá. Thời gian nhàn rỗi của thanh niên Hà Nội. Luận án Thạc sỹ văn hoá học. i hc Vn hoỏ.

Hà Nội 2000
9
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

nhất nên việc xem xét chỉ thông qua sự sắp xếp thứ tự loại hình giải trí đợc a
thích.
Nh vậy, T.V đã trở thành phơng tiện giải trí khá thông dụng, thu hút tỷ lệ
33.93% số ngời đợc hỏi. Năm 2000, loại hình giải trí xem T.V thực tế đã tiếm
ngôi đầu bảng của việc đọc sách báo vốn giữ vị trí số 1 vào năm 1996. Về
nguyên nhân lý giải hiện tợng này, nhiều ý kiến phỏng vấn sâu cho rằng có thể
nói do thanh niên Hà Nội ngày nay hầu nh có rất ít thời gian vui chơi giải trí,
tiếp cận thông tin, song họ lại có mong muốn đợc liên tục cập nhật thông tin, và
T.V chính là phơng tiện hữu ích đáp ứng nhu cầu đó của họ. Thêm vào đó, nội
dung chơng trình T.V ngày càng trở nên phong phú đa dạng hơn với nhiều kênh
truyền hình đặc sắc và mang tính chuyên môn hoá cao độ, nh VTV1 chứa
những thông tin tổng hợp, VTV2 có nội dung khoa học và giáo dục, VTV3
chuyên về văn hoá thể thao giải trí Rất nhiều trò chơi đã đợc đa lên truyền
hình, thu hút đông đảo bạn xem truyền hình nh trò chơi: Đờng lên đỉnh
Olympia, ở nhà chủ nhật Thời lợng phát sóng tăng lên đáng kể khiến cho
mọi đối tợng trên cả nớc đều có cơ hội đợc tiếp cận với truyền hình. Theo một ý
kiến phỏng vấn sâu: Tôi rất ngại đọc báo, vì nếu đọc thì mất thời gian, trong
khi không phải ngày nào cũng có thể mua đợc báo để cập nhật thông tin, chính
vì thế tôi chọn xem T.V, vì có thể vừa xem vừa ăn cơm cùng cả nhà, hơn nữa
ngày nào biết thông tin của ngày ấy. Rõ ràng, T.V tỏ ra có u thế hơn hẳn so với
sách báo trong việc cập nhật thông tin hàng ngày cho thnah niên. Hơn thế, một
ý kiến khác cho biết: Năm 1996 số gia đình có T.V, dù là gia đình đó ở Hà Nội,
cũng ít hơn thời điểm năm 2000, vì thế ngời ta đọc báo nhiều hơn xem T.V vào
năm 1996 là tất nhiên
Nếu nh trong nghiên cứu năm 1996, số liệu về những ngời a thích nghe
nhạc còn cha xuất hiện thì đến năm 2000 nó đã vợt lên xếp vị trí số 2. Giải thích

hiện tợng trên có thể thấy nó có mối quan hệ mật thiết với sự có mặt ngày càng
phổ biến của thị trờng đầu máy CD, VCD, DVD và thị trờng băng đĩa ca nhạc.
Qua quan sát có thể thấy nếu nh vào năm 1996, số lợng các gia đình sử dụng
dàn máy nghe đĩa còn khá hiếm hoi, thì đến năm 2000, con số đã tăng nhanh
đáng kể theo đà phát triển của nền kinh tế - xã hội, dàn máy nghe đĩa đã trở
10
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

thành phơng tiện giải trí khá thông dụng trong hầu hết các gia đình ở Hà Nội.
Băng đĩa nhạc đợc sản xuất ồ ạt, bao gồm cả nhạc trong nớc và nhạc quốc tế.
Nếu nh ở thời điểm năm 1996, việc mua một đĩa VCD ng ý là vô cùng khó
khăn, thì đến năm 2000, thị trờng băng đĩa nhạc Trung Quốc có thể đáp ứng mọi
yêu cầu của ngời mua với mức giá khá rẻ (khoảng 9.000
đ
- 20.000
đ
/đĩa). Hơn thế
nữa, sự có mặt của chơng trình MTV ca khúc quốc tế phát trên truyền hình
cũng góp phần phổ biến, quảng cáo cho nhạc trẻ quốc tế, làm xuất hiện và gia
tăng nhu cầu giải trí bằng hình thức nghe nhạc trong tầng lớp thanh niên thủ đô.
Các kênh truyền thanh của đài tiếng nói Việt Nam cũng xuất hiện nhiều chơng
trình ca nhạc hấp dẫn với những ngời dẫn chơng trình thu hút đợc nhiều cảm
tình của thanh niên, nh chơng trình MTV most wanted, hay chơng trình Ca
khúc Việt Nam chọn lọc cũng là những nhân tố không nhỏ trong việc làm
cho nhu cầu nghe nhạc của thanh niên gia tăng đáng kể trong thời gian 1996 -
2000.
Loại hình giải trí thứ 3 đợc a thích là hoạt động thể thao. Điều này đợc
nhiều bạn trẻ lý giải nguyên nhân chủ yếu là do thanh niên Hà Nội đã thực sự
coi thể thao là một loại hình giải trí, th giãn, khoảng thời gian từ năm 2000 hầu
nh đã đánh dấu sự hình thành một phong trào tập luyện thể thao trong thanh

niên. Một nguyên nhân khác có thể thấy là họ coi chơi thể thao là một hình thức
tập luyện để có một sức khoẻ dẻo dai hơn.
Đọc sách báo bị giảm từ vị trí số 1 trong năm 1996 xuống vị trí thứ 4
trong năm 2000. Điều này có thể đợc lý giải là vào thời điểm năm 1996 các loại
hình giải trí khác còn cha đợc phổ biến so với các loại hình có đợc bằng phơng
tiện đọc là sách báo. Nhng đến năm 2000, u điểm của sách báo đã phải nhờng
chỗ cho các loại hình nghe nhìn. Tính kén độc giả của sách báo, và hơn nữa
để tiếp cận thông tin từ sách báo cần phải có một lợng thời gian rất lâu dài cũng
khiến cho thanh niên không còn a thích sách báo nh ở thời điểm năm 1996. Việc
giá thành của sách báo, tạp chí cao cũng là một nguyên nhân không nhỏ lý giải
cho sự tụt hạng của loại hình giải trí này so với loại hình giải trí rẻ hơn, lại
tiện ích hơn là các phơng tiện thông tin đại chúng khác. Một ý kiến phỏng vấn
11
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

sâu cho biết: Tôi rất muốn có một giá sách đầy đủ các cuốn sách truyện mà
mình thích, nhng hình nh càng ngày sách càng đắt hơn, tôi không thể mua nổi.
Hình thức giải trí tiếp bạn bè vẫn ổn định ở thứ hạng cuối cùng trong
thang bậc các loại hình giải trí đợc a thích. Theo nhiều ý kiến phỏng vấn sâu thì
thông thờng, thanh niên chỉ tìm đến bạn bè khi có chuyện không vui, hoặc khi
có các loại hình giải trí tập thể khác (nh sinh nhật, hoặc đi picnic), và vì lí do
này mà các hoạt động tiếp bạn bè không trở thành thờng xuyên trong thanh niên
Hà Nội.
Nh vậy, quan bảng kết quả điều tra về sự biến đổi các loại hình giải trí của
thanh niên Hà Nội trong thời gian nhàn rỗi 1996-2000, có thể thấy rõ ràng xu h-
ớng sử dụng thời gian nhàn rỗi của thanh niên Hà Nội hiện nay là gắn với những
hoạt động nhằm thu đợc nhiều thông tin trong một khoảng thời gian ngắn. Điều
này tỏ ra hoàn toàn phù hợp với lối sống nhanh nhạy, hiện đại của thanh niên
khi bớc vào thế ký XXI
Nhng tng kt trờn õy ca tỏc gi Phan Thanh Tỏ ch cho thy nhu cu

v hot ng gii trớ trong thi gian ri ca thanh niờn H Ni n thi im
nm 2000. Theo nghiờn cu mi õy ca tỏc gi inh Trit, trong thi gian ri
cp ngy, nhng hỡnh thc gii trớ ph bin nht ca thanh niờn H Ni l (theo
th t) l xem ti vi, nghe nhc, chi cỏc mụn th thao ph thụng hoc c sỏch
bỏo. T l thp hn mt chỳt l i chi vi bn bố. Nhỡn chung hot ng gii trớ
c thanh niờn H Ni a thớch nht l xem ti vi. V hai chng trỡnh h
thng xem nht l chng trỡnh gii trớ v phim. Bờn cnh ti vi l u a v
vi hng ngn ca hng bỏn v cho thuờ bng a H Ni thỡ nhu cu xem
bng a ca ngi dõn H Ni c tha món mt cỏch d dng
2
.
i vi vic nghe nhc nh mt loi hỡnh gii trớ ca thanh niờn, nhng
th loi õm nhc cng ph thụng (pop/rock) hoc cng n gin v sụi ng
2
inh Trit 1999 Chớnh sỏch v c ch ti chớnh i vi hot ng in nh, Vn húa ngh thut, (2), tr.14
12
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

(nhạc trẻ) càng có tỷ lệ thanh niên ưa thích cao
3
vì chúng phù hợp đặc điểm tâm
lý lứa tuổi của họ. Nhạc cổ điển - thể loại âm nhạc bác học - hầu như chưa đạt
được sự quan tâm của thanh niên Hà Nội, bởi nó cần một tri thức âm nhạc tương
đối cao mà mặt bằng dân trí Việt Nam chưa thể có được. Nhạc truyền thống dân
tộc chỉ chiếm một tỷ lệ khiêm tốn trong sự ưa thích của thanh niên có lẽ vì tiết
tấu chậm rãi và những ca từ được thả âm nhấn nhá của nó không bắt kịp nhịp
sống nhanh vội, gấp gáp và có phần “đơn giản hóa” của thanh niên hiện nay.
Trong khi đó, nhạc cách mạng được một bộ phận đáng kể thanh niên Hà Nội ưa
thích và thường nghe như những ca khúc giải trí. Điều này gợi ý rằng, mọi lĩnh
vực của cuộc sống (kể cả lĩnh vực chính trị vốn bị coi là khô cứng), nếu được

“âm nhạc hóa” một cách thích hợp, đều có thể được chuyển tải tới thanh niên
một cách nhẹ nhàng và hữu hiệu.
Các hoạt động thể thao sau giờ làm việc dường như đã trở thành hoạt
động không thể thiếu sau quá trình lao động, học tập của không chỉ thanh niên
mà còn đối với các giai tầng khác trong xã hội. Trong nghiên cứu của mình, tác
giả Đoàn Minh Châu đã nhận thấy đây là hoạt động chiếm vị trí thứ ba trong cơ
cấu các hoạt động giải trí trong thời gian nhàn rỗi của thanh niên Hà Nội hiện
nay.
Hoạt động thứ tư trong thời gian rỗi cấp ngày của thanh niên Hà Nội là
“đọc truyện, sách báo”. Đây là sở thích "cổ điển" của nhiều tầng lớp xã hội, nhất
là thanh niên. Ở đây không đề cập tới nhu cầu đọc với mục đích học tập, nâng
cao kiến thức mà chỉ xem xét nhu cầu đọc giải trí. Xét từ góc độ này, những loại
sách báo mà thanh niên Hà Nội đọc giải trí là truyện Việt Nam, truyện nước
3
Đoàn Minh Châu (1998), Nâng cao hiểu biết về văn hóa truyền thống để xây dựng bản lĩnh văn hóa cho thanh
niên Hà Nội trong bối cảnh giao lưu - hội nhập quốc tế hiện nay, Báo cáo đề tài NCKH cấp thành phố
13
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

ngoài, báo Tiền phong, Tuổi trẻ, báo An ninh
4
. Đối với báo, thanh niên Hà Nội
có xu hướng ưa chuộng những báo phổ thông, những thông tin đời thường cụ
thể, tính giải trí cao, không đòi hỏi phải suy ngẫm, tìm hiểu.
Cho đến thời điểm hiện nay, có thể nhận thấy nhu cầu giải trí của thanh
niên Hà Nội trong thời gian nhàn rỗi cấp ngày không thực sự quá khác biệt so
với thời điểm năm 2000, 2001. Sự khác biệt lớn nhất, có chăng là việc họ có
thêm một dạng thức giải trí mới - truy cập Internet, lướt web. Mạng Internet đã
cung cấp cho thanh niên một phương tiện thông tin mới, nhanh nhạy hơn, cập
nhật hơn và giúp họ có những hiểu biết toàn diện hơn về cuộc sống hiện đại.

Điều đó có nghĩa là, thanh niên Hà Nội hiện nay vẫn ổn định với xu hướng thiên
về việc tiêu thụ những sản phẩm nghe nhìn tại chỗ và các hoạt động thể thao.
Những hoạt động khác như thưởng thức nghệ thuật tại các thiết chế văn hóa
(nhà hát, rạp chiếu phim…), sáng tạo nghệ thuật không chuyên (câu lạc bộ sở
thích) ít được thực hiện hơn.
b. Hoạt động giải trí trong thời gian nhàn rỗi cấp tuần của thanh niên Hà
Nội
Mặc dù mỗi ngày con người đều có khoảng thời gian nhất định tái sản
xuất sức lao động song các hoạt động giải trí cấp ngày là những hình thức quen
thuộc (mà do điều kiện thời gian rỗi cấp ngày hạn chế khó thay đổi được), do đó
nó dường như đã tạo ra những nhàm chán, giảm hiệu quả giải trí. Điều này đòi
hỏi một sự thay đổi để gây hưng phấn thực sự cho trí não, giúp nó đủ sức đón
nhận một kỳ làm việc dài ngày tiếp theo. Đó chính là chức năng của giải trí cấp
tuần.
4
Đoàn Minh Châu (1998), tµi liÖu ®· dÉn
14
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Theo kt qu iu tra ca tỏc gi Phan Thanh Tỏ, hot ng gii trớ ca
thanh niờn trong thi gian nhn ri cp tun cng cú nhng bin i khỏ mnh
m trong thi gian 1996-2000.
b. Bảng 2 : Hoạt động giải trí trong thời gian nhàn rỗi cấp tuần
5
.
Hình thức hoạt động giải trí
Tỷ lệ và thứ tự tham gia
Năm 1996 Năm 2000
Tỷ lệ Thứ tự Tỷ lệ Thứ tự
Xem phim, ca nhạc 74 1 8.13 5

Tham quan, du lịch 68 2 18.25 2
Đi chơi với bạn bè 61 3 47.82 1
Dạo chơi 60 4 4.76 6
Làm những việc a thích - - 13.89 3
Chơi thể thao - - 12.30 4
Bảng 2 cho thấy: Nếu nh vào năm 1996 thứ tự a thích của các hoạt động
giải trí đợc sắp xếp theo : Xem phim, ca nhạc đứng ở vị trí thứ 1, vị trí thứ 2
thuộc về tham quan, du lịch, thứ 3 là đi chơi với bạn bè, dạo chơi xếp vị trí thứ
4; thì đến năm 2000, trật tự a thích đã có nhiều khác biệt, sắp xếp lần lợt theo: 1/
Đi chơi với bạn bè, 2/ Tham quan, du lịch, 3/ Làm những việc a thích, 4/ Chơi
thể thao, 5/ Xem phim, ca nhạc, và thứ 6 là dạo chơi.
Cng s dng ngun s liu nờu trờn, tỏc gi inh Th Võn Chi cho bit
trong hai ngy cui tun, thanh niờn H Ni thng gii trớ ngoi tri nh i
chi vi bn bố, dó ngoi, lm nhng vic a thớch hoc chi th thao.
Th nht, i chi vi bn bố thc cht l gii trớ vi nhúm s thớch. õy
l mụi trng xó hi húa rt t nhiờn v hiu qu, thụng qua tng tỏc liờn cỏ
nhõn. Hỡnh thc i chi vi bn bố bao gm nhiu hot ng a dng nh i
ung c phờ, i gii khỏt, n kem, n qu ca cỏc nhúm cú cựng s thớch, c
bit l hc sinh PTTH. Ti cỏc thit ch vn hoỏ nh rp hỏt, cỏc hot ng nh
i xem phim, ca nhc, sõn khu cha thc s c thanh niờn H Ni a thớch.
iu ny cú th lý gii do s bựng n ca cỏc phng tin truyn thụng v u
5
Phan Thanh Tỏ. Ti liu ó dn
15
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

a t ra phự hp hn vi th hiu v kh nng th hng sn phm vn hoỏ ca
thanh niờn. Tuy nhiờn s liu iu tra ca ngnh in nh gn õy cho thy: s
ngi thớch xem phim khụng h gim, thm chớ s thớch i vi cỏc loi phim cú
thay i theo chiu hng chỳng ta mong i

6
. Nhng nhu cu thng thc
ngh thut ti cỏc thit ch vn húa khụng tn ti bit lp m thng an xen vi
cỏc nhu cu khỏc (giao tip vi bn bố, trng din cỏc trang phc mi). Do
vy nu cỏc rp khụng cựng lỳc tha món nhng nhu cu ú thỡ thanh niờn s
chn a im khỏc (hỡnh thc khỏc) thng thc ngh thut. Bờn cnh xem
phim l thng thc õm nhc (nghe nhc, xem biu din ca nhc, hỏt
karaoke). Trong ú hỏt karaoke v hỏt ti cỏc quỏn c-phờ - nhc khụng n
thun l mt hỡnh thc gii trớ m cũn l mt phng tin th nghim kh nng
õm nhc v t th hin. Ngoi ra hot ng i chi vi bn bố cp tun cũn
th hin qua vic i cõu cỏ gii trớ hay do chi, n vi thiờn nhiờndi
nhng hỡnh thc rt a dng.
Loi hỡnh hot ng gii trớ th hai trong thi gian nhn ri cp tun m
thanh niờn thng tham gia l nhng cuc dó ngoi. Trong dp cui tun, cỏc
chuyn i thng gúi gn trong ngy, ụi khi cng cú nhng chuyn i qua
ờm do gia ỡnh hoc tp th t chc nhng nhiu hn c l do thanh niờn t t
chc. Qua quan sát có thể thấy đa số thanh niên đi du lịch nhằm giải toả, xả
hơi sau một tuần làm việc căng thẳng. Mục đích đi du lịch của họ khá đơn
giản, họ cho rằng đây là dịp để họ gặp mặt bạn bè. Đi du lịch với họ không nhất
thiết xuất phát từ mong muốn tìm hiểu, khám phá tự nhiên và văn hoá, nên việc
tổ chức cũng tơng đối gọn nhẹ. Đến năm 2000, khả năng đi tham quan, du lịch
6
Phựng Anh Th (1998) My vn ca in nh Vit Nam, n tng v suy ngm, Vn húa ngh thut,
(2), tr 63 - 65.
16
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

của thanh niên còn tỏ ra dễ dàng hơn, do họ có tới 2 ngày nghỉ cuối tuần, thay
cho chỉ có 1 ngày ở thời gian trớc kia.
Hot ng gii trớ th ba m thanh niờn H Ni thng tham gia trong

thi gian ri cp tun l lm nhng vic a thớch: v, lm th, may vỏ, ni tr,
hoc i do siờu th Thanh niên đặc biệt coi đây là một loại hình giải trí
thiết thực, giúp họ thể hiện đợc khả năng sáng tạo của mình mà trong những
ngày bận rộn với công việc họ đã phần nào xao nhãng.
Xem phim đã tụt hạng từ vị trí số 1 năm 1996 xuống vị trí thứ 5 năm
2000. Lý giải điều này có ý kiến cho rằng đó là do sự giảm sút chất lợng của các
loại hình nghệ thuật đợc trình chiếu ở rạp hát, rạp chiếu phim, trong khi khán
giả trẻ tuổi ở thủ đô ngày càng trở nên khó tính hơn trong việc thởng thức các
loại hình nghệ thuật này. Theo một ý kiến phỏng vấn sâu: Các rạp chiếu phim
nh rạp Dân chủ, trung tâm chiếu phim Quốc gia giờ đây đa số chiếu các phim
của nớc ngoài nên đôi khi mong muốn đợc thởng thức một bộ phim trong nớc
cũng cảm thấy quá khó khăn. Một ý kiến khác cho rằng: Bây giờ các chơng
trình phát trên T.V theo dõi còn không xuể, nói gì đến việc đi xem ở rạp?.
Hơn nữa, thị trờng băng đĩa ngày nay cũng đáp ứng khá đầy đủ nhu cầu mua đĩa
phim, ca nhạc của bạn trẻ, thể loại lại vô cùng phong phú. Một bạn nói: Đi đến
rạp xem phim thà mua đĩa về nhà xem còn hơn, vừa không phải ra ngoài, vừa
không mất tiền mua vé, mà lại có thể xem đợc nhiều lần. Quả thật, thanh niên
Hà Nội ngày nay tỏ ra a thích việc tiếp cận phim ảnh tại nhà hơn là tại các địa
điểm khác. Một lý do khác là họ có thể xem phim trực tiếp trên mạng Internet,
mà Internet hiện đang có một sức lôi cuốn lớn đối với các bạn trẻ thủ đô. Hơn
thế, thanh niên Hà Nội hiện nay còn bị cuốn hút bởi các loại hình giải trí khác,
nh chơi bowling, hoặc tổ chức các đợt đi thăm quan tập thể., vì thế họ có thể
bỏ quên việc xem phim ở rạp.
Ngoi ra, trong thi gian ri cp tun, thanh niờn H Ni cũn tham gia
cỏc hot ng th thao thụng thng. So vi cp ngy thi gian v a im
hot ng th thao cp tun khụng cú gỡ khỏc, iu khỏc bit duy nht l vo
17
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

cui tun cỏc hot ng ny ớt b hn ch v thi gian v thng ụng ngi

tham gia hn. Hình thức dạo chơi tỏ ra kém hấp dẫn, biểu hiện qua thứ bậc xếp
hạng cuối cùng của nó.
Nh vậy, bảng số liệu về việc sử dụng thời gian rỗi cấp tuần trong hoạt
động vui chơi giải trí đã cho thấy u thế rõ ràng đã thuộc về các hoạt động tập thể,
mà điển hình là việc đi chơi với bạn bè, đi tham quan, du lịch, nhng hot ng
ngoi tri, n vi thiờn nhiờn. õy l im khỏc bit c bn nu so vi khuụn
mu gii trớ cp ngy. cp tun thanh niờn H Ni th hin rừ hn s nng
ng vn l c tớnh ca tui tr. Gii trớ cp tun dự din ra vi tn sut thp
hn cp ngy nhng li cú xu hng tr thnh khuụn mu ng x, khuụn mu
vn húa ch khụng n thun l khuụn mu gii trớ. Hoạt động cá nhân khá
khiêm tốn và thiên về xu hớng cá nhân chủ động tìm đến hoạt động giải trí đợc a
thích nhiều hơn.
Nhng xu hng bin i nhu cu gii trớ ca thanh niờn H Ni giai
on 1996-2000 c trỡnh by trờn õy t ra khụng cú nhiu khỏc bit so vi
thi im t nm 2000 n nay. Cú ngha l trong thi gian nhn ri cp tun
thanh niờn H Ni vn dnh nhiu thi gian gii trớ cho nhng hot ng tp th,
vi nhng hot ng thm thỳ thiờn nhiờn. Nh mt ý kin phng vn sõu cho
bit: "C tun ó i lm ri khụng c gp mt bn bố, n cui tun phi tranh
th gp chuyn trũ, n ung thoi mỏi n tun sau li tip tc lm vic". Gp
mt bn bố trong cỏc bui i chi, dó ngoi dng nh ó tr thnh nhu cu i
vi thanh niờn H Ni hin nay.
c. Hot ng gii trớ trong thi gian nhn ri cp nm ca thanh niờn H Ni
Gii trớ cp nm din ra trong thi gian nhn ri cp nm. Thi gian nhn
ri cp nm l khong thi gian con ngi c ngh ngi di ngy sau mt nm
lao ng, thay i khụng khớ, thoỏt khi nhng lo toan, nhng khú khn
18
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

thường ngày. Thời gian rỗi cấp năm đôi khi cũng là thời gian “buộc phải nghỉ”
đối với những người quá say mê làm việc, tách họ khỏi công việc vì lợi ích của

chính họ. Do đó, hầu hết người lao động tập thể đều có thời gian rỗi cấp năm thể
hiện qua kỳ nghỉ hàng năm.
Đối với đối tượng thanh niên, phần đông trong số họ đều có một kỳ nghỉ
hàng năm (nghỉ hè đối với học sinh, sinh viên và nghỉ phép đối với những người
đã đi làm). Chỉ những người làm nghề tự do thì kỳ nghỉ này có thể có hoặc
không. Nhưng dù có kỳ nghỉ cố định hay không thì phần lớn thanh niên Hà Nội
đều thu xếp đi nghỉ đâu đó (đi tham quan, tắm biển) hoặc về quê thăm họ hàng.
Đối với hoạt động này (khác với các hoạt động cấp ngày và tuần) ta thấy có vai
trò tổ chức của các cơ quan tập thể, chứ không chỉ gia đình và nhóm sở thích.
Mỗi năm cơ quan đều có khoản kinh phí tổ chức đi nghỉ tập thể cho nhân viên.
Hoạt động này đã thành “truyền thống” như một tiêu chí đánh giá sự chăm lo
cuộc sống vật chất và tinh thần cho nhân viên
7
.
Nhìn chung, các hoạt động giải trí cấp năm diễn ra không thực sự sôi nổi
như đối với thời gian nhàn rỗi cấp ngày và cấp tuần. Các hoạt động hầu hết
mang tính tập thể cao, hoạt động cá nhân diễn ra không thực sự phổ biến.
d. Sự biến đổi nhu cầu giải trí của thanh niên Hà Nội theo thời gian
Lứa tuổi thanh niên là lứa tuổi nhanh nhạy với cái mới, họ năng động và
mang nhiều nhiệt huyết với cuộc sống. Đối với hoạt động giải trí, có thể nói
thanh niên với cá tính sôi nổi của mình thực sự là tầng lớp đi đầu trong việc đưa
những hoạt động giải trí trở thành phổ biến hơn trong đời sống xã hội. Trong
thời gian vừa qua, chúng ta đã chứng kiến nhiều sự đổi thay trong các loại hình
dịch vụ giải trí. Sự có mặt của chúng chính là lý do quan trọng khiến cho nhu
7
Đinh Thị Vân Chi, Nhu cầu giải trí của thanh niên, NXB. Chính trị quốc gia. Hà Nội, 2003. Tr. 109
19
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

cu gii trớ ca thanh niờn bin i theo. Thờm vo ú, nhng thnh tu kinh t -

xó hi ca nc nh ó khin cho iu kin vt cht c ci thin, to tin
quan trng thanh niờn ngy nay cú th th hng cỏc hot ng gii trớ m
trc õy cú phn cũn xa l i vi th h thanh niờn i trc. Tuy nhiờn, cú th
nhn thy thi gian gn õy, nhng bin i loi hỡnh gii trớ ca thanh niờn cú
phn chng li, s vn ng vn ang din ra, song mc v quy mụ bin i
cú phn suy gim hn so vi khong thi gian 1996-2000. Thc t cho thy cỏc
dch v gii trớ dng nh cng ó t ti ngng. Nh mt ý kin phng vn
sõu cho bit: My nm gn õy tụi khụng thy cú loi hỡnh gii trớ gỡ mi m
c. Ch thy s u sỏch nhiu hn, Internet ph bin hn, games online cng
phong phỳ hn ( ) Thi gian trc õy s bin i cỏch gii trớ din ra rừ rng
hn. Chng hn tụi c tin trờn mng thay vỡ c trờn bỏo. Cũn bõy gi thỡ tụi cú
nhiu vic trờn mng hn l ch ngi c tin nh trc õy. Mt cỏch i
th, nu núi theo quan im trit hc, chỳng ta cú th hỡnh dung nhng bin i
nhu cu gii trớ ca thanh niờn H Ni thi gian trc nm 2000, 2001 l nhng
bin i v cht, cũn nhng bin i thi gian gn õy ging nh l s bin i
v lng.
Chỳng ta cựng theo dừi kt qu nghiờn cu ca tỏc gi Trn Hong Doón
v nhu cu gii trớ ca sinh viờn H Ni hin nay:
B.3.5. Lựa chọn các hình thức giải trí của sinh viên
8
(Tính theo tỷ lệ % và giá trị trung bình, n=1375)
8
Trần Hoàng Doãn. Nhu cầu điện ảnh của sinh viên ở Hà Nội. Hà Nội. 2005
20
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

(*)
MĐ1:Thờng xuyên; MĐ2: Đôi khi; MĐ3: ít khi; MĐ4: Không bao giờ
Các số liệu ở bảng 3.5. cho thấy sinh viên lựa chọn điện ảnh để giải trí là rất
cao: 88,6% (cả ba lựa chọn thờng xuyên, đôi khi và ít khi). Trong đó thờng xuyên

là 64,0%. Sinh viên cũng thích sử dụng các loại hình văn hoá nghe nhìn: vô tuyến
truyền hình, trò chơi điện tử, internet để giải trí. Các lựa chọn hình thức giải trí
với truyền hình của họ là 81,4% (thờng xuyên, đôi khi và ít khi), xếp thứ 2; lựa
chọn với internet là 60,8% ( thờng xuyên đôi khi và ít khi), xếp thứ 7; và lựa chọn
với trò chơi điện tử là 51,4% (thờng xuyên, đôi khi và ít khi), xếp thứ 10 cho thấy
rõ điều đó.
Đối chiếu với kết quả nghiên cứu thời gian 1996-2000 của tác giả Phan
Thanh Tá, chúng ta có thể nhận they nhng bin i nhu cu gii trớ ca thanh
niờn H Ni trong thi gian nhn ri l mt thc t trong iu kin hin nay.
Trong ú cú nhng bin i do thi gian, cú bin i do iu kin thc t gõy ra,
li cú nhng bin i l h qu ca s thay i cỏc chun mc - giỏ tr xó hi.
Nu so vi thi k trc thỡ nhu cu gii trớ ca thanh niờn H Ni hin nay ó
phỏt trin mt cỏch rừ rng v mt s lng. Trc õy cỏc hỡnh thc gii trớ ch
yu ca h cú th c phõn loi nh sau:
TT Các hình thức giải trí Mức độ lựa chọn (*) Xếp
bậc
MĐ1 MĐ2 MĐ3 MĐ4
1 Đọc sách, báo 42,5 16,6 0 40,9 5
2 Đi chơi với bạn 56,4 10,8 0 32,8 3
3 Đi quán uống nớc, nói chuyện 39,4 15,3 7,0 45,3 5
4 Đi mua sắm 4,3 15,2 19,0 61,5 11
5 Xem phim (Rạp,TV,băng đĩa) 64,0 19,2 5,4 11,3 1
6 Xem các nghệ thuật khác 25,1 43,4 5,0 26,5 4
7 Chơi thể thao 28,2 24,9 15,7 31,2 7
8 Xem các chơng trình TV khác 61,2 13,3 6,9 18,6 2
9 Chơi các trò chơi điện tử 24,3 14,4 12,7 48,6 10
10 Vào internet để tìm thông tin 25,4 21,8 13,6 39,2 7
11 Chat trên internet 19,6 23,6 14,7 42,1 9
21
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Giải trí cá nhân: chủ yếu là nghe đài, đọc sách báo, giao tiếp với bạn bè.
Thời gian cuối có ti vi để xem và cassette để nghe nhạc.
Giải trí tập thể: Các hoạt động thể thao, văn nghệ, thưởng thức nghệ thuật,
thi thoảng có du lịch dã ngoại.
Hiện nay các hình thức giải trí nêu trên mới chỉ là một bộ phận nhỏ trong
các khả năng lựa chọn để thanh niên Hà Nội thỏa mãn nhu cầu giải trí của mình.
Có rất nhiều hình thức giải trí mới xuất hiện và nhận được sự tán thưởng của
thanh niên:
Giải trí cá nhân: Thanh niên Hà Nội hiện nay có thể ngồi nhà xem các
chương trình ti vi nước ngoài phát qua vệ tinh, qua đầu kỹ thuật số. Họ cũng có
thể chơi điện tử, truy nhập mạng Internet để đọc báo điện tử và chơi trò chơi với
những người không thấy mặt…
Giải trí tập thể: Các tụ điểm giải trí mở ra những hình thức phong phú và
đổi mới theo thời gian: từ cà phê tranh, cà phê nhạc, tới câu cá, đua thuyền, vui
chơi có thưởng…các thiết chế giải trí nhà nước (nhà văn hóa, câu lạc bộ) mở
nhiều lớp năng khiếu, CLB thể thao, CLB văn nghệ…
Bên cạnh đó, do nhu cầu phát triển và do sự mở cửa, giao lưu với bên
ngoài mà nhiều hoạt động giải trí mới đã du nhập vào Việt Nam và trở thành
quen thuộc với thanh niên Hà Nội: tennis, bowling…Thậm chí, điều kiện kinh tế
phát triển cũng làm xuất hiện những hình thức giải trí mà trước đây chưa mấy
người hình dung tới: không ít thanh niên Hà Nội coi “đi dạo siêu thị” trong thời
gian rỗi là một thú giải trí của mình.
Trên thực tế, tất cả những trình bày trên đây đều phản ánh thực trạng cũng
như sự biến đổi nhu cầu và hoạt động giải trí của thanh niên Hà Nội từ năm
22
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

1996 đến nay. Cho dù không có các kết quả nghiên cứu cụ thể, chúng ta cũng
không thể phủ nhận một thực tế là, nhu cầu giải trí của thanh niên Hà Nội đang

hàng ngày, hàng giờ vận hành và chuyển biến theo những xu hướng hiện đại,
năng động và sáng tạo hơn. Dường như họ đã có ý thức hơn trong việc sử dụng
quỹ thời gian nhàn rỗi có phần còn eo hẹp của mình vào những hoạt động thiết
thực, để một mặt đáp ứng nhu cầu cập nhật thông tin của mình, mặt khác, đáp
ứng nhu cầu giải trí vốn là điều không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của
mỗi thành viên xã hội. Kết quả khảo sát trong phạm vi thời gian nhàn rỗi cấp
ngày và cấp tuần đã cho thấy phần nào khuynh hướng đó. Việc họ tìm đến với
TV, Internet trong thời gian nhàn rỗi cấp ngày, tìm đến với nhóm bạn bè trong
thời gian nhàn rỗi cấp tuần đã cho thấy dường như đối với họ, nhu cầu giải trí cá
nhân và nhu cầu giải trí tập thể, cộng đồng có sự đan cài. Đối với đa số thanh
niên Hà Nội, chúng ta có thể nhận thấy đây là một định hướng giải trí hợp lý và
tiện ích.
Tóm lại có thể nhận thấy rõ một số xu hướng biến đổi nhu cầu giải trí của
thanh niên Hà Nội như sau:
Cùng với sự phát triển và phổ biến rộng rãi của các phương tiện kỹ thuật,
những hoạt động giải trí đơn giản trước đây đang được thay thế dần bằng những
hoạt động phức tạp hơn, đòi hỏi trang bị hiện đại hơn. Những hoạt động giải trí
của thanh niên Hà Nội ngày càng phong phú hơn về hình thức, đa dạng hơn về
thể loại là chỉ báo tin cậy về sự gia tăng nhu cầu giải trí.
Khác với các thời kỳ trước, nhu cầu giải trí của thanh niên Hà Nội hiện
nay và khả năng tham gia của họ vào các hoạt động giải trí không còn thuần
nhất, mà phân hóa ngày càng rõ rệt, như hệ quả của kinh tế thị trường, khi mà sự
23
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

phân hóa diễn ra trong mọi khía cạnh đời sống của họ, từ mức sống, thời gian
rỗi tới sở thích, thị hiếu và quan niệm thẩm mỹ.
Cũng như một hệ quả khác của kinh tế thị trường, nhu cầu giải trí của
thanh niên Hà Nội hiện nay được đáp ứng bằng mọi nguồn lực xã hội. Bên cạnh
mặt tích cực, điều này dẫn tới sự thương mại hóa các dịch vụ giải trí, khiến sự

đáp ứng nó càng khó khăn hơn đối với những thanh niên có thu nhập khiêm tốn.
2.2. Khả năng đáp ứng nhu cầu giải trí của thanh niên Hà Nội hiện nay.
'Nhu cầu giải trí chỉ có thể được biểu hiện ra ngoài thông qua các hoạt
động giải trí. Tuy nhiên do sự chi phối của nhiều nhân tố chủ quan và khách
quan, các hoạt động đó không phải trong mọi trường hợp đều trùng khớp với
nhu cầu. Có nhiều hoạt động thực sự là mong muốn của chủ thể nhưng trên thực
tế lại không thể thực hiện được. Điều đó phụ thuộc vào chi phí tiền bạc, thời
gian, phụ thuộc nhiều vào sự tổ chức của các chủ thể đáp ứng (du lịch, CLB sở
thích, hoạt động xã hội…) hay đòi hỏi sân bãi, trang bị kỹ thuật hoặc dụng cụ
tốn kém (đối với các môn thể thao)…. Trong khuôn khổ đề tài của mình, tôi xin
đề cập đến 2 vấn đề dưới đây:
a. Khả năng đáp ứng nhu cầu giải trí của các dịch vụ giải trí nhà nước
Các địa điểm đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa (Nhà hát, rạp chiếu
phim…): từ chỗ có 14 rạp (trước năm 90), Hà Nội hiện còn 9 rạp duy trì được
các buổi chiếu phim, số còn lại đã bị đóng cửa, bị chuyển hướng hoạt động hoặc
bị chuyển chủ sở hữu. Hà Nội hiện có 12 nhà hát nhưng hoạt động thường
xuyên chỉ đôi ba chiếc. Nghĩa là phấn lớn các nhà hát đều ở tình trạng hoạt động
24
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

không ổn định, phụ thuộc nguồn kinh phí dựng vở mới. Khi có vở mới, thời gian
công diễn lại phụ thuộc vào lượng khán giả. Còn thanh niên tham gia sinh hoạt
tại các nhà văn hóa của quận, huyện cũng rất ít. Thanh niên không đòi hỏi những
sinh hoạt cầu kỳ, phức tạp hoặc tốn kém mà chỉ cần những gì sôi nổi, mới lạ và
hấp dẫn. Nhưng những yếu tố này ít hoạt động nào của nhà văn hóa đáp ứng
được. Nói khác đi (trừ một số ít nhà văn hóa hoạt động hiệu quả) hệ thống nhà
văn hóa của Hà Nội hiện nay là sự lãng phí về đầu tư trong khi hiệu quả hoạt
động thấp, chưa thực hiện được chức năng xây dựng đời sống văn hóa cơ sở cho
cư dân.
Các điểm vui chơi giải trí công cộng khác: Trừ công viên nước Hồ Tây,

các công viên tại Hà Nội đều quá cũ với một vài khu giải trí quy mô nhỏ, công
nghệ và kỹ thuật lạc hậu. Hơn thế, sự xuống cấp của chúng đã vượt quá mức độ
đầu tư, bảo trì tối thiểu, khiến chúng chỉ còn là nơi các bậc cha mẹ đưa con em
tới chơi những trò chơi đơn giản vào dịp cuối tuần. Còn việc đáp ứng nhu cầu
giải trí cho thanh niên ở những nơi này là không khả thi. Ngay sự thư giãn ở đây
không phải lúc nào cũng có thể vì những hiện tượng tiêu cực thường xảy ra ở
đó. Thậm chí có công viên đã bị biến thành tụ điểm tệ nạn xã hội, khiến cho
cụm từ “vào công viên” đã bị hiểu theo nghĩa xấu làm cho nhiều thanh niên
ngần ngại.
Hệ thống thư viện và phương tiện thông tin đại chúng: Các thư viện lớn
như thư viện Quốc gia, thư viện Khoa học xã hội…chủ yếu phục vụ nhu cầu
nghiên cứu và học tập của giới trí thức. Chỉ có thư viện Hà Nội phục vụ nhu cầu
đọc và mượn sách của đông đảo độc giả có hộ khẩu Hà Nội. Tại các địa bàn dân
cư, một số phường quận có thư viện riêng, đáp ứng được một phần nhu cầu đọc
25