Bài 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN

BÀI 1: GEN, MÃ DI TRUYỀN VÀ QUÁ TRÌNH NHÂN ĐÔI ADN
I.Gen
1. Khái niệm
Gen là một đoạn của phân tử ADN mang thông tin mã hoá 1 chuỗi pôlipeptit hay 1 phân tử ARN
2.Cấu trúc chung của gen cấu trúc
Gen cấu trúc có 3 vùng:
- Vùng điều hoà đầu gen: mang tín hiệu khởi động
- Vùng mã hoá: mang thông tin mã hoá a.a
- Vùng kết thúc: nằm ở cuối gen mang tín hiệu kết thúc phiên mã
II. Mã di truyền
1. Khái niệm
* Mã di truyền là trình tự các nuclêôtit trong gen quy định trình tự các a.a trong phân tử prôtêin.
2. Đặc điểm :
- Mã di truyền là mã bộ ba : nghĩa là cứ 3 nu đứng kế tiếp nhau mã hoá cho 1 a.a hoặc làm nhiệm
vụ kết thúc chuỗi pôlipeptit
- Mã di truyền được đọc theo 1 chiều 5’ 3’
- Mã di truyền được đọc liên tục theo từng cụm 3 nu, các bộ ba không gối lên nhau
-Mã di truyền là đặc hiệu, không 1 bộ ba nào mã hoá đồng thời 2 hoặc 1 số a.a khác nhau
- Mã di truyền có tính thoái hoá: mỗi a.a được mã hoá bởi 1 số bộ ba khác nhau
- Mã di truyền có tính phổ biến: các loài sinh vật đều được mã hoá theo 1 nguyên tắc chung ( từ
các mã giống nhau )
III. Qúa trình nhân đôi của ADN
* Thời điểm : trong nhân tế bào , tại các NST, ở kì trung gian giữa 2 lần phân bào
* Nguyên tắc : nhân đôi theo nguyên tắc bổ sung và bán bảo toàn
* Diễn biến :
- Bước 1: Nhờ các enzyme tháo xoắn (helicase), 2 mạch phân tử ADN tách ra, lộ 2 mạch khuôn
và tạo ra chạc hình chữ Y (chạc sao chép).
- Bước 2: Tổng hợp các mạch ADN mới:
+ Nhờ enzyme ADN - polymeraza.
+ 2 mạch ADN tháo xoắn được dùng làm mạch khuôn tổng hợp nên mạch mới theo nguyên tắc
bổ sung.

A gốc = T môi trường
T gốc = A môi trường
G gốc = X môi trường
X gốc = G môi trưòng
+ Mạch khuôn có chiều 3' - 5' thì mạch mới được tổng hợp liên tục.
Mạch khuôn có chiều 5' - 3' thì mạch mới được tổng hợp từng đoạn (Okazaki) rồi sau đó nối lại
với nhau nhờ enzyme ligaza.
- Bước 3: 2 phân tử ADN được tạo thành
Trong mỗi phân tử ADN mới có 1 mạch của phân tử ADN ban đầu (bán bảo toàn) và 1 mạch mới
được tổng hợp
* Kết quả: 1 pt ADN mẹ (1 lần tự sao) → 2 ADN con
*Ý nghĩa :
Là cơ sở cho NST tự nhân đôi , giúp bộ NST của loài giữ tính đặc trưng và ổn định