Giáo án Tôi yêu em

Ngày soạn: 7/3/2013
Ngày dạy: 12/3/2013
Phân môn: Giảng văn
Tiết: 96 TÔI YÊU EM
A. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU:
Giúp học sinh:
- Kiến thức:
+ Cảm nhận được vẻ đẹp trong sáng của một tâm hồn Nga, một tâm
hồn thơ.
+ Nắm bắt được những đặc sắc nghệ thuật thơ cổ điển Pu-skin: giản
dị, tinh tế, hàm súc.
- Kĩ năng:
+ Đọc - hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại.
+ Phân tích theo những đặc trưng cơ bản của thơ: cảm hứng nghệ
thuật, hình ảnh, ngôn từ.
- Thái độ: Cách ứng xử cao thượng trong cuộc sống.
B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
- SGK Ngữ văn 11 tập 2 (chuẩn)
- Thiết kế bài học Ngữ văn 11 tập 2
C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp, kiểm tra sĩ số.
2. Kiểm tra bài cũ.
3. Giới thiệu bài mới:
D. NỘI DUNG BÀI GIẢNG:
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kết quả cần đạt
Hoạt động 1: Tìm
hiểu chung về tác giả,
tác phẩm.
GV đặt câu hỏi:
+ Thông qua sự
chuẩn bị bài ở nhà em

hãy nêu đôi nét tóm tắt
về Pu-skin?
- HS suy nghĩ trả lời.
Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
Pu-skin (1799-1837),
ông được mệh danh là
“Mặt trời của thi ca
Nga”.
Ông là một thi sĩ lừng
danh (hơn 800 bài thơ
Em hãy cho cô biết
hoàn cảnh ra đời của
bài thơ?
Hoạt động 2: Đọc và
cảm nhận chung bài
thơ.
GV giới thiệu cho học
sinh bản dịch nghĩa và
cho HS đọc thầm bản
dịch nghĩa, dịch thơ.

HS suy nghĩ trả lời: Bài
thơ là lời giãi bày trực
tiếp, bộc bạch nồng
nàn, tha thiết, lúc sôi
nổi, mạnh mẽ, lúc dịu
nhẹ, lắng sâu của một
trái tim yêu đơn
phương, vô vọng. Cảm

tình). Ngoài ra Pu-skin
còn ghi dấu ấn với tiểu
thuyết, trường ca, truyện
ngắn, ngụ ngôn.
Các tác phẩm của Pu-
skin thể hiện tuyệt đẹp
tâm hồn Nga khao khát
TỰ DO, TÌNH YÊU.
Văn chương Pu-skin là
tiếng nói Nga trong
sáng, thuần khiết, cuộc
sống giản dị.
Một số tác phẩm tiêu
biểu của ông là: Ép-ghê-
nhi Ô-nhê-ghin, Người
tù Cáp-ca-dơ, Cô tiểu
thư nông dân, Con đầm
bích…
2. Bài thơ “Tôi yêu em”
Là bài thơ trữ tình nổi
tiếng của Pu-skin và thế
giới.
Ra đời vào mùa hè năm
1829, khơi nguồn từ mối
tình đơn phương của Pu-
skin với A.A Ô-lê-nhi-
na.
Bài thơ không có nhan
đề, nhan đề “Tôi yêu
em” do người biên soạn

đặt.
Đọc, hiểu văn bản
GV gọi một HS đọc
diễn cảm bản dịch thơ
và đặt câu hỏi:
+ Sau khi đọc diễn
cảm bài thơ, em cảm
nhận âm hưởng, cảm
xúc bao trùm bài thơ là
gì? (Âm hưởng, cảm
xúc bài thơ như thế
nào? Cụm từ nào được
lặp lại nhiều nhất? Sự
lặp lại đó mang đến
cảm xúc như thế nào?)
GV dẫn bài: Có
thể thấy sự lặp lại ba
lần của cụm từ “Tôi yêu
em” không chỉ nhấn
mạnh âm hưởng, cảm
xúc chủ yếu của tác
phẩm mà còn là “thông
điệp tình yêu” của
chàng trai, là “mã
khoá” mở cánh cửa để
người đọc bước vào thế
giới nghệ thuật của thi
phẩm.
Em hãy xác định bố cục
bài thơ dựa trên điệp

khúc tình yêu đó?
Hoạt động 3:
Phân tích văn bản.
GV đặt câu hỏi gợi mở,
đặt câu hỏi:
+ Bài thơ mở đầu
bằng cụm từ “Tôi yêu
em”. So với bản dịch
nghĩa, bản dịch thơ cụm
xúc chủ đạo được thể
hiện qua cụm từ “Tôi
yêu em” lặp lại ba lần
như một điệp khúc tình
yêu.
HS suy nghĩ trả lời:
Theo điệp khúc “Tôi
yêu em” , bài thơ tổ
chức thành ba đoạn:
+ Đoạn 1: bốn câu
đầu.
+ Đoạn 2: bốn câu
cuối.
HS trả lời:
+ Cụm từ “Tôi yêu
em” mở đầu bản dịch
thơ chưa thể hiện hết
tinh thần của nguyên
tác là “Tôi đã yêu em”.
Người dịch đã bỏ qua
từ “đã” chỉ thời quá

khứ
+ Hai câu đầu
giống như lời giãi bày,
thổ lộ tình yêu của
1. Bốn câu đầu: lời giãi
bày tình yêu của nhân
vật trữ tình.
“Tôi yêu em”: lời bày tỏ
trực tiếp giản dị  tính
chất một chiều trong
tình yêu của nhân vật trữ
tình. Đây cũng là cụm từ
được nhắc nhiều nhất
trong bài thơ.
“Ngọn lửa tình”: tình
cảm mãnh liệt của nhân
vật trữ tình dành cho
người yêu.
từ này đã chuyển dịch
hết nghĩa chưa? Vì sao?
+ Từ việc hiểu đầy
đủ, đúng với nguyên
bản như vậy, em cảm
nhận được điều gì về
tình cảm của nhân vật
trữ tình trong hai câu
thơ đầu tiên?
+ Ngay từ đầu
bài thơ nhân vật trữ tình
đã thú nhận tình yêu

một cách trực tiếp, ngắn
gọn, giản dị. Tuy nhiên
có người cho rằng lời
bộc bạch ấy chính là
khởi đầu của những
mâu thuẫn giằng xé
trong tâm hồn nhân vật
trữ tình, có một cuộc
đấu tranh giữa trái tim
và lí trí trong con người
nhà thơ. Em nghĩ như
thế nào về ý kiến này?
+ Tại sao lại có
sự mâu thuẫn này? Qua
đây ta thấy quan niệm
về tình yêu của Pu-skin
như thế nào?
chàng trai: Anh đã yêu
em và bây giờ vẫn yêu,
trái tim trong anh vẫn
tiếp tục ngân rung theo
năm tháng, vẫn đập
những nhịp đập của
tình yêu anh dành cho
em.
+ Ta có thể thấy từ
hai câu đầu đến hai câu
3-4 mạch thơ chuyển
hướng đột ngột. Hai
câu đầu nhân vật trữ

tình thành thật bộc lộ
tình cảm của mình,
khẳng định tình yêu
dành cho “em” vẫn
chưa lụi tắt thì hai câu
thơ tiếp theo nhân vật
“anh” dứt khoát phải
chối bỏ tình yêu, phải
dập tắt “ngọn lửa tình”
không để em bận lòng
và buồn thêm nữa. Từ
“không” được lặp hai
lần tạo nên âm điệu
mạnh mẽ, dứt khoát.
Trong tâm hồn của
nhân vật trữ tình có một
cái tôi âm ỉ với tình yêu
chưa tắt hẳn nhưng lại
có một cái tôi dùng ý
chí kiềm chế cảm xúc.
+ Nhân vật trữ tình
muốn người yêu của
mình được hạnh phúc,
muốn người yêu của
mình tìm được tình yêu
đích thực của đời mình.
“Nhưng” tạo bước
ngoặc trong cảm xúc
của nhân vật trữ tình 
mạch thơ chuyển từ

chậm, ngập ngừng sang
mạnh mẽ dứt khoát.
Không để em “bận
lòng”, “gợn bóng u
hoài” nhân vật trữ tình
từ bỏ tình yêu, dùng lí
trí chế ngự tình cảm 
tâm trạng mâu thuẫn,
đau khổ, giằng xé.
 Bốn câu đầu:
nhân vật trữ tình – tôi
khẳng định tình yêu vẫn
còn nhưng đành lòng
kìm lại  mâu thuẫn
giữa tình cảm và lí trí vì
GV dẫn HS đi vào tìm
hiểu bốn câu cuối:
+ GV gợi mở: Hai
câu 3, 4 khép lại đoạn
thứ nhất bằng sự kiểm
soát mạnh mẽ của lí trí
đối với tình cảm. Người
đọc cảm thấy sự giảm
nhiệt đáng kể của cảm
xúc tình yêu thì bất ngờ
điệp khúc “Tôi (đã) yêu
em” lại xuất hiện mở
đầu đoạn thơ tiếp. Theo
em có biến động nào
xảy ra trong tâm hồn

nhân vật trữ tình?
+ Như vậy cảm
xúc trong lòng của nhân
vật trữ tình như những
con sóng tràn bờ. Yêu
thương say đắm Kìm
nén chế ngựCảm xúc
dâng trào. Theo dòng
tình cảm đang trỗi dậy,
nhân vật trữ tình đã bộc
bạch nỗi lòng của mình
như thế nào? Qua đó
em cảm nhận thêm
được gì về con người
Vì thế nhân vật trữ tình
đã tự chối bỏ tình yêu
trong đau khổ. Qua đó
ta thấy tình yêu đối với
Pu-skin là tự nhiên, bắt
nguồn từ hai phía, phải
biết tôn trọng tình cảm
của người mình yêu.
HS suy nghĩ trả lời:
+ Đoạn hai của bài
thơ được bắt đầu bởi
cụm từ “Tôi (đã) yêu
em”. Theo bản dịch
nghĩa, câu 6 được hiểu
là: (Tôi) “Bị dày vò khi
bởi sự rụt rè, khi bởi

nỗi ghen tuông”. Cấu
trúc câu theo thể bị
động. Nhân vật trữ tình
chịu sự tác động của
tình yêu. Cái tôi lí trí
không thể kiểm soát, đè
nén tình yêu đang dâng
trào mạnh mẽ như
những con sóng tràn
bờ.
+ Bằng một thái độ
thành thực, nhân vật trữ
tình đã bộc bạch một
tình cảm yêu đương
cháy bỏng trong âm
thầm; cuồng nhiệt trong
vô vọng; đắm đuối đến
bối rối, lo âu thấp
thỏm; rụt rè lẫn trong
hậm hực, ghen tuông.
Sự xuất hiện liên tiếp
của các cụm từ miêu tả
tâm trạng, nhịp điệu
không muốn gây phiền
muộn cho người yêu.
2. Bốn câu cuối: các cung
bậc cảm xúc của nhân
vật trữ tình và lời chúc
phúc chân thành , cao
thượng.

Cụm từ “ tôi yêu em”
nhắc lại lần thứ hai 
nhấn mạnh tình yêu của
nhân vật trữ tình.
“Âm thầm”, “không hi
vọng”  mối tình đơn
phương, trầm lặng.
“Rụt rè”, “lòng ghen”:
cung bậc cảm xúc, nỗi
đau khắc khoải, sự tuyệt
vọng trong mối tình đơn
phương.
Pu-skin trong tình yêu
Trong câu thơ thứ 6,
nhà thơ có nói đến lòng
ghen. Nguyên văn dịch
nghĩa là : “Bị dày vò
khi bởi sự rụt rè, khi
bởi nỗi ghen tuông” Em
hãy đọc lĩ câu dịch
nghĩa này để cảm nhận
cái đúng hơn giọng điệu
của nguyên tác. Từ đó,
em có cảm nhận gì về
cái ghen của nhân vật
của các dòng thơ(…âm
thầm/không hi vọng//
Lúc rụt rè/khi hậm
hực/lòng ghen) kết hợp
với cấu trúc câu “lúc…

khi” đã diễn tả một
cách tinh tế những biến
động dồn dập, sôi nổi
nhưng cũng đầy sóng
gió trong tâm hồn
chàng trai đang yêu.
+ Qua hai câu thơ,
những lớp song tình
cảm ẩn chìm dưới đáy
sâu tâm hồn nhân vật
trữ tình đã phơi mở ->
cho thấy trái tim nồng
nàn, tràn trề sinh lực,
một tâm hồn thành thật
với tình yêu, một
Puskin giàu tình cảm và
rất chân thành, không
né tránh mà đi thẳng
vào những yếu đuối,
bất lực, những góc
khuất trong tâm hồn.
Đối với Pu-skin ghen
cũng là một biểu hiện
của tình yêu. Nhưng
trong giọng điệu của
câu thơ ta cảm nhận
được tâm trạng nặng
nề, u ám, cảm giác
ghen tuông có phần tiêu
cực. Nhìn chung yêu và

ghen là hai trạng thái
đối lập nhưng thống
nhất trong tình yêu.
Ghen cũng là một biểu
trữ tình và sự hờn ghen
trong tình yêu nói
chung?
GV dẫn dắt HS tới hai
câu thơ cuối: Điệp khúc
thứ ba gắn liền với hai
câu cuối. Tại sao nói
hai câu cuối lại bất ngờ
ẩn chứa nhiều ý vị?
hiện của tình yêu. Tuy
nhiên nếu đi quá giới
hạn, nó sẽ khiên con
người rơi vào sự thấp
hèn, thậm chí biến con
người thành quỷ dữ.
Hai câu cuối cho thấy
sự bất ngờ biểu hiện:
mạch cảm xúc của bài
thơ bị thay đổi đột
ngột. Cảm xúc bị dồn
nén ở “hậm hực”,
“ghen tuông” được giải
toả, nâng lên thành tình
yêu “chân thành đằm
thắm”. Tiết tấu câu thơ
nhanh hơn, tươi sáng

hơn. Câu này ẩn chứa
nhiều ý vị vì đó là sự
thăng hoa trong tình
yêu. Nhân vật trữ tình
vượt lên nỗi u buồn,
lòng ích kỉ, ghen tuông
để vươn tới cái cao cả
trong tình yêu “Cầu em
được người tình như tôi
đã yêu em”. Lời chúc là
lòng cao thượng của
nhân vật trữ tình đã
quên đi cái tôi của
mình để nghĩ đến người
yêu, ước mong nàng
hạnh phúc -> Trong
tình yêu, hạnh phúc
không thuộc về một
người mà thuộc về cả
hai. Câu thơ cho thấy
Cụm từ “tôi yêu em”
nhắc lại lần thứ 3 
khẳng định tình yêu tôi
dành cho em là “chân
thành”, “đằm thắm”.
“Cầu em được người
tình như tôi đã yêu em”
 lời chúc phúc cao
thượng, vị tha của nhân
vật trữ tình dù không

được đáp lại nhưng vẫn
cầu mong người yêu của
mình được hạnh phúc.
GV cho HS biết thêm:
Thái độ cao thượng và
trân trọng người tình
cũng được thể hiện
trong nhiều bài thơ của
Pu-skin. Nhà thơ viết
trong bản thảo bài
“Trên đồi Gru-di-a đêm
xuống:
“Vẫn thuộc về em,
anh lại yêu em
Không hy vọng và
không mong ước
Như ngọn lửa hiến
dâng, tình yêu anh
thanh khiết
Và dịu hiền như mơ
ước gái đồng trinh”
Ngắm nhìn cô gái
đẹp, nhà thơ giãy bày
tình cảm trong sáng,
cao thượng:
“Chân thành chúc cô
cuộc đời hạnh phúc,
Hồn tươi vui thoải
mái vô tư,
Tất cả -cả hạnh phúc

của người cô lựa chọn,
Người sẽ gọi cô là vợ
của mình”
một thái độ ứng xử
trong tình yêu nói riêng
và trong cuộc sống nói
chung. Trong chiều sâu
của câu thơ dường như
ta còn thấy ánh lên một
sự khẳng định: Sẽ
chẳng ai trên cõi đời
này yêu em chân thành,
mãnh liệt như anh.
(Gởi K…,1832)
Hoạt động 4: Tổng
kết
GV định hướng: Bài
thơ gợi cho em những
cảm nhận gì về tâm hồn
Pu-skin và tình yêu thi
sĩ?
GV gợi mở giúp HS
liên hệ rút ra bài học
cuộc sống: Đánh giá bài
thơ “Tôi yêu em” có
người cho rằng bài thơ
chỉ là sản phẩm của một
tình yêu đơn phương,
vô vọng của người nghệ
sĩ nhạy cảm với cái đẹp

còn ngoài ra không có
gì nữa cả. Em suy nghĩ
thế nào về ý kiến này?
GV hướng dẫn HS đánh
giá đặc điểm nghệ thuật
thơ Pu-skin: Ngoài đề
tài tình yêu dễ thu hút
mọi người thì thơ Pu-
skin nói chung và “Tôi
yêu em” nói riêng được
bạn đọc thế giới yêu
mến, thuộc lòng bởi lí
do gì?
Hoạt động 5: GV
giao bài tập về nhà và
hướng dẫn chuẩn bị
bài mới.
HS trả lời: “Tôi yêu
em” thấm đượm nỗi
buồn của một mối tình
đơn phương, nhưng là
nỗi buồn trong sáng của
một tâm hồn liệt, nhân
hậu và vị tha
Bài thơ là lời bộc bạch
của mối tình đơn
phương nhưng ngoài ra
nó còn là quan niệm
đúng đắn về tình yêu và
thái độ ứng xử văn hoá

trong tình yêu.
Đó là bởi ngôn ngữ Pu-
skin trong sáng, giản
di, giàu nhạc điệu và
trên hết là nhạc điệu
của tâm hồn.
III. Tổng kết:
Nội dung: một tình yêu
say đắm, mãnh liệt dù
biết là đơn phương. Tuy
rất yêu nhưng biết tự
kìm chế vì người mình
yêu. Một tình yêu nhiều
cung bậc nhưng tỉnh
táo, ứng xử một cách
cao thượng.
Nghệ thuật: ngôn ngữ
thơ giản dị, trong sáng,
hàm súc. Giọng điệu
thơ chân thực, sinh
động, lúc phân vân ngập
ngừng, khi kiên quyết,
day dứt…
HS học thuộc phần dịch
thơ, nắm được ý chính
của bản dịch nghĩa.
Nắm được kiến thức
trọng tâm của bài.
Chuẩn bị soạn bài “Bài
thơ số 28”

-HS thực hiện theo yêu
cầu của GV
E. NHẬN XÉT CỦA GV HƯỚNG DẪN





Phú Yên, ngày 7 tháng 3 năm 2013
GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN SINH VIÊN THỰC HIỆN
Cô Phạm Thị Hạnh Tạ Nguyễn Diệu Huyền