hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty xây dựng và chế biến lâm sản đông quang

B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o



KHÓA LUN TT NGHIP




TÀI:
HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI PHÍ
SN XUT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM XÂY LP
TI CÔNG TY XÂY DNG VÀ CH BIN LÂM SN
ÔNG QUANG



SINH VIÊN THC HIN : NGUYN TH THANH THY
MÃ SINH VIÊN : A11446
CHUYÊN NGÀNH : K TOÁN




HÀ NI - 2011
B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o

KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI:
HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI PHÍ
SN XUT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM XÂY LP
TI CÔNG TY XÂY DNG VÀ CH BIN LÂM SN
ÔNG QUANG




Ging viên hng dn : Th.s Nguyn Thanh Thy
Sinh viên thc hin : Nguyn Th Thanh Thy
Mã sinh viên : A11446
Chuyên ngành : K toán


HÀ NI – 2011
Thang Long University Library
LI CM N
Li đu tiên, em xin gi li cám n sâu sc nht ti cô giáo Ths. Nguyn Thanh Thy,
ngi đã trc tip hng dn em trong sut quá trình thc hin khóa lun tt nghip. Cô
đã rt tn tình ch bo, hng dn em thc hin khóa lun và giúp em tìm ra đc nhng
đim thiu sót ca mình, nh đó em có th kp thi sa cha đ hoàn thành khóa lun mt
cách tt nht.
Em xin gi li cm n ti ban lãnh đo trng i hc Thng Long, các thy cô

giáo trong t b môn Kinh t trng i hc Thng Long đã to điu kin cho em đc
thc hin khóa lun và giúp đ em hoàn thành đ tài ca mình.
Em cng xin cám n toàn th cán b nhân viên ti Phòng k toán tài v ca Công ty
XD và CBLS ông Quang đã quan tâm và ht lòng giúp đ, cung cp tài liu thc t cho
em đ em có th hoàn thành khóa lun ca mình.
Cui cùng, em xin gi li cm n đn gia đình và bn bè đã đng viên, khích l em
trong sut quá trình thc hin khóa lun.
Sinh viên
Nguyn Th Thanh Thy
DANH MC CÁC THUT NG VIT TT
Ký hi
u vit tt

N
i dung vit tt

BHXH Bo him xã hi
BHYT Bo him y t
BHTN Bo him tht nghip
KPC Kinh phí công đoàn
CCDC Công c dng c
CP Chi phí
NVL Nguyên vt liu
MTC Máy thi công
CPSX Chi phí sn xt
CT Công trình
HMCT Hng mc công trình
DDCK D dang cui k
DDK D dang đu k
GTGT Giá tr gia tng

BVK P Bnh vin đa khoa huyn an Phng
BVK CM Bnh vin đa khoa huyn Chng M
BVK BV Bnh vin đa khoa huyn Ba Vì
THPT ST Trung hc ph thông Sn Tây
NVLTT Nguyên vt liu trc tip
SXC Sn xut chung
TK Tài khon
TSC Tài sn c đnh
NCTT Nhân công trc tip
K/c Kt chuyn
XD Xây dng
CBLS Ch bin lâm sn
CT “Ci to BVK P”
Công trình “Ci to hàng rào và đ bê tông sân
sau Khoa Ngoi, Khoa Sn Bnh vin đa khoa
huyn an Phng”
Thang Long University Library
LI M U
Công nghip hoá, hin đi hoá đt nc là mt quá trình tt yu đ chuyn mt nn
kinh t lc hu thành mt nn kinh t phát trin. Chính ph đã đu t rt nhiu ngân sách
đ phát trin c s h tng – k thut, vi mong mun Vit Nam có th sm “sánh vai vi
các cng quc nm châu”. Do đó ngành xây dng c bn trong nhng nm gn đây phát
trin mnh m, nhà ca mc lên  khp ni, trng hc, bnh vin….đc nâng cp và
xây mi… iu này cho thy khi lng công vic cng nh s vn đu t ca ngành
xây dng là rt ln, và s không ngng gia tng trong nhng nm ti. Vn đ đt ra là
phi có bin pháp qun lý và s dng vn hiu qu, nhm tit kim chi phí, tránh tình
trng tht thoát vn, n cp vt liu, tham ô, tham nhng trong khi tin hành thi công xây
lp.
C ch th trng, cnh tranh bình đng là c hi tt đi vi các doanh nghip đ
m rng kinh doanh, hc hi kinh nghim qun lý cng nh sn xut t các doanh nghip

khác. Nhng điu này đng ngha vi vic các doanh nghip phi t ch trong kinh
doanh, chu s cnh tranh khc lit t các doanh nghip khác. Mun tn ti đc trên th
trng thì doanh nghip phi tìm ra các bin pháp nhm nâng cao cht lng ca sn
phm, thay đi mu mã phù hp vi th hiu ngi tiêu dùng, nhng giá thành phi không
quá cao.
Trong hoàn cnh nh vy, Công ty xây dng và ch bin lâm sn ông Quang đã
đc bit chú ý ti công tác qun lý CPSX đ tit kim chi phí và h giá thành SPXL, t đó
tng li nhun và kh nng cnh tranh ca Công ty. B máy k toán trong Công ty đã
cung cp kp thi các thông tin cn thit theo yêu cu qun lý kinh t ca Công ty, Nhà
nc và các cp có thm quyn. Tuy nhiên trong công tác tp hp CPSX và tính giá thành
SPXL ca Công ty còn tn ti mt s hn ch, làm gim hiu qu công tác qun lý chi phí
và h giá thành.
Nhn thc đc tm quan trng ca vn đ này, qua thi gian thc tp, tìm hiu ti
Công ty xây dng và ch bin lâm sn ông Quang, di s hng dn ca cô giáo Th.s
Nguyn Thanh Thy cùng s ch bo, giúp đ ca các cán b nhân viên trong Phòng k
toán tài v ca Công ty, em đã chn bo v khóa lun vi đ tài:
“Hoàn thin công tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn
phm xây lp ti Công ty xây dng và ch bin lâm sn ông Quang”
Ngoài phn m đu, kt lun, danh mc tài liu tham kho thì bài khóa lun gm 3
chng vi ni dung nh sau:
Chng 1: Lý lun chung v công tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá
thành sn phm trong doanh nghip xây lp.
Chng 2: Thc trng công tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm xây lp ti Công ty xây dng và ch bin lâm sn ông Quang.
Chng 3: Mt s gii pháp nhm hoàn thin công tác k toán tp hp chi phí sn
xut và tính giá thành sn phm xây lp ti Công ty xây dng và ch bin lâm sn ông
Quang.
Em xin chân thành cm n cô giáo Th.s Nguyn Thanh Thy, Ban lãnh đo và cán
b nhân viên Phòng k toán tài v Công ty xây dng và ch bin lâm sn ông Quang đã
hng dn, to điu kin giúp đ em hoàn thành bài khóa lun này.

Thang Long University Library
CHNG 1:
LÝ LUN CHUNG V CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI PHÍ SN XUT
VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM TRONG DOANH NGHIP XÂY LP.
1.1 c đim hot đng sn xut xây lp có nh hng đn công tác hch toán k
toán
Xây dng c bn là ngành sn xut vt cht có v trí ht sc quan trng trong nn
kinh t th trng. Hot đng ca ngành xây dng là hot đng hình thành nn nng lc
sn xut cho các ngành, các lnh vc khác nhau trong nn kinh t, bao gm các hot đng:
xây dng mi, xây dng li, m rng, khôi phc, ci to, hin đi hóa các công trình nh
nhà ca, đng xá, xí nghip, nhà máy… nhm phc v cho đi sng sn xut ca xã hi.
So vi các ngành sn xut khác, ngành xây dng c bn có nhng đc đim v
kinh t - k thut riêng bit, th hin rt rõ nét  SPXL và quá trình to ra sn phm ca
ngành. iu này đã chi phi đn công tác k toán CPSX và tính giá thành sn phm trong
các doanh nghip xây lp. C th:
- SPXL là nhng công trình xây dng, vt kin trúc… có quy mô ln, thi gian sn xut
dài…
Các công trình xây dng c bn thng có thi gian thi công rt dài. Trong thi gian
sn xut thi công xây dng cha to ra sn phm cho xã hi nhng li s dng nhiu
vt t, nhân lc ca xã hi. Do đó cn phi lp d toán v t chc qun lý và hch
toán SPXL (d toán thit k, d toán thi công) sao cho phù hp, tit kim (vt t, vn
và nhân công), đm bo cht lng công trình. Trong quá trình sn xut xây lp phi
so sánh thc t vi d toán, ly d toán làm thc đo, đng thi đ gim bt ri ro
phi mua bo him cho công trình xây lp.
Do thi gian thi công tng đi dài nên kì tính giá thng đc xác đnh theo thi
đim CT, HMCT hoàn thành hay thc hin bàn giao thanh toán theo giai đon quy
c tùy thuc vào kt cu đc đim k thut và kh nng v vn ca đn v xây lp
- SPXL có kt cu phc tp mang tính đn chic: yêu cu v kt cu, thm m, đa
đim xây dng, cht lng… ca mi SPXL là khác nhau. Vì vy, vic tp hp các
CPSX, tính giá thành và xác đnh kt qu thi công xây lp cn đc tính riêng cho

tng sn phm. Phn ln SPXL đc thc hin theo đn đt hàng ca khách hàng nên
ít phát sinh chi phí trong quá trình lu thông.
- SPXL đc tiêu th theo giá d toán hoc giá tha thun vi ch đu t (giá đu
thu). iu này có ngha là tác đng ca yu t th trng lên SPXL không đc th
8

- hin rõ do giá c, ngi mua, ngi bán SPXL đã đc quy đnh trc khi tin hành
xây dng, thi công thông qua hp đng giao nhn thu.
- SPXL c đnh ti ni sn xut còn các điu kin sn xut (xe máy, thit b thi công,
ngi lao đng…) phi di chuyn theo đa đim đt sn phm. iu này làm cho công
tác qun lý s dng, hch toán tài sn, vt t rt phc tp do nh hng ca điu kin
thiên nhiên, thi tit và d mt mát h hng… Vì vy khi la chn đa đim xây dng
phi điu tra nghiên cu kho sát tht k v điu kin kinh t, đa cht, thy vn, ……
Khi mt công trình xây dng c bn hoàn thành, thng phát sinh các chi phí nh điu
đng công nhân, máy móc thi công, chi phí v xây dng các công trình tm thi cho
công nhân và cho máy móc thi công khi chuyn đn mt công trình khác. Do đó các
đn v xây lp thng s dng lc lng lao đng thuê ngoài ti ch, ni thi công
công trình, đ gim bt các chi phí di di.
- SPXL t khi khi công cho đn khi hoàn thành công trình, bàn giao đa vào s dng
thng kéo dài. Nó ph thuc vào quy mô, tính phc tp v k thut ca tng công
trình. Quá trình thi công đc chia thành nhiu giai đon, mi giai đon li chia thành
nhiu công vic khác nhau, các công vic thng din ra ngoài tri chu tác đng rt
ln ca các nhân t môi trng nh nng, ma, l lt…c đim này đòi hi vic t
chc qun lý, giám sát cht ch, tranh th đy nhanh tin đ khi điu kin thi tit
thun li, nhm bo đm cht lng công trình đúng nh thit k, d toán; tit kim
chi phí, gim giá thành, nâng cao kh nng cnh tranh.
Nhng đc đim trên đã nh hng rt ln đn công tác k toán CPSX và tính giá
thành sn phm trong các doanh nghip xây lp. Công tác k toán va phi đáp ng yêu
cu chung v chc nng, nhim v k toán ca mt doanh nghip sn xut va phi đm
bo phù hp vi đc thù ca loi hình doanh nghip xây lp.

1.2 Vai trò và nhim v t chc hch toán k toán chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm trong doanh nghip xây lp
1.2.1 Vai trò t chc hch toán k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn phm
xây lp
T chc k toán CPSX chính xác, hp lý và tính đúng, tính đ giá thành công trình
xây lp có ý ngha rt ln trong công tác qun lý chi phí, giá thành xây dng. Vi chc
nng là ghi chép, tính toán, phn ánh và giám đc thng xuyên liên tc s bin đng ca
vt t, tài sn, tin vn, k toán s dng thc đo hin vt và thc đo giá tr đ qun lý
chi phí. Thông qua s liu do k toán tp hp chi phí, tính giá thành, ngi qun lý doanh
Thang Long University Library
9

nghip bit đc chi phí và giá thành thc t ca tng CT, HMCT ca quá trình sn xut
kinh doanh. T đó, có th phân tích tình hình thc hin k hoch sn phm; tình hình s
dng lao đng, vt t, vn đ đa ra nhng quyt đnh phù hp vi hot đng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip.
Vic phân tích đúng đn kt qu hot đng sn xut kinh doanh ch có th da trên
giá thành sn phm chính xác. Mà giá thành li chu nh hng ca kt qu tng hp
CPSX xây lp. Do vy, t chc tt công tác k toán CPSX và tính giá thành SPXL là yêu
cu rt cn thit đi vi các doanh nghip nói chung và doanh nghip xây lp nói riêng
Tính đúng, tính đ giá thành sn phm là tin đ đ xác đnh kt qu hot đng
kinh doanh ca doanh nghip, tránh tình trng lãi gi, l tht.  có th cnh tranh đc
trên th trng, công tác k toán CPSX và tính giá thành SPXL còn phi thc hin đúng
theo nhng quy lut khách quan. Nh vy, k toán CPSX và tính giá thành SPXL là phn
không th thiu đc đi vi các doanh nghip xây lp khi thc hin ch đ k toán, hn
na nó có ý ngha to ln và chi phi cht lng công tác k toán trong toàn doanh nghip.
1.2.2 Nhim v t chc hch toán k toán chi phí sn xut và tính giá thành sn
phm xây lp
Do đc thù ca ngành xây dng c bn và ca sn phm xây dng nên vic qun lý
v đu t xây dng rt khó khn phc tp, trong đó tit kim CPSX, h giá thành sn

phm là mt trong nhng mi quan tâm hàng đu, là nhim v ht sc quan trng ca
doanh nghip. Chính vì vy nhim v đt ra cho k toán CPSX và tính giá thành SPXL là:
 Xác đnh đi tng tp hp CPSX và đi tng tính giá thành sn phm phù hp
vi t chc sn xut  doanh nghip.
 Phn ánh đy đ, kp thi toàn b CPSX thc t phát sinh.
 Kim tra tình hình thc hin các đnh mc chi phí vt t, chi phí nhân công, chi phí
s dng MTC và các chi phí d toán khác, phát hin kp thi khon chênh lch so
vi đnh mc, các khon thit hi, mt mát, h hng… trong thi công công trình đ
đ xut bin pháp ngn chn kp thi.
 Tính giá thành SPXL chính xác, kp thi theo tng khon mc.
 Kim tra vic thc hin k hoch giá thành ca doanh nghip theo tng CT,
HMCT, tng loi sn phm lao v, vch ra kh nng và các bin pháp h giá thành
mt cách hp lý và có hin qu.
10

 nh k kim kê và đánh giá khi lng xây lp d dang theo nguyên tc quy
đnh.
 ánh giá đúng đn kt qu hot đng SXKD  tng CT, HMCT, tng t đi thi
công… trong tng thi k nht đnh; kp thi lp báo cáo v CPSX, tính giá thành
công trình xây lp, cung cp chính xác kp thi các thông tin hu dng v CPSX và
giá thành sn phm phc v yêu cu qun lý ca lãnh đo doanh nghip.
1.3 Chi phí sn xut và giá thành sn phm xây lp
1.3.1 Chi phí sn xut chung
1.3.1.1 Khái nim, bn cht chi phí sn xut
Trong các doanh nghip xây lp quá trình sn xut đc tin hành đúng chc nng
ch yu ca quá trình sn xut nói chung. ó là quá trình kt hp ca ba yu t c bn: t
liu lao đng (nhà xng, máy móc thit b, TSC…), đi tng lao đng (nguyên liu,
vt liu, nhiên liu…) và sc lao đng ca con ngi (sc lao đng trc tip và gián tip).
Quá trình s dng các yu t c bn trong sn xut cng đng thi là quá trình doanh
nghip phi chi ra nhng CPSX tng ng chi phí khu hao TSC, chi phí NVL và trong

nn kinh t th trng các yu t trên đc biu hin bng tin.
Nh vy, CPSX ca doanh nghip xây lp là toàn b các chi phí v lao đng sng
và lao đng vt hóa, đc biu hin bng tin mà doanh nghip đã chi ra đ tin hành các
hot đng sn xut và xây lp trong mt thi gian nht đnh. Chi phí v lao đng sng là
nhng chi phí nh tin lng, thng, ph cp, và các khon trích theo lng ca ngi
lao đng. Chi phí v lao đng vt hóa là nhng chi phí s dng các yu t v t liu lao
đng, đi tng lao đng di các hình thái vt cht - phi vt cht, tài chính - phi tài
chính.
1.3.1.2 Phân loi chi phí sn xut
Vic qun lý CPSX không ch đn thun là qun lý s liu phn ánh tng hp chi
phí mà còn phi da vào nhng yu t chi phí riêng bit đ phân tích toàn b CPSX ca
tng CT, HMCT hay theo ni phát sinh chi phí. Di các góc đ xem xét khác nhau, theo
nhng tiêu chí khác nhau thì CPSX cng cn đc phân loi theo các cách khác nhau đ
đáp ng yêu cu thc t ca công tác hch toán k toán.
Phân loi CPSX là vic sp xp chi phí theo tng loi, tng nhóm khác nhau theo
nhng đc trng nht đnh. Mt s cách phân loi ch yu đc s dng ph bin trong
hch toán CPSX:
Thang Long University Library
11

- Phân loi CPSX theo yu t chi phí
Theo cách phân loi này, mi loi CPSX mang mt ni dung kinh t riêng, ngoài
ra không phân bit chi phí đó phát sinh  lnh vc hot đng sn xut nào,  đâu và mc
đích hay tác dng ca chi phí nh th nào. Cách phân loi này giúp cho vic xây dng và
phân tích đnh mc vn lu đng, lp bng thuyt minh báo cáo tài chính, cng nh vic
lp, kim tra và phân tích d toán chi phí đc thc hin mt cách d dàng, chính xác
hn. Gm các yu t:
+ Chi phí nguyên vt liu: Bao gm toàn b giá tr NVL chính, NVL ph, ph tùng
thay th mà doanh nghip s dng trong quá trình sn xut thi công xây lp (không
tính vt liu dùng không ht nhp kho và ph liu thu hi).

+ Chi phí nhân công: Là toàn b tin công, tin lng, phc cp phi tr ca công
nhân sn xut trong doanh nghip.
+ Chi phí BHXH, BHYT, KPC, BHTN trích theo t t quy đnh trên lng c bn
ca công nhân viên.
+ Chi phí công c, dng c: Là phn giá tr ca các loi công c, dng c trong quá
trình sn xut xây lp.
+ Chi phí khu hao TSC: Là toàn b s khu hao TSC s dng đc trích vào
CPSX ca doanh nghip.
+ Chi phí dch v mua ngoài: Là toàn b s tin mà doanh nghip phi tr v các
dch v bên ngoài s dng vào quá trình xây lp ca doanh nghip nh tin đin,
tin nc, đin thoi…
+ Chi phí khác bng tin: Là toàn b các khon chi phí phát sinh trong quá trình sn
xut xây lp  doanh nghip ngoài các yu t trên và đc thanh toán bng tin.
- Phân loi CPSX theo khon mc chi phí trong giá thành sn phm
Cn c vào ý ngha ca chi phí trong giá thành sn phm và đ thun tin cho vic
tính giá thành toàn b, chi phí đc phân theo khon mc. Cách phân loi này da vào
công dng chung ca chi phí và mc phân b chi phí cho tng đi tng. Theo quy đnh
hin hành, giá thành sn phm bao gm các khon mc chi phí sau
+ Chi phí NVLTT : bao gm giá tr thc t ca NVL chính, ph hoc các b phn
ri, vt liu luân chuyn tham gia cu thành thc th SPXL và giúp cho vic thc
hin và hoàn thành khi lng xây lp (không k vt liu cho máy móc thi công và
hot đng SXC).
12

+ Chi phí NCTT gm toàn b tin lng, tin công và các khon ph cp mang tính
cht tin lng tr cho công nhân trc tip xây lp. khon mc này không bao gm
các khon trích BHXH, BHYT, KPC, BHTN tính trên tin lng ca công nhân
trc tip sn xut SPXL và chi phí tin lng nhân viên qun lý đi, nhân viên
điu khin MTC.
+ Chi phí s dng MTC : là chi phí cho các MTC nhm thc hin khi lng xây

lp bng máy. Máy móc thi công là nhng loi máy trc tip phc v xây lp công
trình, chuyn đng bng đng c hi nc, diezen, xng, đin,…
Trng hp doanh nghip thi công toàn bng th công hoc thi công toàn bng
máy, các chi phí phát sinh không đa vào khon mc chi phí s dng MTC mà
đc tp hp vào các khon mc chi phí NVL trc tip, chi phí NCTT, Chi phí
SXC.
+ Chi phí SXC: phn ánh CPSX ca đi, công trng xây dng bao gm: lng
nhân viên qun lý đi, công trng, các khon trích BHXH, BHYT, KPC, BHTN
theo t l quy đnh trên tin lng ca công nhân trc tip xây lp, công nhân điu
khin xe, MTC và nhân viên qun lý đi, khu hao TSC dùng chung cho hot
đng ca đi và nhng chi phí khác liên quan đn hot đng ca đi.
- Phân loi chi phí theo mi quan h gia CPSX và khi lng công vic sn phm
hoàn thành
 thun li cho vic lp k hoch và kim tra chi phí, đng thi làm cn c đ đ
ra nhng quyt đnh kinh doanh, toàn b CPSX kinh doanh li đc phân loi theo quan
h vi khi lng công vic hoàn thành. Theo cách này chi phí đc phân loi theo cách
ng x ca chi phí hay là xem xét s bin đng ca chi phí khi mc đ hot đng thay
đi. Chi phí đc phân thành 3 loi:
+ Bin phí: là nhng khon chi phí có quan h t l thun vi khi lng công vic
hoàn thành, thng bao gm: chí phí nguyên vt liu, chi phí nhân công,…. Bin
phí trên mt đn v sn phm luôn là mt mc n đnh.
+ nh phí: là nhng khon chi phí c đnh khi khi lng công vic hoàn thành
thay đi. Tuy nhiên, nu tính trên mt đn v sn phm thì đnh phí li bin đi.
nh phí thng bao gm: chí phí khu hao TSC s dng chung, tin lng nhân
viên, cán b qun lý, ….
+ Hn hp phí: là loi chi phí mà bn thân nó gm c các yu t bin phí và đnh
phí.  mc đ hot đng cn bn, chi phí hn hp th hin các đc đim ca đnh
phí, quá mc đó nó li th hin đc tính ca bin phí. Hn hp phí thng gm:
Thang Long University Library
13

chi phí SXC, chi phí bán hàng, chi phí qun lý doanh nghip…Cách phân loi trên
giúp doanh nghip có c s đ lp k hoch, kim tra chi phí, xác đnh đim hòa
vn, phân tích tình hình tit kim chi phí, tìm ra phng hng nâng cao cht
lng và h giá thành sn phm.
- Phân loi chi phí theo cách thc kt chuyn chi phí
Theo cách thc kt chuyn, toàn b CPSX kinh doanh đc chia thành chi phí sn
phm và chi phí thi k.
+ Chi phí sn phm: là nhng chi phí gn lin vi các sn phm đc sn xut ra
hoc đc mua.
+ Chi phí thi k: là nhng chi phí làm gim li tc trong mt k nên đc xem là
các phí tn, cn đc khu tr ra t li nhun ca thi k mà chúng phát sinh.
1.3.2 Giá thành sn phm xây lp
1.3.2.1 Khái nim giá thành sn phm xây lp
Giá thành SPXL là biu hin bng tin ca toàn b hao phí v lao đng sng và lao
đng vt hóa phát sinh trong quá trình sn xut có liên quan ti khi lng xây lp đã
hoàn thành.
Ch tiêu giá thành nu đc xác đnh mt cách chính xác, trung thc có th giúp
cho doanh nghip cng nh Nhà nc có c s đ xem xét, đánh giá thc trng hot đng
sn xut kinh doanh, t đó đa ra nhng bin pháp, đng li thích hp cho tng giai
đon c th.

Giá thành có hai chc nng ch yu là bù đp chi phí và lp giá. S tin thu đc
t vic tiêu th sn phm s bù đp phn chi phí mà doanh nghip đã b ra đ sn xut
sn phm đó. Tuy nhiên, s bù đp các yu t chi phí đu vào mi ch là đáp ng yêu cu
ca tái sn xut gin đn. Trong khi đó mc đích chính ca c ch th trng là tái sn
xut m rng tc là giá tiêu th hàng hóa sau khi bù đp chi phí đu vào vn phi bo
đm có lãi. Do đó, vic qun lý, hch toán công tác giá thành sao cho va hp lý, chính
xác va bo đm vch ra phng hng h thp giá thành sn phm có vai trò vô cùng
quan trng.

1.3.2.2 Phân loi giá thành sn phm xây lp
- Phân loi theo thi đim tính và ngun s liu đ tính giá thành
Theo cách phân loi này thì chi phí đc chia thành giá thành d toán, giá thành k
hoch, giá thành đnh mc và giá thành thc t.
14

+ Giá thành d toán: là tng s các chi phí d toán đ hoàn thành mt khi lng
SPXL. Các ch tiêu giá thành đc xây dng trên c s thit k k thut đã đc
duyt, các đnh mc kinh t k thut do Nhà nc quy đnh, tính theo đn giá tng
hp cho tng khu vc thi công và phân tích đnh mc.
+ Giá thành k hoch: giá thành k hoch đc xác đnh trc khi bc vào sn xut
xây lp, trên c s giá thành thc t k trc và các đnh mc, các d toán chi phí
ca k k hoch. Ch tiêu này đc xác lp trên c s giá thành d toán gn lin
vi điu kin c th, nng lc thc t ca tng doanh nghip trong mt thi k
nht đnh.
Giá thành k
hoch SPXL
=
Giá thành d

toán SPXL
-
Mc h giá
thành d toán

+
Chênh lch
đnh mc
Giá thành k hoch là cn c đ so sánh, phân tích tình hình thc hin k hoch giá
thành, là mc tiêu phn đu h giá thành ca doanh nghip.

+ Giá thành đnh mc: Cng nh giá thành k hoch, giá thành đnh mc cng đc
xác đnh trc khi bt đu sn xut sn phm. Tuy nhiên, khác vi giá thành k
hoch đc xây dng trên c s các đnh mc bình quân tiên tin và không bin
đi trong sut c k k hoch, giá thành đnh mc đc xây dng trên c s các
đnh mc v chi phí hin hành ti tng thi đim nht đnh trong k k hoch
(thng là ngày đu tháng) nên giá thành đnh mc luôn thay đi phù hp vi s
thay đi ca các đnh mc chi phí đt đc trong quá trình thc hin k hoch giá
thành.
+ Giá thành thc t: Giá thành thc t là ch tiêu đc xác đnh sau khi kt thúc quá
trình sn xut SPXL da trên c s chi phí thc t phát sinh trong quá trình sn
xut sn phm.
Cách phân loi này có tác dng trong vic qun lý và giám sát chi phí, xác đnh
đc các nguyên nhân vt đnh mc chi phí trong k hch toán, t đó điu chnh k
hoch hoc đnh mc chi phí cho phù hp.
- Phân loi theo phm vi phát sinh chi phí
Theo phm vi phát sinh chi phí, ch tiêu giá thành đc chia thành giá thành sn
xut và giá thành tiêu th.
+ Giá thành sn xut: là ch tiêu phn ánh tt c nhng chi phí phát sinh liên quan
đn vic sn xut, ch to sn phm trong phm vi phân xng sn xut. i vi
Thang Long University Library
15

các đn v xây lp giá thành sn xut gm chi phí nguyên vt liu, chi phí nhân
công, chi phí s dng MTC, chi phí SXC.
+ Giá thành tiêu th (giá thành toàn b): là ch tiêu phn ánh toàn b các khon chi
phí phát sinh liên quan đn vic sn xut, tiêu th sn phm. Giá thành tiêu th
đc tính theo công thc:
Giá thành toàn
b ca sn phm

=
Giá thành sn xut
ca sn phm
+
Chi phí qun lý
doanh nghip
+
Chi phí
bán hàng

Cách phân loi này có tác dng giúp cho nhà qun lý bit đc k qu kinh doanh
ca tng mt hàng, tng loi dch v mà doanh nghip kinh doanh. Tuy nhiên, do nhng
hn ch nht đnh khi la chn tiêu thc phân b chi phí bán hàng và chi phí qun lý
doanh nghip cho tng mt hàng, tng loi dch v nên cách phân loi này ch còn mang
ý ngha hc thut, nghiên cu.
1.3.3 Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm trong doanh nghip
xây lp
CPSX và giá thành SPXL có mi quan h cht ch vi nhau trong quá trình sn
xut kinh doanh. Trong đó CPSX biu hin hao phí xây lp, còn giá thành sn phm biu
hin kt qu ca sn xut.V mt cht, chúng có đim ging nhau là đu biu hin bng
tin nhng hao phí v lao đng sng và lao đng vt hóa có liên quan đn khi lng
công tác, sn phm lao v hoàn thành. Nhng v mt lng thì li có s khác nhau:
CPSX ch tính nhng chi phí phát sinh trong mt thi k nht đnh còn giá thành
sn phm bao gm nhng CPSX có liên quan đn khi lng sn phm hoàn thành trong
k mà không xét đn nó đc chi ra vào thi k nào. Trong giá thành sn phm sn xut
ra có th bao gm c nhng chi phí đã cho ra trong k trc (hoc trong nhiu k trc)
đng thi chi CPSX chi ra trong k này li nm trong giá thành sn phm ca k sau.
CPSX đc tp hp theo tng thi k nht đnh, còn giá thành SPXL là CPSX
tính cho mt CT, HMCT hoàn thành hay khi lng xây lp hoàn thành.
CPSX và giá thành SPXL thng nht v mt lng trong trng hp : i tng

tp hp CPSX và đi tng tính giá thành là CT, HMCT đc hoàn thành trong k tính
giá thành hoc giá tr khi lng xây lp DDK và DDCK bng nhau.
Do đó có th nói CPSX và giá thành sn phm có mi quan h mt thit vi nhau.
Nu nh xác đnh vic tính giá thành SPXL là công tác ch yu trong hch toán k toán
thì CPSX xây lp có tác dng quyt đnh đn s chính xác ca giá thành SPXL.
16

1.4 i tng và phng pháp tp hp chi phí sn xut
1.4.1 i tng tp hp chi phí sn xut
Xác đnh đi tng CPSX xây lp là công vic đu tiên quan trng ca k toán
trong quá trình hch toán giá thành sn phm. Nu hch toán CPSX xây lp theo đúng đi
tng đã đc xác đnh hp lý s có tác dng phc v tt cho vic tng cng qun lý
CPSX và phc v cho công tác tính giá thành sn phm đc kp thi.
i tng tp hp CPSX xây lp là phm vi, gii hn CPSX xây lp cn đc tp
hp nhm đáp ng yêu cu kim tra giám sát chi phí và yêu cu tính giá thành.
 xác đnh đúng đn đi tng k toán CPSX xây lp trong các doanh nghip,
trc ht phi cn c vào các yu t:
 Qui trình công ngh sn xut
 c đim c cu t chc sn xut ca doanh nghip
 Yêu cu và trình đ qun lý ca doanh nghip
 n v tính giá thành trong doanh nghip
Ngoài ra, do đc đim ca các SPXL là mang tính đn chic, thi công phc tp,
phi chia ra làm nhiu giai đon… nên đi tng tp hp CPSX  đây thng là tng CT,
HMCT… hoc cng có th là theo đn đt hàng, b phn thi công hay tng giai đon
công vic. Tuy nhiên trên thc t các đn v xây lp thng tp hp CPSX theo tng CT,
HMCT.

1.4.2 Phng pháp tp hp chi phí sn xut
Phng pháp tp hp CPSX là h thng các phng pháp đc s dung nhm tp
hp, phân loi các CPSX trong phm v gii hn ca đi tng tp hp CPSX. Thông

thng các doanh nghip hay s dng 2 loi phng pháp là:
- Phng pháp tp hp CPSX trc tip: Áp dng đi vi các chi phí liên quan trc tip
ti tng đi tng k toán tp hp chi phí riêng đã đc xác đnh. Phng pháp này
phù hp vi các đn v có t công tác hch toán mt cách c th, t m t khâu lp
chng t ban đu, t chc h thng tài khon, h thng s k toán…theo đúng các đi
tng tp hp chi phí đã xác đnh và cho đ chính xác trong vic tp hp CPSX theo
tng đi tng chi phí là khá cao.

- Phng pháp phân b gián tip: Áp dng khi mt loi chi phí liên quan đn nhiu đi
tng tp hp chi phí nên không th tp hp cho tng đi tng đc. Phng pháp
Thang Long University Library
17

này yêu cu phi ghi chép, tp hp các chng t k toán mà loi CPSX này phát sinh
theo tng đa đim (t, đi sn xut, công trng…) ngay t ban đu. Sau đó thì mi
chn tiêu thc phân b đ tính toán, phân b CPSX đã tp hp cho các đi tng có
liên quan.

Công thc phân b chi phí:
Ti
Ci =
T
* C
Trong đó : C là tng chi phí đã tp hp cn phân b
T là tng tiêu chun dùng phân b
Ti là tiêu chun phân b cho tng đi tng
Ci là chi phí phân b cho tng đi tng tp hp chi phí
Các doanh nghip xây lp thng áp dng phng pháp tp hp trc tip, tc là
chi phí phát sinh theo công trình hay hng mc công trình nào thì tp hp cho công trình
hng mc công trình đó.

1.4.3 Ni dung k toán tp hp chi phí sn xut
CPSX trong mt doanh nghip xây lp gm nhiu loi, có tính cht và ni dung
khác nhau. Nên vic tp hp chi phí phi đc tin hành theo mt trình t hp lý, khoa
hc thì mi có th tính giá thành mt cách chính xác, kp thi. Trình t hch toán chi phí
và tính giá thành sn phm trong doanh nghip xây lp đc thc hin qua các bc sau:
- Bc 1: Tp hp các chi phí c bn có liên quan trc tip cho tng CT, HMCT.
- Bc 2: Tính toán và phân b lao v các ngành sn xut kinh doanh có liên quan
trc tip cho tng CT, HMCT trên c s khi lng lao v phc v và đn giá ca
lao v đó.
- Bc 3: Tp hp và phân b Chi phí SXC cho các CT, HMCT có liên quan theo
tiêu thc phù hp.
- Bc 4: Kim kê, đánh giá sn phm DDCK.
- Bc 5: Tính giá thành SPXL theo tng CT, HMCT.
1.4.3.1 K toán chi phí nguyên vt liu trc tip
- Trong tng chi phí SPXL thì chi phí nguyên vt liu chính chim mt t trng ln. Chi
phí NVLTT là chi phí ca nhng loi nguyên vt liu cu thành thc th ca sn
phm, có giá tr ln và có th xác đnh mt cách tách bit rõ ràng c th cho tng sn
18

phm. Chi phí NVLTT bao gm chi phí v nguyên vt liu chính, vt liu ph, các cu
kin hoc các b phn ri, vt liu luân chuyn tham gia cu thành nên thc th
SPXL.
- Nguyên vt liu chính là nhng nguyên vt liu cu thành nên thc th chính ca
SPXL nh: gch, ngói, cát, đá, st, thép, xi mng… Nguyên vt liu chính thng
đc xây dng đnh mc và đc qun lý theo đnh mc đó. Chi phí nguyên vt liu
chính liên quan trc trc tip đn tng đi tng tp hp chi phí nh CT, HMCT…
nên s đc tp hp theo phng pháp trc tip. Còn nu chi phí nguyên vt liu
chính liên quan đn nhiu đi tng chu chi phí thì phi dùng phng pháp phân b
gián tip cho tng đi tng riêng bit.
- Vt liu ph là nhng vt liu khi kt hp vi vt liu chính làm thay hình dáng, màu

sc bên ngoài ca sn phm góp phn tng cht lng, thm m hoc đm bo v k
thut công ngh… ca SPXL nh: bt màu, thuc n, dây, đinh… Thông thng thì
vt liu ph có liên quan đn nhiu đi tng khác nhau đc hch toán da vào
phng pháp phân b gián tip.
- Chi phí nhiên liu trong sn xut xây lp thng đc s dng trong các công trình
cu đng giao thông, dùng nhiên liu nha di đng và đc tính vào chi phí
NVLTT, đc hch toán ging nh tp hp chi phí vt liu ph.
- Chi phí NVLTT phi tính theo giá thc t khi xut s dng nh phng pháp nhp
trc xut trc (FIFO), nhp sau xut trc (LIFO), thc t đích danh, bình quân c
k d tr. Mi doanh nghip có cách chn và s dng phng pháp tính giá hàng tn
kho riêng, min sao phù hp vi tình hình hot đng và đm bo s nht quán trong
sut niên đ k toán ca mình. Ngoài ra còn có c chi phí thu mua, vn chuyn t ni
mua v ni nhp kho hoc xut thng đn chân công trình.
- Vt liu s dng cho CT, HMCT nào thì phi đc tính trc tip cho CT, HMCT đó
da trên c s chng t gc theo giá thc t ca vt liu và s lng thc t vt liu
đã s dng. Cui k hch toán hoc khi công trình đã hoàn thành, tin hành kim kê
s vt liu còn li ti công trình đ gim tr chi phí vt liu đã tính cho tng hng mc
công trình, công trình.
- Tiêu thc phân b thng đc s dng là phân b theo đnh mc tiêu hao theo h s,
trng lng, s lng sn phm
- Tài khon s dng : TK 621- Chi phí nguyên vt liu trc tip


Thang Long University Library
19

- Kt cu TK 621 :
N TK 621 Có
- Giá tr thc t NVL xut dùng
trc tip cho xây dng CT,

HMCT

- Tr giá NVL xut dùng không
ht nhp kho
- Giá tr ph liu thu hi
- Kt chuyn chi phí NVLTT vào
bên N TK 154

TK 621 không có s d cui kì mà ch đc m chi tit cho tng đi tng hch
toán chi phí: tng CT, HMCT, t đi xây dng……
Các thit b đa vào lp đt do ch đu t bàn giao không phn ánh  TK 621 mà
phn ánh  TK 002.
- Chng t s dng: Phiu nhp kho, phiu xut kho, hóa đn GTGT, hóa đn mua
hàng, bng phân b nguyên liu, s chi tit chi phí….
- Phng pháp hch toán
S đ1.1: K toán tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip

TK 152 TK 621
Giá tr NVL xut dùng không ht nhp li kho
Giá tr NVL xut dùng trc tip cho
hot đng xây lp
Mua NVL không nhp kho s dng trc
tip cho thi công

TK 154
Kt chuyn chi phí
NVLTT cui k
TK 133
Thu GTGT (nu có)
TK 141

Quyt toán giá tr khi lng đã tm ng
(phn tính vào chi phí NVLTT)
TK 111,112,331
20

1.4.3.2 K toán chi phí nhân công trc tip
- Chi phí NCTT trong xây lp là nhng khon tin lng, tin công phi tr cho công
nhân trc tip xây lp các CT, HMCT, công nhân phc v xây lp (k c công nhân
vn chuyn, bc d vt t trong phm vi mt bng thi công và công nhân chun b thi
công và thu dn hin trng) không phân bit công nhân do doanh nghip qun lý hay
thuê ngoài.
- Chi phí NCTT bao gm: tin lng, lng ph, các khon ph cp có tính cht c
đnh và các khon phi tr v tin lng cho công nhân thuê ngoài. Riêng đi vi hot
đng xây lp chi phí NCTT không bao gm chi phí ca công nhân vn hành MTC và
các khon trích theo tin lng BHXH, BHYT, KPC, BHTN ca công nhân trc tip
sn xut mà đc tp hp vào chi phí SXC.
- Tài khon s dng: TK 622- Chi phí nhân công trc tip
- Kt cu TK 622:
N TK 622 Có
- Tp hp chi phí NCTT tham gia
vào quá trình sn xut sn phm,
thi công các CT, HMCT
- Kt chuyn chi phí NCTT vào
bên N TK 154

TK 622 không có s d cui kì
TK 622 đc m chi tit theo tng đi tng hch toán chi phí: tng CT, HMCT,
t đi xây dng…
- Chng t s dng : Hp đng làm khoán, bng chm công, bng thanh toán khi
lng hoàn thành, phiu chi.

- Phng pháp hch toán:






Thang Long University Library
21

S đ 1.2: K toán chi phí nhân công trc tip

1.4.3.3 K toán chi phí s dng máy thi công
- MTC là các loi xe máy chy bng đng lc (đin, xng du, khí nén…) đc s dng
trc tip đ thi công xây lp các công trình nh: Máy trn bê tông, cn cu, my đào
xúc đt, máy i, máy đóng cc, ô tô vn chuyn đt đá  công trng… Các loi
phng tin thi công này doanh nghip có th t trang b hoc thuê ngoài.
- Chi phí s dng MTC là chi phí cho các MTC nhm thc hin khi lng công tác
xây lp bng máy, không bao gm các khon trích theo tin lng ca công nhân s
dng MTC; lng công nhân vn chuyn, phân phi vt liu cho máy; vt liu là đi
tng ch bin ca máy; các chi phí xy ra trong quá trình máy ngng sn xut, các
chi phí lp đt ln đu cho máy móc thi công, chi phí s dng máy móc thit b khác
và các chi phí có tính cht qun lý, phc v chung.
- . Chi phí s dng MTC gm chi phí thng xuyên và chi phí tm thi:
+ Chi phí thng xuyên: gm các chi phí nh lng chính, ph ca công nhân điu
khin, phc v MTC; chi phí nguyên liu, vt liu, CCDC, chi phí khu hao
TSC, chi phí dch v mua ngoài (sa cha nh, đin, nc, bo him xe, máy) và
các chi phí khác bng tin. Các chi phí này đc tính trc tip mt ln vào chi phí
s dng MTC trong k.
+ Chi phí tm thi: là chi phí sa cha ln MTC (đi tu, trùng tu…), chi phí công

trình tm thi cho MTC (lu, lán, b, đng ray chy máy….). Chi phí tm thi
ca máy có th phát sinh trc và hch toán trên TK 142, 242 sau đó phân b dn
TK 154

TK 335

Tin lng ngh phép
thc t phát sinh
Trích trc tin lng
ngh phép ca NCTT
Tin lng phi tr ca NCTT

sn xut

Quyt toán chi phí NCTT theo phng thc
khoán gn (phn tính vào

chi phí NCTT)
Kt chuyn chi
phí NCTT
TK 141

TK 622 TK 334

22

vào TK 623. Hoc phát sinh sau nhng phi tính trc vào chi phí s dng MTC
trong k (do liên quan đn vic s dng thc t máy móc thi công trong k).
Trng hp này phi tin hành trích trc chi phí và hch toán trên TK 335. Chi
phí tm thi cng có th đc tin hành trích trc vào chi phí s dng MTC. Khi

s dng xong công trình, s chênh lch gia chi phí thc t phát sinh vi chi phí
trích trc đc x lý theo quy đnh.
- Tài khon s dng: TK 623- Chi phí s dng máy thi công
TK 623 có 6 TK cp 2: TK 6231- Chi phí nhân công
TK 6232- Chi phí vt liu, nhiên liu
TK 6233-Chi phí dng c sn xut
TK 6234- Chi phí khu hao MTC
TK 6237- Chi phí dch v mua ngoài
TK 6238- Chi phí bng tin khác
- Kt cu TK 623
N TK 623 Có
- Tp hp chi phí cho các MTC
nhm thc hin khi lng xây
lp bng máy
- Kt chuyn chi phí s dng
MTC vào bên N TK 154

TK 623 không có s d cui kì.
- Chng t s dng: Nht trình xe máy, phiu theo dõi hot đng xe, MTC, hp đng
thuê máy, hóa đn GTGT, phiu chi, bng tính lng ca công nhân điu khin MTC,
bng phân b khu hao.
- Phng pháp hch toán
Trng hp 1: Doanh nghip xây lp t chc đi MTC riêng bit và có phân cp qun lý
đ theo dõi riêng chi phí nh mt b phn sn xut đc lp. Lúc này ta s tp hp các chi
phí liên quan đn hot đng ca đi MTC ri cui kì mi tng hp chi phí s dng máy
trên TK 1543 (chi tit đi MTC). (S đ 1.3, s đ 1.4, s đ 1.5)
Trng hp 2: Doanh nghip không t chc đi MTC riêng, hoc có t chc đi MTC
riêng nhng không t chc b máy k toán riêng cho đi . Lúc này chi phí phát sinh đc
tp hp vào TK 623- Chi phí s dng máy thi công. (S đ 1.6)
Thang Long University Library

23

Trng hp 3: Doanh nghip xây lp thuê ngoài ca MTC. Lúc này toàn b chi phí thuê
MTC s tp hp trên tài khon 623- Chi phí s dng MTC. (S đ 1.7)
S đ 1.3: Trng hp doanh nghip có đi máy thi công riêng và
t chc k toán riêng

TK 111, 112, 152, 331,… TK 1543- MTC TK 621-MTC
TK 338
TK 214
TK 152, 153
TK 622-MTC
TK 627-MTC
TK 133
Xut NVL phc v cho MTC
Mua NVL không qua kho s dng trc tip cho MTC
Thu GTGT (nu có)
Lng tr cho CNTT điu khin MTC
Các kho
n trích theo l
ng

BHYT, BHXH, KPC, BHTN
Trích khu hao MTC
Xut kho NVL, CCDC phc v MTC
D
ch v mua ngo
ài, chi phí b
ng
tin khác phc v MTC

Thu GTGT (nu có)
K
t chuyn chi phí
NVL trc tip
K
t chuyn chi phí nhân
công trc tip
Kt chuyn chi phí SXC
TK 334
TK 133
TK 142,242,335
Phân b các khon tr trc,
trích trc vào chi phí
TK 111, 112, 331,…
24

+ Nu các b phn trong doanh nghip không tính kt qu riêng mà thc hin theo
phng thc cung cp dch v máy ln nhau gia các b phn:
S đ 1.4: Trng hp doanh nghip có đi máy thi công riêng, t chc b máy
k toán riêng nhng không tính kt qu riêng


+ Nu các b phn trong doanh nghip tính kt qu riêng (Doanh nghip thc hin
bán dch v máy ln nhau gia các b phn trong ni b):
S đ 1.5: Trng hp doanh nghip có đi máy thi công riêng, có b máy k
toán riêng và tính kt qu riêng

TK 632
-
MTC

Giá thành MTC tiêu th ni b
TK 512
-
MTC

TK 623
-
CT, HMCT

Giá tr phc v ln nhau trong ni

b

TK 133
TK 3331
Kê khai thu GTGT cho tiêu dùng ni b
Kt chuyn chi phí
s dng

MTC

TK 1543-MTC

TK 623-CT, HMCT

TK 1541- CT,HMCT
Phân b chi phí s dng MTC

cho các đi tng xây lp

s dng MTC
Kt chuyn chi phí
TK 1541-CT,HMCT

TK 1543
-
MTC

Thang Long University Library
25

S đ 1.6: Trng hp doanh nghip không t chc đi máy thi công riêng hoc có t
chc đi máy thi công riêng nhng không t chc k toán riêng cho đi

TK 623-CT, HMCT
Tin lng ngh

phép phi

tr

Kt chuyn
chi phí s
dng MTC
TK 335
Tin lng chính, lng ph, ph cp
ca công nhân điu khin MTC
Xut kho NVL s dng cho MTC

Trích trc tin lng ngh phép
ca CN điu khin

MTC


Mua NVL không nhp kho s dng luôn cho MTC
Thu GTGT (nu

có)

Xut kho hoc phân b CCDC dùng cho MTC
Trích khu hao MTC
Chi phí khác s dng cho MTC

TK 133

Thu GTGT (nu có)

TK 133
Quyt toán giá tr khi lng đã tm
ng (phn tính vào chi phí s dng MTC)


TK 334
TK 153, 142,242
TK 214
TK 141
TK 111, 112,

331…
TK 154-CT, HMCT

TK 152, 111, 112, 331,