hòan thiện công tác kế tóan tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại xí nghiệp phụ kiện thuộc công ty cổ phần điện chiếu sáng

B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o




KHÓA LUN TT NGHIP




 TÀI:

HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI
PHÍ SN XUT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM
TI XÍ NGHIP PH KIN THUC CÔNG TY C
PHN IN CHIU SÁNG




SINH VIÊN THC HIN : NGUYN LINH CHI
MÃ SINH VIÊN : A10837
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH-K TOÁN



HÀ NI – 2011

1

B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o




KHÓA LUN TT NGHIP



 TÀI:

HOÀN THIN CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI
PHÍ SN XUT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM
TI XÍ NGHIP PH KIN THUC CÔNG TY C
PHN IN CHIU SÁNG



Giáo viên hng dn : Th.s oàn Th Hng Nhung
Sinh viên thc hin : Nguyn Linh Chi
Mã sinh viên : A10837
Chuyên ngành : Tài chính – k toán

HÀ NI – 2011
Thang Long University Library


2

MC LC

Trang

LI M U

CHNG 1: C S LÝ LUN V CÔNG TÁC K TOÁN TP HP
CHI PHÍ SN XUT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH TRONG DOANH
NGHIP SN XUT


1

1.1. Khái quát v chi phí sn xut và tính giá thành sn phm trong doanh
nghip sn xut

1

1.1.1. Chi phí sn xut trong doanh nghip sn xut
1

1.1.1.1. Khái nim chi phí sn xut
1

1.1.1.2. Phân loi chi phí sn xut
2

1.1.2. Giá thành sn phm trong doanh nghip sn xut
6

1.1.2.1. Khái nim giá thành
6

1.1.2.2. Phân loi giá thành
6

1.1.3. Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm trong
doanh nghip sn xut

7

1.2. K toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm trong
doanh nghip sn xut

8

1.2.1. Nhim v ca k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn
phm
8

1.2.2. i tng và phng pháp k toán tp hp chi phí sn xut trong
doanh nghip sn xut.

9

1.2.2.1. i tng k toán tp hp chi phí sn xut.
9

1.2.2.2. Phng pháp k toán tp hp chi phí sn xut
10

1.2.2.3. K toán tp hp chi phí sn xut hch toán hàng tn kho theo
phng pháp kê khai thng xuyên

11

1.2.2.4. K toán tp hp chi phí sn xut hch toán hàng tn kho theo
phng pháp kim kê đnh k

23

1.2.3. ánh giá sn phm d dang cui k
26

1.2.4. i tng và phng pháp tính giá thành sn phm ti các doanh
nghip sn xut

28

1.2.4.1. i tng tính giá thành
28

1.2.4.2. K tính giá thành
28

3

1.2.4.3. Phng pháp tính giá thành
28

1.2.4.4. Mt s phng pháp tính giá thành ph bin hin nay
32

1.3. Các hình thc và phng pháp ghi s k toán vn dng trong công
tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm

34

1.3.1 Hình thc s Nht ký chung
34

1.3.2 Hình thc k toán Nht ký – s cái
35

1.3.3 Hình thc k toán chng t ghi s
36

1.3.4 Hình thc k toán Nht ký chng t
37

1.3.5 Hình thc k toán máy
38

CHNG 2: THC TRNG CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI
PHÍ SN XUT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SN PHM TI XÍ NGHIP
PH KIN THUC CÔNG TY C PHN IN CHIU SÁNG


41

2.1. Vài nét v Xí nghip Ph Kin
41

2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca Xí nghip Ph Kin
41

2.1.2. c đim hot đng và t chc sn xut ti Xí nghip Ph Kin
43

2.1.3. c đim t chc qun lý ti Xí nghip Ph Kin
44

2.1.4. c đim t chc K toán ti Xí nghip Ph Kin
45

2.2. Thc trng công tác k toán tp hp chi phí sn xut ti Xí nghip
Ph Kin

47

2.2.1. i tng tp hp chi phí sn xut
47

2.2.2 K toán tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip
48

2.2.3. K toán tp hp chi phí nhân công trc tip
59

2.2.4. K toán tp hp chi phí sn xut chung
73

2.2.5 Tng hp chi phí sn xut
91

2.3. Thc trng công tác k toán kim kê và đánh giá sn phm d dang
ti Xí nghip Ph Kin

96

2.4. Thc trng công tác k toán tính giá thành sn phm ti Xí nghip
Ph Kin

98

2.4.1. i tng tp hp chi phí sn xut
98

2.4.2. K toán tính giá thành sn phm ti Xí nghip Ph kin
99

Thang Long University Library


4

CHNG 3: MT S GII PHÁP CH YU NHM HOÀN THIN
CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI PHÍ SN XUT VÀ TÍNH GIÁ
THÀNH TI XÍ NGHIP PH KIN THUC CÔNG TY C PHN
IN CHIU SÁNG

105

3.1. ánh giá v công tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm ti Xí nghip Ph Kin

105

3.1.1 Nhn xét chung
105

3.1.2. Nhng u đim v công tác k toán chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm ti Xí nghip Ph Kin

106

3.1.3. Nhng đim cn hoàn thin công tác k toán tp hp chi phí sn xu
t

và tính giá thành sn phm ti Xí nghip Ph Kin

107

3.2. Phng hng và nguyên tc ca vic hoàn thin công tác k toán tp
hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm

109

3.2.1. Ý ngha và phng hng hoàn thin công tác k toán chi phí sn xut
và giá thành sn phm

109

3.2.2. Nguyên tc hoàn thin công tác k toán chi phí sn xut và giá thành
sn phm

109

3.3. Mt s gii pháp ch yu nhm hoàn thin k toán tp hp chi phí và
tính giá thành sn phm ti xí nghip Ph kin

110

3.3.1. Gii pháp v hình thc s k toán
110

3.3.2. Gii pháp v h thng chng t s sách
111

3.3.3. Gii pháp v chi phí sn xut
113

3.3.4. Gii pháp v hch toán giá tr vt liu dùng không ht nhp li kho
114

3.4. Mt s kin ngh vi Công ty c phn in chiu sáng và Xí nghip Ph
kin

114

KT LUN
116




5

DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đu đ
BHTN Bo him tht nghip
BHXH Bo him xã hi
BHYT Bo him y t
CCDC Công c dng c
CPNCTT Chi phí nhân công trc tip
CPNVLTT Chi phí nguyên vt liu trc tip

CPSX Chi phí sn xut
DDK D dang đu k

GTGT Giá tr gia tng
KPC Kinh phí công đoàn
ô Ngh m
SL S lng
SP Sn phm
SPDD Sn phm d dang
SX Sn xut
SXKD Sn xut kinh doanh
TK Tài khon
TSC Tài sn c đnh
VN Vit Nam đng

Thang Long University Library


6

DANH MC S 
Trang

S đ 1.1: Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm 7

S đ 1.2. S đ k toán tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip 12

S đ 1.3. S đ k toán tp hp chi phí nhân công trc tip 13

S đ 1.4. S đ k toán tp hp và phân b chi phí sn xut chung 16

S đ 1.5. S đ hch toán chi phí tr trc 18

S đ 1.6. Hch toán chi phí phi tr 19

S đ 1.7. S đ k toán SP hng không sa cha đc 20

S đ 1.8. S đ k toán SP hng sa cha đc 21

S đ 1.9. S đ k toán thit hi ngng sn xut 22

S đ 1.10. S đ k toán tng hp CPSX theo phng pháp kê khai thng
xuyên

23

S đ 1.11. S đ tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm theo
phng pháp kim kê đnh k

25

S đ 1.12. S đ kt chuyn chi phí tun t đ tính giá thành 33

S đ 1.13. S đ kt chuyn chi phí song song 34

S đ 1.14. S đ trình t ghi s theo hình thc k toán Nht ký chung 35

S đ 1.15. S đ trình t ghi s theo hình thc k toán Nht ký s cái 36

S đ 1.16. S đ trình t ghi s theo hình thc k toán chng t ghi s 37

S đ 1.17. S đ trình t ghi s theo hình thc k toán Nht ký chng t 38

S đ 1.18. S đ trình t ghi s theo hình thc k toán máy 39

S đ 2.1. S đ t chc sn xut ti Xí nghip Ph Kin 44

S đ 2.2. S đ qun lý ti Xí nghip Ph Kin 45

S đ 2.3. S đ b máy k toán ca Xí nghip Ph Kin 46

S đ 2.4. S đ trình t ghi s 47





7

DANH MC BNG BIU

Trang

Bng 2.1: Kt qu đt đc ca Xí nghip qua mt s nm 44

Bng 2.2a: Phiu xut kho nguyên vt liu 50

Bng 2.2b: Phiu xut kho nguyên vt liu 51

Bng 2.2c: Phiu xut kho nguyên vt liu 52

Bng 2.2d: Phiu xut kho nguyên vt liu 53

Bng 2.3: Bng phân b vt liu 56

Bng 2.4: S chi tit tài khon 621 57

Bng 2.5: S tng hp chi phí nguyên vt liu trc tip 58

Bng 2.6: Bng chm công phân xng gia công ct gt và dp sâu 62

Bng 2.7: Bng thanh toán tin lng phân xng gia công ct gt và dp sâu 63

Bng 2.8: Bng tính tin lng sn phm  tng phân xng 67

Bng 2.9: Bng phân b tin lng 70

Bng 2.10: S chi tit tài khon 622 71

Bng 2.11: S tng hp chi phí nhân công trc tip 72

Bng 2.12: Phiu xut kho 75

Bng 2.13: Phiu xut kho 76

Bng 2.14: Bng phân b công c, dng c 78

Bng 2.15: Bng phân khu hao tài sn c đnh và khuôn mu 81

Bng 2.16: Bng theo dõi chi tit ch s s dng chi phí dch v mua ngoài 84

Bng 2.17: Hóa đn tin nc phân xng gia công ct gt 85

Bng 2.18: Hóa đn tin đin thoi phân xng gia công ct gt 86

Thang Long University Library


8

Bng 2.19: Phiu chi mua gng tay lao đng cho phân xng gia công ct gt
và dp sâu

87

Bng 2.20: S tng hp chi phí sn xut chung 89

Bng 2.21: Phiu nhp kho 92

Bng 2.22: S chi tit tài khon 154 93

Bng 2.23: S tng hp chi phí sn xut kinh doanh d dang 94

Bng 2.24: Tng hp chi phí sn xut toàn doanh nghip 95

Bng 2.25: Biên bn kim kê sn phm làm d 97

Bng 2.26: Th tính giá thành sn phm 99

Bng 2.27: Báo cáo chi tit giá thành sn phm 100

Bng 2.28: Phiu nhp kho 101

Bng 2.29: Bng nht ký-s cái 102

Bng 3.1: Bng phân b tin lng và các khon trích theo lng 112



9

LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Ngày nay, nn kinh t nc ta vi chính sách m ca đã thu hút đc các ngun
vn đu t trong và ngoài nc to ra đng lc thúc đy s tng trng không ngng
ca nn kinh t.  cnh tranh trên th trng, các doanh nghip phi không ngng h
thp chi phí nâng cao cht lng sn phm.Vic nghiên cu tìm tòi và t chc h giá
thành sn phm qua các thông tin k toán là rt quan trng đi vi các doanh nghip
sn xut.
Xí nghip Ph Kin đã thc hin h thp chi phí bng cách tit kim CPNCTT, tit
kim CPNVLTT và đu t máy móc. Sn phm Xí nghip sn xut ra có giá thành hp
lý cnh tranh đc vi các sn phm cùng loi trên th trng đc ngi tiêu dùng
trong nc và nc ngoài la chn.
Vi nhng lý do trên, trong thi gian thc tp ti Công ty c phn in chiu sáng
cùng vi s hng dn ca Th.s oàn Th Hng Nhung và các anh ch Phòng Tài
chính Công ty nên ngi vit đã tìm hiu đ tài:
“Hoàn thin công tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn
phm ti Xí nghip Ph kin thuc Công ty C phn in chiu sáng” cho khóa
lun ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
Khóa lun tp trung mô t và phân tích quá trình k toán tp hp CPSX và tính giá
thành sn phm ti ti Xí nghip Ph Kin thuc Công ty c phn in chiu sáng đ
thy rõ phng pháp tp hp CPSX , phng pháp tính giá thành. T đó làm sáng t

s cn thit ca công tác k toán tp hp CPSX và tính giá thành ti doanh nghip sn
xut, thc trng k toán tp hp CPSX và tính giá thành sn phm và gii pháp đ có
th hoàn thin công tác k toán tp hp CPSX và tính giá thành ti Xí nghip Ph kin
thuc Công ty c phn in chiu sáng.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu:  tài này ch tp trung nghiên cu công tác k toán tp hp
CPSX và tính giá thành sn phm ti Xí nghip Ph kin thuc Công ty c phn in
chiu sáng. T đó đa ra mt s gii pháp nhm hoàn thin công tác k toán tp hp
CPSX và tính giá thành ti Xí nghip Ph kin.
- Phm vi nghiên cu: S liu đc s dng đ phân tích là tháng 12 nm 2009 do
Phòng K toán ca Xí nghip cung cp.

Thang Long University Library


10

4. Phng pháp nghiên cu
Khóa lun s dng phng pháp duy vt bin chng, kt hp vi các phng pháp
thng kê, so sánh, phân tích, tng hp các phng pháp khác ca k toán đ khái quát
tình hình thc t công tác k toán ti Xí ngip Ph kin… nhm làm rõ vn đ nghiên
cu. Phng pháp thu thp, x lý s liu là s liu th cp đc thu thp t Xí nghip,
sách báo, website…
5. Kt cu khóa lun
Ngoài phn m đu, kt lun, chú thích và tài liu liên quan khác thì khóa lun
gm 3 chng:
Chng 1: C s lý lun v công tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá
thành trong doanh nghip sn xut.
Chng 2: Thc trng công tác k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành
sn phm ti Xí nghip Ph kin thuc Công ty c phn in chiu sáng.

Chng 3: Mt s gii pháp ch yu nhm hoàn thin công tác k toán tp hp chi
phí sn xut và tính giá thành ti Xí nghip Ph kin thuc Công ty c phn in
chiu sáng.

11

CHNG 1
C S LÝ LUN V CÔNG TÁC K TOÁN TP HP CHI PHÍ SN XUT
VÀ TÍNH GIÁ THÀNH TRONG DOANH NGHIP SN XUT
1.1. Khái quát v chi phí sn xut và tính giá thành sn phm trong doanh nghip
sn xut
1.1.1. Chi phí sn xut trong doanh nghip sn xut
1.1.1.1. Khái nim chi phí sn xut
Doanh nghip là mt đn v kinh t, thc hin quá trình đu t, sn xut, tiêu th
vi mc đích thu li nhun. Hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip sn xut
thng thông qua vòng chu chuyn:
TIN – T LIU SN XUT – SN XUT – HÀNG HOÁ – TIN
 tin hành hot đng sn xut kinh doanh, doanh nghip phi bit kt hp 3 yu
t c bn là t liu lao đng, đi tng lao đng và sc lao đng. ng thi, quá trình
sn xut hàng hóa cng là quá trình tiêu hao ca chính bn thân các yu t trên. Nh
vy, ngi sn xut phi b ra chi phí v thù lao lao đng, v t liu lao đng và đi
tng lao đng. Vì th, CPSX kinh doanh là biu hin bng tin ca toàn b các hao
phí v lao đng sng và lao đng vt hóa mà doanh nghip đã b ra có liên quan đn
hot đng sn xut kinh doanh trong mt thi k nht đnh (tháng, quý, nm). S hình
thành nên các CPSX đ to ra giá tr sn phm sn xut là tt yu khách quan, không
ph thuc vào ý chí ch quan ca ngi sn xut.
Cn chú ý phân bit gia chi phí và chi tiêu. Chi phí là biu hin bng tin ca
toàn b hao phí v lao đng sng và lao đng vt hóa cn thit cho quá trình hot đng
sn xut kinh doanh mà doanh nghip phi chi ra trong mt k kinh doanh. Nh vy,
ch đc tính là chi phí ca k hch toán nhng hao phí v tài sn và lao đng có liên
quan đn khi lng sn phm sn xut ra trong k ch không phi mi khon chi ra
trong k hch toán. Ngc li, chi tiêu là s gim đi đn thun các loi vt t, tài sn,
tin vn ca doanh nghip, bt k nó đc dùng vào mc đích gì. Tng s chi tiêu

trong k ca doanh nghip bao gm chi tiêu cho quá trình cung cp, chi tiêu cho quá
trình sn xut kinh doanh và chi tiêu cho quá trình tiêu th.
Chi phí và chi tiêu là hai khái nim khác nhau nhng có quan h mt thit vi
nhau. Chi tiêu là c s phát sinh ca chi phí, không có chi tiêu thì không có chi phí.
Tng s chi phí trong k ca doanh nghip bao gm toàn b giá tr tài sn hao phí
hoc tiêu dùng ht cho quá trình sn xut kinh doanh tính vào k này. Chi phí và chi
tiêu không nhng khác nhau v lng mà còn khác nhau v thi gian, có nhng khon
Thang Long University Library


12

chi tiêu vào k này nhng cha đc tính vào chi phí và cng có nhng khon tính
vào chi phí ca k này nhng cha thc s chi tiêu. S d có s khác nhau nh vy là
do đc đim, tính cht vn đng và phng thc chuyn dch giá tr ca tng loi tài
sn vào quá trình sn xut và yêu cu k thut hch toán chúng.
Vy, chi phí sn xut kinh doanh là biu hin bng tin ca toàn b hao phí mà
doanh nghip phi tiêu dùng trong mt k đ thc hin quá trình sn xut, tiêu th sn
phm. Thc cht chi phí là s dch chuyn vn – chuyn dch giá tr ca các yu t sn
xut vào các đi tng tính giá (sn phm, lao v, dch v)
1.1.1.2. Phân loi chi phí sn xut
CPSX kinh doanh có rt nhiu loi, nhiu khon khác nhau v c ni dung, tính
cht, công dng, vai trò, v trí…trong quá trình sn xut kinh doanh.  thun li cho
công tác qun lý và hch toán, doanh nghip cn thit phi tin hành phân loi chi phí
sn xut theo các mc đích và yêu cu khác nhau ca qun lý. Phân loi CPSX là vic
sp xp chi phí sn xut vào tng loi, tng nhóm khác nhau theo nhng đc trng
nht đnh.
Mi cách phân loi này đu đáp ng ít nhiu cho mc đích qun lý, hch toán,
kim tra…Vì th, các cách phân loi đu tn ti, b sung cho nhau và gi vai trò nht
đnh trong qun lý CPSX và giá thành sn phm.

- Phân loi CPSX kinh doanh theo yu t chi phí
Theo cách phân loi này, ngi ta cn c vào ni dung, tính cht kinh t ca chi
phí mà không phân bit chúng phát sinh  đâu, dùng vào mc đích gì đ chia thành các
yu t chi phí.
Thc cht ch có ba yu t chi phí là chi phí v lao đng sng, v đi tng lao
đng và t liu lao đng. Tuy nhiên, đ cung cp thông tin c th và tùy theo nhu cu,
trình đ qun lý  mi ni, mi thi k thì mc đ chi tit có th khác nhau. Theo quy
đnh hin hành  Vit Nam, toàn b chi phí đc chia làm 7 yu t chi phí sau:
+ Yu t chi phí nguyên vt liu: bao gm toàn b giá tr nguyên, vt liu chính,
vt liu ph, ph tùng thay th, công c, dng c…s dng vào SXKD (loi tr
giá tr vt liu dùng không ht li nhp kho và ph liu thu hi)
+ Yu t chi phí nhiên liu, đng lc s dng vào quá trình SXKD trong k (tr
s dùng không ht nhp li kho và ph liu thu hi)
+ Yu t chi phí tin lng và các khon ph cp lng: phn ánh tng s tin
lng và ph cp mang tính cht lng phi tr cho toàn b công nhân viên chc.


13

+ Yu t chi phí BHXH, BHYT, KPC, BHTN: phn ánh phn BHXH, BHYT,
KPC, BHTN trích theo t l quy đnh trên tng s tin lng và ph cp phi
tr cho công nhân viên.
+ Yu t chi phí khu hao tài sn c đnh: phn ánh tng s khu hao tài sn c
đnh phi trích trong k ca tt c tài sn c đnh s dng cho SXKD trong k.
+ Yu t chi phí dch v mua ngoài: phn ánh toàn b chi phí dch v mua ngoài
dùng vào SXKD.
+ Yu t chi phí khác bng tin: phn ánh toàn b chi phí khác bng tin cha
phn ánh  các yu t trên dùng vào hot đng SXKD trong k.
Ý ngha ca cách phân loi này cho ta bit t trng và kt cu ca tng loi chi phí
sn xut mà doanh nghip đã chi ra trong mt k nht đnh.

- Phân loi CPSX theo khon mc chi phí trong giá thành sn phm
Cn c vào ý ngha ca chi phí trong giá thành sn phm và đ thun tin cho vic
tính giá thành toàn b, chi phí đc phân chia theo khon mc. Cách phân loi này
da vào công dng ca chi phí và mc phân b chi phí cho tng đi tng. Theo quy
đnh hin hành, giá thành sn phm  Vit Nam bao gm nm khon mc chi phí:
+ Chi phí nguyên, vt liu trc tip: phn ánh toàn b chi phí v nguyên, vt liu
chính, ph, nhiên liu…tham gia trc tip vào vic sn xut, ch to sn phm
hay thc hin lao v, dch v.
+ Chi phí nhân công trc tip: gm tin lng, ph cp lng và các khon trích
cho các bo him xã hi, bo him y t, kinh phí công đoàn, bo him tht nghip
theo t l vi tin lng phát sinh.
+ Chi phí sn xut chung: là nhng chi phí phát sinh trong phm vi phân xng
sn xut (tr chi phí vt liu và nhân công trc tip).
+ Chi phí bán hàng: bao gm toàn b nhng chi phí phát sinh liên quan đn tiêu
th sn phm, hàng hóa, lao v.
+ Chi phí qun lý doanh nghip: bao gm nhng chi phí phát sinh liên quan đn
qun tr kinh doanh và qun lý hành chính trong doanh nghip.
Cách phân loi này có tác dng qun lý CPSX theo đnh mc, cung cp s liu cho
công tác tính giá thành sn phm, phân tích tình hình thc hin k hoch sn phm, là
c s đ lp đnh mc CPSX và k hoch giá thành cho k sau.


Thang Long University Library


14

- Phân loi CPSX theo mi quan h vi khi lng công vic, sn phm hoàn thành
Theo cách này CPSX đc chia thành:
+ Chi phí kh bin (bin phí)

Bin phí (còn gi là chi phí bin đi) là nhng chi phí mà tng s ca nó s thay
đi t l thun theo s thay đi ca mc đ hot đng. Bin phí có hai đc đim: bin
phí khi không có hot đng bng 0, bin phí đn v không đi khi sn lng thay đi.
Trong doanh nghip, bin phí thng bao gm: chi phí nguyên vt liu trc tip,
chi phí nhân công trc tip, giá vn hàng bán, hoa hng bán hàng,…Nhng chi phí này
khi mc đ hot đng ca doanh nghip gia tng thì chúng cng gia tng t l thun và
ngc li.
Nh vy nhng chi phí là bin phí s bin đi theo sn lng sn xut, sn lng
tiêu th, s gi máy hot đng,…
+ Chi phí bt bin (đnh phí).
nh phí (còn gi là chi phí c đnh), là nhng chi phí mà xét v tng s ít thay đi
hoc không thay đi theo mc đ hot đng. nh phí ch gi nguyên trong quy mô
hot đng ca doanh nghip.
Quy mô hot đng là phm vi gia khi lng sn phm ti thiu và khi lng
sn phm ti đa mà doanh nghip d đnh sn xut. Trong phm vi này, dù doanh
nghip hot đng mnh m hay yu kém, thm chí có th tm thi ngng hot đng thì
chi phí này vn không thay đi đáng k.
Do tng đnh phí không thay đi nên khi tính trên mt đn v thì chi phí này thay
đi theo t l nghch vi mc đ hot đng. Ngha là khi mc đ hot đng tng lên
thì đnh phí tính trên mt đn v hot đng s gim đi và ngc li. Thông thng dù
doanh nghip hot đng hay không hot đng thì vn tn ti đnh phí.
+ Chi phí hn hp.
Chi phí hn hp là nhng chi phí mà bn thân nó bao gm c nhng yu t bin
phí ln đnh phí.  mc đ hot đng cn bn, chi phí hn hp thng biu hin đc
đim ca đnh phí, quá mc đó nó li th hin đc tính ca bin phí.
Cách phân loi này có tác dng ln đi vi qun tr kinh doanh đ phân tích đim
hòa vn và phc v cho các quyt đnh qun lý cn thit đ h giá thành sn phm,
tng hiu qu kinh doanh.

15

- Phân loi CPSX theo mi quan h vi k tính kt qu kinh doanh
Cn c vào mi quan h gia chi phí vi thi k tính kt qu kinh doanh, chi phí
có th phân thành chi phí sn phm và chi phí thi k.
+ Chi phí sn phm: bao gm các chi phí cu thành nên giá tr các sn phm đc
sn xut ra hoc mua vào đ bán ra.
i vi các doanh nghip sn xut thì chi phí sn phm bao gm CPNVLTT,
CPNCTT, CPSX chung.
Chi phí sn phm luôn gn lin vi sn phm và ch đc thu hi khi sn phm tiêu
th, còn khi sn phm cha tiêu th thì chúng nm trong giá tr hàng tn kho.
+ Chi phí thi k: là tt c nhng chi phí phát sinh ch có tác dng trong k hch
toán, chính vì vy chúng làm gim li nhun ca đn v trong k. Chi phí thi k
bao gm chi phí bán hàng và chi phí qun lý doanh nghip.
Chi phí sn phm và chi phí thi k khác nhau  ch: Chi phí thi k phát sinh 
k nào tính ngay vào chi phí ca k đó, do đó chúng nh hng đn li nhun ca k
mà chúng phát sinh. Còn chi phí sn phm ch tính vào chi phí  k mà sn phm đc
tiêu th. Nu không tính đúng chi phí sn phm s nh hng đn li nhun ca đn v
trong nhiu k, vì sn phm có th đc sn xut ra k này nhng li tiêu th  k
khác.
Cách phân loi này nhm ghi nhn chi phí sn phm và chi phí thi k mt cách
hp lý trên báo cáo kt qu kinh doanh.
- Phân loi CPSX theo phng pháp tp hp chi phí vào các đi tng chu chi phí
Toàn b CPSX đc chia thành:
+ Chi phí trc tip: Là nhng khon chi phí phát sinh liên quan trc tip đn tng
đi tng chu chi phí nên có th hch toán thng cho tng đi tng. Ví d nh
CPNVLTT, CPNCTT … khi phát sinh đc hch toán trc tip cho tng loi sn
phm, tng đn đt hàng.

+ Chi phí gián tip: Là nhng khon chi phí khi phát sinh có liên quan đn nhiu
loi sn phm, công vic khác nhau và không th hch toán trc tip trc tip cho
tng đi tng đc. Nhng chi phí này s đc hch toán chung sau đó phân b
cho tng loi sn phm, công vic theo tiêu thc phù hp.
Cách phân loi này có ý ngha đi vi vic xác đnh phng pháp k toán tp hp
và phân b CPSX cho các đi tng mt cách đúng đn và hp lý.

Thang Long University Library


16

1.1.2. Giá thành sn phm trong doanh nghip sn xut
1.1.2.1. Khái nim giá thành
Quá trình sn xut là mt quá trình thng nht bao gm hai mt hao phí sn xut và
mt kt qu sn xut. Tt c nhng khon chi phí (phát sinh trong k, k trc chuyn
sang) và các chi phí trích trc có liên quan đn khi lng sn phm, lao v, dch v
đã hoàn thành trong k s to nên ch tiêu giá thành sn phm.
Giá thành sn phm là ch tiêu kinh t tng hp phn ánh cht lng hot đng sn
xut, phn ánh kt qu s dng các loi tài sn, vt t, tin vn trong quá trình sn
xut, cng nh các gii pháp kinh t k thut mà đn v đã thc hin nhm đt mc
đích sn xut ra khi lng sn phm nhiu nht vi nhng chi phí sn xut thp nht.
Giá thành sn phm còn là cn c xác đnh, tính toán hiu qu kinh t các hot đng
sn xut trong đn v
Vì vy, giá thành sn phm là biu hin bng tin ca toàn b các khon hao phí v
lao đng sng và lao đng vt hóa có liên quan đn khi lng công tác, SP, lao v đã
hoàn thành.
1.1.2.2. Phân loi giá thành
- Phân loi theo thi đim tính và ngun s liu đ tính giá thành.
Theo cách phân loi này, ch tiêu giá thành đc chia làm 3 loi:

+ Giá thành k hoch: Vic tính toán xác đnh giá thành k hoch đc tin hành
trc khi bc vào kinh doanh do b phn k hoch thc hin. Giá thành k
hoch đc tính trên c s chi phí sn xut k hoch và sn lng k hoch, đng
thi đc xem là mc tiêu phn đu ca doanh nghip, là cn c đ so sánh, đánh
giá tình hình thc hin k hoch h giá thành ca doanh nghip.
+ Giá thành đnh mc: Ging nh giá thành k hoch, vic tính giá thành đnh
mc cng đc thc hin trc khi tin hành sn xut sn phm và đc tính trên
c s các đnh mc chi phí hin hành và tính cho tng đn v sn phm.
+ Giá thành thc t: Khác vi 2 loi giá thành trên, giá thành thc t ca sn
phm ch có th tính toán đc sau khi đã kt thúc quá trình sn xut sn phm và
da trên c s các chi phí sn xut thc t phát sinh trong quá trình sn xut sn
phm tp hp đc trong k.





17

- Phân loi giá thành theo phm vi tính toán và ni dung chi phí cu thành trong
giá thành.
Theo cách này, giá thành sn phm bao gm:
+ Giá thành sn xut (hay giá thành công xng): là ch tiêu phn ánh tt c các
chi phí phát sinh liên quan đn vic sn xut, ch to sn phm trong phm vi
phân xng sn xut (CPNVLTT, CPNCTT, CPSX chung).
+ Giá thành toàn b (hay giá thành tiêu th): là ch tiêu phn ánh tt c các chi
phí phát sinh liên quan đn vic sn xut, tiêu th sn phm và đc tính theo
công thc:
Giá thành toàn b
ca sn phm

=

Giá thành sn xut
ca sn phm
+
Chi phí qun lý
doanh nghip
+

Chi phí
bán hàng
1.1.3. Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm trong doanh
nghip sn xut
CPSX và giá thành sn phm có mi quan h cht ch vi nhau vì ni dung c bn
ca chúng đu là biu hin bng tin ca hao phí lao đng sng và lao đng vt hóa
mà doanh nghip đã b ra cho hot đng sn xut. Do đó, v bn cht chúng ging
nhau nhng chúng khác nhau v lng. S khác nhau ca CPSX và giá thành đc th
hin qua công thc sau:
Tng giá thành
sn phm hoàn
thành
=
CPSX d dang
đu k
+
CPSX phát sinh trong k
(đã tr các khon thu hi
ghi gim chi phí)
-

CPSX d
dang
cui k
Hay: S đ 1.1: Mi quan h gia chi phí sn xut và giá thành sn phm
CPSX d dang đu k CPSX phát sinh trong k
Tng giá thành sn phm hoàn thành CPSX d dang cui k

Ngoài ra, chúng còn có s khác nhau là:
- CPSX luôn gn lin vi mt thi k phát sinh chi phí, còn giá thành sn phm gn
lin vi khi lng sn phm, công vic lao v sn xut đã hoàn thành.
- CPSX không ch liên quan đn sn phm lao v đã hoàn thành mà còn liên quan đn
sn phm hng, sn phm làm d dang cui k, c nhng chi phí trích trc nhng
thc t cha phát sinh. Giá thành sn phm li liên quan đn sn phm làm d dang
cui k trc chuyn sang.
CPSX trong kì là cn c đ tính giá thành sn phm, công vic, lao v đã hoàn
Thang Long University Library


18

thành. S tit kim hay lãng phí v chi phí sn xut quan h trc tip ti giá thành sn
phm. Do đó qun lí giá thành sn phm gn lin vi qun lý CPSX.
1.2. K toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm trong doanh
nghip sn xut
1.2.1. Nhim v ca k toán tp hp chi phí sn xut và tính giá thành sn phm
CPSX và giá thành sn phm là các ch tiêu quan trng trong h thng các ch tiêu
kinh t, phc v cho công tác qun lý doanh nghip và có mi quan h mt thit vi
doanh thu, kt qu hot đng sn xut kinh doanh. T chc k toán CPSX, tính giá
thành sn phm k hoch hp lý, đúng đn có ý ngha ln trong công tác qun lý chi
phí, giá thành sn phm.

Vì vy, ni dung c bn ca k toán tp hp chi phí, tính giá thành sn phm là đáp
ng nhu cu thông tin cho các nhà qun tr doanh nghip đ kim soát và hoàn thin
đnh mc chi phí.
 t chc tt công tác k toán chi phí và tính giá thành sn phm, đáp ng đy đ,
thit thc, kp thi yêu cu qun lý CPSX, giá thành sn phm, k toán cn thc hin
tt các nhim v sau:
- Cn nhn thc đúng đn v trí k toán chi phí, tính giá thành sn phm trong h thng
k toán doanh nghip, mi quan h vi các b phn k toán liên quan.
- Xác đnh đúng đn đi tng k toán CPSX, la chn phng pháp tp hp CPSX
theo các phng án phù hp vi điu kin ca doanh nghip.
- Xác đnh đúng đn đi tng tính giá thành và phng pháp tính phù hp, khoa hc.
- Thc hin t chc chng t, hch toán ban đu, h thng tài khon, s k toán phù
hp vi nguyên tc, chun mc, ch đ k toán, đm bo đáp ng đc yêu cu thu
nhn- x lý-h thng hoá thông tin v chi phí, giá thành ca doanh nghip.
- Thng xuyên kim tra thông tin v k toán chi phí, giá thành sn phm ca các b
phn k toán liên quan và b phn k toán chi phí và giá thành sn phm.
- T chc lp và phân tích các báo cáo v chi phí, giá thành sn phm, cung cp
nhng thông tin cn thit v chi phí, giá thành sn phm giúp cho các nhà qun tr
doanh nghip ra đc các quyt đnh mt cách nhanh chóng, phù hp vi quá trình sn
xut, tiêu th sn phm.


19

1.2.2. i tng và phng pháp k toán tp hp chi phí sn xut trong doanh
nghip sn xut
1.2.2.1. i tng k toán tp hp chi phí sn xut
i tng tp hp CPSX là phm vi, gii hn mà CPSX cn đc tp hp nhm
đáp ng yêu cu kim tra, giám sát CPSX và yêu cu tính giá thành sn phm.
Gii hn tp hp CPSX có th là ni phát sinh chi phí (phân xng, b phn, giai

đon công ngh ) hoc có th là đi tng chu chi phí (nh sn phm, nhóm sn
phm, đn đt hàng, …).
 xác đnh đúng đi tng tp hp CPSX cn cn c vào:
- c đim quy trình công ngh sn xut (gin đn hay phc tp).
- Loi hình sn xut (đn chic, hàng lot khi lng nh hay hàng lot khi lng
ln).
- Yêu cu qun lý và trình đ qun lý ca t chc sn xut kinh doanh.
- Các phng tin tính toán.
- c đim, tính cht ca sn phm…
T đó, đi tng tp hp chi phí sn xut trong các doanh nghip sn xut có th là:
- Toàn b quy trình công ngh sn xut ca doanh nghip.
- Tng công đon sn xut k tip nhau nu quy trình công ngh sn xut phân chia
thành nhiu bc, nhiu công đon.
- Tng sn phm, tng loi dch v nu quy trình công ngh gin đn hoc s loi
sn phm, dch v mà doanh nghip sn xut không nhiu.
- Tng nhóm sn phm cùng loi nu doanh nghip sn xut nhiu sn phm cùng
loi, ch khác nhau v quy cách phm cht.
- Tng công trình, hng mc công trình, tng phân xng sn xut, t, đi sn xut
nu doanh nghip có t chc kinh doanh có phân chia nhiu b phn qun lý sn xut.
Xác đnh đúng đi tng tp hp CPSX là cn c đ t chc ghi chép ban đu, t
chc ghi s chi tit và phân b CPSX hp lý giúp doanh nghip tng cng đc công
tác qun lý, kim tra vic tit kim chi phí.
Thang Long University Library


20

1.2.2.2. Phng pháp k toán tp hp chi phí sn xut
Phng pháp hch toán CPSX là mt phng pháp hay h thng các phng pháp
đc s dng đ tp hp và phân loi CPSX trong phm vi gii hn ca đi tng

hch toán chi phí.
CPSX phát sinh  các đa đim khác nhau thì có ni dung kinh t và mc đích
khác nhau đi vi quá trình sn xut ch to sn phm, có chi phí ch liên quan đn
mt đi tng, có chi phí li liên quan đn nhiu đi tng chi phí. V c bn, có hai
cách tp hp chi phí vào các đi tng nh sau:
- Phng pháp trc tip: Phng pháp này đc áp dng đi vi nhng CPSX phát
sinh có liên quan trc tip đn tng đi tng tp hp chi phí sn xut riêng bit (thí
d tng loi sn phm, tng đn đt hàng, …). K toán t chc ghi chép ban đu theo
tng đi tng, t đó tp hp s liu t các chng t k toán và ghi trc tip vào các
tài khon CPSX chi tit cho tng đi tng.
- Phng pháp phân b gián tip: Phng pháp này đc áp dng đi vi nhng
CPSX khi phát sinh có liên quan đn nhiu đi tng chu chi phí mà không th tách
riêng khon chi phí đó thuc đi tng nào.
Theo phng pháp này phi tp hp CPSX chung cho nhiu đi tng theo đa
đim phát sinh chi phí sau đó la chn tiêu chun phân b thích hp đ tin hành phân
b cho tng đi tng theo 2 bc sau:
Bc 1
: Xác đnh h s phân b theo tiêu thc:

Trong đó: - H là h s phân b chi phí
- Ti là tiêu thc phân b ca đi tng th i
- T là tng tiêu thc phân b ca các đi tng chu phân b CPSX
Bc 2
: Tính s xác đnh chi phí phân b cho tng đi tng chi phí theo công thc:
Ci = H x C
Trong đó: - Ci là chi phí phân b cho đi tng th i
- C là chi phí cn phân b

H =
Ti

T


21

1.2.2.3. K toán tp hp chi phí sn xut hch toán hàng tn kho theo phng
pháp kê khai thng xuyên
- K toán chi phí nguyên vt liu trc tip.
Chi phí nguyên liu, vt liu trc tip ca doanh nghip thng bao gm chi phí v
nguyên vt liu chính, vt liu ph, bán thành phm mua ngoài, … đc s dng trc
tip cho vic sn xut, ch to sn phm.
CPNVLTT đc xác đnh nh sau:
Chi phí nguyên
vt liu thc t s
dng trong k


=

Tr giá nguyên vt
liu thc t xut
dùng trong k


-

Tr giá
nguyên vt
liu còn li
cui k

-
Tr giá
ph liu
thu hi
(nu có)
Nhng nguyên vt liu nào khi xut dùng có liên quan trc tip đn tng đi tng
tp hp chi phí riêng bit nh tng loi sn phm, tng đn đt hàng, … thì k toán
cn c vào Phiu xut kho vt liu đ hch toán trc tip cho đi tng đó.
Trng hp nguyên vt liu xut dùng liên quan đn nhiu đi tng chu chi phí
thì k toán tp hp và phân b theo phng pháp gián tip. Tiêu chun phân b có th
đc s dng là: đnh mc tiêu hao, s lng hoc trng lng sn phm…Công thc
phân b nh sau:
Chi phí vt liu phân b
cho tng đi tng

=
Tng tiêu thc phân b
ca tng đi tng

x
T l
phân b
Trong đó:
T l phân b = Tng chi phí vt liu cn phân b
Tng tiêu thc phân b ca tt c các đi tng
 theo dõi các khon CPNVLTT, k toán s dng TK 621 “Chi phí nguyên vt
liu trc tip". Tài khon này cui k không có s d và đc m chi tit cho tng đi
tng tp hp chi phí (phân xng, b phn sn xut, sn phm, nhóm sn phm). Kt
cu ca TK 621 nh sau:

Thang Long University Library


22

TK 621 – Chi phí nguyên vt liu trc tip
- Tr giá nguyên vât liu trc tip sn
xut, ch to sn phm trong k.

- Tr giá nguyên vt liu xut dùng
không ht
- Kt chuyn CPNVLTT vào TK 154
- Kt chuyn CPNVLTT vt trên mc
bình thng vào TK 632

Tài khon này đc m chi tit cho tng đi tng tp hp chi phí sn xut và
không có s d cui k.
Quá trình tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip thc hin theo s đ:
S đ 1.2: S đ k toán tp hp chi phí nguyên vt liu trc tip
TK 152 TK 621 TK 152

Tr giá nguyên vt liu xut Tr giá nguyên vt liu cha s
dùng trc tip cho sn xut dng ht nhp kho hay chuyn
sang k sau
TK 111, 112, 331 TK 154
Tr giá nguyên vt liu mua vào
dùng trc tip cho sn xut Kt chuyn CPNVLTT
TK 133
Thu GTGT đu vào
đc khu tr TK 632

CPNVLTT vt trên
mc bình thng
- K toán chi phí nhân công trc tip.
CPNCTT là nhng khon tin phi tr ngi lao đng trc tip sn xut ra sn
phm ca doanh nghip nh: lng, các khon ph cp, các khon trích theo lng
(BHXH, BHYT, KPC, BHTN), tin n gia ca,…
+ Nguyên tc hch toán CPNCTT
i vi CPNCTT có liên quan trc tip đn tng đi tng chu chi phí thì k toán
cn c vào chng t gc đ tp hp trc tip cho tng đi tng có liên quan.


23

Nu CPNCTT có liên quan đn nhiu đi tng tp hp chi phí thì phân b áp
dng phng pháp tp hp và phân b gián tip theo các tiêu thc sau:
i vi tin lng chính ca công nhân sn xut thì tiêu thc phân b có th là tin
lng đnh mc, chi phí tin lng k hoch, gi công đnh mc hoc gi công thc
t, sn lng sn xut.
i vi tin lng ph phân b theo tin lng chính.
+ Tài khon s dng: K toán s dng TK 622 – “Chi phí nhân công trc tip”,
đ phn ánh chi phí lao đng trc tip tham gia vào quá trình hot đng sn xut. TK
622 không có s d.
N TK 622 Có
- Tp hp CPNCTT sn xut sn
phm hoc thc hin lao v, dch
v
- Trích trc tin lng phép ca
công nhân trc tip sn xut
(CNTTSX)

- Kt chuyn CPNCTT vào
TK 154
- Kt chuyn CPNCTT vt
trên mc bình thng vào TK
632

Vic tp hp CPNCTT đc tin hành theo s đ sau:
S đ 1.3: S đ k toán tp hp chi phí nhân công trc tip
TK 334 TK 622 TK 154
Tin lng, ph cp phi Kt chuyn CPNCTT cho
tr cho CNTTSX đi tng chu chi phí
TK 335
CPNCTT ngh phép Trích trc tin lng
thc t ngh phép ca CNTTSX

TK 338 TK 632
Trích BHXH, BHYT, KPC CPNCTT vt trên
BHTN theo t l quy đnh mc bình thng

Thang Long University Library


24

- K toán chi phí sn xut chung.
CPSX chung là nhng chi phí phát sinh liên quan đn vic sn xut sn phm ti
phân xng mà không phi là CPNVLTT hoc CPNVLTT. CPSX chung thng liên
quan đn vic t chc qun lý sn xut và phc v sn xut  các b phn hoc  phân
xng sn xut.
+ Phân loi CPSX chung

Cn c vào ni dung kinh t ca chi phí, CPSX chung đc chia thành:
 Chi phí nhân viên phân xng: gm tin lng, tin công, các khon ph
cp, các khon trích theo lng,…ca nhân viên qun lý phân xng và
công nhân phc v sn xut nh qun đc, th đin, th máy,…
 Chi phí vt liu: gm nhng chi phí vt liu dùng chung cho c phân
xng nh xng du chy máy, vt liu ph,…
 Chi phí dng c sn xut: dng c sn xut, dng c bo h lao đng…
 Chi phí khu hao TSC: gm chi phí khu hao máy móc thit b, nhà
xng và các TSC s dng  phân xng sn xut phc v cho vic trc
tip ch to ra sn phm.
 Chi phí dch v mua ngoài: gm các chi phí v đin, nc, đin thoi,
sa cha TSC,… ti phân xng sn xut.
 Chi phí khác bng tin: phn ánh các chi phí khác ngoài các chi phí k
trên nh chi phí giao dch, tip khách,… phát sinh ti phân xng sn xut.
Cn c vào mi quan h gia chi phí và sn lng sn phm, CPSX chung
đc chia thành:
 CPSX chung bin đi: là nhng CPSX chung thng thay đi trc tip
hoc gn nh trc tip theo s lng sn phm sn xut.
 CPSX chung c đnh: là nhng CPSX chung thng không thay đi theo
s lng sn phm sn xut.
+ Nguyên tc hch toán CPSX chung
CPSX chung đc theo dõi chi tit theo tng phân xng, b phn sn xut.
Cui k, CPSX chung phát sinh ti phân xng nào s đc phân b cho các loi sn
phm mà phân xng đó sn xut ra.