bài 7 : Tình thái từ

02/10/15 1
TRÖÔØNG THCS Nguyễn Trường Tộ
a. Mẹ đi làm rồi.
b. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa
đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên
khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ
tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín.
c. Thương cho cũng một kiếp
người
Khéo cho mang lấy sắc tài
làm chi!
d. - Em chào cô.
a. Mẹ đi làm rồi à?
b. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa
đầu tôi hỏi, thì tôi oà lên
khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ
tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi !
(Nguyên Hồng-Những ngày thơ ấu)
c. Thương thay cũng một kiếp
người
Khéo thay mang lấy sắc tài
làm chi!
(Nguyễn Du-Truyện Kiều)
d. - Em chào cô ạ !
Ví dụ:
a. Mẹ đi làm rồi à?
b. Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi
hỏi, thì tôi oà lên khóc rồi cứ thế nức
nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:

- Con nín đi !
(Nguyên Hồng-Những ngày thơ ấu)
c. Thương thay cũng một kiếp người
Khéo thay mang lấy sắc tài làm chi!
(Nguyễn Du-Truyện Kiều)
d. - Em chào cô ạ !
 Tạo sắc thái nghi vấn.
 Tạo sắc thái kính trọng, lễ phép.
 Tạo sắc thái cầu khiến.
 Tạo sắc thái

cảm thán.
* Nếu lược bỏ các từ à, đi, thay, ạ, thì thông tin sự kiện không
thay đổi, nhưng quan hệ giao tiếp bò thay đổi, kiểu câu thay đổi,
mục đích nói thay đổi.
Tình thái từ là gì?
Nêu các chức năng thường
gặp của tình thái từ?
Ghi nhớ 1:
Tình thái từ là những từ được thêm vào
câu để cấu tạo câu nghi vấn, câu cầu
khiến, câu cảm thán và để biểu thò các
sắc thái tình cảm của người nói.
* Tình thái từ gồm một số loại đáng chú
ý như sau:
- Tình thái từ nghi vấn: à, ư, hả, hử, chứ,
chăng, nhỉ, hở, cơ, nhé, …
- Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với, đi
thôi, nhé, …
- Tình thái từ cảm thán: thay, sao, thật…

- Tình thái từ biểu thò sắc thái tình cảm:
ạ, nhé, cơ, mà, dạ, vâng, …
Ví dụ:
Các tình thái từ dưới đây được dùng trong
những hoàn cảnh giao tiếp khác nhau như thế nào?
a. Bạn chưa về à?
b. Thầy mệt ạ?
c. Bạn giúp tôi một tay nhé!
d. Bác giúp hộ cháu một tay ạ!
e. Đằng ấy đã học bài rồi chứ?
( Hỏi, thân mật, bằng vai nhau.)
( Hỏi, kính trọng, lễ phép, người
dưới hỏi người trên.)
( Cầu khiến , thân mật, bằng vai nhau.)
( Cầu khiến , kính trọng, người nhỏ tuổi
nhờ người lớn tuổi.)
( Hỏi, thân mật, bằng vai nhau.)
Ghi nhớ 2:
Khi nói, khi viết, cần chú ý sử dụng
tình thái từ cho phù hợp với hoàn cảnh
giao tiếp (quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã
hội, tình cảm, …).
Nối các câu có sử dụng tình thái từ với ý nghóa của tình
thái từ đó sao cho phù hợp:
a. Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang:
- Bác trai đã khá rồi chứ ?
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
b. Con chó là của cháu nó mua đấy chứ ! Nó mua
về nuôi, đònh
để đến lúc cưới vợ thì giết thòt…

(Nam Cao, Lão Hạc)
c. Một người nhòn ăn để tiền lại làm ma, bởi không
muốn liên l
đến hàng xóm láng giềng … Con người đáng kính ấy
bây giờ
cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư ?
(Nam Cao, Lão Hạc)
d. Bỗng Thuỷ lại xòu mặt xuống:
-Sao bố mãi không về nhỉ ? Như vậy là em không
được chào bố
trước khi đi.
(Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)
e. Em tôi sụt sòt bảo:
- Thôi thì anh cứ chia ra vậy.
(Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê)
f. Ông đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi.
- Các em đừng khóc. Trưa nay các em được về nhà
cơ mà.
(Thanh Tònh, Tôi đi học)
1. Thân mật.
2. Nhấn mạnh.
3. Nghi vấn.
4. Phân vân.
5. Thuyết phục.
6. Miễn cưỡng,
không hài lòng.
02/10/15 9
Xác đònh câu có dùng tình thái
từ :
c. Con cò đậu ở đằng kia.

d. Nó thích hát dân ca Nghệ Tónh kia.
a. Cứu tôi với!
b. Nó đi chơi với bạn từ sáng.
02/10/15 10
Những tình thái từ được in đậm trong các câu sau thuộc
nhóm tình thái từ nào?
 Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à?
 U bán con thật đấy ư?
 Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng?
A. Tình thái từ cầu khiến.
B. Tình thái từ nghi vấn.
C. Tình thái từ cảm thán.
D. Tình thái từ biểu thò sắc thái tình cảm.

Tiết 28:“Luyện tập viết đoạn văn tự sự kết hợp với
miêu tả và biểu cảm”.
Học bài cũ:
-
Học thuộc hai ghi nhớ sgk/ 81.
-
Làm các bài tập sgk / 81-82.
-
Tìm thêm một số ví dụ về tình huống giao tiếp
có sử dụng tình thái từ.
Soạn bài mới: