những câu hát về tình cảm gia đình

Ng÷ v¨n 7Ng÷ v¨n 7Ng÷ v¨n 7


- Hai thuật ngữ ca dao và dân ca tuy
có ranh giới nhất định nhng đều chỉ
những bài hát dân gian.
- Ca dao, dân ca thuộc loại trữ tình.
- Ca dao, dân ca có truyền thống, bền
vững.

Trong chủ đề chung tình cảm gia
đình, mỗi bài có một nội dung tình cảm
riêng. Chỉ rõ tình cảm của từng bài ?
- Nỗi nhớ mẹ nơi quê nhà
- Nỗi nhớ và yêu kính ông bà
- ơn nghĩa công lao của cha mẹ
- Tình anh em ruột thịt

Lời của từng bài ca dao là lời của ai nói
với ai? Tại sao em lại khẳng định nh vậy?

Bài 1: Là lời của ngời mẹ khi ru
con, nói với con.

Bài 2: Là lời ngời con gái lấy
chồng xa quê, nói với mẹ và quê
mẹ.

Bài 3: Là lời của cháu con nói với
ông bà (hoặc nói với ngời thân) về

nỗi nhớ ông bà.

Bài 4: Có thể là lời của ông bà,
hoặc cô bác nói với cháu, của cha
mẹ nói với con hoặc của anh em
ruột thịt tâm sự với nhau.

Công cha nh núi ngất trời
Nghĩa mẹ nh nớc ở ngoài biển Đông
Núi cao biển rộng mênh mông
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!
Nội dung: Nhắc nhở về công lao trời biển của cha mẹ đối
với con và bổn phận, trách nhiệm của kẻ làm con tr$ớc
công lao to lớn ấy.
Nghệ thuật :
+ Thể hiện trong hình thức lời ru, câu hát ru.
+ Âm điệu tâm tình, thành kính, sâu lắng.
+ Lối nói ví quen thuộc. Dùng những hình ảnh to lớn, cao
rộng không cùng của thiên nhiên để diễn tả công ơn
sinh thành, nuôi dạy của cha mẹ.
+Công cha, nghĩa mẹ còn đ$ợc thể hiện ở chín chữ cù
lao.
+Thể thơ lục bát

Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều

Nội dung
- Là tâm trạng, nỗi lòng ngời con gái lấy chồng xa
quê nhớ mẹ nơi quê nhà.

Nghệ thuật :
-Thời gian buổi chiều, không phải một buổi mà nhiều
buổi chiều-> gợi buồn, gợi nhớ.
-Không gian là ngõ sau, nơi vắng lặng, heo hút.
->gợi nghĩ đến cảnh ngộ cô đơn của nhân vật, số phận
của ngời phụ nữ trong gia đình dới chế độ gia tr
ởng phong kiến và sự che giấu nỗi niềm riêng.

Bài ca rất giản dị, mộc mạc vậy mà đau khổ, xót xa
đến nhức buốt.

Ngó lên nuộc lạt mái nhà
Bao nhiêu nuộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.
Nội dung:
- Diễn tả nỗi nhớ và sự yêu kính đối với ông bà.
Hình thức:
+ So sánh (so sánh mức độ).
+ Nhóm từ Ngó lên ->sự trân trọng, tôn kính.
+ Hả so sánh nuộc lạt mái nhà-> sự nối kết bền chặt, không tách rời của sự vật cũng nh của tình cảm huyết thống và công lao gây dựng ngôi nhà, gây dựng gia đình của ông bà đối với con cháu.
+ Hình thức so sánh mức độ (bao nhiêu.bấy nhiêu) gợi nỗi nhớ da diết, khôn nguôi.
+ Âm điệu thể thơ lục bát phù hợp, hỗ trợ cho sự diễn tả tình cảm trong bài ca.

Anh em nào phải ngời xa,
Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân.
Yêu nhau nh thể tay chân
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.

Nội dung
- Là tiếng hát về tình cảm anh em thân thơng, ruột thịt.

Hình thức:
+ Hình ảnh so sánh nh thể tay chân
-> sự gắn bó thiêng liêng của tình anh em.

Anh em phải hoà thuận để cha mẹ vui lòng, phải biết nơng tựa lẫn
nhau

Nghệ thuật
+Thể thơ lục bát
+ Âm điệu tâm tình, nhắn nhủ.
+ Các hình ảnh truyền thống quen thuộc
+Cả bốn bài đều là lời độc thoại, có kết cấu một
vế.
Ghi nhớ : SGK tr36.

Chọn một bài ca
dao và nêu cảm
nghĩ của em bằng
một đoạn văn ngắn.