Bài 3: Những câu hát về tình cảm gia đình

ngày soạn :
ngày giảng:
tuần 3

tiết 9 bài 3 những câu hát về tình cảm
gia đình
a mục tiêu bài học
- k iến thức: - hiểu đợc khái niệm dân ca ca dao
hiểu đợc nội dung ý nghĩa và một số hình thức ,chủ đề nghệ thuật tiêu biểu của ca dao, dân
ca về tình cảm gia đình
- t t ởng : su tầm những bài ca dao,dân ca, trân trọng và giữ gìn những di sản văn hoá của dân
tộc
- k ĩ năng : đọc phân tích tìm hiểu về ca dao
b . chuẩn bị
1 t hầy giá o : soạn bài + su tầm những bài ca dao
2 t rò; đọc trớc bài mới ở nhà
c . tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
1 ổ n định lớp
2 k iểm tra bài cũ: ? em hãy đọc thuộc lòng một bài dân ca hoặc ca dao mà em biết
3 b ài mới
h oạt động 1 : ca dao dân ca là những câu hát ân tình ,thuỷ chung tù nâu đã đi vào tiềm
thức của ngời việt nam, qua câu hát lời du chứa đựng tình ngời. tiết này cô cùng các em tìm
hiểu thể loại này
hoạt động của thầy và trò nội dung kiến thức
h oạt động 2
gv; yêu cầu hs đọc chú thích sgk- t 35
? em hiểu nh thế nào là dân ca , ca dao
- ca dao , dân ca là những bài hát thữ tình
dân gian của quần chúng nhân dân , do nhân
dân sáng tác trình diễn và truyền miệng từ
đời này sang đời khác

? ca dao khác dân ca ở điểm nào
- dân ca là những sáng tác có sự kết hợp cả
lời và nhạc
- ca dao là những lời thơ của dân ca có thể
đọc đợc nh thơ trữ tình
gv hớng dẫn hs cách đọc ngắt nhịp2/2/2
hoặc 4/4
- yêu cầu đọc chậm tình cảm, nhẹ nhàng
I đ ọc hiểu văn bản
1 t hể loại
- ca dao dân ca
2. đ ọc hiểu chú thích
a. đ ọc
22
thiết tha
- gv đọc mẫu
- hs đọc toàn văn bản
- hs nhận xét gv bổ sung
- gv hớng dẫn học sinh tìm hiểu các chú
thích sgk
giáo viên giải thích một số từ khó và nhấn
mạnh
? xác định chủ đề của các bài ca dao ,dân ca
- chủ đề nói nên tình cảm gia đình, cha
mẹ ,ông bà , anh em
? xác định thể thơ của các bài ca dao dân ca
- thể thơ lục bát
? hs đọc lại bài ca dao
? lời của bài ca dao là lời của ai nói với ai
? chỉ ra biện pháp nghệ thuật đợc sử dụng ở

hai câu đầu, tìm cácc câu ca dao tơng tự
- đây là sự so sánh ví von phù hợp vì dó là
những vật không xác định cụ thể phạm vi
- cha - đàn ông - cứng rắn so sánh với núi
- mẹ đàn bà, mềm mại so sánh với nớc
cha và mẹ kết hợp tạo thành cặp sơn thuỷ
bền vững linh hoạt nói lên công lao to lớn
của cha mẹ nh núi nh biển cả
gv lấy vídụ " công cha nh núi thái sơn,,,,,,,,,,,
đạo con"
? câu cuói khuyên chúng ta điều gì
- khắc ghi công ơn cha mẹ
? giải thích " cù lao chín chữ"
? nh vậy bài ca dao cho chúng ta biết điều gì
gv liên hệ với những biểu hiện trái ngợc với
bậc sinh thành ra mình
hs đọc bài ca dao
? bài ca dao là lời của ai nói với ai
b. t ìm hiểu chú thích sgk
II- Tìm hiểu văn bản
1. b ố cục
2. t ìm hiểu tác phẩm
a. b ài thứ nhất
- là lời của mẹ nói với con qua lời du
- nghệ thuật so sánh ví von
- con cái phải có hiếu, biết ơn các bậc sinh
thành. nuôi dơng ,giaó dục, kính yêu tự tâm
tự nguyện đối với cha mẹ
b. b ài thứ2
- lời ngời con gái lấy chồng xa nói với mẹ

và quê
23
? thời gian mà tác giả dề cập đến trong bài
ca dao là lúc nào, không gian ở đâu
- chiều chiều
- ngõ sau
? tại sao lại là thời gian và không gian đó
- chiều chiều xong công việc nghỉ ngơi và
nhớ đến mẹ
- không gian ngõ sau nơi khuất ít ngời dể í
tới
? vậy tâm trạng của nhời con gái lúc này
nhu thế nào
- buồn bã ,cô đơn tủi cực
? cảm nhận của em về lời ca
- ruột đau chín chiều là cách nói ẩn dụ chỉ
nỗi nhớ thơng sót xa
= ? học sinh đọc bài 3
? bài ca dao là lời của ai nói với ai
? hãy tìm những lời nói của ngời chấu nối
với ông bà
-ngó lên nuộc lạt
- nhớ ông bà
? em hiểu nuộc lạt là gì
? cum từ " ngó lêm" chỉ điều gì
-
kính trọng của ngời cháu đối với ông bà
? tác giả sử dụng biên pháp nghệ thuật gì
? nh vậy bài ca dao muốn diễn tả điều gì
? tìm nhĩng câu ca dao dân ca cũng dùng

cách so sánh nh bài này
-" qua đình ngả nón ........... bấy nhiêu"
? đọc bài ca dao
? bài ca dao là lời của ai nói với ai
? biện pháp nghệ thuật nào đợc tác giả sử
dụng , sử dụng ntn
-nghệ thuật: từ láy không gian và thời gian
- nỗi nhớ da diết về mẹ nơi đát khách quê
ngời
c. b ài thứ 3
- lời của cháu với ông bà
- nghệ thuật so sánh
- nỗi nhớ và sự kính yêu ông bà
d. b ài thứ t
24
? toàn cảnh anh em đợc tác giả so sánh nhu
thế nào
- anh em nh thể tay chân
gv chân tay là những bộ phận của cơ thẻ
con ngời không thể thiếu những bộ phận đó
cũng nh anh , em do cha mẹ sinh ra phải th-
ơng yêu nhau
? bài ca dao nhắc nhởchúng ta điều gì
gv phân tchs ,khái quát lại
h oạt động 3
? nhắc lại những biện pháp nghệ thuẹât mà
tác giả đã sử dụng
? đọc một số bài ca dao trong phần đọc thêm
? tìm và su tầm một số bài ca dao có nội
dung tơng tự bài ca dao đã học

h oạt động 4 c ủng cố dăn dò
? cho biết cảm xúc của em khi học song
những bài ca dao
-hs về nhà học bài cũ và học thuôc những bài
ca dao
- chuẩn bị bài mới
- lời của ông bà nói với cháu hoặc lời của
anh em ruột thịt
- nghệ thuật so sánh
- phải hoà thuận thơng yêu nhau khi hoạn
nạn cũng nh khi vui vẻ,hạnh phúc
III t ổng kết
1 n ghệ thuật
- thể thơ lục bát nhịp nhàng
- lời thơ tha thiết, ân tình
- so sánh ví von
2 - n ội dung ghi nhớ (sgk)
IV l uyện tập
1. b ài tập 1
25
ngày soạn :
ngày giảng:
tuần 3
tiết 10 bài 3 những câu hát về tình yêu quê hơng đấtnớc,con ngời
( ca dao)
a. m ục tiêu
- k iến thức : nắm đợc nội dung ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật của các bài ca dao có
liên quan đến chủ đề về tình yêu quê hơng đất nớc, con ngời
- t hái độ : có tình cảm yêu quê hơng,gắn bó với những địa danh của quê hơng đất nớc
- k ĩ năng : rèn kĩ năng đọc ca dao trữ tình, phân tích hình ảnh

b, c huẩn bị
1 t hầy : nghiên cứu + soạn bài
2 t rò : học bài cũ ,chuẩn bị bài mới
c . tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học
1 ổ n định lớp
2, k iểm tra bài cũ : đọc bài ca dao về tình cảm gia đình
3. b ài mới
h oạt động1 : tình yêu quê hơng đất nớc là một chủ đề lớn không những của các tác giả
hiệnn đại mà là nguồn sáng tác vô tân của tác giả dân gian đằng sau những câu đối đáp là
nhữnglời mời lời nhắn nhủ là bứcc tranh tuyệt mĩ của các vùng miền. để hiểu sâu hơn hôm
nay chúng ta cùng tìm hiểu................
hoạt động của thầy và trò nội dung kiến thức
h oạt động 2
? những câu hát về tình yêu quê hơng đất n-
ớc,con ngời thuộc thể loại gì
hs nhắc lại khái niệm về dân ca ca dao
gv củng cố lại khái niệm dân ca ,ca dao
gv hớng dẫn hs đọc
- đọc diễn cảm,nhẹ nhàng ,đúng nhịp thơ
- gv đọc mẫu hs đọc theo
- gv nhận xét cách đọc
- hớng dẫn hs tìm hiểu các chú thích sgk
gv cùng hs giải thích
? các chú thích này nói về vấn đề gì
? văn bản những câu hát về tình yêu quê h-
ơng đất nớc, con ngời chia làm mấy bài ( 4
I- đ ọc hiểu văn bản
1 t hể loại
- ca dao
2. đ ọc hiểu chú thích

a đọc
b.hiểu chú thích sgk
II tìm hiểu văn bản
1. b ố cục
26