Một số vấn đề về hiệu quả kinh doanh ở Công ty Du lịch và Thương mại Than Việt Nam.doc.DOC

Lời mở đầu
Trong nền kinh tế thị trờng định hớng xã hội chủ nghĩa ở nớc ta hiện nay
thành phần kinh tế nhà nớc có vị trí rất quan trọng, cùng với kinh tế tập thể tạo
thành lực lợng chủ đạo trong nền kinh tế quốc dân. Kinh tế nhà nớc quy định tính
chất định hớng xã hội chủ nghĩa và quyết định sự phát triển của nền kinh tế. Tuy
nhiên do nhiều lý do chủ quan và khách quan, các doanh nghiệp nhà nớc của
chúng ta hiện nay cha đạt đợc hiệu quả cao trong sản xuất kinh doanh. Nhận thức
rõ điều này Đại hội Đảng IX đã đề ra định hớng kế hoạch 5 năm 2001-2005:
Hoàn thành về cơ bản việc sắp xếp, tổ chức lại và đổi mới quản lý doanh nghiệp
nhà nớc, nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh, đảm bảo vai trò chủ đạo của
kinh tế nhà nớc
Do đó, các doanh nghiệp nhà nớc phải trang bị cho mình những xu hớng mới,
phơng thức mới, cách thức mới để tồn tại và khẳng định mình trên thơng trờng.
Nhng vấn đề đặt ra trớc mắt là hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp nhà nớc,
đặc biệt là các doanh nghiệp thơng mại, du lịch còn rất thấp. Đây cũng là nhân tố
quyết định đến sự phát triển của doanh nghiệp nói riêng và của đất nớc nói chung.
Để thực hiện đợc nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nớc giao phó thì các doanh nghiệp
phải chú ý nâng cao hiệu quả kinh doanh của mình.
Nhận thức đợc tầm quan trọng của hiệu quả sản xuất kinh doanh trong đợt
thực tập ngắn tại Công ty Du lịch và Thơng mại Than Việt Nam, một Doanh
nghiệp Nhà nớc trực thuộc UBND Thành phố Hà Nội, cùng với sự hớng dẫn tận
tình của TS Trần Đình Hiền nên em đã chọn đề tài: Một số vấn đề về hiệu quả
kinh doanh ở Công ty Du lịch và Thơng mại Than Việt Nam làm chuyên đề tốt
nghiệp.
Nội dung bài viết của em gồm những phần sau:
- Lời mở đầu
- Chơng 1: Cơ sở lý luận về hiệu quả kinh doanh trong doanh nghiệp nhà nớc.
1
- Chơng 2: Thực trạng kinh doanh ở Công ty Du lịch và Thơng mại Than
Việt Nam 2000 - 2002.
- Chơng 3: Phơng hớng và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu qủa kinh

doanh ở Công ty Du lịch và Thơng mại Than Việt Nam các năm 2003 - 2005.
- Kết luận.
Với khả năng và thời gian có hạn nên bài viết của em còn có nhiều khiếm
khuyết và sai sót, em rất mong nhận đợc sự hớng dẫn và chỉ bảo tận tình của thầy
giáo để em đợc học hỏi và rút kinh nghiệm.
2
Chơng 1
cơ sở lý luận về hiệu qủa kinh doanh
trong Doanh nghiệp Nhà nớc
1.1. Doanh nghiệp và những vần đề kinh tế cơ bản của doanh nghiệp
1.1.1. Doanh nghiệp
Doanh nghiệp là một đơn vị kinh doanh hàng hoá dịch vụ theo nhu cầu thị tr-
ờng và xã hội để đạt đợc lợi nhuận tối đa và đạt hiệu qủa kinh tế xã hội cao nhất.
Một doanh nghiệp tiến hành kinh doanh có hiệu quả là doanh nghiệp thoả mãn đ-
ợc tối đa nhu cầu thị trờng và xã hội về hàng hoá dịch vụ trong giới hạn cho phép
của nguồn nhân lực hiện có và thu đợc lợi nhuận nhiều nhất, đem lại hiệu qủa kinh
tế xã hội cao nhất.
* Có thể phân loại doanh nghiệp theo nhiều cách khác nhau:
- Theo ngành kinh tế kỹ thuật ta có doanh nghiệp công nghiệp, xây dựng,
doanh nghiệp nông nghiệp, ng nghiệp, doanh nghiệp thơng nghiệp, doanh nghiệp
vận tải, kinh doanh du lịch, kinh doanh tiền tệ...
- Theo cấp quản lý ta có doanh nghiệp do trung ơng quản lý và doanh nghiệp
do địa phơng quản lý.
- Theo hình thức sở hữu về t liệu sản xuất, ta có đa hình thức tổ chức kinh
doanh: doanh nghiệp nhà nớc, doanh nghiệp công t hợp doanh, doanh nghiệp tập
thể (hợp tác xã) doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp t nhân, công ty cổ phần,
công ty trách nhiệm hữu hạn ... ở nớc ta hiện nay doanh nghiệp nhà nớc có vị trí
nòng cốt trong hệ thống doanh nghiệp.
- Theo quy mô sản xuất kinh doanh ta có doanh nghiệp quy mô lớn, quy mô
vừa và quy mô nhỏ.

- Theo trình độ kỹ thuật có doanh nghiệp ở trình độ thủ công, doanh nghiệp
nửa cơ khí, cơ khí hoá và tự động hoá.
3
Các doanh nghiệp có quyền bình đẳng trớc pháp luật của nhà nớc trong sản
xuất kinh doanh. Nhiệm vụ quyền hạn của các doanh nghiệp gắn chặt với nhau,
các doanh nghiệp đợc thành lập, hoạt động và giải thể theo đúng quy định của
pháp luật.
* Quá trình kinh doanh của doanh nghiệp
Quá trình kinh doanh của doanh nghiệp phụ thuộc vào đặc điểm kinh tế kỹ
thuật, xã hội của từng loại doanh nghiệp, chúng ta có thể khái quát quá trình kinh
doanh của doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp thơng mại - dịch vụ.
- Đối với các doanh nghiệp sản xuất của cải vật chất, quá trình kinh doanh đ-
ợc gọi là quá trình sản xuất kinh doanh, đó là quá trình bao gồm từ việc đầu tiên là
nghiên cứu, xác định nhu cầu thị trờng về hàng hóa dịch vụ đến việc cuối cùng là
tổ chức tiêu thụ hàng hóa và thu tiền về cho doanh nghiệp. Quá trình đó bao gồm
rất nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn phải thực hiện một số công việc cụ thể theo một
công nghệ hợp lý với một thời gian nhất định, tiêu hao một lợng chi phí nhất định
về các nguồn lực đợc sử dụng. Quá trình kinh doanh bao gồm các giai đoạn chủ
yếu sau:
+ Nghiên cứu nhu cầu thị trờng về hàng hoá và dịch vụ để giải quyết xem sản
xuất cái gì.
+ Chuẩn bị đồng bộ các đầu vào theo quyết định sản xuất nh: Lao động, đất
đai, thiết bị, vật t, kỹ thuật, công nghệ
+ Tổ chức tốt quá trình kết hợp chặt chẽ, khéo léo giữa các yếu tố cơ bản của
đầu vào để tạo ra hàng hoá và dịch vụ, trong đó lao động là yếu tố quyết định.
+ Tổ chức tốt quá trình tiêu thụ hàng hoá dịch vụ thu tiền về.
- Đối với doanh nghiệp thơng mại, dịch vụ thì quá trình kinh doanh diễn ra
chủ yếu là mua và bán hàng hoá. Dịch vụ cho nên quá trình kinh doanh bao gồm
các giai đoạn sau:
+ Nghiên cứu nhu cầu thị trờng về hàng hoá và dịch vụ để lựa chọn và quyết

định lợng hàng hoá cần mua để bán cho khách hàng theo nhu cầu thị trờng.
4
+ Tổ chức việc mua các hàng hoá dịch vụ theo nhu cầu thị trờng.
+ Tổ chức việc bao gói hoặc chế biến, bảo quản, chuẩn bị hàng hoá dịch vụ.
+ Tổ chức việc bán hàng hoá và thu tiền về cho doanh nghiệp và chuẩn bị cho
quá trình kinh doanh tiếp theo.
Nh vậy, nhìn tổng quát quá trình kinh doanh của doanh nghiệp chịu ảnh hởng
tổng hợp với rất nhiều yếu tố chính trị, kinh tế kỹ thuật, tổ chức, tâm lý và xã hội.
Muốn cho quá trình kinh doanh đạt đợc hiệu quả cao phải giải quyết đồng bộ
nhiều biện pháp để đạt đợc kết quả cao nhất với chi phí thấp nhất. Nhân tố kinh tế có
vai trò quyết định trong nền kinh tế thị trờng nhng không đợc coi nhẹ những nhân tố
xã hội, đặc biệt là nhân tố đảm bảo tính định hớng XHCN.
1.1.2. Những vấn đề kinh tế cơ bản của một doanh nghiệp
Lịch sử phát triển của nền kinh tế đã chứng minh: Một doanh nghiệp muốn
tồn tại và phát triển phải giải quyết tốt ba vấn đề kinh tế cơ bản là : Sản xuất cái gì,
sản xuất nh thế nào và sản xuất cho ai ?
* Quyết định sản xuất cái gì: nhu cầu của thị trờng về hàng hoá và dịch vụ rất
phong phú, đa dạng và ngày càng tăng về số lợng và chất lợng. Các nhà kinh
doanh phải tính toán khả năng sản xuất của doanh nghiệp và các chi phí tơng ứng
để lựa chọn và quyết định sản xuất và cung ứng cái thị trờng cần để có thể đạt lợi
nhuận tối đa. Việc lựa chọn để quyết định sản xuất cái gì chính là quyết định sản
xuất những loại hàng hoá, dịch vụ nào, số lợng bao nhiêu, chất lợng nh thế nào,
thời điểm nào thì sản xuất và cung ứng. Vấn đề cung, cầu, cạnh tranh trên thị tr-
ờng tác động qua lại với nhau để có ảnh hởng trực tiếp đến việc xác định giá cả và
số lợng hàng hoá cần cung cấp. Giá cả thị trờng là thông tin có ý nghĩa quyết định
đối với việc lựa chọn sản xuất và cung ứng những hàng hoá nào có lợi nhất.
* Quyết định sản xuất nh thế nào:
Sau khi lựa chọn đợc cái gì cần sản xuất, các nhà kinh doanh phải xem xét và
lựa chọn việc sản xuất những hàng hoá và dịch vụ đó nh thế nào để sản xuất nhanh
và nhiều theo nhu cầu thị trờng với chi phí ít nhất. Do vậy phải quyết định giao

5
cho ai sản xuất hàng hoá dịch vụ này, bằng nguyên liệu gì, thiết bị dụng cụ nào,
công nghệ sản xuất ra sao. Để đứng vững và cạnh tranh thắng lợi trên thị trờng,
các doanh nghiệp phải luôn luôn đổi mới kỹ thuật và công nghệ, nâng cao trình độ
sản xuất nhằm làm cho hàng hoá dịch vụ lu thông trên thị trờng có chất lợng cao
và đợc ngời tiêu dùng a thích. Chất lợng hàng hoá dịch vụ là vấn đề quyết định
sống còn đến uy tín của doanh nghiệp.
* Quyết định sản xuất cho ai:
Phải xác định rõ ai sẽ đợc thụ hởng và đợc lợi từ hàng hoá và dịch vụ của
doanh nghiệp. Hàng hoá dịch vụ của doanh nghiệp sẽ đợc phân phối cho tập thể và
cho cá nhân nh thế nào để tạo động lực kích thích cho sự phát triển kinh tế- xã hội
và đáp ứng các nhu cầu xã hội khác.
Nh vậy, ba vấn đề kinh tế cơ bản nói trên đều cần đợc giải quyết trong mọi
xã hội, dù là Nhà nớc xã hội chủ nghĩa hay Nhà nớc T sản, một địa phơng, một
ngành, một doanh nghiệp... Các vần đề này là nền tảng cho một doanh nghiệp khi
bắt đầu tham gia vào hoạt động muốn mở rộng quy mô hoạt động, sản xuất và
kinh doanh thêm một hay nhiều chủng loại hàng hoá nữa.
Đây cũng là những vấn đề cần giải quyết một khi doanh nghiệp muốn nâng
cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của mình.
1.2. Doanh nghiệp nhà nớc.
Điều 1 Luật doanh nghiệp nhà nớc do Quốc hội thông qua ngày 20/4/1995
viết:
Doanh nghiệp nhà nớc là tổ chức kinh tế do nhà nớc đầu t vốn, thành lập và
tổ chức quản lý, hoạt động kinh doanh hoặc hoạt động công ích, nhằm thực hiện
các mục tiêu kinh tế xã hội do nhà nớc giao.
Doanh nghiệp nhà nớc có t cách pháp nhân, có các quyền và nghĩa vụ dân sự,
tự chịu trách nhiệm về toàn bộ hoạt động kinh doanh trong phạm vi số vốn doanh
nghiệp quản lý.
6
Doanh nghiệp nhà nớc có tên gọi, có con dấu riêng và trụ sở chính trên lãnh

thổ Việt Nam .
Do có những đặc trng khác biệt với các doanh nghiệp khác nên chia doanh
nghiệp nhà nớc nh sau:
* Dựa vào quy mô và hình thức tổ chức của doanh nghiệp có thể chia doanh
nghiệp nhà nớc thành Tổng công ty nhà nớc, doanh nghiệp nhà nớc độc lập và
doanh nghiệp nhà nớc thành viên.
- Tổng công ty nhà nớc là doanh nghiệp có quy mô lớn, đợc thành lập và hoạt
động trên cơ sở liên kết nhiều đơn vị thành viên có mối quan hệ gắn bó với nhau
về lợi ích kinh tế, công nghệ, cung ứng, tiêu thụ...
Tổng công ty nhà nớc có thể có các đơn vị thành viên nh: đơn vị hạch toán
độc lập, đơn vị hạch toán phụ thuộc, đơn vị sự nghiệp.
Tổng công ty nhà nớc đợc phân biệt thành Tổng công ty 91 và Tổng công ty 90.
- Doanh nghiệp nhà nớc độc lập là doanh nghiệp nhà nớc không nằm trong cơ
cấu tổ chức của doanh nghiệp khác. Doanh nghiệp nhà nớc độc lập còn đợc phân
biệt thành doanh nghiệp có quy mô lớn, quy mô vừa, quy mô nhỏ.
- Doanh nghiệp nhà nớc thành viên là doanh nghiệp nằm trong cơ cấu của
Tổng công ty nhà nớc.
* Dựa vào mục đích hoạt động của doanh nghiệp thì có thể phân biệt doanh
nghiệp nhà nớc thành doanh nghiệp nhà nớc hoạt động kinh doanh và doanh
nghiệp nhà nớc hoạt động công ích.
- Doanh nghiệp nhà nớc hoạt động kinh doanh là doanh nghiệp nhà nớc hoạt
động chủ yếu nhằm mục tiêu lợi nhuận. Đối với loại doanh nghiệp này thì đa hàng
hoá và dịch vụ của mình phục vụ một cách tối đa nhu cầu của khách hàng là mục
tiêu đợc nh vậy mức lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ đợc nâng cao , từ đó doanh
nghiệp có thể mở rộng quy mô kinh doanh, làm tốt nghĩa vụ đối với nhà nớc. Mục
tiêu lợi nhuận chính là cốt lõi của sự tồn tại lâu dài đối với doanh nghiệp.
7
* Doanh nghiệp nhà nớc hoạt động công ích là doanh nghiệp nhà nớc hoạt
động sản xuất, cung ứng dịch vụ công cộng theo các chính sách của nhà nớc hoặc
trực tiếp thực hiện nhiệm vụ do nhà nớc giao. Doanh nghiệp nhà nớc hoạt động

công ích hoạt động trong một số lĩnh vực nh: dợc phẩm, cấp thoát nớc, môi trờng
đô thị, in ấn, phục vụ quốc phòng, an ninh Đối với các doanh nghiệp này phải
sản xuất hay cung ứng dịch vụ theo chỉ tiêu pháp lệnh, giá cả sản phẩm do nhà nớc
ấn định, có những hàng hoá dịch vụ giá bán thấp hơn giá thành.
Trong thời kỳ bao cấp, doanh nghiệp nhà nớc có vai trò quyết định ở tất cả
các lĩnh vực của nền kinh tế, là nơi sản xuất và cung ứng đại bộ phận hàng hoá
dịch vụ là bộ phận đóng góp chủ yều cho ngân sách nhà nớc. Hiện nay, số lợng đã
giảm đi khá nhiều so với thời kỳ bao cấp, song những các doanh nghiệp nhà nớc
vẫn phát huy đợc vai trò của mình trong những ngành quan trọng, đặc biệt là trong
nền kinh tế doanh nghiệp nhà nớc vẫn là bộ phận quan trọng đóng góp chủ yếu
cho nguồn thu ngân sách.
1.3. Khái niệm, bản chất của hiệu quả kinh doanh.
Do điều kiện lịch sử và góc độ nghiên cứu khác nhau nên có rất nhiều định
nghĩa về hiệu quả kinh doanh.
- Quan điểm thứ nhất: hiệu quả sản xuất kinh doanh là sự so sánh giữa đầu
vào và đầu ra, giữa chi phí bỏ ra và kết quả thu đợc. Do đó, thớc đo hiệu quả là sự
tiết kiệm chi phí lao động xã hội và tiêu chuẩn của hiệu quả là việc tối đa hóa kết
quả hoặc tối thiểu hóa chi phí dựa trên điều kiện nguồn lực sẵn có.
- Quan điểm thứ hai: hiệu quả kinh doanh là một chỉ tiêu so sánh biểu hiện
mức độ tiết kiệm chi phí trong một đơn vị kết quả hữu ích và mức tăng khối lợng
kết quả hữu ích của hoạt động sản xuất vật chất trong một thời kỳ, góp phần làm
tăng thêm lợi ích của xã hội của nền kinh tế quốc dân.
8
Đầu ra
Đầu vào
- Quan điểm thứ ba: Hiệu qủa kinh doanh phản ánh mối quan hệ tơng phản
giữa khối lợng các kết qủa kinh doanh đạt đợc với khối lợng các yếu tố đầu vào đã
tiêu tốn để đạt đợc các kết quả đó.
Nh vậy, hiệu quả kinh doanh thể hiện trình độ sử dụng các yếu tố cần thiết
tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh theo mục đích nhất định. Hiệu qủa

kinh doanh không những là thớc đo phản ánh trình độ tổ chức quản lý kinh doanh
mà còn là vấn đề sống còn của doanh nghiệp. Trong cơ chế thị trờng, doanh
nghiệp muốn tồn tại phải kinh doanh có hiệu quả, hiệu quả kinh doanh càng cao
doanh nghiệp càng có điều kiện mở rộng phát triển kinh tế, đổi mới thiết bị, áp
dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trình độ công nghệ mới, cải thiện và nâng cao đời
sống ngời lao động.
- Hiệu quả kinh doanh đợc xem xét dới hai góc độ: Hiệu quả tài chính và
hiệu qủa kinh tế - xã hội.
+ Hiệu quả tài chính: là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các
nguồn nhân lực, vật lực của doanh nghiệp để đạt đợc kết qủa cao nhất trong quá
trình kinh doanh với chi phí bỏ ra ít nhất.
+ Hiệu quả kinh tế - xã hội: là một phạm trù kinh tế phản ánh sự tham gia
đóng góp của doanh nghiệp vào việc thực hiện các mục tiêu xã hội của nền kinh tế
quốc dân.
Việc đánh giá hiệu quả về mặt tài chính hay kinh tế - xã hội chỉ mang tính
chất tơng đối vì ngày nay một chỉ tiêu cũng có hai mặt của hiệu quả. Hiệu qủa tài
chính mà tăng lên sẽ kéo theo mức tăng của hiệu quả kinh tế - xã hội và ngợc lại.
Tuy nhiên phải đạt đợc hiệu quả tài chính thì mới có thể nâng cao đợc hiệu quả
kinh tế - xã hội, sau đó hiệu quả kinh tế - xã hội lại đáp ứng những thành quả và
kích thích làm tăng hiệu quả tài chính. Một doanh nghiệp đạt đợc hiệu quả tài
chính cao sẽ thực hiện tốt nghĩa vụ với Nhà nớc, góp phần nâng cao cơ sở vật chất
hạ tầng. Khi hạ tầng cơ sở tốt sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp hoạt động kinh
doanh để đạt hiệu quả tài chính cao.
9
Đầu ra
Đầu vào
Hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh đợc phản ánh chủ yếu qua giá
mua vào và giá bán ra còn hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất phải quan tâm
đến giá cả giữa đầu vào của nguyên vật liệu với việc nâng cao hiệu quả trong quá
trình sản xuất sản phẩm. Nhng nhìn chung khi xét đến hiệu quả kinh tế thì bất kể

là doanh nghiệp sản xuất hay doanh nghiệp thơng nghiệp, doanh nghiệp nhà nớc
hay doanh nghiệp t nhân đều quan tâm đến một mục tiêu: Lợi nhuận và nâng cao
hiệu quả kinh doanh.
1.4. Một số chỉ tiêu và tiêu chí đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp
1.4.1. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh
Các chỉ tiêu hiệu quả thờng đợc tính bằng tỷ số giữa các kết qủa kinh doanh
và các yếu tố nguồn lực kinh doanh hiện có hoặc thực tế đã huy động vào các hoạt
động kinh doanh trong mỗi giai đoạn. Dới đây là một số chỉ tiêu tính bình quân cơ
bản để đánh giá hiệu quả kinh doanh.
Trớc hết là các chỉ tiêu tổng hợp:
Hiệu quả sản xuất kinh doanh = Đầu ra - đầu vào.
Hiệu quả sản xuất kinh doanh = ì 100%
1. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng lao động:
Doanh thu
- Năng suất lao động =
Số lao động
Mức năng suất lao động bình quân phản ánh khả năng doanh thu trung bình
của một ngời lao động.
Lợi nhuận
- Doanh lợi lao động =
Số lao động
Chỉ tiêu này cho biết khả năng thu lợi trung bình của một ngời lao động.
10
Đầu ra
Đầu vào
2. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả sử dụng vốn:

Phản ánh khả năng tạo ra doanh thu của 1 đồng vốn bỏ ra
- Hiệu suất sử dụng vốn lu động
Hiệu suất sử dụng vốn lu động =

Lợi nhuận
Tổng vốn lu động
ý nghĩa chỉ tiêu: cứ một đồng vốn lu động tạo ra n đồng lợi nhuận.
- Hiệu suất sử dụng vốn cố định
Hiệu suất sử dụng vốn cố định =
Lợi nhuận
Tổng vốn cố định
ý nghĩa chỉ tiêu: cứ một đồng vốn cố định tạo ra n đồng lợi nhuận.
Lợi nhuận
- Doanh lợi vốn =
Vốn kinh doanh
Đây là chỉ tiêu quan trọng, nó là chỉ tiêu thực phản ánh khả năng sinh lợi của
1 đồng vốn bỏ ra. Chỉ tiêu này là chỉ tiêu tổng hợp để đánh giá hiệu quả sản xuất
kinh doanh.
3. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả các yếu tố đa vào sử dụng.
Doanh thu
- Năng suất chi phí =
Chi phí
Phản ánh mức thu về của một đồng chi phí
Lợi nhuận
- Doanh lợi chi phí =
Chi phí
Chỉ tiêu này cho biết khả năng sinh lợi của 1 đồng chi phí.
11
- Năng suất vốn =
Doanh thu
Vốn kinh doanh
1.4.2. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả kinh doanh
Khi sử dụng các chỉ tiêu đánh giá chung về hiệu quả kinh doanh của doanh
nghiệp chúng ta vẫn thực hiện việc so sánh để xác định tăng giảm, cao thấp. Đó là

cách đánh giá hiệu quả ở trạng thái động. Chúng ta còn có thể xem xét cách đánh
giá ở trạng thái tĩnh.
Để đẩy mạnh đổi mới và quản lý có hiệu quả đối với các loại hình doanh
nghiệp, đặc biệt là với các doanh nghiệp nhà nớc, Chính phủ đã đa ra 6 tiêu chí để
đánh giá các doanh nghiệp nhà nớc hoạt động có hiệu quả hay không, các tiêu chí
đợc đăng trên tạp chí thời báo kinh tế số 31 quy định một doanh nghiệp đợc coi là
hoạt động có hiệu quả khi hội đủ các tiêu chuẩn sau:
- Bảo toàn và phát triển đợc vốn kinh doanh, trích khấu hao tài sản cố định
theo đúng quy định của chế độ hiện hành.
- Kinh doanh có lãi, nộp đủ tiền thu sử dụng vốn và lập đủ các quỹ doanh
nghiệp. Dự phòng tài chính, trợ cấp mất việc cho ngời lao động, đầu t phát triển,
quỹ khen thởng, phúc lợi...
- Nộp đủ các khoản nợ đến hạn (tức không có nợ quá hạn).
- Nộp đủ tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho ngời lao động theo luật định.
- Trả lơng cho ngời lao động tối thiếu phải bằng mức bình quân của các
doanh nghiệp trên cùng địa bàn.
Chỉ khi nào đạt đợc 6 tiêu chuẩn trên thì một chỉ tiêu hiệu quả tổng hợp có vai
trò nổi bật là mức doanh lợi chung mới là chỉ tiêu thực, không có tình trạng giả.
Các doanh nghiệp hoạt động không có hiệu quả khi kinh doanh thua lỗ từ 2
năm liên tục trở lên mà tổng số nợ luỹ kế khó đòi, các khoản giảm giá tài sản đã
chiếm trên 3/4 vốn sản xuất kinh doanh và không có thị trờng tiêu thụ ổn định.
1.5. Các nhân tố ảnh hởng tới hiệu quả kinh doanh của công ty.
Hiệu quả kinh doanh trong các doanh nghiệp là một chỉ tiêu chất lợng tổng
hợp, nó có liên quan tới tất cả các mặt trong hoạt động kinh doanh, do đó nó chịu
tác động bởi nhiều nhân tố chủ quan và khách quan:
12
1.5.1. Nhân tố chủ quan.
* Nhân tố về lực lợng lao động
Trong doanh nghiệp, lực lợng lao động Tác động trực tiếp đến việc nâng cao
hiệu quả kinh doanh. Bằng lao động sáng tạo của con ngời có thể tạo ra công nghệ

mới, thiết bị máy móc mới, nguyên vật liệu mới... có hiệu quả hơn hoặc cải tiến kỹ
thuật nâng cao năng suất hiệu quả kinh tế so với trớc. Trong thực tế máy móc hiện
đại đến đâu nếu không có con ngời sử dụng thì cũng không thể phát huy đợc tác
dụng. Ngợc lại nếu có máy móc thiết bị hiện đại mà con ngời không có trình độ kỹ
thuật và trình độ tổ chức quản lý thì không những không tăng đợc hiệu quả mà còn
tốn kém chi phí bảo dỡng sửa chữa vì sai lầm, hỏng hóc do không biết sử dụng gây
ra.
* Nhân tố về vận dụng đòn bẩy kinh tế
Nhân tố này cho phép doanh nghiệp khai thác tới mức tối đa tiềm năng về lao
động, tạo điều kiện cho mọi ngời, mọi khâu và các bộ phận trong doanh nghiệp
phát huy đợc đầy đủ quyền chủ động sáng tạo trong quá trình sản xuất kinh
* Nhân tố kỹ thuật và công nghệ
Nhân tố này cho phép các doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lợng và hạ giá
thành sản phẩm, nhờ đó mà tăng khả năng cạnh tranh, tăng vòng quay của vốn lu
động, tăng lợi nhuận, bảo đảm thực hiện yêu cầu quy luật tái sản xuất mở rộng.
* Nhân tố về tổ chức
Quá trình sản xuất trong doanh nghiệp nhân tố này bảo đảm cho dây chuyền
sản xuất cân đối, cho phép doanh nghiệp khai thác tới mức tối đa các yếu tố vật
chất trong sản xuất nhờ đó mà góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh.
* Nhân tố về quản lý
Nhân tố này tạo điều kiện cho doanh nghiệp sử dụng hợp lý và tiết kiệm các
yếu tố vật chất trong quá trình kinh doanh, giúp lãnh đạo doanh nghiệp đa ra
những quyết định chiến lợc kinh doanh của doanh nghiệp chính xác, kịp thời tạo
ra những động lực to lớn để khuyến khích sản xuất phát triển.
13
1.5.2. Nhóm nhân tố khách quan.
Là những nhân tố tác động từ bên ngoài có ảnh hởng tích cực hay tiêu cực tới
hiệu quả sản xuất kinh doanh mà mỗi doanh nghiệp cần nỗ lực ứng phó cùng với
sự trợ giúp của Chính phủ hoặc các bộ ngành có liên quan. Chúng ta có thể khái
quát thành hai nhóm:

+ Môi trờng vĩ mô: Bao gồm các yếu tố về điều kiện tự nhiên; điều kiện về
dân số và lao động; các điều kiện chính trị, chính sách của Nhà nớc; xu hớng phát
triển kinh tế xã hội; tình hình ngoại thơng, ngoại hối; các tiến bộ khoa học kỹ
thuật, các điều kiện văn hóa xã hội có liên quan...
+ Môi trờng vi mô: Bao gồm các yếu tố gắn liền với từng loại doanh nghiệp
nh thị trờng đầu vào, thị trờng đầu ra...
Thị trờng đầu vào: là thị trờng cung ứng nguyên vật liệu, ảnh hởng trực tiếp
đến sản lợng sản xuất của doanh nghiệp nên đòi hỏi có sự cung cấp kịp thời và
đảm bảo cả về số lợng, chất lợng và giá cả.
Thị trờng đầu ra: là thị trờng tiêu thụ sản phẩm. Nó quyết định sản lợng tiêu
thụ, do đó quyết định năng lực sản xuất và hiệu quả sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp. Muốn hoạt động sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao thì mỗi
doanh nghiệp cần thực hiện nghiên cứu, phân tích, dự đoán chính xác nhu cầu thị
trờng để từ đó có biện pháp xử lý đúng đắn, kịp thời.
14
Chơng 2
Thực trạng kinh doanh của Công ty Du lịch và thơng
mại Than Việt Nam 2000 - 2002
2.1. Khái quát về công ty
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển
Hoà nhập với sự đổi mới cơ chế quản lý kinh tế của Đảng và Nhà nớc, đặc
biệt là từ thang 10 năm 1995, khi chính phủ quyết định thành lập Tổng công ty
Than Việt Nam, nghành thna đã thu hút đợc những kết quả bớc đầu đáng khích lệ
và đang trên đờng tạo ra cho mình những tiền đề để trở thành một tập đoàn kinh tế
lớn mạnh của nớc nhà. Bên cạnh đó, Đảng và nhà nớc ta đã khẳng định, du lịch là
một ngành kinh tế quan trọng trong chiến lợc phát triển kinh tế xã hội của đất nớc.
Chính sách mở cửa đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều khách du lịch nớc ngoài
vào Việt Nam du lịch và tìm kiếm cơ hội làm ăn, đầu t. Một yếu tố quan trọng là
mọi ngành phải cùng nhau góp sức đa du lịch sang giai đoạn phát triển mới. Nghị
định số 27/CP, ngày 06/05/1996 là văn bản pháp lý xác định và ủng hộ chiến lợc

kinh doanh đa dạng, tổng hợp của ngành than trên nền công nghiệp than. Văn bản
đã qui định chức năng, nhiệm vụ và ngành nghề kinh doanh của Tổng Công Ty
Than Việt Nam, trong đó đã cho phép Tổng Công Ty Than Việt Nam đợc hành
nghề kinh doanh du lịch bằng một Công Ty Du Lịch Than Việt Nam. Cùng với
quyết định số 1381 QĐ- HĐQT ngày 13/12/01 của HĐQT Tổng công ty Than
Việt Nam về việc đổi tên Công ty Du lịch Than Việt Nam thành Công ty Du lịch
và thơng mại Than Việt Nam. Việc thành lập công ty, một doanh nghiệp nhà nớc
hạch toán độc lập, đơn vị thành viên của Than Việt nam vừa là điều kiện thực tế
thuận lợi, vừa là nhiệm vụ đợc giao cần thực hiện.
Công ty Du lịch và thơng mại Than Việt Nam là doanh nghiệp thành viên
hạch toán độc lập của Tổng công ty Than Việt Nam vừa là doanh nghiệp Nhà nớc
Công ty có t cách pháp nhân đầy đủ, thực hiện chế độ hạch toán kinh tế độc lập,
15
có con dấu riêng, đợc mở tài khoản tại ngân hàng phù hợp với phơng thức hach
toán của mình.
- Tên cơ quan: Công ty Du lịch và thơng mại Than Việt Nam VTTC thuộc
Tổng công ty Than Việt Nam.
- Địa chỉ: 226 Lê Duẩn.
- Điện thoại: 5180079.
- Fax: 84- 48510413.
- Tài khoản số: 0011000381367.
- Mã số thuế: 0100101298
- Tổng số đầu t ban đầu: 2.200.000.000 VNĐ
+ Vốn cố định: 2.000.000.000 VNĐ
+ Vốn lu động: 200.000.000 VNĐ
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ chính của công ty
- Kinh doanh lữ hành Nội địa và Quốc tế: Ký hợp đồng với các đơn vị du lịch
trong nớc và quốc tế, với các doanh nghiệp, tổ chức và các địa phơng để khai thác
khách du lịch, tổ chức các Tour du lịch trọn gói cho khách trong nớc và khách
quốc tế.

- Tổ chức kinh doanh khách sạn, văn phòng, căn hộ cho thuê, nhà hàng, vũ tr-
ờng, karaoke, khu vui chơi giải trí và các dịch vụ kèm theo: thông tin liên lạc, các
dịch vụ thể thao, văn hoá, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng và sức khoẻ...
- Vận chuyển du lịch và các dịch vụ liên quan, sản xuất gia công và chế biến
các loại hàng hoá khác phục vụ du lịch, kể cả đồ ăn thức uống, kem và mọi sản
phẩm khác cho xuất khảu và phục vụ du lịch tại chỗ.
- Kinh doanh các dịch vụ thơng mại, t vấn, dịch thuật, hớng dẫn du lịch, phục
vụ hội nghị, tuyên truyền quảng cáo. Tổ chức các cửa hàng kinh doanh phục vụ du
khách.
- Dịch vụ kiều hối, đổi tiền và các cửa hàng mỹ nghệ lu niệm.
16
- Làm thủ tục xuất nhập cảnh cho du khách từ nớc ngoài vào Việt Nam và
doanh nhân, du khách Việt Nam đi ra nớc ngoài.
- Trực tiếp kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hóa phục vụ du lịch.
- Dịch vụ đầu t và phát triển du lịch.
- Ngoài ra, Công ty du lịch Than Việt Nam là nhiệm vụ là cầu nối, tạo lập và
phát triển các mối quan hệ hữu nghị thơng mại giữa tổ chức công đoàn Than Việt
Nam với các tổ chức công đoàn Than các nớc khác trên thế giới; các Hiệp hội và
Tổ chức du lịch công đoàn quốc tế khác để phục vụ cho sự mở rộng giao lu quốc
tế và góp phần đắc lực vào sự phát triển nói chung.
2.1.3. Tổ chức bộ máy của công ty
* Qui mô của doanh nghiệp
Công ty gồm có: Bộ máy quản lý điều hành toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh
doanh và dịch vụ của toàn Công ty (gọi là cơ quan Công ty) và hệ thống các đơn vị
thành viên trực thuộc Công ty, là các đơn vị trực tiếp tham gia vào quá trình sản
xuất kinh doanh và dịch vụ, hạch toán phụ thuộc Công ty đồng thời có t cách pháp
nhân không đầy đủ, có con dấu riêng, đợc mở tài khoản tại ngân hàng phù hợp với
phơng thức hạch toán đợc phân cấp của Công ty tại địa phơng, hoạt động sản xuất
kinh doanh và dịch vụ theo đề án riêng và theo kế hoạch của Công ty giao.
Nh vậy, trong hoạt động của mình, Công ty sẽ có hình tổ chức và quản lý đợc

phân thành hai cấp:
- Cấp Công ty (cơ quan Công ty) bao gồm: Ban giám đốc, các phòng ban
tham mu, giúp việc.
- Cấp các đơn vị trực thuộc, trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh
và dịch vụ, hoạt động theo ngành nghề đợc phân công và pháp luật cho phép.
* Bộ máy điều hành công ty
Gồm có Giám đốc, 2 đến 3 Phó Giám đốc, các phòng ban tham mu giúp việc
và văn phòng Công ty, cụ thể:
- Giám đốc: nắm quyền điều hành cao nhất, đợc xem là chủ doanh nghiệp
chịu trách nhiệm trớc Tổng Công ty, Nhà nớc và pháp luật về mọi hoạt động của
Công ty theo chức năng và nhiệm vụ đợc Tổng Công ty giao.
17
- Phó giám đốc phụ trách du lịch: chịu trách nhiệm trớc Giám đốc Công ty,
cấp trên và pháp luật về mọi hoạt động về du lịch lữ hành, các dịch vụ du lịch kèm
theo nh; khách sạn, nhà hàng, vận chuyển du lịch...
- Phó giám đốc phụ trách thơng mại, xuất nhập khẩu, hợp tác lao động quốc
tế, sản xuất gia công chế biến hàng hoá, dịch vụ kiầu hối, vàng bạc, nghiệp vụ
kinh tế chung...
- Phó giám đốc phụ trách đầu t, t vấn phát triển, thị trờng, đầu t xây dựng cơ
bản, kinh doanh bất động sản và dịch vụ tổng hợp khác.
- Kế toán trởng: Công ty phụ trách công tác kế toán thống kê theo qui định
của Điều lệ kế toán trởngvà pháp lệnh kế toán thống kê.
- Các phòng (ban) chức năng gồm: Tổ chức hành chính, Quản lý du lịch, kế
hoạch + Đầu t + xuất nhập khẩu, kế toán thống kê, có sơ đồ cụ thể.
Các phòng ban chịu sự điều hành trực tiếp của các Phó giám đốc phụ trách
các lĩnh vực và sự chỉ đạo chung của Giám đốc.
* Các đơn vị trực thuộc, trực tiếp sản xuất kinh doanh và dịch vụ
- Trung tâm điều hành Du lịch (lĩnh vực hoạt động bao gồm du lịch lữ hành,
các hình thái du lịch khác và các dịch vụ du lịch kèm theo). Trong hoạt động kinh
doanh của mình, Trung tâm điều hành du lịch có trách nhiệm phối hợp hoạt động

của tất cả các khách sạn, nhà hàng, vũ trờng, khu du lịch và dịch vụ tổng hợp
thuộc ngành Than, nằm ở mọi miền và khu vực thành một mạng lới lu trú, vui chơi
cho khachs du lịch và nghỉ ngơi theo tour chọn gói.
- Các khách sạn hoạt động theo chức năng, ngành nghề đã đợc nhà nớc qui
định cho hoạt động khách sạn.
- Trung tâm xuất nhập khẩu hàng hoá phục vụ du lịch và kinh doanh phục vụ
khách
- Xí nghiệp sản xuất, chế biến và kinh doanh hàng hoá dịch vụ du lịch.
- Nhà hàng: Kinh doanh ăn uống tổng hợp (Quần thể dịch vụ du lịch)
- Công ty chịu trách nhiệm điều hành:
Khách sạn Thanh Lịch Hạ Long - 297 Kim Mã - Quận Ba Đình - TP. Hà Nội.
Khách sạn Biển Đông - Khu Vờn Đào - Bãi Cháy - TP. Hạ Long - Tỉnh
Quảng Ninh.
Khách sạn Vân Long - Cẩm Phả - Quảng Ninh.
18