Ngữ văn 8 - Lựa chọn trật tự từ trong câu

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
Người thực hiện: VÕ THANH HÀ

Nội dung
I.
II.
III.
NHẬN XÉT CHUNG
NHẬN XÉT CHUNG
MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA
SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ
MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA
SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ
LUYỆN TẬP
LUYỆN TẬP
TIẾT 114

I. NHẬN XÉT CHUNG:
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng. Uể oải, chống tay
xuống phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất
bát cháo, anh mới kề vào miệng, cai lệ và người nhà lí
trưởng đã sầm sập tiến vào với những roi song tay thước
và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn
khàn của người hút nhiều xái cũ:
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống
đấy à? Nộp tiền sưu ! Mau !

(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
? Em hãy sắp xếp trật tự
từ trong câu in đậm theo
những cách khác nhau
mà không làm thay đổi
nghĩa cơ bản của câu ?
TIẾT 114



Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ : (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
(5) Bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi
xuống đất, cai lệ thét:
(6) Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều
xài cũ, cai lệ thét:
(1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng giọng khàn khàn của người
hút nhiều xái cũ.
(2) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ
đầu roi xuống đất.
(3) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ
đầu roi xuống đất.
(4). Bằng giọng khàn khàn của một người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ
đầu roi xuống đất, thét:
? Em hãy sắp xếp trật tự từ trong câu in đậm theo những cách khác nhau
mà không làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu ?

TIẾT 114
(1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét bằng
giọng khàn khàn của người hút nhiều xái cũ.

(2) Cai lệ thét bằng giọng khàn khàn của
người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất.
( 3) Thét bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất.
(4) Bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét.
(5) Bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ, gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét.
(6) Gõ đầu roi xuống đất, bằng giọng khàn
khàn của người hút nhiều xái cũ, cai lệ thét.
I.NHẬN XÉT CHUNG :
Đọc đoạn trích và trả
lời câu hỏi.
- Trong một câu có thể
có nhiều cách sắp xếp trật
tự từ mà không làm thay
đổi nghĩa của câu.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét bằng giọng khàn
khàn của người hút nhiều xái cũ :
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

I.NHẬN XÉT CHUNG :
Đọc đoạn trích và trả
lời câu hỏi.
- Trong một câu có
nhiều cách sắp xếp trật tự
từ mà không làm thay đổi
nghĩa của câu.
- Cách sắp xếp của tác
giả: nhấn mạnh sự hung

hãn của tên cai lệ và để
liên kết.
TIẾT 114
? Vì sao tác giả chọn trật tự từ như trong
đoạn trích?
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một tiếng.
Uể oải, chống tay xuống phản, anh vừa rên
vừa ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát cháo,
anh mới kề vào đến miệng, cai lệ và người
nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào với
những roi song, tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét
bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ :
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết
đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu !
Mau!


TIẾT 114
? Hãy thử chọn một trật tự từ khác
và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi
ấy?
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một
tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản,
anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run
rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến
miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng
đã sầm sập tiến vào với những roi
song, tay thước và dây thừng.

Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ
thét bằng giọng khàn khàn của
người hút nhiều xái cũ :
- Thằng kia ! Ông tưởng mày
chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp
tiền sưu ! Mau!
(1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét
bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ.
(2) Cai lệ thét bằng giọng khàn
khàn của người hút nhiều xái cũ, gõ
đầu roi xuống đất.
(3) Thét bằng giọng khàn khàn của
người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu
roi xuống đất.
(4) Bằng giọng khàn khàn của
người hút nhiều xái cũ, cai lệ gõ đầu
roi xuống đất, thét.
(5) Bằng giọng khàn khàn của
người hút nhiều xái cũ, gõ đầu roi
xuống đất, cai lệ thét.
(6) Gõ đầu roi xuống đất, bằng
giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ, cai lệ thét.
(1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét
bằng giọng khàn khàn của người
hút nhiều xái cũ.

TIẾT 114
? Hãy thử chọn một trật tự từ khác

và nhận xét về tác dụng của sự thay đổi
ấy?
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một
tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản,
anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run
rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến
miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng
đã sầm sập tiến vào với những roi
song, tay thước và dây thừng.
(1) Cai lệ gõ đầu roi xuống đất, thét
bằng giọng khàn khàn của người hút
nhiều xái cũ.
- Thằng kia ! Ông tưởng mày
chết đêm qua,còn sống đấy à? Nộp
tiền sưu ! Mau!
I.NHẬN XÉT CHUNG :
Đọc đoạn trích và trả
lời câu hỏi.
-Trong một câu có
nhiều cách sắp xếp trật tự
từ mà không làm thay đổi
nghĩa cơ bản của câu.
- Cách sắp xếp của tác
giả: nhấn mạnh sự hung
hãn của tên cai lệ và có tác
dụng liên kết.
- Cách sắp xếp (1) chỉ
liên kết mà không nhấn
mạnh được sự hung hãn
của cai lệ.

Đoạn trích sgk:
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một
tiếng. Uể oải, chống tay xuống
phản, anh vừa rên vừa ngỏng đầu
lên. Run rẩy cất bát cháo, anh mới
kề vào đến miệng, cai lệ và người
nhà lí trưởng đã sầm sập tiến vào
với những roi song, tay thước và
dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ thét
bằng giọng khàn khàn của người
hút nhiều xái cũ :
- Thằng kia ! Ông tưởng mày chết
đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền
sưu ! Mau! (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

Nhấn mạnh sự hung hãn tên Cai
lệ và để liên kết câu

Bài tập : Thay đổi trật tự từ bằng nhiều cách khác nhau
NÓ
BẢO
SAOKHÔNG
ĐẾN
 Nó bảo không đến sao?
 Nó bảo đến không sao.
 Nó sao bảo không đến?
 Nó sao đến bảo không?
 Nó không đến bảo sao?
 Sao không đến bảo nó?

 Sao không bảo nó đến?
 Sao đến không bảo nó?
 Sao đến, nó bảo không?
 Không đến, sao bảo nó?
 Không bảo, sao nó đến?
 Đến nó bảo: “Không sao”

Bài tập a:
Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ đại chứng tỏ tinh
thần yêu nước của dân ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những
trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng
Đạo, Lê Lợi, Quang Trung … Chúng ta phải ghi nhớ công lao
của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân
tộc anh hùng.
(Tinh thần yêu nước của nhân dân ta – Hồ Chí Minh)
? Có thể sắp xếp lại trật tự từ của câu in đậm trong đoạn trích
trên theo cách dưới đây được không ? Vì sao?
Lê Lợi, Bà Trưng, Quang Trung, Bà Triệu, Trần Hưng
Đạo …
 Cách sắp xếp trật tự từ của tác giả nhằm kể tên các vị anh
hùng theo thứ tự xuất hiện của họ gắn với lịch sử dân tộc.


I. NHẬN XÉT CHUNG :
II. MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA
SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ:
1.Tác dụng của việc sắp xếp
trật tự từ trong các đoạn trích sgk.
* Đoạn a: Thể hiện thứ tự
trước sau của hoạt động : Cai lệ

và chị Dậu.
1. Trật tự từ trong những bộ
phận câu in đậm dưới đây thể hiện
điều gì ?
a. Người nhà lí trưởng hình như
không dám hành hạ một người ốm
nặng, sợ hoặc xảy ra sự gì, hắn cứ
lóng ngóng ngơ ngác, muốn nói mà
không dám nói. Đùng đùng, Cai lệ
giật phắt cái thừng trong tay anh
này và chạy sầm sập đến chỗ anh
Dậu.
Chị Dậu xám mặt, vội vàng đặt
con xuống đất, chạy đến đỡ lấy
tay hắn.
(Ngô Tất Tố- Tắt đèn)
TIẾT 114
Bài tập a:
Lịch sử ta đã có nhiều cuộc kháng chiến vĩ
đại chứng tỏ tinh thần yêu nước của dân
ta. Chúng ta có quyền tự hào vì những
trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng,
Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi,
Quang Trung … Chúng ta phải ghi nhớ
công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì
các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh
hùng.
(Tinh thần yêu nước của nhân dân ta
– Hồ Chí
Minh)

 Cách sắp xếp trật tự từ của tác giả
nhằm kể tên các vị anh hùng theo thứ
tự xuất hiện của họ gắn với lịch sử dân
tộc.

I. NHẬN XÉT CHUNG :
II. MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA
SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ:
1.Tác dụng của việc sắp xếp trật
tự từ trong các đoạn trích sgk.
* Đoạn a: Thể hiện thứ tự
trước sau của hoạt động : Cai lệ
và chị Dậu.
* Đoạn b: Thể hiện thứ bậc
quan trọng : Cai lệ có địa vị xã hội
cao hơn người nhà lí trưởng
Theo trình tự quan sát của
người nói: anh Dậu thấy Cai lệ cầm
roi song đi trước, người nhà lí
trưởng cầm tay thước và dây thừng
theo sau.
1. Trật tự từ trong những bộ
phận câu in đậm dưới đây thể
hiện điều gì ?
b. Anh Dậu uốn vai ngáp dài
một tiếng. Uể oải, chống tay
xuống phản, anh vừa rên vừa
ngỏng đầu lên. Run rẩy cất bát
cháo, anh mới kề vào đến miệng,
cai lệ và người nhà lí trưởng đã

sầm sập tiến vào với những roi
song, tay thước và dây thừng.
(Ngô Tất Tố- Tắt đèn)
TIẾT 114


TIẾT 114
1. Trật tự từ trong những bộ phận câu
in đậm dưới đây thể hiện điều gì ?
Đoạn trích phần I
Anh Dậu uốn vai ngáp dài một
tiếng. Uể oải, chống tay xuống phản,
anh vừa rên vừa ngỏng đầu lên. Run
rẩy cất bát cháo, anh mới kề vào đến
miệng, cai lệ và người nhà lí trưởng đã
sầm sập tiến vào với những roi song,
tay thước và dây thừng.
Gõ đầu roi xuống đất, cai lệ
thét bằng giọng khàn khàn của
người hút nhiều xái cũ :
-
Thằng kia ! Ông tưởng mày chết
đêm qua,còn sống đấy à? Nộp tiền sưu
! Mau!
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
I. NHẬN XÉT CHUNG :
II. MỘT SỐ TÁC DỤNG
CỦA SỰ SẮP XẾP TRẬT TỰ
TỪ:
1.Tác dụng của việc sắp xếp

trật tự từ trong các đoạn trích
sgk.
* Đoạn a: Thể hiện thứ tự
trước sau của hoạt động : Cai lệ và
chị Dậu.
* Đoạn b: Thể hiện thứ bậc
quan trọng : Cai lệ có địa vị xã hội
cao hơn người nhà lí trưởng
Theo trình tự quan sát của
người nói: anh Dậu thấy Cai lệ cầm
roi song đi trước, người nhà lí
trưởng cầm tay thước và dây thừng
theo sau.
* Đoạn trích phần I: nhấn
mạnh hình ảnh, đặc điểm: sự hung
hãn của Cai lệ và liên kết với những
câu khác trong đoạn văn

I. NHẬN XÉT CHUNG :
II. MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA SỰ
SẮP XẾP TRẬT TỰ TỪ:
1.Tác dụng của việc sắp xếp trật tự
từ trong các đoạn trích sgk.
* Đoạn a: Thể hiện thứ tự trước sau
của hoạt động : Cai lệ và chị Dậu.
* Đoạn b: Thể hiện thứ bậc quan
trọng : Cai lệ có địa vị xã hội cao hơn
người nhà lí trưởng
Theo trình tự quan sát của người
nói: anh Dậu thấy Cai lệ cầm roi song đi

trước, người nhà lí trưởng cầm tay thước
và dây thừng theo sau.
* Đoạn trích phần I: nhấn mạnh hình
ảnh, đặc điểm: sự hung hãn của Cai lệ và
liên kết với những câu khác trong đoạn
văn
2. So sánh những cách sắp xếp trật
tự từ.
Cách sắp xếp trật tự từ trong đoạn văn
của Thép Mới : Đảm bảo sự hài hòa về
ngữ âm của lời nói.
TIẾT 114
2. So sánh tác dụng của những cách sắp
xếp trật tự từ trong các bộ phận câu in
đậm dưới đây:
a. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của
quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại
bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà
tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hy sinh để bảo
vệ con người. (Thép Mới - Cây tre Việt Nam)
b. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của
quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại
bác. Tre giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa
chín, giữ làng, giữ nước. Tre hy sinh để bảo
vệ con người.
c. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của
quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại
bác.Tre giữ làng, giữ mái nhà tranh, giữ
đồng lúa chín, giữ nước. Tre hy sinh để bảo
vệ con người.

III. LUYỆN TẬP:
Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ trong những bộ phận câu và câu in
đậm sau:
b. Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi! (1)
Rừng cọ, đồi chè, đồng xanh ngào ngạt
Nắng chói sông Lô, hò ô tiếng hát (2)
Chuyến phà dào dạt bến nước Bình Ca
(Ta đi tới- Tố Hữu)
 (1) Đặt vị ngữ lên trước chủ ngữ để nhhấn mạnh cái đẹp của Tổ
quốc Việt Nam mới giải phóng đang trên đà xây dựng, phát triển.
 (2) Gieo vần trong câu thơ gợi sự mênh mang của sông nước, hài
hoà về mặt ngữ âm trong câu thơ.
c. Ấy cũng may cho cô, vơ vẩn mãi ở ngoài phố thế này mà gặp mật thám
hay đội con gái thì khốn.
- Mật thám tôi cũng chả sợ, đội con gái tôi cũng chả cần.
(Ngựa người, người ngựa)
 Lặp từ ngữ để tạo sự liên kết giữa câu với câu.

TÔI ĐI
HỌC

Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy
sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm
nắm tay tôi dẫn đi trên con đường
làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã
quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự
nhiên thấy lạ.
(Tôi đi học, Thanh Tịnh)
? Cụm từ “Con đường này” trong

đoạn văn trên có tác dụng như thế
nào?
 Liên kết câu với câu trước đó.

TIẾT 114
I.NHẬN XÉT CHUNG :
Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi.
-Trong một câu có nhiều cách sắp xếp trật tự từ mà
không làm thay đổi nghĩa cơ bản của câu.
- Cách sắp xếp của tác giả: nhấn mạnh sự hung hãn
của tên cai lệ và có tác dụng liên kết câu.
- Cách sắp xếp (1): chỉ liên kết câu mà không thấy
được sự hung hãn của cai lệ.
II. MỘT SỐ TÁC DỤNG CỦA SỰ SẮP XẾP TRẬT
TỰ TỪ:
1.Tác dụng của việc sắp xếp trật tự từ trong các
đoạn trích sgk.
* Đoạn a: Thể hiện thứ tự trước sau của hoạt động :
Cai lệ và chị Dậu.
* Đoạn b: Thể hiện thứ bậc quan trọng : Cai lệ có
địa vị xã hội cao hơn người nhà lí trưởng
Theo trình tự quan sát của người nói: anh Dậu thấy
Cai lệ cầm roi song đi trước, người nhà lí trưởng cầm
tay thước và dây thừng theo sau.
* Đoạn trích phần I: nhấn mạnh hình, ảnh đặc
điểm: sự hung hãn của Cai lệ và liên kết với những câu
khác trong đoạn văn .
2. So sánh những cách sắp xếp
trật tự từ.
Cách sắp xếp trật tự từ trong

đoạn văn của Thép Mới : Đảm
bảo sự hài hòa về ngữ âm của lời
nói.
III. LUYỆN TẬP :
Giải thích lí do sắp xếp trật tự từ
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
- Nắm được tác dụng của
sự sắp xếp trật tự từ trong
câu.
-
Lựa chọn trật tự từ thích
hợp với yêu cầu giao tiếp.
- Bài tập về nhà: Viết một
đoạn văn nghị luận; giải
thích cách sắp xếp trật tự
từ trong một vài câu cụ
thể.
-
Chuẩn bị bài: “Lựa chọn
trật tự từ trong câu”
(Luyện tập), làm các bài
tập SGK