Phát triển khả năng tư duy logic của học sinh thông qua dạy học chứng minh bài tập Toán

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN TÂY HÒA
TRƯỜNG THCS LÊ HOÀN

Tên sáng kiến:
“Phát triển khả năng tư duy lôgic của học sinh
thông qua dạy học chứng minh bài tập toán”
Tên tác giả: LƯƠNG CÔNG TÂM.
Chức vụ: Giáo viên.
Tháng 11 năm 2013
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
THUYẾT MINH MÔ TẢ GIẢI PHÁP VÀ
KẾT QUẢ THỰC HIỆN SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến: “Phát triển khả năng tư duy lôgic của học sinh
thông qua dạy học chứng minh bài tập toán”
2. Sự cần thiết phải áp dụng giải pháp sáng kiến:
Trong cuộc sống hằng ngày, mỗi chúng ta ai cũng có sự so sánh,
phán đoán, suy lý trên cơ sở các ý niệm, khái niệm về hiện tượng sự vật
xung quanh. Đó chính là tư duy lôgic. Tư duy lôgic là suy nghĩ, nhận xét,
đánh giá một cách chính xác, lập luận có căn cứ. Như vậy tính lôgic là
bắt buộc đối với mọi khoa học và Toán học là một nghành khoa học lí
thuyết được phát triển trên cơ sở tuân thủ nghiêm ngặt các quy luật của tư
duy lôgic hình thức. Có nghĩa là khi xây dựng Toán học, người ta dùng
suy diễn lôgic, nói rõ hơn là phương pháp tiên đề. Theo phương pháp đó,
xuất phát từ các khái niệm nguyên thuỷ và các tiên đề rồi dùng các quy
tắc lôgic để định nghĩa các khái niệm khác và chứng minh các vấn đề
khác.
Bởi vậy, một trong những nhiệm vụ quan trọng bậc nhất của việc
giảng dạy toán học ở trường phổ thông đó là "Dạy suy nghĩ". Phải có sự
suy nghĩ chính xác thì mọi hoạt động mới mang lại hiệu quả như mong
muốn được. Hoạt động học tập môn toán lại càng cần đến sự suy nghĩ

chính xác tối đa. Như vậy rèn luyện khả năng tư duy lôgic cho học sinh
trong quá trình dạy toán là một vấn đề tối thiểu cần thiết và rất đáng để
đầu tư công sức.
3. Mô tả các giải pháp cũ thường làm:
Thực tế trong thời gian qua, việc đưa các bài tập hay và khó đặc biệt là
bài toán chứng minh lồng ghép vào tiết học chưa được giáo viên quan
tâm đúng mức.
Phần lớn số học sinh chưa có ý thức coi trọng môn học, sợ dang toán
chứng mình vì tư duy không logic chặt chẽ.
Giáo viên còn ngại tổ chức, phân nhóm cho học sinh ứng dụng kiến
thức đã học để giải nhiều bài tập ngoài SGK vì thời gian không cho phép.
Một số học sinh chưa quan tâm nhiều dạng bài tập toán chứng minh.
4. Mục đích của giải pháp sáng kiến:
Tôi chọn đề tài này nhằm góp thêm một hướng đi, một cách làm có
hiệu quả đối với nhiệm vụ rèn luyện cho học sinh kỹ năng tư duy lôgic
nói chung, kỹ năng tư duy lôgic toán học nói riêng thông qua loại toán
chứng minh ở THCS. Đồng thời với cách làm này khi học sinh có được
khả năng tư duy lôgic tốt thì càng góp phần kích thích sự hứng thú và
làm tăng lòng say mê môn Toán ở các em.
5. Thời gian thực hiện: Từ tháng 09/2013 đến tháng 05/2014.
6. Nội dung:
6.1. Thuyết minh giải pháp mới hoặc cải tiến:
Nghiên cứu về mặt lý luận các khái niệm liên quan đến khả năng
tư duy lôgic, tư duy lôgic toán học.
Tìm hiểu thực trạng về khả năng tư duy lôgic toán học trong học
sinh THCS.
Tìm hiểu mối quan hệ giữa khả năng tư duy lôgic và kết quả học
tập môn Toán ở học sinh THCS.
Tìm hiểu cơ chế hình thành và phát triển kỹ năng tư duy lôgic
toán học trong học tập môn Toán.

Nghiên cứu nội dung, mục tiêu, chuẩn chương trình sách giáo
khoa và đặc biệt quan tâm đến nội dung dạy học môn Toán mà trong đó
ẩn chứa nhiều nhất khả năng phát triển tốt tư duy lôgic toán học cho
học sinh. Thu thập, phân tích, tổng hợp và tiến hành thể nghiệm các
biện pháp trên đối tượng học sinh THCS tại các lớp mình giảng dạy
Phân tích những thành công, thất bại và nguyên nhân của những
thành công thất bại đó từ đó rút kinh nghiệm, lựa chọn và cải tạo các
biện pháp hình thành và phát triển khả năng tư duy lôgic toán học cho
học sinh sao cho hiệu quả nhất.
• Sản phẩm được tạo ra từ giải pháp: Học sinh nắm vững đào sâu,
mở rộng kiến thức, chất lượng học tập môn môn Toán cao hơn so
với các năm trước
6.2. Thuyết minh về phạm vi áp dụng sáng kiến:
Học sinh trong trường trung học cơ sở Lê Hoàn
6.3. Thuyết minh về lợi ích kinh tế xã hội của sáng kiến:
Qua nghiên cứu và thử nghiệm nhiều năm trên nhiều đối tượng
học sinh THCS thuộc các lớp tôi đã giảng dạy cho thấy kết quả rất khả
quan.
Trước một vấn đề , một bài toán đặt ra, học sinh bước đầu biết
"cách suy nghĩ" biết định hướng, lựa chọn phương pháp phù hợp . Khi
tìm ra cách giải quyết vấn đề các em đã khắc phục dần những sai lầm
trong cách suy nghĩ cũng như khi trình bày bài làm do khả năng tư duy
lôgic được rèn luyện tốt. Từ đó, các em biết trình bày, lập luận một cách
chặt chẽ, hợp lý, ngắn gọn súc tích và đầy đủ. Qua đó hình thành thói
quen xem xét vấn đề ở các góc độ khác nhau theo các chiều hướng khác
nhau, các khả năng khác nhau . Hơn thế nữa, khi khả năng tư duy lôgic
của học sinh được nâng lên cũng góp phần đáng kể trong việc hình
thành các phương pháp học tập phù hợp với các bộ môn khác kể cả
năng lực tư duy lôgic trong đời sống hằng ngày.

Cam kết:
Tôi xin cam đoan những điều khai trên đây là đúng sự thật và
không sao chép hoặc vi phạm bản quyền.
Xác nhận của cơ quan Tác giả sáng kiến


Lương Công Tâm