1 Tác động Đầu tư công đến tăng trưởng của Tỉnh Long An

Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
1
PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Là cửa ngõ nối thành phố Hồ Chí Minh với các tỉnh vùng đồng
bằng sông Cửu Long, được kết nạp chính thức vào thành viên của
Vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam ( KTTĐPN ) từ năm 2000, lại nằm
trong vành đai dãn nở công nghiệp và đô thị của trung tâm kinh tế lớn
thành phố Hồ Chí Minh, Long An có lợi thế rất lớn trong cơ hội nâng
cao năng lực sản xuất, trong thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước,
trong trao đổi buôn bán quốc tế và đặc biệt là việc sớm tiếp thu và ứng
dụng các thành tựu khoa học trong sản xuất, trong quản lý.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng vào nền
kinh tế thế giới, với xuất phát điểm thấp hơn so với các Tỉnh trong
vùng KTTĐPN do kết cấu hạ tầng chưa đồng bộ, nhất là hạ tầng phục
vụ phát triển công nghiệp, đã làm hạn chế cơ hội thu hút đầu tư vào địa
bàn Tỉnh Long An.
Với vị trí và những điều kiện thuận lợi sẵn có, để có thể phát
triển, hội nhập nhanh vào Vùng KTTĐPN thì vai trò của đầu tư công
trên địa bàn Tỉnh là một yếu tố quan trọng. Để tìm hiểu sự tác động của
đầu tư công với tăng trưởng kinh tế của Tỉnh trong thời gian qua, tôi đã
lựa chọn đề tài:
“Tác động Đầu tư công đến tăng trưởng của Tỉnh Long An”
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Đề tài được nghiên cứu nhằm đánh giá tác động đầu tư công đến
tăng trưởng kinh tế của Long An trong thời gian qua. Từ đó, đưa ra các
giải pháp, khuyến nghị nhằm giúp lãnh đạo Tỉnh có chính sách đầu tư
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
2

hợp lý để thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế của Tỉnh cao và ổn định
trong dài hạn.
3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đề tài được thiết kế nghiên cứu theo các bước và quy trình như
sau:
- Bước 1: nghiên cứu các lý thuyết đầu tư công.
- Bước 2: từ các mô hình lý thuyết, chọn mô hình phù hợp để thiết
kế phân tích tác động đầu tư công đến tăng trưởng kinh tế.
- Bước 3: thu thập số liệu và xử lý số liệu bằng phần mềm SPSS
qua mô hình hồi bội.
- Bước 4: sử dụng kết quả tính toán, kết luận vấn đề nghiên cứu và
minh chứng cho lý thuyết.
4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Đối tượng nghiên cứu: tác động đầu tư của khu vực công đến
tăng trưởng kinh tế của Tỉnh.
- Phạm vi nghiên cứu: được thực hiện trên địa bàn Tỉnh Long An
trong giai đoạn 1987-2007
5. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
Lý
thuyết đầu tư
Đầu tư công
Thiết kế
mô hình phân
tích các chỉ tiêu
Thu thập v
à xử lý số liệu
Kết quả và kế
t luận
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành

3
- Góp phần đánh giá đúng tác động đầu tư công đến tăng trưởng
kinh tế trên địa bàn Tỉnh.
- Đề xuất các giải pháp, khuyến nghị để thực hiện đầu tư công có
hiệu quả hơn nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Tỉnh cao và bền
vững trong dài hạn.
- Có thể giúp cho lãnh đạo Tỉnh tham khảo trong quá trình hoạch
định chính sách đầu tư và phân bổ vốn đầu tư công có hiệu quả hơn.
6. KẾT CẤU ĐỀ TÀI
Đề tài được kết cấu thành 3 chương chính, bao gồm:
Chương 1: Tổng quan về lý thuyết đầu tư.
Chương 2: Đánh giá thực trạng đầu tư công đến tăng trưởng kinh
tế Tỉnh Long An.
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư công trên địa bàn
Tỉnh Long An.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
4
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT ĐẦU TƯ
1.1. Một số khái niệm
1.1.1. Đầu tư
Đầu tư là phần sản lượng được tích lũy nhằm để gia tăng năng lực
sản xuất tương lai của nền kinh tế (Sach-Larrain 1993). Sản lượng ở
đây có thể do nền kinh tế tự sản xuất hay là do nhập khẩu từ bên ngoài,
có thể là các sản phẩm hữu hình như máy móc, thiết bị,…hay là các sản
phẩm vô hình như bằng phát minh, sáng chế…Cũng có định nghĩa đầu
tư là hoạt động bỏ vốn ở hiện tại nhằm mục đích sinh lời ở tương lai.
Vốn ở đây có thề là tiền, là tài sản, là sức lao động, là trí tuệ. Quá trình
tích lũy vốn đến đầu tư được thể hiện qua ba khâu: tiết kiệm, huy động

tiết kiệm vào hệ thống tài chính và cuối cùng là đầu tư.
Vốn (hay tư bản) trong nền kinh tế tại một thời điểm nào đó được
định nghĩa là bằng giá trị tổng các đầu tư qua các năm, tính đến thời
điểm đó. Trong thực tế, để tính toán giá trị vốn tại một thời điểm nào
đó người ta cộng tất cả các đầu tư trước đó rồi trừ đi khấu hao hàng
năm. Một cách khác để tính giá trị vốn của nền kinh tế tại một thời
điểm nào đó là người ta căn cứ vào giá cả thị trường hiện tại của các tài
sản vốn này.
Theo các nhà kinh tế thì chi cho giáo dục cũng là một dạng của
đầu tư-đầu tư vốn con người. Đầu tư cho giáo dục cũng nhằm làm tăng
năng lực sản xuất tương lai của nền kinh tế vì con người được trang bị
kiến thức tốt hơn thì sẽ làm việc hiệu quả hơn, năng suất sẽ cao hơn.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
5
1.1.2. Nguồn vốn đầu tư
Nếu xét trên tổng thể nền kinh tế thì nguồn vốn đầu tư bao gồm
hai loại sau: nguồn trong nước tiết kiệm được và nguồn từ nước ngoài
đưa vào. Nguồn từ nước ngoài đưa vào có thể dưới dạng: đầu tư trực
tiếp, đầu tư gián tiếp, các khoản vay nợ và viện trợ, tiền kiều hối và thu
nhập do nhân tố từ nước ngoài chuyển về. Có thể chia vốn đầu tư làm 2
loại là đầu tư của khu vực doanh nghiệp và cá nhân (khu vực tư) và đầu
tư của khu vực nhà nước (khu vực công).
- Nguồn vốn đầu tư của khu vực tư: trên lý thuyết thì nguồn đầu
tư của khu vực tư (Ip) được hình thành từ tiết kiệm của khu vực doanh
nghiệp và của cá nhân (Sp) và luồng vốn của nước ngoài đổ vào khu
vực này (Fp):
Ip = Sp + Fp
Sp = Yp
d

– Cp
Trong đó: Yp
d
là thu nhập khả dụng;
Cp là tiêu dùng cá nhân và hộ gia đình
Nguồn tiết kiệm của khu vực doanh nghiệp và cá nhân thường là
nguồn chủ yếu trong nền kinh tế. Nguồn vốn của nước ngoài đổ vào
khu vực tư thường ở các dạng như đầu tư trực tiếp (FDI) và các khoản
nợ.
- Nguồn vốn đầu tư của khu vực công: nguồn đầu tư của nhà
nước (Ig) được xác định theo công thức sau:
Ig = (T – Cg) + Fg.
Trong đó: T là các khoản thu của khu vực nhà nước;
Cg là các khoản chi tiêu của khu vực nhà nước không
kể chi đầu tư. Chênh lệch giữa khoản thu và chi này là tiết kiệm của
khu vực nhà nước;
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
6
Fg là các khoản viện trợ và vay nợ từ nước ngoài vào
khu vực nhà nước.
Dựa vào đẳng thức trên, ta thấy đầu tư của khu vực nhà nước được
tài trợ bởi ba nguồn:
Thứ nhất là khả năng huy động vốn của khu vực nhà nước từ khu
vực doanh nghiệp và cá nhân hoặc các tổ chức tài chính trung gian.
Hình thức huy động này được thực hiện bằng việc phát hành trái phiếu,
kỳ phiếu của nhà nước.
Thứ hai là tiết kiệm của khu vực nhà nước, bằng các khoản thu về
ngân sách nhà nước trừ cho các khoản chi thường xuyên. Trong trường
hợp các nước kém phát triển thì khoản tiết kiệm này rất khiêm tốn,

không đủ đáp ứng nguồn vốn đầu tư lớn cho phát triển, nhất là vào lĩnh
vực kết cấu hạ tầng.
Thứ ba là nguồn vốn giúp đỡ từ nước ngoài. Nguồn này có vai trò
khá quan trọng đối với các nước kém phát triển. Các nguồn từ nước
ngoài thường dưới dạng viện trợ hoặc nợ.
1.1.3. Đối tượng đầu tư
Trong một nền kinh tế, tư bản tồn tại dưới nhiều hình thức và vì
vậy cũng có nhiều loại đầu tư. Có 3 loại đầu tư chính sau:
- Đầu tư vào tài sản cố định: là đầu tư vào nhà, xưởng, máy móc,
thiết bị, phương tiện vận tải…Đầu tư dưới dạng này chính là đầu tư
nâng cao năng lực sản xuất. Khả năng đạt được tốc độ tăng trưởng kinh
tế cao hay thấp phụ thuộc nhiều vào đầu tư loại này.
- Đầu tư vào tài sản lưu động: tài sản lưu động là những nguyên
vật liệu thô, bán thành phẩm được sử dụng hết sau mỗi quá trình sản
xuất. Ngoài ra, tài sản lưu động cũng có thể là thành phẩm được đơn vị
đó sản xuất ra mà chưa đem đi tiêu thụ hết. Như vậy, lượng đầu tư vào
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
7
loại tài sản này chính là sự thay đổi về khối lượng của các hàng hoá này
trong một thời gian nhất định. Và khi họ đầu tư vào loại tài sản này,
đơn vị sản xuất, kinh doanh nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất bằng cách:
(1) đầu tiên để tiết kiệm thời gian và chi phí quản lý, giao tiếp và phân
phối; (2) đồng thời nhằm đảm bảo vật tư sản xuất luôn có sẵn khi cần.
Xét trên tổng thể nền kinh tế thì có một dạng đầu tư vào các tài
sản cố định rất quan trọng, đó là đầu tư vào cơ sở hạ tầng, phần lớn
lượng đầu tư vào cơ sở hạ tầng do nhà nước đảm nhận. Tuy nhiên,
trong nền kinh tế nhiều thành phần thì khu vực tư nhân và khu vực
nước ngoài cũng tham gia đầu tư, kinh doanh cơ sở hạ tầng bằng các
hình thức thích hợp (ví dụ như BOT, BTO, BT,...). Đặc điểm của đầu

tư vào các loại hàng hoá công là nhu cầu vốn lớn, lâu thu hồi vốn nên
thường do nhà nước đảm trách. Tuy nhiên, đầu tư vào kết cấu hạ tầng
có tác động thúc đẩy đầu tư của các thành phần kinh tế khác phát triển.
1.1.4. Các lý thuyết về đầu tư công
1.1.4.1. Quan điểm của trường phái tân cổ điển
Quan điểm của trường phái này cho rằng nhà nước không nên
can thiệp vào nền kinh tế trong quá trình phân bổ nguồn lực như vốn và
lao động…mà sự vận động của thị trường sẽ thực hiện tốt hơn vai trò
này. Trường phái này khẳng định là một trong các ưu điểm kinh tế thị
trường đó là sự phân bổ nguồn lực một cách tự động hay qua bàn tay
vô hình của thị trường. Đầu tư là một hình thức phân bổ nguồn lực
trong các hình thức đó - phân bổ vốn trong nền kinh tế.
Theo lý thuyết này, các đơn vị sản xuất trong nền kinh tế trong
quá trình tìm đến điểm tối đa hoá lợi nhuận sẽ tìm kiếm cơ hội đầu tư
tốt nhất cho chính mình, và như vậy nhà nước không cần can thiệp để
tạo ra một cơ cấu đầu tư hợp lý cho doanh nghiệp vì bản thân doanh
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
8
nghiệp biết rõ hơn ai hết là cần phải làm gì để đạt lợi ích tốt nhất cho
chính doanh nghiệp. Cộng tất cả các đơn vị sản xuất này trong nền kinh
tế sẽ hình thành một cơ cấu đầu tư của một nền kinh tế và theo lập luận
trên, và cơ cấu đó là hợp lý. Vai trò của nhà nước trong trường hợp
này chỉ dừng lại ở mức là cung cấp các hàng hoá công cộng cần thiết
cho nền kinh tế như kết cấu hạ tầng kỹ thuật và kết cấu hạ tầng xã hội
mà nếu để thị trường tự vận động thì không thể đáp ứng được. Giả định
của trường phái tân cổ điển là thị trường cạnh tranh hoàn hảo. Đây là
thị trường mà người bán và người mua có khả năng kiểm soát giá vá họ
có đầy đủ thông tin về thị trường không những trong hiện tại mà cả ở
tương lai.

1.1.4.2. Quan điểm ủng hộ sự can thiệp của nhà nước
Quan điểm này cho rằng do sự không hoàn hảo của thị trường,
nhất là các nước đang phát triển, nên sự tự thân vận động của thị trường
sẽ không mang lại kết quả tối ưu. Thông tin không hoàn hảo có thể sẽ
dẫn đến sản xuất và đầu tư quá mức. Trong trường hợp này, nhà nước
phải là người tổ chức cung cấp thông tin tốt để thị trường hoạt động tốt
hơn. Mặt khác, ở hầu hết các nước đang phát triển, nền kinh tế còn lạc
hậu, phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp, nếu để thị trường tự thân vận
động thì sẽ không thể tạo ra sự phát triển công nghiệp mạnh mẽ được
mà chuyển dịch cơ cấu là nội dung của tiến trình công nghiệp hoá , Nhà
nước cần phải tạo ra sự khởi động ban đầu để các thành phần kinh tế
phát triển, tránh những rủi ro, mất cân đối trong nền kinh tế, và sự can
thiệp của nhà nước, nhất là trong việc phân bổ các nguồn lực trong nền
kinh tế là rất cần thiết.
1.1.4.3. Quan điểm về sự phát triển cân đối hay không cân đối
- Thuyết tăng trưởng cân đối
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
9
Theo Rosenstain - Rodan, khái niệm tăng trưởng cân đối được
đưa ra nhằm mô tả sự tăng trưởng cân đối giữa các ngành trong nền
kinh tế. Ông đề xuất đầu tư nên hướng cùng lúc vào nhiều ngành để
tăng cung cũng như cầu cho nhiều sản phẩm bằng cách tăng thu nhập
của lao động trong những ngành này. Sự phát triển của các ngành công
nghiệp chế biến đòi hỏi lượng đầu tư lớn trong một thời gian dài. Từ đó
phát sinh nhu cầu phát triển song song cả hàng hoá phục vụ sản xuất
lẫn phục vụ tiêu dùng. Ý tưởng về “cú huých” lập luận rằng, một sự gia
tăng đột ngột về đầu tư có thể làm cho mức tiết kiệm tăng lên bởi vì sự
gia tăng đột ngột của thu nhập. “Cú huých” này biểu hiện thông qua các
hoạt động của chính phủ và mục tiêu của viện trợ nước ngoài. Cũng

theo Rosenstain-Rodan, mục đích của viện trợ nước ngoài cho các nước
kém phát triển là đẩy nhanh quá trình phát triển kinh tế đến một điểm
mà ở đó tốc độ tăng trưởng kinh tế mong muốn có thể đạt được trên
nền tảng tự duy trì, không phụ thuộc vào các nguồn tài trợ bên ngoài.
- Thuyết tăng trưởng không cân đối
Hirchman (1958) đưa ra một mô hình trái ngược với thuyết tăng
trưởng cân đối, ông cho rằng sự mất cân đối giữa cung và cầu tạo ra
động lực cho nhiều dự án mới. Theo đó, cách tiếp cận này yêu cầu phần
lớn vốn đầu tư được phân phối bởi nhà nước cho những ngành công
nghiệp trọng điểm, nhằm tạo ra những cơ hội ở những ngành khác
trong nền kinh tế, từ đó khuyến khích làn sóng đầu tư thứ hai. Những
ngành được chọn ra để đầu tư nên được đánh giá theo mối liên hệ giữa
ngành đó với các ngành liên quan theo “chuỗi giá trị”, điều này nói đến
khả năng tạo ra những ngành mới làm đầu ra hay cung cấp đầu vào cho
những ngành được chọn để đầu tư.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
10
Hirchman chấp nhận có sự can thiệp của nhà nước nhưng ông
cho rằng ý tưởng “cú huých” là không khả thi mà thay vào đó, sự phát
triển tốt nhất là được tạo ra từ những mất cân đối như thế. Do nguồn
vốn có hạn, chính phủ không thể bảo đảm đầu tư một cách rải đều cho
tất cả các ngành khác để đảm bảo phát triển ngành này cũng là tạo điều
kiện để ngành khác phát triển.
Trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam là một nền kinh tế chuyển
đổi, nhiều định chế của cơ chế thị trường chưa hình thành hoàn chỉnh
nên các điều kiện của thị trường cạnh tranh hoàn hảo chưa thể đáp ứng
được. Mặt khác, nền kinh tế nước ta đang ở trình độ rất thấp, chủ yếu là
nền kinh tế nông nghiệp, trình độ cư dân thấp…đòi hỏi phải có vai trò
chủ động của nhà nước trong việc định hướng phát triển các ngành

kinh tế, nhà nước phải tạo những tiền đề nhất định như hạ tầng kỹ
thuật, nguồn nhân lực…để thúc đẩy phát triển kinh tế.
1.2. Mối tương quan giữa đầu tư và tăng trưởng kinh tế
1.2.1. Nguồn gốc tăng trưởng kinh tế
Tăng trưởng kinh tế có nghĩa là gia tăng tổng sản lượng quốc gia
trong một thời kỳ nhất định. Sản lượng được tạo ra từ sản xuất, như
vậy, nguồn gốc của tăng trưởng xuất phát từ quá trình sản xuất. Quá
trình sản xuất là quá trình mà trong đó các yếu tố đầu vào được phối
hợp theo những cách thức tốt nhất để tạo ra khối lượng sản phẩm. Nếu
xét ở góc độ phạm vi toàn bộ nền kinh tế thì việc tạo ra tổng sản lượng
quốc gia sẽ có quan hệ phụ thuộc vào các nguồn lực đầu vào của quốc
gia. Một sự thay đổi tổng sản lượng quốc gia khi có sự thay đổi các
nguồn lực đầu vào.
Các lý thuyết tăng trưởng ra đời phân tích nguồn gốc của tăng
trưởng với nhiều quan điểm khác nhau, mỗi lý thuyết đầu có sự khám
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
11
phá mới, nhưng trên căn bản vẫn là phân tích mối quan hệ đầu ra với
đầu vào.
Mối quan hệ đầu ra (GDP, GNP) với đầu vào được khái quát qua
hàm sản xuất :
Y = F(Xi) với i = 1, 2,….,n
Xi là yếu tố đầu vào
Hầu hết các nhà kinh tế học thống nhất các yếu tố đầu vào cơ bản
của nền kinh tế, bao gồm: (1) Vốn sản xuất là yếu tố tham gia trực tiếp
vào quá trình sản xuất để tạo ra tổng sản lượng quốc gia (2) Lao động
là yếu tố sản xuất đặc biệt có ảnh hưởng quan trọng đến gia tăng sản
lượng quốc gia (3) đất đai nông nghiệp và tài nguyên thiên nhiên khác
là tư liệu sản xuất góp phần làm gia tăng sản lượng quốc gia (4) Công

nghệ là đầu vào quan trọng làm thay đổi phương pháp sản xuất, tăng
năng suất lao động, tăng sản lượng quốc gia.
Như vậy hàm sản xuất tổng hợp được thể hiện:
Y = F(K, L, R, T)
Hàm sản xuất cho thấy tăng trưởng tổng sản lượng phụ thuộc vào
quy mô, chất lượng của các yếu tố đầu vào K, L, R, T và cách thức phối
hợp chúng. Mỗi yếu tố giữ một vai trò nhất định và có tác động qua lại
lẫn nhau, tuỳ theo mỗi giai đoạn phát triển kinh tế, có thể yếu tố nào đó
được đề cao hơn yếu tố khác nhưng không có nghĩa là phụ thuộc duy
nhất vào một yếu tố.
Ngoài các yếu tố trên, tăng trưởng kinh tế còn phụ thuộc vào
những yếu tố phi kinh tế khác như: thể chế kinh tế chính trị, đặc điểm
về văn hoá-xã hội, tôn giáo…
1.2.2. Một số mô hình phân tích nguồn gốc tăng trưởng kinh tế
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
12
Trong quá trình phát triển của kinh tế học, nguồn gốc của tăng
trưởng được giải thích khác nhau bởi các nhà kinh tế học, có một số mô
hình chủ yếu được phổ biến như sau:
- Mô hình Ricardo (David Ricardo, 1772-1832): cho rằng đất đai
sản xuất nông nghiệp là nguồn gốc của tăng trưởng kinh tế. Ông cho
rằng giới hạn của đất làm cho lợi nhuận của người sản xuất có xu
hướng giảm do chi phí sản xuất lương thực thực phẩm cao, giá hàng
hoá tăng, tiền lương danh nghĩa tăng và giới hạn của đất cũng làm cho
năng suất lao động nông nghiệp thấp, xuất hiện thừa lao động trong
nông nghiệp do đó hiệu suất sử dụng lao động thấp làm ảnh hưởng đến
tăng trưởng kinh tế.
- Trường phái Tân Cổ điển: cho rằng dưới tác động của khoa học
và công nghệ, chất lượng ruộng đất không ngừng nâng cao vì vậy ngay

từ đầu phải nâng cao năng suất lao động nhằm giảm áp lực tăng giá
nông sản đồng thời đầu tư cho cả công nghiệp phát triển theo chiều sâu
nhằm giảm áp lực cầu lao động.
- Mô hình hai khu vực, được giải thích bởi Lewis (1995) và
Oshima:
Lewis cho rằng, đối với khu vực nông nghiệp do đất đai ngày càng
hiếm trong khi lao động ngày càng tăng, sẽ có tình trạng dư thừa lao
động, hệ quả là sản phẩm biên của lao động nông nghiệp bằng không,
mức tiền lương ở mức tối thiểu. Đối với khu vực công nghiệp, do tiền
lương của khu vực này cao hơn khu vực nông nghiệp nên có thể thu hút
lao động dư thừa của khu vực nông nghiệp, quá trình này diễn ra đến
khi thu hút hết lao động dư thừa. Đến một lúc nào đó, lợi nhuận khu
vực công nghiệp giảm, bắt buộc nhà tư bản công nghiệp sẽ lựa chọn
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
13
yếu tố khác thay thế lao động (công nghệ thâm dụng vốn), quá trình
tăng trưởng sẽ tiếp tục.
- Mô hình Harry T. Oshima: cho rằng trong giai đoạn 1 nên đầu
tư cho nông nghiệp phát triển theo chiều rộng nhằm đa dạng hoá sản
xuất thu hút lao động nông nghiệp không cần chuyển lao động thừa qua
công nghiệp. Giai đoạn 2 đồng thời đầu tư phát triển theo chiều rộng
các ngành nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ. Giai đoạn 3 phát triển
các ngành kinh tế theo chiều sâu nhằm giảm nhu cầu lao động.
- Mô hình Harrod – Domar: cho rằng nguồn gốc của tăng trưởng
kinh tế chính là lượng vốn sản xuất tăng thêm có được từ đầu tư và tiết
kiệm của quốc gia. Mô hình này đưa ra mối quan hệ hàm giữa vốn (ký
hiệu là K) và tăng trưởng sản lượng (ký hiệu là Y) và cho rằng sản
lượng của bất kỳ một thực thể kinh tế nào - cho dù đó là một doanh
nghiệp, một ngành kinh tế, hay của toàn bộ nền kinh tế đều phụ thuộc

vào số lượng vốn đã đầu tư vào thực thể kinh tế đó, được biểu diễn
dưới dạng hàm:
Y = K/k
Trong đó k là hằng số, được gọi là hệ số vốn sản lượng. Chuyển
sang tốc độ tăng, ta có:
+Y = +K/k
Chia cả 2 vế của đẳng thức trên cho Y, ta có:
+Y/Y = (+K/Y).1/k
+Y/Y chính là tốc độ tăng trưởng kinh tế, +K/Y là tỷ lệ đầu
tư/GDP. Điều này có nghĩa là để đạt được tốc độ tăng trưởng nào đó thì
nền kinh tế phải đầu tư theo một tỷ lệ nhất định nào đó trên GDP.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
14
Khi chuyển sang tốc độ tăng thì hệ số k gọi là hệ số ICOR
(incremental capital-output ratio). Hệ số này cho ta biết là để tăng được
một đồng GDP thì cần phải đầu tư bao nhiêu đồng vốn.
Nguồn đầu tư trên có thể là do tiết kiệm trong nước hay vốn nước
ngoài đưa vào. Theo mô hình tăng trưởng “nhị khuyết” (two-gap
model), thì ở hầu hết các nước đang phát triển, tiết kiệm nội địa thường
thấp nên không thể đáp ứng đủ nhu cầu đầu tư, do đó phải huy động
vốn từ bên ngoài (“khuyết 1”). Do đó, tốc độ tăng trưởng kinh tế phụ
thuộc vào khả năng tiết kiệm của nền kinh tế và khả năng huy động vốn
từ bên ngoài. Ngoài ra, cũng theo mô hình này thì do đầu tư ở các nước
đang phát triển phần lớn là phải nhập khẩu máy móc, thiết bị… nên
việc thiếu hụt ngoại hối có thể trở thành một trong những cản trở chính
cho hoạt động đầu tư (“khuyết 2”), và đó cũng là cản trở cho tăng
trưởng kinh tế.
- Mô hình Robert Solow (1956): cho rằng việc tăng vốn sản xuất
chỉ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn, không ảnh

hưởng trong dài hạn. Một nền kinh tế có tỷ lệ tiết kiệm cao hơn thì nền
kinh tế đó sẽ có mức sản lượng cao hơn (GDP) nhưng không ảnh
hưởng đến tăng trưởng trong dài hạn. Trong dài hạn tốc độ tăng trưởng
sản lượng bằng 0, tỷ lệ tiết kiệm càng lớn mức sản lượng ở trạng thái
dừng càng cao. Mô hình này giải thích tính chất hội tụ của nền kinh tế -
hay sự cân bằng cách biệt giàu nghèo giữa các quốc gia. Nếu hai nền
kinh tế do điều kiện lịch sử mà xuất phát với 2 mức vốn khác nhau,
quốc gia có mức thu nhập thấp hơn tất yếu sẽ tăng trưởng nhanh hơn,
dần đuổi kịp quốc gia có thu nhập cao hơn, nhờ tăng tỷ lệ tiết kiệm. Ví
dụ Nhật Bản trong những năm 1950-1960 dần đuổi kịp Mỹ về mức thu.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
15
- Mô hình Kaldor: cho rằng nguồn gốc tăng trưởng kinh tế phụ
thuộc vào phát triển tiến bộ kỹ thuật, tức trình độ công nghệ T. Mô hình
này bổ sung thêm ngoài yếu tố vốn sản xuất, tăng trưởng kinh tế còn
tùy thuộc vào trình độ phát triển công nghệ, đặc biệt là đối với các
nước đang phát triển thường chưa chú trọng đúng mức vai trò phát triển
của khoa học và công nghệ trong chính sách phát triển kinh tế.
- Mô hình Sung Sang Park: cho rằng nguồn gốc của tăng trưởng
GDP phụ thuộc vào các cơ sở sản xuất đã được xây dựng trên thực tế
và trình độ kỹ năng lao động. Nói khác, tăng trưởng kinh tế phụ thuộc
vào quá trình tích lũy vốn sản xuất K và quá trình tích lũy trình độ công
nghệ T.
Theo Park, tích lũy vốn sản xuất sẽ được thực hiện một cách liên
tục nhờ vào hoạt động đầu tư, tích luỹ công nghệ phụ thuộc vào đầu tư
phát triển con người, Y = F(KI, HI). Vốn đầu tư quốc gia cần được
phân bổ cho đầu tư con người, không nên chỉ quan tâm vào đầu tư cho
khu vực sản xuất vật chất.
- Trường phái Tân Cổ điển: xuất hiện vào cuối thế kỷ 19, trường

phái này cho rằng nguồn gốc của tăng trưởng kinh tế tuỳ thuộc và cách
thức kết hợp giữa yếu tố đầu vào; vốn (K) và lao động (L). Theo mô
hình này, có 2 cách thức để thực hiện tăng trưởng: chiều rộng và chiều
sâu. Đối với các nước đang phát triển thường lựa chọn cách thức tăng
trưởng theo chiều rộng như lựa chọn công nghệ thâm dụng lao động.
Tuy nhiên cách thức này lại hạn chế việc nâng cao năng suất lao động.
Do đó, trong chính sách kinh tế cần quan tâm đến việc khuyến khích
những ngành có điều kiện để thực hiện tăng nhanh hệ số vốn trên lao
động.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
16
1.2.3. Mối tương quan giữa đầu tư và tốc độ tăng trưởng kinh
tế
Đầu tư tác động lên tăng trưởng kinh tế ở 2 mặt: tổng cung và
tổng cầu. Trong hàm tổng cầu thì đầu tư là một thành phần của tổng
cầu có dạng:
Y= C + I + G + X - M (1)
Trong đó: Y là sản lượng hay thu nhập quốc dân;
C là tiêu dùng dân cư;
I là đầu tư;
G là chi tiêu của nhà nước;
X là xuất khẩu và M là nhập khẩu.
Từ đẳng thức (1) ta thấy rằng khi đầu tư I tăng lên thì trực tiếp làm
cho thu nhập quốc dân Y tăng lên.
Theo lý thuyết Keynes thì khi đầu tư tăng lên một đơn vị thì làm
cho Y tăng hơn một đơn vị.
Thật vậy, khi thay thế C = a + b.Y và M = u + v.Y là hàm tiêu
dùng và hàm nhập khẩu biểu diễn theo Y thì đẳng thức (1) có dạng:
Y = a + b.Y +I + G + X – u - v.Y

Chuyển vế, ta có:
Y= (a + I+ G + X - u) / (1- b + v) (2)
Vì b là hệ số thiên hướng tiêu dùng biên bao gồm tiêu dùng trong
nước và tiêu dùng nhập khẩu, v là hệ số thiên hướng tiêu dùng nhập
khẩu. Do đó (b - v) sẽ lớn hơn 0 và (1- b + v) sẽ nhỏ hơn 1, tức là 1/ (1
– b + v) sẽ lớn hơn 1.
Từ đẳng thức (2) cho thấy là: với các điều kiện khác không đổi thì
khi đầu tư (I) gia tăng một đơn vị thì thu nhập (Y) sẽ gia tăng hơn một
đơn vị, ảnh hưởng này gọi là ảnh hưởng hệ số nhân.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
17
Trong thực tế thì mức độ của ảnh hưởng trên còn tùy thuộc vào
năng lực cung của nền kinh tế. Nếu năng lực cung mà hạn chế thì việc
gia tăng tổng cầu, dù với bất cứ lý do nào, chủ yếu chỉ làm tăng giá cả
mà thôi, còn sản lượng thực tế thì không tăng lên bao nhiêu.
Ngược lại, nếu năng lực cung mà dồi dào thì việc gia tăng tổng cầu
thật sự làm tăng sản lượng như lý thuyết Keynes đã đưa ra ở trên. Năng
lực cung của nền kinh tế biểu hiện ở độ dốc của đường cung.
Ảnh hưởng khác của đầu tư lên tăng trưởng kinh tế thông qua tổng
cung thể hiện ở chỗ: vốn là một yếu tố đầu vào cơ bản của quá trình sản
xuất. Vốn được kết hợp với lao động và tài nguyên thông qua quá trình
sản xuất sẽ tạo ra của cải vật chất trong xã hội. Vốn không chỉ đóng
góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế với tư cách là đầu vào của sản
xuất ( đóng góp về mặt lượng) mà còn đóng góp một cách gián tiếp
thông qua việc thúc đẩy tiến bộ kỹ thuật do đầu tư mới mang lại, do lợi
thế kinh tế nhờ quy mô lớn, tức một số ngành việc đầu tư mở rộng quy
mô sẽ làm giảm chi phí sản xuất do chuyên môn hoá…đây là những
đóng góp về chất của đầu tư, tức là hiệu quả của nền kinh tế đã được
nâng cao.

Như vậy, các mô hình tăng trưởng đơn giản đều nhấn mạnh đến
yếu tố vốn trong tăng trưởng.
1.3. Đặc điểm cuả đầu tư công và vai trò của đầu tư công đối
với sự phát triển kinh tế - xã hội
1.3.1. Đặc điểm cuả đầu tư công
Hàng hóa công là loại hàng hoá không có tính cạnh tranh trong
tiêu dùng. Tính phi cạnh tranh về tiêu dùng biểu hiện cùng một lúc có
hơn một người tận hưởng những lợi ích từ hàng hoá công, và chi phí
đáp ứng nhu cầ
u đòi hỏi các đối tượng tiêu dùng tăng thêm này là bằng
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
18
không. Phần lớn hàng hoá công do Chính phủ cung cấp và ngoài ra còn
có thể huy động sự tham gia của khu vực tư để đáp ứng nhu cầu về
hàng hoá công của xã hội.
Hàng hoá công có tính tiêu dùng chung, khi tăng thêm một người
tiêu dùng thì hàng hoá công sẽ không làm giảm đi lợi ích của những
người tiêu dùng hiện có và chi phí đáp ứng đòi hỏi của các đối tượng
tiêu dùng tăng thêm là bằng không. Khi hàng hoá công được cung cấp
thì không thể loại trừ hoặc rất tốn kém để loại trừ một người nào đó
tiêu dùng hàng hoá mà không chịu trả tiền cho hành động tiêu dùng của
mình.
Tại sao Chính phủ phải cung cấp hàng hoá công? Nguyên nhân
là có sự thất bại của khu vực tư trong việc cung cấp hàng hoá công, tính
không hiệu quả do khu vực tư cung cấp hàng hoá công và làm giảm
phúc lợi xã hội. Sự phát triển của xã hội trong giai đoạn kinh tế thị
trường hiện đại đã cho thấy chi tiêu công hoàn toàn không mất đi mà
trái lại nó tạo ra sự tái phân phối giữa các khu vực trong nền kinh tế.
Chính phủ đóng vai trò là một trung tâm của quá trình tái phân phối thu

nhập thông qua các khoản chi tiêu công. Với ý nghĩa đó, đầu tư công
đ
óng vai trò rất quan trọng trong giai đoạn nền kinh tế đang có những
b
ước chuyển đổi nhằm sử dụng các nguồn vốn đầu tư có hiệu quả. Đặc
biệt, trong thời kỳ đổi mới, đầu tư công chuyển mạnh sang đầu tư cho
p
hát triển các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội, cho sự nghiệp
giáo dục, y tế, xoá đói giảm nghèo.
N
guồn vốn từ ngân sách nhà nước có một vai trò rất lớn trong đầu
tư công để tạo những bước đột phá phát triển đất nước. Tuy nhiên,
trong nền kinh tế nhiều thành phần thì khu vực tư nhân trong nước và
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
19
khu vực nước ngoài cũng tham gia đầu tư, kinh doanh cơ sở hạ tầng
bằng các hình thức thích hợp (ví dụ như BOT, BTO, BT,...).
- Đầu tư công của ngân sách nhà nước là khoản chi tích lũy
Chi đầu tư công trực tiếp làm gia tăng số lượng và chất lượng tài
sản cố định, gia tăng giá trị tài sản cố định cho nền kinh tế quốc dân.
Vấn đề này thể hiện rõ nét thông qua việc nhà nước tăng cường đầu tư
xây dựng cơ sở hạ tầng kinh tế xã hội như: giao thông, thủy lợi, y tế,
giáo dục…Sự tăng lên về số lượng và chất lượng của hàng hoá công
này là cơ sở và nền tảng cho sự phát triển của nền kinh tế quốc dân trên
các mặt: phát triển cân đối giữa các ngành, các lãnh vực, các vùng kinh
tế trên lãnh thổ quốc gia; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động
sản xuất kinh doanh; thúc đẩy sự phát triển của các thành phần kinh tế,
thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài và tạo động lực, cú hích cho
sự tăng trưởng.

- Quy mô và cơ cấu chi đầu tư công của ngân sách nhà nước
không cố định và phụ thuộc vào chiến lược phát triển kinh tế xã hội của
nhà nước trong từng thời kỳ và mức độ phát triển của khu vực kinh tế
tư nhân.
Theo kinh nghiệm phát triển cho thấy, trong thời kỳ đầu thực
hiện chiến lược công nghiệp hoá, quy mô chi đầu tư công của ngân
sách nhà nước chiếm tỷ lệ khá lớn so với tổng đầu tư xã hội.
Ở giai đoạn này, do khu vực kinh tế tư nhân còn yếu trong khi
chính sách thu hút vốn đầu tư chưa hoàn thiện nên nhà nước phải tăng
cường quy mô đầu tư từ ngân sách nhà nước để tạo đà cho tiến trình
công nghiệp hoá. Đi đôi với sự gia tăng quy mô thì cơ cấu chi đầu tư
cũng rất đa dạng để đáp ứng với nhu cầu thực tiễn đặt ra, như chi hỗ
trợ, chi thực hiện chương trình mục tiêu kinh tế xã hội…Quy mô chi
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
20
đầu tư công của nhà nước sẽ giảm dần theo mức độ thành công của
chiến lược công nghiệp hoá và mức độ phát triển của khu vực kinh tế tư
nhân. Khi đó chi đầu tư phát triển của nhà nước chủ yếu tập trung vào
điều chỉnh nhằm đạt tới sự ổn định của kinh tế vĩ mô và các khoản chi
cho vay chỉ định, chi thực hiện chương trình mục tiêu kinh tế xã hội sẽ
được cắt giảm.
- Chi đầu tư công phải gắn chặt chi thường xuyên nhằm nâng
cao hiệu quả vốn đầu tư.
Sự phối hợp không đồng bộ giữa chi đầu tư với chi thường xuyên
sẽ dẫn đến tình trạng thiếu kinh phí để duy tu, sửa chữa, bảo dưỡng cơ
sở hạ tầng. Điều này sẽ làm giảm hiệu quả khai thác và sử dụng tài sản
đầu tư. Sự gắn kết giữa 2 nhóm chi tiêu này sẽ khắc phục tình trạng đầu
tư tràn lan, không tình đến hiệu quả khai thác.
Nội dung chi đầu tư công gồm 4 lãnh vực: chi xây dựng các công

trình kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội không có khả năng thu hồi vốn; chi
hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp nhà nước; chi cho quỹ hỗ trợ phát
triển để thực hiện tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước; chi dự trữ
nhà nước. Trong đó, chi đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng là khoản chi
chiếm tỷ trọng lớn nhất và được thực hiện theo phương thức không
hoàn trả. Chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn tài chính của nhà nước
hướng vào củng cố và phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng của nền kinh tế,
các ngành công nghiệp cơ bản, các công trình kinh tế có tính chất chiến
lược, các công trình trọng điểm phục vụ phát triển văn hoá xã hội, phúc
lợi công cộng.
Thực chất loại chi này nhằm đảm bảo tái sản xuất giản đơn và
tái sản xuất mở rộng tài sản cố định cho các ngành sản xuất vật chất và
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
21
không sản xuất, có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển kinh tế - xã
hội.
Sự tham gia của nhà nước vào các lĩnh vực nêu trên có ý nghĩa
rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội nói chung và của
khu vực kinh tế ngoài quốc doanh nói riêng, bởi nó nhằm kích thích
đầu tư, giảm chi phí sản xuất, mở rộng thị trường, tăng cường khả năng
cạnh tranh đồng thời tạo ra các trung tâm kinh tế.
1.3.2. Vai trò của đầu tư công đối

với sự phát triển kinh
tế - xã hội
Đầu tư côn
g có ý nghĩa xã hội rất lớn trong định hướng phát triển
chung của đất nước, do đó, nếu chỉ tính hiệu quả kinh tế đơn thuần thì
sẽ không chính xác, mà phải tính hiệu quả cả trong xóa đói giảm nghèo,

phát triển giáo dục, an sinh xã hội...
Kết cấu hạ tầng là đối tượng chính của đầu tư công, là một bộ
phận đặc thù của cơ sở vật chất kỹ thuật trong nền kinh tế quốc dân có
chức năng, nhiệm vụ cơ bản là đảm bảo những điều kiện chung cần
thiết cho quá trình sản xuất và tái sản xuất mở rộng được diễn ra bình
thường, liên tục. Kết cấu hạ tầng cũng được định nghĩa là tổng thể các
cơ sở vật chất, kỹ thuật, kiến trúc đóng vai trò nền tảng cho các hoạt
động kinh tế - xã hội được diễn ra một cách bình thường.
Toàn bộ kết cấu hạ tầng có thể được phân chia thành nhiều loại
khác nhau dựa trên các tiêu chí khác nhau. Cụ thể như:
- Nếu căn cứ theo lĩnh vực kinh tế -xã hội thì kết cấu hạ tầng có
thể được phân chia thành: kết cấu hạ tầng phục vụ kinh tế, kết cấu hạ
tầng phục vụ hoạt động xã hội và kết cấu hạ tầng phục vụ an ninh quốc
phòng. Tu
y nhiên, trên thực tế, ít có loại kết cấu hạ tầng nào chỉ phục
vụ kinh tế mà không phục vụ hoạt động xã hội và ngược lại.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
22
- Nếu căn cứ theo sự phân ngành của nền kinh tế quốc dân thì kết
cấu hạ tầng có thể được phân chia thành: kết cấu hạ tầng trong công
nghiệp, trong nông nghiệp, giao thông vận tải, bưu chính viễn thông,
xây dựng, hoạt động tài chính, ngân hàng, y tế, giáo dục, văn hoá xã
hội…
- Nếu căn cứ theo khu vực dân cư, vùng lãnh thổ thì kết cấu hạ
tầng có thể được phân chia thành: kết cấu hạ tầng đô thị, kết cấu hạ
tầng nông thôn; kết cấu hạ tầng kinh tế biển (ở những nước có kinh tế
biển, và nhất là khi kinh tế biển lớn như nước ta), kết cấu hạ tầng đồng
bằng, trung du, miền núi, vùng trọng điểm phát triển, các thành phố
lớn…

Kết cấu hạ tầng trong mỗi lĩnh vực, mỗi ngành, mỗi khu vực bao
gồm những công trình đặc trưng cho hoạt động của lĩnh vực, ngành,
khu vực và những công trình liên ngành đảm bảo cho hoạt động đồng
bộ của toàn hệ thống. Trong nhiều công trình nghiên cứu về kết cấu hạ
tầng, các tác giả thường phân chia kết cấu hạ tầng thành 2 loại cơ bản,
gồm: kết cấu hạ tầng kinh tế và kết cấu hạ tầng xã hội.
- Kết cấu hạ tầng kinh tế: thuộc loại này bao gồm các công trình
hạ tầng kỹ thuật như: năng lượng (điện, than, dầu khí) phục vụ sản xuất
và đời sống, các công trình giao thông vận tải (đường bộ, đường sắt,
đường biển, đường sông, đường hàng không, đường ống), bưu chính-
viễn thông, các công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông- lâm -ngư
nghiệp…Kết cấu hạ tầng kinh tế là bộ phận quan trọng trong hệ thống
kinh tế, đảm bảo cho nền kinh tế phát triển nhanh, ổn định, bền vững và
là động lực thúc đẩy phát triển nhanh hơn, tạo điều kiện cải thiện cuộc
sống dân cư.
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
23
- Kết cấu hạ tầng xã hội: xếp vào loại này gồm nhà ở, các cơ sở
khoa học, trường học, bệnh viện, các công trình văn hoá, thể thao… và
các trang, thiết bị đồng bộ với chúng. Đây là điều kiện thiết yếu để
phục vụ, nâng cao mức sống của cộng đồng dân cư, bồi dưỡng, phát
triển nguồn nhân lực phù hợp với tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại
hoá đất nước. Như vậy, kết cấu hạ tầng xã hội là tập hợp một số ngành
có tính chất dịch vụ xã hội; sản phẩm do chúng tạo ra thể hiện dưới
hình thức dịch vụ và thường mang tính chất công cộng, liên hệ với sự
phát triển con người cả về thể chất lẫn tinh thần.
Với tính chất đa dạng và thiết thực, kết cấu hạ tầng là nền tảng vật
chất có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế-xã
hội của mỗi quốc gia cũng như vùng lãnh thổ. Có kết cấu hạ tầng đồng

bộ và hiện đại, nền kinh tế mới có điều kiện để tăng trưởng nhanh, ổn
định và bền vững. Có rất nhiều công trình nghiên cứu đã đi đến kết luận
rằng, phát triển kết cấu hạ tầng có tác động tích cực đến phát triển kinh
tế-xã hội ở cả các nước phát triển và đang phát triển. Trình độ phát
triển của kết cấu hạ tầng có ảnh hưởng đến trình độ phát triển của đất
nước, có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế và công tác xoá đói
giảm nghèo.
Nghiên cứu về tác động của việc phát triển kết cấu hạ tầng ở Việt
Nam, tác giả Phạm Thị Tuý (2006) đã phát hiện ra sáu tác động quan
trọng sau đây:
- Kết cấu hạ tầng phát triển mở ra khả năng thu hút các luồng vốn
đầu tư đa dạng cho phát triển kinh tế-xã hội;
- Kết cấu hạ tầng phát triển đồng bộ, hiện đại là điều kiện để phát
triển các vùng kinh tế động lực, các vùng trọng điểm và từ đó tạo ra các
tác động lan toả lôi kéo các vùng liền kề phát triển;
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
24
- Kết cấu hạ tầng phát triển trực tiếp tác động đến các vùng nghèo,
hộ nghèo thông qua việc cải thiện hạ tầng mà nâng cao diều kiện sống
của hộ.
- Phát triển kết cấu hạ tầng thực sự có ích với người nghèo và góp
phần vào việc giữ gìn môi trường;
- Đầu tư cho kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông nông thôn,
đem đến tác động cao nhất đối với giảm nghèo; và
- Phát triển kết cấu hạ tầng tạo điều kiện nâng cao trình độ kiến
thức và cải thiện tình trạng sức khoẻ cho người dân, góp phần giảm
thiểu bất bình đẳng về mặt xã hội cho người nghèo.
Tóm lại, kết cấu hạ tầng đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với
sự phát triển kinh tế-xã hội của một quốc gia, tạo động lực cho sự phát

triển. Hệ thống kết cấu hạ tầng phát triển đồng bộ, hiện đại sẽ thúc đẩy
tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng suất, hiệu quả của nền kinh tế và
góp phần giải quyết các vấn đề xã hội.
Ngược lại, một hệ thống kết cấu hạ tầng kém phát triển là một trở
lực lớn đối với sự phát triển. Ở nhiều nước đang phát triển hiện nay, kết
cấu hạ tầng thiếu và yếu đã gây ứ đọng trong luân chuyển các nguồn
lực, khó hấp thụ vốn đầu tư, gây ra những “nút cổ chai kết cấu hạ tầng”
ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế.
Thực tế trên thế giới hiện nay, những quốc gia phát triển cũng là
những nước có hệ thống kết cấu hạ tầng phát triển đồng bộ và hiện đại.
Trong khi đó, hầu hết các quốc gia đang phát triển có hệ thống kết cấu
hạ tầng kém phát triển. Chính vì vậy, việc đầu tư phát triển kết cấu hạ
tầng đang là ưu tiên của nhiều quốc gia đang phát triển.
Ở nước ta, với quan điểm “kết cấu hạ tầng đi trước một bước”,
trong những năm qua Chính phủ đã dành một mức đầu tư cao cho phát
Luận văn Thạc sĩ – Cao học K15
SVTH: Ngô Lý Hoá GVHD: PGS TS Sử Đình Thành
25
triển kết cấu hạ tầng. Khoảng 9-10% GDP hàng năm đã được đầu tư
vào ngành giao thông, năng lượng, viễn thông, nước và vệ sinh, một tỷ
lệ đầu tư kết cấu hạ tầng cao so với chuẩn quốc tế.
Nhiều nghiên cứu kinh tế vi mô cũng cho thấy rằng có mối liên hệ
mạnh mẽ giữa đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng với tăng trưởng và giảm
nghèo ở Việt Nam. Độ dài của mạng lưới đường bộ đã tăng hơn gấp
đôi tính từ năm 1990 và chất lượng cũng cải thiện đáng kể. Tất cả các
khu vực thành thị và 90% hộ dân nông thôn được tiếp cận với điện. Số
đường điện thoại cố định và di động trên 100 dân tăng gấp 10 lần từ
năm 1995. Tiếp cận nước sạch tăng từ 26% dân số lên 57% trong
khoảng thời gian từ năm 1993 đến năm 2004, và trong cùng giai đoạn
này tiếp cận nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn tăng từ 10% lên 31% dân số.

Đây là một thành tựu đáng ghi nhận.
1.4. Kinh nghiệm phát triển kết cấu hạ tầng của một số nước:
1.4.1. Kinh nghiệm của Hàn Quốc:
Quá trình phát triển kết cấu hạ tầng ở Hàn Quốc đã diễn ra mạnh
mẽ kể từ những năm 1960 khi nền kinh tế Hàn Quốc bắt đầu bước vào
thời kỳ công nghiệp hoá nhanh chóng. Đến nay, Hàn Quốc đang có một
hệ thống kết cấu hạ tầng tương đối tiên tiến so với các nền kinh tế công
nghiệp đang nổi lên khác, tuy nhiên nó vẫn còn lạc hậu so với các nền
kinh tế công nghiệp phát triển. Ngay sau khi kết thúc chiến tranh Triều
Tiên, Hàn Quốc đã bắt đầu quá trình hồi phục kinh tế của mình với sự
hỗ trợ mạnh mẽ của viện trợ nước ngoài. Kế hoạch phát triển 5 năm lần
đầu tiên của Hàn Quốc (1962-1966) tập trung vào phát triển các ngành
công nghiệp nhẹ và thay thế nhập khẩu. Chính phủ đã bắt tay xây dựng
275km đường sắt và nhiều dự án đường cao tốc nhỏ. Kế hoạch phát
triển 5 năm lần thứ hai (1967-1971) tập trung đẩy mạnh xuất khẩu với