skkn sử dụng phần mềm mindmap online trong dạy học một số bài địa lý 10

Đề tài : SỬ DỤNG PHẦN MỀM MINDMAP ONLINE
TRONG DẠY HỌC MỘT SỐ BÀI ĐỊA LÝ 10
GV : NGUYỄN THỊ THANH DUNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN
LƯƠNG THẾ VINH
Trang 1
MỤC LỤC
PHẦN 1 : MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu
3. Phương pháp nghiên cứu
4. Giới hạn của đề tài
PHẦN 2 : NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1 : CƠ SỞ LÍ LUẬN
Xu hướng chung của công cuộc đổi mới giáo dục hiện nay
Quá trình nắm tri thức của học sinh 
Chương 2 : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
 Thực trạng dạy và học Đòa Lí hiện nay ở trường THPT
2.2. Vai trò của việc sử dụng s hóa trong dạy học

 !"#$%&'()*+,
-./01$2
PHẦN 3 : KẾT LUẬN
Tài liệu tham khảo
Trang 2
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
*345!"#$67789:; <$<=$>$?
?)%"@$A"/;$<B%5=)<= C0 #0"/D
$A4EF#$;()#$=)$105 G!"#$*H"$I)= #H;
J"@&' )(%05 GK$3$4 G;&5$5LM

(N$3?
O5$)L#$5$$ P;L37789;5=@1(/=N
45)QE=RK$;>S;$$T#$&9>
S)"/'$<UVL?$W 05 G!"#$)$1'=&K5
 2);G)H$5$$T#$&9>S&XYK5$9>
S=)K5$)"/'HU1(1BB$$K$=)%$N&5! #$
NZ/#$&4E$%$N0&5;&&5;HB$;L505<$5$&KL;
4EG$5$&X2&H&[$()#$=)>S#$N
\GU<; $5$/!"$TGM) 4F3?;?]$'[
G#$5$2LE>S#$N$T#$&=?*D+U(P
G>$L5$;^$('=,% _15?4F
J"@5)>$??=)1!"%$5$$<$##$
Z) ?$C3$>$G>$!"#$L5$ F1PL
E>S=)&K0HK$&K$T#$&`<?A"=$$#$&
L5$=)&=X&4" K$"/ @!)% 
_$5$)=$$<01
a !=))";J G()"=$5$>$& 
 !"#$%&'()$4 G*D+U,a97a
2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm hiểu cơ sở lý luận của đề tài, làm rõ m$B$;UV;"@$ của vi$
3G>$3$>$ trong dạy học Đòa Lí.
Trang 3
b7HB$K$ !1!"$4 G*D+U trong )tr4F7a
";"@H$TK$ !<.
- Giới thiệu phần mềm MindMap online. Trình bày một số hình thức tổ chức
dạy học có sử dụng phần mềm trong dạy học một số bài chương trình Đòa Lý lớp
10.
- *JA%&'15.
3. Phương pháp nghiên cứu :
 Phương pháp tham khảo, nghiên cứu tài liệu

 Phương pháp sưu tầm, lưu trữ, xử lý thông tin
 Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp
4. Giới hạn của đề tài :

Phạm vi nghiên cứu :
- Đề tài giới hạn việc nghiên cứu, tìm hi2=)M %L/>$==$3$>$
!"#$$<&M%&'()#$@(2 
$4 G*D+U,.

Đối tượng nghiên cứu :
- O5$ giF!"*D+U@(26$5$()c;;;:
b9#$&,$"@K@=)J]%
Trang 4
PHẦN 1
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
CHÖÔNG 1
CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN
1.1. Xu hướng chung của công cuộc đổi mới giáo dục hiện nay
5$)%!%J]%$@$T5$)S/ dB$
;CN=$%$&'; (D$#L1R10"/_=A
$%$&'^ a 4$"@$$TJ]%";$5$0=5$]$<
&K"3$R(1;Y/%;45!"#$$I"3
eZfOg]@  $%$T5$/LWhhi;<)j9#$2(/;#$2);
#$2$&';#$2LkDGl;F"@$j5=@$ 2
&$5$/(D=)451!"AljP)$m4F
 M)4F!"=)L/!@&K/(%=R<$T(1Hla<;
=$T) 4F)1)!_$4F$<RK$K#$;K(4n
 >$;4F5=@j!"$_F!"$1LVR; >$;5%2$
4F$<2B$;&5!$%$&'l
a"@;$A4E5$M4$$4([LD4E$"@$$TF

!aGG/=)\Z"^ "@$135$
%$5$)4B$$K$<!%N>$$T#$&?
0=$&$5$4;45!QE=o(%?;
 <$<?*D+B
aaa *GOH;\ 4M;5'$p)8K575 2
8a9Oii6p%8q*a:; 05 GK$37789;"%I
5=@6\:^ AL<LR;L/=$37789?L$4
N&K01a<0!"#$ "%$]R&H >$
_R0)% )$1*L$&M=N$A;$5$"/'=$4
 G$I5$%/=$"3$5$3$>$!"#$$T\ ('$1
"92S;)S=)$<L2K$37789$<2H
$$A4E!"#$
ZG%$5$'=$37789;$5$)L#$8$ P;$
A!/=$!"=)#$B$$K$Z/^=AA"4F#$) H
 05 G8G2JA51)ohoạt động học2J5$Dhoạt động
dạyZ4=N"G"@$học tích cực4E$^  4$LJ5$Ddạy học tích cực
V!"29#$B$$K$
9#$B$$K$$<$5$^$ 4$Br
Học độc lập:)&K=N%]$T9;&K=N%$T4"2))
=N>$9#$%$N4E$R$4F0=$! $%L
Trang 5
LB$B$%$#$$T9;LB$B$&KCC;5 2&KK=)KN$T
9
Học tương tác:)$5$>$/N??045$;K$)
a45$MH"4E$2)0$5$5$0'=$5$'4EL?$W)$
4F)$C)$5$=N29#$N45$'N=#$N%+'#$
)"$W?00&5;$W?
Học hợp tác:)L2#$45$;&$S #&K'E=_4F
L5$*H")G>$)=$<O5$)=@$<0%$Y
;$QS10"/$5$L<LR1"& #$N9!%#$

N)"S9=o!4E$)B$#$N=o5 2'0J]%
aa*^aDaaT";5'$a HZ@$>/(D8
6\.#$5$\:;5$5$7789B$$K$L?$<V)
!(s$5$7789 "'Z"$1_45jN =)\l4
"/ G;11;(2t$5$4 K$02#F1
G7789 "'=Y A$/ 05 G!"#$;29$<2#$B$
$K$\A)K$#=)&SF2;S'4E;QE=U
&4!$T\\G=N";$L/o;5 2_^B$$K$ '
$5$7789]0%$;F=N%&'7789;QE=)
$1;L!"=)#$M4$ !%37789% &'$5$
7789 A$<01 !"=)#$B$$K$")!"#$(PBĐTD
1.2. Quá trình nắm tri thức của học sinh
Nhận thức là sự phản ánh thế giới khách quan vào bộ óc của con người. Ban
đầu, nhận thức còn đơn giản, cùng với sự phát triển của xã hội, nhận thức của con
người ngày càng phát triển đa dạng, phong phú và sâu sắc, thể hiện tính khoa học
và khách quan hơn.
Theo Lênin, nhận thức của con người trải qua hai giai đoạn. Giai đoạn thứ
nhất là nhận thức cảm tính thông qua hệ thống các giác quan, vì vậy mang tính chủ
quan. Giai đoạn thứ hai là nhận thức lý tính. Trong giai đoạn này bằng sức mạnh
của tư duy trừu tượng con người sẽ rút ra được những khái niệm, quy luật.
Quan điểm trên đã khẳng đònh rằng thực tiễn là điểm xuất phát và là cơ sở
của quá trình nhận thức. Thực tiễn càng sinh động thì tính chính xác trong nhận
thức càng cao. Trong dạy học K.D.Usinxky cũng nói “Việc dạy học không dựa trên
những biểu tượng trừu tượng mà dựa trên những hình ảnh cụ thể do học sinh trực
tiếp tri giác được : những hình ảnh này hoặc do học sinh tri giác ngay khi học
dưới sự hướng dẫn của giáo viên hoặc do các em độc lập quan sát trước đó. Giáo
viên sẽ tìm ở các em những hình ảnh có sẵn mà dạy. Tiến trình dạy học này đi từ
cụ thể đến trừu tượng, từ biểu tượng đến tư tưởng…” (Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt,
Giáo dục học tập 1, NXBGD,TP. HCM, tr. 154 )
Trang 6

Học thuyết phản xạ của I.P.Pavlốp cũng đề cập trực tiếp đến vấn đề này.
Phản xạ của con người là phản xạ có điều kiện. Đồng thời ông đã chứng minh được
quá trình nhận thức luôn luôn có hai tín hiệu.
- Hệ thống tín hiệu thứ nhất : là tín hiệu truyền đi còn ở dạng cảm tính do tri
giác thông qua hệ thống giác quan.
- Hệ thống tín hiệu thứ hai : qua quá trình tư duy mà khái quát hóa các thông
tin nhận được từ tín hiệu thứ nhất. Hệ thống tín hiệu này được truyền đi dưới dạng
lý tính là các khái niệm, quy luật … mang tính chủ quan.
Hệ thống tín hiệu thứ hai (biểu hiện cho khối lượng, chất lượng, độ bền của tri
thức) liên quan chặt chẽ với hệ thống tín hiệu thứ nhất vì hệ thống tín hiệu thứ nhất
sẽ quyết đònh chất lượng, khối lượng kiến thức.
Trong học tập Đòa Lí, để cho hệ thống tín hiệu thứ nhất thêm phong phú, đa
dạng thì phương pháp sử dụng thông tin hỗ trợ và các tài liệu trực quan để sinh
động hóa kiến thúc là rất cần thiết. Chính điều này góp phần quan trọng làm cho
hệ thống tín hiệu tăng thêm độ chính xác, trung thực và đáng tin cậy hơn.
Từ những cơ sở khoa học trên không ai có thể phủ nhận vai trò đặc biệt quan
trọng của thò giác trong dạy học. Nói rộng hơn đó là tầm quan trọng của phương
tiện trực quan trong dạy học nói chung và dạy học Đòa Lí nói riêng. Sử dụng tư liệu
trực quan là kích thích các giác quan cùng hoạt động, cùng phản ứng và thu nhận
tín hiệu, thông tin, tri thức. Điều này giúp cho quá trình tư duy thêm nhanh nhạy,
hiệu quả và trung thực, rất có lợi cho việc học tập. Thêm vào đó khơi gợi được ở
các em lòng say mê, hứng thú học tập và do dó đạt được kết quả cao hơn.
OS&' FLG5 2!X;/=N%=)"
3/oH"8<=$#$N$R$W$4k)15'4;(ML$<
&KK$#G=AL?$W)#$$5G))#$4/)=)&
$?GZ@$>=!%$T(%]$4F;4F$W  P(%
]!%5r]1!"$1=$5$?=)&[$;D
;G!;4M4Eu&X5$%LB$B$] 5Z] 5B$E=
$5$o_;$&';4";HB$;u$ &1v
8<4FG$5$LB$B$]1'Aa G()"=A&

;(2(F$IH">Sa $5$G>$A";&4")5$
1a"pw)4F@4 4E$55$A=)] M)$?
$)=$01$T) 4F @/
4"&XK%LB$B$&K0H$T#$&=G<$<24E$
/L/2 M)%()N$x$5$ K$/y)"S#$
&t/=)$R$S #$4"$I)$$5$
()#$=)()"/ G M)% 1US;&5!=)"Y
>K!$T'4"$x5=@$W=)"
3()#$%$5$t);Q"$$T<3=)$4 G1
!"745)"^$(_B$$_4F^L<LR =$#$;
A)_4F[$$>L<#$;FN =) B&5!=)&KLB$
B$D5$
Trang 7
.?'%=R(14E$=/L2K;&4"$C$<%
EB$L5$)&K!r<L?$W2$5$&KL)$C2'
0_$5$&KL<z)"S$S2 {=AZ) ;
#$&&XL?(D=4(M_$S)C=)(AN;F$<2
?0 #*H")45tA2$"21?=)
(%]4FQ 4? )(%]Z<)%4$x
"&5!=) A01
4"=A^M H=)$5$5U4M1 J
0%&4"$x$S1&>$=!$ $5$U4M;&"V"
T 4$L/%0"/DZ/$JH"K%L/!$)=$;H
B$%=AG&4"/_5 D=$^(S=/
Ko/$' A";A)_4F$<RL/=X|&X!
$&&KAY=)S=D @
a 4$";$S$x?(P$5$LUK;4Fk;$&'\
$5$$x)";$S$W&%$T(%]b] 5;)$4
&L}R)(@]1;S$SJU$5$?=D
;)&[$;L?=)&K%9"<$5$L5$;$S=Y4F

$W&-,~L1R(%]$T$SLN?\$
@S$S&'L1R$T(%];a"pw]4 p1
4"2S#4FK$4E$$@)"
•2$T)S4FG=A%$5$);<
$5$L5$G)4"'jL?$WGA"$H")$CA"$1
ol
Trang 8
CHƯƠNG 2
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
2 .1. Thực trạng dạy và học Đòa Lí hiện nay ở trường THPT
Thực tế cho thấy rằng, có nhiều thầy cô bộ môn rất yêu nghề, có tâm huyết,
trình độ chuyên môn vững, luôn tìm cách cải thiện phương pháp, biên soạn thêm
các tài liệu trợ giảng nhằm giúp cho việc dạy và học đạt hiệu quả cao hơn. Tuy
nhiên, đa số các thầy cô dạy Đòa Lí hiện nay thường chỉ dừng lại ở kiểu truyền đạt
kiến thức có sẵn, học sinh nghe giảng, trả lời câu hỏi rồi ghi chép bài trên bảng, về
nhà học bài tiết sau kiểm tra. Chu trình cứ lặp lại như thế có thể gây nhàm chán và
mệt mỏi. Trong tiết học, học sinh chỉ ngồi thụ động hoặc đứng lên trả lời một số
câu hỏi phát vấn. Thậm chí ở một số tiết giảng, câu hỏi phát vấn của giáo viên
cũng chưa chú trọng đến khả năng phát triển năng lực nhận thức cho học sinh - đó
là những câu hỏi mà đáp án nằm sẵn ngay trong sách giáo khoa, học sinh chỉ cần
tìm và đọc. Học sinh chỉ sử dụng sách để trả lời những kiến thức mà em “cần”, cần
để làm bài thi, cần để trả lời câu mà thầy cô hỏi, chứ các em chưa có cơ hội để có
được những kiến thức mà mình thật sự “muốn”, chưa $< cơ hội tiếp cận tư liệu để
chủ động, sáng tạo lónh hội kiến thức, chưa sử dụng thêm các tư liệu trực quan
ngoài sách giáo khoa.
Đặc biệt là đối với chương trình Đòa Lý lớp 10, có nhiều kiến thức khó hoặc bò
xem là khô khan, khó nhớ, khó nắm bắt. Trong khi đây lại là những kiến thức rất
thực tế và cần thiết để học sinh hiểu được những quy luật trong tự nhiên. Đồng thời
đây là nền tảng để em nắm các kiến thức về kinh tế xã hội cũng như tạo niềm say
mê hứng khởi đối với Đòa Lý trong những năm học về sau. Chính vì thế nên việc

sinh động hóa những kiến thức này để nó trở nên gần gũi và được các em quan
tâm, đó là điều quan trọng, đòi hỏi sự đầu tư của giáo viên để khắc sâu kiến thức
cho các em. Qua đó vai trò của bản đồ tư duy là hết sức cần thiết.
2.1.1. Những vấn đề cụ thể trong việc tổ chức dạy học của giáo viên
b5$5L=/'M;"@$5=@1$NN?=)
2=$5$0"N*DB;&5=@L!" NL?5"<$;$W
L@_L/>$M&5$5LO5$LVR=4E$;(1;(1&';
=X=)HB$(2G0.L2 ;55$W$#$&#$%$
_G4E$ =M;$C$5$LVR;=NGL?K$4E$Y
/#$&$W[L/>$%$5$%;5"<$)L?5"4E$
B&5!
bZ\]!!5$5$77895"BB$$K$$T%$T
964•8OZaa=)!"#$;$SU;$DL<&apbQ!"#$2 €
"LVRDB$#$&:&LL2 ;55!"@$9#$%$
C=)5"<$\G=N";Y/L?$<9"@B$(%?*DB8
Trang 9
<$$<%45_2S#$&;$SH=)();(/
$5$<4E$L/>$2$T$'()#$z=' A)=)) 1
2.1.2. Những vấn đề về phía học sinh
OT"/)#$N$T#$&)&5$5L;!#$?#$
@&'#$&$<U>$"@B$K$&K'=?*DB AB;<$5$$W
$S #_G"$$A =M#$)T;BGC&5!@Z)
;L?BJH")?;?#$()@$<HU$51O1
!A4E$#$&"o$A=)"oRZ/"o
/#$]L?$<&K!H">SG&XL[$&H@A4E
L?'=)5=@&X AL<LR =$)$/#$01
aK$ ! @$I([o&K&&S$T$5$?L#$J]% 
) 4F";"@$$TD 4F%;45K$!X$T
$GL/=$);#$&L5s]#$$5$?%$L'•;p;8
2=)!#$O4 G#$05?;$5$?^=)L<8<

#$&H(?j$Bl;?jl;$W$SH=)#$?$B)'
<=?8<LVRN(/;?2;=N$C A!$/
.&(14" #$N;&XS1(5K$;!>S
$#$&=)L[$&HL/>$$$5$; 54E$&K#$z%$5$
5"<$;^=)L</
2.2. Nhận đònh chương trình Đòa Lí lớp 10 ban Cơ bản
Sách giáo khoa là một công cụ thiết yếu, cơ sở để tiến hành hoạt động dạy
học của giáo viên, học sinh. Hình thức trình bày, nội dung kiến thức của sách giáo
khoa ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng dạy và học. Vì thế, khi tiếp cận với thực
tế dạy học Đòa Lí ở trường phổ thông, chúng ta rất cần tìm hiểu về nội dung sách
giáo khoa của chương trình.
Nhìn chung chương trình sách giáo khoa đã đổi mới rất nhiều so với trước, tạo
điều kiện thuận lợi cho cả giáo viên lẫn học sinh trong hoạt động dạy - học. Tuy
nhiên vẫn còn một số những hạn chế nhất đònh. Các kênh hình chưa thật sự thu hút
và bắt mắt, là yếu tố tónh nên kém sinh động, lôi cuốn. Thêm vào đó, một số hình
ảnh, sơ đồ … còn chưa được rõ nét hoặc kích cỡ chưa hợp lí đã làm hạn chế quá
trình tiếp thu tri thức.
Bài soạn khá dài, nhiều khái niệm trừu tượng, kết luận khó hiểu đối với học
sinh, trong khi đó các tài liệu trực quan, sinh động thì có được chú ý nhưng chưa
đảm bảo về mặt mỹ thuật và độ chính xác.
Chương trình còn nặng về cung cấp lý thuyết, nhẹ về thực hành, tổ chức các
hoạt động thực tiễn liên quan đến bài học. Điều này làm cho các bài học trở nên
nặng nề, chưa tạo được khả năng kích thích tư duy, phát huy hứng thú học tập nơi
các em. Chính ở điểm này chúng ta cần bổ sung các yếu tố nhằm khai thác những
nội dung gắn bó với hiểu biết vốn có của học sinh, những nội dung gắn với cuộc
sống thực tế của các em, những nội dung giúp học sinh phát triển năng lực tự học,
Trang 10
năng lực vận dụng hiểu biết vào việc phát hiện, giải quyết những vấn đề học tập,
cuộc sống.
2.3. Vai trò của việc sử dụng s ơ đồ hóa trong dạy học

\$5 24"$#$&=)1!"L/>$=/J
0?)% _4@)$T_4F)$?5$5
$.4$5$/%4$5$#$NB$$K$=)K$T;$S
L?$W$S$5$L55L/>$)$C1S$5$'
4E$_L/>$<\$JH"K4E$%jG1l2'@
_$5$L/>$&X!_EB$50H=$5$^r;5
 2N>$;4";<$4M4E=)L1R&5!u% _$?
$/&>$_2!@$5$jG1@L/l)p1a4"
p14"6p*a8:)G>$$x&)&[$;G12M
%=))&H$5$U4Mp*a8%$?$3$>$4";$<LVNG#
=&KL/E_o_;G1;4Fx;)&[$QE=$A S$;!
%=)$>$R$T(%];S$4FL5$R=?N$T(%
]
O$/!%$Tp*a8$S #G1;)&[$;=$5$!
4liên tưởng6$5$5:p*a8)$?$#'các hình ảnh có liên hệ với
nhau=G=N"$<2=Np*a8=)m E!"#$L/>$;$T$'L/
>$&m/#$;?N'<L/>$&m$4;=)SN
&L505<)(%4EL/>$ $4 G
‚=D B H$Tp*a8)%G1"%oL<;2%U
4M"L5$T!aoUƒG1 Hs $5$5$B65
$A:yo$5$5$B!$<&KH5/$5$5s65$A:2
@$>&HKH5$>/$=)$5$L5"G1?
4E$L/'=OB&KL/')"&X! %j(>$ 32l?1
=U H%$5$"T; { ).2$x$Tp*a82(PG
1;4Fx;)&[$4E$ 1$5$4L?$<BK=)$<%
5;St)5 2U4M&=$5$$x()#$?
4F*2!A$Tp*a8)S5 2U4M=)L?(s&<U
4M
\$&$5$oL<;$_&';)&[$=)G1$<5$"%$1
(5$]1=) 5$Q!%KL/E)"&X)R$4F$5$@L/

_(5$];R$4F B=)B&5!$T9p*a8)%$?
$_B$ #$N=)1!"M 4F3?$I4M$5$(N$#$$
;=G$SS9=)\ G()"$5$U4M%$5$ { );?0(2
y<[?$T%()#$"%$'&5$;()(5y'!L/
>$]#$yR$4FL1R;4 $5$U4M
9";%&'$5$D4 @$14$]4E$$#B2 2L
K5!"#$(Pp*a8L501; <$<W+)Oa?a 4
.;5'$M8q*a+)O;H")45!"#$ AQ
E=L$&M=N$A 4F$C/';$<9H%$2
Trang 11
&'4M=QS+)O\G=$5p*a8 !"#$L?Cs05
F;L?14=LB;=o$<2Q$5$4
14A);(S);A"5;(G;^&$TFD$=o$<2>
$??6Q:2/L/8!"=)#$=
p*a8!01$)!t!";t#$;B$E=L$T#
=Q$TA4$=)$<BL1$
aK$=N";=$@$>=)&p*a8$< A5$r
- BĐTD giúp HS học được phương pháp học: \$ €"45
#$N$9L?$W)%(5H$01)$C)$@
!"#$aK$/$A"%&'9#$ A$R$W4=Y#$Lx;$5$
)"4F#$())(/()A";#$&0@ 4$=)L?(/
@L/$5$L/>$=;L?(/=NL/>$]#$ 4$<=)
_&7&'9)"L#$&5$^$1 @L?
(/$5$K$x24?;4L/>$ #H=) B$T
G)!p*a8 !"#$9&Xhọc được phương pháp học;
RB%$N;$T%;&5!=)5 24"
- BĐTD giúp HS học tập một cách tích cực.%&'L/01@$>$
A"(%]$T$4F&X2&H;H=)N$5)$BGK
&"V;K=/;=X ?_$TG=G=N"=$&p*a8S9
#$N%$5$B$$K$;"%'R$T(%]

\$9K=Xp*a8$<42)5"'tính sáng tạo$T9;5
 2RL/%#;&MB$$T9;$5$K$#)&[$6J;s;
=);B;u:;4Fx6N;!;k;$u:;$5$Kj&55$l@ @
mp*a82 {$5$2;$5$ G()"L/>$$To9=)p*a8
$5$K/L/@$5$"@0B; H #j5$vl$TG
- BĐTD giúp HS ghi chép có hiệu quả.8^$2$Tp*a8@4F
/L/p*a81$##$?;o_;&[J/;('$$2jl?
$/A=)?$;=G=N";&p*a8&XS9G)$5$
$x$<01O5$))" €"$(%<$$5$4$5$
&"V?$;!$!$=)$I)$5$S$5$2();L/>$=)
]$>L?1)#$%$C;#$=|
O5$j$xl$<01 @p*a8r
:8QoL<=)U$B
:\/$o;L?=/)$H
:8Q$5$o=/[
:O<@
-:*5&'$5$U
„:+@L/U@Qx>;I@;&';)&[$u
…:$x'$?2$<2 $>!t)
c:)&[$2
- Dễ sử dụng :p*a8$<2=N4E$=(ALGL$&M=N$A
)$T$5$) 4F"O<2/L/p*a8 @A";(G;(1;u
^$$I$<2/L/ @(14"\ 4F$<L$
Trang 12
&M!$??'$<2$)=)5"B$
\;9&;(P$5$=) †(††††$=

 {=)?jG
L/l$o;$<21=(1tBO$8 †iZ8•7-
7 ‡&&;=$&)"L51

Z) ;=$&p*a8$CS#$&=)$15=@$<$5G
305)(%=AL/>$ $4 G;S\37789=)
#$&#$NB$$K*<$B)% _$5$)/K$ 2L
!"#$$<01%$T )jXây dựng Trường học
thân thiện, học sinh tích cựcl)p%5$=)*)!]5%
2.4. Giới thiệu một số phần mềm dùng để tạo Bản đồ Tư duy và phần mềm
Mindmap online
p1a4"$<24E$K$t) @%FA"=$5$!(S
)L5$;"@;$5$>$)"$<4E$2)L<4 _;"3;$W
&%154E$4/)&$5$2! p1a4
"%&'@(2 2!jl6
&‡† :4E$&A")r
bPhần mềm Buzan's MindMap™r%4!;"@$<2
1(1Q,)"7$?"pwg+K$a 
$T!†††$
b Phần mềm Inspirationr  &1  v  4  !  $T  $?  "  i& 
‡† ;i$1v$<@(1)$ d6$5$oY5/-:
A  t  Q  =)    )  &[$  O<  2  Q    ,  )"  a   $T  !
†††& $
b Phần mềm Visual Mindr  &1  v  4  !  $T  $?  "  
a$&7t&=)! &[J/$5$S$>oL<
O<2Q,)"a $T!†††=&b$
bPhần mềm FreeMindr&1v))tB;4E$N G @ˆ=
O5$$$44E$S;"@$4 G$<"T$>$R2K$
a $T!r
rƒƒ‡ & $‡ ƒ†LƒJƒ‰7
bZ) ;$S$C$<2L1%&5$$5$!
!D$W&r
rƒƒ†L ƒ†Lƒ+&‰‡‰‰‰&‡† 
2.4.1. Giới thiệu về MindMap Online

MindMap)&1v&'A"U4Mo&4"3/*H"
)%$?$4"K$&K01(M<5"4E$'RK$$T$5
H=)N2m)=@ €"4E$L1R4";LVR"/
 G=))=$L#$
)%$T"/)$=)$5HQ2
!$DU4M=)S&[J/$5$$?=$%$5$?'4
Š 7 ;)%Q2!$5$&4"
6:*^$(MH"$B)r4E$4JH"K=)5
 2(M$Ba"pw;4F A3/=_&5$=/=&O<
2<)%$4 G A4E$E$T#$;(M&K0"
?;|*H")=Xp*a8|AUL/$T0$T?
Trang 13
LQ6L5^@$5"$AG!2
$!"':;?NA"kŠ 7 =0"?
$I4Bv}$T&1v!)$Im E
$>$RS=X\Br$S$<2t)Q$%'$5$
5 At);$_&X$!"#$5$>L?j"l4Š
 7 ym EB[yStG $5$Su
)"$<%E2<)L?$ G%#$$
$<%=4Y$5$5$"L$!"$4 G
@;4Y$5$(4$& AWW6L2$1$5$B[:
S$$5$)=@24E$%()#$%
$5$ { )=)'\$$I4=N$I&X'
$$A$5G$/=)$2;$W$G=)&4";(AL‹)=@
)$T<$I$<2"/ G4E$%()#$
Z)=$&;L?$A$?1=;)"$<%E
B$ A<)$<2$#$&&%$5$ K$/t);$W$5"
B$<'!Z/L?'!;5=@$<21=5"2#$&&
 @\$2#$&&%$5$t)$<UV Ar$<22
#$& K$/=)=$/L/=)L5$(14""!;

S$L2 6F^$L2 KN:;S$F#$<^$$5
H; F$T$';?N"$v(D()&u5=@=)$1$<
2{05 G)"=) K$/NJx;$W&$I4$?NL/01
)=$$T$5$
H")$5$(4$$)^=)4Y&$2r
2.4.1.1. Khởi động phần mềm
O$LS$%=)(24E$4 G @)G&L
^$=) bŒ•7  &bŒ-bŒ-
)G)=$$T
Trang 14
%(14E$! (P
2.4.1.2. Tạo bản đồ mới
1) Tạo biểu tượng cho “ý tưởng trung tâm” (Central Idea) :
O$L$%=)SZ†
O$L$#G$O i
Trang 15
O iJA @(1
2) Chỉnh sửa Central Idea :
a/ Thay đổi tiêu đề :
O$LS$%=)O i;{@
=) {
O i=@
b/ Định dạng cho tiêu đề :
O$L$%=)O i2$#
a@&L]D!
c/ Thay đổi hình nền :
Trang 16
$5$S @$?$• 
2D!64K4 Ž :
d/ Di chuyển : O$L$%=)O i2$#6LO i4E$$#&X$<

G$_N)J(J0:
.x$%2$"2O i
e/ Thay đổi kích thước :
8Q$%Lx% cG$_NJs
J0O i2"3LB$4$
3) Thêm nhánh (branch) vào bản đồ :
a/ Thêm nhánh mới :
O< !5r5 6p $:=)5$<%
=R(16pJp $:
O$L$%$#!5'!
Trang 17
O$L1$%=)O i; $#
fO ia %!g;$#
NG $$LSg
O#O i;  s$%=)G C
sM_6H:
aoHs<;Lx$% )2!5
b/ Thêm tiêu đề cho nhánh :(5$4$<@*2@@;)4&r
O$LS$%=)5;{@=) {
O5$5&L]@@
L@@;$<2D!@U'O5$)4K4'=
O i6J=)(:
Trang 18
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014 Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
c/ Thay đổi hình dạnh nhánh :
*2"3G!$T5$$L2$#5.<; @5
&XJAG Cs)Ja&XQ$%Lx$5$G C)"
+4UrM=C
 C$'$T5Lx=C CJ(@)6$ s$%$<GI@:
$>L?Lx=C Cs(@ 

d/ Thay đổi màu của nhánh và vị trí tiêu đề :
L$#5;&$5$S @$?$• 2"3
)$T5^$=D B@
e/ Xóa nhánh : $W$$$L$%$#5 {B8
f/ Thêm phần nội dung cho nhánh :
O$L$#5 $$L=)SZ @
$?$p $p@1)G&XJA
=Q&!12&!%$5O5$
&! 1     =Q  )"
4 K4 Ž 
%  5  $<  $> %  &X $<  (2
4E  %     @  5  <  a  $$L
$%=)(24E)"G=Q%
&XJA(@1)G
GV : Nguyeãn Thò Thanh Dung  19 
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014 Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
g/ Tạo đường bao để làm nổi bật nhóm :
a$<2!%4F(J052)3
(N5<*2!4F(;$#5 $$L=)S
p " @$?$p $
+4UrL!4F($5GA$1$5$5$$T5<$I
$<4F(4K4=N"
h/ Tạo nhánh con cho 1 nhánh :
*2!5$$5;)4K4L!
5$O iZ4K$ @=C CsM
5
2.4.1.3. Xuất bản đồ tư duy thành hình ảnh
L])$W(1;$<2JA(14!G12$€=)
$5$)L5$4Ž ;7† 7;u
O$L$#•;$#fJ ; $#ia"3$5$Q"$#$Q

E $$LSfJ 9%!iJA$x^@N=)$W
D4N
GV : Nguyeãn Thò Thanh Dung  20 
%5]4E$
!4F(
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014 Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
OI •;$<2K$$5$5$4N;MN$<&•
 @V4K4$5$L5$
2.4.2. Gi ới thiệu một số phương pháp và bài học sử dụng bản đồ tư duy
p*a8&Xt) =$5 2U4M;GCJH"K
L/>$ZF&K@L/$5$x=X$Q=)&[$B$E=)$5$t!
@$Tm4F;p*a8S(%]@4M;@L/$5$L/>$]#$ 
&5$=M;](/ $%$&'u25 2;M %U4ML9K/
Np*a8L/E=$1N<4&KEU;Y[$T\Y/L/
>$$T()#$%$5$|);K@
p1a4"< €"45#$N01$#$
&pMp1a4"$B)$?$4";)45L5$'R
K$$T](%;^$()RK$&5!;o<J<(s'#$!;#$=|\
_01 @;45p1a4"]=)&X<0 # 
=$345!"#$?*DU;!01=)&"@'=
#$&O<2&(14" $5$!&r
2.4.2.1. Sử dụng sơ đồ trước khi lên lớp
ba 4$/5=@$$5$)0=^$
‡‡6 K$"/^$L?:5=@4Y$5$$5$$)^=)&2
$5$)0==$K$p*a8(P"^$ @5"B
b5=@"@$#$&K#$) 4$M)=)=$$5$
2L/>$]V%4!&'=o$4;$;
b&S#$&K#$5=@4 &L/E==$
=2#$&K@$>))()1z#$&KK$&
 4$L@

b9#$&/$)&5=@4 9^$"@$#$&5
 2;M %&;&5!&$5$L5$4=YQEL/>$O<2
5=@K&•L;#$&%=)_$m '
b5=@"@$#$&5_m& &5=@4 
2.4.2.2. Sử dụng sơ đồ trong khi lên lớp
GV : Nguyeãn Thò Thanh Dung  21 
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014 Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
*2/)$5$)";5=@$$<&K$v(D 4$;2&L/L/
1(1$<BL#$=)v}O<&K$v(D=('$$ @(16$(1
);%(@$5$@$4;$;%()y(@Lo(4$K&
:;^$Q55G%(@)()1;%(@)p*a8K&•\
$I$<2K$p*a8&&=()1 L!"(P
 K$"/;1(1L/>$&X A&%=)t
b5=@4 &2#$&1B$&6 @$&M]#$&@
$>)M):
ba Lt1;"/ GL/E=$5$45L5$;5=@
o(4$JH"K&$L/>$5=@4 &$#$&0
&5;3E$5$'@a 05 G"/1$L/E=$5$$Hs
=)$'$Q)L505!
b5=@o(4$Q&2#;L505<[%^$3
L/()1
a. Sử dụng Bản đồ Tư duy trong phương pháp thảo luận nhóm
*'=451N<;"=G5/#$N=)))
/#$N4?4F;5=@$<2"@$$5$< G()"L/01
1N<=%5=@]?0$5$p1a4"92@;
mp1a4"<L?$W155%@S$;B$$K$$T$1<
 =$L5$;V%L/>$'4%/#$N)$CN
)L/$I4&KE5$RU_$5$)=@ <F=Y2
4E$)&[$$5H$Tm#$&9#$&L?$W4E$L55L/
>$)$C4E$&5!=)LkD(1H;4E$"/ G;#$s_

$5$2=A_<$$!L5$=)4E$(1=U4M;$BL/
$TGO5$$<2Q&!&•p*a8M);^$M>$%L<
\$$5$QK$"!$m&L1N<=O<
2Q K$"/6  4F$<Ž‡^$$5$Q:;^$
$<&• 5"<\&X G$/L/01K$$To<;$W
&!$m$I(P K$"/;&X A;#;|=)1(1B
';Bv}6L5$=Qp*a8(PA"GL?$W&4E$^$&
L$W&&XJAk&=(:
b. Sử dụng Bản đồ Tư duy trong phương pháp động não (Brainstorming)
‚%<$%)<;(1$A$T45%]$B)p1a4"
$1=%=)G>$745%]4E$&L53(/ 
!"#$*DUP5"B&5!;N $%=) €"L1R1
>!"$T4F#$5=@4 %=A$<BG'=)"@
$#$&10"/ F[=)G>$j/&>$lO5$#$&&X
4E5 U4M$)$)';$/LFL/S$.<;
=A$<BG'5=@4 4E$2M H$Tp1a4"
?0%(>$ "G1#mU4M$T#$&)%H
5$A./S$ C$;&X$<%p1a4";)NE&>$!4
"$T$1N2;FLB$B$&K;>S=)G$TA$1
4F#$ @? #=)#$s
c. Sử dụng Bản đồ Tư duy trong phương pháp đàm thoại - gợi mở
GV : Nguyeãn Thò Thanh Dung  22 
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014 Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
*)!bEM)% _45!"#$$<01=)4E$
&3(/ $5$F@O[#$=)5"H'B$$K$$T4
5)!bEM;5=A=_$Hs$<=A&XLB$B$4E$ BC
C=)#$s$T#$&aK$$A; $5$) 4F3?";
5=@=)#$&4F)=$=$5$&*H")%G>$$T&
p1a4"L/E=45)!bEM*2K$$<01
45)";5=@@@%$B$G2=)M_(1=

LB$4$2G)p1a4"=)S&K$SU$T#$&<;
5=@4 $5$$HsEMP4#$& 2L$5$%)$T%
$B
2.4.2.3. Sử dụng sơ đồ trong quá trình ôn tập
O<5$'<L/>$;5;$T$'()z$<2/)
_$5$4K4 s& 4$L@
L#$J();\$<2$$5$?!_L/>$ ()4
!p*a8*H")$5$ A012'<=)$T$''@_$5$
L/>$!=;S$5$[=A%$5$$(1L#$J
$4^$;\!/$K$p*a82'@_21
(1#$&[=_=)_%]#$;G &K@_$5$()
#$=
2.4.2.4. Sử dụng Bản đồ Tư duy trong kiểm tra, đánh giá
\$L2 (Pp1a4")%G>$L2 )a?0
<;5=@L?$W554E$L/>$$T#$&;L1R;&K
$"@$#$N9/_;<$C$x5=@554E$RK$4
"L#$;B$; B4M4E;<$v}=)&5!$T#$&OB=G
<;&K1$T#$&?0p1a4"$<5 D A&=
45L2 KN=) [$L5$0
\$<2"@$#$&K)p*a8@$5$L/>$=;Q<
2 1F%$Hs6)"Cs&K4"$=)&5! A:;Q<2
L2 L/>$$T$5$9^$\)&•p*a8 '29=)$5$L/
>$$CL"/*)"$I<)S@$5$G>$L2 =)
 5G !#$=|;5"<$
Z4=N";p1a4"$<24E$> % ] !"#$*DUP
5"BB$$K$;&5!;$T%$T#$&;4!"#$A"4F#$
) Ha @/;p1a4" €"$#$&454"B$
$K$;%H'0 #S#$&)45K#$P(/05
 G)!)05 GK)!=)#$N&'F
a @H")_$5$$(1 =$&45!"#$&

aK$/;L&$C%$=)$5$"/'L5$901$T05 G1
!"Cs&K&5!;K$#;L/E$5$45!"#$%$5$EU
GV : Nguyeãn Thò Thanh Dung  23 
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014 Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
\$&p1a4"2'<L/>$=(1$A$I'4
=$JH"K&;5 2$5$5$A S$$T=Aa"@;Mp1
a4";'L@$_&S$B$;)&[$$I4E$&!=)5
"01p@$!<;p1a4"$C&'$5$G1J"@
&'2H"A4E=)R$4FL1R$T#$&
8!==)F@$>; G()")$<!@MH"$WJ B$
#$_()#$@(2)=BZ%&X4E$ G()"o()#$$
2
Bài 18 SINH QUYỂN. CÁC NHÂN TỐ
ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CỦA SINH VẬT
* Mục tiêu bài học
()#$9$r
1. Về kiến thức
bZ[4E$= C$ToH'/&KG)=)5 2$T&=N
b924E$'0_$5$"/'K@;$4F=)&KH(';5 2
$T&=N
2. Về kỹ năng
bO<L1RHB$&;G=X;(10<[4E$L/>$
3. Về thái độ
b924E$&K$/1(1=)"@&=N @a 5*A
* Phương thức thực hiện :
‚()#$)";$I4()#$ G()"=jH'14Ml$T$5$
"/'/&K5 2=)H('$T%)K@)<;?4F
L"/LB$9&p*a8PG)@&K@5$%$T3E
$5$H'a?Q& 4$L!")"O=B=%)$2;
$k!L<=H'14M/&=N;?$=B%!$H"4S;

$&;J)==u9&X1G _H'5$%/'4E<;
 G()"(PF;&<L505oH'$2;=B[;<;%vu0"=
.BN;^$A;&=Nu<9 G()"!(P&4"2
'0)"; <'4E4E$[$/PM=D B H
OI$<;?$9&!1&4"&•<L?^=A;
9 G()" @5"^$=)A";&<"/ G 4$;$5$<L5$(3
&)"4E$Q2$T$'()#$;=)?L"/LB$9=X=)=M2#$
P%$5$t)FL[$&H%()#$
)"$I$<24E$Q2L2 ()$I?&
aQ">$%L5ƒs)&$<2$/;BZ%$<2$ 
$2=)<b?Cb!u&X$<_!\4>)&&'
*'=_$< G%"/G>$%CsL?$;L?$/(P
GV : Nguyeãn Thò Thanh Dung  24 
Sáng kiến kinh nghiệm năm 2014 Trường THPT chuyên Lương Thế Vinh
Bài 21 QUY LUẬT ĐỊA ĐỚI VÀ QUY LUẬT PHI ĐỊA ĐỚI
* Mục tiêu bài học:
()#$9$r
1. Về kiến thức:
bZ[L5=0"ND;"@H=)(2$T0"N
ba G()"4E$L5=)(2$T0"ND?=)0"N$
2. Về kỹ năng:
b•€"RK$4"6HB$&K5$%_$5$);4EK
@:;0"!
3. Vê thái độ:
bZN>$S[=0"NK@;o<(/=N;1B$$5$
4EDBK@%$5$S[
* Phương thức thực hiện :
p))"$<%=o$I=o$B$$B) G()"0"NH('
$=V%$TA$1$5$)K@ @a 5*A*2$I)[$!A
$1$5$)K@6$C#)$5$0"2]#$:$Q=&KH('$T$S

*2) G()"%0"N))&=&8<Cs&&
4")A"/2A"4E$'@ 0"N)"$TA$1$5$)
a?Q&4" ';$W AB%;=o G()"=o1N
2&!L/>$$I=A$1$5$)K@$<H<$=V%
6$;o$K$=JB$!:9 G()";=)&b^$(1H?
=);Ko"/'=)&KH<$2$T<;&<!)%j$H"4
$l)$W; { );'<4E$L/>$]#$
GV : Nguyeãn Thò Thanh Dung  25 