skkn một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho đvtn trong trường thpt

SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
LỜI NÓI ĐẦU ………………………………………………………………trang 4
Phần A: Đặt vấn đề…………………………………………………… trang 7
I Lý do chọn đề tài trang 7
1. Cơ sở lý luận …………………………………………………………… trang 7
2. Cơ sở thực tiễn ……………………………………………………………trang 9
2.1. Tình hình vị thành niên phạm tội……………………………….…… trang 9
2.2. Những vướng mắc trong quá trình áp dụng các quy định của bộ luật hình sự
liên quan đến vị thành niên phạm tội……………………………………….trang 10
2.3. Vị trí, vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật trang 12
2.4. Mục đích của phổ biến gióa dục pháp luật trang 13
2.5. Các hành vi phù hợp với pháp luật chỉ được hình thành trên cơ sở nhận thức
đúng, có niềm tin và có tình cảm đúng đắn đối với pháp luật…………… trang 15
II. KHÁI QUÁT MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM, THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN…… trang 16
1. Thực trạng……………………………………………………………… trang 16
2. Thuận lợi, khó khăn………………………………………………………trang 17
2.1 Thuận lợi……………………………………………………………… trang 17
2.2. Khó khăn……………………………………………………………….trang 18
III. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ…………………………………………… trang 18
1. Mục đích……………………………………………………………… trang 18
2. Nhiệm vụ…………………………………………………………………trang 19
IV. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU…………………………… trang 20
1. Đối tượng…………………………………………………………………trang 20
2. Phạm vi nghiên cứu trang 20
V. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU………………………………………… trang 20
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU trang 21
1. Phương pháp nghiên cứu lý luận trang 21
2. Vị trí và vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường đối với việc
giáo dục đạo đức, lối sống và hình thành nhân cách cho ĐVTN trang 21
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ trang 31
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN

1
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
1. Phương hướng nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong
trường học trang 31
1.1.Coi trọng và xây dựng nhận thức đúng về vị trí, vai trò quan trọng của công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật trong trường học trang 31
1.2. Kiện toàn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật trong trường học trang 32
1.3. Nâng cao chất lượng dạy và học các kiến thức pháp luật cơ bản, phù hợp cho
lứa tuổi học sinh ở cấp học THPT trang 32
1.4. Xây dựng kế hoạch phối hợp cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong
trường học trang 33
2. Đổi mới hình thức và nội dung công tác phổ biến giáo dục pháp luật trang 36
3. Kiến nghị BGH nhà trường: chỉ đạo thực hiện nghiêm túc công tác chủ nhiệm để
nâng cao hiệu quả của hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật trang 37
4. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
trong trường học trang 38
5. Xây dựng chương trình phổ biến pháp luật ngoại khóa thống nhất cho 1 năm học
trong nhà trường trang 41
6. Một số hình thức cụ thể trang 41
7. Kết quả đạt được trang 44
PHẦN C- KẾT LUẬN – BÀI HỌC KINH NGHIỆM trang 44
I. KẾT LUẬN trang 44
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM trang 45
1. Nguyên nhân khách quan trang 45
2. Nguyên nhân chủ quan……………………………………………… trang 46
Tài liệu tham khảo………………………………………………………… trang 47
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
2
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT

BẢNG QUY ƯỚC VIẾT TẮC
HSSV; Học sinh sinh viên
THPT; Trung học phổ thông
THCS; Trung học cơ sở
HS; Học sinh
TCCN, CĐ, ĐH; Trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại học
ĐVTN; Đoàn viên thanh niên
BLHS; Bộ luật hình sự
GDCD; Giáo dục công dân
ATGT; An toàn giao thông
GDPL; Giáo dục pháp luật
PPCT; Phân phối chương trình
GV; Giáo viên
TN; Thanh niên
PL; Pháp luật
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
3
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
LỜI NÓI ĐẦU
Hiện nay, những biểu hiện về suy thoái đạo đức cũng như tình trạng vi phạm
pháp luật của HSSV đã gióng lên hồi chuông báo động cho gia đình, nhà trường và
xã hội. Điều đáng nói là ý thức đạo đức, pháp luật của học sinh ở những cấp học
càng cao càng có chiều hướng càng đi xuống.
Theo kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu và phát triển giáo dục Việt
Nam, tỉ lệ học sinh đi học muộn: Tiểu học 20%, THCS 21%, THPT 58%; tỉ lệ
quay cóp: Tiểu học 8%, THCS 55%, THPT 60%; tỉ lệ nói dối cha, mẹ: Tiểu học
22%, THCS 50%, THPT 64%; tỉ lệ không chấp hành an toàn giao thông: Tiểu học
4%, THCS 35%, THPT 70%, Những con số này cho thấy, càng lớn ý thức đạo
đức của học sinh càng đi xuống.
Một cuộc thăm dò đối với 500 học sinh THCS ở TP. Hồ Chí Minh cho thấy:

32,2% có thái độ vô lễ với thầy, cô giáo, nhiều học sinh chỉ chào thầy, cô trong
trường, còn ra đường thì không quen biết; 38,8% cho biết thường xuyên chửi thề,
nói tục; 53,6% thỉnh thoảng nói tục.
Tình trạng đạo đức, lối sống của một bộ phận giới trẻ có nhiều bất ổn, từ thái
độ học tập, ý thức chấp hành nội quy, kỷ luật của nhà trường, chấp hành pháp luật
đến những hành vi tiêu cực trong học tập, thi cử của HS và sự xâm nhập của các tệ
nạn xã hội vào học đường ngày càng tăng cả về số lượng cũng như mức độ nguy
hiểm của nó
Tình trạng HS xuống cấp về đạo đức và vi phạm pháp luật ngày càng tăng,
trong khi chương trình giáo dục lại chưa thể hiện được vai trò của các môn học này
một cách rõ ràng và hiệu quả
Ở cấp tiểu học, mỗi tuần học sinh học một tiết đạo đức. Học sinh lớp 3 được
dạy bài đạo đức tựa đề “Đoàn kết với thiếu nhi quốc tế”, học sinh lớp 5 học bài “
Tìm hiểu về Liên hợp quốc”. Lên cấp THCS, với 75 bài học từ lớp 6 đến lớp 9,
thời lượng cho môn giáo dục công dân cũng chỉ 26 tiết/năm, trong số đó tiết đạo
đức chỉ có 12 – 15 tiết. Học sinh lớp 7 học về bộ máy nhà nước cấp cơ sở, học sinh
lớp 8 học về quyền sở hữu tài sản, học sinh lớp 9 học về quyền tự do kinh doanh
và nghĩa vụ đóng thuế, quyền và nghĩa vụ công dân trong hôn nhân với nhiều từ
khó hiểu, không phù hợp và chưa cần thiết với lứa tuổi 12 – 15…
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
4
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
Ở cấp THPT, nghịch lý hơn khi học sinh lớp 11 và 12 không có tiết học đạo
đức. Chương trình giáo dục công dân lớp 10 (29 tiết/năm) rất nặng nề về kiến thức
hai phần triết học và đạo đức gồm các nội dung trừu tượng, hàn lâm: các phạm trù
đạo đức cơ bản, khái niệm và các giá trị đạo đức; vật chất, ý thức, tồn tại xã hội, ý
thức xã hội, phương pháp luận biện chứng Chính điều này làm học sinh thiếu
hứng thú và hiện quả giáo dục không cao.
Về chương trình giáo dục đạo đức nói chung phong phú, rất nhiều bài học
nhưng chương trình chưa xác định rõ những phẩm chất cơ bản của nhân cách con

người Việt Nam như thế nào. Các bài học nặng về lý thuyết, thiếu kỹ năng sống,
chưa tạo được dấu ấn trong lòng học sinh, hình thành nhân cách không rõ nét, học
sinh dễ bị tác động của hoàn cảnh xã hội.
Ở TCCN, CĐ và ĐH không có nội dung giáo dục riêng đạo đức cho HSSV
thành một môn học độc lập và chỉ có thể thấy thể hiện phần nào qua môn Những
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh tuy nhiên nó
mang tính mờ nhạt không rõ nét. Hoạt động giáo dục đạo đức chủ yếu thông qua
các hoạt động ngoại khóa, các hoạt động Đoàn, Hội.
Chương trình giáo dục pháp luật chính khóa nói trên cho HSSV đã góp phần
quan trọng trong việc trang bị cho HSSV những kiến thức pháp luật cơ bản, giúp
từng bước hình thành ý thức pháp luật, niềm tin pháp luật cho giới trẻ. Tuy vậy
chương trình giáo dục pháp luật cũng bộc lộ những vấn đề cần xem xét, chương
trình nặng lý thuyết và còn mang tính chung chung không cụ thể cho từng đối
tượng và thiếu tính ứng dụng trong thực tiễn.
Quá trình đổi mới đất nước, xây dựng “nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa” và một “xã hội công dân” đòi hỏi phải xây dựng một hệ thống pháp luật
hoàn chỉnh, đồng bộ, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội, xây dựng
một xã hội trong đó mọi người đều có ý thức tôn trọng pháp luật, tự nguyện tuân
thủ và nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật, có tinh thần bảo vệ pháp luật, sống và
làm việc theo pháp luật. Để thực hiện mục tiêu này, song song với việc xây dựng
và không ngừng hoàn thiện hệ thống pháp luật, một trong những vấn đề có tầm
quan trọng đặc biệt là phải đẩy mạnh phổ biến, giáo dục pháp luật cho mọi nhóm
đối tượng, trong đó có học sinh, sinh viên - những công dân trẻ luôn chiếm gần
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
5
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
một phần tư dân số cả nước. Đây là yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết, mang tính khách
quan và hoàn toàn phù hợp với mục tiêu giáo dục toàn diện của chúng ta là “đào
tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ,
thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ

nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của
công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”. Để
thực hiện đào tạo phát triển toàn diện của con người Việt Nam, giáo dục pháp luật
là một nội dung không thể thiếu trong chương trình giáo dục ở các cấp học và trình
độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân.
Ngày 07/01/1998 Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị số 02/1998/CT-TTg về
việc tăng cường công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong giai đoạn hiện nay,
nhấn mạnh tầm quan trọng của môn học pháp luật trong việc góp phần hình thành
và xây dựng nhân cách cho học sinh, sinh viên- thế hệ tương lai của đất nước, của
dân tộc. Chỉ thị có đoạn: “Bộ Giáo dục đào tạo chủ trì phối hợp với Bộ Tư pháp
đẩy mạnh công tác giảng dạy pháp luật trong các trường học. Phải xác định rõ
pháp luật là môn học chính khoá trong mọi cấp học, bậc học; phải có kiểm tra tiến
tới thi hết môn. kết quả học tập môn này được xem là một trong những căn cứ
quan trọng để đánh giá về việc rèn luyện tư cách đạo đức của ĐVTN.
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
6
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
PHẦN A - ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1. Cơ sở lý luận.
Căn cứ Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012;
Căn cứ Quyết định số 1928/QĐ-TTg ngày 20 tháng 11 năm 2009 của Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo
dục pháp luật trong nhà trường”
Căn cứ Quyết định số 1141/QĐ-BĐHĐA ngày 29 tháng 3 năm 2013 của
Trưởng ban Điều hành Đề án 1928 (Bộ Giáo dục và Đào tạo) ban hành Kế hoạch
thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong
nhà trường” giai đoạn 2013 – 2016.
Thực hiện kế hoạch số 1190/KH-UBND ngày 06 tháng 02 năm 2013 của Ủy
ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai về việc thực hiện chương trình phổ biến, giáo dục

pháp luật giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2016.
Trên cơ sở Kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật chung của tỉnh, hàng năm
Sở Tư pháp đã phối hợp với Sở giáo dục và Đào tạo tổ chức thực hiện nhiểu hoạt
động trong phổ biến, giáo dục trong trường học. Tổ chức tập huấn các kiến thức
pháp luật cho giáo viên dạy môn Giáo dục công dân, pháp luật, cán bộ quản lý giáo
dục. Tổ chức các cuộc tọa đàm, nói chuyện chuyên đề pháp luật cho học sinh, sinh
viên một số trường trên địa bàn tỉnh; xây dựng và tổ chức hoạt động khảo sát lấy ý
kiến của giáo viên dạy môn Giáo dục công dân, pháp luật, học sinh, sinh viên
nhằm đánh giá thực trạng cũng như nhu cầu tìm hiểu pháp luật của các đối tượng
trên để xây dựng kế hoạch, tài liệu phổ biến pháp luật cho phù hợp, thiết thực.
Hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật chủ yếu là tập huấn, tuyên truyền miệng,
biên soạn cấp phát tài liệu, tổ chức cuộc thi, hoạt động ngoại khóa, lồng ghép với
cuộc họp, phối hợp với các ngành có liên quan, phát huy hiệu quả khai thác tối đa
cơ sở vật chất để phục vụ cho việc PBGDPL.
Vận động việc thực thi pháp luật, chấp hành pháp luật trong cán bộ Đoàn,
đoàn viên, hội viên, thanh thiếu niên chú trọng đẩy mạnh tình đoàn kết ở khu dân
cư. Phát huy vai trò của Đoàn thanh niên góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật
tự an toàn xã hội ở địa phương, đẩy mạnh phong trào xây dựng đời sống văn hóa,
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
7
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
phát huy tinh thần đoàn kết tương thân tương ái trong đoàn viên thanh niên, vận
động đoàn viên thanh niên cùng tham gia thực hiện nội quy, quy ước của ấp, khu
phố, góp phần giữ gìn tình làng, nghĩa xóm, xây dựng cuộc sống văn minh, hiện
đại.
Tổ chức dạy và học kiến thức pháp luật phù hợp với tất cả các ĐVTN trong
nhà trường. Triển khai có chất lượng các hình thức giáo dục ngoại khóa, các hoạt
động giáo dục pháp luật ngoài giờ lên lớp. Bổ sung số lượng, nâng cao chất lượng
đội ngũ giáo viên, cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Đề xuất với
lãnh đạo nhà trường bổ sung tài liệu, thiết bị phục vụ công tác phổ biến, giáo dục

pháp luật trong nhà trường. Và các giải pháp liên quan như: Quán triệt các văn bản
chỉ đạo, các quy định về công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Nâng cao nhận
thức cho cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh trong nhà trường về công tác phổ
biến giáo dục pháp luật. Nâng cao chất lượng giảng dạy các môn học Giáo dục
công dân và Pháp luật trong nhà trường. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ
biến, giáo dục pháp luật thông qua hoạt động ngoại khóa, báo cáo chuyên đề, báo
cáo thời sự. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường thông qua
phương tiện thông tin đại chúng. Tăng cường công tác theo dõi, tổ chức thực hiện
đề án; rà soát, bổ sung, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ làm công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật. Xây dựng, bổ sung tài liệu, thiết bị phục vụ công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật và các giải pháp khác. Phối hợp các cơ quan, tổ chức
liên quan và tăng cường xã hội hóa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật
Trong Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 đã đề ra mục tiêu đào tạo: Vừa đào tạo
con người Việt Nam phát triển toàn diện, yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào,
sống tốt và làm việc hiệu quả, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; vừa
bảo đảm phát huy tốt nhất tiềm năng riêng của mỗi cá nhân.
Điều 31- Hiến pháp năm 1992 ( sđ) quy định: “Nhà nước ta tạo điều kiện để
công dân phát triển toàn diện, giáo dục ý thức công dân, sống và làm việc theo
Hiến pháp và pháp luật, ”.
Thực hiện chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác phổ
biến, giáo dục pháp luật theo tinh thần Nghị quyết 48/NQ-TW của Bộ chính trị
(khóa X) về chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
8
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
năm 2010, định hướng đến năm 2020; Chỉ thị số 32-CT/TW ngày 9/12/2003 của
Ban Bí thư Trung ương Đảng về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác
phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ,
nhân dân; Kết luận số 04 - KL/TW ngày 19/4/2011 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng (khóa XI); Luật phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012; Quyết định số

409/QĐ-TTg ngày 09/4/2012 của Thủ tướng Chính phủ ban hành chương trình
hành động thực hiện Kết luận số 04 - KL/TW ngày 19/4/2011 của Ban Bí thư
Trung ương Đảng (khóa XI).
Trong những năm gần đây, tình hình trẻ em phạm tội ngày càng diễn biến
phức tạp, có chiều hướng gia tăng về số lượng và tính chất nguy hiểm của hành vi.
Chính vì vậy bảo vệ trẻ em đã trở thành vấn đề cấp thiết và được cả xã hội quan
tâm. Ở phương diện pháp lý, để tăng cường hiệu quả công tác đấu tranh phòng
chống tội phạm vị thành niên, việc tổng kết thực tiễn và phát hiện những vướng
mắc, bất cập trong các quy định của Bộ luật hình sự liên quan đến vị thành niên
phạm tội là một yêu cầu đòi hỏi đang được đặt ra hiện nay.
2. Cở sở thực tiễn.
2.1 Tình hình vị thành niên phạm tội
Ở phạm vi cả nước, trong những năm qua, tình trạng vị thành niên phạm tội
đang có chiều hướng gia tăng và “trẻ hóa”. Với con số trung bình 10.000 vụ tội
phạm hình sự do trên 15.000 vị thành niên gây nên mỗi năm. Trong cơ cấu tội
phạm thì tội phạm nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng chiếm tỷ lệ cao (trên
50%) (số liệu tại Hội thảo về chương trình hành động quốc gia vì trẻ em giai đoạn
2011 – 2020 do Bộ lao động thương binh xã hội tổ chức)
* Về giới tính: Đa số vị thành niên phạm tội là nam. Tuy nhiên cũng có một
số lượng không nhỏ là nữ vị thành niên phạm tội.
* Về cơ cấu tội phạm: Tuy không thống kê được số liệu chính xác, tuy
nhiên theo dõi các phiên tòa xét xử vị thành niên phạm tội gần đây có thể nhận
thấy Vị thành niên thường mắc phải những tội phạm có tính chất bạo lực như cố ý
gây thương tích, cướp, cướp giật, cưỡng đoạt tài sản. Một số trường hợp phạm tội
giết người, buôn bán tàng trữ ma túy
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
9
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
* Về hình thức tham gia: Nếu như trước đây vị thành niên phạm tội có tính
chất đơn lẻ thì hiện nay xu hướng phạm tội đã chuyển dịch sang phạm tội có tổ

chức, thành bang nhóm; Thủ đoạn tinh vi, phức tạp, manh động, tính chất, mức độ
của hành vi ngày càng nguy hiểm.
Một xu hướng thường thấy trong các vụ án là vị thành niên bỏ nhà đi lang
thang, sống tụ tập ăn chơi (cả nam, nữ) và cùng lôi kéo nhau phạm tội chiếm đoạt
tài sản, thậm chí là giết người rất dã man và manh động.
* Về hình thức xử lý vị thành niên: Theo quy định của Bộ luật hình sự,
mục đích của việc xử lý vị thành niên phạm tội chủ yếu nhằm giáo dục giúp đỡ các
em có cơ hội sửa chữa sai lầm, phát triển lành mạnh để trở thành công dân tốt cho
xã hội. Vì vậy, vị thành niên phạm tội có thể áp dụng các biện pháp tư pháp hoặc
miễn trách nhiệm hình sự để đưa về gia đình, cơ quan tổ chức giám sát. Tuy nhiên,
trong thực tế xét xử, do vị thành niên phạm tội đa phần phạm vào các tội phạm
nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng (cướp, cướp giật, giết người) nên thường bị
xử án tù (ít trường hợp được hưởng án treo)
2.2. Những vướng mắc trong quá trình áp dụng các quy định của Bộ luật hình
sự liên quan đến vị thành niên phạm tội
Bộ luật hình sự có các quy định xử lý vị thành niên phạm tội theo hướng
khoan hồng, giảm nhẹ. Theo đó:
Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm
hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng
(Điều 12-BLHS);
Việc truy cứu trách nhiệm hình sự người chưa thành niên phạm tội và áp
dụng hình phạt đối với họ được thực hiện chỉ trong trường hợp cần thiết
Khi xét xử, nếu thấy không cần thiết phải áp dụng hình phạt đối với người
chưa thành niên phạm tội, thì Toà án áp dụng một trong các biện pháp tư pháp
(Điều 69 BLHS)
* Các nguyên tắc xử lý vị thành niên tại Điều 69 Bộ luật hình sự đã thể
hiện được tính nhân đạo trong việc xử lý vị thành niên phạm tội tuy nhiên rất
thiếu tính cụ thể nên không dễ thực hiện trong thực tế.
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
10

SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
Ví dụ: "Người chưa thành niên phạm tội có thể được miễn trách nhiệm hình
sự nếu gây hại không lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ và được gia đình, tổ chức
nhận giám sát, giáo dục"
Trong quy định trên đây có rất nhiều yếu tố tùy nghi, thiếu chặt chẽ bởi lẽ
thế nào là gây hại không lớn? có nhiều tình tiết giảm nhẹ là bao nhiêu? không được
hướng dẫn cụ thể nên không mang tính bắt buộc vừa khó cho thẩm phán áp dụng
vừa dễ gây sự tùy tiện của Thẩm phán.
Tại khoản 4: Khi xét xử, nếu thấy không cần thiết phải áp dụng hình phạt
thì Tòa án áp dụng một trong các biện pháp tư pháp: giáo dục tại xã, phường, thị
trấn hoặc đưa vào trường giáo dưỡng.
Trong điều luật trên, Quy định “nếu thấy không cần thiết” là thiếu tính pháp
luật và không tạo ra hiệu lực thi hành bởi một lần nữa tiếp tục trao toàn bộ quyền
quyết định trong tay của người thực thi pháp luật.
Việc quy định nhiều các biện pháp xử lý không phải là hình phạt tù nhưng
không phân định rõ mức độ, hậu quả pháp lý của mỗi biện pháp làm ảnh hưởng
đến việc áp dụng.
Ngoài hình phạt tù (giam) là biện pháp nghiêm khắc nhất đối với người chưa
thành niên còn có một loạt các biện pháp xử lý khác bao gồm: Miễn trách nhiệm
hình sự (Khoản 3 Điều 69 BLHS); Miễn hình phạt (theo quy định chung); Giáo
dục tại xã, phường (Biện pháp tư pháp); Đưa vào trường giáo dưỡng (Biện pháp tư
pháp); Án treo (Miễn chấp hành hình phạt tù có điều kiện); Cải tạo không giam giữ
( Hình phạt).
Với rất nhiều biện pháp trên nhưng Bộ luật hình sự không quy định cụ thể,
rõ ràng trường hợp nào (điều kiện gì) thì được áp dụng mà đa phần (như đã phân
tích trên) chỉ quy định “nếu cần thiết” “có thể” nên Tòa án không dễ vận dụng, áp
dụng. Hơn nữa, mức độ nghiêm khắc (tính răn đe) giữa các biện pháp trên là không
đáng kể, thậm chí đối tượng xin chịu hình phạt tù (nhưng được hưởng án treo) lại
tốt hơn vì vẫn được ở ngoài xã hội tiếp tục đi học, trong khi biện pháp tư pháp
(không phải là hình phạt) như đưa vào trường giáo dưỡng rõ ràng làm mất cơ hội

học tập bình thường của vị thành niên.
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
11
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
Cảnh cáo là một hình thức không phù hợp với người chưa thành niên phạm
tội bởi vì không có sự kiểm tra nào được thực hiện sau khi thực hiện biện pháp này
và bởi vì Vị thành niên sẽ luôn coi đó là một biện pháp bình thường do đặc điểm
tâm lý, trình độ nhận thức hạn chế của Vị thành niên;
Phạt tiền cũng là một biện pháp không phù hợp vì Vị thành niên đa số không có tài
sản riêng. Nếu cha mẹ các em phải thực hiện thì tác dụng đối với các em là không
đáng kể.
Việc áp dụng án treo đối vơi Vị thành niên là không dễ dàng vì chỉ được áp
dụng đối với người chưa thành niên có địa chỉ rõ ràng. Trên thực tế, đây là một
hình thức phân biết đối xử với trẻ em lang thang vì trẻ em lang thang không thể
được xử lý bằng những hình phạt giống như trẻ em có nơi cư trú ổn định phạm tội
cùng loại.
Pháp luật hình sự đã không quy định một nguyên tắc phổ biến trong xử lý vị
thành niên phạm tội theo chuẩn mực Tư pháp quốc tế, đó là việc bắt, giam gữ, bỏ
tù trẻ em chỉ được dùng đến như là một biện pháp cuối cùng và trong thời gian
thích hợp ngắn nhất.
2.3. Vị trí, vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật.
Giáo dục đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật cho học sinh phổ thông là
nhiệm vụ hàng đầu, quan trọng nhất đối với mỗi bậc học, cấp học, mỗi nhà trường
và mỗi giáo viên. Từ xa xưa ông cha ta đã dạy “Tiên học lễ, hậu học văn”. Chữ Lễ
ở đây là lễ nghĩa, phép tắc, kỷ cương hay nói ngắn gọn là đạo đức, nhân cách cho
học sinh. Nền giáo dục hiện đại của của chúng ta hiện nay vẫn kế thừa quan điểm
giáo dục truyền thống đúng đắn đó. Hằng năm từ cấp Bộ đến Sở đến Phòng cũng
như các nhà trường đều triển khai nhiệm vụ của từng năm học đến toàn thể giáo
viên, học sinh. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm được xác định chính là giáo
dục đạo đức pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT.

Phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý
Nhà nước, quản lý xã hội. Vai trò này bắt nguồn từ vai trò và giá trị xã hội của
pháp luật. Một trong những vai trò cơ bản của pháp luật trong đời sống nhà nước,
đời sống xã hội là: pháp luật là cơ sở để thiết lập, củng cố và tăng cường quyền
lực nhà nước. Một nguyên lý đã được khẳng định là nhà nước không thể tồn tại
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
12
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
thiếu pháp luật và pháp luật không thể phát huy hiệu lực của mình nếu không có
sức mạnh của bộ máy nhà nước. Thông qua quyền lực nhà nước, pháp luật mới có
thể phát huy tác dụng trong đời sống xã hội, phát huy vai trò quản lý trong nhà
trường. Pháp luật là “con đường”, là cái “khung pháp lý để giáo dục và rèn luyện
nhân cách cho HS. Phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần đem lại cho học sinh có
trí thức hiểu biết về pháp luật, xây dựng tình cảm pháp luật đúng đắn và có hành vi
hợp pháp, biết sử dụng pháp luật làm phương tiện để bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp của mình, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập và phát triển của học
sinh.
Tuy nhiên, việc làm này xem ra vẫn chưa có hiệu quả. Thực trạng vấn đề
đạo đức ý thức chấp hành pháp luật của học sinh phổ thông hiện nay đang xuống
cấp nghiêm trọng. Những biểu hiện cơ bản thường thấy như
+ Xưng hô, giao tiếp với thầy cô, người lớn tuổi và bạn bè bằng những lời
lẽ trống không, thiếu văn hóa thậm chí hỗn láo.
+ Có những hành vi và thái độ khiếm nhã với bạn bè (khác giới) và thầy cô
giáo như: Sử dụng điện thoại bừa bãi, nhắn tin cho bạn bè và thầy cô vào những
thời gian nhạy cảm và bằng những lời lẽ thiếu lịch sự, học sinh khác giới ôm nhau
ngay trong trường.
+ Quay cóp trong thi cử một cách công khai và liên tục.
+ Ra ngoài đường đi hàng năm hàng bảy ngang nhiên làm cho người tham
gia giao thông rất khó chịu và đã nhiều vụ gây ra tai nạn giao thông.
+ Đánh nhau (dùng cả vũ khí “nóng” với bạn bè và cả thầy cô giáo)

+ Chơi điện tử, bi-a, game, trộm cắp xảy ra nhiều.
+ Bỏ học, trốn học, lừa tiền cha mẹ để tiêu pha hoang phí, thậm chí rơi vào
nghiện ngập và tệ nạn ma túy…
Phổ biến, giáo dục pháp luật góp phần nâng cao ý thức pháp luật, văn hoá
pháp lý của học sinh trong cộng đồng, xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, vấn đề
củng cố, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong nhà trường đang là một vấn
đề cấp thiết để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà trường THPT, quản lý xã
hội. Chỉ khi nào học sinh hiểu, nắm vững kiến thức pháp luật thì các em mới có ý
thức pháp luật, và chấp hành tuân thủ pháp luật và có hành vi phù hợp với yêu cầu,
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
13
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
đòi hỏi của hệ thống pháp luật, thì mới có thể thực hiện quản lý nhà trường bằng
pháp luật tốt và điều này chỉ có thể hình thành và thực hiện được trên cơ sở tiến
hành giáo dục pháp luật học sinh ngay trong nhà trường phổ thông.
2.4. Mục đích của phổ biến, giáo dục pháp luật.
Những biểu hiện trên làm cho các nhà trường, các bậc phụ huynh, giới
nghiên cứu và quản lý giáo dục cũng như toàn xã hội hết sức quan tâm. Nguyên
nhân căn bản của nó của nó gồm hai mặt chủ quan và khách quan. Về chủ quan, có
thể thấy, các nhà trường hiện nay chưa thật sự coi trọng công tác giáo dục đạo đức
pháp luật cho học sinh. Công tác này ở các nhà trường thường dựa chủ yếu vào
Đoàn, Đội, giáo viên chủ nhiệm. Các trường chỉ tập trung vào dạy văn hóa (dạy
chữ) chứ chưa quan tâm đến dạy đạo đức (dạy người - dạy làm người). Các trường
ít tổ chức các buổi ngoại khóa, các chủ đề về giáo dục đạo đức và pháp luật hoặc
có tổ chức thì chỉ nặng về cung cấp kiến thức sách vở, ít cung cấp kỹ năng và kiến
thức thực tiễn. Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều lúng túng trong việc xử lí những sai
phạm của học sinh. Việc phối kết hợp giáo dục giữa nhà trường với gia đình và các
lực lượng, tổ chức xã hội chưa đồng bộ, hiệu quả.
Về nguyên nhân khách quan: Nội dung, cấu trúc chương trình phổ thông
chưa dành thời lượng thích đáng cho giáo dục đạo dức và pháp luật. Vẫn chỉ giáo

dục chủ yếu qua môn GDCD. Ít có thời gian tổ chức các chuyên đề, hoạt động
ngoại khóa về đạo đức và pháp luật. Quy định thầy, cô giáo không được xúc phạm
đến thân thể , nhân cách của học sinh, trường học thân thiện…, ngoài những ưu
điểm không thể phủ nhận thì cũng có những trở ngoại cho các nhà trường trong
việc giáo dục những học sinh hư.
Cơ chế thị trường và những đổi thay của xã hội làm cho ranh giới giữa thầy
và trò ngày càng mờ nhạt, hình ảnh người thầy ngày càng phai mờ trong học sinh
và phụ huynh. Ở đâu đó, giáo dục đã bị thương mại hóa khiến giáo dục nhiều khi
bị mang ra trao đổi. Môi trường sống, môi trường xã hội hiện nay có nhiều cám dỗ,
lôi kéo, các kênh thông tin quá đa dạng và sự tiến bộ của những trang thiết bị hiện
đại mà chúng ta không kiểm soát được cũng tác động xấu đến đạo đức và ý thức
pháp luật của học sinh. Nhiều gia đình học sinh có quan điểm lệch lạc, thiếu sự
quan tâm đến con em mình, thiếu sự hợp tác với các nhà trường. Sự sẵn sàng vào
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
14
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
cuộc của gia đình, xã hội với nhà trường trong việc giáo dục đạo đức pháp luật cho
học sinh chưa cao. Những chuẩn mực về đạo đức, thẩm mỹ chưa được hình thành
và giáo dục một cách bài bản và hệ thống.
Chính vì vậy thông qua phổ biến, giáo dục pháp luật, người phổ biến, giáo
dục được trang bị những tri thức cơ bản về pháp luật như giá trị của pháp luật, vai
trò điều chỉnh của pháp luật, các chuẩn mực pháp luật trong từng lĩnh vực đời
sống.
Hình thành tri thức pháp luật là nền móng cơ bản để xây dựng tình cảm pháp
luật. Trên cơ sở kiến thức pháp luật được trang bị đã hình thành mở rộng và làm
sâu sắc tri thức pháp luật, giúp người học am hiểu hơn về pháp luật và biết cách
đánh giá một cách đúng đắn các hành vi pháp lý. Tri thức pháp luật góp phần định
hướng cho lòng tin đúng đắn vào các giá trị của pháp luật, tạo cơ sở hình thành
hành vi hợp pháp ở mỗi cá nhân của học sinh.
Tri thức pháp luật giúp con người điều khiển, kiềm chế hành vi của mình

trên cơ sở các chuẩn mực pháp lý, tri thức pháp luật đã nhận thức được.
2.5. Các hành vi phù hợp với pháp luật chỉ được hình thành trên cơ sở nhận
thức đúng, có niềm tin và có tình cảm đúng đắn đối với pháp luật.
Niềm tin vào pháp luật đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng hành
vi. Lòng tin vững chắc vào pháp luật là cơ sở để hình thành động cơ của hành vi
hợp pháp. Trong cuộc sống, có nhiều trường hợp những người có kiến thức pháp
luật nhưng không có lòng tin vào pháp luật, sẵn sàng chà đạp lên pháp luật, lợi
dụng kẽ hở của pháp luật để trục lợi. Khi con người tin vào tính công bằng của
những đòi hỏi của quy phạm pháp luật thì không cần một sự tác động bổ sung nào
của Nhà nước để thực hiện những đòi hỏi đó. Có lòng tin vào tính công bằng của
pháp luật, con người sẽ có hành vi phù hợp với các đòi hỏi của pháp luật một cách
độc lập, tự nguyện.
Niềm tin pháp luật được xây dụng trên cơ sở :
+ Giáo dục tình cảm công bằng. Nói đến pháp luật là nói đến sự công
bằng. Giáo dục tình cảm công bằng là giáo dục cho học sinh biết cách đánh giá các
quy phạm pháp luật, biết cách xác định, đánh giá các tiêu chuẩn về tính công bằng
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
15
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
của pháp luật để tự đánh giá hành vi của mình, biết quan hệ với người khác và với
chính mình bằng các quy phạm pháp luật.
+ Giáo dục tình cảm trách nhiệm là giáo dục ý thức về nghĩa vụ pháp lý.
Giáo dục tình cảm trách nhiệm nhằm hình thành ý thức tuân thủ pháp luật – một
nguyên tắc xử sự của công dân trong mối quan hệ với nhau và với các cơ quan Nhà
nước. Giáo dục tình cảm trách nhiệm làm cho học sinh nhận thức được rằng mọi
việc làm, mọi hành vi của mình phải dựa trên cơ sở pháp luật và trong khuôn khổ
pháp luật cho phép.
+ Giáo dục ý thức đấu tranh: không khoan nhượng đối với những biểu
hiện vi phạm pháp luật, chống đối pháp luật, đấu tranh với những hành vi vi phạm
pháp luật và tội phạm,

+ Giáo dục ý thức nhân cách, rèn luyện thói quen, hành vi tuân thủ
pháp luật cho ĐVTN của nhà trường.
Phổ biến, giáo dục pháp luật là nhằm hình thành ý thức pháp luật trong mỗi
học sinh. Kết quả cuối cùng của phổ biến, giáo dục pháp luật phải được thể hiện ở
hành vi xử sự phù hợp pháp luật của các công dân. Giáo dục tri thức pháp luật, bồi
dưỡng niềm tin pháp luật là tiền đề để giáo dục ý thức nhân cách rèn luyện thói
quen, hành vi tuân thủ pháp luật hình thành động cơ và hành vi tích cực pháp luật.
Những hành vi hợp pháp của mỗi người thường biểu hiện qua các việc làm như :
+ Tuân thủ các quy phạm pháp luật. Kiềm chế không thực hiện các điều
pháp luật cấm.
+ Thực hiện đúng và đầy đủ quyền và nghĩa vụ pháp lý của công dân.
+ Biết đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật; biết vận dụng pháp luật
để bảo vệ lợi ích hợp pháp của cá nhân khi bị xâm phạm.
Mục đích cuối cùng của phổ biến, giáo dục pháp luật cho học sinh là nhằm
hình thành ở mỗi học sinh xã hội ý thức pháp luật bền vững.
Trên cơ sở đó là một giáo viên phụ trách công tác đoàn thanh niên của
trường học tôi rất trăn trở trong việc tìm mô hình giáo dục pháp luật cho ĐVTN
nhằm giảm thiểu tối đa việc vi phạm pháp luật của ĐVTN. Trước những vấn đề đặt
ra như vậy tôi chọn đề tài “Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho
Đoàn viên thanh niên trong trường THPT ”
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
16
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
II. KHÁI QUÁT MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM, THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN:
1. Thực trạng.
Năm học 2008 - 2009 đến năm học 2013 - 2014, tôi được phân công làm
công tác bí thư đoàn trường và giảng dạy môn GDCD khối lớp 12. Đa phần các em
học sinh đều là con em gia đình nông dân, gồm 5 xã trong huyện Định Quán ( Phú
Túc, Phú Cường, Túc Trưng, Suối Nho, La Ngà, ) một số em cha mẹ đi làm ăn xa
ở thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận. Vì vậy đối với học sinh còn thiếu

sự quan tâm của các bậc phụ huynh. Nhiều em nhận thức pháp luật còn kém và ý
thức thực hiện pháp luật chưa tốt.
Kinh tế ngày càng phát triển, đời sống vật chất và tinh thần ngày càng đi lên,
gia đình có nhiều điều kiện hơn chăm lo cuộc sống của con cái. Tuy nhiên mặt trái
của cơ chế mới cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sự nghiệp giáo dục, trong đó sự suy
thoái về đạo đức và những giá trị nhân văn tác động đến đại đa số thanh niên và
học sinh như: có lối sống thực dụng, thiếu ước mơ và hoài bão, lập thân, lập
nghiệp; những tiêu cực trong thi cử, bằng cấp, chạy theo thành tích. Thêm vào đó,
sự du nhập văn hoá phẩm đồi truỵ thông qua các phương tiện như phim ảnh,
games, mạng Internet… làm ảnh hưởng đến những quan điểm về tình bạn, tình yêu
trong lứa tuổi thanh thiếu niên và học sinh, nhất là các em chưa được trang bị và
thiếu kiến thức về vấn đề này.
Đánh giá thực trạng giáo dục, đào tạo Nghị quyết TƯ 2 khóa VIII nhấn
mạnh: “Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy
thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập
thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước. Trong những năm tới cần
tăng cường giáo dục tư tưởng đạo đức, ý thức công dân, lòng yêu nước, chủ nghĩa
Mác Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh… tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động
xã hội, văn hoá, thể thao phù hợp với lứa tuổi và với yêu cầu giáo dục toàn diện”.
2. Thuận lợi, khó khăn:
2.1 Thuận lợi
Công tác đoàn thanh niên của nhà trường luôn được Chi bộ, BGH và các
đoàn thể khác trong nhà trường quan tâm và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tổ chức
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
17
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
các hoạt động, đặc biệt là tổ chức các hoạt động ngoại khóa phổ biến giáo dục
pháp luật cho ĐVTN của nhà trường
Chương trình giảng dạy khối lớp 12 ( Phần pháp luật) tuyên truyền phổ biến
GD pháp luật cho các em có nhiều thuận lợi hơn.

Đa phần các em HS của trường ngoan, hiền, chưa có em nào vi phạm pháp
luật mang tính chất nguy hiểm và nghiêm trọng
Nhà trường tạo điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất để HS được học hành,
vui chơi, giải trí, tham gia các hoạt động đoàn thể tốt.
2.2. Khó khăn.
Tệ nạn xã hội đang có xu hướng gia tăng và có nguy cơ xâm nhập vào học
đường rất cao, các tệ nạn xã hội diễn ra rất phức tạp khó lường. Các hình ảnh trên
mạng tràn lang ảnh hưởng rất nhiều đến nhận thức của các em…Trong khi đó Sự
hiểu biết giữa GV và học sinh chưa có, GV phải mất một khoảng thời gian nhất
định để tìm hiểu các em, nhất là những đối tượng ý thức pháp luật kém. Nhiều em
có hoàn cảnh khó khăn như thiếu thốn tình cảm và sự quan tâm của gia đình, thiếu
sự quản lý sát sao của gia đình; việc đi lại để liên hệ với CMHS cũng không thuận
lợi, rất nhiều em đã có dấu hiệu lún sâu vào chuyện tình cảm, nghiện games, cá
biệt, tình trạng bỏ giờ trốn tiết, đánh lộn, vi phạm ATGT đường bộ vẫn còn diễn ra
trong và ngoài trường học.
Theo thống kê của các cơ quan chức năng 10 năm trở lại đây ở Việt Nam đã
có khoảng 10 vạn người nghiện ma tuý. Trong hồ sơ quản lý trên 70% số người
nghiện dưới 30 tuổi, khoảng 5% tổng số người sử dụng ma túy ở tuổi chưa thành
niên (dưới 18 tuổi) đặc biệt trong đó có khoảng 50% tổng số người nghiện là trẻ
em (dưới 16 tuổi).
Theo tổng kết sơ bộ của Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm (Bộ Công
an), trong 6 tháng đầu năm 2013, Cục đã xử lý 15.000 vụ phạm pháp hình sự, xử lý
trên 22.000 đối tượng, trong đó có hơn 75% là thanh thiếu niên. Điều đáng nói là
so với những năm trước, đối tượng phạm tội ngày càng trẻ hóa và hành vi phạm tội
cũng như tính chất mức độ phạm tội ngày càng nghiêm trọng hơn.
Bản thân tôi đảm nhiệm giảng dạy môn GDCD của lớp nhưng PPCT chỉ có
1 tiết/tuần cũng là khó khăn trong việc theo dõi và tuyên truyền GDPL trong khi
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
18
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT

các hoạt động ngoại khóa phải tổ chức vào ngày chủ nhật vì cơ sở vật chất của nhà
trường không đủ đáp ứng nhu cầu.
III. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ:
1. Mục đích
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn các vấn đề đang xảy ra với các
ĐVTN nhất là việc chấp hành pháp luật hiện nay. Phát huy vai trò, nhiệm vụ của
người làm công tác đoàn và GV giảng dạy GDCD đối với công tác giáo dục HS để
đề ra những giải pháp hợp lý phổ biến GD pháp lật nhằm nâng cao chất lượng giáo
dục đạo đức HS và góp phần hoàn thiện nhân cách HS ở trường THPT.
Dựa vào kinh nghiệm gần 10 năm làm công tác Đoàn và giảng dạy bộ môn
GDCD, vận dụng thực tiễn, kinh nghiệm trong quá trình làm công tác phổ biến
tuyên truyền cho HS rèn luyện ý thức tự giác trong học tập, rèn luyện đạo đức,
thực hiện điều lệ nhà trường phổ thông và nội quy nhà trường, và thực hiện sống
làm việc theo hiến pháp và pháp luật. GV phải có tình cảm yêu thương HS, coi HS
như người thân trong gia đình, tạo chỗ dựa, niềm tin vững chắc đưa đến HS dễ
thân thiện, gần gũi, giải bày, chia sẻ mọi nỗi niềm của các em. Phải thực sự làm
tấm gương sáng mẫu mực trong mọi hành vi thái độ cư xử để các em tin tưởng và
noi theo.
Giúp các em thấy được những việc nên làm, không nên làm theo quy định
của nhà trường và đặc biệt là chấp hành pháp luật giao thông đường bộ.
Học tập cách giao tiếp, cư xử với mọi người xung quanh. Không tự ý giải
quyết các mâu thuẫn bằng các hành vi tự phát thiếu suy nghĩ
Tự giác trong học tập và rèn luyện nhân cách HS, biết đoàn kết, thương yêu,
giúp đỡ bạn bè và mọi người xung quanh, có ý thức bảo vệ môi trường xanh, sạch,
đẹp, ý thức tìm hiểu PL và thực hiện đúng quy định PL.
2. Nhiệm vụ:
Lứa tuổi trẻ em là lứa tuổi chưa thật sự trưởng thành, suy nghĩ còn non nớt,
tự bản thân các em dễ bị lôi kéo, thích ăn chơi đua đòi, dễ bị ảnh hưởng bởi lối
sống gấp, lối sống hưởng thụ một cách cực đoan. Các thế hệ thù địch ra sức chống
phá cách mạng nước ta trên nhiều phương diện, góc độ khác nhau của đời sống xã

hội, chúng tăng cường tuyên truyền du nhập lối sống ngoại lai, tôn thờ lối sống tự
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
19
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
do, vô chính phủ, vô kỷ luật, kích thích những dục vọng cá nhân thấp kém, những
ham muốn lệch lạc của một số người, trong đó tập trung chủ yếu là đối tượng trẻ
em, thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên. Những năm gần đây, các loại văn hoá
phẩm đồi trụy kích động bạo lực, mại dâm, lối sống thực dụng, buông thả… đang
bằng mọi phương thức, hình thức xâm nhập vào Việt Nam trở thành mối lo ngại
lớn. Lứa tuổi trẻ em rất nhạy cảm với những gì được gọi là mới lạ khác biệt, không
ngại đua đòi bằng cách thể hiện bản thân mình cho “hợp thời đại”, “đổi mới tư
duy”, lao vào con đường hưởng thụ, chơi bời, trác tang, tham gia vào các loại tệ
nạn xã hội như ma tuý, mại dâm……
Bản thân tôi cần phải thể hiện vai trò của mình như thế nào trong công tác
giáo dục pháp luật cho ĐVTN, kết quả rèn đạo đức gắn với việc thực hiện tốt PL
năm sau phải cao hơn năm trước.
Đề ra những phương hướng, giải pháp hiệu quả và cụ thể việc áp dụng biện
pháp tuyền truyền phổ biến PL nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ĐVTN trong
nhà trường.
Nhà trường là môi trường có tác dụng to lớn đến sự hình thành nhân cách
của các em. Đây là một tổ chức có tính chất chiến lược nhất trong việc phòng ngừa
các em vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, nhiều nơi nhà trường cũng có những yếu
kém, sai lầm góp phần làm gia tăng tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật trong học
sinh, ở nhiều trường các tổ chức đoàn, đội chưa thực sự là nơi để các thành viên
trao đổi với nhau các quan điểm về cuộc sống, về hoài bão, về tâm tư, nguyện vọng
để hoàn thiện bản thân. Tổ chức và kỷ luật của Đoàn, của Đội còn lỏng lẻo, không
có chiều sâu về cả mặt nội dung và hình thức, nặng về thành tích mà lẩn tránh các
vấn đề gai góc trong học sinh hiện nay như hỗ trợ học sinh nghèo vượt khó, học
sinh với các tệ nạn xã hội (ma túy, mại dâm, cờ bạc…) Điều này sẽ dẫn các em đến
hoạt động tiêu cực, tụ tập chơi bời từ đó dễ bị tệ nạn lôi kéo, quyến rũ dẫn đến vi

phạm pháp luật.
Căn cứ vào thực tế quá trình gần 10 năm làm công tác đoàn và giảng dạy bộ
môn GDCD để đúc kết kinh nghiệm, những khó khăn trong quá trình làm việc,
thông qua đó rút ra một số kinh nghiệm chung có thể áp dụng rộng rãi một số biện
pháp phổ biến GD PL trong nhà trường vào thực tiễn nơi tôi đang công tác.
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
20
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
IV. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
1. Đối tượng:
Nghiên cứu quá trình hình thành cũng như ý thức chấp hành pháp luật của
các ĐVTN trường THPT Điểu Cải – Túc Trưng – Định Quán – Đồng Nai
2. Phạm vi nghiên cứu:
ĐVTN 37 chi đoàn trường THPT Điểu Cải năm học 2013 – 2014
V. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:
- Bắt đầu từ tháng 8/2013.
- Kết thúc tháng 05 năm 2014
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Thu thập những thông tin lý luận mới nhất của Đảng và nhà nước về các chủ
trương, chính sách giảng dạy PL cho học sinh THPT, các bài viết trên Internet, các
văn bản quy phạm PL, các bộ luật, luật, văn bản PL sửa đổi bổ sung liên quan đến
các lĩnh vực GD nhân cách và rèn luyện đạo đức cho HS.
Thực hiện Thông tư liên tịch số 30/2010/TTLT-BGDĐT-BTP ngày 16 tháng
11 năm 2010 của Bộ Giáo dục và Đào tạo - Bộ Tư pháp hướng dẫn việc phối hợp
thực hiện công tác PBGDPL trong nhà trường; đảm bảo việc mời báo cáo viên có
chuyên môn, nghiệp vụ và thực tiễn công tác để làm tốt việc PBGDPL trong nhà
trường.
Yêu cầu chung của việc xây dựng Kế hoạch và tổ chức thực hiện công tác
PBGDPL là phải cập nhật những quy định mới của Nhà nước và của ngành, phù

hợp với đối tượng được PBGDPL, góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho đội ngũ
cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh trong nhà trường; đảm bảo hỗ trợ
các hoạt động bình thường của nhà trường.
Tất cả cán bộ giáo viên đều được bồi dưỡng kiến thức pháp luật theo quy
định tại Quyết định số 75/2007/QĐ-BGDĐT ngày 12 tháng 12 năm 2007 của Bộ
Giáo dục và Đào tạo ban hành Chương trình bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kỹ
năng công tác pháp chế cho cán bộ pháp chế nhà trường.
2. Vị trí và vai trò của phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường đối với
việc giáo dục đạo đức, lối sống và hình thành nhân cách cho ĐVTN
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
21
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
Tiếp tục đẩy mạnh hiệu quả tuyên truyền về các cuộc vận động “Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; "Xây dựng Nhà trường văn hoá - Nhà
giáo mẫu mực - Học sinh thanh lịch"; “Xây dựng nếp sống văn hóa - văn minh,
thanh lịch” và phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực”.
Góp phần giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành nhân cách, rèn luyện hành
vi ứng xử cho thế hệ trẻ ngay từ trên ghế nhà trường tạo nếp sống, hành động
“sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật.”
Theo số liệu của Ban chỉ đạo Đề án IV “Đấu tranh phòng, chống tội phạm
xâm hại trẻ em và tội phạm trong lứa tuổi chưa thành niên”, từ năm 2007 - 6/2013,
toàn quốc phát hiện gần 63.600 vụ, gồm hơn 94.300 em vi phạm pháp luật hình sự.
Số vụ phạm pháp tăng gần 4.300 vụ, bằng 6,72% so với 6,5 năm trước đó. So với
tổng số vụ phạm pháp hình sự trong toàn quốc thì số vụ án do người chưa thành
niên gây ra chiếm gần 20%.
Tội phạm do người chưa thành niên gây ra chủ yếu là các tội: Trộm cắp tài
sản (21.812 vụ/33.010 đối tượng, chiếm 34,30%); Cố ý gây thương tích (5.692
vụ/9.588 đối tượng, chiếm 8,95%); Gây rối trật tự nơi công cộng (4.870 vụ/8.768
đối tượng, chiếm 7,65%); Cướp giật tài sản (3,76%); Cướp tài sản (1,43%); Đánh

bạc; Hiếp dâm, cưỡng dâm; Cưỡng đoạt tài sản; Giết người và một số tội danh
khác.
Hầu hết người chưa thành niên phạm tội đều là nam giới, chiếm đến 96,87%
tổng số người vi phạm. Độ tuổi phạm tội ngày càng trẻ hóa, trong đó dưới 14 tuổi
chiếm 13%; từ 14 - 16 tuổi chiếm 34,7%, từ 16 - 18 tuổi chiếm 52%. Điều đặc biệt,
gần một nửa số đối tượng phạm tội đều đã bỏ học (chiếm 45%), có học lực yếu,
kém (chiếm 60,7%).
Số liệu thống kê trên cho thấy tình hình tội phạm trong độ tuổi HS là khá
cao, do vậy hoạt động giáo dục pháp luật là một hoạt động giáo dục cụ thể gắn bó
hữu cơ với hoạt động giáo dục khác và phải được duy trì liên tục và thường xuyên
trong trường học . Nội dung giáo dục pháp luật là một phần của nội dung chương
trình giáo dục ở các cấp học và trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân.
Nói cách khác, giáo dục pháp luật là một hoạt động tự thân, thường xuyên của
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
22
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
ngành giáo dục. Giáo dục pháp luật trong nhà trường thực hiện thông qua việc dạy
và học nội dung, kiến thức pháp luật trong trong chương trình giáo dục chính khóa
qua của môn học giáo dục công dân, pháp luật được lồng ghép, tích hợp vào các
môn học có liên quan đạo đức, tìm hiểu tự nhiên xã hội, sinh học, lịch sử.
Phổ biến pháp luật trong nhà trường được thực hiện thông qua các hoạt động
giáo dục ngoại khóa, giáo dục ngoài giờ lên lớp với các hình thức như nói chuyện
pháp luật, thi tìm hiểu pháp luật, viết báo tường, sinh hoạt theo chủ đề pháp luật,
phối hợp đoàn TN tổ chức diễn đàn PL, tọa đàm, thảo luận chuyên đề, chiếu phim
các phiên tòa… trong soạn giảng giáo án điện tử Phổ biến pháp luật góp phần
củng cố những tri thức được học trong chương trình, bồi dưỡng tình cảm, niềm tin
pháp luật, đồng thời rèn luyện, uốn nắn hình thành hành vi ứng xử theo chuẩn mực
pháp luật quy định. Phổ biến pháp luật trong nhà trường giúp người học tiếp cận
pháp luật toàn diện hơn, đầy đủ hơn, thấm sâu hơn, vượt qua rào cản khô khan của
ngôn ngữ văn bản.

Tính đến hết tháng 6/2013, 4 trường giáo dưỡng trên cả nước đang quản lý
2.834 học sinh, trong đó có 70 em là nữ. Và cũng không có gì là lạ khi có tới
40,7% các em đã từng bị nhà trường thi hành kỷ luật cảnh cáo hoặc đuổi học, hơn
85% số em nghiện thuốc lá, thuốc lào, gần 60% thích xem phim đồi trụy, phim
đen, 33% em thích uống rượu, bia.
Số liệu thống kê cho thấy, 70% đối tượng người chưa thành niên phạm tội
sống tại thành phố, thị xã, thị trấn; 24% sống ở nông thôn. Có tới 34,4% các em
sống trong hoàn cảnh thiếu hẳn sự chăm sóc của bố mẹ đẻ, trong đó có 4,8% sống
với ông bà; 2,4% sống với anh chị; 14,5% sống lang thang… Có 80% trong số
7.861 vụ phạm tội ở lứa tuổi chưa thành niên rơi vào hoàn cảnh gia đình khó khăn.
Bố mẹ là đối tượng hình sự, rượu chè, cờ bạc, gia đình thường xảy ra bạo lực…
thiếu sự quan tâm đến trẻ em, sự giáo dục chưa phù hợp, để các em lang thang
kiếm sống hoặc nuông chiều quá mức. Trong số 15.736 vụ án hình sự do người
chưa thành niên gây ra thì có tới 85% các em vi phạm pháp luật là do bản thân
thiếu tu dưỡng, rèn luyện, ham chơi bời, hưởng thụ, đua đòi các thói hư tật xấu của
xã hội. Chính vì vậy trong thời đại ngày nay, vị trí của giáo dục PL trong nhà
trường ngày càng được khẳng định và nâng cao, giáo dục PL trong nhà trường
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
23
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
đóng vai trò chủ đạo trong việc rèn luyện đạo đức, nhân cách con người mới, đáp
ứng nhu cầu tồn tại và phát triển của xã hội.
Phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường có vai trò to lớn đối với sự
phát triển toàn diện con người Việt Nam trong đó có việc hình thành ý thức pháp
luật, văn hoá pháp lý trong HS. Hoạt động giáo dục pháp luật là một hoạt động
giáo dục cụ thể gắn bó hữu cơ với hoạt động giáo dục nói chung. Nội dung giáo
dục pháp luật là một phần của nội dung chương trình giáo dục ở cấp học và trình
độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục pháp luật là một hoạt động tự
thân, thường xuyên của ngành giáo dục – đào tạo. Giáo dục pháp luật tốt không chỉ
góp phần ổn định hoạt động của ngành mà còn góp phần trực tiếp vào việc nâng

cao chất lượng sản phẩm giáo dục, góp phần quan trọng đào tạo nguồn nhân lực,
thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Thực hiện nghiêm túc Chương trình giáo dục pháp luật trong các môn học
chính khoá theo quy định của Bộ GD&ĐT; Tích hợp có hiệu quả trong các môn
học và hoạt động ngoài giờ lên lớp các nội dung giáo dục pháp luật về biển đảo,
môi trường, giao thông, phòng chống matuý, HIV/AIDS và các tệ nạn xã hội…;
Đẩy mạnh hơn nữa công tác giáo dục ĐVTN thực hiện Luật giao thông đường bộ,
Luật bảo vệ môi trường, Bộ luật hình sự nhằm giúp ĐVTN nhận thức đúng đắn
mối quan hệ cá nhân mình với cộng đồng xã hội, giữa con người với thiên
nhiên.Từ đó nâng cao hơn nữa ý thức trách nhiệm và thực hiện quyền công dân
trong mọi mặt hoạt động của đời sống cho ĐVTN.
Công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam đòi
hỏi có những con người mới, có tri thức khoa học, có hiểu biết về pháp luật, có ý
thức tuân thủ pháp luật. Thực tế hiện nay cho thấy, tình hình vi phạm pháp luật
trong xã hội ngày càng tăng nhất là trong lứa tuổi thanh thiếu niên mà một trong
những nguyên nhân đó là tình trạng “mù” pháp luật, không hiểu biết gì về pháp
luật, hoặc hiểu biết pháp luật không đầy đủ, từ đó dẫn đến việc có những hành vi vi
phạm pháp luật.
Mặt khác, việc mở cửa nền kinh tế cũng có những ảnh hưởng, tác động đến
truyền thống, đạo đức xã hội, một số nét đẹp trong đạo đức truyền thống bị pháp
vỡ, đạo đức xã hội có biểu hiện xuống cấp, ý thức pháp luật trong HS chưa cao,
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
24
SKKN: Một số biện pháp phổ biến giáo dục pháp luật cho ĐVTN trong trường THPT
việc tuân thủ pháp luật chưa được coi trọng. Xã hội càng phát triển, nhu cầu hiểu
biết pháp luật và vận dụng pháp luật trong các hoạt động kinh tế hay để bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi cá nhân trong xã hội càng lớn. Do đó, ngoài
việc trang bị các kiến thức văn hoá, khoa học kỹ thuật, việc phổ biến, giáo dục
pháp luật vào nhà trường nhằm trang bị những tri thức pháp luật cơ bản cho học
sinh, giáo dục ý thức tự giác tuân thủ pháp luật cho các công dân trẻ - chủ nhân

tương lai của đất nước là việc làm đúng đắn, cần thiết và cấp bách đáp ứng đòi hỏi
khách quan của sự phát triển của xã hội nhằm nâng cao dân trí pháp lý và thực hiện
chủ trương của Đảng đã đề ra.
Theo thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, năm 2013 cả nước đã xảy ra
29.385 vụ tai nạn giao thông (TNGT), làm chết 9.369 người, bị thương 29.500
người. So với cùng kỳ năm 2012 giảm 1.610 vụ (-5.19%), giảm 55 người chết (-
0,58%), giảm 3.045 người bị thương (-9,36%). Năm 2013, tiếp tục giảm cả 3 tiêu
chí về số vụ, số người chết và số người bị thương vì TNGT, và là năm thứ hai số
người chết vì TNGT tiếp tục giảm xuống dưới 10.000 người. Có 37 tỉnh, thành phố
giảm cả 3 tiêu chí về số vụ, số người chết và số người bị thương, trong đó, có 3
tỉnh giảm cả 3 tiêu chí ở mức trên 20% là: Đồng Nai, Quảng Nam, Tây Ninh; 13
tỉnh, thành phố có số người chết giảm từ 10% đến dưới 20%.
Trang bị cho các em những tri thức số liệu, thiệt hại do vi phạm pháp luật
gây ra từ đó bồi dưỡng tình cảm và đặc biệt là xây dựng và hình thành trong các
em ý thức pháp luật làm cơ sở cho sự hình thành hành vi và thói quen thực hành
các hành vi phù hợp pháp luật, phù hợp với chuẩn mực đạo đức, với kỷ cương, nề
nếp xã hội yêu cầu. Do vậy cần áp dụng và sử dụng các hình thức, phương pháp
đặc trưng của giáo dục nhà trường trong hoạt động giáo dục pháp luật. Thực hiện
giáo dục pháp luật trong nhà trường là góp phần đưa pháp luật đến với những công
dân trẻ tuổi bằng con đường ngắn nhất, nhanh nhất, hiệu quả nhất, góp phần thực
hiện tốt nhất mục tiêu giáo dục toàn diện mà Đảng, Nhà nước và Ngành Giáo dục
Đào tạo đã xác định.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương khoá VIII đã
xác định mục tiêu chủ yếu của giáo dục là “thực hiện giáo dục toàn diện đức
dục, trí dục, thể dục, mỹ dục ở tất cả các bậc học. Hết sức coi trọng giáo dục
GV: Nguyễn Phú Quý – Bí Thư đoàn trường THPT Điểu Cải – TT – ĐQ - ĐN
25