chiến lược con người, vì con người

Chiến lược con người, vì con người
CHIẾN LƯỢC CON NGƯỜI - VÌ CON NGƯỜI
T t ng H Chí Minh luôn h ng đ n con ng i, vì con ng i. H th ng lu n đi m c a ư ưở ồ ướ ế ườ ườ ệ ố ậ ể ủ
Ng i mang đ m tính nhân đ o, nhân văn. Bàn v b t c lĩnh v c nào, v n đ gì và c cu c ườ ậ ạ ề ấ ứ ự ấ ề ả ộ
đ i ho t đ ng cách m ng c a mình, m i hành đ ng c a mình, H Chí Minh đ u d c h t tâm ờ ạ ộ ạ ủ ọ ộ ủ ồ ề ố ế
can, b u nhi t huy t đ u tranh cho t do cho h nh phúc c a nhân dân và c a nhân lo i, cho ầ ệ ế ấ ự ạ ủ ủ ạ
đ c l p dân t c và hòa bình th gi i.ộ ậ ộ ế ớ
Đ th c hi n lí t ng cao đ p đó, H Chí Minh đ t m c tiêu giáo d c lên trên h t. Ng i là ể ự ệ ưở ẹ ồ ặ ụ ụ ế ườ
nhà giáo d c toàn bích và vĩ đ i. Chi n l c giáo d c c a Ng i là toàn di n. Ph ng châm ụ ạ ế ượ ụ ủ ườ ệ ươ
giáo d c c a Ng i là k t h p gi a truy n th ng và hi n đ i, đ c th hi n b ng ph ng ụ ủ ườ ế ợ ữ ề ố ệ ạ ượ ể ệ ằ ươ
pháp h c đi đôi v i hành, nói đi đôi v i làm, lý lu n đi đôi v i th c ti n, v i nh ng bi n pháp ọ ớ ớ ậ ớ ự ễ ớ ữ ệ
t d đ n khó, t đ n gi n đ n ph c t p, d hi u – d nh - d làm. T t c nh ng đi u ph c ừ ễ ế ừ ơ ả ế ứ ạ ễ ể ễ ớ ễ ấ ả ữ ề ứ
t p, tr u t ng, cao siêu, qua cách nói, cách vi t, cách th c hành c a Ng i đ u tr nên gi n ạ ừ ượ ế ự ủ ườ ề ở ả
d , g n gũi và thuy t ph c m i ng i, dù đó là ai, trình đ cao hay th p, nhi u tu i hay ít tu i, ị ầ ế ụ ọ ườ ộ ấ ề ổ ổ
ng i đa s cũng nh ng i thi u s , ng i theo tôn giáo hay không theo tôn giáo, trí th c hay ườ ố ư ườ ể ố ườ ứ
công nhân, nông dân…; và k c nh ng ng i đ i l p chính ki n d n d n cũng ph i th a nh nể ả ữ ườ ố ậ ế ầ ầ ả ừ ậ
nh ng chân lý do Ng i nêu ra. Đi u n sâu trong cách giáo d c c a H chí Minh là làm th ữ ườ ề ẩ ụ ủ ồ ế
nào đ m i ng i nh n ra l ph i,làm theo l ph i – b i l là m t trong nh ng tiêu chí quan ể ọ ườ ậ ẽ ả ẽ ả ở ẽ ộ ữ
tr ng c a tính ng i. Cho nên, vi c giáo d c đ o đ c – đ o đ c cá nh n và đ o đ c xã h i – ọ ủ ườ ệ ụ ạ ứ ạ ứ ậ ạ ứ ộ
luôn luôn đ c H Chí Minh quan tâm hàng đ u. Đ c c a ng i – c n, ki m, liêm, chính – là ượ ồ ầ ứ ủ ườ ầ ệ
trung tâm c a m i quan h tam tài ( thiên- đ a- nhân), là cái m u ch t nh t đ kh ng đ nh nhân ủ ố ệ ị ấ ố ấ ể ẳ ị
tính, là đi m kh i đ u và là m c đích làm ng i, thành ng i, t c là có ích đ i v i xã h i. Tínhể ở ầ ụ ườ ườ ứ ố ớ ộ
m c đích trong chi n l c giáo d c c a H Chí Minh r t rõ ràng – xây d ng con ng i. Hay ụ ế ượ ụ ủ ồ ấ ự ườ
nói cách khác, trong t t ng H chí Minh, chi n l c giáo d c chi m v trí hàng đ u c a ư ưở ồ ế ượ ụ ế ị ầ ủ
chi n l c con ng i.ế ượ ườ
Xây d ng con ng i là m c đích chung c a chi n l c giáo d c. Đ i v i ng i cách m ng, ự ườ ụ ủ ế ượ ụ ố ớ ườ ạ
chi n l c giáo d c có yêu c u cao h n. Ch t ch H Chí Minh luôn nh c nh cán b , đ ng ế ượ ụ ầ ơ ủ ị ồ ắ ở ộ ả
viên ph i rèn luy n đ o đ c cách m ng, b i mu n v n đ ng,giáo d c qu n chúng nhân dân ả ệ ạ ứ ạ ở ố ậ ộ ụ ầ
giác ng và đi theo cách m ng, ng h cách m ng thì m i cán b ph i “cách m ng tiên cách ộ ạ ủ ộ ạ ỗ ộ ả ạ
nhân”, ph i t nguy n làm công b c c a dân, ph i gi tr n nguyên t c đ o đ c “đi u gì mà ả ự ệ ọ ủ ả ữ ọ ắ ạ ứ ề
mình không mu n thì đ ng làm v i ng i khác”. Đ o đ c cách m ng y là hãy bi t vì ng i ố ừ ớ ườ ạ ứ ạ ấ ế ườ

khác, bi t đ t l i ich cách m ng, l i ích dân t c, l i ích c a dân t c là trên h t. chung quy l i ế ặ ợ ạ ợ ộ ợ ủ ộ ế ạ
đó là phép x th ; ph i h c cách x th v i m i ng i, v i xã h i và x th ngay v i b n thân ử ế ả ọ ử ế ớ ọ ườ ớ ộ ử ế ớ ả
mình. Cho nên yêu c u đ t ra cho m i ng i cán b , đ ng viên là ph i luôn luôn đi u ch nh ầ ặ ỗ ườ ộ ả ả ề ỉ
suy nghĩ và hành vi c a mình theo các tiêu chu n đ o đ c xã h i, tr c tiên là th c hành c n- ủ ẩ ạ ứ ộ ướ ự ầ
ki m- liêm- chính. Trong bài báo nhan đ “Nâng cao đ o đ c cách m ng, quét s ch ch nghĩa ệ ề ạ ứ ạ ạ ủ
cá nhân”, kí T.L.đăng trên báo Nhân Dân ra ngày 3/2/1969, ch t ch H Chí Minh vi t:ủ ị ồ ế
“ M i cán b , Đ ng viên ph i đ t l i ích c a cách m ng, c a đ ng, c a nhân dân lên trên h t, ỗ ộ ả ả ặ ợ ủ ạ ủ ả ủ ế
tr c h t. Ph i kiên quy t quét s ch ch nghĩa cá nhân, nâng cao đ o đ c cách m ng, b i ướ ế ả ế ạ ủ ạ ứ ạ ồ
d ng t t ng t p th , tinh th n đoàn k t, tính t ch c và tính k lu t. Ph i đi sâu đi sát th c ưỡ ư ưở ậ ể ầ ế ổ ứ ỉ ậ ả ự
t , g n gũi qu n chúng, th t s tôn tr ng và phát huy quy n làm ch t p th c a nhân dân. ế ầ ầ ậ ự ọ ề ủ ậ ể ủ
Ph i c g ng h c t p, rèn luy n, nâng cao trình đ hi u bi t đ làm t t nhi m v ”. Trong tác ả ố ắ ọ ậ ệ ộ ể ế ể ố ệ ụ
ph m này, H Chí Minh phân tích nh ng bi u hi n, nh ng h u qu nghiêm tr ng, nh ng tác ẩ ồ ữ ể ệ ữ ậ ả ọ ữ
h i sâu xa c a ch nghĩa cá nhân m t cách c th và sâu s c.Ng i kh ng đ nh: “ Tóm l i, do ạ ủ ủ ộ ụ ể ắ ườ ẳ ị ạ
cá nhân ch nghĩa mà ph m nhi u sai l m”. Nói cách khác, n u không “quét s ch ch nghĩa cá ủ ạ ề ầ ế ạ ủ
nhân, nâng cao đ o đ c cách m ng” thì không th đ t đ c m c đích “xây d ng con ng i”, ạ ứ ạ ể ạ ượ ụ ự ườ
không th th c hi n đ c chi n l c con ng i, vì con ng i. Cho nên Ng i khuyên m i cánể ự ệ ượ ế ượ ườ ườ ườ ỗ
b , đ ng viên ph i th ng xuyên t b i d ng, rèn luy n đ o đ c b ng cách h c t p đ nâng ộ ả ả ườ ự ồ ưỡ ệ ạ ứ ằ ọ ậ ể
cao trình đ hi u bi t. H c là con đ ng t t nh t đ gi i phóng b n thân kh i s t i tăm, g t ộ ể ế ọ ườ ố ấ ể ả ả ỏ ự ố ộ
r a nh ng thói h t t x u, đ làm ch mình, t đó có th giúp đ ng i khác, đem s c mình ử ữ ư ấ ấ ể ủ ừ ể ỡ ườ ứ
c ng hi n cho xã h i m t cách có ích và thi t th c. Cũng b i v y H Chí Minh đã nói: “ Mu n ố ế ộ ộ ế ự ở ậ ồ ố
xây d ng ch nghĩa xã h i, tr c h t c n có nh ng con ng i xã h i ch nghĩa”.trong câu này, ự ủ ộ ướ ế ầ ữ ườ ộ ủ
ch t ch H Chí Minh đ t ra yêu c u: “xây d ng con ng i m i” – con ng i xã h i ch nghĩa,ủ ị ồ ặ ầ ự ườ ớ ườ ộ ủ
v a h ng v a chuyên, v a có đ c v a có tài đ ti n lên xây d ng ch nghĩa xã h i. V trí c a ừ ồ ừ ừ ứ ừ ể ế ự ủ ộ ị ủ
con ng i v n là trung tâm, v n là đi m kh i đ u và là m c đích mà xã h i m i ph i h ng t iườ ẫ ẫ ể ở ầ ụ ộ ớ ả ướ ớ
đ m u c u, đ ph c v . N u không ph i v y thì cách m ng không còn ý nghĩa đích th c là ể ư ầ ể ụ ụ ế ả ậ ạ ự
m t cu c đ i đ i, không ph i là ti n trình c a ti n b xã h i. Cách m ng là đ gi i phóng xã ộ ộ ổ ờ ả ế ủ ế ộ ộ ạ ể ả
h i, gi i phóng con ng i kh i áp b c bóc l t, kh i c nh nghèo nàn, l c h u, t i tăm, ti n t i ộ ả ườ ỏ ứ ộ ỏ ả ạ ậ ố ế ớ
m no, h nh phúc. Hoàn thành cách m ng dân t c mà không h ng t i và ti n hành cách m ngấ ạ ạ ộ ướ ớ ế ạ
xã h i ch nghĩa thì không th đ m b o đ c đ c l p dân t c và t do cho nhân dân nói gì đ n ộ ủ ể ả ả ượ ộ ậ ộ ự ế
t do và h nh phúc. Nh ng mu n có m t xã h i m i tr c h t c n có nh ng con ng i m i ự ạ ư ố ộ ộ ớ ướ ế ầ ữ ườ ớ

v i đ y đ các ph m ch t đ c và tài. Ch có m t n n giáo d c tiên ti n, toàn di n và v n hành ớ ầ ủ ẩ ấ ứ ỉ ộ ề ụ ế ệ ậ
t i m c tiêu vì con ng i thì m i có th đào t o, b i d ng đ c nh ng l p ng i m i. Tiêu ớ ụ ườ ớ ể ạ ồ ưỡ ượ ữ ớ ườ ớ
chí c a con ng i m i xã h i ch nghĩa có nhi u và v n đ ng thay đ i không ng ng đ phù ủ ườ ớ ộ ủ ề ậ ộ ổ ừ ể
h p v i t ng giai đo n, t ng th i kì c a cách m ng,song căn b n và tr c h t, nh ch t ch Hợ ớ ừ ạ ừ ờ ủ ạ ả ướ ế ư ủ ị ồ
Chí Minh nói, trong m i con ng i ph i “quét s ch ch nghĩa cá nhân, nâng cao đ o đ c cách ỗ ườ ả ạ ủ ạ ứ
m ng”.ạ
Ch nghĩa cá nhân là tàn tích c a xã h i cũ, kéo dài hàng ngàn năm, ăn sâu vào tâm th c c a ủ ủ ộ ứ ủ
nh ng con ng i b b n cùng, b t c đo t h t m i quy n làm ng i. Nghèo nàn, l c h u đi ữ ườ ị ầ ị ướ ạ ế ọ ề ườ ạ ậ
đôi v i th t h c, b đ u đ c b ng r u và thu c phi n, càng tr thành m nh đ t màu m do ớ ấ ọ ị ầ ộ ằ ượ ố ệ ở ả ấ ỡ
ch nghĩa cá nhân bám r ch c b n.Lên án “n n văn minh” Pháp, H Chí Minh vi t: “May m nủ ễ ắ ề ề ồ ế ắ
thay, tuy chúng ta thi u tr ng h c, nh ng n c Pháp đã n=ban cho chúng ta r t nhi u nhà th ,ế ườ ọ ư ướ ấ ề ổ
ti m thu c phi n và ty r u”. M t s th t chua xót v tình c nh c a ng i dân Vi t Nam d iệ ố ệ ượ ộ ự ậ ề ả ủ ườ ệ ướ
ách th ng tr c a đ qu c th c dân. Ng i vi t ti p: “ làm cho dân ngu đ d tr ”, đó là chính ố ị ủ ế ố ự ườ ế ế ể ễ ị
sách mà các nhà c m quy n các thu c đ a c a chúng ta a dùng nh t”. H n ai h t, H Chí ầ ề ở ộ ị ủ ư ấ ơ ế ồ
Minh hi u sâu s c tác h i c a s th t h c, do đó ngay sau khi dành đ c đ c l p cho dân t c, ể ắ ạ ủ ự ấ ọ ượ ộ ậ ộ
v ch t ch c a n c Vi t Nam dân ch c ng Hòa yêu c u chính ph m chi n d ch ch ng n n ị ủ ị ủ ướ ệ ủ ộ ầ ủ ở ế ị ố ạ
mù ch . Ng i Nói: “M t dân t c d t là m t dân t c y u”. Ng i khuyên nhân dân c a mình, ữ ườ ộ ộ ố ộ ộ ế ườ ủ
đ c bi t là thi u niên “ph i siêng h c”. Ng i th ng thi t răn các em: “sau tám m i năm d i ặ ệ ế ả ọ ườ ố ế ươ ờ
nô l làm cho n c nhà b y u hèn, ngày nay chúng ta c n ph i xây d ng l i c đ mà t tiên taệ ướ ị ế ầ ả ự ạ ơ ồ ổ
đã đ l i cho chúng ta, làm sao chúng ta theo k p các n c khác trên hoàn c u. Trong công cu cể ạ ị ướ ầ ộ
ki n thi t đó, n c nhà trông mong ch đ i các em r t nhi u. Non sông Vi t Nam có tr nên ế ế ướ ờ ợ ở ấ ề ệ ở
t i đ p đ c hay không, dân t c Vi t Nam có b c t i đài vinh quang đ sánh vai cùng các ươ ẹ ượ ộ ệ ướ ớ ể
c ng qu c năm châu đ c hay không, chính là nh m t ph n l n công h c t p c a các em”.ườ ố ượ ờ ộ ầ ớ ở ọ ậ ủ
Đi đôi v i vi c h c – h c đ thành ng i, h c đ thành tài, ch t ch H Chí Minh còn đ ngh ớ ệ ọ ọ ể ườ ọ ể ủ ị ồ ề ị
Chính Ph “m m t chi n d ch giáo d c l i tinh th n nhân dân b ng cách th c hi n: c n- ủ ở ộ ế ị ụ ạ ầ ằ ự ệ ầ
ki m- liêm- chính”. Đó là giáo d c đ o đ c.ệ ụ ạ ứ
Đ t ra nhi m v c p bách cho n n giáo d c ngay t nh ng ngày đ u l p n c, ch t ch H Chíặ ệ ụ ấ ề ụ ừ ữ ầ ậ ướ ủ ị ồ
Minh đã kh ng đ nh đ ng l i giáo d c toàn di n,đ ng th i kh ng đ nh chi n l c đào t o conẳ ị ườ ố ụ ệ ồ ờ ẳ ị ế ượ ạ
ng i v a h ng v a chuyên. Coi tr ng đ c và tài đó là cách t duy bi n ch ng v tính b n ườ ừ ồ ừ ọ ứ ư ệ ứ ề ả
ch t c a con ng i. H Chí Minh phân tích gi n d mà chí lý: “ Cũng nh sông thì có ngu n ấ ủ ườ ồ ả ị ư ồ

m i có n c,không có ngu n thì sông c n.Cây ph i có g c, không có g c thì cây héo. Ng i ớ ướ ồ ạ ả ố ố ườ
cách m ng ph i có đ o đ c, không có đ o đ c thì dù tài gi i m y cũng không lãnh đ o đ c ạ ả ạ ứ ạ ứ ỏ ấ ạ ượ
nhân dân. Vì mu n gi i phóng cho dân t c, gi i phóng cho loài ng i là m t công vi c to tát, ố ả ộ ả ườ ộ ệ
mà t mình không có đ o đ c, không có căn b n, t mình đã h hóa, x u xa thì còn làm n i ự ạ ứ ả ự ủ ấ ổ
vi c gì ?”. H Chí Minh nh n m nh đ o đ c là ngu n, là g c, là căn b n c a con ng i và ệ ồ ấ ạ ạ ứ ồ ố ả ủ ườ
giáo d c đ o đ c nh m “đào t o nh ng công dân t t và cán b t t”, t c là con ng i có nhân ụ ạ ứ ằ ạ ữ ố ộ ố ứ ườ
cách. M t xã h i đ c xem là tiên ti n, văn minh thì xã h i y ph i có m t n n đ o đ c do ộ ộ ượ ế ộ ấ ả ộ ề ạ ứ
chính nh ng ng i có nhân cách t o d ng nên và ti p t c chăm lo đào t o, đào t o m t cách ữ ườ ạ ự ế ụ ạ ạ ộ
th ng xuyên và có m c tiêu, nh ng l p ng i có đ ph m ch t và năng l c t kh ng đ nh ườ ụ ữ ớ ườ ủ ẩ ấ ự ự ẳ ị
mình, cùng nhau v n t i n n văn minh chân chính.ươ ớ ề
V b n ch t, con ng i luôn có ý th c t kh ng đ nh v i tính cách con ng i ( nhân cách ). ề ả ấ ườ ứ ự ẳ ị ớ ườ
Nh ng nhân cách ch có th hình thành trên n n t ng đ o đ c v i các giá tr tr c tiên bao ư ỉ ể ề ả ạ ứ ớ ị ướ
g m: C n, Ki m, Liêm, Chính. Nh ng giá tr đó không t nhiên có s n trong con ng i, mà ồ ầ ệ ữ ị ự ẵ ườ
ph i đ c giáo d c, giáo d ng, đ t đó m i ng i t b i d ng , rèn luy n “bi n” cái h c ả ượ ụ ưỡ ể ừ ỗ ườ ự ồ ưỡ ệ ế ọ
đ c thành c a mình. Đó không ch là con đ ng hình thành nhân cách cá nhân, mà còn là quá ượ ủ ỉ ườ
trình thi t l p n n đ o đ c xã h i. Đi u này ph ng tây ch a có, t c là ch a thi t l p đ c ế ậ ề ạ ứ ộ ề ở ươ ư ứ ư ế ậ ượ
n n t ng c a đ o đ c h c. Trong l i nói đ u cho tác ph m “ Xác l p c s cho đ o đ c”, nhà ề ả ủ ạ ứ ọ ờ ầ ẩ ậ ơ ở ạ ứ
tri t h c ng i Pháp Francois Jullien vi t: “ Xác l p c s cho đ o đ c, không ph i là xác đ nh ế ọ ườ ế ậ ơ ở ạ ứ ả ị
nh ng nguyên t c cho nó, mà là ch ng minh tính chính đáng có th có đ c c a nó. Là nói ữ ắ ứ ể ượ ủ
nhân danh cái gì nó đ c bi n chính – không l p l i cái trò l y gi i lu t c a th ng đ ho c ượ ệ ặ ạ ấ ớ ậ ủ ượ ế ặ
l i ích xã h i c a nó đ bi n ch ng cho nó”; và ông phê phán: “…Chúng ta ch ng ph nh n ợ ộ ủ ể ệ ứ ẳ ủ ậ
đâu là có m t ý th c đa đ c nh ng chúng ta s cái trò l a ph nh. Th là t t ng đ o đ c tr ộ ứ ọ ứ ư ợ ừ ỉ ế ư ưở ạ ứ ở
nên tù mù, m p m , lãng đãng, nh m t bóng ma, không ng ng ám nh nh ng cu c tranh lu n ậ ờ ư ộ ừ ả ữ ộ ậ
ý th c h c a chúng ta: nh ng t “nhân văn”, “đoàn k t” mà ngày nay chúng ta luôn mi ng nói ứ ệ ủ ữ ừ ế ệ
đ n, v y thì th c s căn c c a chúng ta là đâu ?”. Cũng bàn v đ o đ c, trong cu n “Phê ế ậ ự ự ứ ủ ở ề ạ ứ ố
Phán tính hi n đ i”, Alain Touraine đ a ra nh n xét: Ph ng Tây “ Nh ng ng i b o v đ oệ ạ ư ậ Ở ươ ữ ườ ả ệ ạ
đ c đang đ ng hai bên m t tr n: m t m t, ch ng l i vi c quy xã h i thành m t doanh nghi p ứ ứ ặ ậ ộ ặ ố ạ ệ ộ ộ ệ
ch nghĩ t i s cân b ng v ngo i th ng, t i l m phát và t i các lu ng ti n m t ( cash – flow);ỉ ớ ự ằ ề ạ ươ ớ ạ ớ ồ ề ặ
m t khác, ch ng l i vi c tr v v i ch nghĩa c ng đ ng tôn giáo. Do đó, ph i có m t n l c ặ ố ạ ệ ở ề ớ ủ ộ ồ ả ộ ỗ ự
hai m t c a s phân tích phê phán: m t m t, đ không quy lao đ ng thành m t b máy s n ặ ủ ự ộ ặ ể ộ ộ ộ ả

xu t; m t khác, đ không quy hình nh c a ch th trong t t ng tôn giáo thành s tìm ki m ấ ặ ể ả ủ ủ ể ư ưở ự ế
m t th đ o đ c c ng đ ng theo ki u ph n đ ng”. Nh v y, rõ ràng vi c ch a xác l p đ c ộ ứ ạ ứ ộ ồ ể ả ộ ư ậ ệ ư ậ ượ
n n t ng đ o đ c đã d n đ n nh ng khó khăn và s m t ph ng h ng trong quá trình xác l pề ả ạ ứ ẫ ế ữ ự ấ ươ ướ ậ
và xây d ng ph ng Tây m t n n đ o đ c xã h i. Tình hình các n c ph ng Đông, n i ự ở ươ ộ ề ạ ứ ộ ở ướ ươ ơ
xu t hi n n n minh tri t, hoàn toàn khác.Khi đ o ph t và đ o Kh ng xu t hi n thì cũng là lúc ấ ệ ề ế ạ ậ ạ ổ ấ ệ
n n t ng đ o đ c đ c xác l p và l p t c h ng con ng i suy nghĩ và hành đ ng theo nh ng ề ả ạ ứ ượ ậ ậ ứ ướ ườ ộ ữ
tiêu chu n nh t đ nh. Do đó, tr i qua hàng nghìn năm, nh ng tiêu chu n đ o đ c đã ăn sâu vào ẩ ấ ị ả ữ ẩ ạ ứ
ti m th c các th h con ng i và đã tr thành truy n th ng văn hóa v i nh ng b n s c riêng ề ứ ế ệ ườ ở ề ố ớ ữ ả ắ
bi t gi a các qu c gia, các dân t c, th m chí gi a các c ng đ ng khác nhau cùng sinh s ng, và ệ ữ ố ộ ậ ữ ộ ồ ố
t o nên m t dòng ch y chung, m t phong cách chung c a dân t c. Tuy ch u nh h ng r t sâu ạ ộ ả ộ ủ ộ ị ả ưở ấ
s c đ o Kh ng, nhung Kh ng Giáo đ n Vi t Nam đã b môi tr ng Vi t Nam khúc x . Theo ắ ạ ổ ổ ế ệ ị ườ ệ ạ
giáo s Phan Ng c, Nho giáo vào Vi t Nam đã tr i qua b n đ khúc x là: T qu c Vi t Nam; ư ọ ệ ả ố ộ ạ ổ ố ệ
Làng xã Vi t Nam; Vi t Nam xét trong m i quan h v i Trung Qu c; và, Vi t Nam theo văn ệ ệ ố ệ ớ ố ệ
hóa Đông Nam Á. Xu t thân t m t gia đình có truy n th ng Nho giáo, ngay t th a thi u th i ấ ừ ộ ề ố ừ ử ế ờ
H Chí Minh đã hi u sâu s c đ o Kh ng. Ng i ti p thu có ch n l c nh ng tinh túy trong t ồ ể ắ ạ ổ ườ ế ọ ọ ữ ư
t ng c a Kh ng T , đ ng th i phê phán nh ng h n ch , nh ng tiêu c c trong h c thuy t c a ưở ủ ổ ử ồ ờ ữ ạ ế ữ ự ọ ế ủ
Kh ng t . Khi sang ph ng Tây, cũng b ng cách y, H Chí Minh đã “ đãi” đ c nh ng h t ổ ử ươ ằ ấ ồ ượ ữ ạ
kim c ng t nh ng v a t ng văn minh c a nhân lo i. Và, Ng i đã khéo léo k t h p nh ng vươ ừ ữ ỉ ầ ủ ạ ườ ế ợ ữ ẻ
đ p lóng lánh c a hai n n văn hóa Đông và Tây vào t t ng c a mình, h ng dân t c mình ẹ ủ ề ư ưở ủ ướ ộ
v n đ ng phù h p v i truy n th ng và hi n đ i. Bàn v “phong cách s ng c a Bác”, giáo s ậ ộ ợ ớ ề ố ệ ạ ề ố ủ ư
Phan Ng c đã đi đ n nh n đ nh: “ Con đ ng v t g p c a dân t c đ ti n lên CNXH không ọ ế ậ ị ườ ượ ộ ủ ộ ể ế
ph i nguyên lý này, câu nói n .Nó n m trong trái tim c a chúng ta: gi n d , thanh l ch, chu ngả ở ọ ằ ủ ả ị ị ộ
n p v a ph i, ghét s thái quá v i lòng cao th ng đ xây d ng trong c nh tr i yên b l ng ế ừ ả ự ớ ượ ể ự ả ờ ể ặ
m t tình h u ái toàn th gi i. Ch ng nào ta còn đi con đ ng y thì không m t th đo n nào cóộ ữ ế ớ ừ ườ ấ ộ ủ ạ
th đánh b i chúng ta đ c”.ể ạ ượ
Đ x ng xây d ng m t n n đ o đ c xã h i cho n c Vi t Nam m i, ch t ch H Chí Minh ề ướ ự ộ ề ạ ứ ộ ướ ệ ớ ủ ị ồ
cũng là ng i g ng m u đi đ u th c hi n đ xây d ng nh ng chu n m c đ o đ c cho xã ườ ươ ẫ ầ ự ệ ể ự ữ ẩ ự ạ ứ
h i. Ng i th c hi n m i ngày nh n ăn m t b a đ đóng vào hũ g o ch ng đói. H ng ngày ộ ườ ự ệ ườ ị ộ ữ ể ạ ố ằ
Ng i dành th i gian cùng m i ng i trong c quan tăng gia s n xu t, luy n t p th d c th ườ ờ ọ ườ ơ ả ấ ệ ậ ể ụ ể
thao. Ng i s ng m t cu c đ i gi n d trong n p nhà sàn đ n s n i núi r ng h o lánh cũng ườ ố ộ ộ ờ ả ị ế ơ ơ ơ ừ ẻ

nh khi v gi a Th đô. Ng i đi dép cao su, giày v i ra m t tr n, đ n v i chi n sĩ, đ ng bào, ư ề ữ ủ ườ ả ặ ậ ế ớ ế ồ
sâu sát giúp đ , v n đ ng nhân dân đ t quy n l i T Qu c, quy n l i t p th lên trên h t. Và, ỡ ậ ộ ặ ề ợ ổ ố ề ợ ậ ể ế
thói quen cao quý nh t c a Ng i là su t đ i h c t p, h c t p không m t m i, h c t p đ giúp ấ ủ ườ ố ờ ọ ậ ọ ậ ệ ỏ ọ ậ ể
nhân dân thoát c nh đói nghèo, giúp đ t n c gi v ng quy n đ c l p t ch và v n t i ph nả ấ ướ ữ ữ ề ộ ậ ự ủ ươ ớ ồ
vinh, d n d t dân t c hòa vào dòng thác cách m ng th gi i, xây d ng n n hòa bình trên kh p ẫ ắ ộ ạ ế ớ ự ề ắ
hoàn c u.Cho đ n t n cu i đ i, gia tài duy nh t c a Ng i đ l i cho dân, cho n c, là t ầ ế ậ ố ờ ấ ủ ườ ể ạ ướ ư
t ng – m t t t ng sáng chói làm nên m t th i đ i – th i đ i H Chí Minh.ưở ộ ư ưở ộ ờ ạ ờ ạ ồ