kĩ thuật giải nhanh bài tập muối cacbonat tác dụng với axit cực hay

FC – HOÁ HỌC VÙNG CAO 2.0
Ad:DongHuuLee


ÔN THI CẤP TỐC, KĨ THUẬT TỔNG HỢP VÀ GIẢI NHANH

MU
ỐI CACBONAT +AXIT




DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

1

CHUYÊN ĐỀ MUỐI CACBONAT TÁC DỤNG VỚI AXIT MẠNH

DongHuuLee
FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. (Alo: 0912970604)
A. LÍ THUYẾT TRONG TÂM.
Bạn đọc cần nhận định đúng quy trình làm thí nghiệm mà đề cho .Tổng quát có 3 cách làm thí nghiệm:
- Cho từ từ dung dịch axit mạnh vào dung dịch muối cacbonat (hoặc dung dịch hỗn hợp muối cacbonat và
muối hiđrocacbonat).
- Cho từ từ muối cacbnat( hoặc dung dịch hỗn hợp muối cacbnat và muối hiđrocacbonat) vào dung dịch axit
mạnh.
- Cho muối cacbonat ( hoặc hiđrocacbonat) tác dụng với lượng đủ hoặc dư axit mạnh(dấu hiệu của tình
huống này là trên đề không có chữ “từ từ” nhé bạn đọc).
1. Tình huống 1. Cho từ từ axit mạnh vào dung dịch muối cacbonat hoặc hỗn hợp ( muối cacbonat và muối
hiđrocacbonat).

•
Khi cho các dung dịch axit mạnh như HCl, H
2
SO
4
… tác dụng từ từ với dung dịch muối cacbonat ( CO
3
2-
) hoặc muối hiđrocacbonat ( HCO
3
-
) thì nên viết phản ứng ở dạng ion thu gọn.
•
Thứ tự phản ứng :
Khi nhỏ từ từ dung dịch H
+
vào dung dịch CO
3
2-
hoặc

dd
3
2
3
HCO
CO
−
−






thì :
Trước hết axit ( H
+
) sẽ chuyến muối cacbonat trung hoà ( muối CO
3
2-
) thành muối axit ( HCO
3
-
):
H
+
+ CO
3
2-
(1)
→

HCO
3
-

Sau (1), nếu axit (H
+
) còn dư thì mới có phản ứng chuyển muối axit ( HCO
3

-
) ban đầu và vừa sinh ra ở (1)
thành khí CO
2
:

(2)
3 2 2
HCO H CO H O
− +
+ → ↑ +
∑

Như vậy, nếu chỉ có (1), tức
2
3
1 1
CO
H
n
n
−
+
≤
hay
2
3
1
H
CO

n
n
+
−
≤
khi cho từ từ H
+
tác dụng với muối cacbonat
⇒

không thu được CO
2
.Ngược lại , nếu
2
3
1 1
CO
H
n
n
−
+
> hay
2
3
1
H
CO
n
n

+
−
>
thì khi
đ
ó
ở
(1) H
+
d
ư


nên s
ẽ
có (2) và do
đ
ó có CO
2
thoát ra.
Tóm l
ạ
i khi cho H
+
vào dd
3
2
3
HCO
CO

−
−





có thu
đự
oc khí CO
2
hay không ph
ụ
thu
ộ
c vào t
ỉ
l
ệ
mol gi
ữ
a
2
3
H
CO
n
n
+
−

.

•
Chú ý : m
ộ
t s
ố
tính ch
ấ
t c
ủ
a mu
ố
i cacbonat hay dung trong khi làm
đề
thi.
-

Mu
ố
i trung hoà ( CO
3
2-
) ch
ỉ
tác d
ụ
ng
đượ
c v

ớ
i axit, còn mu
ố
i axit (HCO
3
-
) tác d
ụ
ng
đượ
c c
ả

v
ớ
i axit và baz
ơ
:
-

Mu
ố
i axit + Baz
ơ

→
Mu
ố
i trung hoà + H
2

O.
-

Mu
ố
i trung hoà b
ế
n trong dung d
ị
ch, còn mu
ố
i axit kém b
ề
n trong dung d
ị
ch.
M(HCO
3
)
n

0
t
→
M
2
(CO
3
)
n

+ CO
2
↑
+ H
2
O
•
Quy luật tính toán.

Khi g
ặ
p bài toán H
+
+ hh hai mu
ố
i
2
3
3
CO
HCO
−
−





thì có th
ể

gi
ả
i nhanh bài toán b
ằ
ng hai ph
ươ
ng pháp:
- Ph
ư
ong pháp ba dòng( Tính t
ạ
i ba th
ờ
i
đ
i
ể
m: ban
đầ
u, ph
ả
n
ứ
ng, sau ph
ả
n
ứ
ng).
- Ph
ươ

ng pháp s
ử
d
ụ
ng công th
ứ
c tính nhanh .
+ N
ế
u bài toán r
ơ
i vào tr
ườ
ng h
ợ
p ch
ỉ
có (1) ch
ư
a có (2) t
ứ
c
2
3
H CO
n n
+ −
≤
thì ph
ả

i tính theo H
+
. C
ụ
th
ể
:
theo (1) có ngay:

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

2

Và



+ N
ế
u bài toán r
ơ
i vào tr
ườ
ng h
ợ
p (1)
đ
ã xong còn (2) ch
ư
a xong t

ứ
c
2 2
3 3 3
CO H HCO CO
n n n n
− + − −
< < +
thì :




+ N
ế
u bài toán r
ơ
i vào tr
ườ
ng h
ợ
p (1) và (2)
đề
u xong t
ứ
c 2
2
3 3
CO HCO H
n n n

− − +
+ <
thì



Tóm l
ạ
i:
H
n
+

H
n
+
≤
2
CO
n

2 2
3 3 3
2
CO H HCO CO
n n n n
− + − −
< < +

2

3 3
2
CO HCO H
n n n
− − +
+ <





S
ả
n ph
ẩ
m

3
3
(dd)
( )
HCO
HCO bd H
n
n n
−
− +
= +
∑
i

2
3
2
3
(dd)
( )
CO
CO bd H
n
n n
−
− +
= −
i

3
2
3 3
( ) ( ) ( )
2
HCO
HCO bd CO bd H bd
n
n n n
−
− − +
= + −
i
2

2
3
( ) ( )
CO
H bd CO bd
n
n n
+ −
= −
i

2
2
3 3
( ) ( )
CO
HCO bd CO bd
n
n n
− −
= +
i
Các công th
ứ
c nêu trên
đượ
c ch
ứ
ng minh d
ễ

dàng nh
ờ
ph
ươ
ng pháp ba dòng.
Ho
ặ
c b
ạ
n có th
ể
dùng b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích và b
ả
o toàn nguyên t
ố
C( n
ế
u b
ạ
n
đủ

đẳ
ng c

ấ
p!!!).
2. Tình hu
ố
ng 2: cho t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch mu
ố
i CO
3
2-
ho
ặ
c dung d
ị
ch h
ỗ
n h
ợ
p
2
3
3
CO
HCO
−

−





vào axit m
ạ
nh.
- N
ế
u cho t
ừ
t
ừ
mu
ố
i CO
3
2-
vào dung d
ị
ch H
+
thì có ph
ả
n
ứ
ng:
CO

3
2-
+ 2H
+

→
CO
2
+ H
2
O.
- N
ế
u cho t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch h
ỗ
n h
ợ
p
2
3
3
CO
HCO
−

−





vào axit m
ạ
nh thì có hai phan r
ứ
ng t
ạ
o khí
đượ
c coi nh
ư
x
ả
y ra
cùng lúc :
2
3 2 2
3 2 2
2
H CO CO H O
H HCO CO H O
+ −
+ −

+ → +



+ → +



- Khi gi
ả
i bài t
ậ
p tình hu
ố
ng này b
ạ
n
đọ
c c
ầ
n l
ư
u ý:
+ T
ỉ
l
ệ
mol
đ
ã tham gia ph
ả
n

ứ
ng c
ủ
a các mu
ố
i b
ằ
ng
đ
úng t
ỉ
l
ệ
mol ban
đầ
u gi
ữ
a các mu
ố
i
đ
ó.
+ N
ế
u bi
ế
t
đồ
ng th
ờ

i s
ố
mol c
ủ
a các mu
ố
i và s
ố
mol c
ủ
a axit thì
để
bi
ế
t mu
ố
i h
ế
t hay axit h
ế
t b
ạ
n
đọ
c có th
ể

ph
ả
n ch

ứ
ng theo ph
ươ
ng pháp
đạ
i s
ố
(gi
ả
s
ử
mu
ố
i ph
ả
n
ứ
ng h
ế
t, d
ự
a vào ph
ả
n
ứ
ng tính
đượ
c H
+
c

ầ
n,
đố
i
chi
ế
u H
+
c
ầ
n và H
+

đề
cho là b
ạ
n
đọ
c có k
ế
t lu
ậ
n H
+
h
ế
t hay d
ư
) ho
ặ

c b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích ( n
ế
u ph
ả
n
ứ
ng
đủ

thì ph
ả
i có
2 2
3 3 3 3
( , )
1 2 1
H CO HCO H CO HCO
q q n n n
+ − − + − −
+ −
∈ ∈
= ⇔ × = × + ×
∑ ∑
.T

ừ

đ
ây c
ă
n c
ứ
vào s
ố
mol c
ủ
a các
ion
đề
cho b
ạ
n
đọ
c
đủ
c
ơ
s
ở

để
k
ế
t lu
ậ

n mu
ố
i h
ế
t hay axit h
ế
t).
+ N
ế
u
đề
ch
ư
a cho bi
ế
t s
ố
mol c
ủ
a mu
ố
i ho
ặ
c s
ố
mol c
ủ
a axit ( không th
ể
ph

ả
n ch
ứ
ng
để
k
ế
t lu
ậ
n
đượ
c
mu
ố
i h
ế
t hay axit h
ế
t )thì nên
đặ
t mol c
ủ
a các mu
ố
i
đ
ã ph
ả
n
ứ

ng làm
ẩ
n r
ồ
i gi
ả
i theo
đạ
i s
ố
ho
ặ
c b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích.
3. Tình huống 3.
Cho axit
đủ
ho
ặ
c d
ư
tác d
ụ
ng v
ớ

i mu
ố
i cacbonat.
- ph
ả
n
ứ
ng t
ạ
o khí ngay.
- Khi gi
ả
i toán nên s
ử
d
ụ
ng b
ả
o toàn kh
ố
i l
ượ
ng, t
ă
ng gi
ả
m kh
ố
i l
ượ

ng và b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích.
Chú ý.
Để
gi
ả
i nhanh bài t
ậ
p trong m
ọ
i tình hu
ố
ng nên áp d
ụ
ng
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn nguyên t
ố
C:
2
2

3 3
3 3
( , )
( )
CO
CaCO BaCO
CO HCO
n n n
− −
↓
+
= +
∑

3 3
(dd)
( )
HCO HCO bd H
n n n
− − +
= +
∑


2
3 3 3
( ) ( ) ( )
2
HCO HCO bd CO bd H bd
n n n n

− − − +
= + −

2
2
3
( ) ( )
CO
H bd CO bd
n n n
+ −
= −

2 2
3 3
(dd) ( )
CO CO bd H
n n n
− − +
= −

2
2
3 3
( ) ( )
CO
HCO bd CO bd
n n n
− −
= +

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

3

B.BÀI TẬP THỰC HÀNH VÀ KĨ THUẬT GIẢI NHANH

C©u 1 :

( Trích Thi thử lần 1- THPT Lê Văn Hưu 2014 – Thanh Hóa).
Cho t
ừ
t
ừ
200ml dung d
ị
ch h
ỗ
n
h
ợ
p g
ồ
m HCl 1M và H
2
SO
4
0,5M vào 300ml dung d
ị

ch Na
2
CO
3
1M thu
đượ
c V lít khí (
đ
ktc). Giá tr
ị

c
ủ
a V là
A.

1,68 lít
B.

3,36 lít
C.

4,48 lít
D.

2,24 lít

Hướng dẫn giải
Cách 1 . S
ử

d
ụ
ng công th
ứ
c gi
ả
i nhanh.
- Theo gi
ả
thi
ế
t có :


2
2 4 2 3
3
0,2
0,1
2 0,4( );n 0,3( ).
HCl H SO Na CO
H CO
n n n mol n mol
+ −
= + × = = =
∑

- S
ử
d

ụ
ng công th
ứ
c tính nhanh ( b
ạ
n
đọ
c xem
ở
ph
ầ
n lí thuy
ế
t)
có:



2
2 2 2
3
0,4
?
0,3
0,1( ) 0,1 22,4 2,24( )
CO CO CO
H CO
n n n n mol V lit
+ −
− = → = → = × = →

Đ
áp án D.
Cách 2. Ph
ươ
ng pháp 3 dòng ( b
ạ
n
đọ
c xem quy trình gi
ả
i
ở
ph
ầ
n lí thuy
ế
t)

C©u 2 :

( Trích
đề
thi
Đ
H 2013). Hòa tan hoàn toàn 20,6g h
ỗ
n h
ợ
p Na
2

CO
3
và CaCO
3
b
ằ
ng dung d
ị
ch HCl d
ư

,thu
đượ
c V lít CO
2
(
đ
ktc) và dung d
ị
ch ch
ứ
a 22,8g h
ỡ
n h
ợ
p mu
ố
i. Giá tr
ị
c

ủ
a V là
A.

1,79 lít
B.

4,48 lít
C.

2,24 lít
D.

5,60 lít

Hướng dẫn giải
Cách 1. Ph
ươ
ng pháp t
ă
ng gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng và b
ả
o toàn
đ

i
ệ
n tích.
- B
ả
n ch
ấ
t ph
ả
n
ứ
ng là s
ự
thay th
ế
CO
3
2-
trong các mu
ố
i cacbonat b
ằ
ng ion Cl
-
. Kh
ố
i l
ượ
ng mu
ố

i
clorua thu
đượ
c l
ớ
n h
ơ
n 22,8 – 20,6 = 2,2g so v
ớ
i mu
ố
i cacbonat ban
đầ
u chính là s
ự
chênh l
ệ
ch kh
ố
i
l
ượ
ng c
ủ
a Cl
-
và CO
3
2-
.

- Áp d
ụ
ng
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích và t
ă
ng gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng b
ạ
n
đọ
c có:
2
3
2
2
2

2
3
3
2
0,4
0,2 0,2 22,4 0,2 4,48( )
35,5 60 2,2
CO
Cl CO
Cl
CO
CO
Cl CO
n n
n
n n V lit
n n
− −
−
−
− −
= ×
=

 
⇒
 
= → = → = × =
× − × =





.
→
Đ
áp án B.
Nhận xét
. G
ặ
p bài toán mà
đề
cho kh
ố
i l
ượ
ng tr
ướ
c, cho kh
ố
i l
ượ
ng sau b
ạ
n
đọ
c nên ngh
ỉ
ngay
đế

n
ph
ươ
ng pháp t
ă
ng gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng. T
ă
ng – gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng thì có l
ẻ
b
ạ
n
đọ
c (và nhi
ề
u tài li
ệ
u khác)

đ
ã bi
ế
t ,nh
ư
ng k
ĩ
thu
ậ
t dùng t
ă
ng – gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng là c
ả
m
ộ
t ngh
ệ
thu
ậ
t mà không ph
ả
i ai c
ũ
ng bi

ế
t
n
ế
u không mu
ố
n nói là r
ấ
t ít b
ạ
n bi
ế
t ngh
ệ
thu
ậ
t này.
Cách 2.
Sử dụng hệ quả của định luật bảo toàn khối lượng.

22,8 20,6 11 4,48( )
22,4
V
V lit
= + × → = →
Đ
áp án B.
Chú ý.
- B
ả

o toàn kh
ố
i l
ượ
ng và t
ă
ng – gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng là “hai anh em sinh
đ
ôi” .
Đ
i
ề
u này có ngh
ĩ
a là m
ộ
t
bài n
ế
u
đượ
c gi
ả
i theo b

ả
o toàn kh
ố
i l
ượ
ng thì c
ũ
ng có th
ể
gi
ả
i
đượ
c theo t
ă
ng – gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng.
- D
ự
a vào b
ả
o toàn kh
ố
i l
ượ

ng b
ạ
n
đọ
c d
ễ
ch
ứ
ng minh
đượ
c :
Trong bài toán mu
ố
i cacbonat + HCl luôn có:
m
muối clorua
= m
muối cacbonat
+ 11
2
CO
n
×

C©u 3 :

Hòa tan 14,52 gam h
ỗ
n h
ợ

p ch
ấ
t X g
ồ
m NaHCO
3
,KHCO
3
,MgCO
3
b
ằ
ng dung d
ị
ch HCl d
ư
,thu
đượ
c
3,36 lít khí CO
2
(
đ
ktc).Kh
ố
i l
ượ
ng KCl t
ạ
o thành trong dung d

ị
ch sau ph
ả
n
ứ
ng là
A.

8,94g
B.

16,17g
C.

11,79g
D.

7,92g

Hướng dẫn giải
- B
ạ
n
đọ
c nh
ậ
n th
ấ
y
24

NaH Mg
M M
= = →
nên b
ạ
n quy
đổ
i h
ỗ
n h
ợ
p

3
3
3
3
3
NaHCO
MgCO
MgCO hh
KHCO
KHCO



⇔
 




.

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

4

T
ừ

đ
ây b
ạ
n
đọ
c có th
ể
gi
ả
i theo ph
ươ
ng pháp
đạ
i s
ố
( vi
ế
t ph
ả
n

ứ
ng) ho
ặ
c b
ả
o toàn nguyên t
ố
C và
K là OK.
Nh
ậ
n xét.
Đ
ôi khi các ch
ấ
t trong m
ộ
t h
ỗ
n h
ợ
p có m
ộ
t
đặ
c
đ
i
ể
m chung ( cùng kh

ố
i l
ượ
ng phân t
ử
,cùng công th
ứ
c
t
ổ
ng quát,cùng
đặ
c
đ
i
ể
m c
ấ
u t
ạ
o nào
đ
ó,….) và n
ế
u phát hi
ệ
n ra quy lu
ậ
t này thì
đ

oi khi bài toán r
ấ
t
đơ
n gi
ả
n
→
trong quá trình gi
ả
i bài toán h
ỗ
n h
ợ
p,
đ
ôi khi b
ạ
n nên quan sát ,nên
đặ
t câu h
ỏ
i xem
các ch
ấ
t trong h
ỗ
n h
ợ
p

đề
cho có quy lu
ậ
t gì chung không.
C©u 4 :

Dung d
ị
ch X ch
ứ
a x mol Na
2
CO
3
và y mol NaHCO
3
v
ớ
i x: y = 1: 2.Dung d
ị
ch Y ch
ứ
a z mol HCl
.Th
ự
c hi
ệ
n hai thí nghi
ệ
m sau :

- Cho t
ừ
t
ừ

đế
n h
ế
t dung d
ị
ch X vào dung d
ị
ch Y th
ấ
y thoát ra 16,8 lít CO
2
(
đ
ktc).
- Cho t
ừ
t
ừ

đế
n h
ế
t dung d
ị
ch Y vào dung d

ị
ch X th
ấ
y thoát ra 5,6 lít CO
2
(
đ
ktc).
T
ổ
ng giá tr
ị
c
ủ
a (x +y) là :
A.

1,75
B.

2,50
C.

2,25
D.

2,00

Hướng dẫn giải
B

ạ
n
đọ
c c
ầ
n nh
ậ
n th
ấ
y:
- L
ượ
ng H
+
và l
ượ
ng CO
3
2-

ở
c
ả
hai thí nghi
ệ
m
đề
u b
ằ
ng nhau.

-Khi cho t
ừ
t
ừ
H
+
vào HCO
3
-
, CO
3
2-
ho
ặ
c cho t
ừ
t
ừ
HCO
3
-
, CO
3
2-
vào H
+
n
ế
u CO
3

2-
chuy
ể
n h
ế
t thành
CO
2
thì l
ượ
ng H
+
tiêu t
ố
n
ở
c
ả
hai thí nghi
ệ
m s
ẽ
b
ằ
ng nhau và thu
đượ
c l
ượ
ng CO
2

nh
ư
nhau. B
ạ
n s
ẽ

th
ấ
y rõ
đ
i
ề
u này n
ế
u nh
ư
d
ự
a vào các ph
ả
n
ứ
ng x
ả
y ra
ở
hai thí nghi
ệ
m.

Ở
bài này b
ạ
n
đọ
c th
ấ
y,l
ượ
ng H
+
và HCO
3
-
, CO
3
2-
b
ằ
ng nhau nh
ư
ng l
ượ
ng CO
2

ở
hai thí nghi
ệ

m l
ạ
i
khác nhau ch
ứ
ng t
ỏ
l
ượ
ng H
+

ở
c
ả
hai thí nghi
ệ
m không
đủ

để
chuy
ể
n h
ế
t HCO
3
-
, CO
3

2-
thành CO
2
:
-
Ở
thí nghi
ệ
m 1 : H
+
h
ế
t nên tính CO
2
theo H
+
. G
ọ
i s
ố
mol c
ủ
a CO
3
2-
và HCO
3
-

đ

ã tham gia ph
ả
n
ứ
ng
l
ầ
n l
ượ
t là x
1
và y
1
.



1
1
1
2
3 2 2
2
( )
( )
2
x
x mol
x mol
CO H CO H O

− +
→
+ → ↑ +




1
1
1
3 2 2
( )
( )
y
y mol
y mol
HO H CO H O
− +
→
+ → ↑ +

T
ừ

đ
ây có
2
1 1
1 1
16,8

( )
22,4
(*)
(2 )
CO
H
n x y
n x y z
+

= + =



= + =


M
ặ
t khác, do t
ỉ
mol ban
đầ
u c
ủ
a các ch
ấ
t trong h
ỗ
n h

ợ
p
đ
úng b
ằ
ng t
ỉ
l
ệ
mol
đ
ã tham gia ph
ả
n
ứ
ng
c
ủ
a các ch
ấ
t nên b
ạ
n
đọ
c có x
1
: y
1
= 1 : 2 (**).
(*)&(**)

1( ).
z M
→ =

-
Ở
thí nghi
ệ
m 2: bài toán thu
ộ
c vùng gi
ữ
a ( ph
ả
n
ứ
ng 1 xong, ph
ả
n
ứ
ng 2
đ
ang di
ễ
n ra thì d
ừ
ng l
ạ
i vì
H

+
thi
ế
u) nên theo công th
ứ
c tính nhanh (ho
ặ
c ph
ươ
ng pháp 3 dòng )b
ạ
n
đọ
c có ngay:

2 2
2
3 3
: 1:2
( ) ( ) ( )
0,25
1
0,75( ) 1,5 2,25
x y
CO
H pu CO bd CO bd
x
n n n n x mol y x y
+ − −
=

= + → = = → = → + = →



Đ
áp án C.
Chú ý.
Ở
thí nghi
ệ
m 1 b
ạ
n
đọ
c c
ũ
ng có th
ể
gi
ả
i theo b
ả
o toàn nguyên t
ố
C và ph
ươ
ng pháp b
ả
o toàn
đ

i
ệ
n
tích (cho ph
ầ
n mu
ố
i
đ
ã ph
ả
n
ứ
ng) nh
ư
sau:




2
1
1
1
1
2
3 2
1 1
1 1
3 2

2
2
2 0,75
1
1.
1 2. 1.2
2
CO
x
x
q
q
x
x
CO CO
n x x
x
z
z x x
y
HCO CO
+
−
−
−

→
= + =



 
= → → → =
× = +
 
→
 
∑
∑






C©u 5 :

( Trích đề thi thử lần 1 THPT Lương Đắc Bằng 2014 – Thanh Hóa )
.Hòa tan m gam h
ỗ
n h
ợ
p
Na
2
CO
3
và KHCO
3
vào n
ướ

c
đượ
c 400ml dung d
ị
ch X.Cho t
ừ
t
ừ
100ml dung d
ị
ch HCl 1,5M vào
dung d
ị
ch X ,thu
đượ
c dung d
ị
ch Y và 1,008 lít khí (
đ
ktc).Cho Y tác d
ụ
ng v
ớ
i Ba(OH)
2
d
ư
thu
đượ
c

29,55g k
ế
t t
ủ
a.Cho t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch X vào bình
đự
ng 100 ml dung d
ị
ch HCl 1,5M thu
đượ
c V lít khí
(
đ
ktc) .Giá tr
ị
c
ủ
a m và V là

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

5

A.

20,13 và 2,688
B.

20,13 và 2,814
C.

18,96 và 2,184
D.

18,96 và 2,688

Hướng dẫn giải
- S
ử
d
ụ
ng công th
ứ
c gi
ả
i nhanh và b
ả
o toàn nguyên t
ố
C b
ạ
n
đọ
c có ngay:








2
2
3
2
3
2
2 3
3 3 3
0,15
0,045
?
0,045 0,15
? ?
0,105
0,09
0,105 106 0,09 100 20,13( ).
CO
H CO
CO
CO BaCO
CO HCO HCO
n n n
n

n n n n n
m g
+ −
−
− − −
− =

=


 
→
 
+ = + =
 



⇒ = × + × =

- D
ự
a vào t
ỉ
l
ệ
mol c
ủ
a ion CO
3

2-
và HCO
3
-
và ph
ươ
ng pháp b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích( ho
ặ
c các ph
ả
n
ứ
ng)
b
ạ
n
đọ
c có ngay:

2
3 3
2 2
3 3 3 3
2

2
3 3
( ) phan ung ( )
0,15
0,105 0,09
( )
0,105 0,09
: 0,1059 :0,09
1 2 1
0,5
1 0,0975
CO HCO
H CO HCO H CO phan ung HCO phan ung
x x
CO
CO phan ung HCO phan ung
x x
n n
q q n n n
x
n n n
− −
+ − − + − −
− −
+ −
∈ ∈ +
=




= → × = × + ×


=
→
= + × =
∑ ∑
 
 
2
2,184( )
CO
V lit


→ =




C©u 6 :

Cho t
ừ
t
ừ
V lít dung d
ị
ch Na
2

CO
3
1M vào V
1
lít dung d
ị
ch HCl1M,thu
đượ
c 2,24 lít CO
2
(
đ
ktc).Cho t
ừ

t
ừ
V
1
lít HCl 1M vào V lít dung d
ị
ch Na
2
CO
3
1M,thu
đượ
c 1,12 lít CO
2
(

đ
ktc).V
ậ
y giá tr
ị
c
ủ
a V và V
1

t
ươ
ng
ứ
ng là

A.

0,15 lít và 0,2 lít
B.

0,25 lít và 0,2 lít
C.

0,2 lít và 0,25 lít
D.

0,2 lít và 0,15 lít

Hướng dẫn giải

B
ạ
n
đọ
c c
ầ
n nh
ậ
n th
ấ
y:
- L
ượ
ng H
+
và l
ượ
ng CO
3
2-

ở
c
ả
hai thí nghi
ệ
m
đề
u b
ằ

ng nhau.
-Khi cho t
ừ
t
ừ
H
+
vào CO
3
2-
ho
ặ
c cho t
ừ
t
ừ
CO
3
2-
vào H
+
n
ế
u CO
3
2-
chuy
ể
n h
ế

t thành CO
2
thì l
ượ
ng
H
+
tiêu t
ố
n
ở
c
ả
hai thí nghi
ệ
m s
ẽ
b
ằ
ng nhau và thu
đượ
c l
ượ
ng CO
2
nh
ư
nhau. B
ạ
n s

ẽ
th
ấ
y rõ
đ
i
ề
u này
n
ế
u nh
ư
d
ự
a vào các ph
ả
n
ứ
ng x
ả
y ra
ở
hai thí nghi
ệ
m:
Cho t
ừ
t
ừ
CO

3
2-
vào H
+
Cho t
ừ
t
ừ
H
+
vào CO
3
2-



2
3 2 2
2
2
a
a
a
CO H CO H O
− +
→
→
→
+ → ↑ +


2
3
2
2
CO
H
CO
n a
n a
n a
−
+
↑
=



→ =


=






2
3 3

3 2 2
a
a
a
a
a
a
CO H HCO
HCO H CO H O
− + −
→
− +
→
+ →
+ → ↑ +





2
3
2
2
CO
H
CO
n a
n a
n a

−
+
↑
=



→ =


=




Ở bài này bạn đọc thấy,lượng H
+
và CO
3
2-
bằng nhau nhưng lượng CO
2
ở hai thí nghiệm lại khác
nhau chứng tỏ lượng H
+
ở cả hai thí nghiệm không đủ để chuyển hết CO
3
2-
thành CO
2

:
- Ở thí nghiệm : H
+
hết nên tính CO
2
theo H
+
và
2 2
1
1 0,2
2 0,2( ) 0,2( ).
2 1
HCl
CO CO
H H
n n n n mol V V lit
+ +
↑ ↑
= → = × = → = = =
-
Ở
thí nghi
ệ
m 2: bài toán thu
ộ
c vùng gi
ữ
a ( ph
ả

n
ứ
ng 1 xong, ph
ả
n
ứ
ng 2
đ
ang di
ễ
n ra thì d
ừ
ng l
ạ
i vì
H
+
thi
ế
u) nên theo công th
ứ
c tính nhanh (ho
ặ
c ph
ươ
ng pháp 3 dòng )b
ạ
n
đọ
c có ngay:

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

6


2 2
2
3 3
( ) ( ) ( )
0,05
0,2
?
0,15
0,15( ) 0,15
1
CO
H pu CO bd CO bd
n n n n mol V M
+ − −
= + → = → = =



Đ
áp án A.
C©u 7 :

Có hai c
ố

c
đự
ng dung d
ị
ch HCl
đặ
t trên hai
đĩ
a cân A,B.Cân
ở
tr
ạ
ng thái cân b
ằ
ng.Cho 10g CaCO
3

vào c
ố
c A và 8,221g M
2
CO
3
vào c
ố
c B.Sau khi hai mu
ố
i
đ
ã tan h

ế
t ,cân tr
ở
l
ạ
i tr
ạ
ng thái cân b
ằ
ng
.Kim lo
ạ
i M là
A.

Li
B.

K
C.

Na
D.

Rb

Hướng dẫn giải
B
ạ
n

đọ
c bi
ế
t ngay,mu
ố
n cân th
ă
ng b
ằ
ng tr
ở
l
ạ
i thì kh
ố
i l
ượ
ng hai c
ố
c sau ph
ả
n
ứ
ng ph
ả
i b
ằ
ng nhau
→
Độ

bi
ế
n thiên kh
ố
i l
ượ
ng
ở
hai c
ố
c trong quá trình ph
ả
n
ứ
ng ph
ả
i b
ằ
ng nhau:
10 8,221
10 44 8,221 44 39( )
100 2 60
M K
M
− × = − × → =
+
.
Đ
áp án B.
Nh

ậ
n xét.
Ngh
ệ
thu
ậ
t
để
b
ạ
n
đọ
c gi
ả
i nhanh bài này chính là k
ĩ
thu
ậ
t dùng ph
ươ
ng pháp t
ă
ng – gi
ả
m kh
ố
i
l
ượ
ng. Ph

ươ
ng pháp t
ă
ng – gi
ả
m kh
ố
i l
ượ
ng thì nh
ư
b
ạ
n
đ
ã bi
ế
t,nh
ư
ng k
ĩ
thu
ậ
t dùng nó thì không
ph
ả
i tài li
ệ
u nào c
ũ

ng nói
đượ
c. Ad
đ
ã trình bà v
ấ
n
đề
này trong m
ộ
t chuyên
đề
khác. B
ạ
n
đ
oc có
th
ể
tìm
đọ
c trên FC – HÓA H
Ọ
C VÙNG CAO 2.0.
C©u 8 :

Cho 19,2 gam h
ỗ
n h
ợ

p hai mu
ố
i cacbonat c
ủ
a m
ộ
t kim lo
ạ
i ki
ề
m hóa tr
ị
I và mu
ố
i cacbonat c
ủ
a kim
lo
ạ
i hóa tr
ị
II tác d
ụ
ng v
ớ
i dung d
ị
ch HCl d
ư
,thu

đượ
c 4,48 lít khí (
đ
ktc).Kh
ố
i l
ượ
ng mu
ố
i t
ạ
o thành
trong dung d
ị
ch sau ph
ả
n
ứ
ng là
A.

21,4
B.

22,2
C.

23,4
D.

25,2
C©u 9 :

Hòa tan hoàn toàn 2,84g h
ỗ
n h
ợ
p hai mu
ố
i cacbaonat c
ủ
a hai kim lo
ạ
i nhóm II
A
và thu
ộ
c hai chu kì
liên ti
ế
p trong b
ả
ng tu
ầ
n hoàn b
ằ
ng dung d
ị
ch HCl,thu
đượ

c dung d
ị
ch X và 672 ml CO
2
(
đ
ktc).Hai
kim lo
ạ
i là
A.

Be ,Mg
B.

Mg,Ca
C.

Ca,Ba
D.

Ca,Sr

Hướng dẫn giải
- Thay h
ỗ
n h
ợ
p hai mu
ố

i cacbonat
đề
cho b
ằ
ng m
ộ
t mu
ố
i cacbonat t
ươ
ng
đươ
ng
3
MCO
.
- B
ả
o toàn C b
ạ
n
đọ
c có:
2
3
Mg(M 24)
2,84
0,03 ( ) 60 96,67 34,67 .
( 40)
0,03

CO
MCO
n n mol M M
Ca M
=

= =
⇒
+ = =
⇒
= →

=


Đ
áp án B.
Nh
ậ
n xét.
V
ớ
i bài toán tìm ch
ấ
t t
ừ
m
ộ
t h
ỗ

n h
ợ
p thì b
ạ
n
đọ
c nên bi
ế
t ph
ươ
ng pháp trung bình là s
ự
l
ự
a ch
ọ
n
hàng
đầ
u.
C©u 10 :

Hòa tan m
ộ
t mu
ố
i cacbonat kim lo
ạ
i M hóa tr
ị

n b
ằ
ng m
ộ
t l
ượ
ng v
ừ
a
đủ
dung d
ị
ch H
2
SO
4
9,8%,thu
đượ
c dung d
ị
ch mu
ố
i sunfat 14,18%.Kim lo
ạ
i M là
A.

Cu
B.

Fe
C.

Al
D.

Zn

Hướng dẫn giải
- Ch
ọ
n
2 3 2 3
( ) ( )
1 (2 60 ) .
n n
M CO M CO
n mol m M n gam
=
⇒
= +

- Ph
ươ
ng trình ph
ả
n
ứ
ng:
M

2
(CO
3
)
n
+nH
2
SO
4

→
M
2
(SO
4
)
n
+ nCO
2
+ nH
2
O.
- Theo ph
ả
n
ứ
ng có :
2 4
2 4
dd 10%

98
( ) m 1000 ( ).
9,8%
H SO
H SO
n
n n mol n gam
= → = =

- Áp d
ụ
ng b
ả
o toàn kh
ố
i l
ượ
ng b
ạ
n
đọ
c d
ễ
có:

2 4 2 3 2 4 2 2 4
dd ( ) dd dd
(2 1016 )
n
H SO M CO H SO CO H SO

m m m m m M n
+ = +
⇒
= +


DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

7

2 4
dd ( )
2
2 96
% 100 14,18 28
56( ).
2 1016
n
M SO
n
M n
C M n
M Fe
M n
=

+
⇒
= × =
⇒

=
⇒

=
+


Đ
áp án B.
Nh
ậ
n xét.
- Khi g
ặ
p bài toán mà
đề
không cho s
ố
li
ệ
u ( ho
ặ
c cho m
ộ
t cách chung chung nh
ư
“cho m
ộ
t l
ượ

ng”
hay “cho m
ộ
t th
ể
tích” …) c
ủ
a ch
ấ
t tham gia ph
ả
n
ứ
ng thì b
ạ
n
đọ
c hãy ngh
ĩ
ngay t
ớ
i ph
ươ
ng pháp
t
ự
ch
ọ
n l
ượ

ng ch
ấ
t.
- Khi áp d
ụ
ng
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn kh
ố
i l
ượ
ng ,b
ạ
n
đọ
c nên nh
ớ
có hai hình th
ứ
c:
+ Áp d
ụ
ng b
ả
o toàn kh
ố

i l
ượ
ng lên m
ộ
t ph
ả
n
ứ
ng :
m
∑
các chất pư
=
m
∑
các chất tạo thành.

+ Áp d
ụ
ng b
ả
o toàn kh
ố
i l
ượ
ng lên m
ộ
t QUÁ TRÌNH:
m
∑

trước pư
=
m
∑
sau ứng
Hình th
ứ
c th
ứ
2 ph
ổ
bi
ế
n h
ơ
n,t
ổ
ng quát h
ơ
n vì nó
đứ
ng cho c
ả
nh
ữ
ng ph
ả
n
ứ
ng không hoàn toàn và

đ
úng cho c
ả
tr
ườ
ng h
ợ
p trong h
ỗ
n h
ợ
p ban
đầ
u có nh
ữ
ng ch
ấ
t không tham gia ph
ả
n
ứ
ng.
Bài v
ừ
a xét là ta
đ
ã áp d
ụ
ng b
ả

o toàn kh
ố
i l
ượ
ng lên m
ộ
t quá trình.

C©u 11 :

Cho h
ỗ
n h
ợ
p K
2
CO
3
và NaHCO
3
( t
ỉ
l
ệ
mol 1:1) vào bình dung d
ị
ch Ba(HCO
3
)
2

,thu
đượ
c k
ế
t t
ủ
a X và
dung d
ị
ch Y.Thêm t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch HCl 0,5M vào bình
đế
n khi không còn khí thoát ra thì h
ế
t
560ml.Bi
ế
t toàn b
ộ
Y ph
ả
n
ứ
ng v
ừ

a
đủ
v
ớ
i 200ml dung d
ị
ch NaOH1M.Kh
ố
i l
ượ
ng k
ế
t t
ủ
a X là
A.

11,28
B.

9,85
C.

3,94
D.

7,88

Hướng dẫn giải
-

Đặ
t s
ố
mol K
2
CO
3
= a; NaHCO
3
= a, Ba(HCO
3
)
2
= b
-Khi cho HCl d
ư
vào bình thì toàn b
ộ
C trong các ch
ấ
t ban
đầ
u b
ị
chuy
ể
n thành CO
2
nên
3

0,28 3 2 (1)
0,04
0,04.
0,2 2 (2) 0,08
BaCO
H
X
OH
n a b
a
n n
n a b b
+
−
= = +

=


→ → = =
 
= = + =




Ghi chú.
Ph
ươ
ng trình (1) có

đượ
c là vì:

[
]
2 2 3 3 3 2
(2 , , ) K , , ( )
BTNT
H Cl
n n KCl NaCl BaCl CO NaHCO Ba HCO
+ −
= ← ←

Ph
ươ
ng trình 2 có
đượ
c là vì :
3
OH HCO
n n
− −
=
.
C©u 12 :

Cho t
ừ
t
ừ

dung d
ị
ch d
ị
ch h
ỗ
n h
ợ
p ch
ứ
a 0,5 mol HCl và 0,3 mol NaHSO
4
vào dung d
ị
ch ch
ứ
a h
ỗ
n
h
ợ
p g
ồ
m 0,6 mol NaHCO
3
và 0,3 mol K
2
CO
3

đượ
c dung d
ị
ch X và V lít CO
2
(
đ
ktc).Thêm dung d
ị
ch
Ba(OH)
2
d
ư
vào X th
ấ
y t
ạ
o thành m gam k
ế
t t
ủ
a.Giá tr
ị
c
ủ
a m và V là
A.

11,2 và 78,7

B.

20,16 và 78,8
C.

20,16 và 148,7
D.

11,2 và 148,7

Hướng dẫn giải
- Cho t
ừ
t
ừ
H
+
(0,8 mol) vào h
ỗ
n h
ợ
p HCO
3
-
(0,6 mol) và CO
3
2-
( 0,3 mol) nên x
ả
y ra ph

ả
n
ứ
ng theo
th
ứ
t
ự
:


2
3 3
0,3
0,3
0,3
H CO HCO
+ − −
← →
+ →

(1)
Sau
đ
ó vì H
+
còn nên có ti
ế
p ph
ả

n
ứ
ng:


3 2 2
0,5
0,5
0,5
H HCO CO H O
+ −
→
+ → +
∑

(2)
T
ừ
(1) và (2)
3
HCO
n
−
→
(dư)
= 0,4 (mol) và V = 0,5 . 22,4 = 11,2 lít.
Thêm Ba(OH)
2
d
ư

vào X :

2
3 3 2
0,4 0,4
2 2
4 4
0,3
0,3
HCO OH Ba BaCO H O
SO Ba BaSO
− − +
→
− +
→
+ + → ↓ +
+ → ↓
 


Nên kh
ố
i l
ượ
ng két t
ủ
a m = 148,7 g.

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

8

→
Đ
áp án D.
C©u 13 :

Cho t
ừ
t
ừ
t
ừ
ng gi
ọ
t c
ủ
a dung d
ị
ch ch
ứ
a b mol HCl vào dung d
ị
ch ch
ứ
a a mol Na
2
CO
3
thu

đượ
c V lít
CO
2
(dktc).Ng
ượ
c l
ạ
i,cho t
ừ
t
ừ
t
ừ
ng gi
ọ
t c
ủ
a dung d
ị
ch ch
ứ
a amol Na
2
CO
3
vào dung d
ị
ch ch
ứ

a b mol
HCl thu
đượ
c 2V lít CO
2
(
đ
ktc). Quan h
ẹ
gi
ữ
a a và b là
A.

a = 0,8b
B.

a = 0,35b
C.

a = 0,75b
D.

a = 0,5b
C©u 14 :

Cho t
ừ
t
ừ

dung d
ị
ch ch
ứ
a a mol HCl vào dung d
ị
ch ch
ứ
a b mol Na
2
CO
3

đồ
ng th
ờ
i khu
ấ
y
đề
u ,thu
đượ
c V lít khí (
đ
ktc) và dung d
ị
ch X .Khi cho n
ướ
c vôi trong d
ư

vào dung d
ị
ch X th
ấ
y có k
ế
t t
ủ
a xu
ấ
t
hi
ệ
n.Bi
ể
u th
ứ
c liên h
ệ
gi
ữ
a V v
ớ
i a,b là
A.

V = 22,4(a-b)
B.

V = 11,2(a-b)

C.

V = 11,2(a+b)
D.

V = 22,4(a+b)
C©u 15 :

Cho 25,8 gam h
ỗ
n h
ợ
p X g
ồ
m MOH,MHCO
3
và M
2
CO
3
( M kim lo
ạ
i ki
ề
m, MOH và MHCO
3
có s
ố

mol b

ằ
ng nhau) tác d
ụ
ng v
ớ
i l
ượ
ng d
ư
dung d
ị
ch H
2
SO
4
loãng, sau ph
ả
n
ứ
ng thu
đượ
c 0,3 mol CO
2
.
Kim lo
ạ
i M là
A.

K

B.

Na
C.

Li
D.

Rb

Hướng dẫn giải
Cách 1. Ph
ươ
ng pháp th
ử

đ
áp án – tìm
đ
áp án cho mol
đẹ
p.
-
Đặ
t n
MOH
= x
3
MHCO
n x

→ =
,
đặ
t
2 3
.
M CO
n y
=

- Theo
đề
b
ạ
n
đọ
c có h
ệ
:
2
( 17) x (M 61)x (2M 60)
0,3
hh
CO C
m M
n n x y
= + + + + +




= = + =



- Th
ử
M t
ừ
A,B,C s
ẽ
tìm
đượ
c k
ế
t qu
ả
( là
đ
áp án làm cho h
ệ
trên có nghi
ệ
m
đẹ
p).
Cách 2.Ph
ươ
ng pháp quy
đổ
i và bi

ệ
n lu
ậ
n.
- Vì s
ố
mol c
ủ
a MOH = s
ố
mol c
ủ
a MHCO
3
nên có th
ể
thay
2 3
3
MOH M CO
MHCO
HOH
 
=
 
 
và quy
đổ
i h
ỗ

n
h
ợ
p
2 3
3
2 3
MOH
M CO
MHCO hh
HOH
M CO


 
=
 



∑
.
- B
ả
o toàn C có
2 3 2
0,3
M CO CO
n n= =
(mol)

2 3
2 3
25,8
2 60
0,3
M CO
M CO
m
M M
<
→ = + = →

ch
ỉ
có Li ( M = 7) là
th
ỏ
a.
Đáp án C.
Nh
ậ
n xét.
Khi g
ặ
p bài toán ph
ứ
c t
ạ
p ( nhi
ề

u
ẩ
n s
ố
, ít s
ố
li
ệ
u ch
ẳ
ng h
ạ
n),ch
ắ
c ch
ắ
n nh
ữ
ng bài ki
ể
u này s
ẽ
có
l
ờ
i gi
ả
i thông minh ( nh
ư
cách 2

ở
trên).Tuy nhiên do th
ờ
i gian quá ng
ắ
n và áp l
ự
c trong phòng thi
c
ự
c l
ớ
n s
ẽ
khó có c
ơ
h
ộ
i cho b
ạ
n t
ỉ
nh táo
đủ
tìm
đượ
c l
ờ
i gi
ả

i thông minh. Khi
đ
ó
đ
áp án A,B,C,D
chính là “th
ầ
n d
ượ
c” giúp b
ạ
n v
ượ
t qua c
ơ
n nguy k
ị
ch
đấ
y.

C©u 16 :

( Trích đề thi thử lần 1 – 2014 – THPT Quỳnh Lưu – Nghệ An)
.Thêm t
ừ
t
ừ
t
ừ

ng gi
ọ
t 100 ml dung
d
ị
ch ch
ứ
a Na
2
CO
3
1,2M và NaHCO
3
0,6M vào 200ml dung d
ị
ch HCl 1M.Sau khi ph
ả
n
ứ
ng hoàn toàn
thu
đượ
c dung d
ị
ch X . Cho dung d
ị
ch BaCl
2

đế

n d
ư
vào dung d
ị
ch X thu
đượ
c m gam k
ế
t t
ủ
a.Giá tr
ị

c
ủ
a m là
A.

9,85
B.

11,8
C.

23,64
D.

7,88

H

ướ
ng d
ẫ
n gi
ả
i
- B
ạ
n
đọ
c có :
2
3
2
3 3
3
0,12
: 2 :1
0,06
CO
CO HCO
HCO
n
n n
n
−
− −
−
=



→ =

=


. Nên t
ỉ
l
ệ

2
3
CO
n
−
→
(pư)

3
:
HCO
n
(pư)
c
ũ
ng = 2:1.
0,2
H
n

+
=
.
- Hai ph
ả
n
ứ
ng sau xay ra
đồ
ng th
ờ
i :

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

9

2
3 2 2
3 2 2
2 (1)
(2)
CO H CO H O
HCO H CO H O
− +
− +
+ → ↑ +
+ → ↑ +

Cách 1

.
Ph
ươ
ng pháp
đạ
i s
ố
.

- Gi
ả
s
ử
mu
ố
i ph
ả
n
ứ
ng h
ế
t.Khi
đ
o theo hai ph
ả
n
ứ
ng b
ạ
n

đọ
c th
ấ
y ngay s
ố
mol H
+
c
ầ
n s
ẽ
ph
ả
i =
2
3 3
2 1
CO HCO
n n
− −
× + × =
2.0,12+0,06 = 0,3 mol.Trong khi s
ố
mol H
+
ban
đầ
u ch
ỉ
có = 0,2 mol .V

ậ
y
các mu
ố
i ch
ư
a ph
ả
n
ứ
ng h
ế
t, H
+

đ
ã ph
ả
n
ứ
ng h
ế
t.
-
Đặ
t
2
3
CO
n

−
(pư)
= 2x thì
3
HCO
n
−
(pư)
= x. Ta có :



2
3 2 2
4
2
3 2 2
2 (1)
(2)
x
x
x
x
CO H CO H O
HCO H CO H O
− +
→
− +
→
+ → ↑ +

+ → ↑ +


5 0,2 x 0,04
H
n x
+
→ = = → = →
2
3
CO
n
−
(pư)
= 2x = 0,08 nên
2
3
CO
n
−
(dư)
= 0,12- 0,08 = 0,04 mol
.L
ượ
ng CO
3
2-
d
ư
này s

ẽ
ph
ả
n
ứ
ng v
ớ
i Ba
2+
c
ủ
a BaCl
2
d
ư
:
CO
3
2-
+ Ba
2+

→
BaCO
3

2
3
3
0,04 0,04 197 7,88( )

BaCO
CO
n n m g
−
↓ ↓
→ = = → = × = →
Đ
áp án D.
Cách 2. Ph
ươ
ng pháp b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích.
Xét 2 ph
ả
n
ứ
ng :
2
3 2 2
3 2 2
2 (1)
(2)
CO H CO H O
HCO H CO H O
− +

− +
+ → ↑ +
+ → ↑ +

Nhìn vào 2 ph
ả
n
ứ
ng b
ạ
n
đọ
c th
ấ
y ngay, bên trái là các ion( HCO
3
-
,CO
3
2-
,H
+
), bên ph
ả
i là các phân
t
ử
trung hòa ( CO
2
và H

2
O) nên n
ế
u ph
ả
n
ứ
ng v
ừ
a
đủ
thì :
2 2
3 3 3 3
( )
1 2 1
H CO HCO H CO HCO
q q n n n
+ − − + − −
+ −
∈ ∈ +
= → × = × + ×
∑ ∑
.
Nh
ư
ng theo
đề
:
2

3 3
( )
( 0,2) ( 2 0,12 1 0,06)
H CO HCO
q q
+ − −
+ −
∈ ∈ +
= < = × + × →
∑ ∑

H
+
h
ế
t, mu
ố
i ch
ư
a h
ế
t.
Đặ
t
2
3
CO
n
−
(pư)

= 2x thì
3
HCO
n
−
(pư)
= x, áp d
ụ
ng b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích có :
2
3 3
( )
H CO HCO
q q
+ − −
+ −
∈ ∈ +
=
∑ ∑
(thuộc phần phản ứng)

→
1. 0,2 = 2. 2x + 1. x .T
ừ

đ
ây x = 0,04 r
ồ
i b
ạ
n
đọ
c gi
ả
i
nh
ư
cách 1 s
ẽ
tìm
đượ
c l
ượ
ng k
ế
t t
ủ
a.
Nh
ậ
n xét
. V
ớ
i m

ụ
c
đ
ích
để
b
ạ
n
đọ
c hi
ể
u ý t
ưở
ng nên Ad trình bày l
ờ
i gi
ả
i r
ấ
t chi ti
ế
t nên h
ơ
i dài
dòng.Th
ự
c ch
ấ
t khi thành th
ạ

o b
ạ
n
đọ
c nên dùng cách hai và khi
đ
ó b
ạ
n nh
ẩ
m câu này s
ẽ
không quá
30s.
C©u 17 :

Cho 34,4 gam h
ỗ
n h
ợ
p Na
2
CO
3
,K
2
CO
3
,CaCO
3

ph
ả
n
ứ
ng v
ớ
i dung d
ị
ch HCl d
ư
thu
đượ
c dung d
ị
ch
X và 6,72 lít CO
2

ở

đ
ktc.Cô c
ạ
n X thu
đượ
c m gam mu
ố
i khan. Giá tr
ị
c

ủ
a m là
A.

37,7
B.

27,7
C.

33,7
D.

35,5

Hướng dẫn giải
Cách 1.
B
ả
o toàn kh
ố
i l
ượ
ng.
B
ạ
n
đọ
c ch
ỉ

c
ầ
n b
ả
o toàn kh
ố
i l
ượ
ng là có ngay công th
ứ
c :
m
muối clorua
= m
muối cacbonat
+11
2
CO
n
×

Cách 2.
B
ả
o toàn nguyên t
ố
C và b
ả
o toàn
đ

i
ệ
n tích.
2
2
3
2
3
2
CO
CO
Cl H CO
n n
n n n
−
− + −

=


= = ×


∑
∑

C©u 18 :

Cho 18,8 gam h
ỗ

n h
ợ
p 2 mu
ố
i cacbonat và hi
đ
rocacbonat c
ủ
a m
ộ
t kim lo
ạ
i ki
ề
m ,tác d
ụ
ng v
ớ
i l
ượ
ng
d
ư
dung d
ị
ch H
2
SO
4
sau ph

ả
n
ứ
ng thu
đượ
c 3,36 lít khí (
đ
ktc). Kim lo
ạ
i M là?
A.

Li
B.

Rb
C.

K
D.

Na

Hướng dẫn giải

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

10

Cách 1.

Khai thác
đ
áp án A,B,C,D k
ế
t h
ợ
p v
ớ
i mol
đẹ
p.
B
ạ
n
đọ
c t
ự
gi
ả
i.
Cách 2.
Ph
ươ
ng pháp kho
ả
ng.
- Gi
ả
s
ử

h
ỗ
n h
ợ
p ch
ỉ
có MHCO
3
thì
2
18,8
0,15( ) 61 125,3 64,3.
0,15
CO
n mol M M= → + = = → =

- Gi
ả
s
ử
h
ỗ
n h
ợ
p ch
ỉ
có M
2
CO
3

thì
2
18,8
0,15( ) 2 60 125,3 32,65.
0,15
CO
n mol M M= → + = = → =

V
ậ
y khi h
ỗ
n h
ợ
p ch
ứ
a
đồ
ng th
ờ
i c
ả
hai mu
ố
i thì ch
ắ
c ch
ắ
n s
ẽ

ph
ả
i có :
32,65 < M < 64,3
Đ
áp án C.
Nhận xét
.
Cách th
ứ
2 th
ể
hi
ệ
n r
ằ
ng b
ạ
n là ng
ườ
i r
ấ
t thông minh, r
ấ
t
đẳ
ng c
ấ
p.Tuy nhiên nh
ư

b
ạ
n
đ
ã bi
ế
t “phong
độ
ch
ỉ
là nh
ấ
t th
ờ
i”, li
ệ
u trong phòng thi v
ớ
i vô vàn áp l
ự
c ,trong
đ
ó
đặ
c bi
ệ
t là áp
l
ự
c v

ề
th
ờ
i gian li
ệ
u b
ạ
n có k
ị
p “t
ỏ
a sáng”
để
ngh
ỉ
ra cách 2 hay không? Vì v
ậ
y , khi g
ặ
p m
ộ
t bài
toán hóa h
ọ
c quá ph
ứ
c t
ạ
p ho
ặ

c b
ạ
n lung túng trong vi
ệ
c xác
đị
nh cách gi
ả
i thì nên nh
ớ
hai “câu
th
ầ
n trú” sau thì “phép màu” s
ẽ

đế
n v
ớ
i b
ạ
n :
“bài nào khó ,có b
ả
o toàn”
“bài nào khó, có
đ
áp án”

C©u 19 :

Thêm t
ừ
t
ừ
t
ừ
ng gi
ọ
t cho
đế
n h
ế
t 100ml dung d
ị
ch h
ỗ
n h
ợ
p g
ồ
m Na
2
CO
3
1,2M và NaHCO
3
0,6M
vào 200ml dung d
ị

ch HCl 1M.Sau khi ph
ả
n
ứ
ng hoàn toàn thu
đượ
c dung d
ị
ch X.Cho BaCl
2

đ
én d
ư

vào dung d
ị
ch X thu
đượ
c m gam k
ế
t t
ủ
a.Giá tr
ị
c
ủ
a m là
A.

9,85g
B.

7,88g
C.

23,64g
D.

11,82g

Hướng dẫn giải
- V
ớ
i cách làm thí nghi
ệ
m nh
ư
v
ậ
y thì c
ả
hai mu
ố
i ph
ả
n
ứ
ng
đồ

ng th
ờ
i và gi
ả
i phóng CO
2
ngay.
- B
ằ
ng ph
ươ
ng pháp ph
ả
n ch
ứ
ng b
ạ
n
đọ
c d
ễ
ch
ứ
ng minh H
+
h
ế
t và mu
ố
i d

ư
.
- Do ban
đ
âu
2
3 3
: 2 :1
CO HCO
n n
− −
= →
n
ế
u
đặ
t
3
HCO
n
−
(pư)
= a
2
3
CO
n
−
→
(pư)

= 2a.
- Áp d
ụ
ng d
ị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích cho ph
ầ
n mu
ố
i ph
ả
n
ứ
ng( n
ế
u không b
ạ
n
đọ
c c
ũ
ng có th

ể
vi
ế
t
hai ph
ả
n
ứ
ng ra r
ồ
i tính bình th
ườ
ng) b
ạ
n
đọ
c có :

2
3 3
( )
0,2
2
1 2 1 0,05( )
H CO phan ung HCO phan ung
a a
n n n a mol
+ − −
× = × + × → =
 

2
3
CO
n
−
→
(dư)
= 0,04 mol.
- Theo CO
3
2-
(phần còn)
+ Ba
2+

(dư)
→
BaCO
3
thì m
kết tủa
= 197. 0,04 = 7,88g.
Đáp án B
Nh
ậ
n xét.
Có th
ể
làm t

ă
ng
độ
khó c
ủ
a bài này lên b
ằ
ng cách thay HCl b
ằ
ng H
2
SO
4
và BaCl
2
b
ằ
ng Ba(OH)
2
vì
khi
đ
ó k
ế
t t
ủ
a còn
đượ
c sinh ra t
ừ

hai ph
ả
n
ứ
ng :
SO
4
2-
+ Ba
2+

→
BaSO
4

HCO
3
-
+ OH
-
+ Ba
2+

→
BaCO
3
+ H
2
O.
Khi

đ
ó nhi
ề
u b
ạ
n
đọ
c s
ẽ
b
ị
s
ậ
p b
ẫ
y vì l
ỡ
quên ph
ả
n
ứ
ng t
ạ
o BaSO
4
.

C©u 20 :

Cho t

ừ
t
ừ
dung d
ị
ch HCl có pH = 0 ( t
ứ
c 1M) vào dung d
ị
ch ch
ứ
a 5,25g h
ỗ
n h
ợ
p mu
ố
i cacbonat c
ủ
a
kim lo
ạ
i ki
ề
m k
ế
ti
ế
p trong nhóm IA
đế

n khi có 0,015 mol CO
2
thoát ra thì d
ừ
ng l
ạ
i.Cho dung d
ị
ch
thu
đượ
c tác d
ụ
ng v
ớ
i dung d
ị
ch Ca(OH)
2
d
ư
sinh ra 3 gam k
ế
t t
ủ
a.Công th
ứ
c c
ủ
a hai mu

ố
i và th
ẻ

tích dung d
ị
ch HCl
đ
ã dùng là
A.

Li
2
CO
3
và Na
2
CO
3
và 0,03 lit.
B.

Li
2
CO
3
và Na
2
CO
3

và 0,06 lit.
C.

Na
2
CO
3
và K
2
CO
3
và 0,03 lit.
D.

Na
2
CO
3
và K
2
CO
3
và 0,06 lit.

Hướng dẫn giải
-
G
ọ
i công th
ứ

c chung c
ủ
a hai mu
ố
i là
2
3
( );
M CO x mol
n
HCl(đã dùng)
= y mol.

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

11

Ta có :


2
3 3
x
x
x
H CO HCO
+ − −
← →
+ →


(1)
Sau
đ
ó vì H
+
còn nên có ti
ế
p ph
ả
n
ứ
ng:


3 2 2
y x
y x
y x
H HCO CO H O
+ −
− →
−
−
+ → +
∑

(2)
T
ừ
(1) và (2)

3
HCO
n
−
→
(dư)
= (2x – y) (mol) và
2
CO
n
=
y – x = 0,015 (*)
( Vì có CO
2
thoát ra nên CO
3
2-

đ
ã chuy
ể
n h
ế
t thành HCO
3
-
; m
ặ
t khác, cho dung d
ị

ch Ca(OH)
2
d
ư

vào
đượ
c k
ế
t t
ủ
a nên HCO
3
-
d
ư
(2x – y) mol, H
+
h
ế
t).

2
3 3 2
(2 ) (2 )x y x y
HCO OH Ca CaCO H O
− − +
− → −
+ + → ↓ +
 

Nên mol k
ế
t t
ủ
a 2x - y = 0,03 (**).
T
ừ
(*) và (**) có x = 0,045, y = 0,06.
2 60 116,67 28,33( , )
0 1 0,06( )
M M Na K
pH H M V lit
+

+ = → =

→

 
= → = → =

 


→
Đ
áp án D.
Chú ý

. B
ạ
n
đọ
c c
ũ
ng có th
ể
gi
ả
i nhanh b
ằ
ng cách áp d
ụ
ng
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn nguyên t
ố
C :
2 2 3
3
0,045( ) 28,33( , ).
CO CaCO
M CO
n n n mol M Na K
= + = → =

C©u 21 :

Cho 9,1 gam h
ỗ
n h
ợ
p hai mu
ố
i cacbonat trung hòa c
ủ
a hai kim lo
ạ
i ki
ề
m ,
ở
hai chu kì liên ti
ế
p tan
hoàn toàn trong dung d
ị
ch HCl d
ư
,thu
đượ
c 2,24 lít khí CO
2
(
đ
ktc).Hai kim lo

ạ
i
đ
ó là
A.

Na,K
B.

K,Cs
C.

Li,Na
D.

Li,Cs

Hướng dẫn giải
- Thay h
ỗ
n h
ợ
p hai mu
ố
i cacbonat
đề
cho b
ằ
ng m
ộ

t mu
ố
i cacbonat t
ươ
ng
đươ
ng
2
3
M CO
.
- B
ả
o toàn C b
ạ
n
đọ
c có:
2 2
3
(M 7)
0,1( ) 2 60 91 15,5 .
( 23)
CO
M CO
Li
n n mol M M
Na M
=


= =
⇒
+ =
⇒
= →

=


Đ
áp án C.
Nh
ậ
n xét.
V
ớ
i bài toán tìm ch
ấ
t t
ừ
m
ộ
t h
ỗ
n h
ợ
p thì b
ạ
n
đọ

c nên bi
ế
t ph
ươ
ng pháp trung bình là s
ự
l
ự
a ch
ọ
n
hàng
đầ
u.
C©u 22 :

( Trích chuyên KHTN lần 1- 2014)
.Hòa tan h
ế
t a gam h
ỗ
n h
ợ
p g
ồ
m Na
2
CO
3
và KHCO

3
vào n
ướ
c
thu d
ượ
c dung d
ị
ch X.Cho tù t
ừ
100ml dung d
ị
ch HCl 1,5M và
đ
ung d
ị
ch X,thu
đượ
c dung d
ị
ch Y
và 1,008 lít CO
2
(
đ
ktc).Thêm dung d
ị
ch Ba(OH)
2
d

ư
vào Y
đượ
c 29,55g k
ế
t t
ủ
a. Giá tr
ị
c
ủ
a a là
A.

20,13g
B.

18,7g
C.

12,4g
D.

32,4g

Hướng dẫn giải
- S
ử
d
ụ

ng công th
ứ
c tính nhanh ( b
ạ
n d
ọ
c xem
ở
ph
ầ
n lí thuy
ế
t) và
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn nguyên t
ố
C là
có ngay:







2

2
3
2
3
2
2 3
3 3 3
0,15
0,045
?
0,045 0,15
? ?
0,105
0,09
0,105 106 0,09 100 20,13( ).
CO
H CO
CO
CO BaCO
CO HCO HCO
n n n
n
n n n n n
m g
+ −
−
− − −
− =

=



 
→
 
+ = + =
 



⇒ = × + × =

Đ
áp án A.
C©u 23 :

Dung d
ị
ch X ch
ứ
a h
ỗ
n h
ợ
p g
ồ
m Na
2
CO
3

1M,K
2
CO
3
1,5M và KHCO
3
1M .Nh
ỏ
t
ừ
t
ừ
t
ừ
ng gi
ọ
t cho
đế
n
h
ế
t 200ml dung d
ị
ch HCl 2M vào 100ml dung d
ị
ch X ,sinh ra V lít khí (
đ
ktc).Giá tr
ị
c

ủ
a V là

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

12

A.

2,24 lít
B.

1,12 lít
C.

4,48 lít
D.

3,36 lít
C©u 24 :

Cho 18,4 gam h
ỗ
n h
ợ
p 2 mu
ố
i cacbonat c
ủ
a kim lo

ạ
i thu
ộ
c nhóm IIA
ở
2 chu kì liên ti
ế
p tác d
ụ
ng h
ế
t
v
ớ
i v
ớ
i dung d
ị
ch HCl.Cô c
ạ
n dung d
ị
ch sau ph
ả
n
ứ
ng thu
đượ
c 20,6 gam mu
ố

i khan.Hai kim lo
ạ
i
đ
ó
là
A.

Be và Mg
B.

Ma và Ca
C.

Ca và Sr
D.

Sr và Ba
C©u 25 :

Cho t
ừ
t
ừ

đế
n h
ế
t dung d
ị

ch A ch
ứ
a 0,5 mo HCl vào dung d
ị
ch B có 0,2 mol Na
2
CO
3
và 0,3 mol
NaHCO
3
.Th
ể
tích khí bay ra là
A.

6,72 lít
B.

8 lít
C.

5,6 lít
D.

8,96 lít
C©u 26 :

Cho a gam h
ỗ

n h
ợ
p g
ồ
m Na
2
CO
3
và NaHSO
3
có s
ố
mol b
ằ
ng nhau tác d
ụ
ng v
ớ
i dung d
ị
ch H
2
SO
4

loãng d
ư
.Khí sinh ra d
ẫ
n vào dung d

ị
ch Ba(OH)
2
d
ư
thu
đượ
c 41, gam k
ế
t t
ủ
a. Giá tr
ị
c
ủ
a a là
A.

20
B.

21
C.

22
D.

23
C©u 27 :

Có hai c
ố
c riêng bi
ệ
t : c
ố
c 1
đự
ng dung d
ị
ch ch
ứ
a 0,2 mol Na
2
CO
3
và 0,3 mol NaHCO
3
; c
ố
c 2
đự
ng
dung d
ị
ch ch
ứ
a 0,5 mol HCl.Khi nh
ỏ
t

ừ
t
ừ
c
ố
c 1 vào c
ố
c 2 tháy thoát ra V lít CO
2
(
đ
ktc).Giá tr
ị
c
ủ
a
V là
A.

6,72 lít
B.

7,84 lít
C.

8,00 lít
D.

8,96 lít.

Hướng dẫn giải
Nh
ỏ
t
ừ
t
ừ
c
ố
c 1 vào c
ố
c 2
→
HCl d
ư
so v
ớ
i l
ượ
ng NaHCO
3
và Na
2
CO
3
có trong t
ừ
ng g
ọ
t dung d

ị
ch
cho vào và do
đ
ó hai ph
ả
n
ứ
ng
đồ
ng th
ờ
i x
ả
y ra và có khí ngay:
2HCl + Na
2
CO
3

→
2NaCl + CO
2
+ H
2
O (1)
HCl + NaHCO
3

→

NaCl + CO
2
+ H
2
O (2)
G
ọ
i x là % s
ố
mol Na
2
CO
3
và NaHCO
3
t
ừ
c
ố
c 1
đ
ã them vào c
ố
c 2
0,2 0,3
0,5 2 1 71,43%
2 100
x x
x⇒ = × + × → =

T
ừ
(1) và (2)
2 2 3 3
( )
CO Na CO NaHCO
n n
+
⇒ =
∑ ∑
đã thêm vào
= (0,2 +0,3) .71,43%
2
0,357 0,357 22,4 8,0( )
CO
n mol V lit
→ = → = × = →
∑
Đ
áp án C.
C©u 28 :

( Trích đề thi thử lần 1 – 2014 – Quốc Học Huế)
.Cho t
ừ
t
ừ
150ml dung d
ị
ch HCl 1M vào 500ml

dung d
ị
ch A g
ồ
m Na
2
CO
3
và KHCO
3
thu
đượ
c 1,008 lít khí (
đ
ktc) và dung d
ị
ch Y. Cho Y tác d
ụ
ng
v
ớ
i dung d
ị
ch Ba(OH)
2
d
ư
thì thu
đượ
c 29,55g k

ế
t t
ủ
a.N
ồ
ng
độ
c
ủ
a Na
2
CO
3
và KHCO
3
trong dung
d
ị
ch A l
ầ
n l
ượ
t là
A.

0,2M và 0,4M
B.

0,18M và 0,26M
C.

0,21M và 0,32M
D.

0,21M và 0,18M

Hướng dẫn giải
- S
ử
d
ụ
ng công th
ứ
c tính nhanh ( b
ạ
n d
ọ
c xem
ở
ph
ầ
n lí thuy
ế
t) và
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn nguyên t

ố
C là
có ngay:







[ ]
[ ]
2
2
3
2
3
2
2 3
3 3 3
2 3
0,15
0,045
?
3
0,045 0,15
? ?
0,105
0,21
0,105

0,5
0,09 0,09
0,18
0,5
CO
H CO
CO
CO BaCO
CO HCO HCO
n n n
Na CO M
n
n n n n n
KCO M
+ −
−
− − −
− =

= =
=



  
→ ⇒ →
  
+ = + =
  


= =
 


Đ
áp án D.
C©u 29 :

Cho t
ừ
t
ừ

đế
n h
ế
t 100ml dung d
ị
ch HCl 2M vào 100l dung d
ị
ch Na
2
CO
3
1,5M.Sau ph
ả
n uwgs thu
đượ
c V lít CO
2

(
đ
ktc).Giá tr
ị
c
ủ
a V là
A.

2,24 lít
B.

1,68 lít
C.

1,12 lít
D.

0 lít
C©u 30 :

( Trích đề thi thử lần 1 năm 2010- THPT Chuyên Hùng Vương –Phú Thọ)
.Cho t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch
ch

ứ
a b mol HCl vào dung d
ị
ch ch
ứ
a a mol Na
2
CO
3
(Thí nghi
ệ
m 1),thu
đượ
c V lít CO
2
(
đ
ktc).Ng
ượ
c
l
ạ
i, cho t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch ch
ứ

a a mol Na
2
CO
3
vào dung d
ị
ch ch
ứ
a b mol HCl( Thí nghi
ệ
m 2),thu
đượ
c
2V lít CO
2
.M
ố
i liên h
ệ
gi
ữ
a a,b là
A.

a = 0,8b
B.

a = 0,35b
C.

a = 0,75b
D.

a= 0,5b

Hướng dẫn giải
- L
ượ
ng HCl và Na
2
CO
3

ở
hai thí nghi
ệ
m là nh
ư
nhau,nh
ư
ng l
ượ
ng CO
2
thu
đượ
c
ở
hai thí nghi
ệ

m l
ạ
i
khác nhau,ch
ứ
ng t
ỏ

ở
c
ả
hai thí nghi
ệ
m H
+
không
đủ

để
chuy
ể
n h
ế
t ion CO
3
2-
thành CO
2
.
-

Ở
thí nghi
ệ
m 1: H
+
chuy
ể
n h
ế
t CO
3
2-
thành HCO
3
-
, sau
đ
ó chuy
ể
n m
ộ
t ph
ầ
n HCO
3
-
thành CO
2
.Áp
d

ụ
ng công th
ứ
c tính nhanh b
ạ
n
đọ
c có :

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

13


2
3 3
2
3
2
2 2
3
( ) ( ) ( )
( )
( ) ( )
?
( ) (*)
22,4
H pu CO bd HCO pu
CO
HCO pu

CO CO
H pu CO bd
b
a
n n n
n n
V
n n n n b a
+ − −
−
+ −
= +



=


→ = + → = − =



-
Ở
thí nghi
ệ
m 2: CO
3
2-
ph

ả
n
ứ
ng v
ớ
i H
+

để
gi
ả
i phóng CO
2
. Áp d
ụ
ng b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích và b
ả
o
toàn C cho ph
ầ
n ph
ả
n
ứ

ng b
ạ
n có:


2
3
2 2
2
2
3
( )
( )
?
1 2
2
2 0,5 (**)
22,4
pu
H CO
CO CO
H
pu CO
CO
b
n n
V
n n n b
n n
+ −

+
−
× = ×


→ = × → = =

=



T
ừ
(*) và (**) b
ạ
n
đọ
c d
ễ
có a = 0,75b
→
đ
áp án C.
C©u 31 :

( Trích đề thi ĐH khối A – 2010).
Nh
ỏ
t
ừ

t
ừ
t
ừ
ng gi
ọ
t
đế
n h
ế
t 30ml dung d
ị
ch HCl 1M v
ào 100ml
dung d
ị
ch ch
ứ
a Na
2
CO
3
0,2M và NaHCO
3
0,2M,sau ph
ả
n
ứ
ng thu
đượ

c s
ố
mol CO
2
là
A.

0,03
B.

0,01
C.

0,02
D.

0,015

Hướng dẫn giải
- B
ạ
n
đọ
c d
ễ
có :
2
2 3 3
3 3
0,03( ); 0,02( ); 0,02( ).

HCl Na CO NaHCO
H CO HCO
n n mol n n mol n n mol
+ − −
= = = = = =
Cách 1. Ph
ươ
ng
pháp 3 dòng:
Ta có :


2
3 3
0,02
0,02
0,02
H CO HCO
+ − −
← →
+ →

(1)
Sau
đ
ó vì H
+
còn nên có ti
ế
p ph

ả
n
ứ
ng:


3 2 2
0,01
0,01
0,01
H HCO CO H O
+ −
→
+ → +
∑

(2)
B
ạ
n
đọ
c th
ấ
y ngay
2
CO
n
=
0,01(mol).
Cách 2. Ph

ươ
ng pháp b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích và b
ả
o toàn nguyên t
ố
C.
- Dung d
ị
ch sau ph
ả
n
ứ
ng ngoài Cl
-
, Na
+
còn có HCO
3
-
( ph
ầ
n còn). V
ớ
i :

2 3 3
0,02 0,02
2 0,06( ); 0,03( ).
Na CO NaHCO HCl
Na Cl
n n n mol n n mol
+ −
= × + = = =
 

Áp d
ụ
ng
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích cho dung d
ị
ch sau ph
ả
n
ứ
ng và
đị

nh lu
ậ
t b
ả
o toàn nguyên t
ố
C
b
ạ
n
đ
oc có ngay:


3
3
2
2
2
3 3 3
( )
0,06 0,03
( )
?
( ,HCO ) (ban dau) ( )
0,04 ?
1 1
0,03
0,01( )
Na HCO sau Cl

HCO sau
CO
CO
CO HCO sau
n n n
n
n n n
n mol
+ − −
−
− − −
= × + ×


=

 
→
 
= +
=






 

Cách 3. S

ử
d
ụ
ng công th
ứ
c tính nhanh.
Áp d
ụ
ng
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn nguyên t
ố
C và
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn
đ
i
ệ
n tích b
ạ
n
đọ

c có:
2
3 3
2
2
3
2
3
( ) ( ) ( )
( ) ( )
( )
H pu CO bd HCO pu
CO
H pu CO bd
CO
HCO pu
n n n
n n n
n n
+ − −
+ −
−
= +


→ = +

=



Th
ự
c ra công th
ứ
c tính nhanh này
đ
ã
đượ
c ch
ứ
ng minh
ở
ph
ầ
n lí thuy
ế
t nh
ư
ng theo m
ộ
t ý t
ưở
ng
khác ( không d
ự
a vào ph
ả
n
ứ

ng).
C©u 32 :

Dung d
ị
ch X ch
ứ
a 0,2 mol NaHCO
3
và 0,3 mol Na
2
CO
3
. Thêm r
ấ
t t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch ch
ứ
a 0,8 mol
HCl vào dung d
ị
ch X thu
đượ
c dung d
ị

ch Y và V lít CO
2
(
đ
ktc).Thêm n
ướ
c vôi trong d
ư
vào Y th
ấ
y
t
ạ
o thành m gam k
ế
t t
ủ
a.Giá tr
ị
c
ủ
a V và m l
ầ
n l
ượ
t là
A.

11,2 và 40
B.

16,8 và 60
C.

11,2 và 60
D.

11,2 và 90

Hướng dẫn giải
Ta có :

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

14



2
3 3
0,3
0,3
0,3
H CO HCO
+ − −
← →
+ →

(1)
Sau

đ
ó vì H
+
còn nên có ti
ế
p ph
ả
n
ứ
ng:


3 2 2
0,5
0,5
0,5
H HCO CO H O
+ −
→
+ → +
∑

(2)
T
ừ
(1) và (2)
3
HCO
n
−

→
(dư)
= 0,4 (mol) và
2
CO
V
=
22,4 . 0,5 = 11,2 lít.
2
3 3 2
0,4 0,4
HCO OH Ca CaCO H O
− − +
→
+ + → ↓ +
 

Kh
ố
i l
ượ
ng k
ế
t t
ủ
a sau ph
ả
n
ứ
ng là : m = 100 . 0,4 = 40 gam.

C©u 33 :

(Trích đề thi thử lần 1- Quốc Học Huế 2014)
.Hòa tan 115,3 gam h
ỗ
n h
ợ
p g
ồ
m MgCO
3
và RCO
3

b
ằ
ng dung d
ị
ch H
2
SO
4
loãng thu
đượ
c dung d
ị
ch A,ch
ấ
t r
ắ

n B và 4,48 lít khí CO
2
(
đ
ktc).Cô c
ạ
n dung
d
ị
ch A thu
đượ
c 12g mu
ố
i khan.M
ặ
t khác,
đ
em nung nóng ch
ấ
t r
ắ
n B
đế
n kh
ố
i l
ượ
ng không
đổ
i

đượ
c
112 lít CO
2
(
đ
ktc).Kh
ố
i l
ượ
ng ch
ấ
t r
ắ
n B là
A.

106,5 g
B.

110,5 g
C.

103,3 g
D.

100,8g

Hướng dẫn giải
- Nung B thu

đượ
c khí CO
2
ch
ứ
ng t
ỏ
mu
ố
i cabonat còn d
ư
,axit
đ
ã ph
ả
n
ứ
ng h
ế
t.
- Áp d
ụ
ng
đị
nh lu
ậ
t b
ả
o toàn kh
ố

i l
ượ
ng b
ạ
n
đọ
c có ngay:



3 2 4 2 2 2
?
0,2 12( )
0,2 0,2
115,3( )
110,5( )
B
B
m
g
mol
g
MCO H SO CO H O MCl B m g
=
← →
+ → ↑ + + + ↓ → = →
 
Đ
áp án B.
Nh

ậ
n xét. Bài toán nhìn có v
ẽ
ph
ứ
c t
ạ
p nh
ư
ng th
ự
c t
ế
r
ấ
t
đơ
n gi
ả
n n
ế
u b
ạ
n
đọ
c có kinh nghi
ệ
m.B
ạ
n

đọ
c nên bi
ế
t trong hóa h
ọ
c “bài nào khó có b
ả
o toàn”. B
ạ
n d
ọ
c s
ẽ
b
ă
n kho
ă
n r
ằ
ng m
ấ
u ch
ố
t là
dùng b
ả
o toàn gì? Khi nào dùng?
Đ
ây là m
ộ

t câu h
ỏ
i r
ấ
t hay.D
ấ
u hi
ệ
u c
ủ
a vi
ệ
c dùng b
ả
o toàn gì và
dùng nh
ư
thé nào cho hi
ệ
u qu
ả

đ
ã
đượ
c Ad
đề
c
ậ
p

ở
m
ộ
t bài vi
ế
t khác.B
ạ
n
đọ
c tìm trên :
FC – HÓA H
Ọ
C VÙNG CAO 2.0
t
ạ
i
đị
a ch
ỉ

để

đọ
c nhé. R
ấ
t b
ổ
ích
đấ
y.

C©u 34 :

Hòa tan hoàn toàn 57,65 gam h
ỗ
n h
ợ
p X g
ồ
m MgCO
3
và MCO
3
b
ằ
ng 500ml dung d
ị
ch H
2
SO
4
loãng
thu
đượ
c dung d
ị
ch A,ch
ấ
t r
ắ
n B và 2,24 lít khí (

đ
ktc).Nung B
đế
n kh
ố
i l
ượ
ng không
đổ
i thu
đượ
c
thêm 5,6 lít khí n
ữ
a (
đ
ktc).Bi
ế
t trong X ,s
ố
mol MCO
3
g
ấ
p 2,5 l
ầ
n s
ố
mol MgCO
3

. Tên kim lo
ạ
i M và
n
ồ
ng
độ
mol c
ủ
a dung d
ị
ch H
2
SO
4
là
A.

Ca; 0,025M
B.

Zn, 0,050M
C.

Ba, 0,700M
D.

Ba, 0,200M

Hướng dẫn giải

- Nh
ậ
n
đị
nh : ch
ấ
t r
ắ
n B ho
ặ
c là mu
ố
i cacbonat ch
ư
a b
ị
tan h
ế
t ho
ặ
c là mu
ố
i sunfat MSO
4
sinh ra
không tan ho
ặ
c là c
ả
hai.

Vì nung B thu
đượ
c CO
2
nên trong B ch
ắ
c ch
ắ
n có mu
ố
i cacbonat, t
ứ
c mu
ố
i cacbonat ch
ư
a ph
ả
n
ứ
ng
h
ế
t khi tác d
ụ
ng v
ớ
i H
2
SO

4
.
- Theo s
ơ

đồ
bài toán :
0
2 4
3
3 2 2
3
H SO
t
MgCO
hh MCO CO B CO
MCO
+

⇔ → + ↓ →



áp d
ụ
ng b
ả
o toàn nguyên t
ố
C b

ạ
n
đọ
c th
ấ
y ngay:
2
3
1 1 0,1 0,25 0,35( )
CO
MCO
n n mol
× = × = + =
∑
.
Cách 1. Ph
ươ
ng pháp trung bình.
57,65
60 104,71
0,35
M M
+ = → = →
M > 104,71 nên t
ừ

đ
ây b
ạ
n d

ễ
th
ấ
y M = Ba (137).
- Mu
ố
i MCO
3
+ H
2
SO
4
theo t
ỉ
l
ệ
mol 1 : 1, mà theo phân tích trên thì H
2
SO
4
thi
ế
u nên
2 4
H SO
n
<
n
muói
cacbonat

= 0,35 mol
, , ,
A B C D
→
đ
áp án D.
Cách 2. Ph
ươ
ng pháp
đạ
i s
ố
.
3
2
3
2,5
1 2,5 1 0,35 0,1( ).
MCO
BTNT
CO
MgCO
n a
n a a a mol
n a
=


→ = × + × = → =


=


∑


DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

15

V
ậ
y : m
hh
= 84 . 0,1 + 0,25( M +60) = 57,65
→
M = 137.
D
ự
a vào ph
ả
n
ứ
ng c
ủ
a mu
ố
i v
ớ
i axit :

MCO
3
+ H
2
SO
4

→
MSO
4
+ CO
2
+ H
2
O
MgCO
3
+ H
2
SO
4

→
MgSO
4
+ CO
2
+ H
2
O

B
ạ
n
đọ
c d
ễ
th
ấ
y:

[ ]
2 4 2
2 4
2,24 0,1
0,1( ) 0,2
22,4 0,5
H SO CO
n n mol H SO M
= = = → = = →
Đ
áp án D.
C©u 35 :

Cho t
ừ
t
ừ
dung d
ị
ch ch

ứ
a 0,015 mol HCl vào dung d
ị
ch ch
ứ
a a mol K
2
CO
3
thu
đượ
c dung d
ị
ch X
(không ch
ứ
a HCl) và 0,005 mol CO
2
.N
ế
u ti
ế
n hành thí nghi
ệ
m ng
ượ
c l
ạ
i (cho t
ừ

t
ừ
K
2
CO
3
vào dung
d
ị
ch HCl) thì s
ố
mol CO
2
thu
đượ
c là
A.

0,005
B.

0,0075
C.

0,01
D.

0,015

Hướng dẫn giải

- Cho t
ừ
t
ừ
HCl vào K
2
CO
3
:




2 3 3
3 2 2
(0,015 a)
(0,105 )
(0,015 )
(1)
(2)
a
a a
a
a
HCl K CO KHCO KCl
HCl KHCO CO KCl H O
→
− →
−
−

+ → +
+ → + +
 


T
ừ
(2) có : 0,015 – a = 0,005 nên a = 0,01.
- Khi cho t
ừ
t
ừ
K
2
CO
3
vào HCl


2 3 2 2
0,015
0,0075
0,0075
2 2
K CO HCl CO KCl H O
←
+ → + +


→

mol CO
2
= 0,0075 mol
→
Đ
áp án B.
C©u 36 :

Tr
ộ
n 100ml dung d
ị
ch ch
ứ
a KHCO
3
1M và K
2
CO
3
1M v
ớ
i 100ml dung d
ị
ch h
ỗ
n h
ợ
p ch
ứ

a NaHCO
3

1M và Na
2
CO
3
1M
đượ
c 200ml dung d
ị
ch X. Nh
ỏ
t
ừ
t
ừ
100ml dung d
ị
ch Y ch
ứ
a H
2
SO
4
1M và HCl
1M vào dung d
ị
ch X
đượ

c V lít CO
2
(
đ
ktc) và dung d
ị
ch Z . Cho Ba(OH)
2
d
ư
vào dung d
ị
ch Z thì thu
đượ
c m gam k
ế
t t
ủ
a . Giá tr
ị
c
ủ
a V và m l
ầ
n l
ượ
t là
A.

5,6 và 59,1

B.

1,12 và 82,4
C.

2,24 và 59,1
D.

2,24 và 82,4

Hướng dẫn giải
X ch
ứ
a 0,2 mol HCO
3
-
và 0,2 mol CO
3
2-
; Y ch
ứ
a 0,3 mol H
+
và 0,1 mol SO
4
2-
.
Cho t
ừ
t

ừ
H
+
vào h
ỗ
n h
ợ
p HCO
3
-
và CO
3
2-
:


2
3 3
0,2
0,2
0,2
H CO HCO
+ − −
← →
+ →

(1)
Sau
đ
ó vì H

+
còn nên có ti
ế
p ph
ả
n
ứ
ng:


3 2 2
0,1
0,1
0,1
H HCO CO H O
+ −
→
+ → +
∑

(2)
T
ừ
(1) và (2)
3
HCO
n
−
→
(dư)

= 0,3 (mol) và V = 0,5 . 22,4 = 11,2 lít.
Thêm Ba(OH)
2
d
ư
vào Z ( ch
ứ
a 0,3 mol HCO
3
-) :

2
3 3 2
0,3 0,3
2 2
4 4
0,1
0,1
HCO OH Ba BaCO H O
SO Ba BaSO
− − +
→
− +
→
+ + → ↓ +
+ → ↓
 


Nên kh

ố
i l
ượ
ng k
ế
t t
ủ
a m = 82,4 g.
→
Đ
áp án D.
Nh
ậ
n xét. N
ế
u không c
ẩ
n th
ậ
n b
ạ
n
đọ
c s
ẽ
b
ỏ
qua ph
ả
n

ứ
ng t
ạ
o k
ế
t t
ủ
a BaSO
4
và b
ạ
n s
ẽ
là ng
ườ
i “
sai m
ộ
t li thi hoài không
đậ
u”.C
ẩ
n th
ậ
n nhé b
ạ
n
đọ
c!
C©u 37 :

Cho 20,6 gam h
ỗ
n h
ợ
p hai mu
ố
i cacbonat c
ủ
a hai kim lo
ạ
i ki
ề
m và m
ộ
t kim lo
ạ
i ki
ề
m th
ổ
tác d
ụ
ng
v
ớ
i dung d
ị
ch HCl d
ư

th
ấ
y có 4,48 lít khí thoát ra (
đ
ktc).Cô c
ạ
n dung d
ị
ch ,mu
ố
i khan thu
đượ
c
đ
em
đ
i
ệ
n phân nóng ch
ả
y thu
đượ
c m gam kim lo
ạ
i. Giá tr
ị
c
ủ
a m là

DongHuuLee. THPT Cẩm Thủy 1 – Thanh Hóa . FC – HÓA HỌC VÙNG CAO 2.0. Alo: 0912970604

16

A.

8,6
B.

8,7
C.

8,8
D.

8,9
C©u 38 :

Cho 0,1 mol h
ỗ
n h
ợ
p Na
2
CO
3
và NaHCO
3
tác d
ụ

ng h
ế
t v
ớ
i dung d
ị
ch HCl.D
ẫ
n khí thoát ra cho tác
d
ụ
ng v
ớ
i dung d
ị
ch Ca(OH)
2
d
ư

đượ
c m gam két t
ủ
a.Giá tr
ị
c
ủ
a m là
A.

8g
B.

9g
C.

10g
D.

11g
C©u 39 :

Cho 1,9 gam h
ỗ
n h
ợ
p mu
ố
i cacbonat và hi
đ
rocacbonat c
ủ
a kim lo
ạ
i ki
ề
m M tác d
ụ
ng h
ế

t v
ớ
i HCl d
ư

,sinh ra 0,448 lít khí(
đ
ktc). Kim lo
ạ
i M là
A.

Na
B.

K
C.

Rb
D.

Li
Hướng dẫn giải
- S
ơ

đồ
ph
ả
n

ứ
ng : (MHCO
3
,M
2
CO
3
) +HCl
→
MCl
2
+ CO
2
+H
2
O.
- Áp d
ụ
ng b
ả
o toàn nguyên t
ố
C b
ạ
n
đọ
c có:
3 2 3
3 2 3 2
( , )

( , )
0,448 1,9
0,02( ) 95
22,4 0,2
hh MHCO M CO
hh MHCO M CO CO
n n mol M
= = = → = =
.
- Vì
3 2 3
( , )
2 2 3
61 95 2 60 17,5 34
(23).
hh MHCO M CO
MHCO M M CO M M M
M Na
< < → + < < + → < <
→ =

Nh
ậ
n xét. Khi g
ặ
p bài toán tìm công th
ứ
c c
ủ
a ch

ấ
t t
ừ
m
ộ
t h
ỗ
n h
ợ
p thì ph
ươ
ng pháp trung bình là ph
ươ
ng
pháp b
ạ
n
đọ
c nên
đượ
c l
ự
a ch
ọ
n hàng
đầ
u.
Kết luận:
Trên
đ

ây là m
ộ
t s
ố
k
ĩ
thu
ậ
t giúp các b
ạ
n
đọ
c gi
ả
i nhanh bài toán liên quan t
ớ
i bài toán mu
ố
i cacbonat +
axit .M
ặ
c dù r
ấ
t c
ố
g
ắ
ng nh
ư
ng có l

ẻ
chuyên
đề
có th
ể
ch
ư
a
đ
áp
ứ
ng h
ế
t
đượ
c s
ự
kì v
ọ
ng c
ủ
a các b
ạ
n,
mong b
ạ
n
đọ
c có nh
ữ

ng góp ý trân thành
để
chuyên
đề

đượ
c hoàn thi
ệ
n h
ơ
n.Trân tr
ọ
ng c
ả
m
ơ
n. Chúc các
b
ạ
n h
ọ
c gi
ỏ
i và tìm th
ấ
y ni
ề
m vui trong h
ọ
c t

ậ
p !!!

Ghi chú.
Mu
ố
n có
đầ
y
đủ
các chuyên
đề

để
gi
ả
ng d
ạ
y và h
ọ
c t
ậ
p- luyenj thi THPT Qu
ố
c Gia ,các quý v
ị

đồ
ng nghi
ệ

p và các em h
ọ
c sinh có th
ể

đă
ng kí mua file c
ủ
a quy
ể
n sách
“Tuyển tập các chuyên đề và kĩ thuật phân tích , giải nhanh hóa học THPT”
Ho
ặ
c
đă
ng kí mua file c
ủ
a t
ừ
ng chuyên
đề
.
Ngoài ra, FC – HÓA H
Ọ
C VÙNG CAO 2.0 chúng tôi c
ũ
ng nh
ậ
n vi

ế
t các chuyên
đề
luy
ệ
n thi THPT Qu
ố
c
gia và b
ồ
i d
ưỡ
ng h
ọ
c sinh gi
ỏ
i theo yêu c
ầ
u c
ủ
a quý b
ạ
n
đồ
ng nghi
ệ
p và các em h
ọ
c sinh.
M

ọ
i ý ki
ế
n,
đề
ngh
ị
quý v
ị
có th
ể
liên l
ạ
c t
ạ
i
đị
a ch
ỉ
c
ủ
a FC – HÓA H
Ọ
C VÙNG CAO 2.0
Ho
ặ
c g
ọ
i
đ

i
ệ
n cho Ad theo s
ố
: 0912970604.