giáo trình KINH DOANH QUỐC TẾ

KINH DOANH QUỐC TẾ
Competing in the Global Marketplace

By Charles W.L. Hill
GV phụ trách Nguyễn Xuân Đạo, MIB
GV chuyển ngữ Nguyễn Hồng Vinh, Khoa NHQT, ĐH
Ngân hàng TP. HCM

Chapter 2
KHÁC BIỆT QUỐC GIA TRONG NỀN
KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Copyright © 2011 by the McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.
McGraw-Hill/Irwin



2-3
Kinh tế chính trị là gì?
Nền kinh tế chính trị của một quốc
gia đề cập đến cách thức hệ thống
chính trị, kinh tế và pháp lý của một
quốc gia phụ thuộc lẫn nhau
chúng tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau
chúng ảnh hưởng đến mức độ kinh tế
thực hiện tốt trong nước




2-4
Hệ thống chính trị là gì?

Hệ thống chính trị liên quan đến hệ thống
của chính phủ trong một quốc gia
Được đánh giá bởi:
mức độ quốc gia nhấn mạnh chủ nghĩa tập
thể là trái ngược với chủ nghĩa cá nhân
mức độ các quốc gia là dân chủ hay độc tài
chuyên chế




2-5
Chủ nghĩa tập thể là gì?
Chủ nghĩa Tập thể nhấn mạnh đến tính ưu
việt của các mục tiêu tập thể so với các mục
tiêu cá nhân
có thể xuất phát từ các nhà triết học Hy Lạp, Plato (427-
347 BC)
Hiện nay, chủ nghĩa tập thể đồng nghĩa với
chủ nghĩa xã hội (Karl Marx 1818-1883)
ủng hộ quyền sở hữu nhà nước của phương tiện cơ bản
của sản xuất, phân phối, và trao đổi
quản lý mang lại lợi ích xã hội như một toàn thể, hơn là
tư bản cá nhân





2-6

Chủ nghĩa xã hội hiện đại
 Trong thế kỷ 20, chủ nghĩa xã hội chia thành:
1. Chủ nghĩa Cộng sản - chủ nghĩa xã hội chỉ có thể
đạt được thông qua cuộc cách mạng bạo lực và
chế độ độc tài chuyên chế
 rút lui trên toàn thế giới vào giữa năm 1990
2. Dân chủ xã hội - chủ nghĩa xã hội đạt được thông
qua dân chủ :
 rút lui khi nhiều nước chuyển sang nền kinh tế thị trường tự do
 doanh nghiệp nhà nước đã được tư nhân hóa




2-7
Chủ nghĩa cá nhân là gì?
Chủ nghĩa cá nhân liên quan đến triết lý một cá
nhân cần phải có tự do theo đuổi lý tưởng kinh tế
và chính trị của mình
 có thể xuất phát từ triết học Hy Lạp, Aristotle (384-322 BC), người
lập luận rằng sự đa dạng cá nhân và sở hữu tư nhân là cần thiết
 quyền tự do kinh tế và chính trị cá nhân là những quy tắc nền tảng
của một xã hội
 nghĩa là hệ thống chính trị dân chủ và nền kinh tế thị trường tự do




2-8
Dân chủ là gì?

Dân chủ đề cập đến một hệ thống chính trị trong
đó chính phủ lập bởi nhân dân, thực hiện đại diện
hoặc trực tiếp hoặc thông qua bầu cử
thường liên hệ với chủ nghĩa cá nhân
dân chủ thuần túy dựa trên niềm tin rằng công dân
phải được trực tiếp tham gia vào việc ra quyết
định
hầu hết các quốc gia dân chủ hiện đại, thực hiện
dân chủ đại diện khi công dân định kỳ bầu cử cho
những cá nhân đại diện cho họ





2-9
Chủ nghĩa chuyên chính là gì?
 Chủ nghĩa chuyên chính là một hình thức của chính phủ trong đó một
người hoặc đảng phái chính trị kiểm soát hoàn toàn mọi lĩnh vực của đời
sống con người và nghiêm cấm các đảng chính trị đối lập
1. Chủ nghĩa chuyên chính Cộng sản - ở các quốc gia mà đảng cộng sản
độc quyền nắm chính quyền
2. Chủ nghĩa chuyên chính thần quyền - ở các quốc gia mà quyền lực
chính trị là độc quyền của một đảng, nhóm, hoặc cá nhân cầm quyền
theo các nguyên tắc tôn giáo
3. Chủ nghĩa chuyên chính bộ tộc - ở các quốc gia mà một đảng chính trị
đại diện cho lợi ích của một bộ lạc cụ thể độc quyền nắm quyền
4. Chủ nghĩa độc tài cánh hữu - cho phép một số quyền tự do cá nhân về
kinh tế, nhưng hạn chế quyền tự do của cá nhân về chính trị

2-10
Hệ thống kinh tế là gì?
 Có ba loại hệ thống kinh tế
1. Nền kinh tế thị trường - tất cả hoạt động sản xuất là sở hữu tư nhân và
sản xuất được xác định bởi sự tương tác giữa cung và cầu
 Chính phủ khuyến khích cạnh tranh tự do và công bằng giữa những nhà sản
xuất tư nhân
2. Nền kinh tế chỉ huy- chính phủ có kế hoạch về hàng hoá và dịch vụ mà quốc
gia sản xuất, số lượng được sản xuất, và giá họ bán
 tất cả các doanh nghiệp là sở hữu của nhà nước, và các chính phủ phân bổ
nguồn lực cho “sự tốt đẹp của xã hội“
 bởi vì có ít động cơ để kiểm soát chi phí và có hiệu quả, nền kinh tế chỉ huy
có xu hướng đình trệ
3. Nền kinh tế hỗn hợp - một số lĩnh vực nào đó của nền kinh tế là thuộc sở
hữu tư nhân và cơ chế thị trường tự do trong khi các ngành khác có quyền
sở hữu nhà nước đáng kể và chính phủ có chương trình kế hoạch hóa
 các chính phủ có xu hướng sở hữu các công ty được coi là quan trọng đối với
an ninh quốc gia



2-11
Hệ thống pháp luật là gì?
 Hệ thống pháp luật của một quốc gia liên quan
đến các quy tắc điều chỉnh hành vi cùng các quá
trình mà pháp luật được thực thi , thông qua đó
khắc phục những mối bất hòa
 Có ba loại hệ thống pháp luật

1. Luật phổ biến - dựa trên các tiền lệ, truyền
thống, và phong tục
2. Luật dân sự - dựa trên bộ chi tiết của luật tổ
chức thành các bộ luật
3. Luật Thần quyền - Luật dựa trên giáo lý tôn giáo



2-12
Thực thi hợp đồng trong các hệ
thống pháp luật khác nhau
 Hợp đồng là một tài liệu xác định các điều kiện trao đổi và
chi tiết các quyền và nghĩa vụ của các bên liên qua
 Hợp đồng pháp lý là cơ quan của pháp luật chi phối việc
thực thi hợp đồng
 Dưới một hệ thống pháp luật chung, hợp đồng có xu hướng
rất chi tiết với tất cả các dự phòng
 Dưới một hệ thống pháp luật dân sự, hợp đồng có xu
hướng ngắn hơn và ít cụ thể bởi vì nhiều vấn đề đã được đề
cập trong luật dân sự
 Nhiều quốc gia đã phê chuẩn Công ước của Liên Hợp
Quốc về Hợp đồng kinh doanh Hàng hoá Quốc tế
(CIGS), thiết lập một bộ quy tắc thống nhất chi phối các
khía cạnh nhất định của việc thực hiện hợp đồng thương
mại hàng ngày giữa người mua và người bán có địa điểm
kinh doanh ở các quốc gia khác nhau

2-13
Quan hệ giữa quyền sở hữu và
tham nhũng
 Quyền sở hữu liên quan đến các quyền lợi hợp pháp về sử dụng đối
với một tài nguyên, được sử dụng bởi thu nhập bất kỳ, có thể được
khai thác từ nguồn tài nguyên đó
 Có thể bị vi phạm thông qua:
1. Hành động bí mật- hành vi trộm cắp, cướp, tống tiền
2. Hành động công khai: - hợp pháp – ví dụ: thu thuế quá mức hay bất
hợp pháp - vd. hối lộ hoặc tống tiền
 tham nhũng mức độ cao làm giảm đầu tư trực tiếp nước ngoài, giảm
thương mại quốc tế, và tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia
 Đạo luật chống tham nhũng ở nước ngoài làm công ty Mỹ hối lộ các
quan chức chính phủ nước ngoài để có được hoặc duy trì việc kinh
doanh với chính quyền nước ngoài có thẩm quyền là bất hợp pháp




2-14
Quốc gia nào tham những nhiều
nhất?
Rankings of Corruption by Country 2008




2-15
Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

 Quyền Sở hữu trí tuệ - tài sản là sản phẩm của hoạt
động trí tuệ
 Có thể được bảo vệ bằng cách sử dụng:
1. Bằng sáng chế - độc quyền trong một thời gian xác định
để việc sử dụng, sản xuất, hoặc bán sáng chế đó
2. Quyền tác giả - độc quyền hợp pháp của tác giả, nhạc sĩ,
nhà viết kịch, nghệ sĩ, và nhà xuất bản để xuất bản và công
bố tác phẩm của họ khi thấy phù hợp
3. Thương hiệu - thiết kế và tên hiệu mà các thương gia
hoặc các nhà sản xuất chỉ định và phân biệt sản phẩm của
mình




2-16
Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ
Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ khác nhau giữa các
quốc gia
 Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới
 Công ước Paris về bảo hộ sở hữu công nghiệp
Để tránh vi phạm bản quyền, các công ty có thể:
tránh xa các quốc gia mà luật sở hữu trí tuệ lỏng lẻo
hồ sơ tố tụng
vận động các chính phủ thỏa thuận và thực thi quyền sở
hữu quốc tế

2-17
Luật an toàn sản phẩm và trách
nhiệm pháp lý là gì?
Luật an toàn sản phẩm đặt tiêu chuẩn nhất định
mà một sản phẩm phải tuân thủ
Trách nhiệm pháp lý của Sản phẩm liên quan
đến trách nhiệm của một công ty và nhân viên của
mình chịu trách nhiệm khi sản phẩm là nguyên
nhân gây tử vong, thương tích, hoặc thiệt hại
Khi luật an toàn sản phẩmtrong nước chặt chẽ
hơn so với ở nước ngoài, hoặc khi pháp luật lỏng
lẻo hơn về trách nhiệm, công ty phải quyết định
liệu có nên tuân thủ các tiêu chuẩn quốc gia trong
nước hay nước chủ nhà




2-18
Yếu tố xác định mức độ phát triển
kinh tế của một quốc gia
 Hai cách để đo lường mức độ phát triển kinh tế
1. Tổng thu nhập quốc dân (GNI) tính trên đầu
người
2. Sức mua tương đương (PPP) liên quan đến
việc điều chỉnh GNI theo ngang giá sức mua
Nhà kinh tế đoạt giải Nobel Amartya Sen lập luận
rằng phát triển kinh tế nên được xem là một tiến
trình mở rộng các quyền tự do thực sự
 việc loại bỏ những trở ngại chính như nghèo đói, độc tài, và bỏ bê

công trình công cộng có được được tự do
 sự hiện diện của chăm sóc y tế cơ bản và giáo dục cơ bản





2-19
Yếu tố xác định mức độ phát triển
kinh tế của một quốc gia
 Liên Hợp Quốc sử dụng ý tưởng của Sen để phát
triển chỉ số phát triển con người (HDI) mà là dựa
trên
 Tuổi thọ dự tính khi sinh
 trình độ học vấn
 thu nhập trung bình đủ để đáp ứng các nhu cầu cơ
bản của cuộc sống




2-20
So sánh phát triển kinh tế của các
quốc gia
Economic Data for Select Countries

2-21
Ảnh hưởng của kinh tế chính trị
đến sự phát triển kinh tế
Đổi mới và phát triển kinh doanh là động cơ của
tăng trưởng kinh tế dài hạn
Đổi mới và phát triển kinh doanh đòi hỏi một nền
kinh tế thị trường và quyền sở hữu mạnh mẽ
Chế độ dân chủ có lẽ có lợi cho tăng trưởng kinh tế
dài hạn hơn chế độ độc tài, ngay cả độc tài tốt
Tăng trưởng kinh tế sau đó dẫn đến việc thành lập
chế độ dân chủ




2-22
Ảnh hưởng của địa lý và giáo dục
đến phát triển kinh tế
Các quốc gia có vị trí địa lý thuận lợi có nhiều khả
năng tham gia vào thương mại, như vậy, thị
trường cởi mở hơn dựa trên hệ thống kinh tế, và
thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
Các nước đầu tư vào giáo dục có mức tăng trưởng
cao hơn bởi vì lực lượng lao động có năng suất cao
hơn



2-23
Sự thay đổi của kinh tế chính trị

 Kể từ cuối những năm 1980, hai xu hướng đã xuất hiện:
1. Cuộc cách mạng dân chủ (cuối thập niên 1980 và đầu
những năm 1990)
 chế độ độc tài chuyên chính thất bại trong việc cung cấp những tiến bộ
kinh tế cho số lượng dân số lớn
 thông tin mới và công nghệ truyền thông đã phá vỡ khả năng của nhà
nước để kiểm soát thông tin truy cập chưa được kiểm duyệt
 tiến bộ kinh tế của 25 năm qua đã dẫn tới các trung tâm ngày càng thịnh
vượng và các tầng lớp lao động thúc đẩy cải cách dân chủ
2. Sự chuyển dịch của nền kinh tế kế hoạch tập trung và
hỗn hợp
 nhiều quốc gia đã chuyển hướng sang mô hình kinh tế
dựa trên thị trường




2-24
Mức độ tự do của nền kinh tế các
quốc gia
Political Freedom in 2008






2-25
Mức độ tự do của nền kinh tế các
quốc gia

Distribution of Economic Freedom in 2008