tiểu luận QUY TRÌNH TRUYỀn máu

QUY TRÌNH TRUYỀN MÁU
Mục tiêu học tập
1. Trình bày được các bước của quy trình
truyền máu
2. Nêu được các yêu cầu kỹ thuật của cấp phát
và sử dụng máu trên lâm sàng
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
1. Chuẩn bị bệnh nhân
I. TRƯỚC KHI TRUYỀN MÁU
Trước khi truyền máu, bệnh
nhân phải được thông báo về
chỉ định truyền máu, về các
nguy cơ có thể gặp phải.
Trong trường hợp phẫu thuật
cần truyền máu, cũng cần có sự
chấp thuận của bệnh nhân và
cần ghi chung vào bản cam kết
phẫu thuật.
Đo huyết áp, nhiệt độ, nhịp
thở, mạch của bệnh nhân
trước khi truyền máu. theo
dõi những thay đổi trong và
sau truyền máu.
2. Lĩnh máu và vận chuyển máu
2.1. Lĩnh máu
- Trước khi lĩnh máu phải kiểm tra
kỹ y lệnh truyền máu của bác sỹ,
các loại thuốc sử dụng trước đó,
các dấu hiệu sống còn và nên đặt
một đường truyền tĩnh mạch.

- Nhân viên lĩnh máu phải
trình cho nhân viên truyền
máu phiếu lĩnh máu ghi đầy
đủ họ tên bệnh nhân, mã số
(nếu có), số lượng chế phẩm
máu cần lấy.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
- Cung cấp cho nhân viên
truyền máu 2 ống nghiệm
chứa mẫu máu bệnh nhân: 1
ống máu đông (để xác định
kháng thể) và một ống máu
chống đông (để xác định
kháng nguyên trên hồng cầu).
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
- Người đi lĩnh máu phải là cán bộ
chuyên môn của chính cơ sở có
bệnh nhân nằm điều trị. Nếu là
bệnh nhân của bệnh viện khác thì
phải do nhân viên của phòng
truyền máu bệnh viện đó đến lĩnh
máu và chịu trách nhiệm vận
chuyển.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
- Các xét nghiệm huyết thanh liên quan
đến truyền máu: định nhóm máu hệ
ABO, (và hệ Rh nếu cần), phát hiện

kháng thể bất thường và phản ứng chéo
để xác định sự phù hợp nhóm máu giữa
người cho và người nhận trước khi
truyền các sản phẩm máu. Các xét
nghiệm này do nhân viên của ngân hàng
máu thực hiện.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
- Chỉ một đơn vị máu được
phát ra tại một thời điểm,
trừ khi nơi bệnh nhân
đang điều trị được trang bị
tủ lạnh chuyên dụng trữ
máu.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
2.2. Vận chuyển máu
Các chế phẩm máu sẽ được vận
chuyển bằng hệ thống ống hoặc do
nhân viên y tế.
+ Hồng cầu khối và huyết tương phải
được lưu trữ ở nhiệt độ 1- 6
0
C trong
quá trình vận chuyển, không được
quá nhiệt độ10
0
C.
 Trong trường hợp máu được vận
chuyển bởi nhân viên y tế, ngay trong

lúc nhận máu nhân viên y tế phải
kiểm tra màu sắc của túi máu và
kiểm tra họ tên của bệnh nhân được
ghi trên túi máu có đúng với bệnh
nhân cần truyền không.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
 Nếu sau một thời gian
ngắn, máu không được truyền
thì cần phải được gửi ngay về
ngân hàng máu và phải báo
cho họ biết đây là túi máu
được trả về để tránh huỷ bỏ.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
 Hồng cầu khối và huyết tương nếu
không được truyền phải gửi trả lại
ngân hàng máu trong vòng 30 phút
kể từ khi phát máu.
 Máu phải được truyền trong vòng
4 giờ kể từ khi phát máu.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
3. Những bước cần làm ngay trước khi truyền máu
- Xác nhận lại y lệnh truyền máu của bác sỹ.
- Xác nhận sự phù hợp giữa họ tên bệnh nhân,
thông tin ghi trên túi máu và phiếu truyền
máu ở ngay tại giường bệnh nhân, tuyệt đối
không được bỏ qua bước này.
Bài giảng QUY TRINH TM

ThS. Hà Nữ Thùy Dương
- Xác nhận nhóm máu, loại chế phẩm máu, hạn sử dụng.
- Kiểm tra sự phù hợp của chế phẩm máu đối với bệnh nhân
(hệ ABO và Rh).
- Làm phản ứng chéo tại giường bằng cách trộn một giọt máu
bệnh nhân và một giọt máu của túi máu trên lam kính và
quan sát sự ngưng kết.
- Ghi lại thời gian bắt đầu truyền máu
- Ngay trước khi truyền máu phải lắc trộn túi máu nhẹ nhàng.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
Bảng 21. Chỉ định nhóm máu phù hợp (hệ ABO và Rh)
và chế phẩm thay thế
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
Nhóm máu
bệnh nhân
Kháng
nguyên
Kháng thể
Chế phẩm máu phù hợp
Máu toàn
phần
Khối
hồng cầu
Huyết
tương
Tiểu cầu
Tủa lạnh
O Không

Anti-A
Anti-B
O O
O/A
B/AB
- Cùng
nhóm máu
- Nếu cần,
mọi nhóm
khác đều
được
A A Anti-B A A/O A/AB
B B Anti-A B B/O B/AB
AB A và B Không AB
AB/A
B/O
AB
- Bệnh nhân nhóm máu Rh(+) có thể truyền các chế phẩm Rh dương và
Rh âm
- Bệnh nhân nhóm máu Rh(-) chỉ được truyền các chế phẩm Rh âm
(không áp dụng chỉ định này khi truyền tủa lạnh và huyết tương)
II. TRONG KHI TRUYỀN MÁU
1. Thử phản ứng sinh vật
Khi bắt đầu truyền máu, có
thể đánh giá sự dung nạp của
bệnh nhân đối với máu truyền
vào bằng 2 cách:
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
+ Truyền nhanh khoảng 10 ml máu

đầu tiên, dừng lại và kiểm tra trạng
thái bệnh nhân.
+ Truyền chậm với tốc độ 10 giọt/ phút
trong khoảng 5 phút đầu và cũng
theo dõi trạng thái bệnh nhân.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
Nếu bệnh nhân có biểu hiện bất an như hốt
hoảng, rùng mình ớn lạnh, hoặc có biến
đổi đột ngột các dấu hiệu sinh tồn (huyết
áp, mạch, nhịp thở ) thì cần ngừng truyền
máu ngay (khóa đường truyền và giữ
nguyên), theo dõi chặt trạng thái bệnh
nhân và nếu cần thì kiểm tra túi máu (phù
hợp nhóm máu ABO và Rh, chất lượng túi
máu ).
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
Chỉ tiếp tục truyền máu nếu kiểm
tra kỹ không phát hiện bất
thường và bệnh nhân đã ổn định
về lâm sàng.
- Nếu bệnh nhân không có biểu
hiện gì như đã nêu, tiếp tục
truyền tốc độ bình thường.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
2. Ủ ấm máu
- Việc truyền nhanh máu đang ở
nhiệt độ tồn trữ 4

0
C, lạnh so với
thân nhiệt bệnh nhân có thể rất
nguy hiểm với bệnh nhân.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
- Có thể dùng máy ủ ấm máu
trước khi truyền vào bệnh
nhân, nhưng phải kiểm tra kỹ
các thông số cũng như thực
hiện tốt các thao tác để tránh
làm hỏng máu do quá nóng.
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
3. Ủ ấm bệnh nhân
- Có thể có lợi và đơn giản hơn so với
việc dùng máy ủ ấm túi máu
- Ử ấm bệnh nhân bằng máy sưởi có thể
được dùng trong các trường hợp sau
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương
+ Người lớn được truyền máu với tốc
độ cao trên 50ml/ kg/ giờ
+ Trẻ em cần truyền thay máu
+ Truyền máu cho bệnh nhân có kháng
thể lạnh, có triệu chứng lâm sàng
Bài giảng QUY TRINH TM
ThS. Hà Nữ Thùy Dương