Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học

Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
1



SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TỈNH BÌNH ĐỊNH
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THỊ XÃ AN NHƠN


TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NHƠN HẬU
Địa chỉ: Vân Sơn –Nhơn Hậu –An Nhơn - Bình Định
Điện thoại: 0563993061
Email:



Họ và tên học sinh: Võ Trần Diễm My
Lớp: 9A
1

Email:

GV hướng dẫn: thầy Trương Thế Thảo

Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
2

1. Tên tình huống:
Bố em nghiện hút thuốc lá, nhiều người thân trong gia ñình ñã
khuyên nhủ nhiều lần nhưng bố không bỏ ñược. Và nhiệm vụ của em là
viết một bức tâm thư gửi bố nói về tác hại của thuốc lá và những biện
pháp giúp bố từ bỏ thuốc lá.
2. Mục tiêu giải quyết tình huống: Kết hợp sự hiểu biết của em về thuốc lá
như nguồn gốc, sự du nhập của thuốc lá vào Việt Nam, thành phần hóa học
của khói thuốc, tác hại của thuốc lá ñối với sức khỏe con người, những quy
ñịnh xử phạt ñối với người hút thuốc lá…từ các môn học: Lịch sử, Địa lý,
Toán học, Hóa học, Sinh học, Giáo dục công dân, Ngữ Văn…Em viết một
bức tâm thư thuyết phục bố bỏ ñược thuốc lá.
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan ñến việc giải quyết tình
huống:
Để giải quyết tình huống này, em ñã vận dụng kiến thức của các môn
Sinh học, Hóa học, Toán học kết hợp với Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân,
Ngữ Văn ñồng thời tìm kiếm thu thập thêm các tư liệu từ Internet, sách,
báo, phương tiện truyền thông, truyền hình
4. Giải pháp giải quyết tình huống:

Vận dụng các kiến thức liên môn:
- Sinh học – tác dụng và tác hại của thuốc lá ñối với cơ thể con người.
- Hóa học– thành phần hóa học của thuốc lá.
- Toán học – Bài toán kinh tế khi sử dụng và không sử dụng thuốc lá.
- Giáo dục công dân – Ý thức công dân tôn trọng quy ñịnh của pháp luật, các

quy ñịnh xử phạt ñối với người hút thuốc lá.
- Lịch sử – nguồn gốc thuốc lá, lịch sử du nhập của thuốc lá vào Việt nam
nói riêng và các nước trên thế giới nói chung.
- Ngữ văn – sử dụng từ ngữ, phương thức biểu ñạt phù hợp cho lá thư.
- Địa lí – vị trí ñịa lí, ñịa hình, ñặc ñiểm phát triển cây thuốc lá.
5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống:
* Tiến trình giải quyết tình huống:
- Định hướng các ý chính.
- Tìm kiếm, tổng hợp tư liệu.
- Viết thành bức thư hoàn chỉnh
* Tư liệu sử dụng: Sách, báo, tư liệu từ Internet, truyền hình, ñài…
* Ứng dụng công nghệ thông tin: sử dụng công cụ tìm kiếm Google, Yahoo,
Bing, Cốc Cốc
* Giải quyết tình huống: Bức tâm thư gửi bố


Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
3

Kính gửi bố yêu của con!
Bố ơi, lâu nay bố có còn hút thuốc nữa không? Con buồn lắm, con
buồn vì bố ñã hút thuốc mà không từ bỏ nó.
Bố biết ñấy, ñã bấy lâu nay việc hút thuốc lá ñã là vấn ñề gây nhức
nhối trong xã hội. Nó là nguyên nhân gây tử vong của không biết bao nhiêu
người. Nhưng còn ñáng buồn hơn nữa, là số người hiện ñang cai thuốc
chiếm tỉ lệ rất thấp, còn số người nghiện thuốc thì ngày một tăng cao ñó bố
à!
Bố có biết cây thuốc lá bắt nguồn từ ñâu không? Cây thuốc lá hoang

dại ñã có cách ñây khoảng 4.000 năm, trùng với văn minh của người da ñỏ
vùng Trung và Nam Mỹ. Lịch sử chính thức của việc sản xuất thuốc lá ñược
ñánh dấu vào ngày 12/10/1492 do chuyến thám hiểm tìm ra châu Mỹ của
Christopher Columbus, ông ñã phát hiện thấy người bản xứ ở quần ñảo Antil
vừa nhảy múa, vừa hút một loại lá cuộn tròn gọi là Tabaccos. Hàng ngàn
năm trước Công nguyên, người da ñỏ ñã trồng thuốc lá trên vùng ñất mênh
mông ở Nam Mỹ, Trung Mỹ, quần ñảo Antil và một số nơi khác. Tại các
nước Châu Á Thái Bình Dương, thuốc lá ñược trồng vào thế kỷ 18. Sau
chiến tranh thế giới thứ II, các quốc gia giành ñược ñộc lập cũng chú ý phát
triển ngành công nghiệp thuốc lá như Trung Quốc, Indonesia, Triều Tiên,
Ấn Độ, Philippines, Ai Cập, Pakistan, Việt Nam
Thuốc lá là cây thuộc họ Cà. Đây là loài ñược trồng phổ biến nhất của
chi Thuốc lá, lá dùng ñể chế biến các sản phẩm thuốc lá. Cây cao từ 1 m ñến
2 m. Cây thuốc lá ñược cho là có nguồn gốc từ các loài Nicotiana hoang dại,
là dòng lai của các loài Nicotiana sylvetris, Nicotan tomentosiformis, và có
thể cả Nicotiana otophora.

Bố biết không? Hằng năm thuốc lá, thuốc lào giết hại hàng triệu người
trên thế giới. Hút thuốc là nguyên nhân gây bệnh và tử vong có thể tránh
ñược. Những năm gần ñây người ta ngày càng hiểu rõ các tác hại của hút
thuốc lá.
Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
4


Bố biết không, trong khói thuốc lá chứa hơn 4000 loại hoá chất. Trong
ñó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện và các
chất gây ñộc:

* Nicôtin: Đó là một chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có
mùi thuốc khi tiếp xúc với không khí. Nicôtine ñược hấp thụ qua da, miệng
và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Khi bố hút thuốc thì trung bình bố ñã
ñưa vào cơ thể của bố từ 1 ñến 2 mg nicôtin ñối với mỗi ñiếu thuốc.
Bố có biết nicôtin là một chất có tính dược lý gây nghiện là chủ yếu,
nó cũng tương tự như các chất ma tuý Heroin và Cocain vậy ñó. Tác dụng
gây nghiện của nicôtin chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt
của các thụ thể nicotine trên các cấu trúc não. Chất alcaloide này tác ñộng
lên các thụ thể ở hệ thống thần kinh với chất dẫn truyền thần kinh dopamine.
Dopamine là một hoá chất chính trong não ñiều chỉnh mong muốn sử dụng
các chất gây nghiện, gây bài tiết adrenaline (nhịp tim nhanh, co mạch ngoại
vi, ức chế co bóp và chế tiết dịch vị dạ dày). Tuy nhiên trong cơ thể nicôtin
sẽ nhanh chóng ñược chuyển hóa thành cotinin và thải trừ ra nước tiểu.
* Monoxit cacbon (CO): Khí CO có nồng ñộ cao trong khói thuốc lá và sẽ
ñược hấp thụ vào máu, gắn với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 20 lần
oxy. Với bố hút trung bình 1 bao thuốc mỗi ngày thì hàm lượng
hemoglobine khử có thể tới 7-8%. Sự tăng hemoglobine khử làm chuyển
dịch ñường cong phân tách oxy-hemoglobin dẫn ñến giảm lượng oxy chuyển
ñến tổ chức gây thiếu máu tổ chức và có lẽ góp phần hình thành các mảng
xơ vữa ñộng mạch ñó bố.
* Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá: Bố biết không trong khói thuốc lá
chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích
này gây nên các thay ñổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn ñến tăng sinh
các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông
Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
5

chuyển. Các thay ñổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của

thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay ñổi này có thể hồi phục ñược khi
ngừng hút thuốc.
* Các chất gây ung thư: Người ta ñã tìm hiểu ñược trong khói thuốc có trên
40 chất trong số ñó gồm cả các hợp chất thơm có vòng ñóng như
Benzopyrene có tính chất gây ung thư. Các hoá chất này tác ñộng lên tế bào
bề mặt của ñường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức,
biến ñổi tế bào dẫn ñến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.
Chắc bố chưa biết tới 3 kiểu khói thuốc: dòng khói chính, dòng khói
phụ và khói thuốc môi trường. Dòng khói chính (MS) là dòng khói do người
hút thuốc hít vào. Đó là luồng khí ñi qua gốc của ñiếu thuốc. Dòng khói phụ
(SS) là khói thuốc từ ñầu ñiếu thuốc ñang cháy toả ra vào không khí, nó
không bao gồm phần khói thuốc do người hút thở ra. Khoảng 80% ñiếu
thuốc là cháy bỏ ñi. Khói thuốc môi trường (ETS) là hỗn hợp của dòng phói
phụ và khói thở ra của dòng khói chính cũng như các chất tạp nhiễm khuếch
tán qua giấy quấn thuốc lá và ñầu ñiếu thuốc giữa các lần hút.
Tại Việt Nam khói thuốc “giết” khoảng 40.000 người mỗi năm. So
với số ca tử vong do HIV/AIDS là 48.000 ca kể từ ca nhiễm HIV/AIDS ñầu
tiên (năm 1992), hay so với TNGT, mỗi năm 13-14.000 ca tử vong, thì số
người chết do khói thuốc gây ra khủng khiếp hơn rất nhiều. Thuốc lá là một
trong những nguyên nhân hàng ñầu gây ra bệnh tật và tử vong trên thế giới.
Theo những nghiên cứu gần ñây cho thấy, những người hút thuốc lá có thể
mắc phải 25 loại bệnh khác nhau như ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung
thư khoang miệng, ung thư da, các bệnh tim mạch Trong ñó, có tới 95%
người mắc ung thư phổi là do thuốc lá gây ra. Chưa hết, thuốc lá còn là
nguyên nhân chính gây ra tai biến mạch máu não, sảy thai ở phụ nữ và liệt
dương ở nam giới.
Ngoài ra, hút thuốc còn làm giảm khả năng lưu thông của máu trong
cơ thể, tăng nhịp tim và làm suy giảm sức khoẻ, dẫn ñến nhiều bệnh ung thư
khác như ung thư miệng, ñại tràng, vòm họng, thực quản, gan, thận…Các
nhà khoa học ñã khảo sát và tìm ra ñược rằng tuổi thọ trung bình của người

hút thuốc ngắn hơn so với người không hút thuốc từ 05 ñến 08 năm, tức là
khi hút 1 ñiếu thuốc tự ta ñã làm mất ñi 5,5 phút cuộc sống. Thế thì có phải
chỉ có người hút mới chịu những tác hại xấu do thuốc lá?
Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
6


Không ñâu bố! Ngoài con ñường hút thuốc trực tiếp (hay còn gọi là
hút thuốc lá chủ ñộng), thuốc lá còn có thể gây hại qua việc ta hít phải khói
thuốc của người khác (còn gọi là hút thuốc lá thụ ñộng). Khi bố hút thuốc,
khói thuốc tỏa ra khiến cho những người trong gia ñình chúng ta như mẹ,
con, các em và nhiều người thân khác nữa hít phải thì họ sẽ phải chịu rủi ro
cao hơn hoặc bị mắc các bệnh kinh niên và cấp tính về họng, tai và trí tuệ
cũng như sức khoẻ thể chất bị ảnh hưởng. Phụ nữ có mang mà hút thuốc sẽ
chịu rủi ro bị sẩy thai cao hơn, sinh con nhẹ cân, hoặc con bị ốm, tử vong.
Trẻ sơ sinh của những người cha hút thuốc trong những tháng trước và trong
thời gian mang thai của người mẹ có nguy cơ gấp ñôi bị hở hàm ếch, bạch
cầu và chịu mức rủi ro bị ung thư não cao hơn tới 40% so với những trẻ có
cha không bao giờ hút thuốc. Đó là những ảnh hưởng không nhỏ tí nào phải
không bố? Dù có thể vì lịch sự nhiều người không nói ra nhưng việc hút
thuốc nơi ñông người sẽ làm nhiều người rất khó chịu, thậm chí coi ñó là
một hành vi khiếm nhã, bất lịch sự.

Không chỉ gây bệnh thuốc lá còn gây thiệt hại lớn về kinh tế ñó bố.
Bố thử nghĩ xem: trung bình một ngày bố chi 20.000 ñồng cho việc hút
thuốc thì một năm bố phải tốn 7.300.000 ñồng. Cứ như thế bố hút chắc
khoảng cũng 40 ñến 50 năm thì phải tốn 292.000.000 ñồng ñến 365.000.000
Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành

cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
7

ñồng cho mặt hàng này. Trong khi với số tiền ñó bố có thể làm ñược rất
nhiều việc có ích khác cho con, mẹ và các em. Theo Bộ Công Thương thì
người dân Việt Nam tiêu tốn khoảng 10.400 tỉ ñồng cho các sản phẩm thuốc
lá, nhiều gấp ñôi chi phí cho giáo dục và gấp rưỡi chi phí chăm sóc sức
khỏe. Ngoài ra, hằng năm nhà nước và người dân phải dành 1.016 tỉ ñồng ñể
chi phí cho 3 trong 25 loại bệnh do thuốc lá gây ra (bệnh tim mạch, ung thư
phổi và các bệnh khác có nguyên nhân từ thuốc lá). Bố biết không? Các
chuyên gia nghiên cứu cho rằng: nếu một người sử dụng thuốc lá từ 30-40
năm thì nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi khoảng 20-30% , bình quân cứ 8
giây thì sẽ có hai người chết vì các bệnh có liên quan ñến thuốc lá. Sử dụng
thuốc lá là 6 trong 8 nguyên nhân gây tử vong hàng ñầu của thế giới. Nhưng
có thể phòng tránh ñược!
Đâu chỉ có vậy, hút thuốc lá không ñúng nơi còn là vi phạm pháp luật
nữa ñó bố. Theo Việt Nam mình thì Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá,
có hiệu lực tháng 5/2013, cấm các hoạt ñộng quảng cáo thuốc lá, nghiêm
cấm bán thuốc lá cho trẻ em dưới 18 tuổi và cấm hút thuốc ở những khu vực
công cộng bao gồm trường học, bệnh viện, tòa nhà văn phòng và các phương
tiện giao thông công cộng. Bên cạnh ñó, nhà nước ta cũng có một số quy
ñịnh về chính sách quốc gia phòng chống tác hại của thuốc lá: tăng thuế
thuốc lá làm tăng nguồn ngân sách (năm 2008 thuế tiêu thụ ñặc biệt ñối với
thuốc lá là 65% giá xuất xưởng và 10% thuế giá trị gia tăng; tương ñương
45% giá bán lẻ); phát ñộng phong trào xây dựng môi trường không khói
thuốc; in lời cảnh báo sức khỏe trên bao bì với diện tích chiếm 30% vỏ bao
Con biết bố ñã nghiện thuốc là từ lâu và việc từ bỏ nó ñối với bố hình
như là không thể. Cái chính là bố phải tìm ra nguyên nhân vì sao mình lại
hút thuốc, ñể từ ñó tìm cách làm sao cho mình bỏ ñược. Và quan trọng nhất,

bố phải quyết tâm cai thuốc: trước khi cai thuốc, bố phải quyết ñịnh thật sự
mình muốn gì chứ không phải chỉ gia ñình, bạn bè của mình muốn gì. Hãy
lên kế hoạch cho tương lai, ñưa ra các mục tiêu cho bố và lập kế hoạch ñể
thực hiện và hãy tập trung vào các mục tiêu ñó hút thuốc có thể xuất hiện
trong quá trình thực hiện mục tiêu. Một trong những cách hữu hiệu nhất là
nhai kẹo cao su mỗi khi muốn hút thuốc. Tập dần thói quen này dần sẽ thay
thế hẳn luôn việc nghiện thuốc lá. Và sau khi bố ñã bỏ ñược, ñôi khi những
cơn “ghiền” vẫn quay lại. Hãy sẵn sàng ñể ñối phó nếu tình huống ñó xảy ra.
Cai thuốc không phải là việc dễ dàng nhưng nhiều người vẫn làm ñược ñó
bố ạ!
Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
8

Bố ạ! Bố thử nghĩ xem việc hút thuốc lá rõ ràng mang tới nhiều tác
hại hơn là lợi ích phải không bố? Nó làm cho sức khỏe con người ngày càng
giảm sút ñi, nghe tiếng ho của bố mỗi ñêm, lòng con ñau biết mấy. Con thật
không dám nghĩ ñến những hậu quả mà thuốc lá gây ra cho sức khỏe con
người. Bố hãy vì gia ñình chúng ta, vì các con, vì mẹ hãy tự bảo vệ sức khỏe
của mình bằng cách nói không với thuốc lá từ hôm nay. Hơn nữa, lâu nay bố
luôn là niềm tự hào của chúng con. Con không muốn người khác tỏ vẻ khó
chịu với bố ở chốn ñông người chỉ vì bố hút thuốc lá. Theo con nghĩ bố nên
từ bỏ thuốc lá ñể làm một hình mẫu lý tưởng hơn trong lòng của chúng con.
Con cũng không muốn thấy hoặc tưởng tượng ra cảnh bố phải ñi nộp phạt vì
vi phạm Luật phòng chống tác hại của thuốc lá vì lâu nay con luôn hãnh diện
về bố!
Con biết, bố hút thuốc lá vì căng thẳng khi làm việc và những áp lực
của cuộc sống xung quanh. Nhưng ñâu phải chỉ có hút thuốc mới giúp chúng
ta giảm stress phải không bố? Những lúc căng thẳng bố có thể ñọc báo, nghe

ñài, xem ti vi, thưởng thức âm nhạc, chơi thể thao, ñi dạo hay chuyện trò
cùng với mẹ và chúng con… Chỉ cần có quyết tâm, chắc chắn không gì là
không thể. Hơn nữa, như con thấy có nhiều người nghiện thuốc lá còn nặng
hơn bố nhưng một khi có quyết tâm, họ ñều có thể bỏ ñược. Với một người
như bố lẽ nào lại không làm ñược chứ.
Nói chung là thuốc lá gây ra nhiều tác hại ảnh hưởng ñến kinh tế, sức
khỏe của cá nhân và của cộng ñồng. Cái vòng luẩn quẩn nghèo ñói - thiếu
hiểu biết - hút thuốc - bệnh tật, nghèo ñói sẽ không bao giờ kết thúc nếu
thuốc lá chưa ñược loại trừ ra khỏi cuộc sống người dân. Vì vậy, chúng ta
phải quyết tâm nói “không” với thuốc lá, vì một xã hội văn minh, phát triển,
vì một tương lai tươi sáng cho loài người nói chung và ñất nước Việt Nam
nói riêng.

Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
9

Con tin là bố sẽ làm ñược. Vì bố mãi mãi là niềm tự hào của chúng
con mà!
Con gái yêu của bố. My

6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống:
Sự kết hợp kiến thức của nhiều môn học như Sinh học, Hóa học, Toán
học, Giáo dục công dân, Lịch sử, Địa lý, Ngữ văn…vào cùng một chủ ñề:
“Tác hại và cách từ bỏ thuốc lá” mang ñến cho người ñọc một sự thuyết
phục cao hơn. Qua ñó người ñọc vừa thấy ñược tính hợp lý, logic của việc từ
bỏ thuốc lá qua các môn học tự nhiên vừa thấy ñược tính thuyết phục từ tình
cảm nhẹ nhàng của các môn học xã hội. Từ ñó có thể giúp người ñọc ngộ
nhận ra và tự mình quyết tâm từ bỏ thuốc lá.

Như vậy, kiến thức liên môn giúp học sinh biết kết hợp thế mạnh của
mỗi môn học vào cuộc sống, rèn luyện các kĩ năng giải quyết tình huống
trong cuộc sống tốt hơn. Qua ñó ta cũng thấy kiến thức của các môn học
luôn bổ sung cho nhau, giúp chúng ta hoàn thiện và phát triển mình một
cách toàn diện hơn.
Trên ñây là bài viết dự thi của em, chắn chắc là còn rất nhiều sai sót,
rất mong ñược sự thông cảm và ñóng góp của quý thầy, cô ñể bản thân em
ngày càng hoàn thiện kiến thức và kỉ năng của một người học sinh.
Em xin chân thành cảm ơn!












Bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn ñể giải quyết các tình huống thực tiễn dành
cho học sinh trung học
HS: Võ Trần Diễm My – Trường THCS Nhơn Hậu – An Nhơn – Bình Định
10


MỤC LỤC
Trang
1. Tên tình huống………………………………………………………. 1

2. Mục tiêu giải quyết tình huống……………………………………… 1
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan ñến việc giải quyết tình huống 1
4. Giải pháp giải quyết tình huống………………………………………. 1
5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống……………………… 1
6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống……………………………… 8
7. Mục lục ………………………………………………………………… 9