Đào tạo người thầy giáo ngoại ngữ theo hướng mới phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước

OÀO
TAO
NGUÒITHÀY GIÀO NGOAI
NGQ
THEO
HaÓNG MÓl PHUC VU SU
NGHIÈP
GÒNG NGHIÈP HÓA
VA HIEN
DAI HÓA DAT
NUÓC
TS.
PHAN
BICH
NGOC
Bg món Tarn
ly
Gido due,
Truùng
DHNN
Dai hdi VII eùa Dàng dà xàc dinh mue tiéu cùa eàch mang nude
ta là "Tié'p tue nim
vùng
hai nhiém vu chién
luge
xày dung ehù
nghla
xà hdi
va
bào ve
Tó

qude, day manh cdng nghiép hda, hién dai hda".
De
thue
hién mue tiéu chién
lugc ma
Dai hdi Dàng VII dà
de
ra, hdi
nghi Ban Chip hành Trung uang
lin thó
hai dà:
"Là'y
phàt trién giào
due dào tao
va
Khoa hge Cdng nghé
làm yéu
td ca bàn, eoi dd là
khàu
dot phà". Ngudn lue con ngudi là quy
bau
nhàt, ed vai trd quyé't dinh,
dae biét ddi vdi nude ta, khi ngudn
lue
tài ehinh
va
ngudn lue vàt chit
con han hep.
De thue hién su nghiép
càch

mang dd Dàng ta
hét sue
coi trgng su
nghiép "Trdng ngudi". Chi ed phàt huy ngudn lue con ngudi thi nude
ta mdi phàt trién nhanh
tu
dd mdi dudi kip eàe nude dang di trude
ehùng ta trong hoàn eành Khoa hoc
va
Cdng nghé trén thè' gidi dang
phàt trién nhu vù bào. Trong su nghiép dd eàe trudng Su pham nói
ehung, Trudng Dai hge Ngoai ngir - DHQGHN eùa ehùng ta ed
tràch
nhiém hét
sue
quan trgng
va
to
Idn
là dào tao
nhiìng
ngudi thày giào,
mot nhàn td quyé't dinh trong viéc trdng ngudi. Vdi bdi eành hién nay
chién luge ngoai ngu dang thay ddi cùng vdi
cude
eàch mang Khoa
hge - Cdng nghé thdng tin, su nghiép Day - hge Ngoai ngir ed vai trd
ành hudng dàng ké,
true
tié'p ddi vdi cdng cude phàt trién kinh

té
- xà
hdi - Vàn hda - Giào due, Khoa hge Cdng nghé
va
an ninh qude phdng
cùa dat nude.
234
Mot pham chat
hét sue
quan trgng cùa con ngudi Viét Nam, dae
biét, cùa the
he
tré bude vào the ky 21 là
lao
ddng tu ehù sàng tao de
don dàu
duge
su phàt trién Khoa hge - Cdng nghé. Song thiéu ngudi
thày giào sàng tao thi khdng
thè ed
ngudi hge sinh sàng tao vi "Sàng
tao ra con ngudi - diéu dd khdng phài là nhdi nhét nhùng tri
thùc
trong
kho tàng tri tue vào dàu de hge sinh. Khdng, dd cdn là
mot
qua trinh
phùc
tap han nhiéu lao ddng cùa ngudi thày giào khdng the so sành
va

ddi chié'u vdi bit ky cài gi Ngudi thiy giào phài lao ddng tu nàm
này sang nàm khàc
de
thay duge ddi tugng sàng tao cùa minh, hàng
mudi nàm trdi qua ban mdi hiéu duge diéu dd, khdng ed ai lai thudng
xuyén khdng
hai Idng ve
minh nhu ngudi giào vién, khdng
ed
mot
thù
lao ddng nào
ma
nhiing sai làm
va
thà't bai lai din dé'n nhùng hàu
qua
nàng né nhu lao ddng cùa ngudi giào vién" (V.A. Xukhdmlinxky).
Nhu ehùng ta dà bié't, mgi dùa tré bình thudng déu duge thién
nhién phù cho khà nàng sàng tao. Do vày, ehinh ngudi thày giào là
mdt diéu kién vd cùng quan trgng
de
phàt hién, bdi dudng
va
phàt
trién nhung khà nàng dd.
Bàn
ve
ngudi thày giào sàng tao, càn phài giài quyé't eàe vàn
de

nhu: The nào là su sàng tao
ve màt
su pham? Su sàng tao su pham
va
su
lành
nghé su pham ed phài là mot khdng? 0 ehùng ed mdi quan he
vdi nhau ra sao?
Mudn giài quyé't eàe tình hudng trén càn phài khang dinh su lao
ddng su pham bao gid cùng ed tinh sàng tao, vi ngudi hge sinh, hoàn
eành
giào
due
cùng nhu ehinh bàn thàn nhàn càch cùa ngudi thay giào
khdng bao gid
lap
lai. Mgi su quyé't dinh su pham là su hda hgp eùa
khoa hge nghé thuàt,
ma
cà hai thành phin này bao gid cùng ddi hdi
su sàng tao.
Su sàng tao su pham ed dàc diém
ma
nói dung cùa nd là sin pham
sàng tao (Su sàng tao, su giào due con ngudi). Su sàng tao su pham
va
sur lành nghé su pham ed mdi quan he bién ehùng thdng nhit, màt thiét
vdi nhau, nhung khdng ddng nhàt. Su lành nghé su pham là nàm vùng
nghé nghiép mdt càch hoàn thién. Vi vày thdng thudng su lành nghé
gin

lién
vdi viéc ed nhiéu kinh nghièm. Cdn ngudi giào vién mdi
bude
vào nghé, nghla là khi dd ho chua trd thành giào vién sàng tao. Su lành
nghé su pham là diéu kién thuàn
Igi
cho su sàng tao su pham.
235
Mudn trang bi cho nhùng ngudi thày giào boat ddng su pham sàng
tao càn phài ehù y nhùng thành phàn cùa nhàn càch ngudi giào vién
sàng tao, cu
thè
là:
1.
Tình nhàn vàn eùa nhàn càch
ngiròi
giào vién
Tinh nhàn vàn dd bao gdm: Su dinh hudng già tri ddi vdi bàn thàn,
ddi vdi nhùng phuong tién tàc ddng su pham, ddi vdi hge sinh, vdi tàp
thè,
vdi
mue
tiéu boat ddng su pham. Dinh hudng ehù dao cùa ngudi
giào vién là "nhàn vàn hda" boat ddng. Cùng vdi nd cdn là
Idng
yéu
tré,
ehù y tdi nhu
cau
cùa ngudi

duge
giào due
va
ed tinh thàn tràch
nhiém ddi vdi the
he
tré.
Vi thue
té cho thiy mdt ngudi thiy giào
thành cdng, mdt thiy giào gidi thi tiéu chi dành già khdng
thè
thiéu dd
là ehù
"Due"
va
ehù "Tài". Nhu Bàc Ho dà nói: "Ngudi
ed due ma
khdng
ed
tài thi làm viéc gì cùng
khd,
cdn ngudi ed tài
ma
khdng ed
due
là ngudi vd dung". Diéu này cùng
ed
nghla là viéc tran ddi, rèn
luyén va
hoàn thién nhàn càch cùa mdi con ngudi là vd cùng càn thiét

va
dàc biét ddi vdi sinh vién su pham thi lai
càng
càn thiét gap bdi vi
"ngudi giào vién khdng nhùng là mdt dng thiy
ma con
là
mot
hge trd.
Ngudi giào vién cdng hién cho hge sinh, cdng hién cho nhàn dàn nghi
lue eùa minh, màu cùa minh tà't eà nhùng cài gì qui
bau
nhàt cùa
minh.
Nhung càc ddng chi a, néu hdm nay, ngày mai, ngày kia eàe
ddng ehi cdng hién tà't cà vdn lié'ng khdng
ludn ludn
ddi mdi tri thùc
cùa
minh,
sue
lue cùa minh, nghi lue cùa minh, thi càc ddng chi sé
khdng
con
gì nùa. Mot màt ngudi giào vién cdng hién, màt khàc phài
nhu mié'ng
hai
mién hùt vào nhùng cài gi là tòt nhit trong nhàn dàn,
trong ddi song, trong khoa hoc,
de

rdi lai cdng hién cho tré em"
(M.Calinin).
2.
Tri thùre
nghé nghiép cùa
giào vién
Tri thùc nghé nghiép bao gdm mgi màt ddi vdi khoa hoc
ma
ngudi
giào vién
tuong
lai sé tién hành giàng day. Chua nim vùng tri thùc
khoa hoc thi khd ed the tién hành tiét giàng, gid day dung vdi yéu eàu
d
mùc
trung bình cùa nd, ehù dùng ndi gì tdi dat duge tình sàng tao.
Do vày ein phài làm cho sinh vién su pham nim
viìng,
sàu
rdng tri
thùc bg mdn
ma
hg sé giàng day, nhit là ddi vdi giào vién ngoai ngù
236
phài làm cho hg
ed
ky nàng ky xào boat ddng
Idi
ndi tiéng nude ngoài.
Dd là diéu kién ein. Màt khàc hg phài nàm vùng dàc diém

ehù
yé'u
cùa nhùng tri thùc này,
day
là tinh phùc hgp. Nd ddi hdi ngudi giào
vién phài bié't tdng hgp ehùng lai, khài quàt hda,
ma
edt
Idi
cùa su
ddng hda là giài quyé't tdt nhùng nhiém vu su pham, phàn tìch nhùng
tình hudng su pham, hiéu
va
nim duge bàn chà't
tàm
ly cùa nhùng hién
tugng dd, biét
lua
ehgn nhùng phuang tién tic ddng dua trén nhùng tri
thùc da tié'p thu
duge,
dae trung bdi tinh sic thài cà nhàn.
Su lành nghé su pham, su sàng tao su pham là d chd "nhàn hda"
ma
khdng chi dan thuin truyén dat tri thùc bing nhùng ngudi ed uy tin,
nhung
lanh lùng
thd
o
vdi ngudi nghe, mi

bang
toàn bd nhàn càch cùa
ngudi thiy giào. Màt khàc
day
là mdt nghé ddi hdi su nghiém
tue va
ehinh xàe
cao
vi mudn tao ra mdt
san
pham chat
lugng cao
- dd là con
ngudi (dà ed nhùng chuyén bién sàu sic
ve
chat trong nhàn eàch)
thi
phài phu
thude
nhiéu vào cdng cu tàc ddng, do vày cdng cu càng hoàn
thién, tinh xào thi
san
pham tao ra càng hoàn bào. Cdng cu ea bàn cùa
ngudi giào vién trong lao ddng cùa
minh
ehinh là nhàn càch cùa ngudi
thiy giào vi vày ngudi giào vién phài duge tdn trgng
va
kinh yéu: "Néu
ngudi giào vién chi ed tình yéu cdng viéc, anh ta sé là mdt giào vién

gidi.
Néu ngudi giào vién chi
ed
tình yéu hge sinh nhu ngudi cha, ngudi
me,
anh ta sé là ngudi giào vién tdt han nhùng ai chi bié't ngdn hét càc
sàeh vd
ma
khdng ed tình yéu vdi cdng viéc
va
hoc sinh. Néu ngudi
giào vién gin
lién
duge tình yéu cùa minh ddi vdi cdng viéc
va
hge
sinh, anh ta sé là mdt nhà giào hoàn bào
De
giào
due
thành cdng phài
là ngudi ed giào due, phài khdng ngùng tu rèn luyén" (L.N.Tonxtoi).
3. Nàng
lire
su'
pham
Nàng lue su pham bao hàm nhùng nàng lue ehù yé'u: Nàng lue
nim vùng kié'n thùc khoa hge vi phuang phàp day hoc, nàng lue giao
tié'p,
nàng lue tri giàe (Quan sàt) duge ngudi

hge
sinh, tinh
ben
vùng
càm xùc, su du doàn
lac
quan
va
tinh sàng tao. Nhùng nàng lue này
tao nén su phàt trién trong pham vi dào tao
ve
màt tàm ly - giào due,
ddng thdi càc nàng
lue
này tao diéu kién thue hién ky thuàt su pham.
Ky thuàt su pham là bình thùc td ehùc hành vi cùa ngudi giào vién
gdm hai nhdm ky nàng: Diéu khién bàn thàn
va
tàc ddng hoc sinh
trong qua trinh giài quyét nhùng nhiém vu su pham. Nhdm ky nàng
237
thù nhit là làm cho bàn thàn ed duge trang thài càm xùc, nim
duge
ky
thuàt tàc ddng tié'p xùc.
Mudn phàt trién tiém nàng sàng tao eùa hge sinh, ngudi giào vién
ein ed nhùng pham chat. Trudc hét dd là hudng vào viéc bình thành
nhàn càch sàng tao cùa ngudi hge sinh. Tié'p dd là thù thuàt su pham,
khieh le tri tudng tugng cùa tré, tình bài bude, nghé
si,

bié't dua ra
nhùng eàu hdi thù vi, nghieh ly, hip dàn, thdng càm vdi tré, biét kich
thich
tré néu
lén
nhùng thic mie. Tai sao? Vi sao?
Viéc hudng vào viéc bình thành nhàn càch sàng tao cùa hge sinh
ddi hdi khdng phài là viéc vach ra mdt eàch tu phàt, ngàu nhién nhùng
tiém nàng cùa tré
ma
là mdt su
lira
ehgn dae biét ndi dung, phuang
phàp,
bình thùc, phuong tién tao nén nhùng hoàn eành, tình hudng day
hge
va
giào due
de
phàt hién càng sdm nhùng tiém nàng sàng tao cùa
tré.
Chinh
vi
vày "nghé day hoc là mdt nghé cao qui vào bàc nhit
trong eàe nghé cao quy cùa xà hdi xà bòi ehù nghla, nghé day hge là
mdt nghé sàng tao vào bàc nhàt trong eàe nghé sàng tao vi nd sàng
tao ra nhùng con ngudi sàng tao" (Pham Vàn Ddng). Do dd, nghé su
pham duge vi nhu nghé kim hoàn vi "Ngge bit
trac
bit thành khi.

Nhàn bit hge bit tri ly" (Khdng
Tu).
Trong eàe boat ddng lao ddng, két
qua
-
san
pham phu thude
nhiéu vào
ehù
thè boat ddng, vdi càc boat ddng ddi tugng là dd vàt, vàt
chat
thi san
pham tao ra tdt bay xà'u là phu thude ehù yé'u vào ehù thè
hoat,.ddng.
Cdn ddi vdi lao ddng su pham
san
pham khdng chi phu
thude vào ehù thè (ngudi thày giào)
ma
ehù yé'u phu thude vào chinh
ddi tugng (ngudi hoc sinh - cùng là ehù thè cùa boat ddng), do dd
nghé su pham ddi hdi su sàng tao khéo
léo
eùa ngudi thày trong qui
trinh hiéu
va
nim duge hge sinh
ve
mgi phuang dién eà phuang dién
hg là ddi tugng cà phuang dién hg là ehù thè dàc biét phài phàt huy

hét tinh ehù thè eùa hge sinh mdi dat hiéu
qua
cao.
Thù thuàt su pham tàc ddng làm phàt trién su sàng tao cùa hge
sinh, vi nd ddi hdi bình thành ddng co hgat ddng hge tàp cùa tré. Qua
viéc thue hién thù thuàt su pham mdt càch khéo léo ngudi hge sinh
càm thày tin tudng
va
yéu mén ngudi giào vién hg se ed ging thue
hién nhùng nhiém vu hge tàp, khic phue nhùng khd
khan
gap phài, y
tri
va
tri tue cùa tré duge ddng vién trong boat ddng hge tàp.
Nguge
238
lai,
mot su thié'u thù thuàt su pham, dù rat nhd sé ed ành hudng xà'u
dé'n nhàn càch eùa tré, hg sé thu minh lai hgàe trd nén hung dù.
Tu
nhùng và'n
de
dà néu
va
phàn tich d trén ehùng tdi xin
de xuà't
mdt sd phuang hudng bién phàp sau nhàm gdp phin làm cho Trudng
DHNN - DHQGHN cùa
.ehùng

ta thue hién tdt, ed hiéu
qua,
chat
lugng trong su nghiép "Trdng ngudi" mi Dàng, Nhà nude dà giao
nhiém vu
va
dat nhiéu ky vgng ddi vdi trudng ehùng ta, xùng dàng là
trudng trgng diém ngoai ngù eùa cà nude.
*
Ve mue
tiéu dào tao: Phài hudng vào viéc bình thành nhàn càch
sàng tao cho sinh vién Su pham Ngoai ngù trong toàn bg hgat ddng
cùa nhà trudng nhim dào tao nhùng ngudi thiy giào ngoai ngù sàng
tao trong tuang lai.
* Ve
noi dung dào tao: Cin phài nim tinh toàn dién, khdng chi
nói dung ehinh khda (mae dù
rat
quan trgng), mi cà ndi dung ngoai
kbda
do Doàn TNCSHCM
va
Hdi sinh vién td ehùc dudi su hudng din
lành dao cùa Dàng bg
va
su giùp dd nhiét tinh eùa Nhà trudng ed y
nghla hét
sue
quan trgng, to
Idn

trong viéc
de
ra
va thue
hién ndi dung
ngoai khda.
* Ve
phuang phàp dào tao: Hién nay toàn ngành dang dién ra
phong trào ddi mdi phuang phàp dào tao là'y boat ddng ngudi hge làm
trung tàm. Trudng DHNN - DHQGHN eùa ehùng ta dà
va
dang ed
nhùng
chuang
trinh
va de
tài càc cip
ve
ddi mdi phuang phàp dào tao.
Dd là nhùng diéu kién rat thuàn
Igi de
trudng ehùng ta trién khai àp
dung nhùng thành tuu nghién eùu mdi nhim gdp phàn nàng cao
chat
lugng dào tao giào vién ngoai ngù khàc phuc vi han
che'
nhùng
phuang phàp khdng phù hgp vdi boat ddng day hge d Dai hge.
Tài
lièu

tham
khào
1.
Bào eào chinh tri cùa Ban Chip hành Trung uang Dàng khda
VII tai Dai hdi VII thàng 6 -1996 (trang 29).
2.
Gido due hge tàp
I,II.
Ha
The Ngù - Dàng Vù Hoat, Nxb. Giào
due,
1987.
3.
Tap chi Nghién eùu Giào due 5/1995.
4.
Tap chi Dai hge
va
Trung hge chuyén nghiép 4/1996.
239