Một số vấn đề về phụ nữ và pháp luật ở Việt nam - lịch sử và hiện tại.PDF

MOT SO
VÀN
DE VE
PHU
NOT
VA
PHÀP
LUÀT
Ò
VIÉT
NAM -
UCHSCrVÀHIÉNTAI
Hoàng
Thi
Kim Que
Khoa Luàt
Truòng
DH KHXH&NV - DHQG
Ha
Nói
Vài
dd phu nù, bdn nhàn
già dình
trong
Ijeb
sir dà
tu lau
dugc dàt ra bàn
luàn,
thu
hùt

su
quan
tim
cùa
tùng qude già va
cùa ed nhan
loai.
Day
là
mot
dd tài
Idn,
hén quan ddn nhidu
ngành khoa hgc
va
boat ddng quàn
ly
xà bòi. Trong bài vidt này,
ebùng tói
chi dd
càp mot
sd suy
nghl
xung quanh
v&
dd su diéu chình phàp luàt vi phu nù, bdn nhan
va già
dình
ò nude ta
trong

Ijch
sii
va bién
tai.
1.
Vài
net
ly luàn khài quàt ve su diéu chinh phàp luàt dèi vói phu
nfl,
hón nhàn
va
già
dình.
Sy didu chinh phàp luàt ddi vói phu nù, hdn nhan va
già
dình là bd phàn khdng thd thidu
dugc trong he thdng phàp luàt cùa bit ky mdt nbà nude nào, nhung trong eie nhà
nude ed
chd dd
chfnh trj - kinh td - xà
bòi
khàe nhau tbì sy didu chinh dd cùng khic nbau. Didu này dugc ly giài
bòi su tic ddng cùa bang
Ioat
nhùng ydu td khàeb quan vi cà eie ydu td ebù quan
ò nbiing miic
dd nhit djnh ddi vói sy diéu chinh phip luàt
ve
phu nù, hdn nhan vi
già

dình. Thdng qua nói
dung cùa sy diéu chinh phàp
luat ve
phu nù, eó
thè
hiéu dugc bàn ehit cùa
ebd
dd xà
bòi,
thyc
trang ddi sdng kinh td, van boi tinb thin cùa xà hdi duong thdi; vj thd xà
bòi
cùa phu nù,
tbài
dd
cùa nhà nude vi xà
bòi
ddi vói
vÉ&i
dd phu nù, hón nhàn
va già
dình.
Trong khoa hgc phip ly,
cho
ddn nay cùng ehua ed
mot
djnh
nghla
nào vi sy diéu chinh
phàp

luàt
ddi vói phu nù. Theo ebùng tdi, xét
mot
eàeh phd quit nhit, sy diéu chinh phip
luit ve
phu nù là
mot bó
phàn trong bè thdng phip luàt qude
già,
là tdng
thè
eie quy pham phip luàt do
nhà
nude
ban hành
va
dàm bào thyc bién, nbdm didu chinh nhùng quan
he
xà hdi
lién
quan ddn
phu nù trong eie
llnh
vye khic nhau cùa ddi sdng xà hdi.
Sy diéu chình phip luàt
ve
phu nù
vùa
ed nbiing
dàe

diém
ebung
nhu
càc
dang diéu ehinh
phàp
luàt
khic
(bìnb
sy, hành chinh, kinh
td ),
song cùng ed nhùng
net
dàc thù.
Tmóc
hdt, sy
diéu chinh phip luàt trong
llnh
vye này
ò
eie kiéu phip luat nói ebung
tu
tmdc ddn nay déu dugc
xiy
dyng
va
cbju sy quy djnh cùa nguyén tde: bìnb dàng bay bit bìnb dàng giùa phu nù va nam
giói.
Dd cùng là ydu td quan trgng nhit quy djnh dja vj phip
1^

cùa phu nù trong xà
bòi mang
ùng.
Chàng ban, nguyen tde co bdn cùa phip luit pho'ng kidn vi phu nù, hdn nhin vi
già
dình là duy tri
su bit bình dàng nam nù trong tit ed eie mdi quan
he
xà hdi,
dac
biét trong Hnh vye hón nhan vi
già
dình . Ngugc lai, nguyén tic bình dàng nam nù trong mgi
llnh
vye quan
he
xà bòi
va vi
sy tidn
bO
cùa phu nù là nói dung co bàn cùa sy didu chinh phàp luàt xà
bòi
ebù
nghia.
Dja vj phip ly cùa phu nù dugc hiéu là tdng thd nhùng quyén
va
nghia
w
phàp ly cùng vói
nhùng dàm bào phip

1^
dd tìiyc bién. Tuy
theo
bàn ehit cùa nhà nude,
chef
dò, nói dung,
tinh
' Xem, Dàng
Thanh
Le,
bài
viet
trong sàch
"Nhihig
nghién
ciiu
xa
hòi
hoc
ve già
dình
Viét
Nam", tic già
Tuong Lai (ehù
bién),
Nxb Khoa hoc xà
hòi.
Ha
Nói,
1996,

tr.l78,
192.
12
ehit
dja vj phàp ly cùa phu nù khdng gidng nbau. Trong xà
bòi
ta bién nay, dja vj phip
l^
cùa
nguòi
phu nù ngày càng dugc nàng cao,
thè hién
quyén bình dàng nam nù vi mgi phuong
dién,
eie
quydn vi nghla vu phàp ly cùa phu nù vói muc dfcb tao didu kién tbuin
Igi
vi
vi
sy tidn bó
cùa phu nù. Diy chinh là dàc didm co bàn nhit cùa sy didu chinh phip luàt vi phu nù, hón nhàn
va già
dình
ò
Viét nam bién nay.
Sy diéu chinh phip luàt
ve
phu nù, hón nhàn
va già dBnh
ed pham vi rit

róng,
Uen
quan
ddn nhiéu Hnh
vye
quan bè xà bòi, nhiéu ngành phàp luàt:
tu
hón nhàn,
già
dình, din sy,
lao
ddng, quàn
15^
hành chinh, bìnb sy, kinh td cho ddn càc
llnh
vye phip luit vi td tung.
Ò nude
ta, sy diéu chinh cao nhit eie quan bè
ve
phu nù, bdn nhin vi
già cfinb
dugc
thè
bién trong Hién
phip,
dato luàt co bàn cùa nbà nude. Hai
Hnb
vye didu chinh phàp luàt ed hén quan nhiéu nhit
ddn phy nù dd là
llnh

vye Luàt hdn nhàn -
già
dình
va
Luàt lao ddng. Trong thdi ky phong kidn,
sy didu chình phip luit vi phu nù nói ebung dugc thd bién trong eie bó tdng luàt, cdn trong
phip luit tu
san,
ngay
tu
thdi nhà nude La ma ed dai,
phin
didu chinh này nàm trong bè thdng
phàp luit tu.
Vièe thd bién vi cbju sy tic ddng cùa eie ydu td cùa phong tiie, tàp quàn, tmydn thdng
vàn
boi dao
due dàn tde
là mdt trong
nbifng
dàc thù cùa sy didu chình phip luit vi phu nù, hdn
nhàn
va già
dình. Didu này dugc ebùng minh rd
net
trong phàp luàt phong kidn Viét nam tmóc
day va
cà trong phàp luàt bién hành cùa nbà nude ta (vi du, quy djnh vi quydn
thùa
kd tài

san va
chd dd dit
buong
boa trong Bd luàt Hdng
Due
cùa nhà
Le;
Luàt hdn nhàn
va già
dình, Bd luàt
din sy nude ta ).
Cùng vói sy pbàt tridn mgi mal cùa ddi sdng xà hdi trong thdi ky ddi mdi dit nude, su
didu chinh phip luit vi phu nù, bdn nhin vi
già
dình ngày càng
mò
rdng pham vi, thim
nhip
vào tit cà nhùng
llnh
vye quan
he
xà hdi
càn
bàn
nhin cbi'nb
tri, kinh te, lao ddng, van boi xà
hdi,
tiep càn vi cu the boi nhùng quy djnh cùa phip luàt qude td vi phu nù,
già dìnb va

tré era
ma
Nhà nude ta dà tham
già
ky ket bay edng nhin '.
2.
Nhùrng net
tiéu
biéu
ve su diéu chinh phàp luàt ddi vói phu
nO,
hón nhàn va
già
dình trong phàp
luàt
phong kién
ò
Viét nam.
Sy didu chình phip luàt vi phu nù, hdn nhàn
va già dinh
chidm vj
tn'
quan trgng trong
nOi
dung phàp luàt dudi eie tridu dai phong kidn nude ta
tu
thd ky XV ddn thd ky XIX, tiéu biéu là
trong hai bd luàt Qude tridu Hình luit dugc ban hành dudi thdi nhà
Le va
Hoàng Viét luàt

le
ban
hành dudi
tbòi
nhà Nguyén.
Vin dd phu nù, hdn nhin vi
già
dìnb chidm mdt vj tn quan trgng trong Bd Qude tridu
hình luit, bó luit didn bìnb, boàn tbién nhit trong
Ijcb
su nhà nude
va
phàp luàt phong kidn Viét
nam. Didu này xuit
phit tu
nhùng ly do
licb
su.
Tu
thd ky XV, Nho giio dà
trò
thành he tu
tuòng
chinh thdng. Nho giào dàe biét dd cao vj tn cùa
già ifinb
vi thdng qua viéc cùng ed
già
dình mi duy tri tràt ty xà hdi, phuc vu
Igi
feh cùa nbà nude phong kidn. Tarn cuong là ba nguyén

tic rit co bàn trong xà hdi phong kidn: vua - tói, eba- con, ebdng va, là ba mdi quan he
ebù
dao,
gudng
cót
tao thành ndn tàng dao
due
xà bòi. Hai trong ba mdi quan
he
dd thudc pham vi
già
dình vi hón nhin.
Thè
chd boi nhùng quan
niém
dao
due
nho giio bang phip luit,
eie
nhà nude
' Xem
tiiém.
Le
Thi, bài viéi trong
cuò'n
Bình luàn khoa hoc Hién phip nude Gòng hoà xà hòi chù nghia
Viet nam nam
1992,
Nxb Khoa hoc xà
hòi.

Ha
nói nàm
1995,
tr.
274- 275.
13
phong kidn thyc ehit dà "co chd
boa"
dao
due
Nho giio vào xà hdi Viét nam'. Vj thd cùa ngudi
phu nù rit thip kdm cà trong
già
dình
va
ngoài xà hdi. Dao tam tdng cùng vói nhùng
le
nghi
ngbiém
khdc kbàc cùa dao
due
thdng tri duong thdi là nhùng sgi
day
ngoan nghiét trói
buOc
tìiin
phàn ngudi phu nù trong tit eà eie mdi quan bé xà bòi
ma
hg tham
già.

Pham vi didu chinh càc quan bé hón nhàn
va già
dìnb trong Bó luàt nbà
Le nhin ebung
ban ebd, ehù ydu chù trgng viéc didu chình nhùng quan bé xà
bòi
co bàn mang y nghla qude
già,
nbdm bào
ve,
cùng ed quydn cùa ngudi
già
tmdng, bào
ve
ndn tàng dao
due già
dình va xà
bòi.
Con
lai nhùng hành vi xù sy cu thd trong hón nhàn
va già
dình, nhà
làm luàt
dà
nbuòng chó
cho phong
tue,
tip quin diéu chình
^.
Dàe didm ebung cùa Qude Tridu Hình Luàt là tinb ehit bình sy boi mgi quan bé xà

bòi,
là
d
"tùih
hình su sàu sic
va
bao quàt, duoe thd bién
ò
ngay dàu Bó luàt, vói sy quy djnh
ve
"thip
àe
va
ngù hình bao gdm eie tói ebdng lai nbà vua
va
ebdng lai dao ly Nho giào
ve già
ifinh.
Bó
luàt dà quy djnh eà
mot
bé thdng eie nghla vu phàp ly
ddì
vói
i)hu
nù, thd hién sy bit bình ddng
giùa phu nù
va
nam gidi cà trong
già (finh va

ngoài xà hdi. Trong quan bé vói ngudi
ebdng,
ngudi va phài thyc hién nhidu nghia vu hon là thyc hién quydn ( càc diéu: 333, 477, 381, 481,
482,
221, 401
'*).
Neu va hành hung ebdng thi se bj trùng
phat
rit nàng, ngbiém khdc hon khi
nguòi ebdng dànb vg. Mgi quan bé xà hdi ddu dugc dàt trong vòng cuong tòa cùa dao ly,
lé
nghi
nho giào vi
già
dinh,
dòng hg.
Tinb
trang bit bìnb dàng trong quan bé giùa vg ebdng, con trai,
con gii trong
già
dìnb, suy cho cùng cùng nàm trong tdng thd tinh trang bit bìnb ddng trong xà
hdi giùa càc bang ngudi,
ma
d dd, ngudi phu nù d cài
day
tàn cùng.
Bó Qude tridu hình luàt, xét
ve
bàn ehit mang dàm
nbùng

dac didm didn bìnb cùa phàp
luàt phong kidn, khdng the thoàt ra ngoài
kbuón
kbd cùa ebd
dò
phong kidn. Tuy
vày,
Bò luàt
cùng eó nhiéu quy
tìjnb
thd hién tfnb tidn bó, tfnb nhàn vàn vi dja vj phàp ly cùa
ngudi
phu nù.
Sy didu chinh phàp luàt ddi voi phu nù
ò day
mang tfnb hai
màt:
tfcb eyc, tidn bó, tiéu
cyc,
ban
chd. Trong quan niém nho giào, nguòi phu nù nhu dà néu, bao gid cùng
reti
vào dja vj rit thip
kém, song bó luàt lai quy djnh
mot
sd quyén
Igi
nhit djnh cho nguòi phu nù. Phu nù dugc hudng
uu
dai

khi bj xir tói, hudng kboan
bòng,
kbóng phài phat tmgng,
chi
bj phat va thay thd. Dàe
biét didu 680 quy djnh "dàn bà phài tói tu bìnb neu dang eó thai tbì phài dd sinh
de
sau 100 ngày
mói dem hành bìnb Cbuang Tbóng Gian tuy
chi
eó 10 didu nhung dà thd bien khà rd ràng sy
bào
ve
cùa phip luàt ddi tbuàn phong my tue, dao
due
tmydn thdng cùa dàn tde qua quy djnh vi
trùng tri càc tói gian dàm vói tré em gài.
Tfnb tidn bó cùa Bó luàt
con
dugc thd hién d trong eie ebd djnh
ve
giao djch din sy,
ve
quyén
va
nghla vu cùa nguòi phu nù hén quan ddn tài
san,
phàp luit thùa nhin nguòi phu nù ed
quydn thùa kd vi quydn sd bùu, trong khi dd
ò

Tmng Qude theo quan niém Nho giào
va
phàp
luàt, vin dd trén lai kbóng dugc quy djnh
"\
Nguòi vg eó quyén dó'i vói tài
san
ebung cùa
già
dình. Bó luàt quy djnh: khi bàn tài
san
phài eó dù ehù
ki
cùa eà vg va ebdng, vg ed quyén ed tài
san
riéng
(thè
dién
san).
Nhu vày, phàp luàt thci Lé dà ghi nhàn
mot
cich bình dàng tuong ddi
sy ddng gdp cùa ngudi vg trong khdi tài
san
ebung cùa vg ebdng. Nbùng quy djnh
ve
dja vj phip
' Phan DaiDoàn,
Mot so vaii de ve
nho giào

Vièt
nam,
Nxb
Chfnh
Ui qu6c
già.
Ha nói
1998,
tr.
137
'
Xem, Hoàng Thi Kim
Qué,
bài viét trong sàch" Lé Thanh
Tóng(
1442-1447) con nguòi
va
su
nghiép,
Nxb Dai hoc
Quóc già
Ha
nói,
1997,
tr.
131
'
Xem, Hoàng Thj Kim
Qué„
sdd,

tr.
129
" Qude
triéu hình luàt, Nxb Phàp
ly.
Ha Nói 1991
'
Luàt
va
xà
hói
Viét
Nani
the ki
XVII
- XVIII,
NXB
Khoa
hoc
xà
h6i.
Ha Nói
1994,
tr
117.
14
1^
cùa
nguèfi
phu nù trong

llnh
vye dàn sy dà thd bién rò là nbùng ebd djnh dàn sy tinb vi, kdt
hgp nhuin nhuyén giùa dao luàt hudng Nho
va
phong tue, tàp quàn dàn tde bàn dja.
3.
Phàp
luàt
cùa nhà nuóc Viét nam ve phu nii, hón nhàn
va già
dình
tir
sau Càch
mang thàng
Tarn
dé'n nay.
Ké tu
khi chua ed cóng uóe cùa Lién Hgp Qude vi xoi bò mgi hình
thùe
phin biét ddi xù
vói phu nù (Cóng
uóc
CEDAW),
Viét Nam là mdt trong sd ft eie qude
già
d Chàu A sdm edng
nhàn va
thè
chd boi mdt cich chfnh thùe eie quydn co bàn cùa phu nù nhu quydn vi
chình

trj,
kinh td, vàn boi xà hdi vi
già
dình ngay trong vàn bàn phip luit cao nhit là Hidn phàp diu tién
(1946) vi hén tiic dugc
kbàng
djnh trong càc Hidn phàp cùa eie thdi ky beh sir khic nhau sau
dd:
1959,
1980
vi 1992. Pham vi eie quan bé xà hdi vi phu nù trong sy didu chình phàp luàt rit
phong phu,
luón
thay ddi theo thdi gian dd phù hgp vdi nhùng didu kién khich quan cùa dèi
sdng xà hdi. Nói dung quan trgng nhit trong sy diéu chình do là quydn bình ddng nam nù, quydn
va
nghla vu phip ly cùa phu nù trong eie
llnh
vye quan bé xà bòi. Quyén bình dàng cùa phu nù
vdi nam gidi thè hién quydn con ngudi, quydn edng dàn cùa phu nù.
So vói eie Hidn phàp tmdc, quydn bìnb ddng nam nù trong Hidn phàp nàm 1992 dà ed nói
dung toàn
dièn
hon, dàp ùng nhu
ciu,
nguyén vgng ebung cùa xà bòi, phù hgp
vtii
edng eude ddi
radi vi càc tiéu chuin qude te, phù hgp vdi sy phit tridn cùa ndn vàn minh nhàn loai, vói nbùng
cóng uóc qude té

ma
Nhà nude ta dà phé chuin. Didu 63 Hidn phàp nàm 1992 thay vi cich ghi
"Hiu
nù vi nara
gitii"
nhu trong Hidn phàp nàm 1980, nay dà ghi rd: "Cdng dàn nù
va
nam".
Didu này thè hién rd hon quan didm bdo
ve
quydn con ngudi, quydn cdng dàn cùa phu nù trong
mdi quan bè bình ddng vói edng dàn nam giói.
Quyén bình ddng nam nù dugc
bièu
là sy ngang quyén giùa phu nù
va
nam gidi
ve
mgi
phucmg
dién, ed y nghla phàp ly
va
xà bòi, ed tfnb tdi nbùng un tién dành cho phu nù
vi
hg phài
dàm nhàn
chùc
nàng xà hdi quan trgng khdng
thè
san sé vdi dàn dng dugc. Phàp luit quy djnh

ve
quyén bình dàng nam nù nhung ddng thdi cùng tfnb ddn
nbùng
dac diém tbién
ebùc
xà hdi
ma ngucri
phu nù phài dira nhiém
va
tao mgi diéu kién dd ngudi phu nù ed thd thyc bién dugc
quyén bình dàng dd. '
Trong
llnh
vye chfnh tri, quyén bìnb dàng cùa phu nù
va
nam
gi(3Ì
dugc the hién d quydn
cùa hg tham
già
biu eù vi ùng
eù
vào càc co quan quyén
lye
nhà nude, tham
già
quàn ly nhà
nuóc
va
quàn ly xà hdi. Trong

llnh
vye vàn hoà- xà hdi, quydn bình ddng cùa phu nù dugc thd
hién
ò
quyén dugc hgc tàp, sàng tàc, hudng thu vàn boi nghé thuit.
Trong
llnh vye
kinh td, quydn bình ddng nam nù tmdc hdt dugc
thè
bién d quydn hudng
che'
dd
lucmg
ngang nhau giùa phu nù vi nam gidi khi hg cùng làm viéc nhu nbau ( didu 63 Hidn
phàp nam 1992).
Day
là mdt nguyén tde co bàn
ma
b mdt sd nude tu bàn cùng ebua ed quy djnh
vi thyc hién. Bó
luàt
lao ddng 1994 dà quan
tàm
ddn quydn bình dàng vi giói, dà ed
mot ebuong
trình
riéng (X)
ve
lao ddng nù, nbdm bào ve quydn
Igi

phu nù, tao didu kién cho lao ddng nù ed
didu kién tham
già
vào eie boat ddng xà hdi nhidu hdn, gdp phin nàng cao vj
tri
cùa phu nù
trong lao ddng xà hdi
va già
dình, tao didu kién tbuàn
Igi
cho phu nù làm viéc, phù hgp vdi dàc
didm vi co thè, sinh ly
va
ebùc nàng làm me.
Quydn bình dàng nam nù
va
quydn cùa ngudi phu nù dugc xàe djnh
va
bào
ve
trong
llnh
' Xem tiiém, Pham Thanh Vàn, luàn àn cao hoc Luàt, Ma
so':
5. 05.05,
Ha
Nói 1996, Thu
vién
Vién
nghién

cihi
nhà nuóc
va
phàp luàt, tr.
19-21
15
vye hdn nhàn
va già
dìnb. Trong giai doan eàeh mang xà hdi chù nghla b midn Bde( 1954 -
1975),
nhà nude ta dà ban hành Luat hdn nhàn
va già
dình nàm 1959. Sy didu chình phàp luàt
bdn nhàn
va già
dìnb tbòi ky này dà
thè
bién tu tuòng ebdng eie quan bé bdn nhàn
va gja
dình
phong kidn, ddng thdi quy djnh
va
tùng bude xàe
làp
càc quan bé hón nhàn
va già
dìnb xà
hdi
ehù nghla, ehù trgng ddn viéc bào ve quydn
Igi

cùa con cài. Didu này dà rihig bude thyc hién
Idi
day cùa Chù tjeb Hd Chf Minh: "Luàt liy vg liy ebdng nbdm giài phdng phu nù, giài phdng phy
nù
tue
là giài phdng phin
nùa
xà
bòi,
là góp phàn tiéu diét tu
wdng
phong kidn,
W mòng
tu san
trong nguòi dàn
óng
'.
Mot
trong nhùng ban che cùa phàp luàt hón nhàn
va già
dình thdi ky này
là, do qua nhin manb nguyén tde ty do hón nhàn, phàp luàt
ehi
tip tmng quy djnh nhùng nguyén
tde ebung trong kdt hón, ly hón, nhùng quan bè co bàn giùa eba me
va
con cài, chua dd ra
nhùng quy djnh nbdm ddm bào
Igi
feh

chung
cùa
già
dìnb, ebua gdn tràch nhiém cùa
già
dình
ddi vói xà bòi, cùa timg thành vién
di')!
vdi
già
tfinh.
Luàt hón nhàn
va già
dìnb nàm 1986 dugc ban hành dà kd thùa
va
phit tridn Luàt hón
nhàn
va già
dìnb nàm 1959, ddng thdi eó nhùng quy djnh mói phù hgp vói didu kién pbàt trién
cùa xà bòi, ehdng ban ngoài che dò tài
san
chung cùa vg ebdng, phàp luàt cdn quy djnh chd dd
tài
san
riéng cùa mdi
ben
vg ehdng. Luàt hón nhàn
va già
dìnb nàm 1986 quy djnh nhùng
nguyén tde co bdn nhu: hón nhàn tu nguyén, tidn bó,

mot
vg
mot
ebdng; vg ebdng bình dàng,
bào ve quydn Igi cùa eba me, con cài, phu nù
va tré
em. Bó luàt quy djnh: vg ehdng bình dàng vi
nghla vu giào due, nuói ning con cài ké eà trong tmdng hgp vg ebdng dà ly hdn, quyén bình
dàng ddi vdi tài
san
thuóc sd bùu chung hgp nhit, mgi giao djch dàn sy ed hén quan ddn tài
san
ebung này dugc thyc hién trén co sd
bài
buóc ed sy thòa tbuàn, dòng y cùa eà hai vg ehdng (càc
didu
11,
15).
Didu 64 Hidn phàp nam 1992 xàe djnh:
"Già
dình là td bào cùa xà
bòi.
Nhà nude bào
ve
bdn nhàn
va già
dìnb. Hdn nhàn theo nguyén tde tu nguyén, tidn bd mdt vg mdt ebdng, vg ebóng
bình ddng". Sy didu ehinh cùa phàp luàt vd
già
dìnb thudng tàp tmng vào eie vin dd nhu: tao

diéu kién tbuàn
Igi
cho càc
già
dình làm an, sinh sdng, tràch nhiém, quyén
Igi
cùa vg ehdng, eba
me,
con cài, nbiing diéu
ngàn
cam, càc bién phàp xù phat ddì vói nbiing hành vi xàm pham càc
quy djnh cùa phàp luàt.
Quyén bìnb ddng nam nù cùng dugc quy djnh trong Bó luàt dàn sy.
Mot
trong nbiing
nguyén tde co bdn dugc xàe djnh trong ebuong I cùa Bó luàt là nguyén tde bìnb dàng, kbóng
phàn biét dàn
toc,
giói tfnb trong càc quan bé phàp luàt dàn sy (diéu 8). Didu 36 quy djnh quyén
bình dàng giùa vg
va
ehóng;" Vg ehdng bìnb ddng vói nbau,
ed
quydn, ed nghla vu ngang nhau
vi mgi màt trong
già
dình va trong giao
luti
dàn sy, cùng nhau xày
dtmg già

dình ira no, bdn
vùng, hoà tbuàn
va
hanh phùc". Quyén bình dàng giùa vg
va
ehdng
con
dugc thd hién b quy djnh
vi chi
dò
hudng di
san
thùa kd
va
bìnb ddng vd viéc dd lai tài
san
cùa minh cho ngudi khic (didu
635).
Nhùng quy djnh cùa Hidn phip vd bào
ve
quydn
va Ieri
feh
ebi'nb
dàng cùa phu nù
con
dugc cu
thè
hoà trong eie vàn bàn phàp luàt kbàc. Bò luàt hình sy nude ta ed nhidu quy djnh
' Bài nói chuyén ngày

10/|(1/I9.S9
cùa
Ik)
dui
lich
lai Hói nghi c;in bó
ihào
luàn du
tliào Luàt
hón nhàn
va
già thnh
- Ho Chf Minh,
Tuycii
l:)p,
Nxb
Sir
IÌKÌI,
Uà Nói, 1996,
ir.
72S.
729
"
Ha
ITii
Mai Hién,
50
n;un
phitl triéii
phàp

lual
vói
viec
cùng co quan
he
hón nhàn
v?i già
dình
ò
Viét
Nam, tap
ehi
Nhà nuóc va
phiip
iuru,
so
ihang
4 nam
1995,
tr. 37
nhàm bào ve quyén
Igi
cùa nguòi phu nù. Nhùng ngudi ed hành vi xàm pham nhàn
phim,
danh
dy phu nù phài
chiù
hình phat nghiém khdc (diéu 101 - tdi
gié't
ngudi, eie diéu

112,
113 ).
Die
biet diéu 125 quy djnh tói xàra pham quyén bình dàng cùa phu nù, dùng vù lye
boàc ed
hành vi
tbó
bao khic càn trò phu nù tham
già
boat dóng ehinh tri- xà bòi. Bó luàt td tung eó quy djnh ddi
vói phu nù
ed
thai boàc dang nuói con nhò dugc hudng
mot
sd uu
dai
trong viéc chip hành bìnb
phat
tu.
Nhthig
nguyén tic uu tién ddi vdi phu nù
urong
ty nhu vày cùng dugc quy djnh trong
llnh vye
phàp luàt
ve
xir ly vi pham hành chfnh. Diéu 7 phàp
lénb
xù ly vi pham hành chinh quy
djnh, phu nù mang thai dugc eoi là tinb tidt giàm nhe tràch nhiém hành

cbi'nh,
phu nù dang
mang thai boàc nuói con nbó dudi
12
thing mdi tbì dugc mién thi hành quydt djnh dua vào co
so
giào due
(diéu 71).
4.
Thuc
trang bào dàm bình dàng nam
niìr,
quyén
va Igi
l'ch
hgp phàp cùa phu
nùr,
già
dình
Thyc bién bình ddng nam nù trong
già
dình
va
xà bòi, trén thyc td,
dò
là sy didu khidn
qua
trình van hành cùa cà
mot
bé thdng quan bé phùc tap, tinh td, kbóng don giàn.

He
thdng eie
quan bé dd cbju sy didu tidt cùa eà phip luit
lìn
dao
due,
eà bè thdng ehinh sàch cùa Dàng vi
Nhà nuóc, doàn thè xà
bòi,
eà nhàn
thùe,
y thùe, cùng vói nhùng tàp quin, phong tue xua vi nay.
Nbùng
trd
lye pbàt ra cà tìi
phi'a
xà
bòi làn
cà nhàn, eà
tu
giói nam
làn
giói nù. Phàp luit dà quy
djnh sy bình dàng giùa phu nù vi nam giói vi mgi màt. Tuy vày, vièe thyc bién càc quy djnh cùa
phip luit
con
thidu co chd bùu hiéu, thidu sy huóng din thi hành bang eie vàn bàn duói luit,
thidu viéc
tuyén
tmydn siu róng, thidt thyc trong nhin din. Co chd kièm tra viéc thyc bién

con
mang tfnb hình thùe là ehù ydu, kém hiéu qui. Nhidu
vàri
dd tuy ed luàt djnh nhung lai qui
chung chung nén kbd ip dung vào tiiyc tién,
gay
ra tinb trang ip dung khdng thdng nhit. Nhùng
vy vi pham phip luàt hén quan ddn phu nù xù ly kbóng kjp thdi,
gay
mit
long
tin cùa chj em vào
sue
manh cùa chinh quydn
va
phàp luàt.
Luàt hdn nhin vi
già
cfinb nàm 1986
ben
canh nhùng màt uu didm là dà gdp phin vào
viéc cùng
ed eie
quan bé hdn nhin
già
dìnb xà bòi ehù nghla, bào ve quydn
va
lai feh chinh
dàng cùa phu nù, tré em Song tic dung cùa Luit hdn nhàn vi
già

dình ddn ddi sdng thyc td cdn
qui ft di do nhidu nguyén nhàn.' Do nhidu quy djnh cùa Luàt Hdn nhàn
va già
dình cdn rit
chung chung, chua bao quit hdt dugc nhùng vàn
de
hón nhàn vi
già
dình ed ti'nh ehit tmydn
thdng cùa tùng vùng din
toc
nén kbd ip dung; co chd ip dung phip luit chua dóng bó, chua
thdng nhit. Luàt hón nhin
va già
dìnb ehua dugc thudng
xuyén
phd bidn, giào
due
siu róng
trong mgi ting
lóp
nhin din,
con
khi nhidu nbiing vi pham eie quy djnh cùa luàt.
Nhùng nàm gin diy, Nhà nuóc ta dà ed nhidu chinh sàch, phàp luàt vd bào ve, cùng ed
càc quan bé
già
dình tmyén thdng
va
tidn bó. Tuy

nhién nbuge
didm
lón
là chua
ed mot
chidn
luge
toàn dién vd
già
dình. Do càc chinh sàch con bit càp, khdng ddng bd, nén viéc pbàt buy vai
trd, ebùc ning cùa
già (finh
khdng dugc bài hoà trén eàe mat: kinh td, vàn boi, xà hdi.
Nhin
chung vàn dd viéc làm dà ed nhùng tidn bd dàng kd, co ebd kinh té thj tmdng dà mò
ra cho phu nù nhùng didu kién thuin
Igi
hon, chù ddng tira kidm viéc làm, tij do di chuydn lao
dòng Tuy
viy, trong
llnh vye
viéc
lim,
phu nù vàn cdn nhidu kbd
khan,
chua thio gd dugc. Gin
80 % lao ddng nù tàp tmng ò ndng thdn, lao ddng chàn tay là chù ydu, thu nhip rit thip. Cic co
Xem,
Ha
Thi Mai Hién, sdd, tr. 37

17
so
su dung lao ddng thudng xuyén vi pham eie quy djnh
ve
bào bó, an toàn
va ve
sinh lao ddng,
su
dung lao dóng nù vào eàe nghé eim nhung ehua bj phàp luàt ngbiém tri. Càc ehinh sàch ddì
/di
lao
dóng nù là uu ài, song trén thyc td, phàn lón mói ehi dùng lai
ò
eàe van bàn phàp luàt, do
chua dù diéu kién dd thyc thi.
'
Ddi mói, hoàn thién phàp luàt
ve
phu nù, hón nhàn
va già
dình nhàm thuc hién bình
dàng nam nùr,
vi
sy tién bó cùa phu nfr.
Tàng cudng vai trò cùa phàp luàt trong viéc bào dàm thyc bién bìnb dàng nam nù, bào
ve
quydn
Igi
cùa phu nù là
mot

yéu
càu
cip thidt trong giai doan bién nay. Càc quy djnh phàp luàt
là co
so
phàp ly quan trgng dàm bào thyc bién quydn bìnb dàng nam nù, bào ve quydn
Igi va vi
sy tidn bó cùa phu nù, dàm bào quyén
Igi
mgi màt cùa
già
dìnb
va
gdp phàn cùng ed, nàng cao
vai trd cùa
già cfinb
trong xà hdi.
Dàp ùng yéu càu cùa vièe didu ehinh phàp luat eie quan bé bdn nhin
va già
dình trong
tinh hình mói, Nbà nuóc ta dà trién kbai viéc nghién cùu, sua ddi Luàt hdn nhàn
va già
dình nàm
1986.
Mot
trong nbùng quan didm, nhiém vu cùa Dy tbào Luàt hón nhàn
va già
dìnb(sùa ddi) là
tàng cudng tfnb cu thd dd
de

àp dung, tàng cudng tfnb khà thi cùa càc quy djnh vd Luàt hdn
nhàn
va già
dình. Dy tbào dua ra nhidu quy djnh mói, ehdng ban quy djnh bd sung vi nghla vu
cùa con chàu phài
chàm
sóe,
phung
dudng eba me, óng bà, eàe thành vién
già
dìnb ed nghla vu
quan tàm, chàm sóe, giùp dd Idn nhau; àp dung tàp quàn, phong tue vi hón nhàn
va già
dình (dd
cu thd hoà didu 14 Bó luàt dàn
sy) Trong linh
vye lao dóng cùa phu nù, sy didu chình cùa phip
luàt càn phài dugc hoàn tbién theo huóng cu thd hoà kjp thcti eàe chfnh sàch cùa nhà nuóc dó'i
vói phu nù
va
lao dóng nfr. Tié'p tue bó sung, hoàn tbién càc van bàn phàp luàt dac biét là trong
llnh
vye viéc làm,
tra
cóng lao dòng nù, tbòi gian làm vièe, nghi
ngoi,
an toàn lao dóng, ve sinh
lao dòng, mdi
ve
huu cùa lao dóng phu nù, bào dàm sy bìnb dàng vi giói trong lao dòng

va
viéc
làm.
Tàng cudng phd bidn, giào due phip luit, dao
due
hén quan den viéc bào ve ngudi phu nfr
vi
già
dình trén eie phuong tién tbóng tin dai ebùng. Can xù ly kjp thcti, ngbiém minh eàe hành
vi vi pham quydn
va liti
feh
chi'nb
dàng cùa phu nù. Can ed co ebd thyc hién
va
kidm tra viéc
thyc hién càc chfnh sàch cùa dàng, phàp luàt cùa nhà nude
ed
lién quan dé'n phu nù.
Ket luàn: Ddi mdi va hoàn thién sy diéu ehinh phàp luat
ve
phu nù, bdn nhàn
va già
dìnb
là mdt nhiém vu quan trgng, cip
bàch
trong ehié'n luge xày dyng, boàn tbién bé thdng phàp luat
cùa nhà
nucte
ta, dàp ùng vu yéu càu cùa cóng

cuóc
ddi mói dit nuóc, thyc hién bìnb dàng nam
nù, vi sy tidn bó cùa phu nù.
Day
kbóng chi là cóng viéc chuyén món phàp ly tbuàn tuy cùa eie
nhà làm luàt,
ma con
là cóng viéc ebung cùa toàn xà bòi, nhàn dàn ein dugc tham
già
tfcb
cuc,
ed biéu
qua
vào vice góp y,
sua
ddi, bd sung nhàm hoàn tbién
llnh
vye phàp luàt quan trgng
này.
Xem, Nguyén
Tlii
Du, bài vici Hong tap chf
I^io
dóng va xà hói, .s6
tliàng
3/1999,
tr.
18
18