Tình yêu và tình cảm gia đình nồng ấm trong thơ Tế Hanh.PDF

TINH
YEU VA
TINH
CAM
GIA
DJNH
NONG AM TRONG
THO
TE HANH
Bach Van
Khoa Tieng Viet
Trudng
DH KHXH & NV - DHQG Ha Ngi
"Hnh
yeu la thi dd quen thudc trong thi ca nhan
loai.
Gidng nhu nhidu nha tho mdi khac,
Td
Hanh vidt nhidu tho tinh. Nhi tho
tim
sy: "Tdi ung lam tho vd tinh yeu va da lam nhidu vd
tho tinh. Nhung tinh yeu cd thay ddi vd thdi dai khdng? Nbd, thucng,
giin,
hdn cua mdt ddi trai
gai tmdc cich mang va sau
cieb
mang cd gidng nhau khdng? Trong khing chidn va trong boa
binh
chting
ta cd yeu gidng nhau khdng? Tdi thiy cd khic" [1]. Nhi
did

Chd Lan Vien
tihig
nbin
xdt: "Tho tinh ciia Td Hanh ngay xua la tho tinh eiia hai ngudi
ehi
bidt
yeu
nhau.
Cbi
bidt
cd nhau; Ngoii hg va tinh
yeu
cua hg ra, hg biet lip, edt
diit
vdi mgi viee, mgi ngudi, cd
ching
chi
liy
cd boa vi sdc trdi lam ban"
[4].
Tmdc cich mang, Td Hanh "thin thinh hoi tinh yeu, mdt ngudi yeu khdng cd that"
[1,3].
Ca bai tho "Vu va" la
Idi
than khdc, dau khd "Vu va", vi dd eiing
li
gigng ehu dao cua tho tinh
Td Hanh tmdc cich mang.
Sau cich mang thing Tim, vdi
ly

tudng thim my mdi cai "tdi" eiia nha tho hoi chung vdi
cii "ta" eiia cudc ddi. Thd tinh Td Hanh bdt di eii cd don,
lanh
leo,
mang ve dep ndng thim vi
irn ip tinh ddi, tinh ngudi:
Cung thuong nbd chd mong
Nhu tinh'yeu ke khic
Nhung em
cri
trong
Idng
Da
nghe
chidu
dao dat
(Nhihig
cudc ddi anh sing)
Mdt tinh yeu cd tiiat,
chan
that vdi nhOng net ve mdi:
Anh
yeu
em cay ddng, nggt ngao
Anh
yeu
em, yeu ve xanh xao
Diu vdt nhirng ngay diy khdi lira
Tinh
yeu ndm giiia cudc ddi, kdt hgp vdi cudc ddi.

Tinh
yeu lam
cho
con ngudi sdng dep
hon, tdt hon "Thiy boa them tuoi; Thiy trdi them xanh; Thiy hidu them ngudi; Thiy hidu them
minh":
Dem nay trang sing Bde Kinh
Nhd trang Ha Ndi thdm tinh que huong
Ldng nhu cudn ehi yeu thuong
Quah
theo mdi mdt doan dudng ra di.
(Dam hdu)
Tho tinh ciia Td Hanh khdng bdc
Id
sdi ndi dn ao. Nd sau ldng, tiiuithi, tam tinh, mdt tidng
ndi nhd nhe, budn budn. Nhung la cii tinh thyc,
xiie
cam
thye
cua nha
tho^
Td Hanh cd nhidu vin
tho dep va tho mdng cho tinh yeu
liia
ddi gin gui. Nbimg
tir
tho,
binh anh tho that ddc dio:
38
Bidn

mdfeiben,
em mdt ben
Ta di tren bai cat
em
ddm
Thin budng theo gid, hdn theo mdng
Sdng bidn vao anh vdi sdng em
.•(Sdng)
Ldng anh nhu minh
tring
dang mgc
Nhu nggn
ddn
kheu,
bdp liia
nhen.
(Btia
com so tin)
Em chay
ila
ra
phia
bide xanh
Tdc em trong gid thdi bdng bdnh
Em cudi, ddi mdt long lanh ndng
(Bidn)
Do cii: "tridu dio dat"
hi
trong ldng mi cd
duge!

b day
tha
da dat ddn chit
trO
tinh
dim
thim ma trong treo, hdn nhien ma tha
thidt.
Nhung nhiing bai tho tinh hay da didt vi
siu
ldng
hdn ciia Td Hanh
lai
li nhirng bai tho vidt vd tinh yeu trong chia ly xa cich. "Td Hanh
it
ndi ddn
mdt tinh
yeu
diy
dii,
duge bii dip. Trong tho anh, tinh yeu thudng mang khudn
mit
ciia nhd
thuong va biet ly"
[2,262].
Nhiing mim mdng cua biet ly di ddn tii trong mdi tinh diu cua tho:
Trang di
edn
dd
long

lanh
Biet ly
nude
mdt tren
canh
dgng suong
Hoa di edn dd hdn huong
Nhd ciy
lin
quit chidu vuong bdng ta
Chim di edn dd ngin nga
Du vang nhdc nhd tidng ca quanh
liu
Em
diemddgidau?
Em di em dd mdi siu cho anh.
Sudt nhihig
nam
thing dit
nude
cat chia, gia dinh phii chia
ly kd
Nam, ngudi Bdc, ndi
cich xa, cang nhu kheu, nhu ggi ndi nhd thuong day diit. Cam
xdc
nhd thuong trong xa cich iy
thudng tryc trong tinh cam cua nha tho va gap mdi hoan canh cu thd, ndi nhd lai bung
len,
tao
nhihig y thd,

tii
tho,
binh anh tho xue ddng, trong nhihig bai tho siu
lang:
Vudn xua, Chiem bao,
Em b diu, Em gin gui, Em xa
xdi.
Ha Ndi vdng em b dd nhi tho da bdc
Id
dim net
tam
trang
ciia minh, nhd viy tho dat tdi chit tm tinh bdn
vihig.
Biit
phap hdi
Wdng
cd
siic
manh, tao nen
net lung hnh md ao cho tho. Thdi gian
ludn
duge ngoii nhin vi qui
khii,
khdng gian
ludn
chia
cat, cich xa, md
ao.
6

mang tho nay cua Td Hanh, Vudn xua li bii tiio dac sdc nhit. Bai tho hay
ca vd y tii, ciu chii, binh dnh, nhip dieu.
Hinh
anh "Manh vudn xua ciy mdi ngay mdi xanh" va
"Bi me gii tdc m6i ngay mdi bac", nhu mdt bdn dgi foi ip ludn ggi nhd,, nhic nhd tu6i tre yeu
nhau ludn
trd
vd. Nhung dit
nude
edn cich
chia,-ddi
ngudi yeu phai sdng b "hai diu cdng tic".
Khi "Em
trd
lai nha" thi
cbi
"Nghe me ndi anh cd vd anh bii di". Cdn "Lin sau anh trd lai mdt
ngiy he; Nghe me ndi em cd vd ben gidng
giit".
Bai thd tao duge cam giic
cti
chip
chdn
"dudi
hinh bit bdng":
39
Hai ta nhu ngay ndng tranh ngay mua
Nhu mat trang mat trdi cich trd
Nhu sao hdm sao mai khdng
cting

d
Hai ta nhu sen miia ha, cue miia thu
Nhu thing mudi bdng thing nam nhan
Em theo chim em di vd thing tim
Anh theo chim eiing vdi thing ba qua.
Trong ddng chay trdi vd tan cua thdi gian qua sdc la eiia "manh vudn xua cay mdi ngay
mdi xanh" va mii tdc cua me gia "mdi ngay mdi bae, vin la sy cich xa
ciia
ddi
liia,
vin li canh
"dudi binh bit bdng", vin la mdi mong dgi khdc
khoai
"Cd bao gid
eilng
trd lai vudn xua?". Cau
hdi duge lap lai ddn ba
lin
cang lam tang them ndi khdc khoai, ddn se thdt. Bii tho
phii
bac mdt
ndi budn
luydn
tide. Gigng dieu budn cung la gigng dieu chung
eiia
nhiing bai tho tinh Td Hanh
trong xa cich chia ly.
Cang vd cudi ddi, va dac biet tir khi nha tho
bj
dau mdt, tho Td Hanh ndi chung va tho tinh

eiia dng ndi rieng
lui
sau vao chidu nghT nggi chiem nghiem. Ong hidu ro nhihig gidi ban nghiet
nga ma mdi ngudi khdng tranh duge trong tinh yeu:
Nghe thuat va tinh yeu ddu tuyet ddi
Mdi con ngudi ehi tuong ddi ma thdi.
Tinh yeu cd hdi hdp,
ude
mong, cd gap
gd,
hdn nhien, tha thidt nhung cung cd ca nhiing
"khoang cich", khdng phai eii
khoang
cich vd khdng gian, thdi gian, ma khoang cich cua sy
thiu hidu, boa ddng giiia hai tam hdn. Nen cd ca nhirng ngap ngtmg do dy:
Em bidt kbdng? Giua anh va em
Khdng ndi duge nhidu hon la ndi duge
(Giua
anh va em)
Ddi hdi mdi ngudi phai ty kbam phi vd nhau, dd hidu va bdt di phin ngd ngang tmdc
nhung "bidn ddng
liSn
hdi" cua tinh cam. Tho tinh Td Hanh la nhihig match tinh cam chan thyc.
Ong kbdng
che
day long minh, eiing kbdng khoa tmong thi vj hoi. Tho dng nhu la Idi tim sy ma
sy thiu hidu
le
ddi, tinh ddi khidn nd thim thfa. Tir cam nhin cd phin xdt xa, cay ddng:
Em la mdt bidn diy

Anh dung tren bd rgn nggp
Em la mdt pbo
sich
Anh mdi dge miy trang diu
Em la nghin trin gid
Anh la mdt lin
may
(Van xudi cho em)
Anh la con dudng em la ddng sdng
Em khd hidu nhu mdt con
nude
chay
Anh vira thiy em vira kbdng thiy
. Anh nhin em rgn nggp ndi menh mdng
40
(Con dudng va ddng sdng)
Ddn ndi budn thim thfa tmdc nhiing ngdn ngang, dang dd
ciia
cudc ddi:
Anh giri noi em nhung mdi tinh ngay qua mi anh khdng edn niia
Anh giri noi em nhihig mdi tinh ngiy mai mi anh khdng thd cd.
(Van xudi cho em)
Dd la ndi budn ciia con ngudi ttmg
yeu
da didt ddn si
me
"Anh theo cic phd dd diy; Them
yeu Ha Ndi vdng diy ca em"; ttmg tran trgng,
ning
niu

tihig phiit
giiy hanh
phiie
trong mdi "Bua
com so tin"; ttmg ude ao, mong mdi, ttmg thuy chung, chd dgi; ttmg bidt thiu hidu va chip
nhin: "Ndu khdng cd hanh phiie mdt ddi; Thi tim hanh
pbiic
mdt nam, mdt thing; Ndu khdng cd
hanh phuc mdt nam, mdt thing; Thi tim hanh phiie mdt ngay, mdt gid" (Hanh pbiic). Nhung vin
khdng thd
cudng
lai ndi eii qui
luat
tit ydu cua cudc ddi, ciia tinh yeu:
Anh khdng thd bit cudc ddi dung yen
Em khdng thd mai la em
Diu anh cdn mai cai nhin ngiy xua
(Cii nhin)
Td Hanh cd nhidu thanh cdng d mang tho tinh yeu. Ngudi dge thit sy mng ddng tmdc
nhihig suy nghT, trai nghiem vd tinh
yeu
cua dng:
dti
vui hay budn, du diy hay dang dd, cich xa
hay gin gui, hien thyc bay mong ude, xdt xa, cay ddng ddu li tinh thye cua dng. Tinh thyc la
cii gdc dd cd tho hay, nhit la vdi tho tinh va tho tinh Td Hanh da cd gii gdc vimg chai iy.
Chin tinh
cQng
la cot
Idi

trong nhung bai tho Td Hanh vidt vi quan he tinh cam gia
(flnh.
Td Hanh
it
vidt vd eha, nhung dng vidt bdng ndi nidm thiu hidu, xe chia eiing ngudi cha, va cung
la vdi mdt thd he nhi nho "bit die
ehi"
"mdt ddi te tii":
Khdng Manh vai pbo, dam ciu
bgc
trd
Ngdi
biit
sdt thep
nguge
ddng
chir
Han
Khi quanh ling vang tidng hgc a, o
(Nghe tin eha mit)
Danh ngam
ngOi
"Quen cudc ddi trong thii ngam nga; vjnh que huong vai van tho ca".
Nha tho gui vd eha ca "Mot ndi nidm xua", nidm thuong cam tha thidt. Cii gigng
ngim
tho trim
trim ciia cha nhiing ngay bj thye din quan thiie d lang:
Chim quyen xud'ng dit an trim
Anh hung
Id

van len ngudn ddt than
Da thim vao gan mdt va dd lai nhung in tugng siu sdc trong tim hdn nha tho, ggi len
trong dng nhihig suy
ngbi
dau budn, gigng tho budn ddn thirn thfa:
Tidng trim mac vang im nhu le ir
Thing nam diy tim sy giai khdng ra
Ddi mdt rdng vgng xa vd qui khir
Tren trin siu va vin bdng ngay qua.
Vi bao ai oan ngam
ngiii
nggt ngat
Bao
ude
mo xua, bao xdt xa long
Ddu lin
lugt
len giiy trong tidng hat
41
Dua hdn tdi vao ndi nhd hung vong
(Mdt ndi nidm xua)
Hinh anh ngudi me, hien len rit dim trong nhidu bai tho
xiic
ddng. Ngudi me sudt mdt
ddi lang le, ebdt
chiu
cho con:
Lang le ban tay lang le dua
Ddp ttmg midng vi im con tho
Nhihig mong ddi me, ddi eon mai

Gin gui nhau cung mdi chi thua
(Chide rd may)
Tinh me thdm
sau
va do
lugng
"Di bet ddi long me vin theo eon" (Chd Lan Vien). Cam
nhan duge tim long
ciia
me, hinh anh ngudi me ludn trong ldng nha tho, gin vdi hinh anh que
huong, "bdn dgi" cua tam tinh. Va bdi vay, tren mdi
bude
dudng ddi, xa me, nha tho cang cam
nhan sau them, thim thfa hon vd tinh me:
Me
oi!
chide io eon da rich
Con bidt lam sao trd lai nha
Di me vi
giiim?
eon thiy lanh
Gid
Itia
ndi nhd thim vao da.
(Chide rd may)
Va cang day
diit
nhd thuong me: "Nhidu dem thirc giic giua canh khuya", ciu hdi ty trong
Idng lai thing thdt day
diit

nha tho:
Me edn khong hdi me?
Me gia thd quan
thii
hung bao thd
Tim nam rdi ebdng bidt me cdn kbdng?
(Me mai edn)
Tdc bac trdng, nha tho xdt xa cui diu ben md me, ttr biet me. Cudc ddi nhu mdt vdng trdn
khdc nghiet: sinh tir, biet ly. Ddi ngudi la btru ban. Am dieu bai tho budn, bdi sy mit mat khdng
gi bii ddp. Mit me li mit, la bj edt
lia
khdi nhung gi gin bd, than thuong nhit, trinh sao khdi bui
ngui:
Ciii
dau tu biet me
Tir biet ca lang que
Que me khdng edn me
Bao gid eon lai vd?
(Ben md me)
Cau hdi bat ra ttr day long, chan that va sdt dau duge didn dat trong eii thd tho
ngu
ngdn
gin vdi tidng ndi ddi thudng, bdng gigng nhe nbang ma siu thdm, cang gay xue ddng ngam
ngiii.
Khi vidt vd tho Td Hanh, Che Lan Vien nhin xdt: "La nha tho ai khdng sir dung trii tim
minh. Nhung ndu ngudi nay
nhfrn
nd len bdng tuimg tugng, tu duy, ngudi kia chia nd ra ngbin
manh nbd phin tfch, Te
Hiuih

lai cdng nd cung sy vat. Nhung nha tho nay hien dai boa no, tang
am
cho nd, Td Hanh
Ihfch
dd
Iran
Td Hanh cd kd ebuyen, ed ndi y, cd ta hinh, cd tudng
tugng.
42
cd dao sau vio tidm
thiic,
cd ciu triic ngdn ttr nhu tit ca cic nhi tho, nhung d anh nhae tmdng,
chi buy, chfnh la tinh cam. Hay dung hon ddi vdi ai, ddi vdi cii gi, ddi vdi cudc ddi" [3, 395].
Tho Td Hanh tmdc bdt la tidng ndi tri im, tri ky cua
coi
Idng, la tinh cam da didt, chan thanh
eiia
nha tho vdi que huong, dit nude, eon ngudi. Va do vay nd da ddn duge nhung tim ldng ddng
dieu.
Tdi lieu tham khdo
1.
TdHanh:
Tho vi cudc sdng mdi, NXB Van bgc, 1961.
2.
Ha Minh
Dii'c:
Td Hanh - mdt tim hdn thd giau cam xiic. (Trong nhi van va tic phim,
NXB van bgc
H. 19
3.

Chd Lan Vien: Td Hanh hay tho va cich mang (Ldi bat tuydn tip tho Td Hanh, NXB
van hgc, H. 1987).
4.
Hi Minh
Diic:
Te Hanh (trong nha van Viet Nam tap 2, NXB DH va GD ebuyen
nghiep, H. 1979.
VAI TRO
NGLfdl PHU
NQ
TRONG HO GIA DINH NGHE CA NGHE AN
(tie'p
theo
trang
33)
Tren day
la
mdt sd phit hien
eiia
chting tdi vd vin dd gidi va vai trd ngudi phu
nir
trong bd
gia dinh nghd ca Nghe An. Diy mdi chi la mdt phin ciia
biic
tranh vd ngudi phu nir nang ddng,
ginh vie cting ebdng nhihig khd khan noi bidn ca, sdng nude,
lo
cho minh vi cho xa hdi.
SUMMARY
The role of women in fishing families and communities, Nghe An province

This paper presents findings of the author on the role of women in their fishing famihes
and communities in Nghe An, focusing on their economic role. The role of Community
Women's Union in implementing development projects is dealt with as well.
43