Đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến thức bộ môn Sinh học 10 của học sinh trường trung học phổ thông Thủ Đức năm học 2010-2011

I HC QUC GIA HÀ NI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
  





TRẦN THỊ THU HIỀN





ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ ĐẠT CHUẨN KIẾN THỨC BỘ MÔN
SINH HỌC 10 CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG THỦ ĐỨC NĂM HỌC 2010 – 2011






LUẬN VĂN THẠC SĨ

Hà Nội – Năm 2013
I HC QUC GIA HÀ NI
VIỆN ĐẢM BẢO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
  





TRẦN THỊ THU HIỀN




ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ ĐẠT CHUẨN KIẾN THỨC BỘ MÔN
SINH HỌC 10 CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG THỦ ĐỨC NĂM HỌC 2010 – 2011



Chuyên ngành:
Đ
o lường và đánh giá trong giáo dục


LUẬN VĂN THẠC SĨ




Ngi hng dn khoa hc: TS. Nguyễn Kim Dung




Hà Nội- Năm 2013
1
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN i
LỜI CAM ĐOAN ii
MỤC LỤC 1
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT 4
DANH SÁCH CÁC BẢNG 5
DANH SÁCH CÁC HÌNH 6
MỞ ĐẦU 7
1. Lý do ch tài 7
2. Mc tiêu nghiên cu 9
3. Khách th khng nghiên cu 10
4. Câu hi nghiên cu, gi thuyt nghiên cu, khung lý thuyt c tài 10
u 10
6. Phm vi nghiên cu 11
Chương 1: TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT 12

1.1. Tng quan v các nghiên cu có liên quan 12
 t qu hc tp theo chun kin thc, k 
trình giáo dc ph thông Vit Nam 12
1.1.2.  tài cp B trng Hc
tp Hc sinh Trung hc ph  13
 tài thc tr t qu hc tp ca hc sinh  ng ph
thông hin nay 14
1.2. Khung lý thuyt ca nghiên cu 17
 lý thuyt 18
1.3.1. Kt qu hc tp b môn Sinh hc 10 v mt kin thc 18
1.3.1.1. KQHT ca môn hc v mt kin thc 18
1.3.1.2 KQHT môn Sinh hc 10 v kin thc 19
1.3.2. Các m cc nhn thc 19
2
1.3.3. Chun kin thc 10 21
1.3.3.1. Khái nim Chun và yêu cu 21
1.3.3.2. Ni dung ca Chun 21
1.3.3.4. Yêu cu kin 24
h giá KQHT môn Sinh hc 10 27
1.3.4.1. Khái nim ki 27
1.3.4.2. Ma kiánh giá trong QTDH 27
 29
 giá tr  tin cy c 32
 34
 môn Sinh hc 10 35
Chương 2: THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU 37
2.1. Quy trình nghiên cu 37
 tài là mt nghiên cng v KQHT, da trên kt qu m s bài kim
  t chun kin thc b môn Sinh hc 10 ca HS. 37
ng và mu hc sinh 38

ng THPT Th c 38
m HS khc 2010 - 2011 38
pháp nghiên cu 39
i cu tài liu 39
ng vn 40
c nghim 40
ng hp, phân tích 41
Chương 3: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHUẨN 42
3.1. Thc trng trin khai thc hin Chun 42
3.2. Thc trng vn dng Chun trong dy và hc 43
Chương 4: ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ ĐẠT CHUẨN KIẾN THỨC BỘ MÔN SINH
HỌC 10 CỦA HỌC SINH 46
3
  m ca QTDH và ki     môn Sinh hc 10 t ng
THPT Th c 46
4.1.1. Quá trình dy hc 46
4.1.2. Quá trình ki 46
 kim tra HK II môn Sinh hc 2010  2011 47
4.2.1. M kim tra hc k II 47
4.2.2. Cu trúc c kim tra HK II 48
4.2.3. Ni dung và ma trn/bng trng s c kim tra 49
ánh giá m ca tng câu hi so vi yêu cu ca Chun kin thc 50
 kim tra và m t Chun kin thc b môn Sinh hc 10 ca
ng THPT Th  c 2010-2011 da trên kt qu   m
kim tra HK II. 53
m s bài kim tra HK II và s m s bài kim
tra HK II vm trung bình môn c  53
c c khó ca các câu hi, bài kim tra 56
c ca HS v khó ca câu hi  các m 
khác nhau 58

4.3.4. Phân tích thng kê kt qu bài kim tra HK II ci vi tng câu hi,
nhóm câu hi và m phù hp ca các câu hi 63
4.3.5. Phân tích kt qu m s bài kim tra hc k II và tng câu hi theo hai GV
khác nhau v thâm niên ging dy 68
KẾT LUẬN 74
HẠN CHẾ CỦA LUẬN VĂN 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO 78
PHỤ LỤC 81
4
DANH SÁCH CÁC CHỮ VIẾT TẮT


 m trung bình môn ca hc k
 m trung bình môn ca c 
 m trung bình môn hc k I
 m trung bình môn hc k II
GV: Giáo viên
 Giáo do
HK II: Hc k 2
HS: Hc sinh
KQHT: Kt qu hc tp
KTtx: King xuyên
 Kinh k
QTDH: Quá trình dy hc
SGK: Sách giáo khoa
THPT: Trung hc ph thông

5

DANH SÁCH CÁC BẢNG

Trang

Bảng 1.1.   29
Bảng 1.2. Kt hp m 30
Bảng 2.1. m tính theo kt qu rèn luyn và hc tp ma HS  THCS . 38
Bảng 4.1. Ma trn và ni dung c kim tra 49
Bảng 4.2. Các câu hi c kim tra theo ma trn và các yêu cu ca Chun
ng 50
Bảng 4.3. m s bài kim tra HK II theo nhóm và t l m 54
Bảng 4.4. H s a bài kim tra hc k II Sinh hc và trung bình môn
c  56
Bảng 4.5. Tng hp tn s và t l % ca tng mm s khác nhau  mi câu hi . 65
Bảng 4.6. Kt qu m s ca mt HS theo nhóm các câu hi  m
bit, hiu, vn dng 66
Bảng 4.7. Kt qu kinh tr trung bình ca các nhóm câu hi 67
Bảng 4.8. Thng kê mô t m s bài kim tra hc k II môn Sinh hc
c ca HS phân theo hai GV 69
Bảng 4.9. Kim nghim t v s khác nhau gim s bài kim tra hc
k II Sinh hc ca HS phân theo GV khác nhau. 70


6

DANH SÁCH CÁC HÌNH

Trang

Hình 1.1. Khung lý thuy t Chun kin thc b môn Sinh
hc 10 17

Hình 4.1 th phân b m s bài kim tra hc k II môn Sinh hc 10 54
Hình 4.2.  th Scatter th hin s m s bài kim tra hc k II
môn Sinh hc 10 và trung bình môn c  55
Hình 4.3. c c khó ca các câu hi bài kim tra hc
k II môn Sinh hc 10 58
Hình 4.4. c ca HS v khó ca các câu hi  m bit 59
Hình 4.5. c ca HS v khó ca các câu hi  m hiu 61
Hình 4.6. c ca HS v khó ca các câu hi  m vn dng. 62
Hình 4.7. M phù hp ca các câu h kim tra hc k II 63
Hình 4.8. Bi boxplot v kt qu m s t n câu 7 64
Hình 4.9. Bi boxplot v kt qu m s ca các câu 8A, 9A, 10A 64
Hình 4.10. Bi boxplot v kt qu m s ca các câu 8B, 9B, 10B 65
Hình 4.11. Bi boxplot v m s bài kim tra hc k II, trung bình môn hc
theo hai GV 69
Hình 4.12. Bi boxplot v m s ca các câu hi theo 3 nhóm
bit-hiu-vn dng ca các HS theo hai GV 71
Hình 4.13. Bi boxplot v kt qu m s ca tng câu hi theo hai GV 72

7

MỞ ĐẦU

Phn m u trình bày nhng v làm  cho  tài gm lý do ch
tài, mc tiêu nghiên c mt lý lun và thc tin, phm vi nghiên cu,
   u, câu hi, gi thuyt, khung lý thuyt ca nghiên cu,
khách th khng nghiên cu.

1. Lý do chọn đề tài
Ki kt qu hc tp (KQHT) ca hc sinh (HS) là mt hot
ng quan trng và cc tin hành tng xuyên trong quá trình giáo dc. Tuy

nhiên, do nhiu nguyên nhân khác nhau mà hin nay hong ki
KQHT c vn dng hiu qu trong giáo dc  c ta. Theo Trn Kiu
t trong nhm yu kém nht ca h thng giáo d
c ci h giáo viên (GV) g dùng mt
 kim tra. V GV, vi kim tra cho HS ch 
gim s ghi vào s 
Nhm to s thng nht, gim ti v mt ni dung kin thng phát
tric hc tp cho HS, B Giáo do (
Chun kin thc, k và yêu cu v  (gi tt là Chun) c
dc trung hc ph thông (THPT) cho tt c các môn hc. Chun c xem là m
c quan trng trong viKQHT.
 c 2010-2011   u tiên thc hin dy hc theo Chun. Tuy
nhiên, khái nim Chun còn xa l do GV  SGK   t
buc phi tuân theo. Ngoài ra, cp THPT có nhiu khác bit so vi
p trung hc bit là v ny, hc.
 cp THPT, HS phi làm quen vi nhng yêu cu cao trong nhim v hc tp, ni
i kh  h t
c kt qu tt trong hc tc bit, lp 10 là lu tiên  cp THPT nên cn
KQHT ca HS, t u chnh cn thit cho các lp

8

k tiy và hc thích hp, giúp HS t
c các yêu cu cc và kt qu cao trong hc tp.
ng THPT Th c là mng công l
a bàn qun Th c, thành ph H Chí Minh. T -2011, thc hin ch
o ca S T thành ph H Chí Minh, Ban Giám hi chc
trin khai và yêu cu các T b  b môn Sinh phi áp dng
Chun vào dy và hc t giúp Ban giám hiGV ca T
b môn Sinh nói riêng và các T b môn khác cc

 t chun ca HS khhu tiên áp dng Chun tng, t 
 xut nhng gii pháp vn dng Chun mt cách hiu qu, góp phn nâng cao
chng dy và hc cng, vi t chun kin thc b
môn sinh hc 10 ca HS ng THPT Th c 2010  2011 là cn thit.
 c s ng ý ca Vim bo chng giáo dc 
i hc Quc gia Hà Ni, s chp thun ca GV ng dn, là mt GV môn Sinh
hc, tôi chn thc hin nghiên c  tài: “Đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến
thức bộ môn Sinh học 10 của HS trường Trung học phổ thông Thủ Đức năm
học 2010 – 2011”
+ Tính cấp thiết
Theo ch o ca B GDmt trong nhng nhim v trng tâm ca giáo
dc trung hc 2010-2011 là tip tc tp trung ch o và thc hii mi
  y h i mi ki    y h     
Chun ca cc ph thông; to ra s chuyn bin c bn v i
mi kim tra ánh giá thúc y i mi phng pháp dy hc, nâng cao cht lng
giáo dc.
y, hin nay Chun có vai trò quan trng trong quá trình dy hc, kim
 cho các hoi mi nhm nâng
cao chng giáo dc  c ta. Vic  t chun kin thc b
môn Sinh hc 10 nói riêng và các môn h p thit
trong vic thc hin nhim v cng th tài tìm hiu thc

9

trng vn dng Chun hin nay ca GV t  góp phn nâng cao hiu qu vn dng
Chun trong thc t dy hc và kiKQHT ca HS.
+ Ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn
Vi t chun kin thc môn Sinh hc 10 s giúp GV nhn
thc rõ v thc trng và kt qu ca QTDH so vi yêu cu ca Chun, t u
chng dy, ki  c 10. Bên

ct qu nghiên cu s cung cp thông tin v m t chun kin thc
c  c hc tp b môn ca bn thân so vi
yêu cu ca môn hc, t  c tp thích hp.
Kt qu nghiên c  Ban Giám hic chng
giáo dc ca b c ca HS ng nâng cao chng
giáo dc cng.
Ngoài ra, kt qu ca nghiên cu cg góp mt phn làm c s cho các
nghiên cu tip theo trong lnh vc này  và 
giá c, nâng cao cht lng .

2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu tổng quát:  môn Sinh hc 10 ca HS, so vi yêu cu
ca chun kin thc do B nh, t n
nâng cao chng dy và hc b môn Sinh hc cng.
2.2. Mục tiêu cụ thể
Kho sát s hiu bit và tình hình vn dng Chun b môn Sinh hc 10 ca
GV, HS trong vic ging dy và hc tp tng.
 t chun kin thc b môn Sinh hc 10 ca HS thông qua
vi kim tra hin hành và kt qu m s c ca bài
kim tra.


10

3. Khách thể khảo sát và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể khảo sát: HS, GV, gm có:
HS: 561 HS khc 2010  2011.
GV: 04 GV b môn Sinh hc cng THPT Th c.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: M t chun kin thc b môn Sinh hc 10 ca
c 2010-2011.

4. Câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu, khung lý thuyết của đề tài
4.1. Câu hỏi nghiên cứu
4.1.1. Câu hỏi tổng quát: HS khng THPT Th c 2010  2011
t Chun kin thc b môn Sinh hc  m nào?
4.1.2. Câu hỏi cụ thể
Chun kin thc k  môn Sinh hc vn d nào
trong ging dy, hc tp  ng THPT Th c?
So vi m và các yêu cu trong chun kin thc thì m và các yêu
cu trong  kim tra/kim tra hc k II b môn Sinh hc 10  ng THPT Th
 nào? Kt qu m s bài kim tra cho thy m t Chun kin
thc b môn Sinh hc 10 ca HS ng THPT Th  nào?
4.2. Giả thuyết nghiên cứu
Gi thuyt 1: Chun môn Sinh h   c GV, HS và vn dng
ng xuyên trong ging dy và hc tp.
Gi thuyt 2: M và yêu cu ca  kim tra/kim tra  m
vi m yêu cu ca chun kin thc  HS khng THPT Th
t chun kin thc  mc ti thiu.

5. Phương pháp nghiên cứu
 tài s dng i cu tài li tng h
s lý lu tài và hình dung v thc trng ca vic vn dng Chun hin nay.

11

 tài s dng v tìm hiu v thc trang
vn dng Chun ti t b môn Sinh ca ng.
 tài s dc nghim da vào bài kim tra hc k
  t chun kin thc b môn Sinh hc 10 thông qua vi
 kim tra so vi các yêu cu ca Chum s bài kim tra ca

561 HS khi lc 2010-2011.
m s bài kim tra ca hc phân tích da vào phn mm SPSS,
lý thuyt i  mô hình Rasch và phn m có nhng s liu
th c c c th hin qua kt qu m s ca bài kim tra.
ng nhnh v m t chun kin thc b môn Sinh hc
10 cng THPT Th c 2010-2011.

6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Về nội dung
a HS tng nói riêng và  c ta nói
chung hin nay ch yu tp trung v mt kin th tài ch 
t chun kin th t chun v mt k 
ca HS.
u kin thc t không th t chc mt k thi riêng  
t chun kin thc mà vn m bo s n lc t tài chn phân
tích kt qu bài kim tra hc k II c  t chun kin thc
m bo tính tin cy, hp lý c.
  t chun kin thc da vào tài ling dn thc
hin Chu ch yu tp trung v
mt kin thc, mt s k a b môn và mt s ít các yêu cu v
.
6.2. Về không gian, thời gian
ng THPT Th c
Thi gian: T tháng 10/2010 n 6/2012.

12

Chương 1: TỔNG QUAN VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT

p thông tin v nhng nghiên cu có liên quan  tài

ti Vit Nam hin nay và nh lý thuyt là nn tng cho v nghiên cu
c tài.

1.1. Tổng quan về các nghiên cứu có liên quan
1.1.1. Đề tài đánh giá kết quả học tập theo chuẩn kiến thức, kỹ năng của
chương trình giáo dục phổ thông Việt Nam

  

 
-KN;
2/ Tiêu chí-


.
 
                 
-  

                

 ác
-

  
-

13





-
-  


,


-
-



-




1.1.2. Đề tài cấp Bộ trọng điểm “Xây dựng các Tiêu chí đánh giá Chất lượng
Học tập Học sinh Trung học phổ thông”
 tài cung cng hc tp ca HS THPT da
trên Chun ca tng b môn vi các m c th t trung bình  khá  gii  xut
sc. y, các m ra ca Chuc tiêu chí hóa vi các mc
 c th nhm bo cung cp thông tin v KQHT ca HS mt cách rõ ràng và là
 thit k  ki t Chun.
 c thc hin t n 2011  i hm
thành ph H Chí Minh ch trì, kh qun lý,

14

445 giáo viên, 1.119 HS, 313 ph a bàn thành ph H
Chí Minh và 110 nhà nghiên cu giáo dc.
 tài vn nm trn  g chun quc gia, da vào thang kin thc và k
a B  ng s ly làm chu 
chng hc tp ca HS. Mc, mi môn hc, mi ni dung môn hc có
nh có hàng tng
 p thu ni dung kin thc mi  c 
Bloom (có 6 m là bit, hiu, vn dng, phân tích, tng h
m t chun kin thnh ca B  Nhng tiêu chí này là
giúp hoàn thia HS
c kh c tp ci hn
bi tip thu kin thc  c c yêu
cu ti thiu theo chun kin thc ca B  t  i dy và
i hc nhn ra nhm mm hn ch c  phát huy và
khc phc. Các nhà qun lý giáo d bic mình c ci tin
và phát trin chng giáo dc tng.
Nhng nghiên ca trên Chuc thc hin tuy
nhiên thc tr   a HS cp THPT hin nay cho thy vic vn
dng Chun còn nhiu bt cp.
1.1.3. Đề tài thực trạng đánh giá kết quả học tập của học sinh ở nhà trường
phổ thông hiện nay
 tài thc hi t chun kin thc d
kiu v thc tra HS
 ng ph thông hin nay cung cp nhng thông tin v nhm hn
ch cn nay có n KQHT ca HS
 t chun kin thc b môn Sinh hc 10.
 tài do ti Ngc Anh thuc Vin Khoa hc Giáo dc Vit Nam
là ch nhi tài. Mc tiêu c tài là tìm 
 

15


 


giá KQHT.




chia thà









k        











16


 
 









Qua nghiên cu tng quan cho thc
quan tâm và hoàn thin nhhính xác KQHT ca HS. Ti Vit Nam,
nhiu công trình, nghiên cn hong ki cp trung
hc ph c tin hành nhm ci thin chng ca hong kim
ng hc tp tin ti hòa nhp vào xu th chung ca th
gia vào chun ph bin t nhng nhu cu thit
thc ca hong ki
Hi t chu ra ca mt
môn hc c th theo yêu cu ca chun kin th 
Dn nay cc ta ch yng
m s vi các bài ki vào chun kin thc ban hành
 tài ti t chun kin thc b môn Sinh hc 10 ca HS
ng THPT Th c 2010-2011 da trên kt qu m s bài kim tra

hc k II b môn Sinh hc 10.

17

1.2. Khung lý thuyết của nghiên cứu


Hình 1.1. Khung lý thuy t Chun kin thc b môn Sinh
hc 10
BÀI KIỂM TRA
CÁC CÂU HỎI
ĐIỂM
NỘI DUNG
KIẾN THỨC
MỨC ĐỘ YÊU CẦU
CỦA KIẾN THỨC
BIẾT
HIỂU
VẬN DỤNG
PHÂN TÍCH
TỔNG HỢP
ĐÁNH GIÁ
TRI THỨC KHOA
HỌC BỘ MÔN SINH
HỌC 10
CHUẨN KIẾN THỨC BỘ
MÔN SINH HỌC 10
NỘI DUNG
KIẾN THỨC
MỨC ĐỘ YÊU CẦU

CỦA KIẾN THỨC
TRI THỨC KHOA
HỌC BỘ MÔN SINH
HỌC 10
BIẾT
ĐÁNH GIÁ
TỔNG HỢP
PHÂN TÍCH
VẬN DỤNG
HIỂU
So sánh
Mức độ
đạt
Chuẩn

18

 t chun kin thc b môn Sinh hc 10 ca HS chính là
   a HS v mt kin thc so vi yêu cu ca chun kin thc.
Chun kin thnh KQHT v mt kin thc bao gm ni dung kin thc và
m yêu cu ca kin thc v c nhn thc ca HS vi các m khác
nhau t bit-hiu-vn dng-phân tích-tng hp-     
KQHT hin nay ca HS THPT ch yu dm s ca bài kiy,
  t chun kin thc b môn Sinh h tài tin hành phân
tích các câu hi c kim tra hc k II v ni dung kin thc và các m yêu
cu v c nhn thc so sánh vi các yêu cnh trong
chun kin thc. Thông qua kt qu m s ca bài kim tra kt lun v m t
chun kin thc ca HS.
Thc trng vn dng chun kin thc rút ra t kt qu phân tích, phng
vn sâu các GV b môn Sinh hc tng, tng hp thông tin t các ngun tài

nguyên khác nhau.

1.3. Cơ sở lý thuyết
1.3.1. Kết quả học tập bộ môn Sinh học 10 về mặt kiến thức
1.3.1.1. KQHT của môn học về mặt kiến thức




- - 




cách 


19


 






1.3.1.2 KQHT môn Sinh học 10 về kiến thức
KQHT môn Sinh hc 10 v mt kin thc là s phát trin v c nhn
thc vi các c i kin

thc cc 10. Ni dung kin thc cc
10 gm Gii thiu chung v th gii sng, Sinh hc t bào, Sinh hc vi sinh vt.
1.3.2. Các mức độ của năng lực nhận thức

 

   Phân tích   
t 
 
 
 Phân tích   

(a) Biết 

 tên,


20

(b) Hiểu 


(c) Áp dụng 


(d) Phân tích 


 



(e) Tổng hợp 

 


(f) Đánh giá 


  









21

1.3.3. Chuẩn kiến thức chương trình Sinh học 10
Nhm thng nht v KQHT  i v mt
kin thc, dy hc phân hóa phù hp vg lc ca HS, phát huy tính t giác,
tích cc, sáng to trong hc tp ca HS, B n ca tng
b  p tng dn thc
hin Chun ca tng b môn. Hin nay, Chu quan tr xnh các
mc tiêu dy hc và ki  mt kin thc
b môn Sinh hc 10 ph vào chun kin thc 10.
1.3.3.1. Khái niệm Chuẩn và yêu cầu

(a) Chuẩn: T




(b) Yêu cầu: 



1.3.3.2. Nội dung của Chuẩn



 







22



iáo





h


m

     




1.3.3.3. Yêu cầu dạy học bám sát Chuẩn
(a) Yêu cầu chung









23



óm.
            
 








(b) Yêu cầu đối với GV




 










