Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn toán ở các trường trung học cơ sở huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trong bối cảnh hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC






HOÀNG HẢI TOÀN








BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẬT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN
Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NAM TRỰC,
TỈNH NAM ĐỊNH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY




Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 05

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC




Người hướng dẫn khoa học: TS. Từ Đức Văn















HÀ NỘI - 2010
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, ngoài sự cố
gắng của bản thân, tác giả đã nhận đƣợc sự quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện của
các cấp lãnh đạo, của các thầy cô giáo, của bạn bè, đồng nghiệp và ngƣời thân
trong gia đình.
Trƣớc hết, tác giả xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo, cán bộ các khoa,
phòng ban của Trƣờng Đại học Giáo dục - ĐHQG Hà Nội; các thầy, cô giáo đã

quản lý và trực tiếp giảng dạy, hƣớng dẫn tác giả trong suốt quá trình học tập và
nghiên cứu tại trƣờng.
Tác giả cũng xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm, tạo điều kiện của Huyện
ủy, UBND huyện, Phòng GD&ĐT huyện Nam Trực, Ban giám hiệu , các thầy cô
giáo, các em học sinh các trƣờng THCS huyện Nam Trực , cảm ơn bạn bè , đồng
nghiệp và ngƣời thân trong gia đình đã giúp đỡ tác giả trong quá trình hoàn
thành luận văn này.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới Tiến sĩ.
Từ Đức Văn, ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tâm, nhiệt tình chỉ dẫn và giúp
đỡ để tác giả hoàn thành luận văn này.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót, hạn chế. Tác giả kính mong nhận đƣợc những ý kiến đóng góp của các
thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp và những ngƣời quan tâm để luận văn đƣợc
hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn !
Hà Nội, tháng 11 năm 2010
Tác giả


Hoàng Hải Toàn
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL
Cán bộ quản lý
CNTT
Công nghệ thông tin
CSVC
Cơ sở vật chất
CTGDTH
Chƣơng trình giáo dục tiểu học

GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
HĐNGLL
Hoạt động ngoài giờ lên lớp
Nxb
Nhà xuất bản
NVSP
Nghiê
̣
p vu
̣
sƣ pha
̣
m
PPDH
Phƣơng pháp dạy học
PPHT
Phƣơng pháp học tập
PTDH
Phƣơng tiện dạy học
QLGD
Quản lý giáo dục
SGK
Sách giáo khoa
TĐCM
Trình độ chuyên môn
THCN
Trung học chuyên nghiệp
THCS
Trung học cơ sở

THPT
Trung học phổ thông
UBND
Ủy ban nhân dân
XHCN
Xã hội chủ nghĩa











MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Trang
1. Lý do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3
4. Giả thuyết khoa học
3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
3

6. Phạm vi nghiên cứu
3
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
3
8. Cấu trúc luận văn
4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TOÁN Ở TRƢỜNG PHỔ THÔNG

5
1.1. Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu vấn đề
5
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
6
1.2.1. Quản lý, biện pháp quản lý
6
1.2.2. Quản lý giáo dục, quản lý nhà trƣờng
8
1.2.3. Dạy học
10
1.2.4. Hoạt động dạy học
11
1.2.5. Quản lý hoạt động dạy học
14
1.3. Hoạt động dạy học môn Toán ở trƣờng Trung học cơ sở
15
1.3.1. Vị trí, vai trò môn Toán trong nhà trƣờng phổ thông nói chung,
trƣờng THCS nói riêng

15

1.3.2. Mục tiêu chung của môn Toán trong nhà trƣờng phổ thông và mục
tiêu cụ thể đối với cấp THCS

16
1.3.3. Cấu trúc nội dung chƣơng trình môn Toán trong trƣờng THCS
18
1.3.4. Hoạt động dạy học môn Toán cấp THCS trong chƣơng trình đổi mới
hiện nay

21
1.4. Nội dung quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở trƣờng THCS
24
1.4.1. Quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên
24
1.4.2. Quản lý hoạt động học tập của học sinh
29
1.4.3. Quản lý CSVC và phƣơng tiện dạy học Toán
31
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở
trƣờng THCS hiện nay

33
1.5.1. Mục tiêu và nội dung chƣơng trình môn Toán THCS
33
1.5.2. Cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên Toán ở trƣờng THCS
33
1.5.3. Đối tƣợng tuyển sinh
34
1.5.4. CSVC và phƣơng tiện dạy học Toán
35

1.5.5. Môi trƣờng quản lý hoạt động dạy học Toán
35
Tiểu kết chƣơng 1
36
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN,
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở CÁC TRƢỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NAM TRỰC, TỈNH NAM ĐỊNH


37
2.1. Vài nét về tình hình kinh tế - xã hội địa phƣơng và giáo dục - đào tạo
huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định
37
2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế - xã hội huyện Nam Trực, Nam Định
37
2.1.2. Khái quát về giáo dục và đào tạo huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định
38
2.2. Thực trạng hoạt động dạy học môn Toán ở các trƣờng THCS huyện
Nam Trực, tỉnh Nam Định

40
2.2.1. Thực trạng về hoạt động giảng dạy của giáo viên
41
2.2.2. Thực trạng về hoạt động học tập của học sinh
49
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các trƣờng THCS
huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định

53
2.3.1. Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy của giáo viên

53
2.3.2. Thực trạng quản lý hoạt động học tập của học sinh
67
2.3.3. Thực trạng quản lý CSVC và phƣơng tiện dạy học Toán
70
2.4. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các
trƣờng THCS huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định

74
Tiểu kết chƣơng 2
77
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TOÁN Ở CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NAM TRỰC,
TỈNH NAM ĐỊNH TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY


78
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
78
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
78
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
78
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
79
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả
79
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Toán ở các trƣờng
THCS huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trong bối cảnh hiện nay

80
3.2.1. Biện pháp 1: Tăng cƣơ
̀
ng quản lý việc thực hiện nội dung chƣơng
trình môn Toán đáp ứng mục tiêu môn học và nhiệm vụ của từng năm học .

80
3.2.2. Biện pháp 2: Thƣờng xuyên chỉ đạo thực hiện đổi mới phƣơng pháp
dạy học của giáo viên và bồi dƣỡng phƣơng pháp học tập cho học sinh

82
3.2.3. Biện pháp 3: Quản lý sử dụng hiệu quả CSVC, phƣơng tiện dạy học
và tăng cƣờng ứng dụng phƣơng tiện dạy học hiện đại vào dạy học Toán

85
3.2.4. Biện pháp 4: Đổi mới quản lý hoạt động kiểm tra , đánh giá chất
lƣơ
̣
ng gia
̉
ng da
̣
y cu
̉
a gia
́
o viên va
̀
kết quả học tâ
̣

p cu
̉
a ho
̣
c sinh

87
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cƣờng quản lý nề nếp, kỷ cƣơng trong dạy và học
Toán

91
3.2.6. Biện pháp 6: Bồi dƣỡng ly
́
luâ
̣
n qua
̉
n ly
́
va
̀
nghiê
̣
p vu
̣
qua
̉
n ly
́
cho

cán bộ quản lý đồng thời tăng cƣờng bồi dƣỡng nâng cao trình độ chuyên
môn chuẩn hóa, nghiệp vụ sƣ phạm cho đội ngũ giáo viên Toán


94
3.2.7. Biện pháp 7: Chú trọng xây dựng môi trƣờng giáo dục lành mạnh có
ảnh hƣởng tích cực đến hoạt động giáo dục của nhà trƣờng nói chung và
hoạt động dạy học môn Toán nói riêng


97
3.3. Mối quan hệ của các biện pháp
99
3.4. Khảo sát tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất
100
Tiểu kết chƣơng 3
103
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
104
1. Kết luận
104
2. Khuyến nghị
105
TÀI LIỆU THAM KHẢO
108
PHỤ LỤC

1

1.  






1.1. 



 



 

(1992), 





 (
, 

 2009),  (2001), 
 (2006) v -

 2001-2010 













 






 , 



:
-  
- 





-  , 
- 









 , 

, 

, 



, theo














-  

 



 - , 




 - 

, 



 
1.2.  (
)   (







 )   


;  . 


m      
CBQL  
  
 trình, SGK  
1.3. iáo d c huy Nam Tr là m
trong nh n v tiên ti xu s c  t Nam . Phong trào
và ch l giáo d c huy Nam Tr nhi nm li là n v lá c
  ngành giáo d t Nam h. Nm 2001,    huy
Nam Tr vinh d  Ch t n C hoà XHCN Vi Nam t danh
hi cao quý: Huân chng  h.

2
Ch l giáo d  các nhà tr, c s giáo d c huy Nam
Tr luôn    thành tích cao và b v, v nhi t th tiên ti
xu s và giáo viên gi.  bi 31 tr THCS có k qu ch l
giáo d h nm   : G 100% h sinh  l 9 t
nghi THCS, v t l h sinh khá và gi trên 70%, t l h sinh t
nghi THCS ti t h lên l 10 - THPT, THCN và ào t ngh h
nm  trên 75%, có nm  trên 81% (nh nm 2008).
1.4. Tuy nhiên, th ti   







   d h môn Toán  iêng  các tr THCS huy
Nam Tr nh nm g ây không  , có d hi gi sút; th
chí có nh 











  kh sát
ch l  môn Toán ch  m trung bình, nng l t h môn
Toán c  a s h sinh cha cao
         

 hông. 
   , có
tính lô  ; l

p 

Xu phát t 




  yêu c 
th t nh tìm 

 d h môn Toán 
cao 

  , góp ph nâng cao ch l giáo d
c các nhà tr THCS huy Nam Tr, , chúng
tôi  ch  tài: “Biện pháp quản ly
́
hoạt động dạy học môn Toán ơ
̉
các
trường Trung học cơ sở huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định trong bối cảnh
hiện nay”  .

3
2. 

 
 xu 

 d h môn Toán  g cao







 môn   các tr THCS huy Nam Tr, t
Nam  

 

.
3. 
3.1. Khách th nghiên cu :    






 ,  .
3.2. Đối tưng nghiên cu: 




 ,  .
4. 



















 , 


 ,  . 







 


, 

, 

 , 

 .
5. 






5.1. 







  ,  
môn Toán .
5.2. , phân tích   tr   ,


  h môn Toán ác tr THCS huy Nam Tr,
t Nam .
5.3.  xu 

  h môn Toán ác tr
THCS huy Nam Tr, t Nam  




 .
6




 ghiên c  

 d h môn
Toán  các tr THCS huy Nam Tr, t Nam  t nm 2007 

7. Phng pháp 
7.1. Phương pha
́
p nghiên cư
́
u ly
́
luâ
̣
n


  

 , 









, 









  

















 .

4
7.2. Phương pha
́
p nghiên cư
́
u thư
̣
c tiễn
- 




- 






- 




- 











7.3. Phương pha
́
p nghiên cư
́
u bô
̉
trơ
̣

- 






- 



( 








 )
8. 






 , 





,  
c, 





  :
 : 




















 





: 



  









, 
: 

 
T







 ,  





5
: 






























1.1. 












  
 
 

  
chóng  
 
à các nhà   
Toàn,            
 

         công tác   
          Tuy

nhiên, 
thông
 THCS 
,  


   
 

Toán cm (2007); 
      thông       
  

6
, chúng 
 
,  
            
.
1.2.  











1.2.1. Quản l, biê
̣
n pha
́
p qua
̉
n ly
́

1.2.1.1. Q
 
  
F.W. Taylor (1856 - 1915)        
(Scientific Managem 
 
 [20, tr.12]
Henry Fayol (1841 - 1925)       tive
 
 [20, tr.20]
Theo T (



, 2009): 


   




 .
 
 v
 và phát tr [3, tr.3]


- -  
 [27, tr.1]

              


7
ù t   
 T và
: 
  


 
, phong phú, tác   
 


g

, 
 
   
 cách


 
 
   



- 
- - 
- B
- B tâm lý - 

8

 
 
1.2.2. Quản l giáo dc, quản l nh trường



               
 
       
khác nhau:

 

 
n toàn
  [27]

       


 . [39, tr.206]

       n lý       
              
- 
         
 [26]
  
 

9
  
 
  



 
. Tuy nhiên,  


1.2.2.2. 

 -

n và
c

xg 

               

 [20, tr.210]

 và

hà , tr.205]

 
- 

10
 
  tâm  .
        
 
 -   
 mang tính 
ong và ngoài nhà

              

1.2.3. Dạy học
   , 







, 















 , 








, 










 























 , 






,  .
















 ,  







 ,  .
 :
 , 















 , 













 , 

 . 














. 






 .
,  






 . 

. 

















 . 




 . 












 , , 



























 .

11
 ,  . 










 . 
  ; d













,  , 

,  ; h
 ; h 

 ,  ; h


 

, 







 ; h













 .
1.2.4. Hoạt động dạy học




  









 thì 
t , 












, 




















.
 
tham gia,  , 









 ,  . Qua tham gia c
, 






.
 . 
sinh,   . 















 . 












































i. 























 . 




 .


 




 .  . 




, 












 -  ,

 .  ,  , 























 , , liên

12


 ., 





































 .





















 


















 , 













 : [12, tr.48]


 





 









 










 





     







 







,  , 










. Tron







 , 
,  



,  .
 :
































+ :  ,  



; l .
+ : , 



.
+ 





:  










,   hay  











, 





. 


















13

 

 , 














  . 





















 . 



 , 
















, 

















 

.
 , 























 ( - ; 
sinh -  ; gi -  -  ); t 

























 :
- - 





 ; - - n

  , 

























 , 







 , 


 ; d , 





 n

 . Vì , h 
 





 . Cho nên, 










 
 , 








 .





 
 , 












ngh





 ,  : 































 ,

14























 











.





 , 



































c, 
















.
1.2.5. Quản l hoạt động dạy học


 




 
 - 
                 
 - giáo
- -  - 

   

 
               

- 
- 
- 
- 
- Q

15
- 
- 
, 












 , 







 


  ,  , 



:







 , 

 



, 





 () 




 , 



 







 4 



trên, 









 














,  

thông tin, 













 


, 











,  .

 

  là

 
i dung 
 và q, các

1.3  T
1.3.1. Vị trí, vai tro
̀
môn Toán trong nhà trường phổ thông nói chung,
trường THCS nói riêng
M 

    
lôgic 

  sau:
 tro


16
 sinh  
 
 r 
duy   
              
- 

  


 ca
   
  
 
.
1.3.2. Mc tiêu chung ca môn Toán trong nh trường phổ thông v m c
tiêu cu
̣
thê
̉
đô
́
i vơ
́
i cấp THCS

 
  
         
Nam 
  , tham gia xây
.]

                

-    


17
-            

 
- , phong 
.

,  THCN
  

  


              
.2009
   
 , môn

 




 

 





18
,

máy tính b
 
      v        
  





 
 
trình THCS)
1.3.3. Cấu trúc nội dung chương trình môn Toán trong trường THCS

 

 


 




 

  


19

Ví       


, nh
góp


 
Toán h 


 
 và .
d
 
 
 
(1)  
(2) 
Các  
nhau 
  

         
         16/2006 BGD gày
05/5/2006 