Xây dựng hệ thống bài tập nhằm củng cố và làm giàu vốn từ Tiếng Việt cho lưu học sinh Lào (trình độ A

1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC





LÊ PHƯƠNG THẢO





XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÀI TẬP NHẰM CỦNG CỐ
VÀ LÀM GIÀU VỐN TỪ TIẾNG VIỆT CHO LƯU
HỌC SINH LÀO (TRÌNH ĐỘ A)



LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM NGỮ VĂN

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
(BỘ MÔN NGỮ VĂN)
Mã số: 60 14 10


Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Ban

HÀ NỘI - 2011



3
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU………………………………………………………….
1

1

3

7

7

8

9

9
PHẦN NỘI DUNG……………………………………………….
10
Chƣơng 1: Cơ sở khoa học của việc xây dựng hệ thống bài tập
nhằm củng cố và làm giàu vốn từ cho lƣu học sinh Lào……….
 


1.1.2. inh


1.3. 




Từ


1.3.4. 





10
10
10
11
11
13
13
16
18
21
23
27
28

30
31

4
Chƣơng 2: Đề xuất hệ thống bài tập củng cố và làm giàu vốn
từ tiếng Việt cho lƣu học sinh Lào………………………………







2.1.2.1. Nguyên  rèn  ngôn     rèn  

2.1.2.2. Nguyên     vào giao 
2.1.2.3. Nguyên  chú ý  trình     có  

2.1.2.4. Nguyên  so sánh và   hai  nói và 
2.1.2.5. Nguyên     quan       tri
 và rèn   

2.2. Xây    bài  
2.2.1.   xây  bài t
2.2.2. Quy trình xây  bài 




2.2.4.3. Bài    dùng 

2.2.4.4. Bài        sang  

38
38
38
38
39
39
39
40

40
41

43
44

45
46
46
46
47
50
55
55
59
65
67

5


2.3.1.       bài  
2.3.2.  gian     bài  
2.3.3. Cách    các bài  
Chƣơng 3: Thực nghiệm sƣ phạm…… ……………………….



 




Kết luận và khuyến nghị………………………………………
Tài liệu tham khảo……………………………………………….
Phụ lục




72
72

73
73
75
75
75
76
77
78
79
79
84
85
87
90

6
MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài
Trong nh    c bi      i mi vi
nhng thành tu ht sc rc r, s       c
trong khu vc nói riêng và bn bè trên th gii nói chung ngày càng m rng.
t nhin Vi hc tp, nghiên cu, giao
ng Vì vy, hc ting Vi thành mt nhu cu
cc ngoài. Vic dy ting Vic ngoài v
là mt ngoi ng nhm trang b cho h vn kin thc v ting Vi giao
tip, hc t có th hiu thêm mt cách sâu sc v 
tc, tp quán, sinh hot ci Vii hng 
 thành ma ch hc ty ca
rt nhic sinh t  gii, troc sinh Lào.

- 

 tron
tác vô t


 

 [16, tr9]
 Lào trong 

 -  [16, tr11].
T


7
              

 - 



              
 
         

 giao thông  




ngày, 
Ma dy ting Ving nói chung (hay dy bt kì
mt ngôn ng th hai nào) là nhm trang b i hc h thng tri thc
n ca ngôn ng ng Vii hc v
ngôn ng  p ng nhu cu giao ti    y ting Vit cho

v t ng là mt trong nhng nhim v quan tr c m
u này xut phát t v trí ca t trong h thng ngôn ng: T  
trung tâm ca ngôn ng, vì th dy t rt quan trng. Mun giao tip tt, hc
sinh phi hiu t, có kh ng t và s dc t. Thc t dy
hc cho thy hc sinh nào có vn t giàu có thì có kh ng và la
chn t rt nhanh và chính xác, s ng, tình cc
sc. Chính vì vy, trong dy hc ting Vit, vic cng c và làm giàu vn t
cho hc sinh rt quan trng.

8
Mt trong nhng mc tiêu dy hc môn ting Vit   ng là
ng qua vic dy hc ting Vit góp phn rèn luy
i v t bng ting Vit thì phi có mt vn t nht
nh. Vn t này giúp các em phân bic các s vt, hing và nhn
c bn cht ca chúng thông qua khái nim ch ng trong t 
vy, nc t, hc sinh nc khái nim. Nc khái nim, hc
sinh hic hin th   trong quá trình
a mình. Vì th trong quá trình dy hc, giáo viên phi luôn luôn
n vic cng c và làm giàu vn t cho hc sinh.
Vic dy ting Vit vt ngoi ng i phi có mt
i dung phù hp v ci hi vng
i h A thì ni dung dy ting Vit li tp trung vào gii
thiu và dy các k i, làm quen; các
k  c, vit theo tng ch . Trong giáo trình Ting Vit

 A ci hc Quc gia Hà Ni  Vin Vit Nam hc và Khoa hc
phát trin do NXB Th gii m trong rèn luyn các
k    c, vit, k   p và s dng ting Vit cho
c ngoài. Tuy nhiên, bên cm trên, chúng tôi thy phn
bài tc bit là bài tp v t vng còn hn ch, khi
hi thc hành, cng c và làm giàu vn t ca mình. Vì v khc phc
y hc t ngng thi góp phn nâng cao hiu
qu dy hc t ng, c th là cng c và làm giàu vn t cho hc
c bi tài: “Xây dựng hệ
thống bài tập nhằm củng cố và làm giàu vốn từ tiếng Việt cho lƣu học
sinh Lào (trình độ A)”.
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
2.1. Những nghiên cứu về dạy tiếng Việt cho người nước ngoài
Nghiên cu v vic dy ting Viu
 ci k n các công trình tiêu bi

9
Tác gi Nguyn Thin Nam có bài “Về vấn đề dạy ngữ pháp trong giáo
trình Tiếng Việt cho người nước ngoàip chí ngôn ng s 
“Vấn đề dạy và học tiếng Việt như một ngoại ngữ đối với người nước ngoài
và người Việt Nam ở nước ngoài  Tiếng Việt cho người nước
ngoài a tác gi Nguyn Anh Qu, “Vietnamese for foreigners tác gi
Nguy  c này.
Tác gi Nguyn Th n hành tìm hiBiện pháp quản lí
đổi mới phương pháp dạy học Tiếng Việt cho lưu học sinh Lào ở trường Cao
Đẳng Sơn La”. T vic trng qun i mi PPDH Ting Vit
c sinh Lào c   xut các
bin pháp qui mi PPDH Ting Vit nhm nâng cao ch
to ting Vit cho các em. Tác gi nhn mnh “Dạy tiếng Việt cho người
nước ngoài nói chung và lưu học sinh Lào nói riêng không chỉ cung cấp cho

họ vốn từ tiếng Việt mà còn phải dạy cho họ sử dụng được vốn từ đó trong
những tình huống giao tiếp cụ thể”. Chính vì vy pht ngôn ng trong
hong giao tip c th  thng bài tp phù hp thì h mi có
th nm vng và nâng cao hiu bit v t ng.
Tác gi Nguyn hành nghiên cu “Lỗi ngôn ngữ của
người nước ngoài học tiếng Việt”        t quan
trng. Thông qua vic kho sát và nghiên cu các li t vng, ng pháp, tác
gi i quyc các v n là thc kh u t ca
c kh  dng t cc sinh. T vic
m, tác gi thm gi và s dng t c
hc sinh, thc c nhc hin công vic này và
nguyên nhân ch yu c  tác gi thit k các dng bài tp
   c sinh   p và trung cp nâng cao cách
dùng t vng và kt cu ng pháp.

10
2.2. Những nghiên cứu về xây dựng hệ thống bài tập
Tác gi Phan Thiu nghiên cu “Vấn đề bài tập trong việc dạy tiếng
p chí Ngôn ng s 1/1975. Trong bài trích, tác gi p
v ting Vit thành hai nhóm: nhóm vn dng quan h lng và nhóm
vn dng quan h ng n. Tác gi t s gi ý v cách xây
dng bài tp theo hai nhóm này. Tác gi còn nêu yêu cu ri vi
giáo viên khi xây dng các bài tp này là “Xác định ý nghĩa ngôn ngữ học
của từng bài, tìm hiểu yêu cầu và tác dụng rèn luyện của các thao tác thực
hiện các kiểu bài đó để có thể sử dụng một cách có ý thức, có kế hoạchm
“sáng tạo ra các kiểu bài tập    gi nhn mnh bài tp liên
ng giúp hc sinh làm phong phú vn t, bài tp ng n giúp hc sinh t
xây dng nhng câu nói c th c (hi, có kh 
dng t).
Tác gi  Xuân Tho nghiên cCần có hệ thống bài tập tổng hợp

trong dạy học tiếng Việt”. Tác gi nhn xét v h thng bài tp trong sách
giáo khoa và nêu ra mt s tác dng ca bài tp tng h cn
thit phi có loi bài tp này. Ting Vit là môn tng hp (gm nhiu phân
c, vit cho h xut ca tác gi là
mt gi biên son cy hc xây dng
các bài tp cho hc sinh.
Tác gi Tìm hiểu vốn từ của học sinh tiểu
học
gii quyt hai nhim v   ca hc sinh tiu h
c kh  ca h Tác gi n mnh tm
quan trng ca vic bng kin th ng cho hc sinh tiu
hc là rt quan trng. T c gi ng cho
h v bài tp ting Vit, tác gi 
ng sai phm cn tránh khi xây dng bài tp ting Vit cho h.

11
Lun án tia tác gi Lê Hu Tng “Hệ thống bài tập
rèn luyện năng lực sử dụng từ ngữ cho học sinh tiểu học”. Lu 
mt h thng bài tp dy t cho hc sinh tiu hc, vi mt cái nhìn tng th
v din mo chung ca các bài dy t  tiu hc. Trong công trình ca mình,
tác gi phân tích v mng ca bài tp, c to lp,
ni dung, cu trúc các tiu loi bài tp. H thng bài ti s
dng la chu kin dy hc c th.
Tác gi Nguyn Th Hu “Tổ hợp bài tập bổ trợ dạy
học phần luyện từ cho học sinh lớp 3 dân tộc Thái tỉnh Sơn La học tiếng Việt
với tư cách là ngôn ngữ thứ hai”. Trong lua mình, tác gi 
 y hc ngôn ng th hai, kho sát nhng li v t
mà hc sinh lp 3 dân tng gp phi gp phi, t ng
nguyên nhân mc li. Theo tác gi, nguyên nhân ch yu dn li dùng t
ca hc sinh dân tc Thái ch yu “do mang thói quen dùng tiếng mẹ đẻ sang

để nói tiếng Việt” và “thiếu bài tập thực hành ngôn ngữ thứ hai
gi  thng bài tp b tr  dy luyn t cho hu này giúp
cho nhi dy ting Vit nói chung và dy ting Vit ngôn
ng th hai (ngoi ng) nm ba hc sinh hc
ting Vii ng   thng bài tp phù hp
khi dng này.
Tt c nhng tài lip cho chúng tôi mt s v 
bn v dy hc t ng cho hc sinh Lào nói riêng.
c nhiu ni dung lí thuyt làm  lí
lu tài nghiên cu ca mình.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mu c tài là xây dng mt t hp bài tp b tr
dy hc phn t vt gi cng c và nâng cao vn t vng
i Lào

12
Vi mc nh nhim v nghiên cu c

1. Nghiên cnh  lí lun ca vic dy t c
sinh Lào.
2. Kho sát ni dung phn t vng theo các ch  trong giáo trình
Ting Vi i hc Quc gia Hà Ni  Vin Vit Nam hc và
Khoa hc phát trin).
3.  xut h thng bài tp b tr cng c và làm giàu vn t 
hc sinh Lào.
4. T chc thc nghim, phân tích kt qu thc nghim nhm
kh thi và hiu qu ca các bài tp b tr  ng.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cu h thng bài tp trong dy hc t vng ting Vi

h A).
4.2. Phạm vi nghiên cứu
y hc ting Vit c sinh Lào (tr A)
Trên thc to ting
Vit chính thc chung cho tt c o ting Vit cho
c ngoài. Hu ht là do tp th ging t my mò nghiên
cu hoc tham kho cng b t xây d
trình phc v ging dy. Vì th, có rt nhi dy ting Vit cho
 i hn ca lu   tìm
hiu, kho sát giáo trình Tiếng Việt  A ca Vin Vit Nam hc và Khoa
hc phát trin  i hc Quc gia Hà Ni, do NXB Th gii n hành.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
Tìm hiu lch s nghiên cu v  lí lun
 ngôn ng ca vic xây dng bài tm tâm lí

13
hc cn hành nghiên cu tài liu qua các
ngun cung c
cu ca các tác gi c, internet T các tài liu này chúng
c và thu thp các thông tin cn thi lí lun cho
 tài.
5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Chúng tôi s du thc ti tìm hiu chính
xác tình hình hc t vng ting Vit c  xut
mt h thng bài t cng c và làm giàu vn t cho hc sinh.
u thc tic
tính chính xác, sát thc c tài.
 thc hiu, chúng tôi tin hành d gi các
tit dy ting Vit cho hc sinh Lào, son phiu tra cho hc sinh. Cui

cùng, chúng tôi tin hành x lí các kt qu c.
5.3. Phương pháp phân tích tổng hợp
Chúng tôi tin hành phân tích nh lí lun và thc tin cua vic
cng c và làm giàu vn t hng hp các kt qu
và l xây dng nhng lu tài.
5.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Nhng v  tài xây dng cc kim nghim qua thc t
dy hc. Vì vn hành làm thc nghi
tính kh thi c tài. T     c kh
 tài vào thc tin dy hc.
6. Giả thuyết khoa học
Nu xây dng c h thng bài tp b tr phù hp thì vn t vng ca
c sinh Lào s c cng c n
nâng cao chng dy và hc ting Vic sinh Lào.


14
7. Bố cục luận văn
Ngoài phn m u, kt lun, ph lc, ni dung chính ca lu 
g
1 khoa hc ca vic xây dng bài tp b tr nhm cng
c và làm giàu vn t ting Vit c sinh Lào
2:  xut h thng bài tp nhm cng c và làm giàu vn t
ting Vit c sinh Lào
3: Thc nghim

15
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC XÂY DỰNG
HỆ THỐNG BÀI TẬP NHẰM CỦNG CỐ VÀ LÀM GIÀU VỐN TỪ
TIẾNG VIỆT CHO LƢU HỌC SINH LÀO

1.1. Cơ sở tâm lí – giáo dục học
1.1.1. Những con đường tiếp nhận và tích lũy từ ngữ
 


           



,
 nh
 

   
ình.
 









16

 
.
1.1.2. Kĩ năng và việc rèn luyện kĩ năng sử dụng từ cho học sinh
là 



nh

    

ht

    
 
  n





1.1.3. Đặc điểm nhận thức của lưu học sinh Lào

 
         




17
 





 




  
mình, hay nói 

 


 
 
quá khó.

           

                


 



18

d    



tho
1.2. Cơ sở tâm lí ngôn ngữ học



xét quá tr


 
c 
.
 



 
 

 [23, tr 26 - 30]
 [6]. 



             

19
 

             


 





 




khách quan ho
chân tay, hay
biển thuyền, buồm, sóng
              
. Chúng m 
                

           

nh

cù

20


 


vi

1.3. Cơ sở ngôn ngƣ
̃
ho

̣
c
1.3.1. Quan niệm về đơn vị Từ



 [19,
tr111]
             









. 














 300 




[10, tr19]. 

 
, 






. Tuy nhiên, theo F.de. 

: 

, 











, 































 [19, tr 111].

 .
1) 


21

 

2) T  











 : 



 .Golovin

: 



















 ,
 







 . 





L.













 [8].
             
 






            

khá



3) 




22
            


 : 


 








 [9, tr183]. 



















 . 
















 u:

               




: 




 







  .  


, m[13].
 : 















 

, 





 (

 ,  )
 , 







 , 













 ,  , 







i
 [17, tr11].


  











 32, tr 97].


 , có 







. Song,  










  h 









  




















 .
1.3.2. Vốn từ





















. 










 c nhau, 

23

,  . 





 , 

 








,  ,
 ,  . 

























 







,













 , 

 








 .



















 
( , 









 ). V




 ,  , , 
, 










. 























.  , 




















 ,
  , 

















. 

 .de. 

:


 











 .

















, 

 ,  




, 











 .


 








24
phi cơ, tàu bay, xa hỏa








1.3.3. Từ loại tiếng Việt

              

Theo tác giTừ loại tiếng Việt hiện đại


 
- Danh từ:  
           
trong  

               
trong câu.
    




.

25

 
- Động từ

g 




          h thái và nhóm
.

.
- Tính từ




ho chúng. Tính



- Đại từ



- Số từ



26



- Phó từ 

mất, được, ra đi.
thường thường, luôn luôn.
đã, từng, mới, sẽ.
có, không, chẳng, chưa…
hãy, đừng, chớ
- Kết từ
của, cho, mà, ở tại, tới, từ, trong, ngoài, trên, dưới,
giữa, kề bên…).
- Liên từ: 
(và, với, nhưng, hoặc, hay
- Thán từ: ôi, à, á, ồ…).
Tóm lại:  và l











 : 





 (



, 




, 





), (a 


), 
 ( ). 








không 































 . 























 








.





















 . 




















 





 m. 







 










. 


















 , 

