Tiểu luận công tác tiếp công dân đến khiếu nại tố cáo

Phần thứ nhất
đặt vấn đề
Công tác tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo hiện nay đang
là một trong những vấn đề có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong công cuộc đổi
mới của Đảng và Nhà nớc ta. Việc đổi mới đờng lối phát triển kinh tế - xã hội
phải đi đôi với thực hiện Công bằng, dân chủ. Quan điểm này khẳng định
đây là tính u việt và là sự khác biệt của Đảng Cộng sản và Nhà nớc XHCN
Việt Nam đối với bất cứ Nhà nớc t bản nào trên thế giới. Bởi vậy mà Đảng,
Nhà nớc ta coi công tác tiếp công dân chính là thực hiện quan điểm Dân là
gốc; tiếp công dân là tạo điều kiện để nhân dân trực tiếp tham gia quản lý
Nhà nớc Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra tạo điều kiện để nhân dân
thực hiện quyền dân chủ, đấu tranh với các hiện tợng tiêu cực, tham nhũng,
nhũng nhiễu nhân dân, bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhà nớc, của
tập thể và của cá nhân. Công tác tiếp công dân đây cũng là bớc đầu của giải
quyết khiếu nại, tố cáo.
Hiến pháp năm 1992 khẳng định rằng khiếu nại, tố cáo là một trong các
quyền cơ bản của công dân, quyền này đợc sử dụng không hạn chế ở bất cứ
lĩnh vực nào. Luật Khiếu nại, tố cáo đã cụ thể hoá quyền khiếu nại, tố cáo của
công dân thành những chế định đợc thực hiện trên thực tế và việc giải quyết
khiếu nại, tố cáo theo đúng quy định của pháp luật. Trên thực tế hiện nay việc
thực thi những quyền này đối với quyền và nghĩa vụ của Nhà nớc cũng nh
quyền và nghĩa vụ của công dân đang còn là vấn đề phải bàn bạc, phải hoàn
thiện về mặt pháp luật rất nhiều. Nhng phải khẳng định một điều rằng công
tác tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo của Nhà nớc ta trong những
năm gần đây có nhiều tiến bộ, tích cực, hạn chế đợc cơ bản những vụ việc bức
xúc, phức tạp, góp phần ổn định tình hình an ninh, chính trị, giữ ổn định sự
phát triển của đất nớc.
Qua thời gian học tập, nghiên cứu lớp nghiệp vụ công tác thanh tra, ch-
ơng trình cơ bản tại trờng Cán bộ Thanh tra. Bản thân tôi nhận thức đợc rằng:
Trong công tác thanh tra nói chung và nhiệm vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo
nói riêng, trong đó có công tác tiếp công dân và sử lý đơn th khiếu nại, tố cáo

có một vị trí rất quan trọng. Nếu nh các cơ quan Nhà nớc, chính quyền các
cấp, nhất là cấp cơ sở mà thực hiện tốt công tác tiếp công dân và sử lý đơn th
khiếu nại ngay từ bớc đầu sẽ góp phần quan trọng không chỉ hạn chế đợc phát
sinh các vụ việc phức tạp mà còn ngăn ngừa đợc tình trạng khiếu nại, tố cáo v-
1
ợt cấp lên Trung ơng, đồng thời cũng sẽ hạn chế đợc tình trạng bức xúc khiếu
nại đông ngời, đặc biệt là những vấn đề có tính nhạy cảm về an ninh chính trị,
điểm yếu mà hiện nay kẻ địch đang lợi dụng nó để âm mu Diễn biến hoà
bình phá hoại công cuộc đổi mới của Đảng và Nhà nớc ta.
Việc tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo là những công việc
thờng xuyên, liên tục, là những việc làm đầy khó khăn, phức tạp. Các vụ việc
khiếu nại, tố cáo sẩy ra có từ nhiều nguyên nhân khác nhau, nhng chung quy
lại nó đều xuất phát từ việc lợi ích của nhà nớc, của tập thể, của cá nhân bị
xâm hại. Nhìn nhận một cách khách quan tôi cho rằng ngay từ một văn bản
chính sách của Nhà nớc ban hành ra, bản thân nó cũng đã có ẩn chứa hai mặt
của một vấn đề, khi thực hiện nó mới bộc lộ ra trên thực tiễn. Một mặt nó thể
hiện tính đúng đắn, tích cực, đáp ứng đợc nguyện vọng của nhiều ngời và phù
hợp với xu thế phát triển của xã hội , của thời đại. Mặt khác nó hạn chế, thậm
chí nó đe doạ gây thiệt hại đến lợi ích của một số bộ phận nhân dân, bên cạnh
đó không ít những địa phơng, cơ quan Nhà nớc, những ngời có thẩm quyền
trong việc thi hành chính sách, pháp luật lợi dụng để trục lợi cho bản thân,
tham nhũng, tiêu cực và gây nhũng nhiễu nhân dân. Bởi vậy việc công dân đi
khiếu kiện đến các cơ quan Nhà nớc là một tất yếu khách quan. Trong bài viết
này, tôi tập trung nghiên cứu vào một số vấn đề cơ bản trong công tác tiếp
công dân và sử lý đơn th khiếu nại, tố cáo nhằm củngcố những kiến thức đã
học, đã nghiên cứu. Mong muốn đáp ứng tốt hơn về trình độ lý, trình độ nhiệp
vụ chuyên môn trong công tác Thanh tra nói chung và kỹ năng nghiệp vụ
trong công tác tiếp dân và xứ lý đơn th khiếu nại, tố cáo ở địa phơng nơi mà
bản thân tôi đang công tác.
Phần thứ hai

nội dung
i, những nguyên tắc trong công tác tiếp công dân đến
khiếu nại, tố cáo.
1. Nguyên tắc tôn trọng quyền khiếu nại, tố cáo của công dân.
Điều 74 của Hiến pháp năm 1992, Điều 1 của Luật khiếu nại, tố cáo
năm 1998 đều khẳng định Công dân có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan
Nhà nớc có thẩm quyền. Nơi tiếp công dân phải tôn trọng quyền khiếu nại, tố
cáo của công dân. Sự tôn trọng đó thể hiện trớc hết ở việc tiếp xúc với công
dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan đến khiếu nại, tố cáo.
Tại nơi tiếp công dân những cán bộ đợc thay mặt Nhà nớc tiếp công dân phải
2
có thái độ, cử chỉ lịch sự, đúng mực, nghiêm túc và giải quyết kịp thời những
yêu cầu, đề nghị, nguyện vọng chính đáng của công dân.
2. Nguyên tắc khách quan công khai, dân chủ.
Khách quan là đảm bảo việc xem xét, xử lý đúng đắn bản chất sự việc,
phù hợp với các diễn biến thực tế của sự việc. Trong quá trình xem xét, xử lý
phải tôn trọng yếu tố khách quan, tránh áp đặt ý kiến chủ quan của mình làm
cho sự việc phức tạp, kết quả sẽ sai lệch so với thực tế đã xảy ra.
Công khai là thể hiện việc tiếp công dân phải đợc tổ chức đàng hoàng
tại nơi tiếp công dân theo đúng quy định của pháp luật.
Dân chủ là thể hiện công dân đến khiếu nại, tố cáo và cán bộ tiếp công
dân đều bình đẳng trớc pháp luật. Mọi ý kiến đều đợc tôn trọng, đợc giải
quyết thấu tình đạt lý.
3. Nguyên tắc thận trọng.
Trong mọi tình huống ngời cán bộ tiếp công dân phải sáng suốt, bình
tĩnh, cân nhắc xem xét sự việc một cách có căn cứ. Ngời cán bộ tiếp công dân
không đợc hứa hẹn hoặc khẳng định một vấn đề gì khi không đủ căn cứ, chỉ đ-
ợc bày tỏ thái độ khi đã có đủ căn cứ và trong phạm vi thẩm quyền của mình.
Hết sức thận trọng khi phát ngôn hay đa ra chính kính.
ii. tổ chức tiếp công dân đến khiếu nại, tố cáo.

1. Một số yêu cầu cụ thể trong việc tiếp công dân đến khiếu nại, tố cáo.
Ngoài việc thực hiện tốt các nguyên tắc đề ra, việc tiếp công dân cần
phải chú ý tới những yêu cầu cụ thể trong khâu chuẩn bị thì việc tiếp công dân
mới đạt hiệu quả cao.
a. Về địa điểm.
Tùy theo điều kiện và khả năng của từng cơ quan, địa phơng mà lựa
chọn địa điểm của nơi tiếp công dân phải thuận lợi về mọi mặt cho công dân.
Nơi tiếp công dân cần khang trang, thoáng mát nhằm gây ấn tợng tốt đẹp cho
công dân khi đến cơ quan Nhà nớc. Việc lựa chọn địa điểm nơi tiếp công dân
cần tránh hai khuynh hớng: quá đơn giản tùy tiện gây ấn tợng không tốt đối
với công dân khi đến nơi tiếp công dân hoặc quá cầu kỳ, hình thức, gây lãng
phí.
Nơi tiếp công dân cần bố trí phòng chờ đợi, phòng tiếp công dân riêng biệt.
b. Về phơng tiện.
3
Cần có những trang bị cần thiết để phục vụ cho công tác tiếp công dân
và cán bộ tiếp công dân thực hiện nhiệm vụ nh bàn, ghế, sổ sách, ấm chén,
đèn, quạt Nếu có điều kiện nên trang bị máy ghi âm, máy chụp ảnh để cán
bộ tiếp công dân ghi lại những ý kiến quan trọng hoặc những hình ảnh, hiện
vật, tài liệu cần thiết.
Cần bố trí sắp xếp các thiết bị trong phòng tiếp công dân gọn gàng khoa
học, bảo đảm thuận lợi khi tiến hành công việc, song cũng đảm bảo tính mỹ quan.
Trong phòng tiếp công dân nhất thiết phải có: Bản nội quy quy định
nhiệm vụ, quyền hạn của công dân và trách nhiệm của cán bộ tiếp công dân;
có lịch tiếp công dân, trong lịch ghi rõ thời gian, chức vụ ngời tiếp công dân,
một số văn bản pháp luật liên quan đến khiếu nại, tố cáo.
c. Đối với cán bộ tiếp công dân.
Nh vậy, Thủ trởng cơ quan các cấp, ngành có trách nhiệm trực tiếp tiếp
công dân và tổ chức việc tiếp công dân đến trình bày khiếu nại, kiến nghị, phản
ánh liên quan đến khiếu nại về quyết định hành chính , hành vi hành chính của

cơ quan quản lý các cấp, ngành công chức tiếp công dân khi có căn cứ cho
rằng quyết định , hành vi đó trái pháp luật , xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp
của mình, và công dân đến tố cáo với cơ quan quản lý các cấp, ngành về hành
vi vi phạm pháp luật của công chức, cơ quan , đơn vị , ngành xâm phạm lợi ích
của Nhà nớc , quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Vì vậy nhiệm vụ của Thủ trởng cơ quan các cấp là phải bố trí cán bộ có
phẩm chất tốt, có kiến thức và am hiểu chính sách, pháp luật , có ý thức trách
nhiệm làm công tác tiếp công dân mới thực sự có hiệu qủa, tạo đợc sự tin t-
ởng của công dân khi đến tiếp súc với cán bộ tiếp công dân.
Công tác tiếp công dân nhằm tiếp cận các khiếu nại, tố cáo, kiến nghị,
phản ánh của công dân diễn ra hàng ngày thuộc lĩnh vực hành chính Nhà nớc,
kinh doanh xuất nhập khẩu. Tiếp công dân để kịp thời phát hiện những mâu
thuẫn, thu thập những thông tin cần thiết giúp cho việc tháo gỡ các vớng mắc
trong quản lý, giải quyết kịp thời khiếu nại, tố cáo của công dân, chấn chỉnh,
sửa chữa kịp thời những sai sót trong hoạt động cơ quan đơn vị các cấp, các
ngành.
Nhiệm vụ đối với cán bộ đợc cử tiếp công dân phải có thái độ đúng
mực, có trách nhiệm tiếp nhận đơn th khiếu nại, tố cáo và lắng nghe, ghi chép
đầy đủ ý kiến đề đạt nhiệm vụ của công dân về lĩnh vực thuộc thẩm quyền giải
4
quyết. Nếu sự việc không thuộc thẩm quyền giải quyết thì cán bộ tiếp công
dân có trách nhiệm hớng dẫn để công dân đến cơ quan có thẩm quyền giải
quyết, không gây khó khăn sách nhiễu, phiền hà. Kiên quyết chống mọi biểu
hiện tiêu cực.
Đối với công dân khi đến cơ quan tiếp công dân phải xuất trình với cán
bộ tiếp dân những giấy tờ tuỳ thân cần thiết. Đảm bảo an toàn, giữ gìn trật tự
vệ sinh nơi tiếp dân. Không đợc mang theo vũ khí, chất nổ, chất dễ cháy. Công
dân đến trớc đợc tiếp trớc, phải trình bày trung thực sự việc, nói rõ yêu cầu,
cung cấp chứng cứ, tôn trọng sự hớng dẫn của cán bộ tiếp dân. Không đợc lợi
dụng quyền khiếu tố để xuyên tạc, vu khống, kích động làm cản trở hoạt động

bình thờng của cơ quan Nhà nớc. Luôn đảm bảo nguyên tắc bí mật, không để
ảnh hởng đến quá trình tiếp nhận và giải quyết khiếu tố.
Cán bộ tiếp dân và công dân thực hiện nghiêm chỉnh các quy định trên.
Ai vi phạm phải chịu trách nhiệm trớc pháp luật.
Tiếp công dân là một công việc phức tạp nhng rất nhạy cảm, công dân
đến kiến nghị, phản ánh hay thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo khác nhau về
lứa tuổi, giới tính, nghề nghiệp, tâm trạng Công dân đến khiếu nại thờng có
tâm lý cho rằng mình đang bị xâm phạm về quyền, lợi ích và họ bị ức chế về
tinh thần do đó dễ nóng vội, mất bình tĩnh. Công dân đến tố cáo xuất phát từ
nhiều động cơ, mục đích khác nhau. Có ngời vì trách nhiệm lơng tâm chân
chính, tố cáo với mục đích xây dựng. Có ngời vì động cơ xấu tố cáo với mục
đích vu khống làm hại ngời khác, nên cán bộ tiếp dân cần có thái độ ứng xử
thích hợp.
Năng lực của cán bộ tiếp công dân liên quan đến sự thành công hay thất
bại của công việc. Do đó, phải chọn những cán bộ tiếp công dân hội đủ những
điều kiện cần thiết: có trình độ nghiệp vụ giỏi, phẩm chất đạo đức tốt, có kiến
thức về tâm lý xã hội và am hiểu pháp luật. Ngời cán bộ tiếp công dân phải có
thái độ ứng xử đúng mực, niềm nở, chân thành, chu đáo, có khả năng phán
đoán sự việc, biết phát hiện diễn biến sự việc, gợi mở và hớng dẫn công dân
trình bày vào bản chất, nội dung trọng tâm của sự việc, tóm tắt và nhận định
sự việc một cách chính xác.
Không nên bố trí những ngời khuyết tật làm công tác tiếp công dân tại
nơi tiếp công dân.
2. Trình tự các bớc và nội dung tiếp công dân.
5
Mỗi công dân đến nơi tiếp công dân với tâm trạng khác nhau, cách trình
bày, diễn giải sự việc khác nhau. Tùy theo tuổi tác, giới tính, trình độ hiểu
biết, đặc điểm nghề nghiệp của họ mà cán bộ tiếp công dân có cách ứng xử
cho phù hợp. Trình tự tiếp công dân đợc chia làm ba bớc chính nh sau:
Bớc 1: Tiếp xúc ban đầu.

Khi ngời công dân đến nơi tiếp công dân, cán bộ tiếp công dân phải lịch
sự, nhã nhặn, khiêm tốn, đúng mực. Bất kỳ tình huống nào, ngời tiếp công dân
cũng không đợc có thái độ hách dịch, cửa quyền, thiếu văn hoá. Sau khi giao
tiếp ban đầu, cán bộ tiếp công dân cần xác định đối tợng của mình phải tiếp ai,
đến trình bày nội dung gì để có cách ứng xử thích hợp.
Nếu công dân có thái độ nóng nảy, cán bộ tiếp công dân phải nhã nhặn,
mềm dẻo, đôi khi phải lựa ý họ. Nếu công dân tỏ ra xúc động, cần động viên
họ, tạo điều kiện cho họ bình tĩnh trình bày nội dung sự việc, yêu cầu cần giải
quyết. Ngời có thái độ thiếu văn hoá, cán bộ tiếp công dân cần xác định cho họ,
đây là cơ quan Nhà nớc cần phải có thái độ nghiêm túc, đúng mực. Cán bộ tiếp
công dân yêu cầu công dân xuất trình chứng minh th, giấy uỷ nhiệm v.v
Trong mọi tình huống, ngời cán bộ tiếp công dân phải luôn ở thế chủ
động, sáng suốt phán đoán diễn biến sự việc chính xác, có cơ sở khoa học.
Bớc 2: Quá trình làm việc.
Ngời tiếp công dân cần ghi ngày, giờ, họ tên, địa chỉ, nội dung làm việc
với công dân vào sổ tiếp công dân. Sau đó yêu cầu công dân cung cấp đơn th,
tài liệu, chứng cứ để xác định tính thật - giả, độ tin cậy của các tài liệu, chứng
cứ đó.
* Đối với khiếu nại:
Khiếu nại không hội đủ các điều kiện quy định tại Điều 1, Nghị định
67/1999/NĐ-CP thì ngời tiếp công dân giải thích cho công dân rút đơn.
Nếu nội dung thuộc thẩm quyền giải quyết của Thủ trởng cơ quan
mình, ngời tiếp công dân yêu cầu công dân trình bày, ngời tiếp công dân nghe
và ghi chép đầy đủ, tỉ mỉ thành biên bản các nội dung và những yêu cầu mà
công dân trình bày.
Nếu thủ trởng cơ quan Nhà nớc tiếp công dân, những khiếu nại thuộc
thẩm quyền giải quyết của mình mà nội dung rõ ràng, cụ thể có cơ sở để giải
quyết thì trả lời ngay cho công dân biết. Những khiếu nại có nội dung phức
6
tạp cần nghiên cứu xem xét, thẩm tra, xác minh thì phải nói rõ thời hạn giải

quyết, ngời cần liên hệ để biết kết quả.
* Đối với tố cáo:
Công dân đến tố cáo xuất phát từ nhiều mục đích, động cơ khác nhau.
Có ngời vì lơng tâm và trách nhiệm với cộng đồng; có ngời vì động cơ xấu
dùng quyền tố cáo để vu cáo, vu khống làm hại ngời khác. Song trong mọi tr-
ờng hợp ngời tiếp công dân phải có thái độ ứng xử thích hợp và phải nghe
công dân trình bày, ghi chép tỉ mỉ, đầy đủ.
Trong trờng hợp khẩn cấp hoặc hành vi bị tố cáo có tính chất nguy
hiểm, ngời tiếp công dân phải báo cáo với ngời có thẩm quyền để có biện pháp
phối hợp với cơ quan chức năng ngăn chặn kịp thời hậu quả xấu có thể xảy ra
có biện pháp bảo vệ an toàn cho ngời tố cáo.
* Những điều cần lu ý:
+ Công dân đến nơi tiếp công dân khiếu nại, tố cáo nhiều trờng hợp nội
dung khiếu nại, tố cáo thờng đan xen nhau, ngời tiếp công dân hớng dẫn công
dân viết thành đơn riêng với nội dung khiếu nại, tố cáo đợc trình bày riêng.
+ Công dân đến khiếu nại, tố cáo thờng có tâm trạng cho rằng bản thân
mình bị xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp hoặc Nhà nớc, tập thể bị xâm hại
tới lợi ích một cách nghiêm trọng, bị ức chế về tinh thần. Do đó, cần động
viên họ bình tĩnh, trình bày, cố gắng trình bày cho rõ ràng và có chứng cứ
minh hoạ.
+ Nếu đơn khiếu nại có chữ ký của nhiều ngời thì ngời tiếp công dân h-
ớng dẫn công dân viết thành đơn riêng để thực hiện quyền khiếu nại của mình.
+ Đối với những nội dung tố cáo với dụng ý xấu, lời lẽ thiếu văn hoá
ngời tiếp công dân cần xác định cho công dân rõ quyền và nghĩa vụ trong việc
thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo.
+ Trong trờng hợp, đoàn đông ngời đến khiếu nại, tố cáo cùng một nội
dung và yêu cầu, ngời tiếp công dân đề nghị đoàn cử đại diện làm việc. Đoàn
từ 5 - 10 ngời thì cử đại diện không quá 02 ngời; đoàn từ 10 ngời trở lên thì cử
đại không quá 05 ngời. Nơi tiếp công dân cần bố trí nơi nghỉ ngơi, chờ đợi cho
những ngời còn lại. Và có biện pháp bảo vệ an toàn, ngăn chặn các hành vi

gây rối, quá khích.
Bớc 3: Kết thúc buổi tiếp công dân.
7
Trớc khi kết thúc buổi tiếp công dân, ngời tiếp công dân phải đọc lại
biên bản. Ngời tiếp công dân yêu cầu công dân cung cấp đơn th, tài liệu,
chứng cứ kèm theo để hoàn chỉnh hồ sơ. Các tài liệu trên đợc lập thành danh
mục, đánh số trang và yêu cầu công dân ký vào biên bản xác nhận. Nếu nội
dung đơn th thuộc thẩm quyền giải quyết thì viết phiếu hẹn và thông báo cho
công dân biết cơ quan giải quyết để họ yên tâm, tuyệt đối không đợc hứa hẹn
một điều gì khi cha có căn cứ. Đơn th khiếu nại sẽ không đợc thụ lý giải quyết
theo quy định của Điều 32 Luật khiếu nại, tố cáo. Nội dung đơn th không
đúng thẩm quyền, ngời tiếp công dân hớng dẫn công dân đến nơi có thẩm
quyền để giải quyết.
Việc tiếp công dân có ý nghĩa hết sức quan trọng nó tháo gỡ bớc đầu
khó khăn, vớng mắc của công dân và định hớng cách giải quyết các bớc tiếp
theo của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Cơ quan quản lý Nhà nớc, các
tổ chức thanh tra, các đoàn thể và các tổ chức cần quan tâm đúng mức tới
công tác tiếp công dân.
III. Xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo.
Đây là bớc tiếp theo của công tác tiếp công dân. Đơn th khiếu nại, tố
cáo của công dân đến với cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền có nội dung hết sức
đa dạng, phong phú và chứa đựng nhiều vấn đề phức tạp của cuộc sống. Do
vậy, việc nghiên cứu xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo của công dân là khâu hết
sức cần thiết và quan trọng. Xử lý tốt đơn th khiếu nại, tố cáo sẽ giúp cho cơ
quan Nhà nớc có cơ sở để nâng cao chất lợng công tác giải quyết khiếu nại, tố
cáo đáp ứng yêu cầu nguyện vọng của nhân dân: quyền, lợi ích hợp pháp của
công dân đợc bảo vệ, khôi phục, oan ức đợc thanh minh, những hành vi sai trái
bị xử lý, công tác quản lý Nhà nớc đợc uốn nắn kịp thời với ý nghĩa và tầm
quan trọng nh đã nêu trên, việc xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo phải đợc tiến
hành theo các bớc sau:

1. Tiếp nhận, phân loại, xác định nội dung đơn th.
Công dân đến cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền để trình bày khiếu nại,
tố cáo, kiến nghị, phản ánh liên quan đến khiếu nại, tố cáo có nhiều nội dung
và nguồn góc khác nhau. Có thể công dân đến trình bày trực tiếp, có thể gửi
đơn th qua các phơng tiện thông tin đại chúng, bu điện, báo chí, đài phát
thanh, đài truyền hình hoặc qua các đại biểu dân bầu Vì vậy, việc tiếp nhận
đầy đủ đơn th, phân loại, xác định nội dung đơn th là rất cần thiết cho quá
trình giải quyết khiếu nại, tố cáo.
8
Công dân đến khiếu nại, tố cáo thờng có tâm trạng rất khác nhau: bị oan
ức, quyền lợi bị xâm hại, tâm lý nặng nề và căng thẳng. Mặt khác trong một
số trờng hợp do dân trí còn thấp nên nội dung trình bày không đợc rõ ràng
rành mạch. Nội dung khiếu nại, tố cáo thờng đan xen nhau với những yếu tố
chủ quan riêng t. Do vậy, nội dung trình bày thờng trùng lặp, đôi khi thổi
phồng hoặc quan trọng hoá sự việc.
Thủ tục mang tính chất pháp lý bắt đầu từ khi cơ quan có thẩm quyền
nhận đơn th của công dân, cơ quan tổ chức và từ lúc này công việc xử lý đơn
th khiếu nại, tố cáo bắt đầu. Cán bộ tiếp nhận đơn th phải ghi vào sổ, đóng dấu
nơi tiếp nhận đơn th. Sau đó tiến hành các thao tác xử lý sau đây:
- Đọc kỹ đơn th, xác định tính chất và phân loại đơn th:
+ Loại đủ điều kiện đợc quy định tại Điều 33 và Điều 65 của Luật khiếu
nại, tố cáo.
+ Loại có tính cấp bách phải xử lý ngay.
+ Loại yêu cầu giải thích chính sách , pháp luật.
+ Loại đơn th khiếu nại thuộc thẩm quyền hoặc có nội dung thuộc thẩm
quyền giải quyết.
+ Loại đơn th khiếu nại, tố cáo không thuộc thẩm quyền.
- Xác định nội dung đơn th: tóm tắt nội dung vụ, việc, loại bỏ những nội
dung trùng lặp trong đơn th.
Nói chung công việc xử lý bớc đầu của cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền

đối với đơn th khiếu nại, tố cáo rất quan trọng, đòi hỏi phải khẩn trơng, kịp
thời. Khâu xử lý này phải kết hợp nhiều thao tác nghiệp vụ. Mục đích của bớc
xử lý ban đầu là phải phân loại chính xác đơn th khiếu nại, tố cáo để thụ lý.
Sau mỗi ngày, mỗi tuần phải có bảng tổng hợp số liệu theo dõi tình
hình đơn th, việc giải quyết của cơ quan Nhà nớc có thẩm quyền.
2. Xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo đúng thẩm quyền.
a. Đối với đơn th khiếu nại.
+ Bớc đầu kiểm tra các yếu tố pháp lý của đơn th theo quy định tại Điều
1, Nghị định 67/1999/ NĐ-CP. Tài liệu, chứng cứ do ngời khiếu nại gửi đến,
có rõ ràng về nội dung, tài liệu có phù hợp với yêu cầu kiến nghị mà đơn th đề
cập đến không.
9
Nếu đơn th không hội đủ các điều kiện nói trên, không giải quyết đợc
thì thông báo cho ngời khiếu nại biết rõ lý do.
+ Nếu khiếu nại đủ điều kiện giải quyết, cán bộ nghiệp vụ tóm tắt nội
dung vụ việc, đánh giá sơ bộ tính chất vụ việc, báo cáo cấp có thẩm quyền đề
ra quyết định thụ lý giải quyết. Lập hồ sơ vụ việc. Việc tiếp nhận bàn giao hồ
sơ phải đảm bảo thủ tục hành chính nghiêm ngặt và bảo đảm thông tin về vụ
việc liên tục.
+ Trong nhiều trờng hợp, khi vụ việc đang đợc thụ lý giải quyết đơng sự
vẫn tiếp tục gửi đơn, tài liệu đến thì cán bộ nghiệp vụ tiếp nhận và xử lý bớc
đầu. Nếu nội dung tài liệu, chứng cứ mới gửi đến phục vụ cho đơn th đang giải
quyết thì cán bộ nghiệp vụ chuyển cho ngời thụ lý giải quyết. Nếu nội dung
tài liệu, chứng cứ cung cấp thêm ngoài quyết định thụ lý giải quyết thì cán bộ
nghiệp vụ báo cáo với nhiều có thẩm quyền xem xét, quyết định hớng giải
quyết.
b. Đối với đơn th tố cáo.
Nói chung đơn th tố cáo thờng có nội dung rộng và đề cập đến hành vi
vi phạm pháp luật gây thiệt hại hoặc đe doạ gây thiệt hại với hậu quả lớn,
nguy hiểm do đó khâu xử lý theo thẩm quyền tiếp theo khi đã lựa chọn nội

dung tố cáo là xem xét giải quyết tố cáo theo trình tự một cuộc thanh tra hay
trình tự giải quyết tố cáo thông thờng.
Cán bộ nghiệp vụ cần chuẩn bị đơn th, tài liệu chứng cứ có liên quan
một cách đầy đủ, khoa học để làm căn cứ cho việc thụ lý giải quyết. Bàn giao
hồ sơ cho ngời thụ lý giải quyết theo quy định của pháp luật.
Việc xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo của công dân cần đảm bảo nguyên
tắc, quy trình hết sức khoa học với những giải pháp kịp thời theo đúng quy
định của pháp luật, tránh tình trạng ùn tắc hoặc tránh né.
Qua xử lý ban đầu những đơn th khiếu nại, tố cáo có đủ điều kiện pháp
lý phải đợc thụ lý giải quyết theo đúng trình tự của pháp luật. Những đơn th
khiếu nại, tố cáo không thuộc thẩm quyền cán bộ nghiệp vụ phải có trách
nhiệm báo cáo cho đơng sự hoặc chuyển kịp thời đến cơ quan thẩm quyền giải
quyết. Những đơn th có tính chất thỉnh thị, yêu cầu giải thích chính sách pháp
luật, góp ý kiến với các cấp các ngành cần đợc tổng hợp nhanh chóng để
chuyển đến các cơ quan chức năng xem xét, trả lời cho công dân. Những đơn
10
th khiếu nại, tố cáo không đợc giải quyết hoặc thiếu các yếu tố pháp lý có thể
yêu cầu công dân bổ sung hoặc không giải quyết theo quy định của pháp luật.
Để xử lý bớc đầu đơn th khiếu nại, tố cáo của công dân chính xác và kịp
thời, đòi hỏi ngời cán bộ nghiệp vụ phải có trình độ, năng lực, tinh thần trách
nhiệm cao, khách quan, trung thực, nhất là phải thờng xuyên tự học tập để
nâng cao trình độ và kỹ năng nghề nghiệp, nghiệp vụ xử lý văn bản, phân tích
tổng hợp, đánh giá tài liệu.
Tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo là một trong những khâu
cơ bản của công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Làm tốt khâu này sẽ tạo điều
kiện thuận lợi cho việc giải quyết đơn th khiếu nại, tố cáo kịp thời đúng thủ
tục quy định của pháp luật, giúp thủ trởng các cấp, các ngành đánh giá đúng
tình hình lãnh đạo, quản lý và thực thi công vụ của cơ quan Nhà nớc và nhân
viên Nhà nớc. Làm tốt công tác tiếp dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo của
công dân là góp phần thực hiện có hiệu quả của đờng lối chính sách của Đảng

và Nhà nớc, thể hiện bản chất tốt đẹp của xã hội ta, của Nhà nớc ta, Nhà nớc
của dân, do dân, vì dân.

11
Phần thứ ba
kiến nghị và kết luận
I, Một số kiến nghị.
Từ thực tiễn hoạt động của công tác Thanh tra giải quyết khiếu nại, tố
cáo và những quy định của Luật khiếu nại, tố cáo hiện nay. Với những nội
dung nghiên cứu về công tác tiếp công dân và xử lý đơn th khiếu nại, tố cáo đ-
ợc trình bày ở các phần trớc. Nay tôi xin đề xuất một số kiến nghị cụ thể nh
sau:
1. Kiến nghị đối với Nhà nớc.
- Thứ nhất: Nên chuyển hệ thống tổ chức các cơ quan Thanh tra Nhà n-
ớc hiện nay thành tổ chức Thanh tra độc lập trực thuộc Chủ tịch nớc. Vì theo
nh hiện nay thì tổ chức các cơ quan Thanh tra trực thuộc Chính phủ (cơ quan
Hành pháp) hoạt động hiệu quả rất thấp, có nhiều dào cản, đặc biệt là
Quyền trong quá trình thanh tra và cũng vì một lẽ không ai lại Vạch áo cho
ngời xem lng hay gậy ông đập lng ông .
- Thứ hai: Trớc mắt phải sớm hoàn thiện Luật thanh tra, Luật khiếu nại,
tố cáo. Đặc biết là xây dựng Luật phải mang tính khách quan phù hợp với
quyluật khách quan và yêu cầu đòi hỏi của đại đa số nhân dân lao động, có
tính khả thi trong thực tiễn. Có nh vậy mới đủ sức mạnh để chấn áp lại thực
trạng vi phạm pháp luật, tiêu cực, tham nhũng trong xã hội hiện nay.
- Thứ ba: Cần phải có sự nhất quán, nghiêm túc trong việc tiếp nhận và
xử lý đơn th khiếu nại. Cấp trên không phê duyệt chuyển đơn th yêu cầu cấp
dới xem xét, giải quyết, có nh vậy mới chấm dứt đợc tình trạng kéo dài và vợt
cấp. Đồng thời qua công tác Thanh tra, kiểm tra phải quy rõ trách nhiệm
những vụ việc đó thuộc về ai và cũng bị xử lý nghiêm, công khai.
12

2. Kiến nghị đối với UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh và UBND huyện.
Thứ nhất: Phải đảm bảo số lợng biên chế cho cơ quan thanh tra, đặc biệt là
cơ quan thanh tra cấp huyện với số biên chế ít nhất là 05 ngời. Thực hiện tốt công
tác quy hoạch cán bộ ổn định lâu dài và bổ nhiệm kịp thời Thanh tra viên. Có nh
vậy hoạt động mới đảm bảo đúng pháp luật và có hiệu quả.
- Thứ hai: Hiện nay hầu hết các địa phơng thực hiện giao khoán ngân
sách bình quân trên đầu biên chế. Do vậy ngân sách hàng năm chỉ đảm bảo đ-
ợc tiền lơng, còn các khoản chi khác cho công tác và phục vụ chuyên môn
không đáp ứng đợc, bên cạnh đó nhà làm việc và phơng tiện làm việc cũng
rất khó khăn cần phải đợc quan tâm đúng mức.
II. Kết luận.
Đất nớc ta đang trong thời kỳ đổi mới, chuyển từ nền kinh tế quan liêu
bao cấp sang nền kinh tế thị trờng định hớng XHCN, có sự quản lý của Nhà n-
ớc. Hệ thống pháp luật trong nền kinh tế thị trờng chúng ta còn thiếu rất nhiều
và yếu kém. Do vậy tình trạng vi phạm pháp luật trên mọi lĩnh vực diễn ra
không ít nghiêm trọng. Tình hình khiếu nại, tố cáo cũng diễn biến ngày càng
phức tạp hơn. Từ việc nghiên cứu những vấn đề về tiếp công dân và xử lý đơn
th khiếu nại, tố cáo thấy rằng: Muốn thực hiện tốt công tác Thanh tra, giải
quyết khiếu nại, tố cáo không chỉ có các yếu tố pháp luật, đờng lối chính
sách mà nó còn phụ thuộc rất nhiều vào trình độ, năng lực của đội ngũ cán
bộ làm công tác Thanh tra, của các thủ trởng cơ quan quản lý Nhà nớc các
cấp. Việc thực hiện đào tạo, bồi dỡng nghiệp vụ công tác Thanh tra cho đội
ngũ cán bộ làm công tác Thanh tra là một yêu cầu cần thiết, thờng xuyên
không ngừng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của công tác Thanh tra trong tình
hình hiện nay và lâu dài, đúng với lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Thanh
tra là tai, mắt của trên, là ngời bạn của dới góp phần cùng cả nớc thực hiện
thắng lợi mục tiêu Dân giàu, nớc manh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh./.
13