Một số hạn chế trong thu hút và sử dụng đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Việt Nam hiện nay tóm tắt

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG GIẢNG VIÊN LÍ LUẬN CHÍNH TRỊ
***



NGÔ QUANG TRUNG


MỘT SỐ HẠN CHẾ TRONG THU HÚT VÀ
SỬ DỤNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY


LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ CHÍNH TRỊ






Hà Nội - 2012


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRUNG TÂM ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG GIẢNG VIÊN LÍ LUẬN CHÍNH TRỊ
***

NGÔ QUANG TRUNG


MỘT SỐ HẠN CHẾ TRONG THU HÚT VÀ
SỬ DỤNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

Luận văn thạc sĩ chuyên ngành: Kinh tế chính trị
Mã số: 60 31 01

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Trọng Xuân




Hà Nội - 2012


1
MỤC LỤC

CÁC CHỮ VIẾT TẮT 3
DANH MỤC CÁC BẢNG 4
DANH MỤC CÁC HÌNH 4
MỞ ĐẦU 5
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐẦU
TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI 12
1.1. Khái niệm và đặc điểm của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài 12
1.2. Các hình thức của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài 13

1.3. Về thực tiễn của Việt Nam 20
1.4. Kinh nghiệm xử lý hạn chế trong thu hút và sử dụng FDI của một số
nƣớc tiêu biểu 38
Chƣơng 2: ĐỘNG THÁI VÀ NHỮNG HN CHẾ TRONG HOT ĐỘ NG
CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI Ơ
̉
VIÊ
̣
T NAM THƠ
̀
I KY
̀
1988 -
2011 43
2.1. Kết quả thu hút FDI của Việt Nam giai đoạn 1988 - 2011 43
2.2. Những hạn chế trong thu hút và tổ chức hoạt động của FDI ở Việt Nam
56
2.3. Những vấn đề đặt ra cần giải quyết để thu hút và sử dụng hiệu quả FDI
tại Viê
̣
t Nam trong thời gian tới 79
Chƣơng 3: MÔ
̣
T SÔ
́
GIA
̉
I PHA
́
P CHU

̉
YÊ
́
U NHĂ
̀
M NÂNG CAO HIÊ
̣
U
QUẢ HOT ĐỘNG CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI TI
VIÊ
̣
T NAM 81


2
3.1. Bối cảnh quốc tế và trong nƣớc có tác động đến đầu tƣ trực tiếp nƣớc
ngoài vào Việt Nam 81
3.2. Giải pháp hạn chế tác động tiêu cực của FDI đến phát triển kinh tế - xã
hội ở Viê
̣
t Nam 91
KẾT LUẬN 96
MỘT SỐ CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN NỘI
DUNG CỦA LUẬN VĂN ĐÃ ĐƢỢC CÔNG BỐ 97
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 98




MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
 

: C
n, 








 
  

xúc cho 

   
           
tr


khai thác tài nguyên, 






















 (






 ) t
hiểu đúng những hạn chế trong thu hút











































 

. 


 , 



 "Mô
̣
t sô
́
hạn chế
trong thu hút và sử dụng FDI ở Viê
̣
t Nam hiện nay " làm




.
2. Tình hình nghiên cứu
3. Mục đích nghiên cứu
- Phân tí


           
           


- 

Nam.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
-  FDI

- FDI  



- 2011)
   

- Các câu hỏi nghiên cứu:
 ?
+   
?
+ 

Nam?
5. Phƣơng pháp nghiên cứu



          

 



, phân tích -
--
5.1. Thu thập thông tin, số liệu
Thu th

           

5.2. Phương pháp phân tích cho từng nội dung


 
 
)
5.3. Phương pháp Ma trận SWOT
 
6. Dƣ
̣
kiê
́
n (k vọng) mô
̣
t sô
́
đóng góp mới cu
̉
a luâ

̣
n
văn
-   



.
- 
 ,  





.
7. Bố cục của luận văn.
          
          

Chƣơng 1:   c




Chƣơng 2: 
 





1988-2011.
Chƣơng 3: nâng cao
 V
Nam.


Chƣơng 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI
1.1. Khái niệm và đặc điểm của đầu tƣ trực tiếp
nƣớc ngoài
1.1.1. Khái niệm đầu tư trực tiếp nước ngoài


hành 
n lý
.
1.1.2. Đặc điểm của đầu tư trực tiếp nước ngoài
Thứ nhất,  

 


Thứ hai, ành
         





Thứ ba,         






Thứ tư, 


các ch
Thứ năm, 

Thứ sáu,         
           


Thứ bảy, 

1.2. Các hình thức của đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài
a. Thành lập tổ chức kinh tế 100% vốn của nhà đầu
tư nước ngoài


 
             


b. Thành lập doanh nghiệp liên doanh giữa các nhà
đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài



DNLD là doanh

        
           
.
c. Đầu tư theo hình thức hợp đồng hợp tác kinh
doanh (BCC )
          
 
 thành
.



d. Hình thức hợp đồng BOT, BTO, BT
BOT          



ho Nhà
. BTO và BT 
BOT          

e. Đầu tư mua cổ phần hoặc sáp nhập, mua lại
doanh nghiệp
- border M



          


1.3. Về thực tiễn của Việt Nam
1.3.1. Quá trình thực thi các chính sách về FDI của
Việt Nam.

nghê


           




1.3.2. Những nguyên nhân làm hạn chế thu hút và sử
dụng FDI.
1.3.2.1. Về phía Việt Nam
Thứ nhất

           
,



Thứ hai

           



Thứ ba 

Thứ tư

Thứ năm
 

Thứ sáu

1.3.2.2. Về phía các nhà đầu tư vào Việt Nam
Thứ nhất, hiệu quả của hoạt động đầu tư chưa cao.
Thứ hai, về vấn đề chuyển mục đích đầu tư.
Thứ ba, về lao động.
1.3.2.3. Về an ninh kinh tế



           
--

- 

1.3.3. Tác động của FDI đến phát triển kinh tế của
Việt Nam.
1.3.3.1. Tác động tích cực.


--2000) và
   -2005) n     
 







         Top 1000



         
trong          


-2009.
1.3.3.2. Một số hạn chế.
(1*) Tác động lan tỏa của FDI đến các doanh
nghiệp trong nƣớc còn hạn chế.
C         
          

          
           
           



(2*) Hạn chế trong việc thúc đẩy chuyển giao công
nghệ và nâng cao năng lực quản lý.


   ít

, 
chí và
         không ít khó
 

i chúng ta 
 .



(3*) Một vấn đề khác là giá trị gia tăng đƣợc tạo
ra trong mỗi đơn vị sản phẩm thấp.
 

ô          







        

        - 90% giá thành




       


 
1.3.3.3. Đánh giá chung FDI tại Việt Nam trong
thời gian vừa qua:

          

thu hút FDI  
ày.
1.4. Kinh nghiệm xử lý hạn chế trong thu hút và sử
dụng FDI của một số nƣớc tiêu biểu:
1.4.1. Kinh nghiệm huy động và sử dụng FDI của
Malaysia:
Thứ nhất, 




Thứ hai         

Thứ ba,  



Thứ năm,  

  
 ,  

.
1.4.2. Kinh nghiệm thu hút và sử dụng FDI của
Trung Quốc




này có 


1979-   
1
     

            
          
          
 
các ngành nông, 
           


      
ngoài (các m      




1.4.3. Khái quát bài hc kinh nghiệm c thể vận dụng
cho Viê
̣
t Nam.
Thứ nhất,   
.
Thứ hai, chú trng ci to xây dng và hoàn thin h thng
c s h tng
Thứ ba, tranh th c hi, khai thác tt các li th so
sánh v v trí a lý
Thứ tư, thu hút các d án u t nc ngoài  có
chn lc  phù hp vi quy hoch phát trin KT-
Thứ năm, có chính sách thúc y phát trin các ngành
công nghip h tr. Thứ sáu, y mnh và nâng cao
cht lng công tác xúc tin u t theo hng trng
tâm trng im.




CHƢƠNG 2
ĐỘNG THI VÀ NHỮNG HẠN CHẾ TRONG HOẠT
ĐỘNG CỦA ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP NƢỚC NGOÀI Ở
VIÊ
̣
T NAM THƠ
̀

I KY
̀
1988 - 2011
2.1. Kết quả thu hút FDI của Việt Nam giai đoạn
1988-2011
2.1.1. Về số lượng vốn FDI đăng ký và thực hiện
Qua 

 Nhng dòng vn FDI
vào Vit Nam ã óng góp mt vai trò quan trng trong
  kinh tVit Nam. Trong giai on 1991-1995
FDI ã tng rt nhanh vi tc bình quân hn
40% mt nm trong khi ó tc  tng GDP trung bình
cng t hn 8% mt nm.
T nm 2004 FDI vào Vit Nam tip tc tng cao.
Tc tng trng FDI thc hin (giá so sánh) liên tc gia
tng t4,65% nm 2004 lên 90,4% nm 2007 và có gim
nhxung còn 41,34% vào nm 2008, trc khi tt xung
âm 15,23% vào nm 2009 do nh hng ca khng hong
toàn cu.
Slng các dán mi cng tng t881 dán vào
nm 2004 lên 1544 dán vào nm 2007 và 1557 dán vào
nm 2008 ri st xung còn 1208 vào nm 2009. Trong
cùng xu thy tng mc FDI ng ký cng lên rt cao t
4,5 tUSD nm 2004 lên 71,726 tUSD vào nm 2008.
Nm 2009 mc dù nh hng ca khng hong toàn cu
tng vn ng ký có st gim còn 23,107 tUSD nhng
vn còn cao hn nm 2007. Tc  tng mnh ca FDI
trong giai on này mt phn cng do nhng nlc ca
Vit Nam ci thin môi trng u tvà kinh doanh gia

nhp WTO vào nm 2007 và hiu ng ca vic Vit Nam
gia nhp WTO cng óng mt vai trò quan trng trong
vic gia tng FDI. Tc tng GDP cng phc hi mnh
m ktnm 2000 và t nh 8,48% vào nm 2007 trc
khi gim xung 6,31% vào nm 2008 và 5,32% vào nm



2009. vn ng ký FDI vào Vit Nam cng dn t1988
n 2006 và 1988 ti 2009 theo vùng và lãnh th.


 gn ây (2007-2011) ktkhi Vit
Nam gia nhp WTO (tháng 1 nm 2007) vn FDI cam kt
u tvào Vit Nam tng vt: t12004 triu USD trong
nm 2006 lên 21347,8 triu USD trong nm 2007 và t
nh 64011 triu USD trong nm 2008. Nm 2009 mc dù
nh hng mnh ca khng hong toàn cu FDI cam kt
u tvào Vit Nam vn t 23107,3 triu USD. Chtrong
vòng 3 nm t2007 n ht 2009 svn FDI ng ký ã
bng 147,48% tng svn FDI cng dn t nm 1988 n
2006, trong khi s d án ng ký mi trong 3 nm này
bng 52,13% tng sdán cng dn t1988-2006. Giai

.
2.1.2. Về các quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư trực
tiếp vào Việt Nam
Singapore  
24,037,746,729 USD.
 3,112  

  23,960,527,196    . Các doanh
, 


       1,669   
23,595,359,810 USD,  2,219 


23,519,578,017 USD.
 BritishVirginIslands,


 . 


 

2.1.3. Cơ cấu vốn FDI ở Việt Nam
2.1.3.1. Về hình thức đầu tư
Hình thức doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài: Hình
thc này chim t l cao nht v







127,694,942,777 USD, chi
ký.          
          
78            
          
54,010,610,564 


   ng ký là 98,008,000 



Hình thức doanh nghiêp liên doanh: có 2,644 d án,








 54,010,610,564 USD
.
2.1.3.2. Về các ngành và lĩnh vực chủ yếu


.
      2011   

987 

            

7  là  
12  
 , 
 ,  . Tuy nhiên, ngành công
 , 





 , 

 ,        
       , 7,987 










93,053,036,629.00 

.

Cơ cấu sử dụng vốn FDI trong các ngành kinh doanh
bất đô
̣
ng sa
̉
n : T  373 




47,002,093,570.00 USD.
Cơ cấu sử dụng vốn FDI trong các ngành công
nghiệp - xây dựng: Clên. 

 6 cho
    839       nghiêp xây
        
12,499,828,279.00 USD.
Cơ cấu sử dụng vốn FDI trong lĩnh vực dịch vụ: Khu

c314 
11,830,450,512.00 USD

           


FDI trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp: 




           

nhân dân. Tuy nhiên, 496
     3,218,267,739.00 USD   



2.1.3.3. Về địa bàn
           
 d  
94,884,863,717 USD,      
  , 

 3,915 








45,423,842,025 USD,      
            
41,338,629,143 USD.

           
780,768,870 .

2.2. Những hạn chế trong thu hút và tổ chức hoạt
động của FDI ở Việt Nam.
2.2.1. Về chuyển giao công nghệ và chia sẻ kinh
nghiệm quản lý
2.2.1.1. Phần lớn máy mc, thiết bị được đưa vào
Việt Nam là lạc hậu, đã qua sử dụng, tiêu hao nhiều
năng lượng.
Một là
 , nên




Hai là, 
           

Ba là, các doa        



2.2.1.2. Nhiều doanh nghiệp FDI chủ yếu là gia
công, lắp ráp nên tạo ra giá trị gia tăng thấp trong khi đ
lại là những ngành dễ bị tổn thương trước những biến
động của nền kinh tế thế giới.






 
          
  Nam,
   

2.2.1.3. Nhiều doanh nghiệp FDI chưa tuân thủ
đúng luật bảo vệ môi trường.
       




           

            

 nhân dân.
2.2.2. Vấn đề chuyển giá của các doanh nghiệp FDI
ở Việt Nam.
          


máy móc vào - - 



liên doanh, khai








2.2.3. Mâu thuẫn giữa chủ doanh nghiệp với
người lao động

            

          
          


           
          

    
,



2.2.4. Doanh nghiệp FDI bỏ trốn, xù nợ

           
           
vay N       




2.2.5. Thành lập quá nhiều khu công nghiệp, khu
kinh tế gây tình trạng lãng phí đất đai.
Nhìn chung, 
   
         


             

   
   
 


          

2.2.6. Thu hút FDI trong thời gian qua đã c kết
quả nhưng chưa tương xứng với tiềm năng, yêu cầu của
chiến lược phát triển KT-XH, cơ cấu đầu tư nước ngoài
theo ngành và địa bàn còn biểu hiện sự mất cân đối.


-




quan tâm. Vì 




2.3. Những vấn đề đặt ra cần giải quyết để thu hút
và sử dụng hiệu quả FDI tại Viê
̣
t Nam trong thời gian
tới.
(2.3.1) B



          

(2.3.2) C

          
vùng, 

 -XH .
(2.3.3) Th


    

.
(2.3.4) 


          

(2.3.5) C
          



(2.3.6) V








Chƣơng 3
MÔ
̣
T SÔ
́
GIA
̉
I PHP CHỦ YẾU NHM NÂNG CAO
HIÊ
̣
U QUA
̉
HOẠT ĐỘNG CỦA ĐẦU TƢ TRỰC
TIẾP NƢỚC NGOÀI TẠI VIÊ
̣
T NAM
3.1. Bối cảnh quốc tế và trong nƣớc có tác động
đến đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài vào Việt Nam
3.1.1. Bối cảnh quốc tế
Một là, toàn cầu ha kinh tế với tốc độ ngày càng
nhanh và c sự đan xen các xu hướng đầu tư quốc tế.
Hai là, xu hướng đầu tư theo hình thức M&A giữa
các quốc gia.
Ba là, vị thế của Châu Á trong nền kinh tế thế giới
đang tăng lên.
Bốn là, xu hướng điều chỉnh cơ cấu kinh tế và
luồng vốn đầu tư sau khủng hoảng.

Năm là, những mâu thuẫn về chính trị, xung đột về
an ninh trên thế giới đang ngày càng tăng nhanh và
động thái ngày càng phức tạp.
3.1.2. Bối cảnh của Việt Nam
Một là, Việt Nam đã trở thành một quốc gia c mức
thu nhập trung bình thấp.
Hai là, Cơ cấu lao động đã c sự dịch chuyển tích
cực, tuy tốc độ còn chậm.
Ba là, áp lực tái cấu trúc nền kinh tế để duy trì sự
phát triển.
3.2. Giải pháp hạn chế tác động tiêu cực của FDI
đến phát triển kinh tế - xã hội ở Viê
̣
t Nam.
3.2.1. Thay i chính sách thu hút FDI   sang
chính sách thu hút FDI có la chn.
3.2.2. Tng cng kim soát kim toán các doanh
nghip FDI c bit là các doanh nghip báo l thng
xuyên  chng th on chuyn giá ca các doanh
nghip. Nhng doanh nghip nào b phát hin thc hin
chuyn giá buc phi bi hoàn toàn bnhng u ãi mà
doanh nghip ó ã c hng.
3.2.3. 
     
 

3.2.4. X         



 
          

3.2.5. T       hành

           


3.2.6. 