Đánh giá hiện trạng và tiềm năng nuôi cá lồng bè tại khu vực Cống Yên, đảo Ngọc Vừng, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh.PDF

DAI HOC QUÓC
GIÀ HA
NOI
TRUÒNG
DAI HOC KHOA HOC
TU NHIÉN
BAO CAO TÒNG KET DE
TAI
DÀNH
GIÀ
HIÈN
TRANG VÀ
TIÈM
NÀNG
NUÓI
CÀ LONG
• •
BÈ
TAI KHU
VaC
GÒNG
YEN,
OÀO
NGOC
VÙNG,
HUYÈN VÀN DON,
TINH QUÀNG NINH
Md
so:
QT-05-33
Chù

tri
de tài: Trinh Thi
Le Ha
HA NOI - 2006
Tén de tài
(hoàc
da àn):
DÀNH GIÀ
HIÉN
TRANG VÀ
TlÉM
NÀNG
NUÒI
CÀ LONG BÈ TAI KHU
VlJC
GÒNG YÈN, DÀO NGOC VÙNG, HUYÈN VÀN DON, TINH QUÀNG NINH
Md
so:
QT-05-33
Chù tri: ThS. Trinh Thi
Le Ha
Càc càn bó phòi
hop:
1.
ThS.
Nguyèn Hiéu
(Khoa Dia
ly,
Tmòng
DHKHTN)

2.
CN. Nguyén
Viét Luang (Vién
Dia ly, Trung tàm
KHTN&CNQG)
3.
CN. Le
Quò'c
Huy (Trung tàm Dóng
lire
Mòi
truòng
bién,
Tmòng DHKHTN)
4.
KS.
VQ
Thi
Luu
(Phòng hóa hoc mòi truòng
bién,
Phàn vién Hai duong hoc
Hai Phòng)
PHANl
BÀO CÀO TOM
TÀT BANG TIÈNG VIÈT
a) Tén de tài:
Dành già hien
trqng va
tiém nàng nuói cà long bè fai khu

vite
Gòng
Yèn,
dào
Ngqc
Vùng,
huyen
Vàn
Dóriy
tình Qudng Ninh
Ma so: QT-05-33
b) Chù
tri:
ThS. Trinh Thi Le
Ha
e) Càc
càn
bó tham
già:
1.
ThS. Nguyén Hiéu (Khoa Dia ly, Truòng DHKHTN)
2.
GN. Nguyén Viét Luang (Vién Dia ly, Trung tàm KHTN&GNQG)
3.
GN. Le Quoc Huy (Trung
tàm
Dòng
lue
Mòi truòng
bién,

Truòng DHKHTN)
4.
KS. VQ Thi Luu (Phòng hóa hpc mòi truòng bién, Phàn vién Hai duang hpc
Hai Phòng)
d) Muc tiéu va nói dung nghién
culi
Muc
ìiéu:
Nhàm xàc dinh tiém
nàng
phàt trién cùa dào Ngpc
Vùng
trong
linh virc
nuói
tróng thùy
hai san
góp phàn
làm
ca sa cho viéc
lap
càc quy hoach phàt trién kinh té
trong tuang lai.
Nói dung nghién
cùu:
- Diéu tra khào sàt thuc trang càc boat dòng nuói tróng dang dién ra tai dào
Ngpc Vùng.
-
Phàn tich va
dành già càc két

qua
nghién cùu
ve
diéu kien tu nhién, mòi
truòng khu vuc
va
càc yéu tò kinh té - xà bòi
co lién
quan dén khà nàng phàt trién càc
boat dòng nuói tróng ven bién.
- Xàc dinh càc khu vuc ven dào co tiém nàng nuói
va
càc vùng co khà nàng
nuói càc
loài
cu
thè.
e) Càc két qua dat
duac
- Tàp hop càc so
liéu
diéu tra khào sàt
va
càc tu
liéu
nghién cùu co ca sa khoa
hpc.
- Sa do càc khu
\arc
ven dào co tiém nàng nuói tróng thùy

hai
san.
- Sa
dò
càc vùng nuòi mot so loài cu
thè.
n
f)
Tinh hình
kinh
phì
cùa de tài
- Tóng kinh
phì
nàm 2005: 15.000.000 dóng
- So kinh phi dà quyét toàn thàng 12 nàm 2005: 15.000.000 dóng.
Xàc nhàn cùa BCN Khoa
(Ky
va
ghi rò ho tén)
Chù
tri
de tài
(Ky
va
ghi
rò
ho
tén)
Trinh Thi Le

Ha
XAC NHAN CUA
TRUÒNG DAI HOC KHOA HOC TU NHIÉN
^u^THUÓMG
IS.TS.*^^^/!/
jl^a^
ni
BÀO CÀO
TOM
TÀT
BANG
TIÈNG ANH
a) Project name:
The aquaculture potential of coastal area of NgocVung
Island,
VanDon.
Quang Ninh
Code: QT-05-33
b) Head of project: Trinh Thi Le
Ha
e)
Membership:
1.
Ma.
Nguyén
Hieu (Faculty of
Geography,
College of Naturai Sciences -
VNUH)
2.

Bs.
Nguyén
Viet Luong (Geographical Institute, National Sciences and
Technology Center)
3.
Bs. Le Quò'c Huy (Marine Dynamics and Environment Center, College of
Naturai Sciences - VNUH)
4.
Egg. Vu Thi Luu (Environmental Chemistry Department, HaiPhong Institute of
Oceanography)
d) Research aims and contents:
Aìms:
In order to identifying the potential of aquaculture development of NgocVung
island, which are scientific basis for
economie
development
pian
in the future.
Content:
-
- Investigate and survey the state of fish cage culture in CongYen bay of
NgocVung Island.
-
Analysis and assess the impact of locai naturai and environmental conditions
and socioeconomic circumstance on coastal farming activities.
- Planning coastal zone of NgocVung island that bave a potential of aquaculture
and sites of selected species farming.
e) Main results:
- A collection of investigated data and research documents that bave a
significance of refer.

- A sketch map of
NgocVung's
potential coastal area of aquaculture
development.
- A planning map of sites of selected species farming surrounds NgocVung
Island.
IV
MUC LUC
Trang
Phàn
ma
dàu 1
Phàn I Hién trang phàt
trién
nghé nuói cà long bè tai khu vuc 5
vjnh
Gòng
Yèn,
ven dào Ngoc
Vùng
1.1.
Sa lupe
ve
tình hình
phàt
trién nghé nuói cà
long a
khu vuc 5
vinh Gong
Yèn,

dào Ngpc
vìmg
1.2.
Mò hình nuói cà
long
à khu vuc Gong Yen, dào Ngpc 6
Vùng
L3.
Ca càu già thành - hieu qua kinh té 8
1.4.
Kétluan
11
Phàn II Càc khu
virc
ven dào Ngoc Vùng co
tiém nàng
phàt 13
trién nuòi tróng thùy hai san
ILI.
Càc diéu kien tu nhién
va
mòi truòng 13
11.2.
Càc yéu
to'
kinh té xS hói lién quan dén nghé nuòi 29
11.3.
Dành già chung 30
11.4.
Sa do càc khu vuc ven dào Ngpc Vùng co tiém

nàng
phàt
31
trién nuòi tróng thùy hai san
Phàn III
Lira
chon càc loài nuói
va
khoanh dinh càc vùng nuói 34
thich hap
III.l.
Xàc dinh càc loài nuòi 34
IIL2.
Sa
dò
khoanh dinh càc vùng nuòi
thich
bop 37
Két
luàn va
kien nghi 41
Tài liéu tham khào 42
Phu lue 43
PHÀN MO DÀU
A.
Giói
thieu khu vuc nghién cùru
Ngpc Vùng là mot xà dào nhò thuòc huyen Vàn
Dòn,
tinh Quàng Ninh, nàm

trong he tpa dò dia ly
tu
20^7800"
dén
20^8600"
vi
dò Bàc
va tu
107^3300'
dén
107"40'30"
kinh dò Dòng, càch
ben
càng tàu du
lich
Ha Long khoàng 34 km
ve
phìa
dóng nam. Tóng dién
tìch
toàn xà gàn 12
km^,
dàn so 937 nguòi.
Ve
dan vi hành chình, xà duac chia làm 4 thòn (Bình Ngpc, Binh Minh, Ngpc
Nam, Ngpc
Hai),
trong
dò
Bình Minh

va
Ngpc Nam là hai thòn tap trung nhung cu dàn
song
làu
dòi trén dào, hai thòn Bình Ngpc
va
Ngpc Hai chù yéu là dàn kinh té mói. Vói
dién
tìch
dàt canh tàc
nòng
nghiep chi chiém 7,48% tóng dién tìch dàt tu nhién
(Nguyén Hieu, 2005), boat dóng phàt trién kinh té thuàn nòng trén dào gàn nhu khóng
dàng ké. Dién tìch dàt làm nghiep chiém ti le
lón,
nhung do nhùng bàt cap trong chình
sàch giao dàt giao rùng, nhiéu khu vuc bi dot phà
gay
ra tình trang dói nùi trpc
làm
ành
huang xàu dén mói truòng. Càc boat dóng ngu nghiep tuy dóng vai trò chình trong ca
càu thu nhap cùa toàn xà, song vàn
con
rat han
che
so vói tiém nàng chung cùa dào.
Mac dù nàm trong hai quan the du dich nói tiéng Ha Long, Bài
Tu
Long, nhung

do ha tàng ca sa
con qua
yéu kém nén càc boat dòng du lich
va
dich vu trén dào chua
phàt trién.
Cupe
song cùa nguòi dàn
con
gap nhiéu khó
khan,
tóng thu nhap bình quan
theo tùng ho
già dinh
là 18.719,13 ngàn/ nàm (so liéu
thóng
ké cùa UBND
tinh
Qudng
Ninh nàm 2004). Do vay, Ngpc Vùng vàn là mot trong nhung xà nghèo cùa tinh Quàng
Ninh.
Nhùng nàm gàn day, theo quy hoach dinh huóng phàt trién kinh té 2005-2010
cùa tinh Quàng Ninh nói chung
va
huyen Vàn
Dòn
nói riéng, nhiéu boat dòng phàt
trién kinh té bién dào dà duac chù trpng
va
trién khai a nhiéu dia phuang trong dò

co
Ngpc Vùng. Cu
thè
là càc boat dòng nuòi tróng thùy
san
dà duac dàu tu, khuyén khìch
va
phàt trién tai day.
Tuy mói xuàt hién trong thòi gian ngàn
(tu
nàm 2002), nhung càc boat dòng này
da phàn nào thu hùt duac su quan tàm cùa nguòi dàn trén dào, ma ra
mot
huóng phàt
trién mói cho Ngpc Vùng. Xét
ve
màt vi
tri,
so vói mot so dào nàm a
ria
ngoài cùa vinh
Bài Tu Long nhu Minh
Chàu,
Quan Lan, Ngpc Vùng càng co
mi thè
han khi duac bao
quanh bòi mot quàn the càc dào lón nhò, hình thành nhùng àng vinh duac che chàn tot
thich bop cho viéc phàt trién nghé nuói bién.
Vói muc
dich

khàng dinh duac nhùng tiém nàng phàt trién cùa Ngpc Vùng trong
llnh
vuc nuói tróng thùy
hai
san,
bang
nguón kinh phì cùa
Dai
Hpc Quòc
Già Ha Nói va
su tra giùp cùa
De
Tài càp nhà nuóc
KG.09.12,
De
tài QT - 05 - 33 dà ma ra ba
cupe
diéu tra khào sàt khu
viic
ven bò dào Ngpc
Vijrng
phuc vu cho cóng tàc nghién cùu
va
dành già càc khu vuc ven dào
co
khà nàng phàt trién càc boat dòng nuói tróng này.
B.
Giói han vùng nghién cùru
Vùng nghién cùu là toàn bò khu vuc nàm ven dào Ngpc Vùng tình
tu

duòng bò
nàm trén giói han muc thùy triéu cao ra tói do sàu 6m nuóc bao góm càc bài triéu
va
vùng nuóc bao quanh dào Ngpc Vùng, trong do
co
hai dào nhò nàm lién ké là
Gian
Muóp
va
hòn Gòng (hình
IL
11).
C.
Tài liéu
va
phuang phàp nghién cufu
*
Tài liéu nghién cùu
Càc tài liéu nghién cùu bao góm càc so liéu diéu tra khào sàt thuc dia
va
càc tu
liéu tóng bop
tu
càc bào cào diéu tra
ve
dia chat mói truòng, dòng
lue,
kinh té xà bòi,
tài nguyén sinh vat
va

càc nguón tài liéu lién quan. Trong
dò
so liéu khào sàt duac tién
hành thu thap trong 3 dot khào sàt vào thàng 4/2004, thàng 9/2004
va
thàng 7/2005
- Nói dung so liéu khào sàt góm hai phàn
Thù 1 : so liéu
ve
càc boat dòng nuói cà
long
bè cùa càc ho dàn trén dào duac
thuc hién thóng qua phiéu diéu tra phòng vàn
va
nhat ky
thirc
dia
Thù 2 : so liéu
ve
càc chi tiéu mói truòng duac thu thap
tu
càc két
qua
phàn tìch
tóng
bop càc màu tai nhung vi
tri
quan
trac
khàc nhau nhu trén sa dò a hình 1

va
hình
2.
Càc màu duac
lày
vào cùng mot thòi diém trong ngày, a tàng màt, riéng a mot vài
tram co dò sàu lón, màu duac lày cà tàng
day.
*
Phuang phàp nghién cùu
- Càc chi tiéu mói truòng nhu
T^(nhiet
do), TU (dò
due),
pH, DO (oxy
boa
tan)
duac do
bang
mày Toa
va
mày DRELL trén thuc dia, càc chi tiéu
de
dành già mùc dò ò
nhièm nhu
BOD5
(nhu càu oxy sinh hpc), GOD (nhu càu oxy hóa hpc),
H2S,
dàu
va

kim
loai
nàng duac xàc dinh nhò càc phuang phàp phàn tìch hóa hpc trong phòng
thi
nghiem.
- Két
qua
nghién cùu duac dành già dua trén viéc phàn tìch, so sành càc so liéu
khào sàt vói tiéu chuàn
ve
mòi truòng nuói tróng thùy
san
cùa Viét nam, nuóc ngoài
va
càc yéu càu
ve
diéu kien mói truòng, diéu kien sinh thài dòi vói mot
so
loài sinh vat
bién
co
khà nàng nuói tróng.
- Phuang phàp suy luàn
va
dành già nhanh duac tham khào dua trén nhùng
huóng dàn
ve
nghién cùu tiém nàng nuói tróng thùy bài
san
cùa càc chuyén

già
trong
va
ngoài nuóc
D.
Két qua nghién cùru
Càc két
qua
nghién cùu duac trinh
bay
thành ba phàn tuang duang vói ba noi
dung chình cùa bào cào :
Phàn I : Két
qua
diéu tra, khào sàt hién trang boat dóng nuói cà
long
bè
va
hiéu
qua
kinh té cùa boat dòng nuói tai khu vuc vinh Gòng
Yèn,
dào Ngpc Vùng.
Phàn II : Két
qua
dành già càc khu vuc ven bò dào Ngpc Vùng co tiém nàng
phàt trién nuói tróng thùy bài
san
theo càc mùc dò thuàn lai khàc nhau
ve

diéu kien tu
nhién, mói truòng
va
kinh té - xà hói
co
lién quan dén nghé nuói.
Phàn III : Xàc dinh càc loài nuói
va
khoanh dinh càc vùng
co
khà nàng nuói
tróng mot
so
loài cu
thè.
107.33
20.86-
1
'f,'
~.^
107.34 107.35 107.36 107.37
^'
\
ff ^^P Van Cành
-
•
Nvy'
\^
20.85 ,;
«.^.U^^^^'^a

Yèn
: \^
20.84
'^
20.83-
20.82-
20.81-
20.8-
20.79-
20.78-
107.33
•
•NV4
j
'•.
\
.ms
i^(
X,
1
À ) \j
ì
\ . . . . ••
\ Ngoc
Vìmg
/
•
t
'' ^'' •
D3

107.34 107.35 107.36
Soi
Daa
C'
SOI
Mang
\ •
^"\
107.37
107.38
Càn
dao
1
1
>
(
'-
{
i
i
\
\
('
107.38
107.39
107.39
107.4
-20.86
-20.85
1

20.84
r20.83
i
!
r20.82
r20.81
/
•
/Phitóng
/^Hoàng
-20.8
) ^20.79
[
•
!
—
107.4
"20.78
Hình
1 : Sd
do càc tram khào sàt thàng 4/2004
va
thàng 9/2004
20.86
-1
NV
20.84 -
M\
20.82 -
20.8-

20.78-
20.76-
NV19
*
20
NV1
•
'21
*
NV18
•
NV14,
•
NV13
NVP
' '
*
"x
f^yJ^'
V?nCành ,—•'
NV8
•^'^X'^"-j
-^A^
/
NV28
^'^
'\ > J
NV9
\\S •
r.

NV27
ri
^
'
\ A r
\ NV10
NV17S Lr^'rO e NV11
i -^ ^^ f .fJV15
NV2 \
A-^-„i(-^
.
NV22
•
1
1
NV23
*
107.32
\
Ngoc
VÈmg Y
NV3
; /
• / NV16 \ 1
NV4
X '•> NV7
'•/—
NV24
r
NV5

NV6
NV26
NV25
NV30
NV32
107.34 107.36 107.38
NV3
•
NV12
/
,
Pht/ong
l
Hoàng
(
1
107.4
Hình 2: Sd do càc tram khào
sàt
thàng
7/2005
PHANI
HIÈN TRANG PHÀT
TRIEN NGHÉ
NUÒI CÀ LONG BÈ TAI KHU
VLTC
VINH GÒNG YÈN, VEN DÀO NGOC VÙNG
LI.
So
lupe

ve tình hình phàt trién nghé nuói cà long a khu
virc
vinh Gòng
Yèn,
dào
Ngpc
Vìrng
Hoat dòng nuòi cà long tai xà dào Ngpc Vùng xuàt hién dàu tién vào dàu nàm
2001,
vói hai bè cà nuòi thù cùa
mot
òng chù nguòi Trung Quòc. Vi
tri
nuòi duac dat a
dàu va cuòi vinh Gòng
Yèn,
nhung vu cà dàu tién dà bi that bai do cà bi chét
bang loal
khóng rò nguyén nhàn, sau dò boat dòng nuói tai day tam thòi ngùng lai. Dén khoàng
dàu nàm 2002, nhò
chinh
sàch khuyén ngu cùa Nhà nuóc
mot
so ho
già
dinh trén dào
dà duac xà tao diéu kién cho tham
già
vào càc
lóp

tap huàn ky thuat
ve
nuói cà
long
va
vay vòn ngàn hàng
de
phàt trién nghé nuói.
Ban dàu do mai nuòi nén
so
luang bè cà
con
han
che,
chi
co 6
bè do 6 ho
già
dinh quàn ly, sau dò
so
bè dà tàng
lén
nhanh chóng thành 12, 16,
18 va
cho dén thòi
diém này (7/2005) theo két qua diéu tra, tóng
so
bè cà hién dang boat dóng a càc khu
vuc thuòc dia phàn cùa xà nhu vinh Gòng
Yèn,

khu vuc dào Gian Muóp dà lén tói 23
bè.
Trong dò 20 bè là cùa bà con ngu dàn
song
trén dào, 3 bè
con
lai là cùa càc chù
nuói a càc dào
làn
càn.
Hién nay, viéc
nuòi
cà
long
bè cùa bà con trén dào duac xà rat khuyén khìch
va
uu tién. Mòi mot ho
già
dinh nuòi cà, hàng thàng chi phài dòng góp mot khoàn
le
phì là
150.000 dóng cho xà gpi là thué món bài, ngoài ra khóng
phài
dóng góp gì thèm. Vòn
de
phàt trién hoat dòng
nuòi
cùa bà con trén dào phàn lón là vòn vay cùa ngàn hàng,
theo quy dinh
mòi ho

sé duac vay
mot so
vòn dàu tu ban dàu là
tu
10 - 15triéu dóng vói
lai suàt uu dai nàm dàu là
1%/thàng,
nhùng nàm sau
dò
là
1,5%/thàng.
Ngoài ra, trong
qua
trinh nuòi néu
ho
nào co nhu càu, hp
co
the duac phép vay vòn cùa hói phu nu vói
so
vòn vay
tu
3-5 triéu dóng, lai suàt
0,25%/thàng.
Theo nhu mot
so
bò cho biét, lai
nhuan thu duac
tu
ban cà trong mot vu nuói néu khóng gap dich benh lón nhìn chung
dù cho hp

tra
na ngàn hàng, nhung thuòng hp khóng
tra
ngay
ma tra
dàn dàn trong ba,
bòn nàm sau dò.
Do boat dóng
nuói a
day dién ra chua làu nén quy mò nuói cùa mòi
ho già
dinh
con
rat nhò, mòi bó
chi
co
mot
bè vói dién tìch trung bình tu 30 -
40m%
nàng suàt theo
uóc doàn khoàng
800-1200kg/bè,
ti le cà chét xàp
xi
30%. Ban ngày, càc ho nuòi cà
bau nhu déu di làm nén
phàn
lón càc bè khóng
co
nguòi tróng coi, trù buoi chiéu tòi ho

mói
co
màt a bè de cho cà àn
va
tróng cà, tham
chi
nhiéu
già dinh con
sinh song ngay
trén bè do dò da
so
càc ho déu khóng phài thué nguòi tróng nom.
Dòi tuang nuói chù yéu hién nay phó bién là 3 loài cà giò, song
va
hóng vói già
bàn dao dòng
tu
80.000 -
150.000d/kg
tùy theo tùng loai. Trong do cà song là loài duac
bà con nuói
lua
chpn nhiéu nhàt (ành 1) do già thành bàn cao, tiéu
thii
ìt thùc àn, song
day cùng là loai cà rat nhay càm vói dich benh. Ngoài ra
con mot so
ìt loai cà khàc nhu
cà thàc, cà
chàm,

duac nuói ghép vào trong càc long nhung
so
luang khóng dàng ké.
Nguón giòng duac dành bàt
tu
tu nhién do dàn chài
luói
cung càp. Thàng 4
va
thàng 5 là thòi ky nguón giòng phong phù nhàt nén ngu dàn thuòng thà giòng vào giai
doan này.
Ành
1 :
Cà Song, loài cà dUdc nuòi
nhiéu nhàt ò
dào Ngpc Vìmg
1.2.
Mó hình nuói cà long
ò
khu
virc
Gòng
Yèn,
dào Ngpc Vìrng
Da
so
càc bè nuói déu tap trung tai khu vuc vinh Gòng
Yèn,
co
day

sàu chùng
3
4m vói càu tao
va
kìch thuóc gàn giòng nhau (ành 2)
Anh 2:
Càc
bè cà long trong khu
vUc
vjnh Còng Yèn
L2J,
Càu tao bè nuói
Càc bè déu
co
khung làm
bang
gó bach dàn mua trén dào, mòi bè góm 4 long
vói
kich
thuòc trung bình là 2m x 3m x 2.5m . Càc bè duac làm nói
bang
thùng
nhira.
già thành mói thùng khoàng
tu 130.00d
dén
150.000d
mot cài. Trung bình
mòi
bè nuói

càn tói 30 dén 35 thùng nhua, càc bè duac
co
dinh
bang
càch dóng tru cày a dàu bè.
Dói vói long nuói, nguyén vat liéu chình
de
làm
long
là loai luói do Trung Quòc,
hoàc Nhàt san xuàt. Tùy thuòc vào diéu kien kinh té cùa tùng ho, luói duac su dung
làm
long co thè
là luói Nhàt vói chi
phf
cho
mot long
khoàng 900.000d dén 1 triéu
dóng, thòi gian su dung
lù
5 -
7nàm,
néu luói làm
long
là luói Trung Quòc, thi chi
phi il
han
chi
khoàng 300.000d dén 400.000d cho
mot

long,
nhung thòi gian
su
dung
chi
duac 2 nàm. Càc mép luói déu duac co dinh vào thanh gó bach dàn hoàc tre cùa bè,
phàn trén
dupc
day
bang
càc tàm vàn làm nhà a. Thàn nhà duac làm
bang
gó xè mua tu
Hòn Gai, mài duac
lop bang
nhua hoàc tón. Dò sàu thà
long
luói trung binh
tu
2,5-3m.
7.2.2.
Ky thuat nuòi
a. Mal do nuói
Mat dò nuói trén mot
long
duac thay dói tuy theo tùng loai cà, ca cà thà, cà thu
hoach
va
tién dàu tu mua giòng ban dàu cùa nguòi nuói. Trung bình mòi bè nuói (góm
4

long)
thà tu 800-1000 con trong mot vu nuói. Trong dò
-
Co
thu hoach dòi vói cà Song là
tu
1 - l,5kg/con
- Ca thu hoach
dói^vói
cà Hóng là tu 1- 2kg/con
- Gò thu hoach dòi vói cà
Giò
là
tu
2 - 4kg/con
b. Thùc àn su dung
Thùc àn duac
su
dung
de
nuói cà chù yéu là càc loai cà con hoàc cà nhò khóng
co già tri duac dành bàt
tu
bién
va
càc khu vuc xung quanh càc dào nhò. Khàu phàn
thùc àn hàng ngày cho mot long nuói dòi vói cà dà truòng thành là
tu
3-5kg/lòng tuy
theo tùng loai cà.

Tuy nhién khòi luang thùc àn co
thè
giàm theo diéu kién thòi tiét
(vi
du mùa
dòng cho àn ìt han mùa
he),
trpng luang cùa cà
va
nguón cung càp.
e.
Chàm sóc quàn ly
Tuy theo kìch thuóc, thùc àn là cà tuai
co thè
duac barn nhò thà xuòng càc
long.
Da so càc ho déu cho àn
mot
bua trong
mot
ngày. Vào mùa bién dóng, cà
co thè
bi bò
dói 2, 3 ngày do khóng
co
thùc àn còng
nghiep
thay the.
Càc
long

cà ngoài
so
luang lón là mot loài nhàt dinh thuòng duac thà ghép vói
mot
so
loai khàc
de
tan dung nguón thùc àn thùa. Ti le khoàng 5%.
_^
»,^^
^w .v vy,ifc wo.i ^hé
bién,
chi
càn tim mua nén mòi bè
chi
càn
mot lao
dòng là dù.
Trong qua trinh nuói, khi gap cà chét hoàc
hién
tuang cà chét nhiéu trong
long
nuói, càc hp déu khóng
co
thòi quen vót cà chét hoàc càch ly cà
bang
càc
long
nuói.
Thòi gian dinh ky làm ve sinh

long,
trung binh là 2-3
tbàng/Uàn.
Sau mòi vu
nuói,
long
bè déu duac tu
sua va già co
lai.
d. Thài gian nuói
Thòi
gian nuói thay dói tuy theo cà cà thà
va
cà thu hoach. Thòi gian trung bình
nuói cho cà 3 loai cà giò, song, hòng là
tu 1
- l,5nàm
1.3.
Co càu già thành - hiéu qua kinh té
Ca càu già thành
va
hiéu qua kinh
té
cùa
mot
boat dòng nuói là càc phàn tìch cu
thè
ve yéu
tò
thi truòng, già thành

san
xuàt, vòn boat dóng cùa
mot
trai nuòi trong diéu
kién
san
xuàt hién tai.
Dira
vào cành tình don giàn (theo phuang phàp phàn
tram
nhay càm
cita
Trung
tàm nghién cùu thùy san -
Truùng
dai hoc
lowa,
Hoa Ky) duac trinh
bay
duói day cho
mot
bè nuòi thuc té tai Ngpc Vùng vói mùc
san
luong nuói trung bình là
lOOOkg/vu/bè,
mòi chù nuòi
co thè
tu minh tình toàn duac hiéu
qua
kinh té hoat dòng nuòi cùa cà

nhàn
dira
trén càc so liéu cu
thè
duac cap nhap theo tùng nàm hoàc theo tùng vu mùa
sao cho càng gàn vói tinh hình thuc té cùa ca sa minh càng tòt.
Càc két qua thu dupc sé là ca sa giùp cho nguòi nuói co duac nhung quyét dinh
dùng dàn trong viéc dàu tu, càn dòi ngàn sàch, vòn hoat dòng nuói sao cho dat hiéu
qua
cao nhàt.
^ -
L3.1.
Xàc dinh càc khodn chi tiéu trong
hqng
muc san xuàt
a. Tién dàu tu làm bè
va
làm long
Tién dàu tu làm
long
bè
(bang LI)
duac tình toàn dua trén càc
so
liéu khào sàt
thuc té tai thòi diém nàm 2004 cho mot bè khoàng 30-40
m^,
góm 4
long
vói nguyén

vat liéu là
luói
Nhàt.
Bang
1.1:
Tien dàu
tu
làm long bè
Hang muc
Luói
Thùng
nhiia
GÒ
+ tón
Cóng LO
So
lu'Ong
4
kg
30 - 35
chiéc
Cho mot bè
30 cóng
Don
già(d)
900.000
140.000
11-
13.000.000
50.000

TÓng
so de hoàn thành mot bè nuói
Thành tién (d)
3.600.000
4.760.000
12.000.000
1.500.000
21.860.000
Ghi chù
Tinh tmng
binh 34
chiéc
Tinh
trung bình
b.
Chi
phi
con
gióng
Tién dàu tu mua giòng cho mot vu nuòi phu thuòc vào
so
luang con giòng càn
mua
va
già thành bàn trén
mot
dan vi con giòng tai thòi diém mua
(bang
1.2).
So

luang con giòng duac
tinh
dua trén
so
luang dàu cà thu hoach trén
mot
bè
trong
mot
vu
nuói
(^
1000 con)
va
ti le cà chét
(^
30%).
Bang
1.2:
Chi phf mua con giòng cho mot bè cà
Hang muc
San
iL/dng
thu hoach
Cd cà thu hoach
Ti
le
cà
chét
So

iLfdng
cà thu hoach
So
liiOng
cà giong
càn
mua
Già cà giong (tai thòi
diém
2004)
Chi phf mua giong cho mot vu nuói
Ddn vi
kg/bè
kg/con
%
con
con/bè
d/con
d/bè
So liéu
1.000
1
30
1.000
1.333
20.000
26.666.667
Ghi chù
Khoi luong bàt dàu xuat bàn
San

lirong/cd
cà thu hoach
So
liidng
cà thu hoach/(1-ti le cà chét)
Dai
10-12cm
So
lUdng
cà giong càn mua x ddn già bàn
c. Chi phi thùc àn
Tién thùc àn
(bang
1.3) duac tình theo
so
luang thùc àn càn
su
dung cho
mot
vu
nuói nhàn vói dan già bàn trén
mot
kg thùc àn.
Luang thùc àn càn su dung phu thuóc vào
so
luang giòng nuói,
co
cà thu hoach
va
ti le chuyén bòa thùc àn

(-
3).
Bang
1.3:
Chi phi
thùrc
àn cho mot vu nuòi *
Hang muc
Cd cà thu hoach
So
lUdng
cà giong càn mua
TI
le chuyén hóa
thirc
àn
LUdng thifc
àn càn su' dung
Già thirc àn (tai thòi diém 2004)
Chi
phi thiTc
àn cho mot vu nuói
Ddn v|
kg/con
con/bè
kg/bè
d/kg
d/bè
So liéu
1

1.333
3
4.000
3.000
12.000.000
Ghi chù
Khó'i
iLfdng
bàt dàu xuàt bàn
So
lUdng
cà thu
hoach/(1-tì
le cà chét)
So
It/dng
giong nuòi x
ed
cà thu hoach x
tt
le chuyén hóa thù'c àn
Thù'c àn là càc loai cà con
tifdi
Li/dng
thù'c àn càn mua x ddn già bàn
Ghi
chù:*
thài gian mot vu nuói là
mot
nàm

e.
Càc chi phi
khàc
Càc
chi phì
khàc
(bang
1.4;
1.5)
sé bao góm càc
khoàn
chi cho càc
boat dóng
nhu
tu
sua long
bè, mua
bòa
chat phòng bénb
cho cà,
giày phép kinh doanh
va
tién
mua
mot
so
càc
phu
kien, thiét
bi nhò le

phuc
vu
nghé nuói.
7.3.2.
Càc chi phi
hàng
nàm
trong
qua
trinh
san
xuàt
Càc
chi phì này
dupc phàn thành
bai
nhóm
chi phf
trirc
tiép
va
chi phi
giàn tiép.
Trong
dò, chi phì
trirc
tiép
là càc
khoàn
chi

tiéu dupc thóng
ké sau mot nàm
hoàc
sau
mot
vu
nuói (bang
1.4).
Chi phf
giàn tiép
chù yéu là
tién khàu
bao càc
thiét
bi phu
kién
nhò
le va ca sa ha
tàng nuòi
nhu làu
thuyén,
long
bè
(bang
1.5).
Bang
1.4:
Chi phi
truc
tiép

TT
1
2
3
4
5
6
Càc
khoàn
chi
Con giòng
Thù'c
àn
Hóa chat phòng benh
cho cà
Tién
tu sù'a
long
bè
Tong vó'n hoat dòng
Lai suàt
dòi vói
nguón
vòn
này*
Tong
chi
phi tri/c
tiép/nàm
Chi

phf
hàng
nàm (d)
28.571.429
12.857.143
4.000.0000
500.000
45.928.571
8.267.143
54.195.714
Ti le
%
trong
tò'ng
chi phf
43.69
%
19.66%
6.12%
0.76%
70,24%
12.64%
82,88%
Ghi chù:* lai suàt
elio
vay
cita
ngàn
liàiTg là.J8%/nàm (1,5%fthàng)
Bang

1.5:
Chi
phi
giàn tiè'p
TT
1
2
3
4
Càc khoàn
chi
Làm long
bè
Mua thuyén, thùng
Giàp phép hoat dóng
Càc
phu
kién
va
thiét
bi
nhò le
khàc*
Tong
chi phf
giàn
tiép/nàm
Thg
su'
dung

(nàm)
A
5
10
1
5
Tién dàu
tu'
(d)
B
21.860.000
700.000
1.800.000
1.500.000
25.860.000
Tién khàu
hao (d/nàm)
C
=
B/A
4.372.000
70.000
1.800.000
300.000
6.542.000
Lai suàt
khàu
hao (d)
D
=

B
X
IR**
3.934.800
126.000
324,000
270.000
4.654.000
Chi
phf
hàng
nàm
(d)
E
=
C+D
8.306.800
196.000
2.124.000
570.000
11.196.800
TI
le
%
trong tong
chi
phf
12,7%
0,30%
3,25%

0.87%
17,12%
Ghi
chic*
càn bàn.
day
thùng,
lirài,
àc quy dién.
bang
dcn,
**
Idi
suàt cho vay cùa ngàn hàng là
18%/nàni (1,5%/thàng)
10
L3.3,
Hiéu qua kinh
té
Bang
1.6:
Hieu qua kinh tè'
cùa
mot hoat dòng nuòi
1
2
3
4
5
6

7
8
Tong chi phf hàng nàm
Già thành san
xuàt/1
ddn vj san
phàm (d/kg)
Già tri phf
trtic tiép/1
ddn vi san
phàm (d/kg)
Doanh thu bàn san phàm
Lai ròng thu
du'dc
Tong chi
phi
nàm
thù"
nhàt
Tong chi phf nàm thù' nhàt khóng
tinh lai vay
Ldi nhuan nàm
thir
nhàt
Tong chi phf
triTc
tiép + tong chi phf giàn tiép
Tóng
chi phf hàng nàm / san
li/dng

thu hoach
Tong chi phf trac tiép / san
iLfdng
thu hoach
San
iL/dng
thu hoach
x
già thi
traòng/lddn
vi san
phàm*
Doanh thu bàn san pham - tóng chi
phi
hàng nàm
Tóng vó'n dàu
tir
+ tóng (ài suàt càc muc chi +
tóng chi phf trtic tiép
Tóng von dàu tu' + tóng chi
phi tn/c
tiép
chi/a tinh
tòi lai suàt phài tra
Doanh thu bàn san phàm - tóng chi
phi
nàm dàu
65.392.514
d
65.393

d
54.196
d
140.000.000
d
74.607.486 d
84.710.514
d
71.788.571 d
55.289.486
d
Ghi chù : * lày già bàn cùa cà song fai
thài
diém nàm 2004 là I40.000d/kg
Nhu vay, trong tóng
so
càc chi phf hàng nàm phuc vu cho
san
xuàt
thi
chi phì
thùc àn (19,66%)
va
chi phì con giòng (43,69%) là hai tham
so co
ành huang lón dén
ngàn quy
va
lai nhuan cùa hoat dóng nuói.
Vói càc

so
liéu thóng ké vào thòi diém nàm 2004, mot bè nuói cà
long
trén quy
mó hp
già
dinh vói
so
vòn dàu tu ban dàu khoàng 25-26 triéu dòng
thi so
lai thu dupc
sau nàm dàu tién,
tue
là sau vu nuói thù nhàt
co
thè dat trén 50 triéu dòng, nhùng nàm
tiép sau sé là xàp xi 75 triéu dòng néu nhu khóng co nhung bién dòng lón
ve ti
le cà
chét, già thành con giòng
va
thùc àn.
L4.
Két luàn
-
Dira
trén kinh nghiém thuc té cùa bà con nòng dàn, co thè coi 3 loai cà, song,
hóng, giò là nhung loài nuòi duac thuàn bòa, phù bop vói diéu kién hién tai, thich bop
vói mói truòng
va

dàp ùng dupc nhu càu thi truòng tiéu thu vói già thành san phàm cao.
-
Ve
ky thuat nuói
va
chàm sóc
con
don giàn
va tii
phàt, chua theo mot quy trinh
nuói chat che nén
ti
le cà chét
con
khà cao
(^
30%). Gòng suàt càc
long
nuói chua dupc
khai thàc hét do càc boat dòng nuói mói chi dùng
a
mùc dò
''tàng
già".
-
Ve
hiéu
qua
kinh té,
chi

phf cho thùc àn
va
con giòng
luón
chiém ti le lón trong
tóng chi phf hàng nàm
va
co ành huang
trirc tiép
dén lai nhuan cùa boat dòng nuói. Tuy
nhién vói
so
vòn dàu tu ban dàu khoàng 25-26 triéu dóng
va
ti le cà chét
con
khà cao,
11
mòi bó nuói sau nàm thù nhàt vàn
co
lai
va
so lai ròng se tiép
tue
tàng néu già thành
san
phàm tàng cao
va
già thùc àn, con giòng dao dòng ft.
12

PHAN n
CÀC KHU
Virc
VEN DÀO NGOC VÙNG CO
TIEM
NÀNG PHÀT TRIEN
NUÒI
TRÒNO
THÙY HAI SAN
Xét
ve
vi trf dia ly, Ngpc Vùng là khu vuc
co
nhùng diéu kién ban dàu rat thuàn
lai cho viéc nuòi tróng thùy bài
san.
Mac dù
chiù
ành huang cùa khf bau
nhiél
dai giò
mùa mién Bàc, co nhiéu gióng bào vói bai huóng giò thinh hành là lày bàc va dòng
nam, nhung do dupc che chàn khà tòt bòi càc dào lón nhò nàm xung quanh nhu Van
Cành
(16,10km^)
phfa dóng
bàc.
Tra Bàn
(76,37km^)
phìa bàc, Phuang Hoàng

(6,26km^)
phfa dóng nam
va
nhiéu dào nhò khàc nhu Gòng Dòng, Gòng Tày, Gòng
Yèn,
Giàn Muóp, Soi Nang, nén vùng bién bao quanh dào nhìn chung khà
yèn
tinh.
Phfa bàc
va
dóng bàc cùa dào là nhùng vùng vinh khuàt giò
va lang song rat
thuàn lai
cho càc boat dòng nuói bién, dàc biét là nuói cà
long.
De
tao ca sa khoa hpc cho nhùng dành già buóc dàu
ve
tiém nàng nuói tróng
thùy bài
san
cùa Ngpc Vùng nói chung
va
khu vuc ven dào nói riéng, trong phàn này,
nói dung chfnh cùa bào cào sé tap trung vào càc phàn tìch mot
so
dàc diém tu nhién -
mòi truòng khu vuc nghién cùu
va
càc yéu tò kinh té - xà hói co lién quan dén nghé

nuói làm dinh huóng cho viéc xàc dinh càc khu vuc nuói cu thè
va
khu vuc
co
tiém
nàng phàt trién boat dòng nuói trong giói han vùng nghién cùu.
ILI.
Càc
diéu
kién
tir
nhién
và-mpi
truòng
ILLL
Dia hình, dia
mao,
tram
tich
Xét
ve
màt dia hình, dia mao toàn bò vùng nghién cùu bao quanh dào
co
su khàc
nhau rò ràng giùa càc khu bò phìa dòng, phfa tày, phfa nam
va
phfa bàc. Do tfnh bàt dòi
xung cùa hai day nùi cao chay song song trén dào theo huóng tày bàc - dóng nam dà
tao ra cho dào Ngpc Vùng su da dang cùa càc kièu bò. Nàm men theo hai suòn nùi phfa
ria

dóng
va ria
tày cùa dào là càc bò vàch dòc dùng, nuóc sàu. Dò sàu trung binh do
dupc tai càc khu vuc ven bò là
tu
4-5m, càng xa bò dò sàu càng lón, càc kiéu dia binh
ven bò phó bién thuòng gap là mài mòn
va
mài mòn tich tu. Dàc biét là
dai
ven bò phfa
tày,
vi
là ranh giói ngoài tiép giàp vói dai duang nén khu vuc bò a day khà thòng
thoàng co
song
vó manh.
Dai
bò phfa bàc
va
phfa nam cùa dào
co
huóng trùng
vói long
thung
lùng
kéo
dai
giùa hai ngpn nùi nén
co

tfnh
chat
thoài
va
nòng han nhiéu so vói hai khu
virc
trén,
dang dia hình dàc trung ven bò là bòi tu. Kiéu bò này
con
xuàt hien a vùng bò phfa tày
cùa dào Giàn Muóp, nai
co
duòng bò nàm dòi dién vói dào Ngpc Vùng.
13
Nhò
co
su che chàn khéo
léo
cùa càc dào lón nhò bao quanh, nhiéu khu vuc
bién ven dào Ngpc Vùng tra thành vùng vinh lón nhu vinh Gòng
Yèn,
vinh Quan Lan.
Trong do vinh Gòng
Yèn
là khu vuc nàm hoàn toàn trong dia phàn quàn ly hành chfnh
cùa dào.
Day
là mot vinh nòng khuàt giò
va
kfn

song,
ft
chiù
tàc dóng cùa gióng bào
nhàt trong toàn bò càc khu vuc ven dào Ngpc Vùng, do àn sàu vào phàn trung tàm cùa
dào
va
dupc quày bòi càc dào Giàn Muóp, hòn Gòng nén khu vuc này dupc chpn làm
nai neo dàu tàu thuyén khi cap dào. Dò sàu trung binh
day
vinh là 4,5 m,
co
hai cùa
thóng ra bién. Hién nay, vinh Gòng
Yèn
dang là noi tap trung càc boat dòng nuòi cà
long bè.
Khu vuc bién nàm ngoài vinh thuòc phàn bò phfa bàc
va
phìa dòng dào Giàn
Muóp khóng dupc che chàn dàng ké nén khà thóng thoàng
va co
dò sàu lón. Càc dò sàu
do dupc phó bién
tu
6-8m, nuóc bién a day thuòng xuyèn
co
su trao dói manh vói nuóc
bién khai. Tuy nhién, màt bién lai rat
làng

song bòi su xuàt hién ròi rac cùa nhùng
chòm dào nhò nhò trén màt bién.
Khàc vói khu vuc bién nàm phìa trong cùa dào Ngpc Vùng, phàn bién nàm a ria
phìa tày
co
dò sàu rat lón, vi là ranh giói ngoài tiép giàp vói dai duang nén
day
là khu
vuc thóng thoàng co
song
gió manh.
Ve
dàc diém
tram
tìch, toàn bò khu vuc phfa bàc
va
dóng bàc cùa dào Ngpc
Vùng, nàm trong giói han vinh Gòng
Yèn co
càu tao
tram
tfch tàng
day
là bùn càt màu
xàm, vói hàm luang bùn chiém uu thè, trong dò
ti
le bót/sét lón han 1. Day là mói
truòng thich bop cho càc loài cà
day,
nhung sé là yéu tò bàt lai cho nghé nuói néu

khóng
co
su kiém soàt quàn ly ó nhièm càc hoat dóng nuói vi truòng bùn càt là
mot
trong nhùng mói truòng
co
khà nàng tfch
luy
chat ó nhièm cao.
Gang
tién vào bò, luang
tram
tìch
day
càng tàng, nhung hàm
lupng
càt trong
tram
tìch giàm manh,
ti
le bót/sét
xàp
xi
1 tao nén nhùng bài bùn min, nhe bao quanh càc phàn mùi nhò phìa bàc cùa dào,
dói khi hình thành nhùng
bài
lày lón nàm phìa ngoài càc khu
vile
co cày rùng ngap
man phàt trién. Dò sàu tai nhùng vi

tri
này khà nòng nén nuóc bién rat
de
bi khuày due
(ành 3), vi vay
day
là nhùng khu vuc khóng thuàn lai cho viéc phàt trién nuòi cà long
bè,
nhung lai thfch hpp vói mói truòng nuói tróng
mot so
loài nhuyén
thè
àn
Ipc va
mùn
bà hùu ca.
Càu tao
tram
tfch day phàn bò ò
dai
ven bò phfa nam cùa dào Ngpc Vùng co
thành phàn chù yéu là càt, dién hình nhàt là khu vuc bài bién Truòng Chinh, ngoài ra
loai
tram
tfch này
con
dupc tim thày ò ven càc cung bò
lòm
phfa dòng va tày cùa dào
va

ria phfa dóng cùa dào Giàn Muóp. Trong dò hàm lupng càt thach anh chiém tói 94%,
14
con
lai là bòt
set,
co
dò chpn
Ipc
tòt. Tuy nhién phàn xa bò, càc
tram
tìch càt chuyén
sang dang càt bùn, trong do hàm luong bùn dat
tu
11-
48%,
co
dò chpn
Ipc
trung bình.
Day déu là càc loai tram tìch nghèo dinh duang nhung
co
khà nàng luu giù dòc tò trung
bình thfch hpp vói mòi truòng
song
cùa mot
so
loài thàn mén chàn
bijng
nhu tu bài, bào
ngu.

Ành 3: Càc tram tìch bùn nhe bao quanh phàn muì nhò
phia
bao cùa dào
Ngoài hai loai tram tfch
day
phó bién trén, a phàn
day
sàu cùa vùng bò bién phìa
tày cùa dào Ngpc Vùng
con
xuàt hién càc tram tìch càt soi
va
dàm tàng làn lón vói
nhau, dò là nai sinh song cùa mot so loài cua, oc, bài sàm
va
cà ghim.
Nhu vay, vói su khàc nhau
ve
dia hình dia mao
va
dàc diém
tram
tìch giùa càc
khu vuc bién phìa dòng, phìa tày
va
càc
dai
bò bién bao quanh dào Ngpc Vùng, vùng
nghién cùu dupc phàn hóa thành nhiéu khu vuc
co

diéu kién mói truòng
song
da dang
thich hpp vói nhiéu loài sinh vat, trong dò
co
nhiéu loài cà thè
co
thè dupc
gay
giòng va
nuói duòng ngay tai nhùng khu vuc
ma
chùng dang cu trù trong diéu kién
tir
nhién.
//.7.2.
Che
dò triéu
va
dòng chay
Trong càc boat dòng nuói,
che
dò triéu vói bién dò dao dòng lón là
mot
trong
nhùng tàc nhàn chình giùp mói truòng luón diéu
boa,
dàm bào cho càc sinh vat bài triéu
va
càc sinh vat

song
tròi nói trong nuóc bién
mot
mòi truòng
song
thich hpp vói diéu
kién sinh thài cùa chùng. Hoat dòng cùa
che
do nhàt triéu déu nhu trong vùng nghién
cùu vói dò lón triéu trung bình dat tói 4m trong thòi ky triéu cuòng
co
y
nghia
rat lón
dòi
vói viéc duy
tri
mùc dò ón dinh cùa mói truòng nuòi, nhàt là trong diéu kién càc
vinh bién. Trong nàm, thùy triéu manh thuòng xuàt hién vào càc thàng 6,7,12
va
thàng
1,
triéu yéu thuòng xuàt hién vào thàng 2,3,4,8,9.
Cùng vói
che
dò triéu,
che
dò dòng chày trong khu
vile
là yéu tò quyét dinh cho

véc
lira
chpn vi
tri
nuói, dàc biét là boat dòng nuói long bè. Vói diéu kién dòng chày
15
thich bop, càc boat dóng nuói sé dién ra thuàn lai han, trành dupc dich bénb dòi vói vat
nuói, ngàn chàn dupc su ó nhiém
tu
càc bè nuòi. Trong vùng nghién cùu,
che
dò dòng
chày chù yéu là dòng triéu, két
qua
do dòng chày tai khu vuc vinh Gòng Yèn (phfa bò
dòng bàc) vào thàng 4/2004
co
toc dò khóng lón, luu
toc
cuc dai chi dat 0,5cm/s tai thòi
diém do. Theo dành già cùa càc chuyén
già
nghién cùu
ve
thùy
hai
san,
vói
toc
dò này

càc dòng chày vàn dàm bào tòi thièu cho viéc trao dói nuóc trong càc
long
nuói, dàc
biét là rat thuàn lai cho viéc còl giù
long
bè. Tuy nhién
day
là khu vuc bién nòng va
dang
chiù
ành huang cùa nhiéu nguy co ò nhiém do boat dóng cùa làu thuyén
va
chat
ihài
sinh boat cùa vùng dàn cu ven dào nén càn thuòng xuyèn co su quàn ly mal dò càc
bè nuòi
de
dàm bào su luu thóng cùa càc dòng chày, dóng thòi giù cho nàng suàt nuói
tróng khóng bi suy giàm do ành huang bòi càc chat ó nhiém.
So vói vinh Gòng Yèn, khu vuc bién phfa bàc
va
dóng bàc dào Giàn Muóp
co
dò
sàu lón ban, thóng thoàng han
va toc
dò dòng chày cùng lón han.
Toc
dò dòng chày
cuc dai tàng màt tai

day
khóng
vuot
qua 12cm/s
va
tàng day là 8cm/s {so liéu khào sàt
cùa De tài
KC.09.12,
thàng
7/2005).
Vói
toc
dò này, càc dòng chày bé mal
co
thè
gay
ra
lue
càn cho su bai
lòi
cùa cà trong long nuói, ành
huòng
dén viéc neo dàu cùa bè
nuòi khi
co song
to gió lón, nhung càc dòng chày day lai
rat
thich hpp cho viéc phàn
làn lupng thùc àn du thùa, ngàn chàn tinh trang thiéu oxy ò tàng
day va

giù cho mói
truòng ft bi ò nhiém trành dupc benh tal cho cà.
Khàc vói vùng bién phfa dóng, dòng chày vùng bién ven bò phfa tày dào Ngpc
Vùng
co
toc dò lón
gap
nhiéu làn: Két
qua
khào sàt lai tram lién
tiic
càch bò phfa tày
chùng 7km vào thàng 7/2005, a dò sàu 4m nuóc cho thày tan suàt càc dòng chày co
toc
dò
tu
25-30cm/s khà phó bién
va làp
lai nhiéu làn trong ngày. Già tri dòng chày cuc dai
do dupc là 52cm/s. Dpc ven bò
co
nhiéu vùng vinh nhò nàm rài ràc, nhung
rat
bep, dò
chi là nhùng cung bò hai lòm vào do vay khóng thè tra thành noi cu trù cho thuyén bè
khi gióng bào tai khu vuc bò này.
//./J.
Dàc diém càc he sinh thài vùng triéu
va
nguón lai sinh vat bién

a. Càc he sinh thài vùng triéu
Càc
he
sinh thài vùng triéu ven bò nói chung
va
ven càc dào ngoài khai nói riéng
là nhùng khu vuc
co
nàng suàt sinh hpc cao
va
chùc nàng sinh
thài
lón. Chùng khóng
chi là noi cu trù
va
nuói duòng cùa nhiéu loài sinh
vài
bién, dàc biét là càc loài giàp xàc
va
thàn mén, nhùng sinh
vai
dang là dòi tupng khai thàc thuòng xuyèn cùa con nguòi
ma con
giù vai trò diéu
boa
mói truòng.
De
bào tón càc he sinh thài này truóc nhùng
boat dóng khai thàc
qua

mùc cùa con nguòi, nhiéu phuang phàp
nuói
tróng quàng canh
va
bàn thàm canh
ben
vùng co hiéu
qua
dà dupc àp dung ròng rài lai
day.
16
Do vày,
de
khàng dinh dupc
uu
thè
cùa càc
bài
triéu
ven
bò dòi
vói mot
so
boat
dòng nuói tróng thùy
san ben
vùng, viéc
tim
hiéu càc dàc diém
càu

trùc, sinh thài cùng
nhu nguón
lai
sinh
vat cùa càc bài
triéu luón
là
buóc khòi
dàu cho
nhihig
dành
già
khàch quan
ve
khà nàng khai thàc
va su
dung chùng mot càch tìch cuc.
Theo két
qua
nghién cùu cùa
de
tài
KG.09.12 (2001-2005), càc
he
sinh thài nàm
xung quanh
khu vuc ven
dào Ngpc Vùng
chù yéu là càc bài
triéu

co
thành phàn chat
day
khàc nhau
tu
bùn, bùn càt,
càt
bùn,
càt
va cuòi
tàng. Trong dò, dién hình nhàt
là su
co
mal cùa he sinh thài
bài
triéu
co
rùng ngap man (RNM)
-
khu Dàm Tàu (ành 4),
vói
dién tìch khiém
tòn
khoàng 50ha
nàm gàn
trung
tàm dào
Ngpc Vùng (phìa
bò
dóng

bàc)
va
rài ràc
a
mot so
khu
viic
ven càc dào nhò làn càn vói mal dò thua tbót.
Su tón
tai cùa
nhùng vùng
"rùng
ngap man"
này dà
va
dang mang
lai
cho Ngpc
Vùng nhùng nguón
lai
sinh
vat
dàng ké,
dàc
biét
là
càc loài dòng
vai
thàn mén khóng
xuang

song
nhu
oc,
hai
mành vò
va
giàp xàc vói
so
lupng loài
cu
thè nhu trong
bang
2.
Dàng
chù y là
mùc
dò tap
trung
khà cao cùa
nhiéu loài
cua
oc co
khà
nàng
tra
thành
càc nguón giòng nuói
tu
nhién
va

mot
so
loài hai mành vò
co
già tri
kinh
té
dang
là
dòi
tuang khai thàc cùa nhiéu nguòi dàn trén dào nhu ngàn, ngó dò, ngó den. Hién lai, viéc
bào
ve
càc he
sinh thài rùng ngap
man
dupc nguòi
dàn
trén
dào
thuc hién
tòt,
nhìn
chung khóng
co
su chat phà rùng.
Éàf
(•''••'''••••^
•'>; AS?
|g#'^,;;%";:^K

Ành 4: He sinh thài rùng ngap man
dào
Ngoc
Vùìig-
khu vuc Dàm Tàu
Ngoài
he
sinh thài rùng ngap man, trong vùng nghién cùu
con co
su phàn bò khà
róng
rài cùa bài
triéu ngap nuóc
va
bàn
ngap nuóc khóng
co
cày
ngap man phàt trién,
co
thành phàn chat
day
chù yéu là
bùn
cài va
càt bùn
(ành 5).
Day
là
kiéu

bài
triéu
co
già
tri
sinh thài
lón vói mùc dò da
dang sinh
hpc
cao,
là mòi
truòng
cu trù cùa
nhiéu
17
loài dòng vat
day va mot
so loài thàn mén
co
khà nàng nuói tróng nhu
ngao,
oc.
Càc bài
triéu co kìch thuóc lón thuòng tap trung
a
càc khu vuc ven dào
co
mói truòng
song
yèn

tinh va
dupc che chàn bòi càc dào nhò nhu dào Giàn Muóp, Hòn Thoi
va
càc mùi dào
Ngpc
Vijfng.
Bi^S
C^_^
^^^^^KyS^SBa^KSi^K^ÈtÈÈtBÈàwÈÈtt^
^.^
"»-
—_> ^
T^
ste^
1
! .
J'^Aj
••^ ~^
~«,
V-f
''*^
^^B^H^V'I
Ành 5:
Bài triéu
bùn càt nàm ven bò
phia
bac cùa dào Ngoc Vùng
Nàm trén dai triéu cao dpc
dai
ven bò phìa nam cùa dào Ngpc Vùng

va
rài ràc
càc cung bò lòm phìa tày là kiéu bài triéu
co
thành phàn
chat day
là càt (ành 6), hàm
luong dinh duòng thap, thành phàn loài kém da dang. Phàn dói triéu thap
co so
lupng
loài phong phù
hon,
a
day con co
thè
tim
thày càc loài nhuyén thè
co
già tri nhu tu bài,
oc
huong,
ngao.
Day
là nhùng khu vuc ìt dupc che chàn nén thuòng
co song
vò nhe, bài
triéu phfa bò nam cùa dào là bài triéu lón nhàt vói chiéu
dai
5km
va

chiéu ròng 50m,
càc bài triéu
con
lai déu
co
kfch thuóc nhò khóng dàng ké.
Ành 6: Bài triéu càt ven bò nam dào Ngoc
Vù'ng
Phó bién phìa bò dòng
va
bò tày cùa dào là càc bài triéu cuòi tàng
co
thành
phàn loài nghèo nhàt so vói càc kièu bài triéu trén
(bang
ILI).
Tuy
nbièn,
phàn
dói
triéu
thàp
a
dò sàu lón hon lai là noi trap trung cùa càc loài bài dàc
san
quy nhu bài sàm, bào
ngu, Dò
sàu lai nhùng khu bò
co
bài triéu dà phàt trién thuòng lón

va
dòc dùng, do
vay mpi boat dóng khai thàc
va su
dung càc nguón tài nguyén trong khu vuc déu gap
khó
khan.
Bang
11.1 :
Càu trùc thành phàn loài dòng vat trén càc kieu bài triéu dào Ngoc Vùng
Nhóm loài
Giun nhiéu td
Sàu dàt
Giàp xàc
Thàn mém
Da gai
Tong còng
Bài triéu RNM
8 loài
2 loài
32 loài
42 loài
0
84
Bài triéu càt bùn
18 loài
2
30
70
9

133
Bài triéu càt
16 loài
0
13
62
5
100
Bài triéu dà
2 loài
0
11
54
7
74
Nguón:
De
tài
KC.09.12,
2004
Dòi vói dào Ngpc Vùng, càc he sinh thài bài triéu
co
thè dupc xem là
mot
nguón
tài nguyén vò già bòi khóng chi nhùng lai ìch kinh té
ma
chùng mang lai cho nhùng
nguòi dàn trén dào
ma

chùng
con
góp phàn bào ve bò, duy
tri
mói truòng sinh thài ven
dào
va
diéu tiét mói truòng bién xung quanh.
b. Nguón lai sinh vat
Su
co
mal dòi dào
va
phong phù cùa càc nguón lai sinh vat trong diéu kién tu
nhién là
mot
trong nhùng minh chùng cho nguón
lue
cùa khu vuc. Dòi vói nghé nuói,
su
co
mal tu nhién cùa mot
so
loài dóng
vài co
thè nuòi tróng trong diéu kién cùa khu
vuc là mot dàn chùng sinh dòng cho ca bòi phàt trién càc boat dòng nuòi tróng trong
mòi truòng
hién
lai.

Qua két qua diéu tra cùa
de
tài KG.09.12 (2004), trén 4 loai bài triéu nàm ven bò
dào Ngpc Vùng dà xàc dinh dupc 181 loài dòng
vài
day,
thuóc 138 giòng, 82 bp. Trong
dò nhóm dòng
vai
thàn mém
va
nhóm giàp xàc co mùc dò da dang sinh hpc cao nhàt
(bang
II.2).
Theo nhàn xét chung, nguón
Ipi
sinh
vai
vùng bài triéu ven bò dào Ngpc Vùng
khóng nói tiéng vói trù lupng lón nhung da dang vói nhiéu loài bài dàc
san
quy hiém
va
co già tri kinh té cao nhu bào ngu, bài sàm den, càu gai, tu
hai,
oc
huong, vói màt
dò phàn bò trung bình
tu
1-lOcon/m^

dà
va
dang dem lai nguón thu nhap dòi vói mot bó
phàn dàn cu trén dào.
19