Hoàn thiện công nghệ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Thủy sản Trường Phú, tỉnh Bạc Liêu

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN





CAO XUÂN THU NGỌC





HOÀN THIỆN CÔNG NGHỆ NHẰM NÂNG CAO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN
THỦY SẢN TRƢỜNG PHÚ TỈNH BẠC LIÊU




LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

Hà Nội, tháng 1 năm 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN




CAO XUÂN THU NGỌC




HOÀN THIỆN CÔNG NGHỆ NHẰM NÂNG CAO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN
THỦY SẢN TRƢỜNG PHÚ TỈNH BẠC LIÊU




LUẬN VĂN THẠC SĨ
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ
MÃ SỐ: 60.34.04.12


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS PHẠM XUÂN HẰNG

Hà Nội, tháng 1 năm 2014

LỜI CẢM ƠN


  


 





1
MỤC LỤC

 5
 6
1. Lý do nghiên c 6
 8
 11
 11
 11
 11
 12
 12
9 12

           
         
 14
 14
 15
1.2.1. Khái niệm công nghệ 15
1.2.2. Năng lực công nghệ 22
1.2.2.1. Khái niệm năng lực công nghệ 22
1.2.2.2. Các yếu tố tác động năng lực công nghệ 22
1.2.3. Đánh giá năng lực công nghệ 23
1.2.3.1. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực công nghệ doanh nghiệp 23
1.2.3.2. Năng lực công nghệ doanh nghiệp 25
1.2.4. Đổi mới công nghệ 27
1.2.4.1. Khái niệm đổi mới công nghệ 27
1.2.4.2. Các cấp độ đổi mới công nghệ 29


2
 33
1.3.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa 33
1.3.2. Vai trò của doanh nghiệp nhỏ và vừa 35
1.3.3. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp nhỏ và vừa 36

 38
*  40
 2.       
         
 42

Liêu 42

2.1.1. Tổng quan về doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất nhập khẩu ở
tỉnh Bạc Liêu 42
2.1.2. Năng lực sản xuất hiện tại 59
2.1.3. Phân tích thị trường 63

 65
2.2.1. Công nghệ 65
2.2.1.1. Nguồn cung cấp công nghệ 65
2.2.1.2. Chất lượng công nghệ 65
2.2.1.3. Tốc độ nhập công nghệ mới 65
2.2.2. Chương trình nâng cao năng lực, hoàn thiện công nghệ 65
2.2.2.1. Mục tiêu, nội dung nâng cao năng lực, hoàn thiện công nghệ 65
2.2.2.2. Con người 66
2.2.2.3. Tài chính 67

 67
2.3.1. Những mặt mạnh về năng lực công nghệ của Công ty Cổ phần
thủy sản Trường Phú, tỉnh Bạc Liêu 67

3
2.3.2. Những mặt yếu về năng lực công nghệ của Công ty Cổ phần thủy
sản Trường Phú, tỉnh Bạc Liêu 68
2.3.2.1. Những mặt yếu về năng lực công nghệ của doanh nghiệp chế
biến thủy sản ở Việt Nam 68
2.3.2.2. Những mặt yếu về năng lực công nghệ của công ty cổ phần
thủy sản Trường Phú 68
2.3.3. Đánh giá năng lực công nghệ 69

 


Liêu 69
2.4.1. Vai trò của nhân lực công nghệ 70
2.4.2 Tổ chức hoạt động thông tin khoa học và công nghệ 70
 70
        M NÂNG

 72
             
 72
3.1.1. Kinh nghiệm của Mỹ 72
3.1.2. Kinh nghiệm của Trung Quốc 74
3.1.3. Kinh nghiệm của Nhật 75
3.1.4. Kinh nghiệm của Singapore 76
 
 77

công ty 80
3.3.1. Sự đa dạng về lao động 80
3.3.2. Giáo dục đào tạo 80
3.3.3. Sự thay đổi của khoa học kỹ thuật, công nghệ 80
3.3.4. Môi trường pháp luật 80

4
3.3.5. Môi trường kinh tế 80
 81
3.4.1. Mục tiêu, định hướng phát triển của Công ty từ nay đến năm
2015, tầm nhìn đến năm 2020 81
3.4.2. Kế hoạch sản xuất kinh doanh từ năm 2013 - 2015 của công ty 81
3.4.3. Mục tiêu, nguyên tắc phát triển nguồn nhân lực công nghệ của
công ty từ nay đến năm 2015, tầm nhìn 2020 82

3.4.4. Một số quan điểm khi xây dựng giải pháp 82
Giải pháp 1. Xây dựng kế hoạch đào tạo cụ thể cho từng loại lao động
nâng cao trình độ nguồn nhân lực công nghệ thực hiện tốt nhiệm vụ đang
đảm nhận 83
Giải pháp 2. Xây dựng chính sách khuyến khích và tạo điều kiện
để nguồn nhân lực công nghệ nâng cao trình độ của mình qua đào tạo, đào
tạo lại 84
Giải pháp 3. Xây dựng chương trình đào tạo và lựa chọn phương pháp
đào tạo nguồn nhân lực công nghệ thực hiện tốt nhiệm vụ đang đảm nhận 85
Giải pháp 4. Đào tạo và đào tạo lại nhân lực công nghệ của Phòng
Kỹ thuật 88
Giải pháp 5. Đào tạo và đào tạo lại nhân lực công nghệ của Phòng
Công nghệ 89
Giải pháp 6. Các giải pháp bổ trợ khác 90
Giải pháp 7. Tổ chức hoạt động thông tin khoa học công nghệ, nhằm
cập nhật thị trường khoa học công nghệ 91
*  93
 95
 97
 98

5
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU

2. 43
  47
 48
B 51
 52
 59

 60
 63
2.4. Công   66
 
















6
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do nghiên cứu


                

             




ô 

       




 
 

 
   à          








7
            
               


 
  



 

các doanh n  . Tuy

nâng cao 




 

nghiên



            p

  




8

và   
  , 
 “Hoàn thiện công nghệ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của
Công ty Cổ phần thủy sản Trường Phú, tỉnh Bạc Liêu” 
 Tuy nhiên, qua  
              


 tiên nghiên 

 

2. Lịch sử nghiên cứu
  


sau:
- 
- 
         -   
              
 
                






9
-            
 doanh   - 
 

doanh
 
doanh 


- o doanh  


 doanh  


doanh  
doanh  





- 





- 
              

10



ch 



 .
- 



 chính 


  L








“Hoàn thiện công nghệ nhằm nâng cao năng lực
cạnh tranh của Công ty Cổ phần thủy sản Trường Phú, tỉnh Bạc Liêu”
t các  
 



11


 .
3. Mục tiêu của đề tài
   hoàn





-  công 

-  
 Công ty 
ên nhân th
 
4. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cc công ngh i mi công ngh ca Công ty C
phn thy sng Phú, tnh Bc Liêu;
- Nghiên cg lc cn công ngh ca công ty.
- Nghiên ci mi công ngh nh
lc cnh tranh ca công ty c phc ch bin thy sn;
- Các s liu khn 2008 - p trung
phân tích sâu s lic khn 2010 - 2012.
5. Mẫu khảo sát
Kho sát Công ty C phn thy sng Phú, tnh Bc Liêu, trong
p bng kho sát công nhân, cán b, k  trách b phn k thut và
công ngh.
6. Câu hỏi nghiên cứu

12
Doanh nghip cn có nhng gii pháp chính sách  hoàn thin công
ngh nh    c cnh tranh ca Công ty C phn thy sn
ng Phú, tnh Bc Liêu.
7. Giả thuyết nghiên cứu
y m     ngun nhân lc công ngh, xây

dc, công ngh và cp nht th ng công
ngh là gii pháp tc cnh tranh ca Công ty C
phn thy sng Phú, tnh Bc Liêu.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
Lu dng cáu sau:
8.1 Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Thng kê tng hp k tha và s dng tài liu, kt qu nghiên cu ca
c công b  tài nghiên cu ca lun

Kho sát trc tip ti công ty. Phân tích, tng hp các s liu thu thp
t các ngun: Báo cáo ca công ty, hi th
tài nghiên cu. Nghiên cu và tìm hiu da trên các thông tin, tài liu chính
thc: Thông tin chung v tình hình kinh t xã hi ca tnh Bc Liêu trong 5
ng và quy hoch phát trin kinh t
xã hi ca tn pháp lun h tr doanh nghip
c công ngh; Thông tin chung v hong ca các công ty
c phn ch bin thy sn ti tnh Bc Liêu.
8.2 Phương pháp chuyên gia: Phng vc
ch bin thy sn và mt s c ch bin khác.
9 . Kết cấu của luận văn
Ngoài phn m u, kt lun và khuyn ngh, danh mc tài liu tham
kho, ni dung ca lu bao g
- Chƣơng 1:  lý lun v công ngh và nâng cao c cnh
tranh ca doanh nghip ch bin thy sn xut khu.

13
- Chƣơng 2: Hin trng c công ngh ca Công ty C phn thy
sng Phú, tnh Bc Liêu.
- Chƣơng 3: Các gii pháp hoàn thin công ngh nh
lc cnh tranh ca Công ty C phn thy sng Phú, tnh Bc Liêu.

14
PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CÔNG NGHỆ VÀ NÂNG CAO
NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP CHẾ BIẾN
THỦY SẢN XUẤT KHẨU
1.1. Dẫn nhập




 


 



 







và khoa 


 

15
ph


 

- 

nâng cao n






1.2. Cơ sở lý luận chung
1.2.1. Khái niệm công nghệ
Công ngh là mt yu t to ra quá trình sn xut hàng hóa và cung cp
dch v. Nó liên kt các yu t khác ca quá trình sn xut kinh doanh theo
mt lôgic v mt k thut. Thiu yu t này, không th có bt k quá trình sn
xut - kinh doanh nào. Ngay trong quá trình cung cp dch v thu
vc phi vt cht, thm chí trong các hong công c
ti công ngh - trin khai công ngh, cung cp các dch v và tin hành các
hong.
Công ngh u cách khác nhau, da trên nhng
 khác nhau, nhng cách tip cn khác nhau.
u, công ngh ch dùng trong sn xuc
hiu là c là nhn xut sn
phc mô t qua nhng quy c trình bày qua các hình thc bn

, biu, bng. Mt khái nic dùng trong mi quan h

16
vi công ngh là khái nim k thut - bao gm toàn b các thao tác k 
n k thut b, dng c sn xuc
v cho sn xuy, khái nim công ngh hic
    c lp vi khái nim k thu    
n k thut). Tuy rc gn vi
nhng thit b công c nhnh, thm chí có c nhng thit b n
vi tng chuyn giao công nghc coi là b
phn hp thành ca công ngh. V sau, khái nim công ngh c s dng
trong c c cung cp hàng hóa, dch v và g trong qun lý.
Công ngh là tp hp tt c n xut, cung cp sn
phm và dch v n k thut cn thi thc hin
 không ch b gii hn trong quá trình sn xut,
mà bao gm c nhng hong nm ngoài quá trình sn xut trc tip (trong
quá trình sn xut và phân ph
c hai khái ni k thuc liên kt
vy trình công ngh là yu t n
ma công ngh, còn thit b n sn xut là
phn ca công ngh.
T c bit t sau thp niên 90, khái nim công ngh còn
c m rng tng th c
pháp, quy trình, máy móc thit b c sn xut sn phm và cung cp
dch v, các kin thc, hiu bit, k 
thc t ch   i cn áp d  s dng nh  

 c chia thành bn yu t: Phn cng
n k thut b, công c sn xun
mm (các  trình sn xut và cung cp sn phm, dch v);

phn t chc (kt cu h thng sn xu vn hành ca h th và
phi (k c các k  xo, kin thi lao
ng và cán b qun lý các cp c s dng công ngh).

17
Theo quan nim ca Shariff, cu G c Trung tâm Chuyn giao
công ngh   nào ca công
ngh thì công ngh u có các thành phn sau:
Phn cng, phn v thut (Technoware- n ca
công ngh c hàm cha trong các vt th bao gm các công c, thit b,
ng. Trong công ngh sn xut, các vt th này thng làm
thành dây chuy thc hin quá trình bing gi là dây chuyn
công ngh), ng vi mt quy trình công ngh nhnh.
Phi (Humanware- n ca công ngh hàm
cha trong kh  ci vn hành s dng công ngh.
 y, ph  i ca mt công ngh c th    ng con
 có s hiu bit v vn hành công ngh 
gm: kin thc, kinh nghim, k c hc trong quá
trình hong bao gm các t cht c
to, s khôn ngoan, kh i hng Các yu t này
mc t ba ngun: thiên phú, hng.
Phn thông tin (Inforware- n ca công ngh c
hàm cha trong các d li s dng trong các hot
ng vi công ngh. Nó bao gm các d liu v máy móc, v phi
và phn t chc. Ví d, d liu v phn k thu v c tính
ca thit b, s liu v vn hành thit b bí quyt,  duy trì và bng, d
li nâng cao và d li thit k các b phn ca k thut, thuyt minh
s dng phn máy móc
Phn t chc (Orgaware-   n ca công ngh c
hàm cha trong khung th ch  xây dng cu trúc t chc: nhnh

v trách nhim, quyn hn, mi quan h, s phi hp ca các cá nhân hot
ng trong công ngh, k c nhng quy trình tuyn d bt, thù
ng, k lut và sa thi phi, b trí sp xp thit b
nhm s dng tt nht phn v thut và phi.

18
Bn thành phn này quan h cht ch vi nhau và luôn xut hing
thi trong mn ca công ngh phù hp vi t chc, qun lý và
hoi ta phn công ngh theo hai cn:
phn cng và phn mn cng là các sn phm vt cht; phn
mm là các bí quyt, thông s k thut, công th 
Trong mt công ngh n thuc v phn v thut (T).
Ch c mi nói chung, k c sc
mp và sc mnh trí tu. Phu
chp hành vi chn hành v thung lc thuc
v phn t chc (O); còn vai trò truyng là thành phn ca thông tin (I).
Mi quan h gia các thành phn ca mt công ngh c th hin trên hình
1.1.











H

T
I
O
O
Hình 1.1 Mối quan hệ giữa bốn thành phần của một cộng nghệ

19
Gt s tác gi coi công ngh phi bao gm c c tim
tàng và ca t chc sn xut - kinh doanh và dch v trong sn xut và cung
cp sn phm/dch v cho xã hi.
Công ngh là mt khái nii cùng vi s phát trin tin
b ca khoa hc và công nghu kin kinh doanh và yêu cu qun lý. Hin
nó bao hàm mt ni dung rt rng và sau này có th tip tc m rng.
Công ngh là mc trên th ng công ngh,
th ng công ngh  n ra các ho     i công
ngh. Vic mua bán công ngh c ngoài là
mt trong nhng kênh ph bin. Bên có còn có nh
tin hành mua bán trc tip gia các công ty vi nhau, hoc có th ph bin
công ngh i.
Công ngh t lot loc
bit - hàng hóa công c. Do là mt sn phc bit, nên ngoài nhc
ng sn phng, công ngh còn có nhng thuc tính

Mt là, công ngh có tính h thng: i
 thông qua các thành phn riêng l. Ví d, c
máy móc hi sn xut sn phm mong mun. Vì th các yu t cu
thành công ngh có mi quan h hng b  to ra s gn kt trong
h thng. Tng yu t i là phép tính cn các thành
phn ca nó mà là các yu t cu thành ca h thng, vi các m
cht ch v không gian và thi gian, trình t u kin vn hành. Ch khi

công ngh i mi, tc là ít nht có mt gic thay th
bng mt gii pháp tn toàn b h thng tr nên tin b  
ti kt qu  hin  quy mô sn xut, chng sn phm và chi
phí sn xut.
Hai là, công ngh có tính sinh th
công ngh t chu k sn: p

20
, gii thi ( giáo trình
qun lý công ngh- i hc Kinh t quc dân)












Tuy nhiên, khác vi các hàng hóa khác, công ngh ch có th tn ti và
phát tri sng, tc là phi cung cp các yu t u vào, trong
ng thun li, thích nghi và ph c b ng, duy trì và hoàn
thin. Không nên xem công ngh t sn phy nó s tr
thành gánh ni s dng.
Ba là, công ngh c thù v mm. Tht vy,
tuy công ngh là mt khái nim rt rng chn nhiu khía cnh
k thut, kinh t, t chc và xã hi gii quyt các mc tiêu c

th. Công ngh nào thì sn phm y và mi công ngh c mt
loi sn phm nhnh, vi s ng, chng và mng tiêu hao vt
nh. Mt khác, mi công ngh ch tht s vn hành tt nu có mt
ng thích nghi và thun li. Vì vy, mi công ngh thc s phù hp
vi quc gia này li không phát huy tác dng  qui
m thì yu t i. T m này mà
xut hin mt khái nim mc nhii nhc t thích
h thích hp ca công ngh vi các mc tiêu kinh t xã hi, các
A
Lƣợng áp dụng/thị phần
F
E
D
C
B
Một ý tƣởng thành công
Thời gian
Ý tƣởng
Hình 1.2 Vòng đời của một công nghệ

21
u kin v  qun lý, tài nguyên thiên nhiên và h tng k
thut.
Bn là, công ngh có tính thông tin. Do công ngh là mt h thng kin
thc v quy trình và k thut ch bin vt cht/thông tin nên bn thân công
ngh có tính thông tin. Thông tin là mt loi hàng hóa rc bit, cho nên
nh giá, x nh quyn s hu và bo v nó ht sc phc
ti s can thip và bo h không ch  phm vi quc gia mà còn
c phm vi th gii.
Theo t chc phát trin công ngh ca Liên Hp Quc (UNIDO) thì:

Công ngh là vic áp dng khoa hc vào công nghip bng cách s
dng các nghiên cu và x lý nó mt cách có h thng.
T chc ESCAP - y ban kinh t xã h
 công ngh:
Công ngh là kin thc có h thng v quy trình và k thu
ch bin vt liu và x lý thông tin. Công ngh bao gm kin thc, k 
thit b     thng dùng trong vic to ra hàng hóa và
cung cp dch v.
- Da vào công ngh là nhu cu thit yu ca bt k doanh nghip nào
 ng nhu cu cnh tranh.
- Công ngh không còn là phát trin hay không, mà là nhu cu buc
phi tin hành.
- Công ty c phc ch bin thy sn xut khu cn ch
ng trong vi i mi công ngh     c cnh tranh ca
mình.
- Bên cnh t thân v i mi công ngh, các công ty c phn
c ch bin thy sn xut khu rt cn s h tr c
ti mi công ngh.
Thi phát trin công ngh cho thy: Vi ng dng máy móc, công
ngh, sn. T t lun: Nu

22
c có áp dng công ngh, công nghip hóa, hii hii hóa thì s giàu
t Bn, Hàn Qu
Nht ch , Nht m ca; nt
có sc sn xu       n xut made in
Japan không có chng, vì thua trong chin tranh th gii th 2 nên không
c bng trong chin tranh. M gi ch , Nht
quan tâm áp dng công ngh, qun lý giáo dc, giáo dc khoa hc và công
ngh.

1.2.2. Năng lực công nghệ
1.2.2.1. Khái niệm năng lực công nghệ
“Năng lực công nghệ là sức tồn tại, phát triển và sự
tác động thực hiện chức năng công nghệ”. [7;5]
- n mnh - y n cao - thc
công ngh là k c công ngh nm  
lc công ngh có tác dng duy trì th c công ngh nm 
máy móc.
Ta hãy so sánh khác nhau cc công ngh   công
ngh theo bng sau:
Năng lực công nghệ
Trình độ công nghệ
- Kh  a ch th, quc gia,
doanh nghip, cá nhân thc hic
các nhim v và sáng to ông ngh.
- K i là chính
- i ca máy
- Sung, vt liu.
- Máy móc, thit b.
1.2.2.2. Các yếu tố tác động năng lực công nghệ
“Năng lực công nghệ phụ thuộc vào nhiều yếu tố và
chúng có quan hệ biện chứng với nhau, đó là:
- Năng lực R&D
- Hạ tầng thông tin
- Hạ tầng công nghiệp