Quan niệm của Hồ Chí Minh về sức khoẻ với việc xây dựng con người mới ở nước ta hiện nay

DAI HOC
QIIOC
(HA HA NOI
TRUÒNG
DAI HOC KHOA HOC XÀ
HÒI VA
NHÀN VÀN
V
CAD
THI SINH
QUAN NIÉM
CÙA HO
CHJ MINH VE Sl/C
KHOE
vAl VIÈC
XAY
DÙNG
CON
NGiròi mófi a Ni/ófc
TA
HIÈN
NAY
Chuyén
ngành:
(lllì NCillÌA
\A
llòl KIIOA fior
Ma
so:
5.01.03
LUÀN VÀN THAC SY KHOA HOC

TRIET
HOC
Nguòì huóng
don
khoa
hoc: T.S HOANG
MINH
DÒ
OAi HOC
•'.A'.''.
•;»'*.
(ÌA
NO»
HA
NOI-2002
MUC LUC
Trang
MÒDAU
6
NOI
DUNG
9
ChufTfìg
I
:
QUAN NIÉM VE
SÙC KHOÉ
CUA
HO
CHI MINH

9
1.1.
Quali nielli ve nói
dung va
vai
trò sire klioé cùa
Ho Chi Minh 9
1.1.1.
Qiian nióm ve
bau
cliA'l sue klioc cùa Ilo Chi Miiili
9
1.1.2.
Quali
nieni ve
noi dung
sue klioc
cùa
I
lo
Chi
Minti I I
1.1.3. Quan
niCui ve
vai trò
sue klioc
cùa
Ilo
Chi'
Minh

17
1.2. Quan
nielli
ve
rèii luyéii sue kliué cùa
Ho
Chi
Minh 20
1.2.1.
Rcn
luyCn
ban
lình
20
1.2.2.
Song Irong
sacli,
lành nianh
22
1.2.3. Tàng
ciròfng lao
elong,
lo
cliuc lao dong hap
ly,
cai
ihicn dòi
song
2ll
vAt cbA'l

1.2.4.
Rèn
luyen than
ihe,
luycn lap the
due
thè timo 27
1.2 *).
Phòng
bónb,
cbua
bCnh M
1.2.6.
XAy
dirng va
bao ve
niòi tnròng
saeh dcp
}^
Chumtg
2:
XAY
DUNG
CON
NGOÙI MCn
0
Nl/tìrc TA
THEO QUAN NIÉM
VE
SÙt!

KHOÈ CUA
HO CHJ
MINH
3 S
2.1.
Nai.^
eao
siVc khoc
- Mot
yèn
eau
Ironj»
vice
xa> dung
e(»n
3S
n|;uòi
mai
(V
nuóe
la
hiOn
nay
2.1.1.
Con
nguCyi niói a ViCl Nani hiCn
nay 3S
2.1.2.
Sue khoè cùa con
ngu'òi Vici Nain

hien nay 43
2.2.
IVIot so giììi pliap nànp cao sire klioé pop pluìn \ay diinp
con 16
npiriri nicJi a niróe
(a
liién
nay
Iheo (pian niéni
ve
siie khoe eiia
Ho
Chi
Minh
2.2.1.
NAng
cao
nliAn Ihue ve
sue khoc
elio nioi rigu'òi
va xà bòi 46
2.2.2.
Phal Irién
kinh
lo'nliÀni
lao
la
dicu kicn
ve vAl
eliA't,

nlifriig tic-n
4X
dò
de
dÀu
lir elio
giao due
sire
khoc, nAng eao
sire khoé
2.2.3.
XAy
dtrng va
bao ve
moi tnràng (tir
nhicn va xà boi)
.'^O
2.2.4.
DA'y nianli pliong
trào
the*
due
thè Ihao
f\^
2.2.!).
Phal
trién
y
\6,
dae

biòt
là y le
dir
phòng
.^6
KÈT HJAN
^>^>
DANI!
MUC
TÀI Llt-U TllAM KIIAO
63
PIIANPIIULUC
67
NHllNGCHC VIÈT TAT
CNTB
Chù
nghTa
tir bàn
CNXH
Chù
nghìa
xà
lioi
XHCN Xà boi
dui nghla
CNH
Cóng nghiep
boa
HDH Hien dai boa
TDTT The

due
the
thao
M()
DAll
1.
Tình cap thiéì
cùa de (ài
Si're
khoc là von
(|My
nbAÌ ena
con
nguòi va
cna
toàii xH
boi.
Sue klmr
('M;I
nbAn
dAn co vai
Irò
lo
laii
Irong xà
liói
hien dai, Irong su
nghiep
hào ve
v;i

xAy
dirng Tó
quòc.
Sue khoc
e*.»
niòi liCr» liC ture liCp dCn eliiCn hroc
pbiit
tiiOn
con
ngiròi loàn
dien ò
niri'rc
la.
Vi
vAy.
nghiC-n ci'ru
quan
nieni
ve sue khoc
cùa
Ilo
Cbf
Minh là vA'n
de
co y
nglna
c*\
ve
mal
ly

luAn
va
Ibue tión trong
(|M;Ì
iiình
xAy
dirng va
dào tao con
ngiròi
mai.
Thirc Irang sire
khoé cùa
CCMI
nguòi
Viet Nam hien nay va yèn
e;1u
cùa
thirc lièn
Irong cóng
cuòc
dói
mói
dal
niróc
dòi bòi pbài
eó nbùng
con
ngiròi
phal
trién

cao ve
trf
tue, cuòng
iràng ve
the
cbA't.
phong
pini
ve
linb
llifin.
trong
sàng
ve
dao
dire.
Vi
vAy,
vice
nghicMi ei'ru ''Quan iuém ve sia khde dui
Ho Chi
Minh vài
vice .uìy (h/ng
con
iii^ifòi mói <r nifó'c In hien
//^/y"
là
gt'ip phàn Ino to
so de
giài quyet vAn

dò
Iren.
Ho
Chf
Minh là mot nhà
vati
boa
lòn
cùa
Vici Nani
va
the
giói.
Di sAu
ngbicn
citu
quan
niein ve sire
khoc cùa Nguòi,
chùiig ini
by vong
làiii
rò luta,
bd
sung
Ibem
vào su
biéu bici
ve
lu tiròng

cùa Nguòi.
Là
mól
càn
bó
giàng day ò 'Iruòng Cao
dàiig
su
|)ham 1
he
diìL Truiig
uang
I,
vói
de lai này, cbùng
lòi
mong gòp
pbAn thiel
lliire,
dù
là ubò he
\ào
nbièm
vu
cbi'nb
tri cùa nhà
Iriròng:
dào lao
va bòi duòiig
càc thày

giào.
co giào
tuofng
lai giàng day giào due
thè eliAl
ò càc Iruòng
phd
tlióng.
2.
Thih hìiih ngliién ci'rii
de (ài
Tir Iriròc dc'n
nay, dae
bici
là
tir
thòi kì
dàt niròe
dòi mói,
n^Jiièn
niu lir
liròng
Ilo
Chi
Minh là mot vA'n de
lini bùi sir
(|uan
lAm eùa
khóug
ft

eàe nhà
chinh
tri,
càc
nhà vàn boa, càc nhà khoa hoc
liong va
ngoài nuóe.
O niróc
ta, càc còng
Irình
cùa càc
làc
già
nghièn
eùu quan
niém vC
sue
khoé
cùa Ho
Chi
Minh dà
duoc
de cAp dcn ò
nhfìng
noi dung sau:
- Quan
diém
ve ve sinb phòng bcnb.
- Quan
diém

ve the due the
ibao
- Quan diem ve nep song lành manb, boa
nliAp
vói con nguòi
va lu nhicMi
- Quan
diém ve
y le.
Trong càc bài
vici,
càc còng Irình cùa càc tàc già nghien eùu quan niem
ve
sue khoc cùa
Ho
Chf Minh dà co
nhuiig dòiig g(')p
vào
vice làni
s;'mg
lo
lu'
tuùng
cùa Nguòi. Song, cbua co còng irình nào nghien eùu
"'Qmnì nicnì
ve sire
khoc dia Ho Chi Minh vói
vice xày
dung con
nt^u'òi fìióri

ó'
nnó'(
la hien
nav^^
Dò cung là vA'n
de ma
chùng lòi
lAm buyel va
dal ra nghien eùu ò
luAn
vàn này.
3. Muc
dieh,
nhiém
vu
va pbani
vi
ngbién cnu
cùa
luan vaii
- Muc dfch nghien
ciru
cùa
luAn
vàn:
Trén co
so ^;uan
niem ve
sire
khoè cùa Ho

Chi
Minh,
ibire irang
sù<'
khoè
con nguòi
Vici
Nam, cbùng lòi dua ra nbùng giài
ph;ip
nhàm
iiàng cai»
sue
khoè trong viec xAy
dirng
con nguòi mói
ó luróc
ta hien nay.
- Nhiem vu nghien
ciru
cùa luan vàn:
Mài
là: Làm rò quan niem
ve nói
dung va vai trò sue khoè.
pliuong pliàp
rcn luycn
sire
khoè cùa Ho
Chi
Minh.

Ha là: Làm rò thirc Irang sue khoè cùa
CCMI
nguòi
Vici
Nam
va yéu
cÀu
cùa vice xAy dung con nguòi mói.
Ra là:
De xuA'l mot
so giài pbàp
n;1ng
eao sue
klK^c
con nguòi
Vici
Nam
nhàm dàp ùng yCu cÀu
CNII.
UDII dAÌ
nuóe
Iheo
quan diém ve
siie
khoé eua
Ho Chi
Minh,
- Pham vi nghien eùu cùa luan vàn:
LuAn vàn nghien euu
(pian

niem ve
sue
khoé cùa Ilo
Chi'
Minh ehù yèn
qua càc vàn bàn cùa Nguòi
duoc lAp
bop trong Ho
Chi
Minh loàn
lAp
(
12
lap)
LuAn vàn bàn dcn nbùng
yèu cAu
cùa
vice
xày dung con nguòi mói
à
Viel
Nam (chù
yéu
ve yèu
cfìu siìrc
khoè) Irong thòi ky dòi mói dal nuóe.
4.
Caso
ly luan
va plurtnig

pbàp
nghièii ei'rn
- Luan vàn
dira Iren
co
so
ly
luan,
phuong
pbàp luan cùa Chù
ngliTa Miìe
- Lenin, tu
luóng
Ho Chf Minh
va
quan diém cùa Dàng còng san
Vièi
Nam,
nhàl
là càc quan diém ve sue khoè con nguòi
va
xAy
<lung
con nguòi mói.
LuAn vàn cung su dung
kcì
qua
iighieMi
eùu cùa càc còng
tiình

dà còng ho lieti
quan
dén
de
lai luAn
vàn.
-
Pbirong
pbàp nghien cuu
ehhib
cùa
luAii
vàn là
plurofng
pbàp két
liop
phAn
licb
vói long bop,
kèì
bop
logfc
vói
lidi
su.
plurong
pliàp ibò'ng
ké.
5. Dóng góp
eiia

luan vàn
- LuAn vàn góp phàn làm sàng lo quan niem ve sue khoé, vai
liò siìe
khoè,
plurong pbàp rèn luycn sue khoc cùa Ho
Chi
Minh.
- Dua ra mot so giài pbàp nAng cao sue khoè
de
gòp phàn xAy dung
et)n
ngiròi
mói ò nuóe la.
6.
\^
nghìa ly luan va tiare tién cùa
luAn vaii
- Góp phàn vào vice nghien eùu lu luóng Ho Chf
Nbnb
ve
con
ngiròi,
vò
sue
khoè gàn vói vice xày dung con nguòi mói.
- Luan vàn eó
thè
dùng làm
lai lièu tliam
kbào trong nghien eùu

va
giàng
day
ve
con nguòi,
ve
plurong
jiliàp
rèn luycn
sue
khoè ó càc
tiuòng
l);n
hoc va
cao dang, dae
bici
là càc Iruòng
Ihc
due
thè
thao
va
Iruòng y.
7.
Ket
eau
eiia hiàii
vàn
Ngoài
plifin

mò dÀu,
keì
biAii,
daiih
muc tài
lieu Iham kliào
v;i
phu
lue.
luAn
vàn
duóc kèì
eau làm 2
clnrong,
4
lièi
NOI
DllNC;
Chuong
I
QUAN NIÉM VE
SUfC
KHOE CUA HO CHI MINH
1.1,
Qiian
niem ve nói dung va vai trò
sire khóe
cùa
Ilo
( hi Minh

1,1,1.
Quan niem
ve hdn chiù site khóe
cita Ilo Chi Minh
Truóc kbi di sAu
xeni xcl
quan nièm
ve
sue khoc cùa Ho Chf Minh,
cbùng lòi xin
duoc
diém qua mot vài
cpian
niem ve sue
klinc \\
nhién ben
(punì
tói quan nièm
sue kbòe
cùa
Ngirói.
Triróc
kia,
óng clia
la thuòng
tpian
nièm ve sue
kliòe rAÌ
giàn di, moc
niac,

dà
de
cAp dèn sue khóe thè lue cùa con nguòi.
Cliàng Iian nhu "siie dìii
vai
r6ng*\
"
tuoi muòi bay bè
gay sùng
IrAu",
'ìròng elio ehàn
cung dà
ménV\
"klióng
ó'm
khóng dau làm giàu
niAy
elióc"

Nhà
danli
y cùa
Vici
Nam the ky XVIII -
Hai Ibuong Làn
()n^
Le llùu
Trac dà quan niem ve
sue
kbòe nhu sau:

"Thè
chat
va linb
thàn
luón luòii
kliang
kicn
ma lAn
huóng
bèi
tuoi tho, ngoài
tram
tuoi mói eó thè
clièr'
|6U
52J. Tu luóng này cùa Hai
Thuong
Làn
Oiig
dà the hien
e;'eli
xeni xét
sue
kbòe cùa con nguòi trong mói quan he buu c(t
giùa thè cbài va
linb
lliàn.
Theo quan diém cùa chù nghìa
Màc-Lcnin,
con

ngiiòi
là mot
ihuc thè lu
nhién - xà boi, là su
kèì
bop bài hoà giùa cài sinh
vai va
cài
x^
boi. Do dò. càc
nhà sàng
lAp
ra chù nghìa Màc-Lènin
luòn
quan
lAm
i.\(:n
vAn de con nguòi,
mong
muón
xAy dung
mol
xà boi
lòi
dep
ma
ò dò con nguòi
(bKve gi.'ii pht'tng
loàn dien
va liièl

de,
con nguòi eó diéu kièn
de pliàl
trién eà ve mal thè
chat
va
linb
lliAii.
Trong làc phAm Tu hdn, Càc Màe dà phàn
Ifeli:
su hòc
lòt
cùa
<"N
IH dòi
vói sue lao dòng cùa nguòi còng
nlian
làm
Ihuè
khóng ehi
bang càdì
tàng
10
cuòng dò lao dóng
ma con
kéo
dai
ngày lao dóng.
Vi
muc

di'cb
tao ra
iigày
càng
nbiéu
già tri
Ihang
óu,
loi
nluiAn,
nhà tu bàn
vài
kièt eà
Ihé
lue
va
trf lue
cùa nguòi còng nhAn. Càc Màe
vièì:
'Tu bàn khóng bao giò quan
lAm
dèn sue
kbòe
va luòi Ilio
cùa nguòi còng nhAn, nèu xà bòi khóng cuòng bàcb nò pbài
quan
lAm"
[39-
394].
Àng

ghen
trong tàc
phAm
Chóng Day - rinh dà
pliAn ti'cb
ành
biròng
lièu
ciré
cùa su
phAn
còng lao dòng trong xà bòi tu bàn do che dò
so luìu
tu nbàn tu
bàn chù nghìa sinh ra dà
dàn
tói su
pliàt
trién
pliièii
dien ve
thè eliAÌ va linh
thàn
cùa con nguòi:
"Ngay
su pban cóng lao dòng
lón
làn
Ibu
nbàt,

lire
là su
làch
ròi giùa
Ihànb ibj va nòng
lliòn,
dà dAy dAn cu
nòiig tlión bang
mày ngbìn
nàm vào vòng ngu tói,
con
nbùng nguòi ó
tbànli
Ibi
ibi mòi
nguòi dèu hi nò
djcb
bòi cài ngbé thù còng eà
ibé
cùa
minh.
Nò dà
tlui
lièu cài co
so
pbàt
Irién tri
lue cùa dAn cu ó nóng
thón,
va

ccif so pluìl tiién thè
Ine
eiia dan
cu
thànhlhr[38-403].
Lenin cùng dà pbè phàn su phAn còng lao dòng lu bàn chù nghìa dà làm
cho con nguòi bi nbò he, hi
Ihoài
hoà. Nguòi ehi ra
ràng
xà boi
cong san
ehù
nghìa
ma
giai doan
IhA'p
cùa nò là CNXH se lao diéu kièn
de luìiig
cao sue
khoé cho
ngiròi
lao dòng.
Lenin
dà coi
sue
khoè cùa nguòi càn
bò va
cóng
nbàn Xò

viét
là tài san cùa nhà nuóe
va
xà bòi mói.
Ké thùa
nbùng tu luóng
Iruyèn
tbòng cùa dAn
toc
la ve sue khoè
va pbài
trién càc quan diém co bàn cùa chù nghìa Màe - Lenin ve con nguòi, Ho
Chi
Minh dà dua ra quan nièm
ve sue
khoè
rAÌ
giàn di
va
de biéu
nliung
lai cbua
dung cà
mot nói
dung ròng lón, nèu
bài duoc
bàn
cliAÌ
còl lòi cùa vAn de.
Trong bài Site khoé

va
the due,
vici
sau ngày
Càcb
mang
lliàng
Tàm tbànb
cóng (27/3/1947), Ho
Chi
Minh dà dua ra mot quan nièm eó
linb ebuAn mire
ve
bàn
chA'l sue
khoè: "Ngày nào cùng
lAp^kbi biiyet Imi
tbóng, linh
llifìn day
dù,
nhu
vAy
là sue
khoè''
[43-
212J.
Sue khoé trong quan nièm cùa Ho
Chi
Minh là bao
gòni su

lành manh cà
ve the
chat lAn
linb
thàn.
Quan nièm này eó
tinh
khài quàt cao
va
rat hàm
xùc.Theo Giào su
Dò
Nguyèn Plurong - Bó iruòng Bó Y le, nói dung quan
niem ve
sù'c
khoè cùa Ho
Chi
Minh boàn loàn tbòng nbàt vói
dinli
nghìa ve
sue khoè cùa tó
cliùc
Y tè
lliè
giói (World heallb
oigani/alion
-
WHO)
trong
Tuyén ngón Alma Ata nàm

1978:
"Sue
khoè khóng ehi là
kliòiig
bcnb
tal.
ma
con
là trang
ibài
thoài mài
ve lAm
bón, ve
thè
xàe,
ve
xà
bòi"
[61
-
32].
Nhu
vAy,
Ho
Chi
Minh dà dua ra mot quan nièm
day
dù ve bàn chat cùa
sire
khoé. Quan nièm dò

pini
bop
va
gÀn
gOi
vói quan nièm ve sue khoè cùa xà
boi
duong
dai. Su so sànb ve
phuctng
dien
lidi
su'
elio pliép
ebùng ta
dàiih
già
quan niem
ve sire khoè
cùa Nguòi
mot eàcli kliàch
quan, dùng dàn.
Co the nói, quan nièm
ve
sue khoè cùa Bàc ngày nay
vfui
giù nguyèn già
trj,
khóng chi rièng cho Vièt Nam
ma

cho eà cóng dòng nhAn
Ioai.
Sue khoè bao
goni
cà
thè
chA't
va
linb
thàn,
vói nói hàm ày
va
kbi cbùng
ta xàe dinb con nguòi là nguón
lire
pbàt trién
Ibi
cung eó
thè
nói
duoe
ràng:
*'Sùe
khoè là
nguòii
lue
phàl
Irién".
Ihrn Ihe
nùa, dal Irong su so sànb vói eàe

nguón lue khàc nhu: tài nguyèn
lliièn
iibièn,
khoa
hoc-còng
nghè, von
ihì
con nguòi lai
chnih
là
yéu
lo nói
sinh,
là nguón lue quan
Irong va cpiycl diiih
nbàt.
LI,2,
Quan niem ve nói dung
site
khoé cita Ilo Chi Minh
Quan nièm v6 nói dung sue khoè cùa Ho
Chi'
Minh
lìifiu-
he), <io là
M/
thó'ng
nlìàt
giira hai
yen

lo:
ihcelià't va
tifili
llian.
Diéu này
thè
hien trong
quan nièm
ve
bàn
cliA'l
sue khoè cùa Nguòi
ma
chùng
ini
dà phàn
Ifeh
ò muc
(l.l.l.)
Theo Ho Chf Minh, mól
iiguói
khoè manh khóng chi
d^
lliAn
thè
eiròng Iràng ma
linb
ibAn
pbài thoài mài, lành manh.
Nguoe

lai, linb thàn eó
lành mnnh
ibi
co
thè
mói khoè
khofui.
Co
thè
khoc manh là
dièii
kicn de con
nguòiphàl trién ve
tri
lue.
XuAl
phàl
tir
quan nièm ve
sue
khoè
nliir
ticn,
lr(Mig
Thifgiti Hai
Ughi Quan y lliàng
3/1948.
Ho Chi Minh dà càn dàn: nguòi thày
12
thuòc chàng nbùng eó nbièm vu eùu chùa

bèiih lAI ma enii
pbài
iiAng
dò linb
tbttn
nbùng nguòi óm yeu. Quan diém này cùa
Ilo
Chù
Tich
ve
sue
khoè
lioàn
toàn nbàt quan vói quan nièm
ve
sue khoè
ncn trèn
cùa Nguòi. Co Thù tuóng
Pham Vàn Dóng cùng cho ràng:
sue
khoè cùa con nguòi bao
goni thè
chat,
lliÀn
kinh
va
linh
IhÀii:
'Thài là
C(ÌII

nguòi khoè manh, con nguòi
bióu luón san
sàng.
San
sàng nghìa là lue nào cùng sung sue, co
ibé
tòt, thàn kinh tòt. linb
thàn tòt. Sue khoè là nhu vAy. Chùng ta phài
Iiiéu
sue khoè
day là sue
khoè
cùa co
thè,
sue
khoè cùa linb
lbÀn''|63-l851.
Hai
là,
sue
khoè gàn lièn vói cuòc song lao dóng, gàn vai
mot
nep song
de|x
Tir
xira,
òng cha ta eó cAu:
"Àn
duoc.
ngù

duoc
là
lièn'\
coi dAy
l:i
mot
lièu
chuAn
cùa sue khoè con nguòi. Dói vói Chù
ticli
Ho
Chi
Minh,
iiuan
niem
ve
sue khoè cùa con nguòi khóng chi dùng lai ó:
àii,
ngù, sinb boat
ma con
gàn vói boat dóng.
Sire
khoè - lao dòng - làm vièe là nhung yèu lo
lluun
sau
vào cuòc song
bang
ngày cùa Nguòi:
"Àn khoc,
njL^it

ngon,
làm vice
khoc
Triin nìà
nlnr thckcm gì lien " 145-5^]
Trong tu tuóng cùa Ho
Chi
Minh, sue khoè gàn vói
niòl
nèp song dep,
Ihanh
dam, yèu lao dòng,
boa nliap
vói con nguòi
va
tu nbièn, huóng
lói
boat
dòng
Ihuc
lièn lao dóng
san
xuA't.
Vi
vAy, quan nièm cùa
Nguxri
ve
sue
khoè
con

bao góm càc
yéu
lo: sinh boat
vAl chA'l
vùa
va
dù -
'ìu
cung
Ibanli
dam";
trang thài linb thàn thanb
Ihàn,
sàng
suoi
-
"tiiili IbÀn
sàng"; huóng tói lao
dòng bùu
icb
- "lo su
ihung
dung"
de huóng su song
làu dai
-
"nbat
nguyèl
Iruòng".
Theo Ticn sì Le Quy

DUÌ::
"CO
le
kliòng
eó mól quan nièm nào trae
vici h(tn
quan nièm
lièn
cùa Ho
Chi
Minh ve
sue
kboi'^
trong
(bè
gi(Vi
nhiui
sinb "
|3-83|.
"Tu
cung thanb dam, linb thàn sàng", dAy khóng
ehi
là mot
phong càch song
"lào
ihuc",
mot
nèp
song
dcp cùa rièng Ho

Chi
Minh
ma con
là mol
ti
iè't ly song dal ra cho moi nguòi trong (bòi dai ngày
iiiiy.
13
Da
là,
sue khoè cà nhAn gàn lièn vói
sue
khoè cóng dóng - Quan diém
sue
khoè loàn dAn, sue khoè còng dóng.
Ho
Chi
Minh cho ràng con nguòi là góc cùa moi cóng vice.
Vi
vAy. suol
cà cuòc dòi, Ho
Chi
Minh phAn dàu cho muc tiéu giài phòng dan toc, giài
phóng xà bòi
va
di dèn giài phòng trièt
de
con nguòi. Su nghiep
eàeli
mang

giài
phóng dAn toc cùa Ho
Chi
Minh khóng nàm ngoài mól muc dfch cao eà là
giành lai quyén song, quyén tu do, hanh phùc
elio nliAn
dAn. Sinb
thòi.
Bàc e('>
mot
boài
bào lón là làm sao
elio dAÌ nuóe diroc
dòc
lAp,
iiliAn
clan
diroc Ani
no,
ai cung
co cam
àn, ào mac, ai cùng
duoc
hoc
bànli.
Nguòi dae
bici
quan
lAm
dén

vAìi de sire
khoè cùa toàn
thè
dAn
toc.
Nbùng nàm dÀu
Ibc
ky XX, Nguòi dau xót truóc cànb
nliAn
dan la bi Ihue
dàn Pbàp doa
day,
bóc lòt làn khóe cà ve mal linh
lliàn va
Ihé xàe. Trong làc
phAm
nói lièng
Iian
ón
che dò
(hitc dàn
Phitp,
vièt nàm
1925.
Nguyèn Ai
Quóc - Ho
Chi
Minh dà lo cào
che
dò

llurc
dAn Phàp nói rièng,
che
dò
ihue
dAn nói chung
**dÀu
dòc linb
ihAn va thè
xàe" nbàn dAn
tliuóc
dia
bang "ruou
con
va lliuóc
phièn"
nhàm
miie
dfch huy
lioai sue
khoè cùa
nói
gióng eàe
tiàn
toc bàn xù, nói gióng Vièt Nam.
Tu nbùng ngày dàu sau Càch mang tbàng
làm.
Ilo
Chi Minh dà
lièi

sue
quan
lAm déìi
sue khoè cùa mói nguòi dAn,
sire
khoè cùa loàn thè dan
lóc.
Nguòi cho ràng: "Mói
mot
nguòi dAn
yéu
ót,
tue là cà nuóe
yéu
ót, mòi mot
nguòi dAn khoé manh
tue
là cà nuóe khoè manh dAn euóng
ihì «piòe
Ibinb"
[43-2121.
Nhu
vAy,
sire
khoè cùa cà
nlian
là
mot
bò phàn cùa sue khoè còng
dóng,

mòi nguòi khoè manh cà dAn
toc
se khoè manh.
Nguoc
lai, kbi cóng
dóng khoè manh,
kbòng
bènh
lAl ibi
mòi nguòi cung khoè manh, thoài mài,
kbi dAn toc pbàt trién dÀn dén dòi song cùa con nguòi
óuac
nAng cao. tao diéu
kien
de
nguòi dàn
iiang
eao
sue
khoè. Xà
liói
càng phàl
Irién ibi
mòi eà
iiliàii
liép
nhAn
dirgc
ngày càng
nliiéu

nhùng già tri
vAl eliAt va
linh
ihrìn
do xà hòi
dò dàp ùng.
Ò
dAy, Ho
Chi
Minh dà dal mói quan he giùa sue khoé cà
nliàn
14
vói
sue
khoè xà bòi,
sue
khoé còng dóng trong linb tbòng nbàt
va
bièn chùng.
NhAn
lliùc
duoc sAu
sàc diéu
do, cho nèn
tu
càc bòi ngbj càn bò eao cap dén
càc cuòc
tbàin
hòi, gap gó
va

nói chuycn vói nhAn dAn eàe dia
pliucyiig,
lù
njng tbó.ì
dén
Ihàiih
Ibi,
tir
Iruòng hoc dén
dcm
vi quAn dói, lù dóng bào mién
nùi dén dóng bào
r.iién
xuòi.
Ho Chù Tich thuòng xuyén nhàe nbò nhAn dAn:
ebani
nom
sue
khoè
minh,
sire
khoè
già
dinb minh,
sue
khoè
ca
quan
minh.
Dói VÓI Nguòi, sue khoè cùa mòi cà nhAn là mot bò phAn khóng làch ròi cóng

dòng.
Song
sue
manh cùa còng dóng lai góp
phÀii
tàng cuòng
sue
manh cho
mòi cà nhAn. Nguòi viét:
'Tuy
luòi boi già, nhung vi nuóe la tré. dan la
tré elio
nén linh
IhAn va
lue
luang
lòi vàn
Ire"
[45-2131.
Quan diém sue khoé toàn dàn,
sue
khoè còng dòng cùa
\\6 C1if Nbnli
eón
duoc coi là mot nbièm vu quan trong cùa càch mang, là mot Irong nbùng yéu
tó quan
Irong
nhA't
lluie day
su nghiep

"giù gin
dAn ehù, xAy dung nuóe nhà,
gAy dòi song mói". Dò cùng chinh là
ibé
bièn chù nghìa nban vàn cao cà trong
tu tuóng Ho
Chi
Minh.
Ngày nay,
sue
khoè toàn dAn là mol muc lièu eó y
ngliìn ehién
luf^e.
Tri
tue là tài san quy nhA't cùa moi tài
san va
chinh sue khoè là mot lièn de càn
thiét
de
làm ra
lai
san dò. Theo Tò ehùe Y té
thè
giói,
sue
khoè toàn dAn là
mot trong nhùng yéu
lo
càn
ibièì

cùa mói còng dóng vàn minh
vh tnong Irung
cho mot Irong nhùng nguón loi quy già nbàt
de
tao ra moi nguón loi giàu eò
khàc.
Vi
vAy, quan diém trèn cùa Ho Chi Minh kbòng ehi eó già tri irong
hién
lai ma
con
eó già tri eà ò
tirong
lai.
min
là,
de
cao
sire
manh linb
lliÀn,
coi Hong
sue
manh y chf.
Là mot nguòi rat
ihue
lièn
va
duy
vai,

nhung Ho
Chi
Minh dà
dànli
già
cao yéu tó
tinli
lliÀii,
y ehi.
Ilo Chi
Minh quan nièm ve
sue
khoè là su
kèl ln/p
bài hoà giùa hai yéu lo:
thè cliAt
v;i
linh
lliÀn.
chùng là diém
Ina,
bò xung tbùe
diiy
lÀii
nbau,
nhung irong
nliiéu
Iruòng bop, Nguòi lai
liét sue eini
Hong i\vn

SU khai phóng, lành manh, phong phù, cùa dòi song linh
ibÀii
ngay cà kbi
ma
1
àn
àn
15
diéu kièn
va
cuòc song
vài chat con co
nbùng giói ban khó
khan.
Tàp
\\MI
Ngitc
trttng
nhgt
ky
rNliAt
ky trong lù) dà
thè
hièn
dn(re
sue
ri;uih
linh
Ib;1n.
sire

manh y chi cùa nguòi ehién sy còng
san
- Ho Chf Minh. Trèn
UM\]Ì
h\\\
(Tip \\\o
này là
Irnh
ve hai tay hi xiéng cùng bón cAu
Ibo,
duoc Nam I
làn
dieh
nhu
sau:
"Ihàn ihc
ó' Irong lao,
ì
iniì ihàn
ó ngoài
hfo:
Miion ncn su
nghiep
lòfi,
Tiffh tlìàfì
eàffi^
phài
(
<fo.
"

I'Ì2~
26^^/
Trong kbò tho
trèn,
chùng la
IhA'y nói lèn
mot boàn cànb,
mot
con nguòi.
Hoàn cànb thì dcn lói,
nàiig
né. Con nguòi
ihì
muón thoài
liorm
e;nib,
vuol
lini
thè.
Ho Chi Minh noi lèn mot su
tliAt:
chàp
nhAn
mot Ibiie
lai
don diiy
eùa tha
Ihé (lliAn
thè
ó

Irong lao) nhung lai boàn loàn ehù
donj,'
\è
linh
thrin
(tinh
ih;
ó
ngoài lao). 0 dAy,
thè
hièn bai khòng girili dói
làp:
Irong
Ino \n ngoni
lao.
quan he giùa nhà lù
va
nguòi tu, quan he giùa
IhAii
thè
va
tinh thrin
Irong
b;iii
IhAn
nguòi lù. Nguòi lù
ve
mal
lliAn
xàe hi

càm
tìi,
do;i
day,
nhung kbòng (
liiu
giani hàm tinh
thàn.
urgiài pli('>ng
tinh lliàn
inình kliòi
nhà
tìi.
I ình lliàn
nguoi
lù
vfui
tu do, khóng gì giam
hiìm
duoc. Bòi
le,
muón làm nèn su ngbièp lón
phài eó tinh thàn lón.
linb
thàn
\iu\
sé
làm nèn su nghiep \ón. Nguoi ehién sy
còng
san

Irong
giaii
lao, doa
day
thì 'Minh thrin càng pbài
e:io"
de
cbièn Ihàng
ké thù, ehién lliàng
iigue
lù.
Trong
Ngite
ttung
nhói
ky hièn tuong
"
tinh
ibrìn
lai
ngnc
ngoni''
(bidc
the hien ò nbicu bài
lh(t
khàc. Càc nhà nghien eùu vàn hoc
<!à
ibòng
kè
li.ii e

hù
"tu
do'
xuAÌ bièn lói
1
3 làn trong lap tho này,
i\ó
elifnh
là
''cuòc
vuol ngne
\'è
linb
lluìn".
Dirò!
góc dò eùa de tài, cbùng tói xin bò sung: ehfnh
siìe iminli
VWA
linb
thrin,
y chf dà giùp Ho Chf Minh vuol lèn trèn boàn
ei'uib song
lù
day de
irò ve
su ung dung,
tir
lai,
day lae
cpian:

''Niinò-i fii^ani
fiótii^
.\oi
n\uu)i
t
no
.\o
iràng
nlióin
khc
ci'fa ngdffì fihà
lìnf^
[42-
2881.
16
Chùng tòi xin minh boa
bang
mot bài tho khàc trong lap tho
Mhàt
ky
trong
hi de
làm sàng lo hon nbàn dinb: Ho
Chi
Minh
de
cao
sue
manh tinh
thàn, coi trong

sue
manh y chf - Bài tha Tir cà
nguyét
lièu
(F^ón
tbàng rói),
bàn djch cùa Nam
Tran.
Trong bài tho này,
Ho
Chf Minh dà phàn ành cuòc
song
eùa nguòi
lìi,
dò
là cuòc song kbòng phài cùa
loài
nguòi, là cuòc song hoàn
t(ìàii
dói
làp
vói
cuòc
sò'ng
cùa con nguòi, huy diet già tri cùa con nguòi: "Tu nguyèl
plii nliàn
Ioai
sinh boat" (Song khàc loài nguòi vùa bón
lbàng).Horui
eành song dò

Ih
nguyèn nhAn làm cho
IhAn thè
nguòi ehién sy còng san bj huy
lioai.
Tinli chat
phi nhAn cùa boàn cànb dà
i\^n
lói
Inili cbAl
phi
nliAn
eùa hình bài: ràng
riing.
toc
bac,
ghè lo,
gay
dcn nhu quy
dói Nhung sue
manh tinh
Ihàn,
y
t lif
ena
nguòi ehién sy cóng
san
dà ehién tbàng boàn cànb Ay:
" Kicn
ni va nlìàfì

noi,
Khóng
chiù
liti
mot
phàn
Vàt
clìàl Iny
don kho
Khóng
fì(fo fìf'ffìg lifth
tlìàfì. "
1-12
.^HK]
Theo quan diém cùa chù
ngliTa
MàcLènin,
y thùc, linb thàn
chiù
su quy
dinb,
quyét dinh cùa
vAl
cbAÌ.
Song, y thùc eó tfnh dòc làp tuong dói.
làc dònp
trò lai vAt chA't. Ò dAy, thòng qua nhùng
Irai ngliièm
eùa ehfnh
minh

Ilo Chf
Minh dà cho chùng la thày su
làe
dòng
Ifeh eue eù;i
yèn lo lình IbÀn doi
vtVj
diéu
kien vAt chA'l. Nguòi dà
thè
hièn
sue
manh eùa tinh
Ibfin,
y cbf trong dien
kicn
va
cuòc song vAt chat
con
khó khan.
Vi
vay, tu luóng trèn eùa Nguòi
khòng bé dói
lAp,
niAu
tbuÀn vói quan diém
eua
dui nghìa
Màc-Lènin
ve mòi

quan bè giùa
vAl cliAl va
y thùc, lón lai xà bòi
va
y
ibùe
xà bòi.
Tom
lai, quan niem ve nói dung
sire
khoc cùa Ho Chf Minh là su
kèì
bop
bài hoà giùa thè chAÌ
va
tinh IbÀn, sue khoè cà nban
Wn sue kh(^è
eòng dong,
sue khoè con nguòi gàn vói tu nhién, vói lao dóng, vice làm; de cao
sue
manh
17
tinh
thàn,
coi trong sue manh y
chi de
vuon tói nhùng già tri cao dep cùa nhAn
Ioai va
vTnh
bang

cùa cuòc song.
LI.3,
Quan niem
aia
Ho
Chi
Minh ve vai
(fa
site khóe
Trong quan nièm cùa Ho Chf Minh, con nguòi -
sire
khóe là vón quy
nbàt, trò
Ihành
mot già tri thièng lièng. Ho
Chi
Minh dà xàe dinb
sue
kbòe con
nguòi nhu là mot già tri cuòc
song,
già
Iri
xà bòi dfch llurc, khòng ehi eùa
mot
cà nhAn
ma
là cùa eà cóng dóng. Già tri sue khóe
lluiòc ve '\sò
bùu"

cùa con
nguòi,
hoàn toàn khòng xa la va ò ben ngoài nò. Trong
ibang
bAc già tri cuòc
song ó Viét Nam, sue kbòe thuòc vào nhóm uu
lièn.
Co
thè,
vói
mot
nguòi nào
dò,
tién bac, danh vong, cùa cài, dia vi duoc de eao, nhung dói vói
cpti'ing
d;ii
quÀn chùng lao dóng, nhùng
lliù
dò chi xèp ó hàng
lliù
yèu so vói sue khoè.
Sue kbòe là vó già
va
nghicb ly lai chinh là ò
elio
nò khóng vò bau
ma
lai là
bùu ban, buóc con nguòi pbài
bièi

quy Irong
va
giù gin. Dù là ai, làm còng
vièc
gì, ó
bài
ky
ITnb virc
nào cung cÀn dèn
sue
khòe. CbAl
luong
va bièn
qua
còng làe phu
Ibuoc rA'l
lón ò
sue
khòe, ó bang thài
Ihé cliAÌ va
linb
Ihàn.
Ò mot
so
ITnb
vue boat dóng, càc tièu chuÀn bào dàm
ve
sue khòe duoc dna ra nhu là
nhùng nguyèn tàc nghièm
ngàl,

phài
phiie
lùng;
trang thài
thè chAl
quyét dinb
nàng lue
thich
ùng
va
khà nàng
chiù
dung eùa mòi nguòi.
Ho
Chf Minh
rat
quan tAm dén
sue
kbòe con nguòi, chinh
vi
hon ai
bèi,
Nguòi biéu rò sue khoè
là mot trong nhùng nhAn tó quyét dinh tbàng lofi cùa
su
nghiep càch mang. Ho
Chi
Minh nhAn manh: "Giù
gin
dAn chù, xAy dung nuóe nhà,

gay
dòi song
mói,
vièc gì cùng càn eó sue khòe mói làm Ihànb
còng".[43
-
2121
Theo Nguòi,
sue
khòe là mól trong nhùng dicu kièn quan trong
de
lao
dong
san xuA'l
lói,
cóng làc
va
hoc
lAp
lòi.
Ho Chf Minh
nliAn
manh:
sire
càng
kbòe
Ibi
lao dòng san xuAt càng tòt, nàng
xuàl
lao dòng càng cao, càng làm ra

nliiéu
cùa cài cho xà bòi.
Sue kbòe cùa con nguòi là mot
neuón
lue lón làm giàu
llièin
eùa cài
vai
chat va
tinh
IbÀn
cho xà bòi. Dòng
chi
Pham Vàn Dóng cùng dà nói: mói
TnUNl-TAMVHÓN':T:N.;^nl'V:fM'
V^.Ì:^
m
IH
nguòi
Vici
Nam co
sue
khóe lòt, bài
boa
cà ve
thè
chat, tinh
tliÀn
mói eó
thè

hoc tap, lao dòng
va
ehién dàu tòt
de
xAy dung
va
bào ve Tò quóc
XFICN.
Dàng cóng san
VièI
Nam dà khàng
djnli:
"
Su euóng
tiàng ve
thè
eliAI
là
nini
CÀU cùa bàn thàn con nguòi, dóng thòi là vón quy
de
tao ra tài san
tri
lue
va vAI
chAtchoxàbòi."[
14- 30].
Ngay sau ngày Càch mang tbàng Tàm
Ihàiih
cóng.

Ho
Chi
Minh dà
nliAii
thùc vai trò lón lao cùa sue khòe:
*'DAn
cuòng
lliì
quóc
ibiiili''.
Trong
lliòi
ky
lành dao loàn Dàng loàn dAn tién
bànb
cuòc khàng ehién Iruòng ky gian khó,
khó khan chòng
Ihue
dAn Phàp xAm
liroc,
Chù tich Ho Chf Minh dà y thùc
mot
càch sAu sàc ràng:
**Sùc
khoè cùa càn bó
va nliAn
dAn duoc dàm bào
ibi
linb
thàn càng hàng bài. Tinh

IbÀn va sue
khòe dÀy dù
Ihì kliÀiig
ehién càng nhièn
tbàng loi, kiè'n quóc càng mau tbànb còng."
146-
88|.
'Irong cuòc khàng ehién này,
nliAn
dAn ó bAu
phutoig
va eàe vùng
lir
do.
nhA't là nhùng nguòi lao dòng cÀn
co
sue khòe
de san
xuAt ra
nliiéu
luong llurc.
Ihue
pbAni,
còng cu, vài
vóc,
quÀn ào nhàm dàm bào dòi
song va eiin;» cAp
elio lién
tuyén vói linh
ihÀn:

*'lliòc
khòng
lliièu mot
cAn,
«pian
kbòng
ibién mòi
nguòi'\
Càn bó
va
ehién sy cÀn
co
sue
khòe ve
Ihé
cliAl.
sue
m;uib
ve linb
thàn
de
tàng cuòng nàng lue
va
dùng kbf trong còng
tiìc,
ehién dàu. Co
sue
khòe tinh
IhÀn mófi pliA'n
cliA'n,

lae quan, yèu dòi, hàng bài làm
iròn ngliTa
vu
vói nuóe, vói dAn.
De
dóng vièn thanb, tbiéu
nièn,
dóng bào
va ehién
sy eà
nuóe ra
sue
rèn
luyèn sue
khòe luróng lói feh quóc, loi dAn, trong
biie tlure;ùn
an
Quóc boi, Cbfnh phù, càc doàn Ihé, càn bò, càc
eii pini
lào
cliùe
tho
Ilo
Chi
Minh 60
tuoi,
Nguòi dà
vièì
vói tinh thàn
day

lae quan: "Ve phàn lòi, lòi
xin bào cào vói ehién sy
va
dóng bào ràng: 60 luòi cùng
con
tbanh nièn
cliàn.
Tòi vÀn dù linb IbÀn
va sue
kbòe
de
cùng ehién sy
va
dóng bào
d;ìnb
cbiói
giae
Phàp,
tranh lai dòc
lAp va
thòng
nliAÌ tbire
su
elio lo
quóc.
bO|-»
sue vói
eàe
niróc
ban

de
giù gin dàn chù
va thè
giói hoà
bình"
\i5-
6()|.
19
Trong cuòc khàng ehién chóng My eùu nuóe, Chù tieb Ho Cbf Minh rat
quan làm dén
sue
khòe cùa toàn dAn, tao tién de làm nèn
sue
manh long bop
ve
vAt
chAt va
tinh
lliÀii
cùa cà dAn
toc,
dàm bào ehién
lluing de ipiòe
My. lai
Dai bòi Dai biéu toàn quóc Doàn thanb nièn lao dóng Vièt Nam, Nguòi nói:
*Thài
rèn luycn
IhAn thè
cho khòe manh. Khoè manh
ibi

mói eó dù
sue de
tham
già
mot càch dèo dai, ben bi nhùng còng vice feb nuóe loi
dan"
|47-
264J.
Nàm 1966,
de
quóc My ngày càng
leo
Ihang mò ròng ehién tranh xAm
luoc ò
cà bai mién Nam- Bàc niróc ta, lai dai bòi toàn mién Bàc nhùng
d(tii
vi
va
cà nbàn lièn tién Irong phong trào
thè
due ,
thè
thao yèu nuóe
eliòng
My
(tbàng 3/1966),
Tliù
tuóng Pham Vàn Dóng dà chuyén lòi càn dàn eùa Bàc
Ho
lói càc dai

biéu:
pbài làm
elio
dàn lóc la eò
sue
khòe tòt, eó linb IhÀn
lòì,
de
ehién tbàng
de
quóc My.
Chù tich
Ho
Cbf Minh dà nhìn thày vai
Irò lòii
lao eùa sue khóe
tn>ng su
nghiep
eùu niróc, bào ve Tó quóc, xày dung xà bòi mói.
Vi
thè,
trong hoàn
cànb
dA'l
niróc
"nhu
ngàn cAn
lieo
soi
lóc'\

vói
lÀm
nhìn xa
Iròng
ròng.
Ilo
Chf
Minh dà nèu lèn mot vA'n
de
eó
Ifnh
quóc sàch: phài nang cao sue kbòe
elio
toàn dàn. Nguòi dà ky nhién sàc
lènb
lièn quan dén vice bào ve
sue
khoè cho
nhAn dAn. (xem Phu lue 1).
De
cao
sue
kbòe, chi rò vai
irò
eùa nò trong còng
cuòc khàng
ehién
va kièn
(pióc,
irong nbùng bài

viél,
bnói n('>i ehnyen, bue
tbu,
bue dien cùa
Ho
Chù
l^icb
gùi càc quan kliàch quóc le,
CÀC
lo
ehiic
doàn
thè,
chinh dàng, càc eà
nliAii,
dóng bào, lòi
eliùc
sue khòe Ihuòng duoc
Ngiròi
dal ó vi
tri
uu
lièn.
Dèn
lliàm
nhAn dAn, càc don vi bò dòi, eàe nhà mày.
iruòng hoc diéu dÀu lièn
Ilo Chi
Minh chù y
i\(:n

là
sue
khóe eùa tàp
tlié va
cà nban. Kbào
sài 12 lAp
Ho Chf Minh, loàn tàp (Nhà xuàl bàn Chfnb tri
Quóc
già.
Ha
Nói,
1995,1996)
eò tói 445
lan
Nguòi
{\\\ny!,
eliù'\ùe
kbòe".
VA'n de
sue
khòe trong tiém tbùe
va
boat dòng cùa
Ilo
Cbf Minh dà duoc
nAng lèn
lÀin
vàn hoà.
Sue
khòe eò y

ngliTa
dói
vófi
mòi nguòi, mòi
già
(bnli,
mòi quóc
già va
loàn nhAn
Ioai.
Muón eó duoc sue khòe tòt, dàp ùng nhu cÀu
20
pbàt trién kinh té- xà bòi cùa
dal nuóe
cÀn eò plurong |)b;ip rèn luyèn.
Ilo
Chf
Minh dà dua ra nhùng giài pbàp nhàm bièn
tbirc
hoà quan nièm ve sue khóe
cùa chinh
minh
trèn quy mò loàn xà hòi.
1.2. Quan
nicin ve
rcn
hiycn sue
khoc cùa
Fio
Chi Minh

L2,L
Rèn luyen hdn linh
Khòng chi nèu ra càc
tpiaii
nièm
ve
nói dung
sue
khòe, vai Irò cùa sue
khòe,
Chù
tich Ho
Cbf Minh
con dira
ra nbùng
pliucrng
phàp quan trong
de
rèn
luyèn
sue
khòe.
Trong quan nièm
ve sue
klioé cùa
minh,
Bàc thuòng nbàn manh con
nguòi khòe manh là con nguòi eó
*'kbf liuyèì liru
thòng, tinh thàn

day
dù.''
*'Khi
buyè't
liru
lliòng''
tue là eó
mot ect thè
khóe manh, nhung
mòi
nguòi
khóe manh, eó
sire
khòe,
Iheo Ilo
Chi Minh
con
ean
ph;ù
eó
*'linh
thàn
day
dù".
Chùng lòi
lini tliAy
ó
Ilo
Chi Minh quan nièm
''Tinh

IhÀn
day
dù" là
mòi
y chf
Ihcp,
mot
linh
tliÀii
tlièp.
Vice lòi luyèn tinh
lliÀii,
y
elif
ehfnh là mól
trong nhùng pbuong pbàp rcn luyèn
sue
kbòe cùa Nguòi.
Cuòc dòi boat dòng càch mnng
ràì nlùéu Irò ng.ii
ebòng
iiiù.
h;io
gliénb
tbàc,
biém nguy, cÀn phài eó
iighi
lue, y chi,
sue
lue

de
hoàn tbànb. Dòi vói
Ho Chf Minh, trong nhùng khó khan, gian khó, Nguòi vàn kièn
liì va nhàii
nai,
tinh thàn vàn vùng vàng,
vÀii
rèn luyèn
de
linh
lliÀii
ngày càng
tlièm
hàng.
Ò Nguòi eó
mot
quan nièm pbó quàt, ròng rài: kbòng chi là nbùng nguòi
boat dòng
càdì
mang mói cÀn phài rèn luyèn linh
IbÀn,
y chf
ma
ai cùng
cÀii
phài rèn luyèn :
'\Só'ng
ó
Iren
dòi

ngirói
cùng vay
(iiofì
fiati fèti
Inyéfi tnói lliàfih
eótiii"
(42~,^5())
Nhìn vào cuòc dói boat dòng càch mang cùa Ho Chf Minh, la
thày Nguòi
qua
là
mot lA'm
guong sàng
ve
vice rèn luyèn
b;'ui
Inih.
y chf.
Nguòi hi bc IO phàn dòng Tuóng Giói
Tliach cÀm
lù. ngày mang
^.òng,
dèm
cimi
chàn,
ihAin
chf
co
khi tay bi nói
giAl eàiib

kluiyu.
eó
m;nig
vong
xieh.
21
Ngiròi
phài giài di bel nhà lù này
i\cn
nhà lù khàc,
co
kbi di tói
"53
cày
so mot
ngày".
Cho nèn ra
kbòi
lù, cu Ho thày
mài kéni
di, chAn yèu di kbòng buóc
duoc. Cu tu nhù :
*'Mòt ehién
sy
ma
bi bènh
té lliàp
Ibi
con
làm gì duoc?

".
[58-98].
Nhung vói y
chi,
ngbi lue phi
llnróng,
Ngiròi
dà
'Uàp
nhìn vào
Ixuig
lói''
cho
mài
sàng lai,
"lAp
di bò, tàp leo nùi"
de
cho thuan dòi chàn. Còng
viec luyen
lAp
dò cùa Nguòi vó cùng khó
khan,
gi;ui
khó, dòi bòi phài
co
bàn
linb
va
su quyè't

lAm
cao. Ho
Chi
Minh dà dal cho
minh
mot
ebucfiig
irình kbò
luyen.
Ngày nào, Nguòi cùng
lAp,
dù dau cùng cu lap, tap di lùng buóc
mot
va
tap
rài
déu dan. Mòi ngày
mire lAp
lai tàng lèn,
lAp
di thém mot quàng xa hon.
Nguòi dà
"tài
sinh"
cho dòi chàn cùa minh lù ebò hi bai
lièi,
tuóng
chinig
làn
phé,

vó dung, irò nèn
mot
dòi
cliAn
hình
ihuòiig;
lurii
ihè,
mot
dòi
cliAn
khoé
manh,
déo dai.
Ho
Chi
Minh rèn luyen sue khoc
bang pbuofng
pbàp nhu
cliay,
di bò. leo
nùi,
lAp
quyén Nhùng còng vièc Ay khóng pbài ai cung
de
dàng làm dnoc.
No
chi
eó
ò

nhùng ai eó bàn ITnb vò song,
mot
ngbi lue manh
me.
Nbò
qua
Irình rèn luyèn dò
ma Ho
Chf Minh eó duoc
sue
khoé déo dai.
Co
I hù
UuVng
Pham Vàn Dòng ké ;
"O
Liéu
CliAu,
mùa dòng, mól hóm
Inorig liuong Tliàp
Khuc di
ngira
dao buoi
som
gap Nguòi tàm trèn
song,
Trirc^ng
luóng
(piAii là'y
làm la

mot
nguòi ò pbuong Nam cbAu A
cbju rèi
giòi dcn
ihé^'
[21
-7];
con thè
giói lùng biét dén
"dói cliAn
van dàm" cùa Nguòi trong càc
Ihòi
ky hoat dòng
càch mang. Cuòc dòi
Ho
Cbf Minh dà cho la nbùng ehàn ly
ma
chfnb Nguòi
dà
due rùl
ra :
"Giafì khó khóffg
Ini va
fi
liè'fi
lift "
|42-4I()|
Dói vói Ho Chf Minh thì vice rcn luyèn y cbf, rcn luyèn
b;ni
ITnb khòng

pban
bièl
tuoi tàc. Nguòi nói : tuoi cao chi kbi càng eao; tuoi già nhung ehi
khóng già.
22
De khép lai tiéu muc này, chùng tòi xin trfcb dàn lòi kbuyèn cùn Nguòi
vói thanb
nièn.
Lòi kbuyèn này khòng
chi
là
phutrng chAm song
dói vói
tli:uih
nién
ma con
là dói vói
tal
cà chùng la :
" Khóffg eó viec
gì
khó
Chi' so
long
khóni^
héfì
Dào nifi
va
dàp
hiefi

Qnycì
ehi àt làm nén ". [45-95]
1,2,2,
Song irong
sqch^
lành
manh
O Ho Chi Minh
pbirofng
phàp rèn luyèn sue khoc
con
phài gàn
vó{ mói
dòi song trong saeh, lành manh, sinh hoat diéu dò, eó cbùng
mire.
Ho
Cbf
Minh
rat
quan
lAm
dèn nbùng sinb hoat hàng ngày cùa nhAn dàn. Theo Nguòi àn
ngù,
sinb boat cùng là mot khoa hoc,
cÀn
phài hoc,
lìm
hiéu
va
huóng dàu

elio
nhAn dAn. Chfnb nhùng yéu lo Uròng elurng nhu
viin vai
nay lai eó ành luróng rat
lón
dén
sue khoè, kéo
dai
tuoi tho, tao nèn càm giàc thoài mài,
de
cimi.
Nguòi kbuyèn :
"Cbó
bao giò ngói kbòng. Lue rành vice, thì nèn
ngliièn
eùu càc vA'n
de
hoàc
Iheo sue
minh
ma
tàng
già san
xuAl.
Nlnr thè dà bò ich
cho thàn
thè
lai vui ve cho tinh
thàn.
Chó tàm nuóe là nbiéu

qua.
Chó uòng nuóe là, chó àn
qua
no, chó ngù
iruanhiéu"
[44-148].
Hùl
thuòc, uóng ruou là
mot
tè nan vùa lón cùa lai hai sue
khoè,
nhung vi
nhiéu ly do nò vàn tón lai dén tAn ngày nay. Ho Chf Minh dà chi rò làc bai cùa
ruou làu dói vói sue khoè con nguòi. Ngirói kbuyèn loàn dAn
toc
bò thòi xàu
co
hai dén
sue
khoé :
"Dóng bào non
va nong fid/n
nhicn
qua.
Ixìn
làn
nótii^
fnói eììul
thì
khóng sao, nhn'ng nóng fììticn thì khóng tot vi :

-
RiCo'u nà'n
bang
}^ao
nèn
lòfi
i^ao.
-
Uó'fìg
fìlìien (itili
lìn'(>'fìi^
din
sì'i'e
khoe.
23
Dóng hào càn giùp
nhau
sita chùa
kintyc't dieffi
dii'
148
242].
Ngày dàu xuAn, truyén thó'ng cùa nhAn dàn ta thuòng nAng ly
ruou,
mòi
nhau diéu thuòc
de
ehùe mùng sue khoè, su bình an, diéu
lòì
lành Trong

bài tha Hai
chà(Ì96S
- Pban Vàn Càc dieh),
Ho
Chi Minh dà
thè
hièn kbòng
khi
ngày xuAn
thài
tbanh dam, giàn don : khòng
ihuòc,
khòng
ruc;n,
nhung lai
tran
day sue
song.
Bò
bùi
thuòc, uóng ruou là
mot
bièn phàp tòt de giù
gin
sue khoc. Diéu
dò dà duoc Nguòi chù dóng Ihue hièn nhàm bào ve
sue
khoè:
"Thiióc
kiéng,

nd/u cil'dà
ba
fìàin
Khóng bcnh là ticn
sui/ng Inyci
Iran
" [51 -341
].
De co sue khoé
lòì,
theo
Ho
Chf Minh khòng ehi
song Ihanh
dam ma
con
co
su
lae
quan, yéu dòi, yéu
cupe
song. Nhùng
lue
trong
tu day
gian khó. khi
càch mang gap khó
khan,
cbùng ta vÀn thày
loài

lèn ó Nguòi niém lae quan
càch mang. Tàp tho
Ngitc
trung
nhgt
ky (Nbàt ky Hong lù) là
mot bang
chùng chùng minh niém lae quan, yèu dòi, yèu thièn nhièn, hoà dóng vói
lliièn
nhién cùa Chù tich Ho
Chi
Minh. Bài tho Vong nguyét (Ngàm Trang) là mot
tiéu biéu :
"Trong lù
khóng
riCg'u,
cntig
khóffg boa,
Cdfih
dcp
défu
nay khó
hilng
Iny;
Ngifài ngàfìì
Iràng soi ngoài cica
so,
Trang nhóm khc eùa
ngàffi
fìhà tho'".

[42-288]
(Neofi Tfàn die
lì)
Thòi ky khàng ehién chóng thirc dAn Pbàp xAm
luoc.
Ilo
Chf Minh ban
\ì
phài lo viec nuóe, viec
quAn,
nhung Nguòi vàn giành thòi gian
elio
thièn
nhièn:
cànb
khuya,
liéng suoi
chày,
vÀng Iràng, bòng hình
cAy
eò
(lui
dà di
vào tha Bàc nhu nguòi ban hién hoà, tri ky. Phong càcb song eùa I lo Chf Minh
dà duoc Nguòi long két trong bài tha Sàu
tnitoi
ha
tuoi,
v'xcx
vào

mìia xuAn
nàm 1953, bàn dieh cùa XuAn Thuy :
24
"CInùf
ìiàìfi
fììifo'i
da
kéff
già
Sàu ha,
fnìniì
vàn nghì là
dirong
trai
Song
(picn
thafih
daffi
fihc
ngifói
Vice
làffì lliàfig
ròng ngày
dai ufig dnfig
"
|4r>-77|.
1,2,3,
Tàng cuòng lao
dòng^
tó

chii'c
lao dòng hop ly, cai fhién dòi
song vàt
chat
Ho Chi Minh dà dua ra
mot pbucyng
phàp rèn luyèn
sue
khoé rA'l
liièu qua
nùa là : tàng cuòng lao dòng, lo
ehùe
lao dóng bop ly, cài
Ibièn
dói song vàt
chAt,
Theo Ho Chi Minh, muón nAng cao
sue
khòe cùa nbàn dAn. phài bào
dÀni
cho nbàn dAn mot cuòc song no dù, dù àn, dù màe,
diroe
hoc
liànli.
An,
o",
mac, bue
hànli
là nhu
cÀn

lói
ibièn
cùa dòi song con
iiizuói,
b;'ui
dàm
va dny liì
su phàl Irién tu nhièn cùa
va
Ihé.
Vi
vAy, sau ngày
Càeb
mang
lliiìnr
Tàm
tbànb eòng,
HO
Chi Minh kèu goi nhAn dAn
lAp
"hù gao eùu
dói''
va pbàt dòng
"luàn le
vàng'\
phong trào tàng
già san xuAÌ "lAc
dA'l,
lA'e
vàng",

bang
moi nò
lue nbanb chóng
"diél
giàc dòi,
dici
giae
dòT'
de
nhàm bào lón nói gióng, duy
tri
lue luong, làm cho
"dàn
cuòng",
"quóc
thjnb".
Nguòi dóng vièn moi nguòi
bang bài
ticb
eue lao dòng
san
xuAÌ,
bòi
vi
lao dòng kbòng nhùng tao ra eùa
cài vAt chA't
de
dàp ùng nhu
cÀu
cùa dòi

song
con nguòi,
ma con
làm
elio
con
nguòi khoé manh. Ho
Chi
Minh
vièì
:
"Do lao dófìg.
ni
tinh'
tàng
théffi
Do lao dóng,
site
khoc tàng ho'fi "
[48-295J.
Ho Chi Minh
elio
ràng lao dòng làm tàng sue khoé cùa con nguòi
va
ngiroc
lai
**sùc
càng khoc
Ibi
lao dòng san xuàl càng

tòt",
"sue
khoé càng dói
dào,
san xuAÌ
càng phàl
trién"
.Ilo
Chi Minh dà nhìn tbAy mói
(pi;ni
bè bièn
chùng giùa
sue
khoè
va
lao dòng, coi lao dòng là mot trong nbùng bièn pbàp
quan Hong de nAng eao
sire
khoè cùa con nguòi.
Vi
vAy, khòng eó gì ngac
nhièn khi
Ho
Chf Minh biét
tal
nuóe gàn
song,
lòi
ruoiig bùii
nlnr mot nguòi

25
nóng dàn thirc
Ibi;.
Sau giò làm vièc, Nguòi thuòng di eau cà, làm vuòn. Lao
dòng chàn tay vói Nguòi khòng chi
de
tbu giàn
ma con de
rèn luyèn
sue
khoè,
cài thièn sinb boat, rcn luyèn
Inih lir
làp trong cuòc
song.
Trong quan nièm cùa
Ho
Chi Minh, sue khoè cùa con nguòi dàe bièl
duoc coi Irong : "Pbài
bièì tpiy
trong
sue
nguòi là vón quy nhàl cùa la. Cbùng
ta
bèi long ebani sòc
sue khoé
va
su dung
thal
hop ly

sue hio
dòng eùa nbàn
dAn la".
[49-313,314J.
Vi
vAy,
Nguòi
kliuyèn nliAn
dàn ta. Irong
qua
Irình lao
dòng, phài biét su dung bop ly
sue
lao dòng,
Irành
su
làng plif sue
lao dòng.
Nguòi dàe biét quan tàm dén
sue
khoé eùa phu nù:
"Si'fc ngitò'i
eó nhiéu Ioai : eó
ihafih
fiicn,
eó
plm
///?.
eó
ngn'òi

tre, eó
figliai
già. Tildi
plìàn
eófig
elio
hop ly,
figtròi
khoc
liti làfn
vice fìàng,
fign'ó'i
yen
tlii
làm vice nhc.
Flìdi
dàe biét chù y dén
sù'(
lao dóng
dui
plm
mi'.
Phu
mi
là dói
(pian
lao
dóng rài dóng.
Pìidi giù
gin

sue
khoc
elio pini
nù de
ehi
em
lliam già
san xuàl
difoelot"
[51-1941
Nguòi kliòng nhùng cpian
lAm
dén vièc su dung
h(tp
ly
siVe
tao
dònj:
eùa
phu nù,
ma con
quan
lAm
dèn vice
su
dung
sire
lao dóng cùa eàe ebàu uhi
dóng, coi lao dóng là
mòi

trong nhùng
pliUtYiig
lluie giào due rèn
luy''Mi.
Nguòi
kbuyèn càc ebàu ubi dóng bay chàm lo hoc
lAp
va tuy
sire minh nià
lao dòng
cho quen. Trong "Nàm
diéu"
day
lliiéu
nièn, uhi dóng,
B;ìe
khòng quèn càn
dàn càc ebàu pbài "lao dóng tòt". Tai hòi
nglii long
kèl
pluMig
trào
tlii
dua
"Day tot, hoc tòt" cùa Ngành Giào due pbó thòng
va
su
|iham
(
1963),

Nguòi
càn dàn càc nhà giào due : "Ve hoc
tA|i va
giàng day. pbài Ihue hièn tòt
pbuong chàm giào due kèl bop vói lao dòng
si'in
xuàl. Ve lao dóng.
eàii
ehù y
lo ehùe cho
ihfch bop
vói
lira
tuoi va
sue
khoé cùa hoc sinh". [50-615]
Nàm
1968,
trong
l'hit
gui càn
ho,
co
giào, thày
giàtty
nhàn vièti, hoc
sinh,
sinh vién nhàn dip hdt dàu nam hoc miri, Nguòi lai nhàe
iih'V
: eàe eò.

càc chù, càc
ebàu
phài
cìing
nbau tò ehùe
va cpiàn
ly dói song
vài chat
va linb
26
thàn ò càc tnròng hoc ngày mól tòt hon, tàng eiròng bào dàm
sue
khoè
va
an
toàn. Ho Chi Minh cho ràng: tàng cuòng lao dòng, su dung
sire
lao dòng bop
ly là mot bièn phàp de nàng cao
sue
khoè.
Vi
vay, theo Nguòi : "Trong moi
còng vice phài tfnh toàn cAn nhàe càn
IhAn.
"Thì giò là vàng bac". Phài quyét
chóng thòi bòi bop lu
bù,
mài
thì giò, hai

sue
khoè
ma
khòng eó két qua thiét
Ihuc"
[49-314].
Trong khi
Ho
Chi Minh dòng vièn moi nguòi tàng enóng lao dòng.
su
dung
sue
lao dòng bop ly, Nguòi kbòng chi don giàn ngbi lói két
tpià
lao dòng
ma
lao dong nhàm cài thièn
va
nAng cao dòi song cùa con nguòi, tàng cuòng
sue
khoè cùa con nguòi.
Dò
mói ehfnh là muc dfch cùa lao dòng. Nguòi nèu
rò:
viec tàng
già
san xuAt
va
Ihue bànb
lièi

kiem là nhàm làm cho "nhAn dan
no A'm hon, manh khoè hon".
Khi
ve ihàm
dóng bào tinh Thài Nguyèn
va
còng nhàn kbu gang
ihcp,
Nguòi nói : "Pbài
day
manh phong
Irào
tàng
già
de tu
lue,
tàng cuòng vice cài
thièn dòi song vAt
chat va
tinh
IhÀn
cho càn bò
va
còng
nliAn.
Pbài dui y chàm
sóc càc chàu bé ó nhà tré, mÀu giào. Phài dàm bào
sue
khoè
elio

eòng nbàn
va
càn bò
gài" [50-193].
Dói vói Ho Chi Minh muc dieh eùa xà bòi mói là khòng ngùng nàng eai>
dòi song vàt
chat
va linh
IhÀn
cùa nhAn dAn, truóc bel là nhAn dAn lao dòng,
dae bièl là ngirói nóng dAn. Nguòi
viè't
: "Triróc
bèi
la càn nban rò muc dfeb
cùa vièc tó ehùe bop tàc xà là gì 7 là
de
cài thièn dòi
song
nóng dAn, làm
elio
nòng dAn duoc A'm no, manh khoè, duoc hoc
lAp,
làm cho dàn giàu, niróc
manh". [ 48-537].
Nlnr vAy theo quan nièm cùa Ho Chù Tich, de bào
ve sue
khoè eùn nguòi
lao dòng,
cÀn

chù y tói nhiéu yèu
lo,
trong dò vice cài thièn dòi song nguòi lao
dòng là
mot
yéu tó(|uan Hong.
Bài
vi,
khi dói
song
cùa nguòi lao dòng
diioe
cài
thièn cùng eó nghìa là dà góp phàn bào ve
va
làng cuòng
sue
khoè
elio
ho. Nguòi
viét :
"
Hét
sue
chàm lo dòi song nbàn dAn. Phài ra
sue
phàl Irién san xuAt
\'ì\
Ihuc
27

hành
lièi
kièm, lai phài phAn phói cho còng
bang,
bop ly, lùng buóc cài
Ihièn
vièc
àn,
mac,
ò,
hoc,
phue
vu sue khoè
va
giài tri cùa nbàn dAn. Dae bièl ehù trong càc
vùng
l")i
ehién
tranh làn phà, càc chàu
nió
eòi, eàe cu già yèu va
già
dinb càc
lièi
sy, thuong
binh,
bò dòi, tbanh nièn xung phong" [5 I -482].
Tom lai, trong quan nièm cùa Chù tich Ho Chf Minh, tàng cuòng lao
dòng,
lo ehùe lao dóng bop ly, cài thièn dòi song

vài chat
duoc xem là
mot
trong nbùng pbuong phàp
de
nàng cao
sue
khoè cùa con nguòi.
L2,4,
Rèn
luyétt
thàn
thè]
luyèn tàp thè due
the
thao
Rèn luyen thAn
thè,
luyèn
lAp
TDTT là nhàm dem lai loi ich cho nhau
dAn,
cho dAn
toc,
do dò duoc
Ho
Chf Minh
rAÌ
quan tAm. Nguòi chù
liucvng

phàl trién phong trào
TDTF
cho ròng kbàp, bòi
vi,
TDIT
eó làc dung giù
g]n
va tàng
cuòng
sue
khoé cho nhAn dAn.
Ngày 30/01/1946,
HO
Chf Minh ky
Sde lénh
sii
14 ve
vice ihànb làp Nha
Ihé
due Trung Uóng vi xét
vAìi de thè
due rAÌ
cÀii Ibièì de
tàng
sue
khoé quóc
dAn
va
cài tao
nói

gióng
Vici
Nam. Ngày
27/03/1946,
cùng vói vièc ky Sde
lènh
so 3S thiét
lAp
Nha
thnnh
nièn
va thè
due Trung
u^mp.
Ho
Chi
Minh dà
viét bài Site khoé
va
the due nhàm co dòng cho vice rèn luyèn thAn
ihé,
nang
eao
sue
khoè cùa nhAn dAn. Nguòi kbuyèn nhAn dAn ta phài
thiròng
xuyèn rèn
luyèn
Ihàn thè
de phue vu cho su ngbièp xày dung

va
bào
ve
Tó quóc. Nguòi
viéì
:
''Giù gin
dàn ehù, .\ày
du'ng
nn'óe nhà, gay dòi
sofig
mói, vice gì (ùng càn
co sue
khoé tnói làm thành cóng. Mói mól nguòi clan yen ót,
Ine
là ed
niióe
yéu àt, mói mot
ngidri
dàn khoc
fngnh,
lue
là ed mró'c khoc manh. Vày nén
luycn làp the due, boi bo sire khoc là
bdfi
plichi eùa mói
figniri dati
yen
nn'óe'\
[43-212].

Vói Nguòi, rcn luyen thAn Ihé, luyèn tàp TDTT phài kèì bop vói giù
ve sinh - phòng bènh se eò làe dung lo lón trong vice nang eao
sue
khoé con
ngirói.
Chfnb
vi
vAy,
Ho
Chi Minh yèu
cAu
: "Càn phài luyèn
liuyéii mot eàeli
thiét thirc
va
ròng kbàp Hong nhAn dAn, gAy
mòi
phong trào
ihé
due ve
sinh"
[49-
321].
Nguòi rAÌ quan
lAin
dén vièc
pli;it
trién
TDIT,
eoi dò là bièn

|ibàp
phòng