Cải cách địa tô ở Nhật Bản thời Minh Trị

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
*******


VÕ MINH VŨ




CẢI CÁCH ĐỊA TÔ Ở NHẬT BẢN THỜI MINH
TRỊ









LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC ĐÔNG PHƯƠNG HỌC

HÀ NỘI, 2005



ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
*******


VÕ MINH VŨ




CẢI CÁCH ĐỊA TÔ Ở NHẬT BẢN THỜI
MINH TRỊ



Chuyên ngành:
Mã số



LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC ĐÔNG PHƯƠNG HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN KIM



HÀ NỘI, 2005








MỤC LỤC

Trang
LỜI MỞ ĐẦU
1
CHƢƠNG 1. KHÁI QUÁT CHẾ ĐỘ RUỘNG ĐẤT CỦA NHẬT BẢN
TRƯỚC THỜI MINH TRỊ
15
1.1. Chế độ ruộng đất thời cổ đại
15
1.1.1. Chế độ ban điền và chế độ công địa công dân
15
1.1.2. Sự suy thoái của chế độ ban điền và sự ra đời của chế độ trang
viên sơ kỳ
19

1.1.3. Chế độ lãnh chủ địa phƣơng và loại hình trang viên ký tiến
21
1.2. Chế độ ruộng đất thời trung thế
23
1.2.1. Chế độ sở hữu đất đai của các daimyo thời kỳ trung thế và
Chiến Quốc
23
1.2.2. Cuộc điều tra đất đai Taikokenchi
26
1.3. Chế độ đất đai thời cận thế
28
1.3.1. Cuộc điều tra đất đai của Mạc phủ Tokugawa
29
1.3.2. Công cuộc khai khẩn đất canh tác mới
30
1.3.3. Chế độ kokudaka chigyo và nengu
31
1.4. Tiểu kết
33
CHƢƠNG 2. BỐI CẢNH KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA NHẬT BẢN
TRƯỚC CẢI CÁCH ĐỊA TÔ
35
2.1. Quá trình mở cửa của Nhật Bản
35
2.2. Tình hình Nhật Bản sau khi mở cửa đất nước
37
2.2.1. Các điều ƣớc bất bình đẳng
37
2.2.2. Phong trào Sonno jo’i và Đại hiệu lệnh Oseifukko
39

2.3. Sự thành lập chính quyền Minh Trị và một số cải cách chính
42


trị-xã hội
2.3.1. Sự thành lập chính quyền Minh Trị
42
2.3.2. Những cải cách kinh tế-xã hội của chính phủ Minh Trị
43
2.3.2.1. Những cải cách triệt bỏ tàn dƣ của chế độ phong kiến
44
2.3.2.2. Những chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng
47
2.3.2.3. Quá trình du nhập những ngành sản xuất mới
49
2.4. Những khó khăn tài chính của chính phủ
50
2.5. Tiểu kết
54
CHƢƠNG 3. QUÁ TRÌNH THỰC THI CẢI CÁCH ĐỊA TÔ THỜI
MINH TRỊ
56
3.1. Những kiến nghị cải cách địa tô
56
3.1.1. Những kiến nghị thời kỳ Mạc mạt
56
3.1.2. Kiến nghị của Kanda Takahira và Mutsu Munemitsu
57
3.1.3. Những đề án cải cách địa tô khác
62

3.2. Quá trình thành lập Sắc lệnh cải cách địa tô
64
3.2.1. Giao cấp Jinshin chiken
64
3.2.1.1. Những bƣớc chuẩn bị cho việc giao cấp Jinshin chiken
64
3.2.1.2. Phát hành Jinshin chiken
69
3.2.1.3. Những vấn đề nảy sinh sau khi phát hành Jinshin chiken
73
3.2.1.4. Ý nghÜa cña Jinshin chiken
77
3.3. Quá trình thực hiện Chisokaisei ho
78
3.3.1. Quá trình thực hiện Chisokaisei ho từ 1873 đến 1875
78
3.3.1.1. Ban hành Chisokaisei ho
78
3.3.1.2. Những vấn đề của Chisokaisei ho
85
3.3.1.3. Sự trì trệ trong quá trình cải cách địa tô
89
3.3.2. Quá trình thực thi từ năm 1875 đến năm 1881
90


3.3.2.1. S chuyn i phng hng ch o ci cỏch a tụ sau
nm 1875
90
3.3.2.2. Quỏ trỡnh thc thi di s ch o ca chớnh ph

95
3.3.2.3. Phong tro u tranh ca nụng dõn
97
3.3.2.4. Kt thỳc ci cỏch a tụ
98
3.4. Tiu kt
100
CHNG 4. KT QU V í NGHA CA CI CCH A Tễ
102
4.1. Kt qu ca ci cỏch a tụ
102
4.1.1. iu tra, chnh n li t ai trờn ton quc
102
4.1.2. Kt qu ca ci cỏch a tụ
105
4.1.2.1 Trờn phm vi ton quc
105
4.1.2.2. S khỏc bit gia cỏc a phng
108
4.2. í nghĩa lịch sử của cải cách địa tô
113
4.2.1. Xõy dng nn ti chớnh hin i
113
4.2.2. Thit lp ch s hu rung t hin i
115
4.2.3. Ci cỏch a tụ vi quỏ trỡnh tớch lu t bn nguyờn thu
120
4.3. Nhng vn tn ng ca ci cỏch a tụ
122
4.4. Tiu kt

125
KT LUN
126
TI LIU THAM KHO
130
PH LC
135